Post on 02-Mar-2020
เอกสารสรปการบรรยายเรอง
การกำากบดแลองคการทดวนพฤหสบดท 23 กรกฎาคม 2552 ณ หองประชมคณะรฐมนตร สำานกเลขาธการคณะรฐมนตร
สำานกเลขาธการคณะรฐมนตร
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 1
สารบญ
หนา
ทมา หลกการ และพฒนาการของการกำากบดแลองคการทด 2
ความจำาเปนและประโยชนของการกำากบดแลองคการทด 3
หลกการกำากบดแลองคการทดและการประยกตใชกบภารกจของ สลค. 6
ความเหนและขอเสนอแนะเกยวกบเครองมอการกำากบดแลองคการทดของ สลค. 11
ถาม-ตอบ 13
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 1
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 1
การกำากบดแลองคการทด*
โดย ศ.ดร.บวรศกด อวรรณโณ
ทานรองเลขาธการคณะรฐมนตร ทานทปรกษาประจำาสำานกเลขาธการคณะรฐมนตร ผอำานวยการสำานก และเพอนขาราชการสำานกเลขาธการคณะรฐมนตร (สลค.) ทเคารพรกทกทาน
เมอไดรบเชญจาก สลค. ผมกไมเคยปฏเสธเลยสกครง ผมมความยนดทไดกลบมาบานเกาและไดเจอกบเพอนรวมงานหลายทาน กคดวาเปนนมตหมายทด ทจรงแลวหนวยงานทนาจะพดเกยวกบเรอง Good Governance ใหฟงนอยทสด
** สรปการบรรยายเรอง “การกำากบดแลองคการทด” โดย ศ.ดร.บวรศกด อวรรณโณ เมอวนพฤหสบดท 23 กรกฎาคม 2552 ณ หองประชมคณะรฐมนตร สำานกเลขาธการคณะ
รฐมนตร
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 2
กคอ สลค. นเอง เพราะวาบคลากรของ สลค. มประสทธภาพคอนขางมากเมอเปรยบเทยบกบสวนราชการอน ๆ แตเลขาธการคณะรฐมนตรและผรบผดชอบกอาจจะมความรสกวา ถงแมวาจะดอยแลวกอยากทำาใหดยงขน ซงกนาอนโมทนาสาธ ผมจงตดสนใจมาบรรยายในครงน
ทมา หลกการ และพฒนาการของการกำากบดแลองคการทด
ในเรองการกำากบดแลองคการทดของ สลค. เรมแรกจำาเปนทจะตองทำาความเขาใจ คำาวา “การกำากบดแลองคการทด” ซงเปนคำาทเพงเกดและมการใชกนหลายคำาเหลอเกน ขอเลาใหฟงวา ในป ค.ศ. 1980 เศษ ๆ หลงจากทธนาคารโลกตงขนมาและมการใหกเงนมาแลวประมาณ 50 ป ธนาคารโลกพบวา บางประเทศทกเงนไปแลวเอาเงนไปพฒนามความเจรญรงเรองเปนลำาดบ แตหลายประเทศทกเงนจากธนาคารโลกไปพฒนาประเทศแลวกยงไมคอยพฒนาและยงยากจนอย ธนาคารโลกจงตงคณะผศกษาขนมาชดหนงเพอศกษาวจยเรองนในประเทศทงหลาย และมรายงานผลการศกษาวา ประเทศทกเงนจากธนาคารโลกไปแลวนำาเงนไปพฒนาอยางซอสตยสจรต มธรรมาภบาลหรอการกำากบดแลกจการบานเมองทด ประเทศนนกจะมการพฒนาในระดบสง เพราะวาไดนำาเงนกไปใชในการสรางพฒนาประเทศโดยการสรางเขอน ถนน ประปา ไฟฟา โทรศพท อยางเตมเมดเตมหนวย และลงไปถงชาวบาน
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 3
ในขณะทประเทศทยงยากจนอยมการบรหารประเทศในลกษณะ อธรรม“าภบาล” คอมการโกงและทจรตของนกการเมองและขาราชการกนมาก การทจะไปพฒนาประเทศกลาชาลง หรอไมเปนไปตามวตถประสงค ตรงนจงเปนทมาของสงทเรยกวา ธรรมาภ“บาล” หรอ Good Governance ธนาคารโลกจงสรปวา ประเทศใดทม Good Governance การพฒนาของประเทศนนจะไปไดด ประเทศใดทม Bad Governance หรอ อธรรมาภบาล การพฒนาของประเทศนนกจะไปไดไมด
จากป ค.ศ. 1989 จนถงปจจบนก 20 ปพอด จากวนนนถงวนนแนวความคดนกเรมเผยแพรไป แลวกมความสำาคญขน จากในระดบระหวางประเทศลงมาอยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 และอยในพระราชกฤษฎวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 จนเปนกระแสโลกและกระแสของประเทศในเวลาน ทงน คนแรก ๆ ทใชคำาเหลานคอคณธรยทธ บญม ซงทานเรยกวา ธรรมรฐ แตบงเอญคำาวาหลกธรรมรฐนด“ ”เหมอนประหนงวาจะใชบรหารบานเมองเทานน ในขณะทในความเปนจรง หลกนเปนหลกสากลทใชไดกบทงการบรหารบานเมอง การบรหารบรษท การบรหาร NGO ไปจนกระทงการบรหารในทางระหวางประเทศ เลยมคนคดคำาใหมขนมาวา ธรรมาภบาล สวนราชบณฑตไดบญญตศพทคำาวา “ ” “Good Governance” วาหมายถง หลกการบรหารกจการบานเมองทด ซงก“ ”คอขอความทำานองเดยวกบคณธรยทธฯ ใชไปใชมาคำาวา ธรรมภบาล “ ”เปนทนยมในทางวชาการ แตในทางราชการใชตามราชบณฑตกเลยใชคำาวา หลกการบรหารกจการบานเมองทด ในพระราชกฤษฎกาวาดวยหลก“ ”
เกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 และประกาศของคณะกรรมการกำากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) ซงเปนหนวยงานของรฐกใชคำาทเขยนขนโดยรฐ คอราชบณฑต สวนในภาคเอกชนเรยกวา หลกการกำากบกจการทด และทายสดในรฐธรรมนญกใชทงสอง“ ”
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 4
คำา เชน ในมาตรา 74 ใชคำาวา ตามหลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด โดยใชทงสองคำา คอใชคำาทนยมในวงวชาการและคำาทราชบณฑตประดษฐขน จรง ๆ แลวกคอเรองเดยวกน
ความจำาเปนและประโยชนของการกำากบดแลองคการทด
ถาถามวาทำาไมจงตองทำาเรองการกำากบดแลองคการทด ทำาไปทำาไม ความจรงแลวมเหตผลทจะตองทำาอยางนอย 7 ประการ
ประการทหนง อยางทไดเรยนแลววา จากผลการวจยของธนาคารโลกในป ค.ศ. 1989 พบหลกฐานยนยนแนชดวา ประเทศใดมอธรรมาภบาล คอ การบรหารกจการบานเมองทเลว จะมการทจรตคอรรปชนมาก ดอะไรกเปนเรองความลบไปหมด หามด หามถาม ใครจะขอเขามามสวนรวมหรอแสดงความคดเหนกไมรบฟง กฎหมายจะถกตองหรอไมกไมสนใจ จะพฒนาประเทศไปไมได เพราะพฤตกรรมทงหมดลวนเปนการสงเสรมการทจรตและเปนอปสรรคตอการพฒนา จากสงนทำาใหกระแสระหวางประเทศยกระดบความสำาคญของเรองนขน และมการสงเสรมกนมากจนองคการระหวางประเทศและประเทศพฒนาแลวทงหมดลงมอปฏบตตาม และเมอขนสหสวรรษใหมในป ค.ศ. 2000 ทประชมใหญสมชชาสหประชาชาตไดลงมตใหมสงทเรยกวา Millennium Declaration แปลเปนภาษาไทยวา ปฏญญาสหสวรรษ ซงมความสำาคญมากโดยมหลายขอ หลายเรอง เปนตนวา โลกจะตองอยดวยความสนตสข ดงนนการสะสมอาวธนวเคลยรและการกอการรายจะตองหมดไป โลกจะตองอยดวยความยตธรรม ดงนน ความยากจนขนแคน คอคนทมรายไดตำากวา 1 เหรยญสหรฐตอคนตอวน ซงมอยครงโลกหรอโดยประมาณ 3,000 ลานคนนนจะตองลดลง 1 ใน 3 ภายในป
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 5
ค.ศ. 2025 โลกจะตองรกษาสงแวดลอม เปนตน เรองทสำาคญอกขอหนงในปฏญญาสหสวรรษคอ ตองผลกดนใหประเทศและองคกรตาง ๆ มธรรมาภบาลหรอมการบรหารและกำากบดแลองคการทด เพราะเชอวาถาองคกรใดไมมหลกนองคกรนนกจะมการทจรต ประพฤตมชอบ เบยดบงทรพยสนของแผนดนไปเปนของตน และจะทำาใหเกดสงทเรยกวาอทนนาทานและการไมเคารพกฎหมายขนเปนอนมาก
เพราะฉะนนเวลานถา สลค. ซงมความสมพนธกบสำานกเลขาธการคณะรฐมนตรของหลายประเทศ เชน ออสเตรเลย ญปน ถา สลค. ไมมหลกธรรมาภบาล ไมเปนองคกรทมการกำากบดแลทด จะไปพดคยกบเขาอยางไร แตถาเรามหลกนแลว กจะมความมนใจ หากเขาถามวา สลค. มหลกการเรองความโปรงใสหรอไม เรากบอกไดวามและมตวอยางยกใหดดวย อยางนกเกดความภมใจขนมาได นคอประโยชนและความจำาเปนในขอทหนง
ประการทสอง เรองธรรมาภบาลนไมไดเปนเพยงกระแสโลกอยางเดยว กฎหมายสงของประเทศคอ รฐธรรมนญไดกำาหนดใหตองทำาดงตวอยางตอไปน
มาตรา 74 บญญตวา ขาราชการทกคนมหนาทดำาเนนการใหเปนไป“ตามกฎหมาย รกษาประโยชนสวนรวม อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด ”
มาตรา 78 บญญตวา รฐตองดำาเนนการตามแนวนโยบายดานการ“บรหารราชการแผนดนดงตอไปน (4) พฒนาระบบงานของรฐ โดยมงเนนการพฒนาคณภาพ คณธรรมจรยธรรมของเจาหนาทของรฐควบคไปกบการปรบปรงรปแบบและวธทำางานเพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพและสงเสรมใหหนวยงานของรฐใชหลกการบรหารกจการบานเมองทดเปนแนวทางในการปฏบตราชการ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 6
นอกจากนในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 และพระกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 กกำาหนดใหสวนราชการดำาเนนการในเรองน ซงเปนเรองเดยวกนกบทสำานกงาน ก.พ.ร. กำาหนดใหสวนราชการทำาอยในเวลาน เพราะฉะนนถา สลค. ไมทำากถอวาผดกฎหมายและผดรฐธรรมนญ
ประการทสาม หลกการทเรยกวาการกำากบดแลองคการทดนน คดมาเพอประโยชนของคนหมมาก คนกลมท 1 คอประชาชนผเสยภาษอากร เพราะหลกนไดมการพสจนแลววา ถาทำาตามอยางเครงครดแลว การทจรต ประพฤตมชอบ การนำาทรพยสนอนเปนของราษฎรไปเปนของสวนตว เปนของนกการเมองหรอขาราชการจะไมม ซงกแปลวาหลกนตอตานการทจรตไปในตว ทำาใหทรพยสนของหลวงนำามาใชเพอประโยชนสวนรวมอยางแทจรง ซงเปนประโยชนทเกดกบประชาชนโดยรวม ใครดำาเนนการสงเสรมหลกนกแปลวากำาลงชวยกนปฏบตศลขอท 2 ทเรยกวา อทนนาทานา เวรมณ เพราะศลขอนไมไดหามแคลกขโมยของสวนตวคนอนอยางเดยว ใครทโกงทรพยสนของหลวงกคอผดอทนนาทานเหมอนกน และในทางพทธศาสนาถอวาการโกงกนของหลวงซงถอเปนของคนหมมากนนเปนบาปหนก นคอการสรางประโยชนใหเกดขนแกประชาชน เพราะปองกนการทจรตนำาเงนภาษของประชาชนไปใช นอกจากกลมประชาชนโดยทวไปซงเปนกลมแรกแลว ยงมคนกลมท 2 คอผรบบรการของ สลค. ทจะไดรบประโยชนจากการท สลค. ใหบรการโดยคำานงถงลกคาเปนหลก เพราะหลกธรรมาภบาลกำาหนดใหยดความตองการของผรบบรการเปนตวตง ไมใชยดความตองการของผใหบรการเปนหลก หลกการตอบสนองหรอเรยกวา Responsiveness คอ การตอบสนองตอผรบบรการ ซงในกรณของ สลค. คอกระทรวง กรม มาตดตอเรองตาง ๆ หาก สลค. เชน สำานกวเคราะหเรองเสนอคณะรฐมนตร (สวค.) สามารถใหบรการขอมลตาง ๆ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 7
เกยวกบเรองเสนอคณะรฐมนตรดวยความรวดเรวหรอสำานกบรหารงานสารสนเทศสามารถใหบรการขอมลมตคณะรฐมนตรภายในเวลาเพยง 2 นาท กจะทำาใหสวนราชการและประชาชนผขอรบบรการมความพงพอใจ
ประการทส หลกการกำากบดแลองคการทดจะสรางความเชอมนของผรบบรการทงหลายตอ สลค. เมอผรบบรการชนชมและมความพงพอใจกจะทำาใหผรบบรการเกดความเชอมนหรอทเรยกวา Trust ตอ สลค. เพราะหากขอรบบรการอะไร สลค. กใหไดหมด อยากรเรองเสนอคณะรฐมนตรวาไปถงไหนแลว สวค. ตอบใหไดหมด กจะสรางความมนใจใหเกดขนแกผรบบรการ เนองจากในปจจบนปญหาการขาดความเชอมนเกดขนทวโลก รวมทงในประเทศไทย โดยเฉพาะความเชอมนในฝายการเมอง ดงนน ความเชอมนจงมความสำาคญมากในเวลาน และถา สลค. สามารถใหขอมลไดครบถวน ถกตอง ผรบบรการกจะมความเชอมนตอ สลค. เชน ในการประชมคณะรฐมนตร ถา สลค. มหลกการกำากบดแลองคการทด มหลกการบรหารความเสยงทด กจะมการกำาหนดและจดการกบความเสยงทเกยวกบขอมลประกอบการวนจฉยของคณะรฐมนตร ในกรณขอมลไมพอหรอไมครบ และถาเรามโครงการเกยวกบการจดการความรและมฐานขอมลทด มประสทธภาพกจะสามารถตอบคำาถามของคณะรฐมนตรและทำาใหคณะรฐมนตรเกดความพงพอใจ เกดความเชอมนตอเลขาธการคณะรฐมนตรและ สลค. ในทสด
ประการทหา การดำาเนนการในเรองนจะเปนการปกปองตวเอง โดยแสดงใหเหนวา สลค. ไมไดละเลย ไมไดบกพรอง เพราะถาเขาพดเรองธรรมาภบาลกนทงโลก ปฏบตกนทวไป แต สลค. กลบถามวาธรรมาภบาลแปลวาอะไร กจะไปไมรอด ประโยชนในขอนจงถอเปนคณธรรมในการปฏบตราชการ คำาวา คณธรรม มาจากคำาวา คน“ ” -นะ แปลวา ประโยชน และธรรมะ แปลวา สภาวะ ดงนน คำาวา คณธรรม แปลวา สภาวะทเปน“ ”ประโยชนตอตนและผอน คอทำาใหตนเองตองทำางานอยางดตามหลกธร
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 8
รมาภบาล เปนผมความถกตองและมคณธรรมในการปฏบตหนาท สวนการเปนประโยชนแกคนอน คอประโยชนแกเจาของภาษอากรเพราะทำาใหไมเกดการทจรต และประโยชนแกผรบบรการคอทำาใหมความสข มความเชอมนในการตอบสนองผรบบรการ ความโปรงใส และการยอมรบการมสวนรวมของผทเกยวของของหนวยงาน ดงนน การทำาสงทเปนประโยชนกบตวเองและผอนเปนความด เปนคณธรรมในการปฏบตหนาท
ประการทหก การไดรบเงนรางวล เมอ สลค. มระบบควบคมความเสยงทด มการเปดโอกาสใหผเกยวของเขามามสวนรวม มการตอบสนองผรบบรการทด และผรบบรการทงคณะรฐมนตร และสวนราชการมความพงพอใจอยในระดบสงกจะไดรบเงนรางวลตามขอตกลงการปฏบตราชการกบสำานกงาน ก.พ.ร. เปนของแถม
ประการทเจด การไดรบชอเสยง ขณะนสำานกงาน ก.พ.ร. กำาลงจะจดประกวดการดำาเนนการตามนโยบายการกำากบดแลองคการทดของสวนราชการ หรอ Organization Governance สลค. จะภมใจหรอไมหากเลขาธการคณะรฐมนตรเดนขนไปบนเวทรบรางวลจากนายกรฐมนตรวา เปนหนวยงานทมการกำากบดแลองคการทดเลศ เปนทหนงของประเทศไทย เรองน สำานกงาน ก.พ.ร. ไมไดบงคบใหหนวยงานทำาและไมเกยวกบขอตกลงการปฏบตราชการ แตวาหากหนวยงานใดเหนวาตวเองมความพรอมครบถวน อยากใหเปนแบบฉบบอนดงามแกหนวยงานอน หรอนำาไปเปนแบบอยางกสงโครงการเขาประกวด ซงถาหนวยงานใดชนะกจะสงไปประกวดในระดบโลก จงถอวาการดำาเนนการในเรองนจะทำาใหมโอกาสไดรบทงเงนรางวลและชอเสยง แมวาชอเสยงจะกนไมไดทางกายภาพแตกนไดทางใจ คอทำาใหรสกมศกดศรและมความภมใจดวย
โดยสรปเหตผล 7 ประการน แปลวาหลกธรรมาภบาลหรอการกำากบดแลองคการทดท สลค. ทำาอยนน เปนสงททกคนควรจะตองทำาดวยหวใจ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 9
เหมอนกรณทเคยนำามาตรฐานการรบรองคณภาพ ISO มาใชในสำานกพมพคณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา เพอตอบสนองลกคาผรบบรการใหไดรบบรการทดทสด โดยการดำาเนนการตามมาตรฐาน ISO จะมการเขยนกระบวนการทำางานเปนเอกสารหลกฐาน พดงาย ๆ กคอ do what you write and write what you do เพอใหคนทงหลายทมาทำางานรวาเราจะตองทำาอะไร อยางไร และปรบปรงอยางตอเนอง เพอใหผรบบรการไดบรการทดทสด จะเหนวาระบบ ISO คอสวนหนงของการทำางาน ดงนน หากคดวาระบบ ISO เปนงานนอกทเพมเขามาถอวาเปนความคดทผดและลมเหลวแลว เชนเดยวกบเรองการกำากบดแลองคการทดของ สลค. ทจรงแลวกคอสวนหนงของเนองานของ สลค. เพยงแตเราไมรสก เพราะอาจจะยงไมมคนมาชใหเหนชดเจน แตผมถอวาวนนไดพดและแสดงใหเหนความจำาเปนทจะตองดำาเนนการเรองนแลววา เปนสงทดมประโยชน เพราะสอดคลองกบกระแสโลก เปนไปตามรฐธรรมนญ กฎหมาย และพระราชกฤษฎกาทเกยวของ นอกจากนยงทำาใหประชาชนไดรบประโยชนเนองจากไมมการทจรต และผรบบรการมความพงพอใจและมความเชอมน รวมทงเปนคณธรรมในการบรหาร ทำาให สลค. ไดเงนและชอเสยง
หลกการกำากบดแลองคการทดและการประยกตใชกบภารกจของ สลค.
หากถามวาองคประกอบของการกำากบดแลองคการทดหรอธรรมาภบาลมอะไรบาง ผมจะไมอธบายโดยละเอยดเพราะถอวาเปนหนาทของผทรบผดชอบจะตองพด เนองจากเปนแนวความคดใหม องคกรตาง ๆ กมคำานยามตางกน เชน ธนาคารโลกถอวาหลกการบรหารกจการบานเมองทดหรอ Good Governance ทจะนำามาใชในการดำาเนนองคกรทงหลายมอย 6 ขอ สวนทจะกลาวในวนนม 7 ประการ ดงน
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 10
1.การมสวนรวม (Participation) หมายความวา ในองคกรเอง เมอจะทำาอะไรกตองพดคยกนกอน ไมใชหวหนาสงอยางเดยว สวนลกนองกทำาตามโดยไมมการประชมกน ถาถามวา สลค. มการมสวนรวมหรอไม คำาตอบคอ ม โดยมมาแตครงเมอสมยทานวษณ เครองาม เปนเลขาธการคณะรฐมนตรแลว เชน การประชมผบรหารของ สลค. ซงประกอบดวย รองเลขาธการคณะรฐมนตร ทปรกษาประจำาสำานกเลขาธการคณะรฐมนตร และผอำานวยการสำานกทงหลาย และเชอวาเวลานกยงมอย อยางไรกตาม การมสวนรวมภายในยงไมพอ ยงตองมสวนรวมจากหนวยงานหรอบคคลภายนอกทเปนผรบบรการของ สลค. ดวย เพอรบและนำาความตองการหรอปญหาของเขามาแกไขและตอบสนองไดตรงและทนเวลา การบรหารแบบมสวนรวมทใหผรบบรการมาพดคยแสดงความเหน และแจงปญหาอปสรรคในการทำางาน เชน โครงการเกยวกบผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) ทมการเชญ ปคร. มาประชมเพอปรกษาหารอและชแจงขอปฏบตทถกตองอยางตอเนอง ปคร. มอะไรกปรกษา สลค. สวน สลค. มอะไรกบอก ปคร. ทงน เมอการดำาเนนงานเรอง ปคร. เหนผลแลวกตองคดตอวาจะทำาเรองอนเพมเตมหรอไม อยางไร เชน สำานกนตธรรม (สนธ.) อาจจะคดดำาเนนการเชอมโยงการทำางานกบสำานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา (สคก.) และสำานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร (สผ.) เปนพเศษ เพอใหการทำางานดและเรวขน โดยนำาแนวคดของระบบ ปคร. มาใช ทงน การเชอมโยงกบ สคก. อาจกำาหนดใหมผประสานงานจำานวนหนง สมมตวา สคก. ม 13 คณะ สลค. กกำาหนดใหมผประสานงานของ สนธ. 13 คน เพอทำาหนาทประสานหารอและแลกเปลยนขอมลกนหรอสงรางกฎหมายทจะเสนอคณะรฐมนตรไปให สคก. ตรวจสอบและใหความเหนกอน และกรณกบ สผ. สลค. อาจกำาหนดใหมผประสานงานในระดบเจาหนาท เพราะถา สลค. มความเชอมโยงทดกบ สผ. เมอกฎหมายตาง ๆ ทรฐบาลเสนอไปถกแกไขและเปลยนแปลงโดยเฉพาะในสวนทเปนสาระสำาคญของกฎหมายกจะทำาให
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 11
สลค. ทราบและสามารถแจงนายกรฐมนตรและรฐมนตรทเกยวของได ซงเหลานถาผมยงอยทนผมจะตองทำาแน ๆ
2.ความโปรงใส (Transparency) ในความเปนจรงจะเหนวาทใดทบหรอมด คนกพรอมทจะแสดงดานมดของตวเองออกมา หรอสถานทใดมดกมกจะมหนหรอแมลงสาบวงอยทวไป เพราะฉะนนการบรหารราชการตามหลกการกำากบดแลองคการทดกคอ สลค. ตองมความโปรงใสทเหมาะสม ทผมเตมคำาวา ทเหมาะสม เพราะวาสำาหรบคณะ“ ”รฐมนตรถา สลค. โปรงใสมากเกนไปอาจผดกฎหมายได เพราะบางเรองทเปนเรองลบมาก ๆ ในคณะรฐมนตร เชน เรองความสมพนธระหวางประเทศ การออกพระราชกำาหนด ถา สลค. ไปเปดเผยเสยกอนตงแตเรองยงไมเสนอคณะรฐมนตรกถอวาผดกฎหมาย ทงน ความโปรงใสทเหมาะสมสำาหรบ สลค. เชน การจดทำาบญช 8 สปดาห กลาวคอเดมเลขาธการคณะรฐมนตรมบทบาทในการจดวาระเรองทจะเสนอคณะรฐมนตร และมกมรฐมนตรมาขอใหนำาเรองตาง ๆ เสนอเขาสการประชมคณะรฐมนตรในวนทประสงคไวเปนจำานวนมาก แตเมอมการจดทำาบญช 8 สปดาห ความสำาคญของเลขาธการคณะรฐมนตรในเรองนกลดลงทนท เพราะสวนราชการรวาเมอใดเรองของตนจะไดเขาสทประชมคณะรฐมนตรโดยไมตองมาขอรองเลขาธการคณะรฐมนตรอกตอไป สวนทเลขาธการคณะรฐมนตรยงมบทบาทสำาคญอยกมเฉพาะเรองจร แตกไมมากนก เพราะฉะนนบญช 8 สปดาห คอหลกความโปรงใสทสวนราชการอนกร สลค. เองกร นอกจากนยงใชตดตามงานไดโดยชวยใหผบงคบบญชาทราบวาใครทำางานชาหรอทำางานเรว ซงจะชวยในเรองการมหลกฐานสนบสนนในการประเมนผลงานและลดการนำาความรสกมาใชในการประเมน ถาถามวาจะนำาหลกนไปใชในเรองอน ๆ ไดอยางไร สลค. กตองนำาไปคดตอ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 12
3.การตอบสนอง (Responsiveness) รฐธรรมนญมาตรา 74 กำาหนดไวชดเจนวา บคลากรและหนวยงานของรฐตองปฏบตราชการใหเปนไปตามกฎหมายเพอประโยชนสวนรวม อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชน หลกการตอบสนองนจงมอยในรฐธรรมนญ พระราชบญญต และพระราชกฤษฎกาทเกยวของ และมความสำาคญมาก ดงนน สลค. จะตองใหความสนใจ ทงน คนแรกท สลค. จะตองใหความสนใจและตอบสนองคอ คณะรฐมนตร เพราะถา สลค. ไมเปนทไววางใจของคณะรฐมนตรหรอเลขาธการคณะรฐมนตรไมเปนทไววางใจของนายกรฐมนตรแลว การทำางานจะดำาเนนไปไมได เพราะฉะนนการตอบสนองคณะรฐมนตรจงเปนหวใจสำาคญ และนอกจากคณะรฐมนตรแลว สลค. ยงตองทราบความตองการและตอบสนองสวนราชการตาง ๆ ทเปนผรบบรการดวย เชน สำานกราชเลขาธการ กระทรวง กรมทงหลายวามความตองการอะไร ทงน เมอเรองการตอบสนองมความสำาคญ สลค. จะคดหรอจดโครงการประชมหรอเสวนาโดยเชญหวหนาสวนราชการหรอ ปคร. มาพบปะ สงสรรคกนไดหรอไม เพราะวาในปจจบน สลค. ยงมโครงการประเภทนไมมากนก
4.ภาระรบผดชอบ (Accountability) คอการทตองรบผด รบชอบ โดยตองหาตวผทำาความผดและความชอบได ซงระบบของ สลค. มหลกภาระความรบผดชอบนอยแลว เชน ระบบงานสารบรรณของ สลค. ผมคดวาเปนระบบงานสารบรรณทสมบรณทสดในประเทศไทย เวนเสยแตมทอนทผมไมร เพราะระบบนสามารถตามเรองตาง ๆ ทสงมาไดวาอยตรงไหน ซงบางหนวยงานตามไมได เพราะฉะนนหลกภาระรบผดชอบกคอ สลค. สามารถตามเรองตาง ๆ ได และสามารถตรวจสอบไดวาเกดขอผดพลาดตรงไหน ซงเรองนผมไมหวงแตเรองทผมยงหวงอยกคอการเชอมโยงเรองภาระรบผดชอบกบหลกนตธรรมซงเกยวของกบการกรองงานใหคณะรฐมนตรของ สลค. ทตองกรองใหด หาก สลค. พลาดอาจนำาไปสการถอดถอนนายกรฐมนตรและคณะรฐมนตร
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 13
ได เพราะการฟองรองหรอดำาเนนคดในเรองตาง ๆ จะดำาเนนการกบนายกรฐมนตรและคณะรฐมนตรทงคณะ เกยวกบเรองนถาผมยงเปนเลขาธการคณะรฐมนตรอยสงหนงทผมจะทำากคอแยก สนธ. ออกเปน 2 สำานก โดยสำานกหนงใหมหนาทกลนกรองเรองกฎหมายทวไปท สนธ. ทำาอยในเวลาน สวนอกสำานกเปน สนธ. ทขนกบ สวค. ทำาหนาทตรวจสอบกลนกรองเรองตาง ๆ วาขดตอรฐธรรมนญหรอไม หรอถาเปนกฎกระทรวงกตรวจสอบวาขดกบกฎหมายแมบทหรอไม เชน กรณเรองหวยบนดน กลายาง หรอการแตงตงขาราชการ ดงนน คำาถามกคอ สลค. จะกรองเรองตาง ๆ เหลานอยางไร หรออาจกำาหนดใหมคณะทำางานกลนกรองเรองทจะเสนอคณะรฐมนตรประเภทเหลาน เพอทำาหนาทตรวจสอบขอกฎหมายและระเบยบทเกยวของยอนหลงใหครบถวน โดยอยภายใต สวค. เพราะเรองทวไปทเสนอเขามาท สวค. มจำานวนมากและเรงดวน ขณะเดยวกนเรองเหลานตองมการนำากฎหมายนำาระเบยบมาตรวจสอบและศกษายอนหลง ซงนกวเคราะหนโยบายและแผนทไมไดจบดานกฎหมายจะทำาไดไมครบถวนเพราะไมใชเรองปกตธรรมดา หากไมมใครชวยตรวจสอบกลนกรองกมปญหาได เรองนจงตองใหผบรหาร สลค. ทงทานรองเลขาธการคณะรฐมนตร และทปรกษาประจำาสำานกเลขาธการคณะรฐมนตรชวยคดตอวา จะหาทางดแลจดการกบเรองนอยางไรเพอใหมความรอบคอบรดกมยงขน
5.ประสทธภาพและประสทธผล (Effectiveness and Efficiency) หลก 2 ขอนผมจะพดรวมกน ประสทธภาพกคอการใชเงนอยางคมคา สำาหรบ สลค. ผมถอวา สลค. บรหารงานแบบใชเงนคมคา เพราะจากประวตและประสบการณทผมทำางานกบ สลค. มาตงแต พ.ศ. 2532 เมอสมยททานชาตชาย ชณหะวณ เปนนายกรฐมนตร มาจนถงวนนเหนวา สลค. นนใชเงนคมคา จนบางทกมความรสกวาประหยดเกนไปจนควรจะตองทบทวนในบางเรอง สวนประสทธผลถอวามความสำาคญไมนอยไปกวาประสทธภาพ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 14
เพราะการปฏบตราชการหากมประสทธภาพหรอประหยดแลว แตผลของงานซงผรบบรการของ สลค. ไมวาจะเปนคณะรฐมนตร สวนราชการ หรอประชาชนคาดหวงหรอตองการไมเกดกไปไมรอดหรอไมสำาเรจ ประสทธผลจงหมายถงผลงานตองถกตองและถกกฎหมายดวย ดงนนกตองบอกวาความถกตองแปลวาเราตองมความละเอยดและอยาสนใจหากใครจะประณามเราวาเปนทานผหญงละเอยด ทงน การใสใจในรายละเอยดนเปนสงสำาคญ ตวอยางเชน หากองคการ NASA คำานวณระยะทางไปดาวยเรนสผดเพยง 0.0001 ฟลปดา กจะทำาใหจรวดไปผดเปาหมายยงดาวดวงอนได ประเทศสงคโปรกมการรณรงคใหประชาชนสนใจในรายละเอยดตามโครงการ Mind Details ระบบ QC ในโรงงานทดทงหลาย เชน โรงงาน BENZ มมาตรฐานการผลตสนคาทคนสวนใหญเชอมนเชอถอ เพราะมการกำาหนดรายละเอยดการทำางานทชดเจน เชน การไขนอตประกอบเครองยนตทกำาหนดจำานวนครงไวชดเจนและตองปฏบตตามนน เพราะฉะนนประสทธผลคอผลงานทออกมาถกตองและถกกฎหมาย ซงเกยวกบความละเอยดรอบคอบ
กรณทผมถกศาลและคณะกรรมการตรวจสอบการกระทำาทกอใหเกดความเสยหายแกรฐเรยกไปใหขอมลเรองหวยบนดนทานถามวา เลขาธการคณะรฐมนตรมหนาทตองทำาความเหนใหคณะรฐมนตรวาถกหรอผดกฎหมายใชหรอไม แลวทำาไมถงไมบอกคณะรฐมนตรวาผด ผมกบอกวาผมไมทราบจรง ๆ เพราะวาตอนทเสนอกมทงกระทรวงการคลง สำานกงานสลากกนแบงรฐบาล กระทรวงมหาดไทย คนเหลานกทำาเรองนมา 50 ปแลว ใครจะไปบอกเขาวาเราไมเชอใหไปเอากฎหมายมาพสจน แตผมกมขอสงสยและเมอทำาไปสกระยะหนงมการวจารณกนกไดมการเชญผเกยวของมาประชมท สลค. โดยมทานวษณ เครองาม เปนประธาน มคณวราเทพฯ มผม มคณจารวรรณฯ คนทบอกวาทำาไมไดมเพยงคนเดยวคอคณ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 15
จารวรรณฯ ซงเปนเจาหนาท สคก. โดยบอกวา อนนนาจะเปนสลากกนรวบ ไมใชสลากกนแบง เพราะสลากกนแบงตองนำาเขาหลวง 40 เปอรเซนต เพราะฉะนนถาเปนสลากกนแบงไมมทางขาดทน แตถาเปนสลากกนรวบแบบนแปลวาขาดทนได แตวากระทรวงมหาดไทยบอกวาทำาได และสำานกงานสลากกนแบงรฐบาลกบอกวาทำาไดเพราะทำามามากแลว เชน สลากคมเกลา สลากกาชาด กสรปวาทำาได แตปจจบนนมการตรวจสอบไปหมดทกเรองแลว จงขอให สลค. ไปคดดวาถายงคดแบบเดมทำาแบบเดม วนนคณะรฐมนตรอาจถกถอดถอนได ถาประชมคณะรฐมนตรครงหนงคณะรฐมนตรถกฟองถอดถอนเรองหนง ผมวาเขาจะหนมาดเลขาธการคณะรฐมนตรแน และเลขาธการคณะรฐมนตรกจะตองหนไปดผทรบผดชอบ กตองดกนไปเปนทอด ๆ ทงน แนวคดทใหตงหนวยงานหรอคณะทำางานขนภายใน สวค. เพอตรวจสอบกลนกรองเรองทนาสงสยหรอเขาขายจะเปนปญหาใหละเอยดรอบคอบกอนกถอวาสอดคลองและสนบสนนในเรองนดวย เพราะฉะนนกไปคดหาทางกนวาทำาอยางไรใหเรองตาง ๆ ทเสนอคณะรฐมนตรถกกฎหมาย
6.การกระจายอำานาจ เรองนจรง ๆ แลวรฐธรรมนญบงคบไวและผมกเหนวาเปนหลกทควรจะเปนหลกการกำากบดแลองคการทดดวย เมอตอนผมมาเปนเลขาธการคณะรฐมนตรใหม ๆ กตกใจเมอเหนแฟมมากองสงประมาณหนงศอกมอย 6 กอง ทงทเลขาธการคณะรฐมนตรกไมไดนงอยเฉย ๆ ใน สลค. เพราะตองไปเปนกรรมการอกหลายแหงผมจงมความรสกวา ถาไมกระจายอำานาจสงทเราคดวาจะพจารณาไดหมดครบถวนและละเอยดรอบคอบกจะทำาไมได เพราะเมอมงานมาก ๆ กลงนามโดยไมไดอาน ดงนนผมจงไดกระจายอำานาจโดยใหรองเลขาธการคณะรฐมนตรลงนามเรองยนยนมตคณะรฐมนตรได และถาเปนเรองทเปนงานประจำามาก ๆ กใหผอำานวยการสำานกลงนามได เพราะถอวามรปแบบหรอระเบยบปฏบตอยแลวซงจะชวยใหเรองตาง ๆ เรวขน นอกจากนยงเปนการสรางความภมใจและความรบผดชอบ ซงจะทำาใหมการตรวจสอบรายละเอยด
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 16
โดยรอบคอบกอนลงนามออกไป อยางไรกตาม การกระจายอำานาจมหลกทสำาคญคอกระจายแลวไมสอนหรอแนะนำาไมได และเมอกระจายอำานาจแลวหากไมตดตามหรอกำากบดแลใหคำาแนะนำาแกผรบมอบอำานาจกถอวาละเลย ดงนนการกระจายอำานาจทดนนเมอมอบอำานาจไปแลวตองเปนทปรกษาใหแกผรบมอบดวย ในสวนของ สลค. ถามการกระจายอำานาจด ๆ และผกระจายอำานาจมการกำากบหรอเปนทปรกษาด ๆ แมเจาหนาทระดบปฏบตการกนาจะทำาหนาทไดด
7.นตธรรม (Rule of law) ผมไมตองอธบายแลวเพราะเวลานรฐธรรมนญกำาหนดไวแลววา รฐสภา คณะรฐมนตร ศาล องคกรตามรฐธรรมนญ และหนวยงานของรฐตองยดและเคารพในหลกนตธรรม เพราะฉะนนสำานกทรบเรองเสนอคณะรฐมนตรทงหมดตองตรวจสอบกลนกรองเกยวกบเรองนดวย จะถอวาเปนเรองของ สนธ. สำานกเดยวไมได เพราะเรองเสนอคณะรฐมนตรทไมใชเรองกฎหมายโดยตรงซง สวค. รบผดชอบกตองตรวจสอบและดำาเนนการใหเปนไปตามหลกนตธรรมดวย ดงนน จงจำาเปนตองมกระบวนการกลนกรองใหด ไมเลอกปฏบต
ความเหนและขอเสนอแนะเกยวกบเครองมอการกำากบดแลองคการทดของ สลค.
เรองทงหมดทกลาวมาสรปแลวเหนวา สลค. ดำาเนนการอยแลวเปนสวนใหญ เชน
1.นโยบายการกำากบดแลองคการทดของ สลค. ทกำาลงจดทำาอยกควรจะทำา เพราะนโยบายดงกลาวกถอเปนสวนหนงของการดำาเนนการเกยวกบธรรมาภบาลหรอการกำากบดแลองคการทด แตอยางไรกตามหวใจสำาคญของความสำาเรจของนโยบายฯ นกขนอยกบผนำาองคกร คอ เลขาธการคณะรฐมนตรและขาราชการทกคน เพราะเมอกำาหนดเปนนโยบายขนมาแลวผนำาไมสนใจ ไมไดตดตาม ไมไดมองด ไมไดใหกำาลงใจ และขาราชการกไมยอมรบหรอเหนดวย การดำาเนนการทงหมดก
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 17
คงไมสำาเรจ ดงนน เมอจดทำาเปนนโยบายแลว สงทตองคดคอทำาอยางไรจะใหบคลากรรบทราบ เขาใจ และตระหนก เชน อาจสรปเปนขอความสน ๆ และทำาเปนเอกสารทสามารถพกพาตดตวได
2.การบรหารความเสยง เวลานความเสยงของ สลค. ดจะมากกวาทอน โดยเฉพาะความเสยงทางการเมอง เชน ทำาเนยบรฐบาลถกยด แตความเสยงทสำาคญกคอ ทำาอยางไรรฐบาลจะไมถกถอดถอนเพราะการทำางานของ สลค. ดงนน จงตองหาวธบรหารความเสยงในเรองน เหมอนทผมตองตงทมขนเพอจดการกบเรองวาระจรทมเปนจำานวนมากเมอครงเปนเลขาธการคณะรฐมนตร
3.แผนธรรมาภบาล เปนเรองทตองอาศยความรวมมอและการมสวนรวมของทกคนใน สลค. เพราะฉะนนผมขอบอกวา เราตองชวยกนคดและทำา และขยายหรอพฒนาสงททำาดอยแลวออกไป เชน นอกจากระบบผประสานงานรฐสภาและคณะรฐมนตรแลวกตองคดวา เราจะขยายเครอขายหรอความสมพนธกบหนวยงานทเกยวของกบกระบวนการกรองเรองใหคณะรฐมนตรโดยเฉพาะเรองทคณะรฐมนตรถกกลาวหาหรอเขาถายถกถอดถอน หรอจะขยายไปยงเรองกฎหมายหรอไม รวมไปถงสงทเราไมเคยทำา เชน CSR ทเขาเรยกวา Corporate Social Responsibility ทเปนสวนหนงของแผนทเรยกวา การกำากบดแลองคการทด เชน กฐนพระราชทานกเปน CSR แบบหนง แบบพทธ คอทำาประโยชนใหกบศาสนา และ CSR แบบอนกทำาได เชนการทำาประโยชนใหแกสงคม ไปชวยเดกกำาพรา ไปชวยคนชรา หรอจะชวยในเชงโครงสรางกได
4.การพฒนากฎหมาย ควรจะทำาตอ เพราะตงแตผมพนจากตำาแหนงเลขาธการคณะรฐมนตรกไมมการทำาตอ ทงท สำานกงาน ก.พ.ร. ใชตวชวดนในขอตกลงการปฏบตราชการ มาจนถงปนสำานกงาน ก.พ.ร. กมขอเสนอวา สวนราชการใดทำากใหคะแนน สวนราชการใดไมทำากไมตองใหคะแนน จงเหนวา ถาเรองนถกลดความสำาคญลงจนไมรจะลดอะไรแลว หากเปนเชนนกตดทง
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 18
ดกวา เรองการพฒนากฎหมายผมเสยดายมากเพราะวา ถาทำาด ๆ สลค. สามารถทำาประโยชนใหกบบานเมองไดอยางมหาศาล เพราะเวลานหลกทวไปกคอทกคนมเสรภาพโดยธรรมชาต ดงนน ถาไมมกฎหมายหามไว ทกคนกสามารถทำาอะไรกได คนไทยบอกวาเวลาจะทำาบญใหปลอยนก ปลอยปลาไหล และสตวอนสารพด เพราะทำาใหสตวไดบญ แตผมวาไดบญนอยกวาสงททำาใหคน โดยเฉพาะการคนเสรภาพทถกกฎหมายของบานเมองจำากดอยใหแกคน เชน กฎกระทรวงตามกฎหมายขนสงทางบกทกำาหนดใหผขบรถสาธารณะตองมเครองแบบ ซงลาสมยและจำากดเสรภาพในการแตงกายของผขบรถสาธารณะ จงอยากถามวา สลค. จะยกเลกกฎหมายประเภทน โดยใชแผนพฒนากฎหมายนไดหรอไม
วนนทบอกใหยกเลกเรองการพฒนากฎหมาย เพราะผมตองการกระตนเตอน สลค. ใหทำาเรองทบทวนและยนยนไปยงสำานกงาน ก.พ.ร. วา สลค. จะทำาตอและจะดำาเนนการอยางเขมขน แตถาปลอยใหทำาตามความสมครใจ ทำากได ไมทำากได และปลอยใหเลอกเรองอะไรกไดทอยากทำาเขาไปเปนแผนพฒนากฎหมายกไมควรทำาตอดกวา อยางไรกตาม ถาจะดำาเนนการตอใหเนนการยกเลกกฎเกณฑทควบคมหรอจำากดเสรภาพของประชาชนโดยไมจำาเปน ตาม 3 ขนตอน คอ (1) รวบรวมรายชอกฎหมายและกฎกระทรวงทบงคบใหประชาชนตองไปหาสวนราชการเพอขออนมต อนญาต แจงหรอจดทะเบยนในเรองตาง ๆ (2) ตงกรรมการขนมาดำาเนนการโดยใหมทกฝายทอยภายใตกฎเกณฑนนซงเปนคนนอก มาพจารณาตรวจสอบวาจะยกเลกไดหรอไม และถาเลกแลวจะมผลกระทบหรอไม อยางไร และ (3) ดำาเนนการยกเลกกฎหมายนน ๆ
ทงน กฎหมายหรอกฎตาง ๆ ทบงคบใหประชาชนตองไปหาเจาหนาท เปนการสรางโอกาสในการทจรตใหเกดขนกบเจาหนาท และจากผลการศกษาปรากฏชดวา ถาเสรภาพเพมขนหนงหนวย หรอหมายถงยกเลกกฎหมายทจำากดเสรภาพของประชาชนจำานวน 1 หนวย โอกาสทจรตจะลดลง 3 เทา เพราะเมอ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 19
ประชาชนไมตองมาตดตอขาราชการ ขาราชการกไมมโอกาสทำาผดอทนนาทานทเปนศลขอ 2 เพราะฉะนนการยกเลกกฎหมายทบงคบใหประชาชนตองมาหาสวนราชการหรอขาราชการทงทไมควรจะตองมาหา คอการทำาบญเชงโครงสรางทคนทกคนไดประโยชน และเปนการทำาบญทยงใหญกวาปลอยนก ปลอยปลาลานตว การพฒนากฎหมายจงเปนทงเรองการลดทจรตและการคนเสรภาพใหแกประชาชนท สลค. ตองคดใหมาก เพราะถาวนนเราไมคดและเขายกเลกตวชวดเรองนไป การจะรอกลบขนมาไดอกตองใชเวลานาน
ในสวนของการกรองเรองเสนอคณะรฐมนตรกเหมอนกน สลค. จะตองตรวจสอบพจารณา หากเหนวา กฎหมายใดไมสมควรตราขนกตองคดคาน และตองถามวาจำาเปนทจะตองตราขนเพอไปจำากดเสรภาพของประชาชนหรอไม เพยงใด เชน รางพระราชบญญตสงเสรมนกกฬาอาชพของกระทรวงการทองเทยวและกฬาทเหมอนจะด แตเนอหาสาระภายในกลบเปนการกำาหนดใหบคคลทจะเปนนกกฬาอาชพตองมบตรประจำาตวนกกฬาอาชพซงทจรงกคอใบอนญาตนนเอง ดงนน การออกบตรประจำาตวนกกฬาจงเปนการเพมโอกาสในการทจรต ซงกรณนกไดถามเจาหนาทนตกรของกระทรวงการทองเทยวและกฬาตรง ๆ วา ทำาไมทานตองกำาหนดไวอยางน เขากตอบมเหตผลนะวา นกกฬาอาชพเวลาแขงขนระดบนานาชาต ระดบภมภาค ระดบประเทศใชสารกระตนไมได จงตองควบคมเพอไมใหใชสารกระตน ผมกถามเขากลบไปวา คณไมตองบงคบใหเขามาขอใบอนญาตจากคณไดหรอไม คณเขยนมาตราหนงเลยวา นกกฬาอาชพคนใดใชสารกระตน หามเลนกฬาตอไปตามจำานวนปทกำาหนด นเปนตวอยาง เพราะฉะนนกฝากไวดวย
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 20
นอกจากเรองการพฒนากฎหมายแลว ยงมเรองการประกวดขาราชการดเดนทอยากใหทำาตอ เพราะระบบบรหารกจการบานเมองทดขอหนง คอการดแลบคลากรภายในหนวยงาน ตามเกณฑการประเมนคณภาพการบรหารงานภาครฐ (PMQA) ซงเปนกระบวนการภายในของหนวยงานเรองหนงทมความสำาคญมาก เพราะจะเกยวของกบขวญและกำาลงใจของขาราชการใน สลค. ทงน หากไมมเงนรางวลมอบให กอาจใชการประเมนเลอนขนเปนรางวลแทน ดงนน ผมจงเหนวานาจะทำาตอ เพราะวาเรองนมระบบอยแลว และในการจดงานปใหมกสามารถนำาบคคลเหลานนมาเชดชได เขากจะมความภาคภมใจวาสงทเขาทำาเปนสงซงองคการเหนความสำาคญของเขา
ถาม-ตอบ
คำาถาม : ในชวงซงระบบตรวจสอบเขมขนมากขน พระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 และระเบยบวาดวยหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 ยงคงใชไดหรอไม หรอควรมการปรบปรงประเดนใดบาง
คำาตอบ : ผมทราบวารฐบาลคณะนสามารถผานปญหาเกยวกบเหตการณความไมสงบชวงเดอนเมษายนทผานมาเพราะพระราชกฤษฎกาฯ ฉบบน ทำาใหสามารถประกาศสถานการณฉกเฉนทมความรายแรงในเขตทมปญหาได สลค. ควรไปพจารณาวามอะไรทเปนอปสรรคหรอไม หากมกปรบปรงและถามสงทจะปรบปรงใหดขนกควรทำา การมพระราชกฤษฎกาและระเบยบนนหากไมไดปฏบตตามกควร
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 21
ยกเลกเสย และถายกเลกตองตอบกบตวเองและสาธารณชนใหไดวาการยกเลกนเปนประโยชนกบใคร ทงน หากจะยกเลกเพอใหตวเองทำางานไดสะดวกขนนน ไมสมควรเพราะไมใชประโยชนของคนสวนใหญ
คำาถาม : มเรองหนงทยงทำากนยงไมคอยสำาเรจคอ เรองเครองมอทางการบรหาร ตอนนสำานกงาน ก.พ.ร. ถกวพากษวจารณวานำาเครองมอทางดานบรหารจดการเขามาหลายตวซงเปนการเพมภาระใหกบหนวยงาน แตสงทพยายามจะสอกบเจาหนาท สลค. คอ จรง ๆ แลวเครองมอเหลานนเปนสงทจำาเปนเพราะจะทำาใหงานมประสทธภาพและไมใชภาระ แทนทจะทำาโดยสามญสำานกของเรากควรใหมหลกวชาการบาง จะไดมทศทางทชดเจนมากขน ไดผลมากขน แตเรองนยงไมสำาเรจเทาทควร
คำาตอบ : ผมถงไดมาพดใหพวกคณฟงในวนน เพราะผมรวาสวนหนงยงไมเหนความสำาคญ ยกตวอยางเรองการบรหารความเสยง สงนสำาคญมาก ธรกจจะลมไมลม รฐบาลจะลมไมลมขนอยกบเรองน เพราะถาโอกาสเกดความเสยงมาก แลวมผลกระทบสง จะตองสรางระบบปองกนความเสยงใชหรอไม ระบบปองกนความเสยงกคอระบบควบคมภายในทจะทำาใหความเสยงนนหมดไปหรอนอยและลดลงทสด ในทางธรกจถาไมมการบรหารความเสยงแปลวาบรษทมสทธจะลมไดภายในขามคน สงนเปนเครองมอบรหารทจะตองทำา ไมใชเพยงแตคด เพราะเปนสงทเปนประโยชน
ในอดตทผานมา เมอ สลค. จะจดทำาแผนกลยทธ กมคำาถามวาทำาไมตองทำาแผนกลยทธ เพราะดไมเกยวของกน เพราะคนไปมองวา สลค. ทำาหนาทเปนบรษไปรษณยรบเรองมาแลวกสงเรองไป แตทจรงไมใช เพราะการทำางานแบบนนคอทำาตามความเคยชนกบสงทเคยทำามา คำาตอบวาทำาแผน
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 22
กลยทธไมไดจงเปนคำาตอบทงายสำาหรบขาราชการในอดต เพราะไมเคยทำานนเอง เพราะฉะนนเครองมอบรหารใหม ๆ เหลาน จรง ๆ แลวไมใชวาสำานกงาน ก.พ.ร. อยากใหทำาเพราะวารอนวชา แตเขาเหนวาเมอนำามาทำาแลวจะกอใหเกดผลดกบการทำางาน
คำาถาม : ตามททานบวรศกดฯ ตอบคำาถามแรกวาพระราชกฤษฎกาฯ ทมอยแลว หากปฏบตตามไมไดกใหยกเลกนน กมเรองทปฏบตตามไมไดอยเรองหนงคอเรองวาระจร เชน เมอสนปงบประมาณจะมเรองผกพนงบประมาณเสนอเขามา ซงเปนเรองการใชงบประมาณ แลวมกเสนอเขามาเปนวาระจร โดยเงอนไขของการนำาเสนอเรองในวาระจรในพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 มาตรา 9 ระบวา ในกรณทเปนเรองทม“ผลใหมการอนมตงบประมาณ นายกรฐมนตรจะอนมตดงกลาวไดตอเมอเปนกรณฉกเฉนและมความจำาเปนเพอรกษาประโยชนสำาคญของประเทศหรอประชาชน แตเรองเหลานนทเสนอเปน”วาระจรเปนเรองการของบผกพนเพอสรางตก ประเดนคอถา สลค. ไมนำาเขาทประชมคณะรฐมนตร งบประมาณสำาหรบดำาเนนการในเรองนนกจะตกไป อาจเกดความเสยหาย แตเมอพจารณาแลวจะใหสรปวาเปนไปตามเงอนไขวาฉกเฉนและมความจำาเปนเพอรกษาประโยชนสำาคญของประเทศหรอประชาชนนนกไมใช คำาถามคอ สลค. จะทำาอยางไรกบเรองลกษณะน เพราะการจะยกเลกกอาจจะทำาไมได แตถายงคงไวกแปลวา สลค. ไมดำาเนนการตามพระราชกฤษฎกาฯ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 23
คำาตอบ : คำาตอบในเรองนมวธคด 2 วธ คอเราจะขอใหพระมาบณฑบาตสายหรอวาเราจะตนเชามาใสบาตร เวลาน สลค. กำาลงคดวาจะขอใหพระมาบณฑบาตสายหนอยเพราะไมอยากตนเชา ซงไมไดหมายถง สลค. หนวยงานเดยว แตหมายถงสำานกงบประมาณและสวนราชการทรวาตองกนเงนเหลอมป เพราะในการสรางตกสวนราชการจะตองรวาใชจายไปแลวกงวดและเหลออกกงวดตกจะเสรจ นำาสญญามาดกรวาจะเสรจทน 30 กนยายนหรอไม ซงถาทำาเรองขอผกพนงบประมาณมาลวงหนา 3 เดอน กไมตองเปนวาระจร สามารถเขาทประชมคณะรฐมนตรในวาระปกต ทผานมาจะเหนวาเรองวาระกนเงนเหลอมปจะไมมรฐมนตรคนใดไดดเลย ในความเปนจรงเลขาธการคณะรฐมนตรกลงนามผานไป เพราะเรองมจำานวนมาก ผมวา สลค. ควรเปลยนวธจะดกวา โดยการแจงใหสวนราชการปรบแนวปฏบตใหม ผมวาทานนายกรฐมนตรตองเหนดวย มนทำาใหไดสงทเรยกวาการเรงรดการใชจายงบประมาณดวย เพราะเรองลกษณะนรลวงหนาประมาณ 2-3 เดอนอยแลว กรมบญชกลางสามารถตรวจสอบได หากสวนราชการไมยอม สลค. ตองทำาใหเปลยน โดยจะตองรวมมอกบสำานกงบประมาณและกรมบญชกลาง โดยแจงสวนราชการ ภายในตนเดอนสงหาคมนวา หนวยงานใดทประสงคจะกนเงนไวเบกเหลอมป หากสงเรองมาถง สลค. หลงวนท 15 กนยายน สลค. จะไมรบเรองดงกลาว และไมใหกนเงนเหลอมป รวมทงทำาตารางกรอบเวลาวาเรองตองเสนอถงสำานกงบประมาณเมอใด กรมบญชกลางเมอใด ใหทำายอนหลง สมมตวาตงวนท 15 กนยายนเปนวนสดทายทจะรบเรอง ใหทำายอนหลงวาจะตองถงสำานกงบประมาณวนท 15
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 24
สงหาคม ซงจะมกระดาษ 3 แผนและแนบรางสญญาเขามา แตทยากคอการประสานงาน เพราะตองโทรศพทไปแจงอธบดทกคน อยาใชวธเวยนหนงสอ ทงน สลค. ตองโทรไปหาอธบดทกคน ปลดกระทรวงทกคน ผวาราชการจงหวดทงหมดวา ถาเสนอเรองเขามาชากวาน จะไมมการกนเงนไวใหแลวสำาหรบปน โดยอางกรมบญชกลางวาเปนมาตรการเรงรดในการใชจายเงนงบประมาณเพอกระตนเศรษฐกจ รฐบาลกจะเหนดวยกบ สลค. และเมอถงวนท 15 กนยายนแลว สวนราชการไมปฏบตตาม สลค. ตองใจแขง ตองตด ถาทำาใหดหนงสวนราชการจะกระหมไปทงประเทศไทยเลย ทานเลขาธการคณะรฐมนตรอาจจะไมทำา แตถาเปนผม ผมจะทำา ผมถกตอวาแน อยางนอยสวนราชการนนตองวาผม แตวามนจะสะพรงไปทงประเทศวา สลค. เอาจรง ผมเคยทำาอยหนงเรอง ทำาใหเพอนผมโกรธไปเลย เขาจะจดประชมระหวางประเทศซงร ลวงหนา 3 ป จนกระทงจะประชมอาทตยหนา จงมาเสนอคณะรฐมนตรอาทตยน และยงไมไดถามความเหนจากหนวยงานใดทงสน การประชมตางประเทศไมใชการประชมธรรมดา แตเปนการประชมลงนามขอตกลงซงจะตองเอาเขาทประชมคณะรฐมนตรใหได ผมไมนำาเขาทประชมใหเพราะกระทรวงการตางประเทศยงไมใหความเหน
คงพอสมควรกบเวลาแลว ขอขอบคณทกทานทกรณาตงใจฟง และหวงวาทานทงหลายกคงจะทำางานกนดวยความสขตอไป และกขอใหมความเจรญกาวหนาทกคน เปนเลขาธการคณะรฐมนตรเรยงคนกนไป ใหไดรบเลอนตำาแหนง เลอนขนเงนเดอน แลวจะใหผมชวยอะไรทำากบอกมาแลวกน ยนดมาก ขอบพระคณมากครบ
เ อ ก ส า ร ส ร ป ก า ร บ ร ร ย า ย เ ร อ ง ก า ร ก ำา ก บ ด แ ล อ ง ค ก า ร ท ด | 25