VS
1
Walliserdeutsch:das zweigeteilte Oberwallis
Erstellt durch:Volmar Schmid, Furkastrasse 26, 3900
Brig +4127 923 93 35; [email protected]
2
VS
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
Dumüescht
mit der Scheeri
an de Zeewe der
Chees chratzu!
Düümüescht mit der Schääri an de Zääwe derChääs chratzu!
3
VS
Die Besiedlung des Wallis: Die Alemannen
4
VS
Der Stauraum
Stauzone
5
VS
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
ääee
«ee» / «ää»: Cheess / Chääs Braunvieh / Fleckvieh
ä e
«ä» / «e»: kchännu / pchennu
du
düü
«du» / «düü»
iisch
insch
«iisch» / «insch»
Die Dialektgrezen im Oberwallis
6
VS
(Eigenheiten)1. X‘ (Milch)
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
ääee
ä e
du
düü
iisch
insch
12
2. l>u (Beuwaud)
3
3. ü>ui (dui, Muis)
4
4. l,m,n (Chelu, Hamer)
5
5. a‘‘ (Zermààt)
6
6. u (gigangu)
7
7. ən (loiffn, Leetschn)
8
8. ñ (Turtmã)
9
9. a‘,w>b (Löübina)
7
VS
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
du - düü
du düü
8
VS
ee - ää
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
CheesLeerch
zeejespeeterfreege
Scheeri
ChääsLäärchzääjespääterfräägeSchääri
9
VS
Umkehrung kurzer ä - e
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
kchännuMässerChräpsbrännuGläser
pchenneMesserChrepsbrenneGleser
10
VS
iisch - insch
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwaldiisch
suschtMunziHundji
inschsunschtMuntschiHuntschi
11
VS
Endungen
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwaldMaano
LeffilAaro
ganzi
MaanoLeffelAareganz
12
VS
Konjugation (Partizip II)
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwaldgigangu
gitrüüchugibättlot
laa
ggangetrüüchepättletlach
13
VS
Verschärfung
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
Gablanaglu
FeischterJäner
cheglu
GaplanagglePfeischterJännerchegglu
14
VS
Einfügen von „n“
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwaldchuscht
suschtchunschtsunscht
15
VS
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
Buchstabenvarianten
MurmundaNägwerspewwu
zwänggugrännuMeitje
Wiewasserschlittmu
heimWäschgi
MurmetteNäpperstewwuzwirggeflännuMeiggjeBiewasserschlittneheiWäschpi
16
VS
Eigene Wörter
Leukerbad
Leuk
Gampel
Steg
Kippel
Visp
Stalden
Brig
NatersMörel
SimplonDorf
Saas Fee
Zermatt
MünsterBellwald
liwwuStall
träffuZüü
zettuströüpfu
schäleBäcker
birruSchgutzle
fiirruUnnertirner
Üsstag
hirmeGadetrusseHaggwoorbehaareuberseePfischterlipfeBluderbeeriheizuTirrsellLangse
17
VS
Uneinheitlichkeit
Ruscheling – Hienerleiber – Jüüpe Rämschfädre – Schwiimeie -
Seikmeie
danke – mercie - grazie
ade und tschau
Quellen: Schweizerischer Sprachatlas
Top Related