หนวยท 8

การคดเพอแกปญหาและตดสนใจในวชาชพคร

การคดในวชาชพคร

คดวเคราะหและสงเคราะห

คดอยางเปนระบบ

คดอยางมวจารณญาณ

คดสรางสรรค

วเคราะหคดแยกสวน

สงเคราะหคดหลอมรวม

คดในภาพรวมเชอมโยงความสมพนธขององคประกอบเปนวงจรเครอขาย

คดรอบดานและไตรตรองเพอการตดสนใจอยางมเหตผล

คดสงแปลกใหมทมประโยชน ผานการคดคลอง คดยดหยน คดรเรม และคดละเอยด

ขนตอนการแกปญหา

1. การสงเกตเพอระบปญหา

2. วเคราะหเพอระบสาเหตของปญหา (วเคราะห)

3. ก าหนดทางเลอกของการแกปญหา (สงเคราะห)

4. เกบขอมลเพอประเมนทางเลอก

5. สรปผลและความรจากการแกปญหา (สงเคราะห)

ดงนน - การคดวเคราะหและสงเคราะหเปนสวนประกอบของการคดแกปญหา

การคดอยางเปนระบบกบการแกปญหา

การคดอยางเปนระบบ ท าใหผคดน าขอมลรอบดานทเกยวของกบปญหามาแยกแยะเพอระบสาเหตของปญหา เรยงล าดบ และโยงจนมองเหนความสมพนธของเหตการณตางๆ ในมมกวาง และพบวธแกปญหาทตองท าไปพรอมๆ กนหลายเรอง

การคดอยางมวจารณญาณกบการแกปญหา

ขนตอนของการคดแกปญหา

1. วเคราะหเพอระบสาเหตของปญหา

2. ก าหนดทางเลอกของการแกปญหา

ใชการคดอยางมวจารณญาณในการคดไตรตรองประเมนความถกตองของขอมลเปรยบเทยบผลไดเสยของทางเลอกเพอการตดสนใจ

การคดสรางสรรคกบการแกปญหา

การคดสรางสรรค ท าใหคนพบวธการแปลกใหมในการแกปญหาทวธเดมๆ ไมสามารถแกปญหาได และมขนตอนของการประวงเวลาในขนตอนการฟกตวของความคด เมอยงไมไดค าตอบ

การคดในงานของคร

1. สอนใหนกเรยนคดวเคราะหและสงเคราะหในขนตอนของการจดกจกรรมการเรยนร

2. คดวเคราะห และสงเคราะหในการแกปญหาตางๆ ของนกเรยน และตดสนใจกบเหตการณบางอยางทเกยวของโดยตรงกบการท างานของคร

3. คดแกปญหาตางๆ อยางเปนระบบ

4. ใชการคดอยางมวจารณญาณในการตดสนใจกบเรองตางๆ ในภาระงานของครอยางมประสทธภาพ และอ านวยประโยชนใหกบบคคลทเกยวของทกฝายโดยค านงถงประโยชนของผเรยนเปนหลก

5. คดสรางสรรค วธการ/โครงการใหมๆ ในการจดประสบการณการเรยนรใหนกเรยน

ประเดนอภปราย

ใหนกศกษายกตวอยางการคดทเรยนมาแบบใดแบบหนงทไดใชในการท างานคร

ของนกศกษา

หนวยท 9บคลกภาพคร

บคลกภาพหมายถง ลกษณะ และพฤตกรรมเฉพาะตว

ของบคคลทสะทอนถงความรสกนกคดภายในทประกอบขนเปนตวบคคลแบงเปน

บคลกภาพภายนอก – รปรางหนาตา เสยงพด ทาเดน มมารยาท ซมซาม กระโดกกระเดก เรยบรอย ฯลฯ

บคลกภาพภายใน – ใจด เออเฟอ ขอจฉา ซอสตย อดทน รบผดชอบ ใจรอน ใจเยน ฯลฯ

ปจจยทมผลตอบคลกภาพของบคคล

1. พนธกรรม

2. สภาพแวดลอม

- ครอบครว (บคลกของพอแม ล าดบการเกดจ านวนสมาชกในบาน รปแบบการเลยงด)

- สภาพสงคม

- สอมวลชน

นาเชอถอศรทธา แตงกายด สขภาพแขงแรง สภาพออนโยน คลองแคลว วองไว

ม EQ จตใจด มคณธรรม มมนษยสมพนธ ปรบตวงาย ส ารวม

รอบร มความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะห วจารณญาณ แกปญหา

ทางกาย

ทางอารมณ

ทางสตปญญา

บคลกภาพทพงประสงค

ของคร

มความส าคญตอตวคร ตอผเรยน และผรวมงาน

การส ารวจตนเองของคร คอ การหาจดเดน จดดอยของตนเองดวยตนเอง จากผอน และการใชเครองมอส ารวจ

พฒนาไดโดยการก าหนดลกษณะทตองการพฒนา ศกษาวธการ ลงมอฝกฝน และประเมนผล

การพฒนาบคลกภาพ

ของคร

ประเดนอภปราย

ทานคดวาบคลกภาพของครมผลอยางไรตอการท างานของครในหวขอตอไปน

1. การจดการเรยนร

2. การดแลนกเรยน

3. การอบรมสงสอนนกเรยน

15

16

ศกยภาพและสมรรถภาพครศกยภาพคร เปนมวลรวมของความสามารถดานการจดการเรยน

การสอนและวธการสงเสรมการเรยนรของผเรยนสมรรถภาพคร หมายถง คณลกษณะของบคคลทมความร ม

ทกษะ มคณลกษณะของครทด มความสามารถในการจดการเรยนการสอนและสงเสรมการเรยนรของผเรยนดวยวธการทหลากหลายเพอใหผเรยนเปนบคคลทมคณธรรม มความร เปนบคคลทมคณภาพของสงคมทกระดบ

“การจดการเรยนการสอนทมประสทธภาพและประสทธผลเกดจากกระบวนการจดการเรยนการสอนและการสงเสรมการเรยน

การสอนของครทมศกยภาพและสมรรถภาพสง”

17

ศกยภาพและสมรรถภาพคร

สถาบนพฒนาครและบคลากรทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ ไดแบงสมรรถนะของครเปน 2 ดาน คอ

1. สมรรถนะหลก คอ คณลกษณะรวมของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

2. สมรรถนะประจ าสายงาน คอ สมรรถนะทก าหนดเฉพาะส าหรบแตละต าแหนง

18

องคประกอบและประมวลสมรรถนะทางวชาชพครครสภาไดก าหนดสมรรถนะของมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ ดงน

มาตรฐานความร มาตรฐานประสบการณวชาชพ

มคณวฒไมต ากวาปรญญาตรทางการศกษาหรอเทยบเทาหรอคณวฒอนทครสภารบรองโดยมความร ดงตอไปน

๑. ความเปนคร๒. ปรชญาการศกษา๓. ภาษาและวฒนธรรม๔. จตวทยาส าหรบคร๕. หลกสตร๖. การจดการเรยนรและการจดการชนเรยน๗. การวจยเพอพฒนาการเรยนร๘. นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทาง

การศกษา๙. การวดและประเมนผลการเรยนร๑๐.การประกนคณภาพการศกษา๑๑.คณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณ

ผานการปฏบตการสอนในสถานศกษาตามหลกสตรป ร ญ ญ า ท า ง ก า ร ศ ก ษ า เ ป น เ ว ล า ไ ม น อ ย ก ว า ๑ ป และผานเกณฑการประเมนปฏบตการสอนตามหลกเกณฑวธการ และเงอนไขทคณะกรรมการครสภาก าหนด ดงตอไปน

๑. การฝกปฏบตวชาชพระหวางเรยน๒. การปฏบตการสอนในสถานศกษาในสาขาวชา

เฉพาะ

19

การประเมนและพฒนาศกยภาพและสมรรถภาพคร

การประเมนศกยภาพและสมรรถภาพของคร เปนกระบวนการตดสนหาคณคาของสมรรถภาพของครดานความร ความสามารถ ทกษะ เจตคต และบคลกลกษณะของครทแสดงออกส าหรบเปนขอมลเพอน าไปเทยบกบเกณฑหรอมาตรฐานทก าหนด และเพอด าเนนการพฒนาครใหมสมรรถภาพทพงประสงคสอดคลองกบความตองการและเปาหมายขององคการ

วธการประเมนศกยภาพและสมรรถภาพครมหลากหลายวธ ขนอยกบขอตกลงระหวางผประเมนและผถกประเมน สวนวธการพฒนาศกยภาพและสมรรถภาพของครกมหลายวธเชนกน ครควรจะเลอกวธทเหมาะสมและสามารถเพมพนศกยภาพและสมรรถภาพของตนเองไดอยางยงยน

20

จตวญญาณความเปนคร

จตวญญาณของความเปนคร หมายถง การเปนครทงชวตและจตใจ มวญญาณของความเปนคร รกในความเปนคร มความเปนครตลอดเวลา มเจตนารมณของความเปนคร มความเปนครโดยเนอแทและหวใจ มความมงหวงใหลกศษยทกคนเปนคนด มคณธรรม ใชวชาความรใหเกดประโยชนในทางทด และหากครปฏบตหนาทดวยความตระหนกรถงคณธรรม มจตวญญาณความเปนคร ยอมกอใหเกดความสขในอาชพครของตนเอง

ตวอยางของครผมจตวญญาณความเปนครทชดเจน เชน พอแม พระพทธเจา ในหลวงของเรา และครอกหลายๆ ทานทอทศตนเพอปฏบตหนาทครดวยชวตและจตวญญาณความเปนคร

21

การพฒนาใหมจตวญญาณความเปนคร

การพฒนาใหมจตวญญาณความเปนคร คอ การเพมระดบจตส านกและจตวญญาณความเปนคร ใหมอยในบคคลทประกอบอาชพคร ควรเรมจากการสรางศรทธาในอาชพคร จากนนกพฒนาจตส านกและหนาทของความเปนคร

“เมอครศรทธาตอวชาชพตนเองกจะยกยองเชดชวชาชพครใหเปนวชาชพชนสง จะปฏบตตาม จรรยาบรรณของวชาชพอยางเครงครด ”

สมศกด ดลประสทธ

22

ประเดนอภปราย

ใหนกศกษาส ารวจตนเองวาเปนผมจตวญญาณความเปนครหรอไม อยางไร และหากยง ใหน าเสนอแนวทางในการพฒนาตนเองใหเปนผมจตวญญาณความเปนคร

23

24

แนวคดการท างานอยางเปนระบบ

การท างานอยางเปนระบบ หมายถง การด าเนนงานหรอการปฏบตงานใดกตามทผปฏบต ปฏบตงานไดตามล าดบขนตอนของระบบของงานนน จะท าใหงานนนบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายของงานอยางมประสทธภาพ สามารถแกไข ตรวจสอบและประเมนผลได ซงเหมาะกบกบงานในวชาชพครเปนอยางมาก เนองจากครมภาระงานเพมขนหลายดาน นอกจากนยงท าใหผรบบรการเกดความพงพอใจและเรยนรตวอยางทดของการท างานเปนระบบ

25

แนวทางการท างานอยางเปนระบบ

ในทนยกตวอยางแนวทางการท างานอยางเปนระบบทสอดคลองกบการจดการเรยนการสอน 4 แนวทาง1. แนวทางการจดระบบงาน

Input -> Process -> Output -> Feedback2. แนวทางการปฏบตงานตามวงจรของระบบคณภาพ (PDCA)3. แนวทางการปฏบตงานแบบบรณาการ (Integration)4. แนวทางการอาศยการจดการความร (Knowledge

Management)

26

1. ศกษาขอมลพนฐานกอนการจดการเรยนการสอน2. จดการเรยนการสอนอยางเปนระบบ3. วางแผนการสอนแลวเขยนแผนการสอน4. น าแผนการสอนไปใช5. วเคราะหและประเมนผล6. ปรบปรงการสอน7. จดท าสารสนเทศและขอความรทไดจากการสอน

แนวทางการท างานอยางเปนระบบในการจดการเรยนการสอน

27

1. ศกษาสภาพปญหานกเรยนในชนเรยนของคร2. ศกษาขอมลตางๆ ทเกยวของกบการจดการชนเรยน3. วางแผนการจดการชนเรยนและการอยรวมกนของนกเรยนท

ตางกเปนสมาชกในชนเรยน4. ปฏบตตามแผนทวางไว5. ประเมนผลการจดการชนเรยนอยเสมอ6. น าขอมลทไดจากการประเมนการจดการชนเรยนมาปรบปรง

การจดการชนเรยนในครงตอไป7. จดท าสารสนเทศในเรองการจดการชนเรยน

แนวทางการท างานอยางเปนระบบในการจดการในชนเรยน

28

ส านกมาตรฐานวชาชพ ส านกงานเลขาธการครสภา 2556 ไดก าหนดมาตรฐานวชาชพครดานมาตรฐานการปฏบตงานไวหลายมาตรฐาน ซงมาตรฐานทเกยวของกบแนวทางการท างานอยางเปนระบบในวชาชพคร มดงน

มาตรฐานท 1 ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพครอยเสมอ

มาตรฐานท 7 รายงานผลการพฒนาคณภาพของผเรยนไดอยางมระบบ มาตรฐานท 9 รวมมอกบผอนในสถานศกษาอยางสรางสรรค มาตรฐานท 11 แสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา

แนวทางการท างานอยางเปนระบบในการพฒนาวชาชพคร

29

ประเดนอภปราย

ในนกศกษาเสนอแนะแนวทางการท างานอยางเปนระบบในการจดการเรยนการสอนในชนเรยน

และอภปรายประโยชนทไดรบจากการจดการในครงน

สงคมแหงการเรยนร

หนวยท 13

องคประกอบบทบาทของคร

ในสงคมแหงการเรยนร

คณะกรรมการชมชน/สงคมแหงการเรยนร ผจดกจกรรมการเรยนร แผนพฒนาชมชน/สงคมแหงการเรยนร กจกรรมการเรยนร แหลงการเรยนร บคคลแหงการเรยนร บรรยากาศและวฒนธรรม สภาพแวดลอม การมสวนรวมของประชาชนและเครอขาย

พฒนาตนเอง พฒนาผเรยน

สงคมแหงการเรยนร

ความหมาย

แนวคดการจดการความร

ความหมาย

หลกการส าคญ

• ใหคนหลากหลายทกษะ/วธคด ท างานรวมกนอยางสรางสรรค

• รวมกนพฒนาวธท างานรปแบบใหม• ทดลอง/เรยนร• น าเขาความรจากภายนอกอยางเหมาะสม

ความร

ความหมาย

ประเภท- ความรทอยในตวของแตละบคคล- ความรทชดเจน

วธการจดการความร- การศกษาความร - การสรางความร- การกลนกรองความร - การแลกเปลยนเรยนร

การจดการความรในสถานศกษา

กระบวนการจดการความร

SECI

บทบาทการจดการความรของคร

จดการความรของตนเอง

จดการความรในชนเรยนการจดการความรของชนเรยนการจดการความรในชมชน

แนวทางการจดการความร

ก าหนดความร

แสวงหาความร

สรางความร

แลกเปลยนเรยนร

เกบความร

น าความรไปใช

การจดระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการ

ความหมาย

• สารสนเทศ• ระบบสารสนเทศ

คณสมบตของสารสนเทศ

• ถกตอง• ทนตอการใชงาน• สมบรณ• กะทดรด• ตรงกบความตองการ

การจดระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการ (ตอ)

ประเภท• ระดบปฏบตการ• ระดบการจดการ• ระดบนโยบาย

สารสนเทศทจ าเปนตอการพฒนาคณภาพการศกษา

• พนฐานของสถานศกษา• ผเรยน• การบรหารงานวชาการ• การบรหารจดการ• การรายงาน

หนวยท 14

คณธรรมจรยธรรมส าหรบคร

ความส าคญของคณธรรมจรยธรรมตอครและวชาชพคร

- เปนหลกคดและหลกปฏบตทดของคร

- ท าใหครไดรบการสนบสนนใหประสบความส าเรจทงในวถชวตประจ าวนและวถชวตในวชาชพ

- รกษามาตรฐานวชาชพในการใหบรการแกสงคม

- มบคลากรทมคณภาพชวตทดทจะเปนก าลงในการยกระดบมาตรฐานวชาชพ

คณธรรมจรยธรรมทส าคญในวชาชพคร

ความรก

ความเมตตา

ความซอสตยสจรต

จตสาธารณะ และ

เสยสละตอสวนรวม

จรรยาบรรณของคร

มความส าคญตอครและวชาชพทงในดานเปนการสรางมาตรฐานพฤตกรรมของผประกอบวชาชพ และเปนแนวทางใหหนวยงานใชในการควบคม ด าเนนการใหบคลากรปฏบตตามจรรยาบรรณวชาชพทประกาศไวกบสงคม

ครผประพฤตผดจรรยาบรรณรายแรงอาจถกพจารณาเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ

จรรยาบรรณของคร

จรรยาบรรณตอตนเอง

จรรยาบรรณตอวชาชพ

จรรยาบรรณตอผรบบรการ

จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ และ

จรรยาบรรณตอสงคม

วนยของคร

วนยมความส าคญในการเปนมาตรการสงเสรมการกระท าทดของคร และเปนมาตรฐานของหนวยงานในการปองกนและด าเนนการกบผกระท าผดวนย ซงผกระท าผดวนยจะไดรบผลทกระทบตอการประกอบวชาชพ

ครผประพฤตผดวนยรายแรง อาจไดรบการพจารณาโทษทรนแรงทสดคอการไลออกจากราชการ

อภปราย

1. ปญหาจรรยาบรรณของครเกดจากสาเหตใดไดบาง จงอภปราย พรอมเสนอแนะแนวทางการแกไข/พฒนา

2. ปญหาวนยของครเกดจากสาเหตใดไดบาง จงอภปราย พรอมเสนอแนะแนวทางการแกไข/พฒนา

หนวยท 15

ปญหาในสถานศกษาและวชาชพคร

ปญหาดานการจดการการเรยนการสอน

ปญหาเกยวกบหลกสตร สาเหตของปญหา เชน- การขาดความรวมมอของบคลากรทเกยวของ - การขาดความรความเขาใจทถกตองในการสรางหลกสตรสถานศกษา

ปญหาเกยวกบการเรยนการสอน สาเหตของปญหา เชน- บคลากรขาดการมสวนรวม มภาระงานเพม- การตดตามและประเมนผลไมตอเนอง - การตดตามผลการปฏบตงานของครไมเจาะลกถงปญหา และอนๆ

ปญหาดานการจดการการเรยนการสอน

ปญหาเกยวกบการบรหารจดการการเรยนการสอน ระบบบรหารจดการของหนวยงานและกฏระเบยบท

เกยวของยงมปญหา การขาดเอกภาพและบรณาการของเครอขายความรวมมอ

ระหวางหนวยงานในภาพรวม การพฒนาผบรหารยงไมทวถงท าใหการบรหารสงผลตอ

การปฏบตงานในสถานศกษาไมประสบความส าเรจ

ปญหาดานคร

ปญหาการขาดคร ไดแก การขาดครเชงปรมาณ ไมสามารถเกลยครได ท าใหมปญหาคร

ไมครบชน ทงทจ านวนครไมไดขาด การขาดครเชงคณภาพ ครสอนไมตรงตามวฒการศกษา

เนองจากระบบการสรรหาคดเลอกคร

ปญหาหนสนคร เชนสภาพครอบครว คานยม ปญหาหนเกา อนๆ

ปญหาดานคร

ปญหาการพฒนาคร เชน• ขาดปจจยและระบบสงเสรมสนบสนนจงใจ • ขาดระบบการพฒนาครประจ าการทด • การพฒนาเกดความซ าซอนไมเปนระบบไมตอเนองและขาดประสทธภาพ • การพฒนาครไมตรงกบความตองการ เปนตน

ปญหาการไมไดสอนในชนเรยนของคร เชน• จตวญญาความเปนคร • ครท าอาชพเสรม • การพจารณาความดความชอบจะพจารณางานสอนเปนล าดบสดทาย

ปญหาดานนกเรยน

ปญหาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน เชนตวผเรยน เชน อาย เพศ เชาวนปญญา พนฐานทางวฒนธรรมและ

ครอบครว พฒนาการ ทกษะการเรยนร ตวผสอน เชน ปฏสมพนธครกบนกเรยน การจดการชนเรยน เจตคต

ของผสอนกบผเรยนและมตอวชาทสอน หลกสตรและเนอหา เชน ธรรมชาตวชา ขอบเขตเนอหา การจดล าดบ

เนอหาสงแวดลอม เชน การมสวนรวมของผปกครองและชมชน วถชวตความ

เปนอยของชมชนรอบโรงเรยน

ปญหาดานนกเรยน

ปญหาพฤตกรรมนกเรยนในชนเรยนหรอในโรงเรยน เชนการไมตงใจเรยน พฤตกรรมกาวราว ความเครยดหรอความกดดน

เหนแกตว ชางฟองในเรองทไมเปนจรง รษยา พดจาหยาบคาย หรอชอบรงแกเพอน

ปญหาดานนกเรยน

ปญหาสภาพแวดลอมทางสงคมของนกเรยน ไดแก

• ภาวะวกฤตเศรษฐกจ • การแพรระบาดของสารเสพตด • พฤตกรรมเสยงทางเพศ • ปญหาความรนแรงในครอบครว • การขาดความรกความอบอน • ปฏสมพนธของครอบครวทมตอชมชนและสงคมมแนวโนมลดลง

ประเดนอภปราย

• ใหนกศกษาบอกสาเหต แนวทางแกปญหาดานหลกสตรและการเรยนการสอน

• ใหนกศกษาบอกสาเหต แนวทางแกปญหาดานคร

• ใหนกศกษาบอกสาเหต แนวทางแกปญหาดานนกเรยน

ท ำกจกรรมครสมศรกบเดกชำยเดชำ

ใหนกศกษาทงชน (หรอแบงเปนกลมยอย กลมละ 3-4 คน) อานเรองครสมศรกบเดกชายเดชา แลว

ตอบค าถาม (ดงปรากฎในเอกสารแนบ)