Post on 30-Jan-2020
បេចចកេទស ដ
េពតែផអម
ែខ ឧសភ ឆន ២០១២
គេរមងបងហ ញបេចចកវទយេដើមបបេងកើនផលតភពជវញតបនទេនល ប (TSTD — TA 7305-CAM)
រមភកថ
គេរមងបងហ ញបេចចកវទយេដើមបបេងកើនផលតភពជវញតបនទេនល ប (TSTD) ជគេរមងជនយ បេចចកេទស
ែដលផតលសហ-ហរញញបបទនឥតសណងសរមបអនវតត េ យរ ឋ ភបល វ ងឡងដ មលនធៃដគអ- ស នង
ែចករែលកពទធៃន ធរណៈរដឋកេរ នង ធនគរអភវឌ ន ស (េអឌប) ។ ជរ ឋ ភបលកមពជ ចលរមបដភគមន
ែមនជថវក (ធនធនមនស ករយលយបេពញករងរ…) សរមបអនវតតគេរមង។ ធនគរអភវឌ ន ស ជអនក
ចតែចងរបតបតតករផទ ល ជនសមខឲយមច សជនយ ។ គេរមង កពងេធវើករ ក លបងបងហ ញបេចចកវទយកសកមម
នង ផដលេស ពតមនជនបទ េដើមបបេងកើន នង ពរងករបករបភពចណលរបសរគ រកសករខន តតច កនងេខតដ
កពងចម កពងធ េសៀម ប នង បនទ យមនជយ។
គេរមងបនអនវតតកមមវធេធវើបងហ ញបេចចកវទយផលតកមមដ បែនល កនង េខតតកពងចម នង េខតតកពងធ
េ យសហករជមយ រកមហនរគបពជបែនល អសតេវសតសដ អនេធើេណសនណល (East West Seed
International) កនងរបភពកចចសហករភពជៃដគរ ធរណៈ-ឯកជន ។ អនកបេចចកេទសរបសរកមហន បន
សហករជមយមរនតកសកមម េន មមល ឋ នកនងេខតតទងពរ បនអនវតតកមមវធេធវើបងហ ញ នងបណដ ះប ត ល
បេចចកេទសផលតកមមបែនល េ យេរបើវធ រសតបេរង នឱយេធវើអនវតតជកែសដង ( េរៀនបែនលកសករ) ជជ នៗ
មដ កកលលត ស េពញមយវដដដ ។
េសៀវេភែណនបេចចកេទសសរមបកសករ សដព បេចចកេទស េពតែផអម េនះ បនេរៀបចេឡើងេដើមប
ផដលនវចេណះដង នង ចេណះេធវើជកែសដង ដលរគ រកសករ សដព ករ ដ េនះ មបេចចកេទសថម ែដល ច
បនរគបរដវ េពញមយឆន ។ បេចចកេទសថមេនះ ជយ រគ រកសករ ឲយមនរបភពចណលថម ជរបចបែនថមមយ
េទៀត េ យេរបើរបសឱយកនែតអសលទធភពនវធនធនដ-ទក នង ធនធនេផ ងេទៀតែដលរគ រមន ។
ខលម រកនងេសៀវេភែណនបេចចកេទសសរមបកសករេនះ បនេរៀបចេឡើងេ យរកមអនកបេចចកេទសអនវតត
របសរកមហនរគបពជបែនល អសតេវសតសដ សរមបកសករ េ យែផអកេលើជ នអនវតតជកែសដង នង បទពេ ធន
ទទលបនេជគជយកនងករ ដ េនះ រយៈេពលពររដវកនលងមក េនកនងេខតតទងពរ ។ កនងករេរៀបឯក រេនះ
មនករចលរមយងសកមម កនងករផដលគនត នង ករសរមល នងបែនថមខលម របេចចកេទស កដចជ ែផនករចនបថ
សរេសរ នង របរសយទកទងផ ពវផ យ ករកតរ ស បរគបរគងកស ឋ ន នង វភគេសដឋកចចផលតកមម របស
េ ក លវ ងហ អនរបធនរកមទរបក គេរមង នង អនកជនញែផនកេផទរ នង ផ ពវផ យបេចចកវទយ។
ករអនវតតនកមមវធេធវើបងហ ញ នងបណដ ះប ដ ល សតព ករ ដ េពតែផអម មបេចចកេទសថមេនះ ច
ទទលបនេជគជយ េ យ រមនករគរទជបជបនតព ថន កដកន នង បគគលករកមទរបក គេរមង ព េ ក
របក ថវអម របធនសរមបសរមលគេរមង TSTD នង ជអគគេលខធកររង ៃនរកសងកសកមម រកខ របមញ
នង េន ទ នង ពមនទរកសកមមេខតត ទងពរ។
ែខ ឧសភ ឆន ២០១២
ទនកទនងពតមនបែនថម
េ ក លវ ងហ អនកជនញែផនកេផទរ នង ផ ពវផ យបេចចកវទយ ៃនគេរមង TSTD
អេមល : livleanghy@gmail.com
១ ករេរៀបចដ នង េធវើរង • ស តដចករ នង េរ ើសេ ម េចញឱយអស។
• ភជរ សដឲយបនមដឋលអ េហើយ លឱយបនព១០ េទ១៥ៃថង ។ • ភជរដ (េគរកប ឬ េគយនត) ១០ េទ ២០ សងទែមរត។
ករេលើករង កនងករ េពតែផអមជរង កសករ ច ជជរ (រង) មពរ រេបៀប គ េ យរងេទល (១ជរ) នង រង ពរជរ។
ក. រង ពរជរ
- ទទង ១ ែមរត នង បេ ដ យ េទ មលទធភពដ ែតមនគរឱយេលើសព ៥០ ែមរតេឡើយ ពេរពះ
ពបក កនងករ ែថទ ដចជ េរ ចទក េបចេ ម ជេដើម។ - កពស េនរដវរបង ព២០ េទ ៣០សងទែមរត េហើយេនរដវវស ព ៣០ េទ ៥០សងទែមរត - ករ កជ កជ មកសតវែដលពកផយ ឬ កបសត ចនន២គឡរកម េលើៃផទដរង១ែមរតកេរ េន
មចេនល ះចងអរជរទងពរ រចេហើយលបដរគបឲយជតវញ។
រេបៀបេលើករង នងករ កជរទបបត
េរបើែខ ទញតរង េដើមបេចះរេ ដ កន នង េរបើខន តសរមបេចះរេ ដ ពគមពមយ េទគមពមយ
(ចេនល ះគមព ព ៣តក េទ៤,៥តក)
ករេធវើរង េ យេរបើចេបើងរគបរង
២. វធ ដះ
មនេពលេរជើសេរ ើសពជេពត កសករគរែតពនតយពចរ េលើ ៖
ក. ពជធនរទេទនងេក រតបរ ថ នកនងតបន ដះ (សតវលអត នងជមង)
ខ. ពជផតលទននផលខពស (ពជកនបងក ត ដចជពជ អហក របសរកមហន អេវសតសដ អនេធើេណសណល)
គ. ពជែដលមនអរ ដះ ចបព ៨៥%េឡើងេទ។
កសករ ច េពត េ យរគបផទ ល (កនងរេ ដ ) ឬ េបើមនលទធភព េ យកនបណដ ះ ។ បនទ បពេរជើសេរ ើសពជបនេហើយ កសករ ច េ យរគបផទ ល ឬក បណត ះកនជមនសន កនែតរបេសើរ ។ ចេនល ះពគមពមយ
េទគមពមយ គរែតមនចងយ ព ៣៥ សងទែមរត (៣,៥ តក) េទ ៤៥ សងទែមរត (៤,៥ តក) េ យ ក កនង
មយ រេ ត ១េដើម ឬក ១ រគប ។ កសករ គរែតបណត ះកនបរមងទកចនន ព២០ េទ ៣០ ភគរយ ៃនរគបសរប
េដើមបទកជសេនេពលបតេដើម(កនងប) ឬ រគបមនដះលអ។
គរ រងសរមបដ េពតែផអម
ព ៣ េទ ៤,៥តក
៥ តក
១ែមរត
៣. ករែថទ ក. ករ កជបបន (ជគម)
បនទ បព បនេហើយ កសករគរែតយកចតតទក កេលើករែថទ នង កជបបន។ ខងេរកមេនះ ជ
រេបៀបៃនករ កជគម នង ករេរបើរបសជបបន ៖
េនចេនល ះៃនករ កជ កសករចបចរតវបញជទកបបន យងេ ច ស េនៃថងទ ១៣ ឬ ទ១៤ នង
ៃថងទ៣៥ ឬ ៣៧ បនទ បព ក ។
ខ. អនមយ នង ែថទទក
កសកររតវស តេ ម ែដលដះេនកនងចករ នង ពនតយចករេពតឲយបនេទៀងទត។ េនេពលែដលេពត
លត សខពស (ព ១ េទ ១,៥ែមរត) េហើយកសករគរែតកតសលកែផនកខងេរកម ឬ សលកែដលចសៗេចល
េដើមបឲយខយលេចញចលបនលអ នង កតបនថយចននសតវលអតចៃរង ។
ទកជែផនកមយដសខនរបសដ ។ ដចេនះ កសកររតវពនតយដ នង តរមវករទក របសដ េពត ។
ចេពះករផតលទកឲយដ េពត គមនគរតចេពក ឬ េរចើនេពកេទ ពេរពះ ចប ត លឱយេដើមេពត ងបបន។
ចននៃថងៃនករ កជ របេភទជ បរមណជ កែនលង កជ
មនេពល ព ៧ េទ១០ៃថង ជ ២០-២០-១៥ ៥រកម កនង១គមព មយេដើម រទបបត
បនទ បព បន
ព ៧ េទ ១០ៃថង
ជ ៤៦-០-០ (ជ អយេរ ) ១,៥រកម កនង១គមព ចងយ ព០,៥ េទ ១ តក ពគល េពត
(២រនធ កនង១ េដើម)
បនទ បព បន
ព២៨ េទ ៣០ៃថង
ជ ២០-២០-១៥ (ចរះ) ៥រកម កនង១គមព ចងយ ព១,៥ េទ ២,៥តក ពគលេពត
(១រនធ កនង១ េដើម)
បនទ បព បន
ព៤៨ េទ ៥០ៃថង
ជ ២០-២០-១៥ +
ជ ០-០-៦០
១០ រកម កនង១គមព ចងយ ព១,៥ េទ ២,៥តក ពគលេពត
(១រនធ កនង ១េដើម)
រទបបត
មនេពល ១៥ៃថង
មកសតវពកផយ ឬ ក
បសត
២គឡ កនង
១ ែមរតកេរដរង
កបជក ដ លរង
(េពលេរៀបចរង កគរមបរង)
១ កន ល បរពជរ មនទងនរបែហល ១,៥ រកម
េ គសញញ វធករពរ
-េដើមខល/ទប ជងធមម
-មន ន មជេលើេដើម ( ចគល
ឬ ពកក ត លេដើម)
-េកើតេលឿនេនេពលរដវេកត
េហើយេសើម។
-េរបើវធេរ ចរសព ឲយបនសមរសប
-កតេដើម ែដលទទលរងជមងេចល
េ យដត ឬ កបដ ឱយឆង យពចករ។
-េរបើថន ករពរ ដចជ ថន េម កសល
(Metalaxyl) ឬ ថន ពយបលជមងផ តអន
ញញ តឱយេរបើរបសេផ ងេទៀត ែដលមន
របសទធភពខពសជងេនះ។
េ គសញញ វធករពរ
-សលកពណេលឿង
-ឆលងពេដើមមយេទេដើមមយេទៀត
េ យ រខយល នង ទកេភល ង
-េនរដវរតជក ជមងេនះេកើតេលឿន
-េរបើពជែដលធនរទនងជមងេនះ
-កត ឬ ដកេដើម ែដលមនជមងេចល េ យដត ឬ កបដេចល ឱយ
ឆង យពចករ។
-េរបើថន ករពរដចជ េម កស ឬ ថន ពយបលជមងផ តអនញញ តឱយេរបើរបសេផ ងេទៀត ែដលមនរបសទធភពខពសជងេនះ។
៤. ជមង នង សតវលអត េកើតេលើដ េពត
ក. ជមង នង វធករពរ
ក១. ជមងទេលឿងសលក
ក២. ជមងរលយេដើម (Phythium Stalk Rot)
ក៣. ជមង រ កដេបេដើម (Banded Leaf & Sheath Blight)
ខ. សតវលអត នង វធកចត
ខ១. ដងកវកតសលក (Cut Warm )
ដងកវេនះ បផល ញសលក នង ែផនកៃនែផល (សកេពត)។ ទហរនធបផល ញ េនេលើសលក កនែតធ េហើយ ករលត របសេដើម
េពត មនលកខណៈយត។
វធកចត
- កតេចលនវែផនកែដលបផល ញេចល េ យដត ឬ កបេចលកនងដ ឱយឆង យពចករ។
- ភជរដឲយបនេរជ
- េរបើអនទ កសអត ថងពណេលឿង
- េរបើរបសថន ពលកសកមម ដចជ ៖
ថន កល នរ នលរបល Chloranthraniliprol, អនដកហ កប Indocxacarb, សភេមរទន
cypermethrin, េមតមល methomyl នង ហវរបនល fipronil។
េ គសញញ វធករពរ
- ចបេផតើមេឡើងពថន ងេទមន (េធវើឲយកែនលងេកើតជមង
មនលកខណៈសងត េហើយេរក ម)។
- រក ល លបនរគបេពលេវ នង កនងរគប
លកខខណឌ ទងអសៃនបរ ថ ន
-េរបើពជែដលធនរទ
-កតសលក នងកែនលងែដលទទលរងេចល េហើយដត ឬ
កបដេចល ឱយឆង យពចករ េនេពលេឃើញមនជមងេកើត
តចដបង
-េរបើថន ករពរ ដចជថន បណមល, កបន សម, ឌហវណក ហ ល ឬ ថន ពយបលជមងផ តេផ ងេទៀត ែដល
មនរបសទធភពខពសជងេនះ។
ដងកវកតសលក េមអេបដងកវកតសលក
ខ២. ដងកវសរងេចះេពត( Asian Corn Bore)
៥. កររបមលផល
េពតែផអម ចរបមលបនរយៈេពល ៦៥ េទ ៧៥ ៃថង បនទ បព រគប (េសើមផអ ប) ។ មធមម កនង ១ េដើម
ចរបមលផល បន១ ែផល ។ កសករ ចទកពរែផល
កនង ១ េដើម បែនតែផលមនសវធ។
េ គសញញ វធកចត
- កនញស េហើយសទលះពគល េទធង
- បផល ញរគបកែនលងៃនេដើមេពត (ធង សលក
េដើម ែផល នង ផក )
- កតេចលនវែផនកែដលបផល ញេចល ឬ ចបដងកវេ យៃដ
េហើយដត ឬ កបេចល ឱយឆង យពចករ។
- ភជរដឲយបនេរជ
- េរបើអនទ កសអត ពណេលឿង នង អនទ កេភលើង
-េរបើរបសថន ពលកសកមម ដចជ ថន កល នរ នលរបល
Chloranthraniliprol, អនដហ កប Indocxacarb,
យភេមរទន cypermethrin, េមតមល methomyl នង
ហវរបនល fipronil ។
េមអេបដងកវេចះេពត
ដងកវេមអេបេចះេពត
៦. ករកតរ ចណលច យផលតកមម នង វភគេសដឋកចច
៦.១. ករកតរ ច យចណលផលតកមម
ករកតរ ទកនវតរេលខនច យចណល មន រៈសខន ស ។ មន េហតផលជេរចើន ែដលេគ
ចបចរតវកតរ ជរបច ពច យចណលផលតកមម ។ េហតផលចបងមយចនន មនដចជ៖
របសនេបើគម នករកតរ ពអវែដលរតវបនច យ េហើយអវែដលបនចណលេនះេទ េយើងនងមន ចដង
បនេទ ថេតើ មខជនញ (ដចជ ករ បែនល) របសេយើង ខត ឬ ចេណញ? ចរចងចថ ករទទលបនរបកចណល លៃថង មនមននយថ េយើងបនទទលរបកចេណញេនះេទ ។
របសនេបើេយើងដងចបសពមខច យ នង មខចណលចបស ស េយើង ចរះរកវធេដើមប រគបរគងជនញ
ឲយបនកនែតលអ កនែតបនចេណញេរចើន។
កណតរ ចរតវេរបើរបសសរមបេធវើែផនករច យេនេពលអនគត ពេរពះេយើង ចដងពតៃល នង
ធនធនែដលរតវច យ ។
េគលេ ចបងៃនេធវើជនញ ឬ ផលតកមមអវមយ គរកបនចេណញ នង កនែតចេណញេរចើន ។ របក
ចេណញ ជ ផលសង (ឬ ភពខសគន ជវជជមន) រ ង រ កចណល (បនមកពករលកផលតផល ឬ េស កមម) នង
រ កច យទងអស ។ ច យ ចែបងែចកជ ២ របេភទ គ ៖
(១) ច យេថរ (មនែរបរបល*) គជ ច យមលធន ែដលេរបើមយ រមនខច ឬ មនអស ដចជ ដ
សណង ឃល ង សភរៈ ងសងេរទើងរតសក ធងេរ ច មសនបមទក របពនធេរ ចរសពដណកទក េ ងបណដ ះ
ផ ត រទងមន េរគ ងចរក…… ែដលមនតៃល (រតវកតរេ ះ) ជរបច េទះជមនករផលត ឬក គម នករផលត
កេ យ ។ េ យ រឧបករណ នង សមភ រៈ កនងមខច យមនែរបរបល ទងេនះ ចេរបើបនេរចើនដង (េរបើមដង
មនអស) េហើយ ចេរបើេនកនងផលតកមម រេរកយៗ បនេទៀតេនះ េគរតវគតរេ ះ ជេរចើន រ/ដង ។ ករ
កណតចនន ររេ ះៃថលឧបករណ នង សមភ រៈ កនងរបេភទច យេថរេនះ ចគតបនេរចើនែបប ដចជ ម
ចនន រ (ដង) ផលតកមម ម យកល (រយៈេពល) ចេនេរបើបនរបស …… ។
* មនែរបរបល បននយថ៖ េនេពលទញ ឬ ងសងេហើយ (គថ បនច យេហើយ) េទះបបនេរបើ ឬ មនបនេរបើកដ សរមបករផលតទនញ(ផលតផល)អវមយ កេ យ កគណភព (គថ កល យបនតចមដងៗ េទជរបសចស សកេរចរល…… ) េហើយ តៃលរបស នងរតវបតបងបនតចមដងៗ េទ មេនះែដរ។
(២) ច យែរបរបល គជរបេភទច យជកែសដងសរមបករផលតមខផលតផល ឬ េស កមមអវមយ។
ករច យរបេភទេនះ រមមន វតថធតេដើម ដចជ រគបពជ ជ ថន កេបរស ករេរៀបចដ ៃថលបមទកេរ ចរសព
ពលកមម…… ែដលរតវករ ចបចសរមបផលតរបស ឬ ផលតផលអវមយ (ដចជ បែនល ផ តចេបើង េពត សែណដ ក
មន រជក……) ។
េដើមបឲយដងចបស ថេតើេគលេ េជគជយជនញ សេរមចបនរតម េនះ េគរតវករពតមនជចបច
ែដលមន ចរកបន េរកពករកតរ ជរបច នង បនរតមរតវរបសេយើង េនះេឡើយ ។ ករកតរ ចេផដ តេលើកររបមលពតមនចបច សរមបវភគច យ នង ចេណញ នង តរមងទសមខរបរ ឬ ផលតកមម មេពល
េវ ឲយចេឆលើយតប មតរមវករទផ រ នង េទអនគតខងមខ ។ ខងេរកមេនះ ជទរមងកតរ គរ មញញមយ
ែដលកសករ (អនក បែនល) ចេរបើសរមបកតរ ច យ ចណលរបសខលន ។ ក. ងច យ
ខ. ងចណល
េឈម ះផលតកមមៈ………………………………………
ៃថងចបេផដើមផលតកមមៈ…………………………………
ៃថងបញចបផលតកមមៈ………………………
ល.រ មខច យ ឯក ចនន តៃល ១ឯក ទករបកសរប
េឈម ះផលតកមមៈ………………………………………
ៃថងចបេផដើមផលតកមមៈ…………………………………
ៃថងបញចបផលតកមមៈ………………………
ល.រ មខចណល ឯក ចនន តៃល ១ឯក ទករបកសរប
៦.២. ងគរ សរមបវភគច យចណលផលតកមមដ បែនល
កសករៈ េនៈ
ដ ៈ (រតសកេរទើង) ពជៈ
ៃថងចបេផដើមៈ ៃថងរបមលផលៈ
ៃផទដៈ (ែមរតកេរ) ចននេដើមៈ
បរយយ ឯក ត
ចនន
ឯក ត
តៃមល ១
ឯក ត
ទករបក
សរប
ចនន រ
រេ ះ
របកសរប ១ រដវ (េរៀល)
១-ចណល
ក-របកចណលែដលលកបន គឡរកម ខ-មនែមនជរបកចណល(ហប) គឡរកម
ចណលសរប A ២ក-ច យែរបរបល
កមល ងពលកមម (សរប ១វដដ ដះ) ៃថង (ឬ េមង) រគបពជ កញចប ជគម សរបរម ជធមមជត គឡរកម
ជទកជនយលត ស កញចប ថន កចតជមងផ ត សរបរម ថន កចតសតវលអត សរបរម មសនបមទក េរបងែដលេរបើ អនទ កចបសតវលអត ឈត
សរបច យ ែរបរបល (TVC)
៣ក-ចេណញ េធៀប ច យែរបរបល ២ខ-ច យមនែរបរបល/េថរ េកសបល សទចរគបដរង ែមរត បេងគ លច រ/េរទើង េដើម ែខ េរទើង គឡរកម ថសបណត ះកន ថស
ស ញេរទើង ដ សរបច យមនែរបរបល េថរ (TFC)
២គ-ច យសរប (TC = TVC+TFC) TC
៣ខ-ចេណញ េធៀប ច យសរប (TC) B
ៃថលេដើម ១ គឡ (េរៀល) = TC / A ចេណញ ១ គឡ (េរៀល) = B / A