Post on 24-Aug-2020
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
สารบญ หนา
สวนท 1 ขอมลคณะผศกษาดงาน........................................................................... 1-2 สวนท 2 สรปยอของหลกสตร............................................................................... 3 2.1 หลกสตร........................................................................................ 3
2.2 การบรรยายพเศษ............................................................................ 3
2.3 การดงานตางประเทศ....................................................................... 3
สวนท 3 ขอมลทไดรบจากโครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ......................................... 4
3.1 วตถประสงค................................................................................... 4
3.2 เนอหาสาระสาคญเชงวชาการ............................................................. 4-5 3.2.1 การบรรยายในประเทศระหวางวนท 24-25 กรกฏาคม 2551.......4
- การบรหารจดการนาแบบบรณาการ (IWRM)
โดยนายมนส กาเนดมณ...................................................... 4
- การชลประทานแบบทนสมย Irrigation Modernization
โดย รศ.ดร. วราวฒ วฒวณชย.............................................. 5
3.3 ขอมลทวไปเกยวกบประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต.............................6-9
3.4 การเกษตรและการชลประทานของประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต.....10-11
3.5 รายละเอยดของสถานททไปดงาน....................................................... 12 3.5.1 โครงการ Nobaria.................................................................. 12-15
3.5.2 โครงการ East Delta Agricultural Services Project (EDASP)....16-18
3.5.3 โครงการ Toshka.................................................................... 19-22
สวนท 4 ขอคดเหนและขอเสนอแนะ...................................................................... 23-25
สวนท 5 ภาคผนวก............................................................................................. 26-29
- ก -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
สารบญตาราง
ตาราง หนา
1-1 ตารางแสดงปรมาณนาทไหลผานคลองตางๆ
ในประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต.................................................................... 29
สารบญรปภาพ
รปภาพ หนา
3-1 แผนทประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต................................................................... 6
แผนทแสดงเขตพนทบรเวณลมแมนาไนล............................................................. 9 3-2
3-3 กระทรวงเกษตรประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต................................................. 10
3-4 คณะดงานรบฟงการบรรยายจากเจาหนาทกระทรวงเกษตรฯ
ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต ณ วนท 1 กนยายน 2551................................ 11
สถานททาการโครงการ Nobaria.......................................................................... 12 3-5
3-6 แปลงปลกขาวภายในโครงการ Nobaria.............................................................. 13
3-7 คลองสงนาภายในโครงการ Nobaria................................................................... 14
3-8 คณะดงานรบฟงการบรรยายจากเจาหนาทโครงการ Nobaria
ประเทศสาธรารณรฐอาหรบอยปต ณ วนท 2 กนยายน 2551............................... 15
ระบบการบรหารจดการนาภายในพนทการเกษตร................................................. 16 3-9
ผลผลตในพนการเกษตร..................................................................................... 17 3-10
3-11 โดมปลกองนในโครงการ Toshka......................................................................... 19
3-12 สถานสบนา Mubarak........................................................................................... 21
คลองสงนา Sheikh............................................................................................... 22 3-13
3-14 การใหนาแกแปลงเกษตรโดยสปรงเกล................................................................. 22
3-15 ภาพถายดาวเทยมเขอนอสวานบรเวณแมนาไนล.................................................. 26 3-16 ภาพถายเขอนอสวาน และพนทโดยรอบ............................................................... 27
- ข -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- ค -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
สวนท 1
ขอมลคณะผศกษาดงาน
1.1 ชอ/สกล
1.1.1 นายพเชษฐ ภคพยต
เลขทประจาตวประชาชน 3259900197103 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
1.1.2 นายทนกร เหลอลน เลขทประจาตวประชาชน 3339900016248 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
นายมนส นลคปต 1.1.3
เลขทประจาตวประชาชน 3200700354746 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายวรวทย บณยเนตร 1.1.4
เลขทประจาตวประชาชน 3120600753089 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
นายนนทกร เยนตระกล 1.1.5
เลขทประจาตวประชาชน 3100600975081 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายสนธยา จนบารง 1.1.6
เลขทประจาตวประชาชน 5120499006623 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
นายอดมพร ผาสข 1.1.7
เลขทประจาตวประชาชน 3120600752988 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายวฒนนท อบลเขยว 1.1.8
เลขทประจาตวประชาชน 3630100490025 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
นายสมบญ สงขะโห 1.1.9
เลขทประจาตวประชาชน 3180500318518 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายสมศกด ทาบโลกา 1.1.10
เลขทประจาตวประชาชน 3100200495791 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายสรายทธ ชวยชาต 1.1.11
เลขทประจาตวประชาชน 3219900069938 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
นายวานช แกวประจ 1.1.12
เลขทประจาตวประชาชน 3210300923573 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายชชาต ศภวรรธนางกร 1.1.13
เลขทประจาตวประชาชน 3100200819881 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
- 1 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
นายชานนท เสอพทกษ 1.1.14
เลขทประจาตวประชาชน 3120600754735 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท นายประเสรฐ วงศนราทพย 1.1.15
เลขทประจาตวประชาชน 3120600752457 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
นายกตญ ใจชน 1.1.16
เลขทประจาตวประชาชน 3120600755707 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
นายอนนต ปรชาวฒวงศ 1.1.17
เลขทประจาตวประชาชน 3120600753097 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
ผประสานงาน 1.1.18 นางสาวทยดา สรธรธารง เลขทประจาตวประชาชน 3100200724766 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท 1.1.19 นายนพดล ผากา
เลขทประจาตวประชาชน 3169700041160 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาโท
ผตดตามและประเมนผล 1.1.20 นายพลสวสด แกววมต
เลขทประจาตวประชาชน 3100200597683 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร
- 2 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
สวนท 2
สรปยอของหลกสตร
หลกสตร 2.1
ชอหลกสตร โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตร
กรมชลประทานและแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน หลกสตรประกอบดวย
2.2 การบรรยายในประเทศ
การบรรยาย วนท 24-25 กรกฎาคม 2551 มหวขอการบรรยาย คอ
2.2.1 การบรหารจดการนาแบบบรณาการ โดย นายมนส กาเนดมณ
2.2.2 การชลประทานแบบทนสมย โดย รศ.ดร. วราวฒ วฒวณชย
การศกษาและดงานตางประเทศ 2.3
การศกษาและดงานดานการชลประทานและการเกษตร ณ ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต
ระหวางวนท 1-6 กนยายน 2551 มสถานทศกษาและดงาน คอ 2.3.1 Nobaria Project, Ministry of Agriculture and Land Reclamation
2.3.2 East Delta Agriculture Services Project, Ministry of Agriculture and Land
Reclamation
2.3.3 Toshka Project, Ministry of Agriculture and Land Reclamation
- 3 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
สวนท 3
ขอมลทไดรบจากโครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ
วตถประสงค 3.1
การศกษาและดงานดานการชลประทานและการเกษตร ณ ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปตม
วตถประสงค ดงน 1) เพอพฒนาศกยภาพบคลากร เสรมสรางวสยทศน ความรความเขาใจในการพฒนาแหลงนา
การบรหารจดการนาตลอดจนการแกไขและบรรเทาภยทางนาอยางเปนระบบ
2) เพอสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค ปรบปรง พฒนา กระบวนการทางานจากโครงการ
ตนแบบทไดไปศกษาดงานในหนวยงาน องคกร และสถาบนทเชยวชาญและมประสบการณทงในและ
ตางประเทศ พรอมนามาประยกตใชในการทางานจรง เพอใหเกดประสทธผลและบรรลวตถประสงคของ
เงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
3.2 เนอหาสาระสาคญเชงวชาการ
3.2.1 การบรรยายในประเทศระหวางวนท 24-25 กรกฎาคม 2551
หวขอ การบรหารจดการนาแบบบรณาการ (Integrated Water Resources Management)
โดย นายมนส กาเนดมณ
เปนการบรหารจดการนาอยางยงยนทใหเกษตรกรหรอผใชนาชลประทานมสวนรวมในการ
ตดสนใจดาเนนงาน หรอกจกรรมชลประทานดานการสงนาและบารงรกษาตามทไดตกลงเหนชอบรวมกน
อนเปนแนวทางใหชมชน หรอกลมผใชนาชลประทานไดเกดการเรยนร และแกไขปญหารวมกน จน
กอใหเกดการจดตงกลมผใชนาขน และทายสดจะทาใหหนวยงานภาคอนๆ ทเกยวของ นอกเหนอจากกรม
ชลประทาน ไดเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาเรองนา เปนการบรรลวตถประสงคทสาคญทสดตามแนว
ทางการบรหารจดการนาแบบบรณาการ
- 4 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
หวขอ การชลประทานแบบทนสมย (Irrigation Modernization)
โดย รศ. ดร. วราวฒ วฒวณชย
เปนการบรหารจดการทเนนการบรหาร เชนเดยวกบการประกอบธรกจ โดยมการกาหนดบทบาท
หนาทความรบผดชอบและขอตกลงระหวางผใหบรการและผรบบรการทชดเจน ผใหบรการใหบรการตาม
ขอตกลงตามเปาหมายอยางมออาชพ และสามารถควบคมดแลคณภาพการใหบรการททาใหผรบบรการพง
พอใจ ผรบบรการ (ผใชนา) มสวนรวมในงานและปฎบตตามขอตกลง รวมทงยนดชาระคายรการตาม
ขอตกลง
- 5 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
รปท 3-1 แผนทประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต
- 6 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
3.3 ขอมลทวไปเกยวกบประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต
ทต งและสภาพภ มประเทศ ประเทศสาธารณรฐอาหรบอ ยปตต งอยบนสดทาง
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของทวปแอฟรกา มอาณาเขตดงน ทศเหนอ ตดกบทะเลเมดเตอรเรเนยน ทศใต ตดกบประเทศซดาน
ทศตะวนออกเฉยงเหนอ ตดกบประเทศอสราเอล ทศตะวนออก ตดกบทะเลแดง
ทศตะวนตก ตดกบประเทศลเบย
พนททงหมดประมาณ 1,020,000 ตารางกโลเมตร ซงรวมคาบสมทรซนาย จดวาเปนประเทศ
ทใหญเปนอนดบท 38 ของโลก มแมนาสายเดยวไหลผานประเทศ คอแมนาไนล (Nile River) ซงไหลผาน
จากทศใตจรดทศเหนอของประเทศ แตเนองจากพนทสวนใหญเปนทราบสงทะเลทรายและมความแหงแลง
มากทาใหประชากรกวา 90 เปอรเซนต อาศยอยางหนาแนนบรเวณแมนาไนลและบรเวณสามเหลยมปาก
แมนาไนล (Nile Delta) ซงคดเปนพนทเพยง 5.5 เปอรเซนตของทงประเทศ พนทสวนใหญทเปน
ทะเลทรายแหงแลงนนประกอบดวยสวนหนงของทะเลทรายซาฮารา ชายฝงของประเทศยาว 2,450
กโลเมตร สวนทสงทสดของประเทศคอ Mount Catherine อยสงกวาระดบนาทะเล 2,629 เมตร
ทรพยากรธรรมชาตทสาคญ ไดแก ปโตรเลยม แกสธรรมชาต แรแมงกานส หนปน ยปซม แรใยหน
ตะกว และ สงกะส
การเมองการปกครอง ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปตปกครองโดยระบอบประชาธปไตยแบบ
สาธารณรฐ โดยมประธานาธบดเปนประมข และมวาระการดารงตาแหนงคราวละ 6 ป ปจจบนมนาย
Mohamed Hosni Mubarak เปนประธานาธบด แบงเขตการปกครองเปน 27 เขต เมองหลวงคอกรงไคโร ประชากรมจานวนประมาณ 78,887,007 คน สารวจเมอป พ.ศ. 2549 อาศยอยในเขตเมอง
รอยละ 45 อตราการเพมของประชากรปละ 1.9 เปอรเซนต อายเฉลย 65 ป ประชากร 94 เปอรเซนต นบ
ถอศาสนาอสลามนกายสหน อก 6 เปอรเซนต นบถอศาสนาครสต ศาสนาประจาชาตคอศาสนาอสลาม
ภาษาราชการคอภาษาอาหรบ สภาพภมอากาศ ประกอบดวย 2 ฤด คอ ฤดรอน เรมตงแตเดอนพฤษภาคม – ตลาคม
และฤดหนาว ตงแตเดอนพฤศจกายน – เมษายน อณหภมบรเวณชายฝงทะเลประมาณ 14 องศา
เซลเซยส มปรมาณฝนนอยมาก โดยทางตอนใตของกรงไคโรมปรมาณนาฝนเพยง 2 – 5 มลลเมตรตอป
มเพยงพนทบรเวณชายฝงทางตอนเหนอของประเทศทอาจมฝนตกถง 410 มลลเมตรตอปและตกในชวง
เดอนตลาคม – มนาคม ทเมองอเลกซานเดรย บรเวณสามเหลยมปากแมนาไนลมปรมาณฝนตกในแตละ
ปวดได 200 มลลเมตร สวน7เมองอสวานทางตอนใตของประเทศ ฝนตกปละ 3 – 4 วน โดยมปรมาณ
ฝนทวดไดประมาณ 100 – 150 มลลเมตร ในฤดรอนอณหภมเฉลยประมาณ 27 – 32 องศาเซลเซยส
- 7 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
บรเวณทเปนทะเลทรายในตอนกลางวนอณหภมประมาณ 43 องศาเซลเซยส และ 7 องศาเซลเซยสใน
ชวงเวลากลางคน สวนในฤดหนาว อณหภมเฉลยประมาณ 13 – 21 องศาเซลเซยส ลมจากทางฝง
ตะวนตกเฉยงเหนอจะชวยทาใหอณหภมบรเวณชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยนเยนลง ในเดอนเมษายนมกจะ
เกดพายทราย (sand storm) บางครงอาจทาใหอณหภมเพมสงขนจากเดมถง 20 องศาเซลเซยส ภายใน
เวลา 2 ชวโมง ซงกอใหเกดความเสยหายตอบานเรอน สตวเลยงและพชพรรณทางการเกษตร ชาวอยปตใชนาจดจากแหลงนาจานวนประมาณ 68.3 ลานลกบาศกเมตรตอป คดเปน 923
ลกบาศกเมตรตอคนตอป พนทชลประทานมประมาณ 34,220 ตารางกโลเมตร (สารวจเมอป ค.ศ.
2003)
- 8 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
รปท 3-2 แผนทแสดงเขตพนทบรเวณลมแมนาไนล
- 9 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
3.4 การเกษตรและการชลประทานของประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต
รปท 3-3 กระทรวงเกษตรฯ ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต
ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปตสงออกผลตผลดานการเกษตร คดเปนรอยละ 20-30 ของ
สนคาสงออกทงหมด และแรงงานทไดรบการจางในภาคการเกษตรมถงรอยละ 40 สนคาสงออกทางการ
เกษตรคอ ฝายและอนทผลม อยปตสงออกฝายปละประมาณ 45,000 เมตรกตน นอกจากนยงปลกขาวสาล ขาวเจา
อนทผลม ผกใบเขยวตาง ๆ รวมทงผลไม เชน สม และองน แตกยงไมเพยงพอตอการบรโภค
ภายในประเทศ ตองนาเขาจากตางประเทศ อยปตนาเขาสนคาเพอการบรโภคมากกวา 40
เปอรเซนต เมอเทยบกบผลผลตทางการเกษตรทประเทศสามารถผลตไดในแตละป
ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต จดเปนประเทศหนงในโลกทมผลผลตทางการเกษตรสงเมอ
เทยบกบจานวนพนททสามารถทาการเกษตรได คอมพนททาการเกษตรเพยง 5-10 เปอรเซนตของ
พนททงหมด เกษตรกรไมตองจายคานาชลประทาน หลงการสราง *เขอนอสวานทางตอนใตของประเทศ
ทาใหเกดปญหาดานตะกอนทรายและทรายปนเปอนมากบนารวมทงปญหาเรองดนคอ ดนมปรมาณของ
เกลอปนเปอนสง อกทงระบบการระบายนาของประเทศกไมสามารถแกปญหาดงกลาวได ดงนน ในชวง
กลางทศวรรษท 1980 รฐบาลอยปตจงไดพยายามจดรปทดนเพอการเกษตรในเขตทะเลทรายจานวน 1
ลานเอเคอร และมเปาหมายในป ค.ศ. 2017 จะเพมพนทจดรปทดนใหได 3.5 ลานเอเคอร ทงน
เนองจากมการขยายตวอยางรวดเรวของชมชนเมองและภาคอตสาหกรรมซงขณะนไดมการจดรปทดนเฉลย
ถงปละประมาณ 31,000 เอเคอร
- 10 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
รปท 3-4 คณะดงานรบฟงการบรรยาย ณ กระทรวงเกษตรฯ
ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต วนท 1 กนยายน 2551
- 11 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
3.5 รายละเอยดของสถานทศกษาและดงาน
3.5.1 Nobaria Project, Ministry of Agriculture and Land Reclamation
โครงการ Nobaria ครอบคลมพนททวประเทศ 23 อาเภอ 164 หมบาน ในสวนทคณะไป
ศกษาดงานคอโครงการ Mubarak Project for Unemployment Students ซงเปนโครงการยอยภายใต
โครงการ Nobaria
โครงการ Mubarak มสมาชก 37,156 คน ครอบคลมพนท 200,000 เอเคอร ใน 27
หมบาน
รปท 3-5 สถานททาการโครงการ Nobaria
ทตงโครงการ
อยบรเวณสามเหลยมปากแมนาไนล (Nile Delta) ทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของประเทศ
วตถประสงคของโครงการ
การจดรปทดนเพอการเกษตรเพอเพมพนทและผลผลตทางการเกษตรของประเทศ เพอลด
ปญหาคนวางงาน เนองจากในแตละปมผจบการศกษา ตงแตระดบมธยมจนถง ระดบปรญญาตร
วางงานเปนจานวนมาก ดงนนรฐบาลจงเชญชวนใหผทวางงานมาทาการเกษตรในพนททรฐบาลจดรปทดน
ให และรฐบาลจะสรางโครงสรางพนฐาน รวมทงสงจาเปนตางๆใหแกชมชน ไดแก โรงเรยน โรงพยาบาล
สถานตารวจ ประปา ไฟฟา มสยด เปนตน
- 12 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
รปท 3-6 แปลงปลกขาวภายในโครงการ Nobaria
งบประมาณในการดาเนนการ
งบประมาณในการดาเนนงานไดรบจากรฐบาล
ประโยชนของโครงการ
1. รฐบาลสามารถลดปญหาคนวางงานได
2. สามารถเพมพนทและผลผลตทางการเกษตรใหเพยงพอตอการบรโภค ภายในประเทศ
3. เปนการสนบสนนและอนรกษอาชพเกษตรกรไวเพอเปนแหลงผลตอาหารของประเทศ
หลกเกณฑการคดเลอกผเขารวมโครงการ
1. เพศชายหรอหญง อายไมเกน 30 ป
2. จบการศกษาขนตาระดบมธยมปลาย
3. จบการศกษาดานการเกษตร จะไดรบการพจารณาเปนกรณพเศษ
4. มถนฐานอยบรเวณทตงโครงการจะไดรบการพจารณาเปนกรณพเศษ
5. หากมถนอาศยทอน เมอเขารวมโครงการแลวตองมาตงถนฐานอยทตงโครงการ
6. ผเขารวมโครงการไมสามารถขายทดนทไดรบจดสรรใหแกผอน หรอ มอบใหผอน กระทา
ประโยชนอนใดทขดกบทาขอตกลงททาไวกบรฐบาล หากผเขารวมโครงการทาผดขอตกลงจะถกรบทดนคน
พรอมทงถกปรบและขนทะเบยนเปนผทไมมโอกาสรบอาชพทรฐบาลเปนผจดสรรใหอกตอไป
- 13 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
รปท 3-7 คลองสงนาภายในโครงการ Nobaria
สทธทไดรบจากรฐบาลเมอเขารวมโครงการ
1. ไดรบเงนสวสดการเดอนละ 600 ปอนด (1 ปอนดอยปต ประมาณ 7 บาท )
2. ไดรบเงนลงทนในการทาการเกษตรในเบองตน 4,000 ปอนด
3. ไดรบการจดสรรทดน 6 เอเคอร ตอ 1 ครวเรอน
4. ไดรบเมลดพนธพช ผก ผลไมตางๆ รวมทงวว ควาย ไก ปย และเครองจกร เครองมอ
ในการทาการเกษตรเชน ฟารมแทรกเตอร
5. ไดรบการฝกฝน เพมเตมความรในดานการเกษตรจากรฐบาล (Training Programs on
Agriculture)
แหลงนาทใชในการทาการเกษตร
แหลงนาธรรมชาต คอ แมนาไนล โดยรฐบาลขดคลองสายหลก ชกนาจากแมนาไนลมายง
พนทเพาะปลก และสรางคนาสงนาเขาพนท เกษตรกรไมตองจายคานา แตตองรวมกนรบผดชอบใน
การดแลบารงรกษาคนคนาทนานาเขาพนทเพาะปลกของตนเอง การใหนาสวนใหญใชระบบนาหยดเและ
สปรงเกล (Dip irrigation and Sprinkle) แหลงนาจากนาใตดน ซงสวนใหญจะมนาใตดนทางตอนเหนอของประเทศ โดยการขดบอลก
150 เมตร และสบนาขนมาใช นาจานวน 1 บอ จะครอบคลมพนทเพาะปลก 100 เอเคอร นาทเหลอ
จากการระบายของพช หรอ เหลอใช จากการเพาะปลกจะนากลบมาใชอก ชนดของพชทปลกในโครงการ
มกจะปลกในลกษณะไรนาสวนผสม โดยการจดแบง แปลงเพาะปลก และ จดประเภทของพชทจะปลกให
มความสมดลกน โดยทวไปจะเปนการปลกอนทผลม กบ สม ปลกองนคกบหวหอมหรอมนฝรง ปลก
ขาวโพด และขาวสาล รวมทงปลกผกใบเขยวชนดตางๆดวย
- 14 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
รปท 3-8 คณะดงานรบฟงการบรรยายจากเจาหนาทโครงการ Nobaria
ประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต วนท 2 กนยายน 2551
- 15 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
3.5.2 East Delta Agricultural Services Project, Ministry of Agriculture and Land Reclamation
ทตงโครงการ
ตงอยทศตะวนออก บรเวณสามเหลยมปากแมนาไนล หางจากกรงไคโรประมาณ 2.5 ชวโมง
รปท 3-9 ระบบการบรหารจดการนาภายในพนทการเกษตร
- 16 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
วตถประสงคของโครงการ
เพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานตางๆ ใหแกชมชนทอาศยในโครงการ ประกอบดวยการพฒนา
ดานสงคม ดานการเกษตรเชงบรณาการ ดานสงแวดลอม และสาธารณปโภคทจาเปนตางๆ เพอทจะ
สงเสรมใหเกดชมชนทเขมแขง เกดการขยายตวจากสงคมเมองสสงคมชนบท และชมชนสามารถพงพา
ตนเองไดและเพมรายไดดานการเกษตร เปนการพฒนาทยงยน
พนทโครงการ
ประกอบดวย 6 อาเภอ ครอบคลมพนท 220,000 เฮกแตร
รปท 3-10 ผลผลตในพนทของโครงการ
เปาหมายโครงการ
มงเนนการใหบรการแกชมชนในดานการพฒนาสงคม การเกษตร ดานสงแวดลอม และ
สาธารณปโภคตางๆ แกประชาชน จานวน 29,000 ครวเรอน ทอาศยในโครงการ และสามารถเพมผลผลต
ดานการเกษตรในพนททโครงการไดจดรปทดนให
ภารกจของโครงการประกอบดวย
1. การจดหานาดมและระบบบาบดนาเสยใหแกชมชน
2. การพฒนาโครงสรางดานการเกษตรระดบแปลงนา
3. การบรการดานงานวจยและการสงเสรมการเกษตร
- 17 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
4. การพฒนาชมชนและกลมผใชนา
5. การตดตามและประเมนผล ดานสงแวดลอม
งบประมาณในการดาเนนโครงการ
1. งบประมาณจากรฐบาลจานวน 14 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ
2. งบประมาณสนบสนนจาก กองทนระหวางประเทศดานการสงเสรมการเกษตร
(International Fund for Agriculture Development-IFAD) จานวน 25 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ
3. งบประมาณสนบสนนจากองคการพฒนาระหวางประเทศ (International Development
Association-IDA) จานวน 15 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ
ระยะเวลาในการดาเนนโครงการ
1. โครงการเรมในเดอนมกราคม ค.ศ. 2000
2. ปรบโครงสรางโครงการเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2002
3. โครงการเสรจสมบรณเดอนธนวาคม ค.ศ. 2008
ผลสาเรจของโครงการ
ภารกจของโครงการกาวหนาไปกวา 80 เปอรเซนต โดยรฐบาลสามารถใหบรการดานตาง ๆ
แกชมชน ครบถวนทง 5 มต เชน การจดตงโรงผลตนาประปาจายนาเพอการบรโภคใหแกชมชน การจดหา
กระแสไฟฟาใหเพยงพอตอการใชงาน การจดตงศนยฝกอบรมและใหความรดานการเกษตร การสราง
อาชพในระดบครวเรอนใหแกสตรชาวมสลม รวมทงการจดหาสาธารณปโภคและสงจาเปนพนฐานใหแก
ชมชน เชน สถานอนามย โรงเรยน และมสยด เปนตน
- 18 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
3.5.3 Toshka Project, Ministry of Agriculture and Land Reclamation
รปท 3-11 โดมปลกองนในโครงการ Toshka
ทตงโครงการ
ตงอยทางตอนใตของประเทศและทางดานทศตะวนตกของเขอนอสวนและทะเลสาบ
Nasser
วตถประสงคของโครงการ
1. เพอแกปญหาประชากรทอาศยอยางหนาแนนในเขตเมอง หรอบรเวณ Nile Valley
2. ใหมการกระจายตวของประชากร ออกไปชนบทโดยการสรางเมองใหม และศนยกลางของ
สงคมเกษตรกรรมในเขตตะวนตกของทะเลทราย
- 19 -
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 20 -
ตความเปนมาของโครงการ
ท อ
า ณ
ดใหเกดการ
ตทเปนทะเลทรายจากเดมทมพนททสามารถอยอาศยไดเพยง 5 เปอรเซนต
ะเพมเปน
รวมไปถงเพอ
ายรอยลกบาศกกโลเมตรใหไหลเขาไปในทะเลทรายผานคลอง
ubarak Pumping Station) ซงสรางดวยงบประมาณ 320 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ สถานสบนานเปน
ประว
จากการทประชากรของประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปตมอตราเพมขนอยางรวดเรวในระยะเวลากวา 20 ป คอจาก 20 ลานคน เปน 70 กวาลานคน และคาดวาจะเพมเปน 120 ลานคน ในอก
20 ปขางหนานน ประชากรจานวน 60 เปอรเซนต อาศยอยในเขตเมอง เขตทมความอดมสมบรณ หรอ
บรเวณทเรยกวา Nile Valley ทาใหเกดปญหาดานทอยอาศย สาธารณปโภค และสงอานวยความสะดวกขน
พนฐานทจาเปนอนๆ รฐจดหาใหมไมเพยงพอตอความตองการ นามไมเพยงพอต การอปโภค-บรโภค
ดวยเหตผลดงกล ว รฐบาลจงมแนวคดทจะสรางเมองใหมทมความอดมสมบร มนาเพยงพอตอการ
อปโภค-บรโภค ประชาชนสามารถประกอบอาชพดานเกษตรกรรมได ทงน เพอทจะดงด
อพยพ ยายถนฐานไปอยยงเมองใหมทมความอดมสมบรณ จงเกดเปนโครงการ Toshka ขน
โครงการดงกลาวเปดอยางเปนทางการเมอเดอนมกราคม ค.ศ. 1997 โดยประธานาธบด
Mubarak โครงการนมชอเรยกอยางเปนทางการวา The National Project for Developing Upper Egypt
(NPDUE) โครงการนถอวาเปน ความหวงของประเทศแหงศตวรรษท 21 เนองจากรฐบาลตงเปาประสงค
ทจะเพมพนททอยอาศยในเข
จ 25 เปอรเซนต
โครงการ Toshka เปนโครงการใหญททาใหเกดหบเขาแมนาไนลแหงทสอง เปลยนทศการ
สงนาปรมาณ 10 เปอรเซนต ของนาทผนจากแมนาไนลผานโครงการชลประทานขนาดใหญ ซงเปนสวน
หนงของแผนเพมพนทอยอาศยจาก 5 เปอรเซนต เปน 25 เปอรเซนต โครงการ Toshka จดวาเปน
โครงการขนาดใหญของรฐบาล มวตถประสงคเพอพฒนาและเพมผลผลตทางการเกษตร
สรางงานและขยายเขตทอยอาศยของประชาชนใหกวางออกไปจากบรเวณรมฝงแมนาไนล
โครงการ Toshka ตงอยทางทศตะวนตกของทะเลสาบแนสเซอร (Lake Nasser) ระหวาง
เมองอสวานและเมองอาบ ซมเบล ในทะเลทราย Western หรอทรจกกนในนามทลมทอชกา (Toshka
Depression) ซงมลกษณะภมประเทศเปนทลมขนาด 2,000 ตารางไมล ซงตากวาระดบของทะเลสาบ
แนสเซอรและตากวาระดบแมนาไนล (ซงเปนผลมาจากการสรางเขอนอสวาน) ในอดตเมอแมนาไนลทวม
สงสดในแตละป นาในแมนาจะไมเพยงแคมระดบสงขน แตจะไหลลนมาทางตะวนตก เขาไปยงทลม
ทอชกาทอดมสมบรณ หลกการของโครงการนคอใชปรากฏการณนาทวมธรรมชาตจากแมนาไนล สบนา
ออกจากทะเลสาบแนสเซอร บงคบนาหล
หรอทอนาถาวรโดยใชแรงโนมถวงของโลก
ระบบชลประทานทใชเงนงบประมาณของประเทศในการกอสรางคอ สถานสบนา Mubarak
(M
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 21 -
โครงสรางคอนกรตกวาง 30 เมตร ยาว 140 เมตร และสง 60 เมตร คอสงประมาณตก 20 ชน สราง
อยใตดนลกประมาณตก 15 ชน ใกลกบทะเลสาบแนสเซอรหางจากเมองอาบซมเบลไปทางเหนอประมาณ
60 กโลเมตร สถานสบนาประกอบดวยเครองสบนาทงหมด 24 ตว ซง 18 ใน 21 ตวจะเดนเครอง
ตลอดเวลา อก 3 ตวจะพกไวสาหรบบารงรกษา สวนอก 3 ตวเกบสารองไวใชในอนาคต ระบบสบนา
สามารถสบนาไดสงสด 25 ลานลกบาศกเมตรตอวน ปจจบนนมวศวกรประมาณ 1,200 คนและเจาหนาท
ทางานเกยวกบระบบสบนาและโครงสรางอน ๆ ทเกยวของ แตในอนาคต รฐบาลมนโยบายจะลดจานวน
าหนาทลง เหลอประมาณ 900 คน
เจ
รปท 3-12 สถานสบนา Mubarak
การนานาเขามาใชใน
อ
ก พชทปลกในเขตดงกลาว ประกอบดวย สม หวหอม
กใบเขยวตางๆ และหญา Alfalfa ซงใชเลยงสตว
ระบบชลประทานทเอกชนเปนผลงทน ไดแก คลอง Sheikh Zayed Canal ชอคลองตง
เพอเปนเกยรตแกประธานาธบดของประเทศสหรฐอาหรบเอมเรตส (United Arab Emirates) Sheikh
Zayed Bin Sultan El Nahayan ผบรจาคเงนจานวน 100 ลานเหรยญดอลลารสหรฐในการสรางคลอง
ชลประทาน คลองหลกมความยาว 50 กโลเมตร ทอดไปทางทศตะวนตกจากสถานสบนา Mubarak ส
ทะเลทราย ซงมแขนงคลองยาว 22 กโลเมตรแยกไปทางทศเหนอและใตเพอนานาไปยงพนทเพาะปลก
พนคลองมความกวาง 30 เมตร ทผวคลองกวาง 54 เมตร และคลองลก 8 เมตร
แปลงเกษตรจะเปนการฝงท นาไวใตดนและใหนาโดยระบบนาหยด และ สปรงเกล
นอกจากน รฐบาลยงไดเชญชวนใหชาวตางชาตมาซอทดนในเขตทะเลทรายเพอพฒนาให
เกดประโยชนทางดานการเกษตร เชน เจาชายประเทศซาอดอาระเบย ชอ Walid Bin Talal Bin Abdul-
Aziz Al-Saud ทมาลงทนพฒนาพนทเพอทาการเกษตรในเขต South Valley, Toshka พระองคทรง
จดสรรพนท 120,000 เฟดดาน เพอทาการเพาะปล
ผ
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 22 -
รปท 3-13 คลองสงนา Sheikh
เปาหมายของโครงการ
ณ 420,000 เฮกแตร
อพฒนาเปนแหลงทอยอาศย ทมความอดมสมบรณและสามารถทาการเกษตรได
สามารถจดรปทดนจานวน 1 ลานเฟดเดนส (feddans) หรอประมา
เพ
รปท 3-14 การใหนาแกแปลงเกษตรโดยระบบ sprinkle
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 23 -
ขอคดเหนและขอเสนอแนะ
ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอโครงการ
โครง ะทานและการเกษตร ทง 3 โครงการ ไดแก
culture Services Project (EDASP)
แลวถอวาเปนวธการทด เนองจาก
ในประเทศ นอกจากนเปนการสรางรายไดประชาชาต
ฤดกาลเทานน ดานบรหารจดการและ
ตรของประเทศไทยมความทนสมยมากกวา
สวนท 4
1. การพฒนาเพอการชลปร
1. Nobaria Project 2. East Delta Agri
3. Toshka Project
เปนโครงการทรฐบาลอยปต ใหการสนบสนนทกดานไมวาจะเปนดานงบประมาณจากรฐบาลหรอเงนกจาก
ตางประเทศ โดยมการวางแผนการบรหารจดการโครงการแบบบรณาการ ทงดาน ระบบชลประทาน ระบบ
สาธารณปโภคตางๆ ตลอดจนเมลดพนธพช ปย และอปกรณทเหมาะสมโดยผานกระบวนการศกษาความ
เหมาะสมจากแปลงสาธตกอนนาไปใชในโครงการ ซงเมอนามาวเคราะห
มการศกษา ทดลองกอน แลวจงนาผลสาเรจมาเผยแพร และขยายผล
2. รฐบาลมไดมเปาหมายเพยงเพมพนทการเกษตรอยางเดยวแตรวมถงการพฒนาดาน
สงคมและเศรษฐกจดวย กลาวคอจากการทประเทศอยปตมสภาพเปนทะเลทรายมากกวา80%ของพนท
ทงหมด และมแหลงนาซงเปนตนทนหลกคอแมนาไนลสายเดยวจงทาใหเกดสงคมกระจกตวอยในพนทรม
แมนา เกดความแออดอยางมาก รฐบาลจงใชวธการพฒนาพนททางการเกษตรใหมเพมขน พรอมทง
ปรบปรงระบบชลประทานใหกบพนทดงกลาว ซงจะสามารถเคลอนยายประชากรทแออดในเมองให
กระจายไปอยในพนทใหม ในขณะเดยวกนเปนการสรางอาชพเกษตรกรใหแกผทวางงานและเปนการเพม
ผลผลตทางการเกษตรใหเพยงพอตอการบรโภคภาย
ของประเทศ เปนการแกไขปญหาระยะยาวไดอยางด
3. ระบบการชลประทานของประเทศอยปตไมไดมขอแตกตางจากระบบชลประทานของ
ประเทศไทย เพยงแตรฐบาลเจาของโครงการไดมนโยบายปรบวธการใหเหมาะสมกบสภาพภมอากาศ และ
ภมประเทศ ตลอดจนสภาพทางสงคม-วฒนธรรม ผลผลตทไดผลตเพอใหเพยงพอตอการบรโภค
ภายในประเทศ ผลผลตทางการเกษตรชนดใดทมงเนนเพอการสงออกกจะกาหนดพนทเปาหมายอยาง
ชดเจนไมผลตจนลนตลาด ผลไมหรอการปลกขาวจะเพาะปลกตาม
เทคโนโลยทางการเกษ
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 24 -
4. รฐบาลอยปตประสบผลสาเรจในการบรหารงานดานการชลประทานแบบมสวนรวม
ผลสมฤทธดงกลาวมาจากการทรฐบาลใชแนวทางในการแกปญหาผทวางงาน โดยเชญชวนใหบคคลท
วางงาน หรอกลมนกศกษาทมความรดานการเกษตรกรรม เปนกลมเปาหมาย คดเลอกเขาไปอยในพนทท
จดสรรให ซงคนกลมนจะมพนฐานและคณสมบตตรงตามวตถประสงคทกาหนดไว ทาใหการบรหารงาน
ไดรบความรวมมอ และมขอขดแยงนอยมาก ประกอบกบรฐบาลอยปตเปนคนกลางรบซอผลผลตทางการ
เกษตรทาใหสนคาเกษตรมราคาเปนธรรม เกษตรกรพงพอใจ ขอนแตกตางจากการบรหารจดการแบบม
สวนรวมของเกษตรกรในประเทศไทย เนองจากระบบการจดการแบบมสวนรวมเปนการเขาไปบรหาร
จดการภายหลง เกษตรกรเปนผอยในพนทดงเดม มวฒนธรรมทองถน และความเชอทฝงลก ซงตองใช
เวลาและจตวทยาเปนอยางสงในการบรหารจดการ ในบางพนทของประเทศไทยยงมความขดแยงสง หรอม
ทศนคตเชงลบกบหนวยงานของรฐบาล ถงแมระบบการชลประทานจะมความทนสมย แตระบบความคด
ดการทรฐ
รยบเสมอนพเลยง คอยใหคาแนะนา และจดหาสาธารณปโภคทจาเปนตางๆ ใหในเบองตน
ขอเสนอแนะและขอคดเหนตอหลกสตร
ายตอบคคลคอนขางสง การจะใหเกดประสทธภาพและม
ณะ
จะตองคลายคลงกบประเทศไทย เพอจะสามารถนาผลการศกษามาปรบ
ตางๆใหชดเจน เพอใชเวลาใหเกดประโยชนทสด เชน การไปดงานในชวงเวลาทไมใช
ศกาลถอศลอด
ไมไดรบการพฒนาใหมองวาทกสงเปนของสวนรวมตองชวยกนรกษา และตองมความสามคค 5. ผลการศกษาดงานตางประเทศครงน ถาเปนการพจารณาดานเทคโนโลยเพอนาไป
ประยกตใชกบประเทศไทย เหนวาเกดประโยชนนอยเพราะเทคโนโลยหรอดานวชาการชลประทานของ
ประเทศไทยถอวากาวหนากวาประเทศอยปต แตถาพจารณาในเรองการบรหารจดการแบบบรณาการ และ
การชลประทานแบบมสวนรวม มหลายประเดนทนาจะนามาประยกตใหเกดประโยชนตอการพฒนาใน
ประเทศไทยได โดยอาจจะเรมพจารณาเปดเปนโครงการนารองทมลกษณะคลายกบโครงการของประเทศ
สาธารณรฐอาหรบอยปต เชน มการคดเลอกเกษตรกรทมคณลกษณะตามวตถประสงคทโครงการกาหนด
จะไดมแนวคดแบบเดยวกน เขามาเปนเจาของพนททรฐบาลจดสรรไว มการบรหารจ
เป
การศกษาดงานตางประเทศมคาใชจ
ประสทธผลสงสด ควรจะคานงถงสงเหลานคอ
1. การกาหนดคณลกษณะประเทศทมสภาพภมประเทศและสภาพภมอากาศ รวมถงลกษ
หลกสตรทอบรมดงาน
ประยกตใชงานจรงได
2. การประสานงานระหวางหนวยงานตนสงกดของไทยกบประเทศทจะเดนทางไปศกษาดงาน
ควรจะกาหนดกรอบ
เท
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 25 -
3. หลกสตรการศกษาและดงานตางประเทศ เปนหลกสตรทดมาก เนองจากเปนการเปดโอกาส
ใหเจาหนาทผปฏบตงานจรงไดพฒนากระบวนการทางานจากโครงการตนแบบทไดไปศกษาดงาน เปนการ เสรมสรางวสยทศนในการทางาน ดงนน ควรจดใหมการศกษาดงานอยางตอเนอง เพอเปนการพฒนาองค
ฏบตงานโครงการอน กระตอรอรนทมสวนเขารวมแผนยทธศาสตรเงนทน
ระทาน
ความรทยงยน 4. การสงเจาหนาทผปฏบตงานจรงไปศกษา ดงานตางประเทศ นอกจากจะไดรบความรเพอ
นามาพฒนางานในหนาทแลว ยงถอวาเปนการใหขวญและกาลงใจแกเจาหนาทผปฏบตงานอกดวย ทงยง
เปนตวอยางและแรงจงใจใหผป
หมนเวยนเพอการชลป
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 26 -
ภาคผนวก
1. เขอนอสวาน (Aswan High Dam)
กษตรกรรม ครงเมอยงไมมการ
รางเขอน
พชพรรณ
งหมดอาจถกพดทวมเสยหาย แตในปทนานอยความแหงแลงจะขยายอาณาบรเวณกวางขวาง
เขอนอสวาน (Aswan Dam) ตงอยทเมองอสวาน ประกอบดวย 2 สวนคอ เขอนอสวานเกา
(Aswan Low Dam) และเขอนอสวานใหม (Aswan High Dam) เขอนนมวตถประสงคเพอปองกนนา
ทวมจากแมนาไนล การผลตไฟฟา และการชลประทานสาหรบการทาเ
ส เพอกกนาจากแมนาไนล นาจะทวมในชวงฤดรอนของทกป
เนองดวยนาทไหลมาจากแอฟรกาตะวนออก ซงแตละครงจะนาแรธาตและสารอาหาร มาส
แผนดนทาใหดนมความอดมสมบรณและเหมาะสมสาหรบการทาเกษตรกรรม เมอมผคนอาศยอยรม
แมนามากขน จงมความจาเปนทจะตองควบคมมใหนาทวมถงบรเวณไรฝาย ในปทมนาหลาก
ท
รปท 3-15 ภาพถายดาวเทยมเขอนอสวานบรเวณแมนาไนล
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 27 -
ประวตการสรางเขอนอสวาน
ความพยายามแรกสดในการสรางเขอนนนเรมตนขนในชวงครสตศตวรรษท 11 เมอ อลฮาเซน
นกคณตศาสตรและวศวกรชาวอรก ถกเรยกตวไปทอยปตเพอควบคมวาตภยทเกดขนจากแมนาไนล อน
นภารกจ
นทจาเปน จงตองมการตอเตมอก
ครง ใน
หนกจานวนมากมาชวย เขอนดนขนาดใหญไดรบการออกแบบโดย Soviet Hydroproject
nstitute
รอพยพและยายอนสาวรยสาคญ 24 ชนไปยงบรเวณทลอดภย ภายใตการดแลขององคการยเนสโก
เป ทจะตองสรางเขอนขนทอสวาน
ในป ค.ศ. 1889 องกฤษเรมกอสรางเขอนแรกทอสวาน ซงเสรจสนและเปดใชปลายป
ค.ศ.1902 เปนเขอนลกษณะ gravity dam ซงมความยาว 1900 เมตรและสง 54 เมตร แตในทสดการ
กอสรางในตอนแรกเรมนกไมเพยงพอตอความตองการและการใชงา
2 ป ค.ศ. 1907 – 1912 และ ป ค.ศ. 1929 – 1933
ตอมาในป ค.ศ.1946 เขอนมนาเกอบลนเขอน ทาใหจาเปนตองตอเตมเขอนนใหสงขนอกเปน
ครงทสาม ดงนนจงจาเปนตองสรางเขอนแหงท 2 ขนเหนอเขอนเดม 6 กโลเมตร แตยงมปญหาดาน
เงนทน จนกระทง สหภาพโซเวยต ไดเขามาชวยเหลอในป ค.ศ.1958 โดยไดสงผเชยวชาญ และ
เครองจกร
I
การกอสรางเขอนดน High Dam หรอ as-Sad al-Aali เรมในป ค.ศ. 1960 และเสรจเมอวนท 21 กรกฎาคม ค.ศ. 1970 สวนแรกของเขอนเสรจตงแตป ค.ศ. 1964 และเรมปลอยนาเขามาเรอยๆ
จนเตมความจในป ค.ศ. 1967 การสรางเขอนนทาใหนกโบราณคดเกรงวาจะเกดความเสยหายกบโบราณวตถ และ โบราณสถาน จงไดมกา
ป
รปท 3-16 ภาพถายเขอนอสวาน และพนทโดยรอบ
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 28 -
ศกเมตร
5. ตวอางเกบนา ชอ Lake Nasser มความยาว 550 กโลเมตร สวนทกวางทสด กวาง 35
โลเมตร มอาณาบรเวณ 5,250 ตารางกโลเมตร และมความจนา 110 ลกบาศกกโลเมตร
ทบจากนาทวมในป ค.ศ.1964 และ ค.ศ.1973 และความ
หงแลงใน
งตอป ปรมาณการใชนาในการเพาะปลกคดเปนปรมาตรประมาณ 38,000 ลานลกบาศกเมตร
งนนจงไดคาประสทธภาพการชลประทาน 38/46 = 0.82 หรอ 82% ซงนบวาสงมากเมอเทยบกบ
อนอนๆ
ขอมลเกยวกบเขอนอสวาน
1. ฐานเขอนยาว 3,830 เมตร กวาง 980 เมตร
2. สนเขอนกวาง 40 เมตร สง 111 เมตร มปรมาตรตวเขอน 43 ลานลกบา
3. นาสามารถไหลผานเขอนไดสงสด 11,000 ลกบาศกเมตรตอวนาท
4. ทางนาฉกเฉนสามารถระบายนาไดเพมขน 5,000 ลกบาศกเมตรตอวนาท
ก
ประโยชนของเขอนอสวาน
เขอนอสวานผลตไฟฟาดวยเจเนอเรเตอรจานวน 12 เครอง กาลง 175 เมกะวตตตอเครอง
หรอรวมใหกาลง 2.1 กโลวตต การผลตไฟฟาจากเขอนนเรมขนในป ค.ศ.1976 และเมอเขอนผลต
ไฟฟาเตมกาลงในครงแรกนน คดเปนถงครงหนงของปรมาณการผลตไฟฟาของทงประเทศอยปต (คด
เปน 15% ของทงประเทศในปค.ศ.1998) และทาใหชาวอยปตในหมบานสวนใหญไดใชไฟฟาอยางทวถง
มากขน เขอนอสวานไดชวยบรรเทาผลกระ
แ ป ค.ศ.1972–73 และป ค.ศ.1983–84 อตสาหกรรมการประมงไดเกดขนรอบ ๆ ทะเลสาบ
แนสเซอรแมวาจะหางไกลจากตลาดกตาม
เนองจาก ปรมาณนาฝนเฉลยของประเทศอยปตประมาณ 145 มลลเมตรตอป ดงนน
การเกษตรกรรมของชาวอยปตจงตองอาศยแหลงนาสวนใหญจากแมนาไนล และตองพงพาระบบ
ชลประทานเทานน ซงทาใหสามารถปลกพชได 2 ครงตอป ยกเวนออยมระยะเวลาการปลกยาวเกอบ 1 ป
เขอนใหญอสวานระบายนาออกจากเขอนเฉลย 55,000 ลานลกบาศกเมตรตอป และนาปรมาณ46,000
ลานลกบาศกเมตร ไดผนเขาสคลองชลประทาน ลงสพนทเกอบ 8 ลานเฟดดานในหบเขาและปากแมนา
ไนล (ประมาณ 33,600 ตารางกโลเมตร) ไดรบประโยชนจากนาดงกลาวซงใหผลผลตเฉลยอยทการปลก
พช 1.8 คร
ด
เข
สรปรายงานการศกษาดงาน โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรกรมชลประทาน
และแผนยทธศาสตรเงนทนหมนเวยนเพอการชลประทาน
- 29 -
ปรมา ผาน
(ลานลกบ รตอป)คลอง
ณนาไหล
าศกเมต
Kafret Nasser 4700
Beni Magdul 3500
El Mansuria 3300
El Hammami upstream 2800
El Hammami downstream 1800
El Shimi 1200
ตารางท 1-1 ตารางแสดงปรมาณนาทไหลผานคลองตางๆ ในประเทศสาธารณรฐอาหรบอยปต
า
อกดวยอตรา 10,000 ลานลกบาศกเมตรตอปซงนาเกลอออกสทะเลปละ 27 ลานตน ในป ค.ศ. 1995
รมาณเกลอทระบายออกสทะเลมากกวาทไหลเขาสเขอน จงทาใหทดนเกษตรกรรมมความเคมนอยลง
ความเขมขนเกลอของนาในเขอนอสวานมคาประมาณ 0.25 กโลกรมตอลกบาศกเมตร ดวย
อตรานาไหลเขา 55,000 ลานลกบาศกเมตรตอปนนไดนาเกลอเขาสเขอนปละ 14 ลานตน สวนความ
เขมขนเกลอของนาทระบายออกสทะเลและทะเลสาบชายฝงมคา 2.7 กโลกรมตอลกบาศกเมตร ระบายน
อ
ป