1

บทท 3

การวเคราะหความสมพนธตนทน-ปรมาณ-กาไร

1. พฤตกรรมตนทน

2. ขอเปรยบเทยบระหวางตนทนผนแปรกบตนทนคงท

3. การจาแนกตนทนผสม

4. การวเคราะหความสมพนธระหวางตนทน-ปรมาณ-กาไร

5. โครงสรางตนทนทเหมาะสม

6. ภาระผกพนในการดาเนนงาน

7. กาไรสวนเกนและกาไรขนตน

8. การนาจดคมทนมาใชกบกจการไมแสวงหากาไร

9. การวเคราะหสวนผสมการขาย

10. ผลกระทบของภาษเงนได

2

พฤตกรรมตนทน

• ลกษณะทตนทนมการเปลยนแปลง เนองจากการเปลยนแปลงของ

กจกรรมทเกยวของ ม 2 ปจจย คอ

1. การระบกจกรรมทเปนสาเหตของการเกดตนทน --> ฐานกจกรรม

(Activity bases) / ตวผลกดนกจกรรม (Activity drivers) / ตว

ผลกดนตนทน (Cost drivers) เชน ปรมาณขาย

2. การกาหนดชวงหรอขอบเขตกจกรรมทเกยวของ (Range of activity) --> ชวงทเกยวของกบการตดสนใจ (Relevant range) เชน

ชวงปรมาณขายระหวาง 200,000 – 250,000 หนวย

3

ขอเปรยบเทยบระหวางตนทนผนแปรกบตนทนคงท

• ตนทนผนแปร (Variable Cost) คอ ตนทนทเปลยนแปลงไปตามตว

ผลกดนตนทน

• ตนทนคงท (Fixed Cost) คอ ตนทนทไมเปลยนแปลงไปตามตว

ผลกดนตนทน

4

ตนทนผนแปร (Variable Cost)

พฤตกรรมของตนทนผนแปร

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ปรมาณ (หนวย)

จาน

วณเง

น (

บาท

)

5

ตนทนคงท (Fixed Cost)

พฤตกรรมของตนทนคงท�

0

50000

100000

150000

200000

250000

1 2 3 4 5 6

ปรมาณ (หนวย)

จาน

วนเง

น (

บาท

)

6

การจาแนกตนทนผสม

ตนทนผสม = ตนทนคงท + ตนทนผนแปร

ตนทนรวม(TC) = FC + (VC x Q)

พฤตกรรมของตนทนผสม

050

100150200250300350400

1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 53 57 61 65 69 73 77

ปรมาณ (หนวย)

จาน

วนเง

น (

บาท

)

7

วธการจาแนกตนทนผสม

1. วธสงสด-ตาสด (The High-Low Method)

ตนทนผนแปรตอหนวย = ผลตางของตนทนรวม (บาท)

ผลตางของปรมาณการผลต (หนวย)

2. วธใชแผนภมกระจดกระจาย (Scatter graph Approach) เปนการ Plot จดของระดบกจกรรมการผลตกบตนทนรวม

3. วธกาลงสองนอยทสด หรอการวเคราะหสมการถดถอย (Regression Analysis)

ตนทนรวม = ตนทนคงท + (ตนทนผนแปรตอหนวย x ระดบกจกรรมการผลต)

8

วธสงสด-ตาสด (The High-Low Method)

1. เลอกขอมลของกจกรรม ณ ระดบสงสด และ ตาสด

2. คานวณหาตนทนผนแปรโดยใชสตร

ตนทนผนแปรตอหนวย = ผลตางของตนทนรวม (บาท)

ผลตางของปรมาณการผลต (หนวย)

3. คานวณหาตนทนคงทโดยใชสมการตนทนรวม

ตนทนรวม = ตนทนคงท + ตนทนผนแปร

3.1 แทนคา ณ ระดบกจกรรมสงสด

3.2 แทนคา ณ ระดบกจกรรมตาสด

ขนตอน

ตนทนผนแปร = ตนทนผนแปรตอหนวย x หนวยผลต

9

ตวอยาง โจทยบรษท กานดา จากด มตนทนเกดขนในแผนก

ซอมบารง ใน 6 เดอน ดงน

เดอน การผลต(หนวย) ตนทนรวม(บาท)

มกราคม 1,500 45,550

กมภาพนธ 2,250 52,000

มนาคม 3,150 61,500

เมษายน 2,700 57,500

พฤษภาคม 1,125 41,250

มถนายน 1,875 48,775

10

1. เลอกขอมลของกจกรรม ณ ระดบสงสด และ ตาสด

เดอน ระดบกจกรรม การผลต(หนวย) ตนทนรวม(บาท)

มนาคม สงสด 3,150 61,500

พฤษภาคม ตาสด 1,125 41,250

ผลตาง 2,025 20,250

TC Q

11

2. คานวณหาตนทนผนแปรโดยใชสตร

ตนทนผนแปรตอหนวย = ผลตางของตนทนรวม (บาท)

VC ผลตางของปรมาณการผลต (หนวย)

= 20,250

2,025

= 10 บาท

12

3. คานวณหาตนทนคงทโดยใชสมการตนทนรวม ตนทนรวม = ตนทนคงท + (ตนทนผนแปรตอหนวย x หนวยผลต)

61500 = 30000 + (10x3150) , 41250 = 30000 + (10x1125)

3.1 แทนคา ณ ระดบกจกรรมสงสด

61,500 = ตนทนคงท + (10 x 3,150)

61,500 = ตนทนคงท + 31,500

ตนทนคงท = 61,500 - 31,500

ตนทนคงท = 30,000 บาท

3.2 แทนคา ณ ระดบกจกรรมตาสด

41,250 = ตนทนคงท + (10 x 1,125)

41,250 = ตนทนคงท + 11,250

ตนทนคงท = 41,250 - 11,250

ตนทนคงท = 30,000 บาท

13

วธใชแผนภมกระจดกระจาย (Scatter graph Approach)

เดอน การผลต (หนวย) = X ตนทนรวม (บาท) = Y

มกราคม 750 170,000

กมภาพนธ 1,000 175,000

มนาคม 1,250 205,000

เมษายน 1,750 250,000

พฤษภาคม 2,000 265,000

มถนายน 2,250 275,000

กรกฎาคม 3,000 400,000

สงหาคม 2,750 350,000

กนยายน 2,500 300,000

ตลาคม 1,250 210,000

พฤศจกายน 1,000 190,000

ธนวาคม 500 150,000

รวม 20,000 2,940,000

14

วธใชแผนภมกระจดกระจาย (Scatter graph Approach)

แผนภมกระจดกระจาย

-

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

- 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500

กจกรรมการผลต (หนวย)

ตน

ทน

รวม

( บาท

)

15

วธกาลงสองนอยทสด หรอการวเคราะหสมการถดถอย (Regression Analysis)

เดอน การผลต (หนวย) = X ตนทนรวม (บาท) = Y XY X

มกราคม 750 170,000 127,500,000 562,500

กมภาพนธ 1,000 175,000 175,000,000 1,000,000

มนาคม 1,250 205,000 256,250,000 1,562,500

เมษายน 1,750 250,000 437,500,000 3,062,500

พฤษภาคม 2,000 265,000 530,000,000 4,000,000

มถนายน 2,250 275,000 618,750,000 5,062,500

กรกฎาคม 3,000 400,000 1,200,000,000 9,000,000

สงหาคม 2,750 350,000 962,500,000 7,562,500

กนยายน 2,500 300,000 750,000,000 6,250,000

ตลาคม 1,250 210,000 262,500,000 1,562,500

พฤศจกายน 1,000 190,000 190,000,000 1,000,000

ธนวาคม 500 150,000 75,000,000 250,000

รวม 20,000 2,940,000 5,585,000,000 40,875,000

16

วธการคานวณ

กาหนดให b = n(Σxy)-(Σx)(Σy) n(Σx )-(Σx) a = (Σy)-b(Σx) n

x = ระดบกจกรรม

y = ตนทนรวม

a = ตนทนคงทรวม

b = ตนทนผนแปรตอหนวย

n = จานวนคาทสงเกต

Σ = ผลรวมจานวนคาทสงเกต

จากตาราง

Σx = 20,000

Σy = 2,940,000 Σxy = 5,585,000,000

Σx = 40,875,000

n = 12

93,619

90.83

TC = FC + (VC x Q)

= 93,619 + (90.83x1,500)

= 93,619 + 136,245

= 229,864 บาท

ระดบ

การผลต

17

การวเคราะหความสมพนธระหวางตนทน-ปรมาณ-กาไร

– วธกาไรสวนเกน (Contribution Margin Approach)

1. กาไรสวนเกน (CM) = ยอดขายตอหนวย (P) – ตนทนผนแปรตอหนวย (VC)

2. จดคมทน (หนวย) = ตนทนคงท+กาไร Q = FC+PR

กาไรสวนเกนตอหนวย P-VC

3. จดคมทน (บาท) = ตนทนคงท +กาไร S = FC+PR

อตรา กาไรสวนเกน P-VC

4. อตรากาไรสวนเกน (CM) = ยอดขายตอหนวย (P) – ตนทนผนแปรตอหนวย (VC) P

ยอดขายตอหนวย (P )

การวเคราะหจดคมทน

จดคมทน (หนวย) x ราคาขายตอหนวย

18

โจทยวธกาไรสวนเกน (Contribution Margin Approach)

รวม ตอหนวย(บาท) รอยละ

หนวยขาย 600 หนวย

ยอดขาย 30,000 บาท 50 (30,000/600) 100 (30,000/30,000) x 100

ตนทนผนแปร -24,000 บาท 40 (24,000/600) 80 (24,000/30,000) x 100

กาไรสวนเกน 6,000 บาท 10 (6,000/600) 20 (6,000/30,000) x 100

ตนทนคงท -6,000 บาท

กาไร(ขาดทน) 0

19

หาจดคมทน (หนวย)

จดคมทน (หนวย) = ตนทนคงท +กาไร Q = FC+PR กาไรสวนเกนตอหนวย P-VC

= 6,000+0 = 6,000

50-40 10

= 600 หนวย

จดคมทน (บาท) = ตนทนคงท +กาไร S = FC+PR

อตรากาไรสวนเกน P-VC P

= 6,000+0 = 6,000

50-40 0.2

50

= 30,000 บาท

หรอ 600 x50 = 30,000 บาท

ราคาขายตอหนวย P

20

การวเคราะหความสมพนธระหวางตนทน-ปรมาณ-กาไร(ตอ)

– วธสมการ (Equation Approach)

ขาย – ตนทนผนแปร – ตนทนคงท = กาไรกอนภาษ

– วธใชกราฟ (Graphic Approach)

1. กราฟแสดงความสมพนธระหวางตนทน-ปรมาณ-กาไร

2. กราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณ-กาไร

การวเคราะหจดคมทน(ตอ)

สวนเกนทปลอดภย = ยอดขายทประมาณการ – ยอดขาย ณ จดคมทน

21

วธสมการ (Equation Approach)

ขาย – ตนทนผนแปร – ตนทนคงท = กาไร (ราคาขายตอหนวย x ปรมาณขาย) – (ตนทนผนแปรตอหนวย x ปรมาณขาย) – ตนทนคงท = กาไร

ให X แทนจานวนหนวยขายทจดคมทน (ไมรจานวนทขาย)

50X –40X– 6000 = 0

10X – 6,000 = 0

10X = 6,000

X = 6,000/10

X = 600 หนวย

หาบาทคานวณโดย 600 x 50 = 30,000 บาท

ราคาขายตอหนวย P

22

การวเคราะหความสมพนธระหวางตนทน-ปรมาณ-กาไร(ตอ)

• การหากาไรทตองการ

1. ขาย – ตนทนผนแปร – ตนทนคงท = กาไรทตองการกอนภาษ

2. หนวยขายทตองการ = (ตนทนคงท + กาไรทตองการกอนภาษ)

กาไรสวนเกนตอหนวย

Q = (FC + Profit) S = (FC + Profit) P - VC P – VC

P

23

จากโจทยเดม หากกจการตองการกาไร 480 บาท กจการ

ตองขายกหนวย

Q = (FC + Profit)

P – VC

= 6,000 + 480

50 – 40

= 648 หนวย

S = 648 หนวย x 50 บาท

= 32,400 บาท

ยอดขาย(648x50) 32,400 บาท

-ตนทนผนแปร (648x40) -25,920 บาท

กาไรสวนเกน 6,480 บาท

-ตนทนคงท 6,000 บาท

กาไร(ขาดทน) 480 บาท

กอน

ภาษ

24

กาไรสวนเกนและกาไรขนตน

• กาไรขนตน = ยอดขาย – ตนทนขาย

• กาไรสวนเกน = ยอดขาย – ตนทนผนแปร

กาไรขนตน กาไรสวนเกน

ราคาขาย 50 50

ตนทนขายผนแปร 40 40

คาใชจายผนแปร 1 41

กาไรสวนเกน 9

กาไรขนตน 10

25

ผลกระทบของภาษเงนได

• กาไรทตองการกอนภาษ = กาไรสทธทตองการ(หลง) EBIT = EAT

(1-อตราภาษ) (1-TAX)

• ยอดขายทตองการ

ยอดขายคาดหวง – ตนทนผนแปร – ตนทนคงท = กาไรสทธทตองการ (หลง)

(1-อตราภาษ)

EAT EAT

Q = FC+ 1-T S = FC + 1-T

P-VC P-VC

p

• กาไรกอนภาษ 480

• ภาษ 40%480 -192 • กาไรสทธ= กาไรหลงภาษ 288

26

27

โจทย หากกจการตองการกาไรสทธ(กาไรหลงจากหกภาษ)

288 บาท อตราภาษ = 40%

1. หากาไรกอนภาษ = กาไรหลงจากหกภาษ

(1-อตราภาษ)

= 288

1-0.4

= 288

0.6

= 480 บาท

Q = (FC + Profit)

P – VC

= 6,000 + 480

50 – 40

= 648 หนวย

S = 648 หนวย x 50 บาท

= 32,400 บาท

28

แบบฝกหดบทท 3 7. บรษท เนตรดาว จากด เปนบรษทผผลตตกตาเดกเลนสงออกจาหนายทงในและตางประเทศ ม

ความตองการใหทานชวยคานวณจดคมทนของการผลตตกตาใหทราบดวยเพอจะไดนาไปใชในการวางแผนดานการตลาดของบรษทตอไป ขอมลตาง ๆ เกยวกบงบประมาณของบรษทในป 2547 มดงน

ยอดขาย (100,000 หนวย) 300,000 บาท ตนทนผนแปร 180,000 บาท ตนทนคงท 150,000 บาท

จงตอบคาถามตอไปน (แตละคาถามเปนอสระจากกน)

7.1 จดคมทนของบรษทในป 2547 เปนจานวนหนวยเทากบเทาใด

7.2 ถาเพมราคาขาย 10% จดคมทนของบรษทในป 2547 จะเปนกหนวย

7.3 ถาตนทนผนแปรลดลง 30,000 บาท คมทนของบรษทในป 2547 จะเปนกหนวย

7.4 ถาตนทนคงทลดลง 10% จดคมทนของบรษทในป 2547 จะเปนกหนวย

7.5 ถาบรษทตองการกาไรกอนหกภาษเงนได 45,000 บาท จะตองขายตกตาใน ปรมาณเทาใด

7.6 ถาบรษทตองการกาไรหลงหกภาษเงนได 50,000 บาท จะตองขายตกตาใน ปรมาณเทาใด ภาษ 30%

29

จบบทท 3