8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
1/28
Улогата на водачот воучилишното тимско работење
www.maturski.org
http://www.maturski.org/http://www.maturski.org/
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
2/28
СОДРЖИНА
1. О!Д "
#. Д!$ИНИРА%! НА &ОИ'И(! ОДС(О И ОДА) *
#.1. ОДС(О *
#.1.1. одството во обра+овниот ,ро-ес
#.#. ОДА) /
#.#.1. одачот во обра+овниот ,ро-ес0
". '!НА!Р НАС&Р!'А ОДА) 12
*. С(И3ОИ НА ОД!%! 11
*.1. С(И3ОИ НА ОД!%! 4ОИ ДААА( Р!5У3(А(И 11
. У)И3И6НО (И'С4О РА7О(!%! 5АСНОАНО Р5
УС&!6НО ОДС(О 1"
.1. И5И8А(А И 'ИСИ8А(А 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНО О (И'С4О(О РА7О(!%! 1
.#. &3АНИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНО О (И'С4О(О РА7О(!%! 19
.". !4И&ИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНО О (И'С4О(О РА7О(!%! 1:
.*. 'О(ИИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНО О (И'С4О(О РА7О(!%! 10
.. 4О'УНИ;ИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНО О (И'С4О(О РА7О(!%! ##
./. Д!3!
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
3/28
Водството претставува една од основните менаџерски функии ко!а е поде"ена
на потфункии. Водството како по!ава постои од самите по#етои на #ове#кото
$ивее%е. Вода#от претставува "ие кое има в"и!ание вр& одредена 'рупа "у(е и
кое со своето в"и!ание таа 'рупа !а насо#ува) и дава наред*и и !а контро"ира во
не!&ината ра*ота. Вода# не мо$е да *иде секо!. Вода#от мо$е да *иде "ие кое
у$ива респект и довер*а од одредена 'рупа "у(е ко!а при тоа има е"осна довер*а
во таа "и#ност при +то 'рупата е спремна да с"у+а наред*и од вода#от и истите да
'и и&вр+ува.
Во ово! труд ,е *идат дефинирани водството и вода#от) а ,е стане и &*ор &а
водството и вода#от во о*ра&овниот проес. -сто така ,е *идат дефинирани
с"и#ностите и ра&"иките поме(у вода# и менаџер) односно нивниот на#ин на
ра*ота. еко! вода# не е ист ) односно има сво! на#ин на воде%е на своите
с"ед*ении. /а#ините на воде%е се ра&"и#ни) некои од нив подемократски) а некои
подиктаторски. Во &ависност од сти"от на воде%е и пости'натите успеси се
ра&"и#ни. Во по'о"емиот труд од ово! труд ,е стане &*ор &а у#и"и+ното тимско
ра*оте%е &асновано вр& успе+но водство. 0спе+ното тимско ра*оте%е кое се
&аснова вр& успе+но водство како такво е помо'нато во 'о"ема мерка од1 ви&и!ата и
миси!ата) п"анира%ето) екипира%ето) мотивира%ето) де"е'ира%ето)
комуникаи!ата. 0спе+ниот вода# во на+иов с"у#а! директор на у#и"и+те тре*а да
внимава посе*но на овие се'менти кои *итно в"и!аат вр& коне#ниот исод од
одредена спроведена &ада#а.
3
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
4/28
#. Д!$ИНИРА%! НА &ОИ'И(! ОДС(О И ОДА)
Водството е едно од на!&на#а!ните аспекти во управува%ето. посо*носта &а
успе+ното водство е една *итна карактеристика ко!а тре*а да !а поседува секо!
менаџер *е& ра&"ика на тоа ко!а ор'ани&аи!а !а води. у+тината на воде%ето е
с"ед*ени+твото. о дру'и &*орови спремноста на "у(ето да с"едат неко'о е она
+то неко!а "и#ност !а прават вода#. 4*и#но "у(ето 'и с"едат оние кои им
ово&мо$уваат остварува%е на сопствените $е"*и и потре*и. /еоподно е да се &нае
дека воде%ето е во тесна коре"аи!а со мотивира%ето. 5реку прави"ното
ра&*ира%е на мотиваи!ата мо$е подо*ро да се проени +то сакаат "у(ето и &о+то
се однесуваат на одреден на#ин &а ко! сметаат дека е прави"ен.
#.1. ОДС(О
0спе+ното водство се &аснова на спосо*ност &а ра&мис"ува%е од '"еди+тето
на дру'а "и#ност. еко!а "и#ност мо$е да се поттикне на де!ствува%е доко"ку се
ра&*ерат не'овите $е"*и) потре*и и *ара%а. /о) претодно тре*а да се &нае дека на
"у(ето не им е *итно &а она +то вие &наете с6 додека не им се даде до &нае%е дека
вам ви се *итни тие.7 о о'"ед на тоа дека воде%ето е една од менаџерските
функии) "о'и#но се наметнува &ак"у#окот дека менаџментот е по+ирока о*"аст) аводе%ето де" од не'о. Во ово! с"у#а! ,е *идат прика$ани неко"ку дефиниии
повр&ани со водството. Водството мо$е да се дефинира како проес на насо#ува%е
на однесува%ата на дру'ите према и&вр+ува%ето на доде"ените ра*отни о*врски.
8ру'а дефинии!а &а водството е дека тоа претставува однесува%е и"и пак
поведение кое им ово&мо$ува и пома'а на дру'ите да 'и пости'нат п"анираните
е"и.2 Водството у+те мо$е да се дефинира како в"и!ание и"и проес на в"и!ание
над "у(ето на на#ин тие самите спремно и по"етно да те$неат кон остварува%е на
&аедни#ките е"и и интереси.3
7 9итературен и&вор *р.7:2 9итературен и&вор *р.7 ;пре&емено од1 it?ak@r1 ABaCagiCg =?aCg@ iC s=?ooDsA) EF@C
GCiH@rsitaI
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
5/28
Pе"та на водството е да со&даде #уство ка! вра*отените во ор'ани&аи!ата
кон неа самата) како и кон &аедни#ките е"и и вредности кои тре*а да се дости'нат.
Qа водството мо$е да се ка$е дека е една од на!те+ките о*"асти на оп+тествените
науки &а истра$ува%е) од при#ини +то тоа се повр&ува со мно'у о*"асти како +то
се1 8емократи!ата) прави#носта) партиипативното од"у#ува%е и т.н. Водството
ме(у дру'ото е в"и!ание од страна на вода#ите и нивните с"ед*ении во
реа"и&ира%ето на промените) пости'нува%ето на &аедни#ките е"и и мис"е%а. /а
водството си"но в"и!аат и персона"ните и ор'ани&аиските фактори на
опкру$ува%ето. Водството претставува активен проес) а тоа &на#и дека не мо$е да
постои пасивен вода#. Rе(утоа е"та на водството) односно вода#от е да со&дава
преди&вик) да со&дава преди&викува#ки системи и да 'и поттикнува дру'ите да
ра*отат. Sо'а вода#ите се соо#уваат со овие преди&вии) то'а+ тие мора да *идат
спосо*ни да водат) да 'о надминат отпорот кон нивното водство и природниот отпор
+то секо'а+ !а пресретнува секо!а промена. 8око"ку сакаат да !а до*и!ат *итката со
водството и да 'и пресретнат сите преди&вии +то оваа по&ии!а 'и поседува) тие
мора да !а ра&*ерат фи"о&офи!ата на водството1 внимате"но под'отвува%е и
користе%е на структуиран пристап. 4ваа фи"о&офи!а 'и вк"у#ува принипите)
осо*ините и ве+тините на водството. Водството истовремено е уметност и наука
+то мо$е да се у#и. Sо'а една+ ,е се сфатат овие принипи) осо*ини и ве+тини и
се применат во пракса) то'а+ вода#ите ,е *идат во состо!*а да 'и имп"ементираат
нив успе+но.
#.1.1. одството во обра+овниот ,ро-ес
Sо'а станува &*ор &а водството во у#и"и+тето мо$е с"о*одно да се ка$е
дека денес од *и"о ко'а е неоподно не'овото присуство. Ваквата констатаи!а
прои&"е'ува од таму +то денес се спроведуваат ни&а промени во наставноTнау#ниот
проес) а со е" на+ето о*ра&ование да 'о до*"и$име) односно да 'о при"а'одиме
на стандардите од U0 од при#ини +то на+ата &ем!а) Rакедони!а) претендира да
стане не!&ина #"енка. Во успе+ното спроведува%е на промените една од
на!'о"емите у"о'и !а има директорот како вода# на у#и"и+тето. Водството се
&анимава со конкретни и практи#ни активности.
K
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
6/28
Rора"ните аспекти на у#и"и+ното водство се ва$ни &атоа +то у#и"и+тата
функионираат про+ирени фами"ии) каде наставниот кадар и директорите !а имаат
у"о'ата на родите"и. 0#"и+тата истовремено имаат и мора"на е") а тоа &на#и да
се придр$уваат на демократските принипи и традиии кои се од осо*ена ва$ност
&а до"'оро#ен опстанок на едно оп+тество и др$ава. Водството во о*ра&ованието
мо$е да се ра&'"едува на ниво на у#и"и+те) на ниво на ре'ион) на ниво на др$ава)
па дури и на ниво на наи!а. Vоа претставува ва$ен фактор во о*ра&ованието) ако се
има во предвид фактот дека во дене+но време во сферата на о*ра&ованието се
наметнати трендовите како Wефективно у#и"и+теX) Wпромени и иноваииX)
Wунапредува%е на ра*отата на у#и"и+тетоX) итн. Во е"окупното водство +то
&на#и *е& ра&"ика на ко!а о*"аст тоа се однесува) ви&и!ата е мно'у *итна. "о*одно
мо$е да се ка$е дека *е& ви&и!а скоро да нема никакво &на#е%е е"та &а постое%ето
на една ор'ани&аи!а) а +том нема смис"а да постои ор'ани&аи!ата како по!ава
нема потре*а и од постое%е на водството &атоа +то нема да има +то да се води.
Ви&и!ата повр&ана со наставноTнау#ниот проес мора да се 'ради вр& потре*ата на
у#ениите. ите дру'и аспекти на у#и"и+тето се допо"ните"ни на оваа е". Во
пома"ите у#и"и+та водството на директорот мо$е да е дово"но &а да се в"и!ае на
е"ото у#и"и+те) но во по'о"емите у#и"и+та потре*но е да постои до*ро водство
на дру'ите нивоа и вкупниот ква"итет &ависи од спосо*носта на директорот да
де"е'ира ов"астува%а и од спосо*носта на дру'ите наставнии да раководат со
своите ко"е'и.
#.#. ОДА)
Yо"ем *ро! "у(е веруваат да се *иде вода# &на#и да се *иде во не+то прв)
на!'о"ем и на!мо,ен. /о) водството во ор'ани&аиското ра*оте%е има поинакво
&на#е%е и смис"а. /а!едноставно ка$ано) вода#от се дефинира како неко! ко! 'и
насо#ува насто!ува%ата &а остварува%ето на е"та во ор'ани&аи!ата и како "ие
кое в"и!ае на останатите "у(е да !а с"едат таа насока.
Sонептот на вода# мо$е да 'о &амис"име како W'о"ем с"онX око"у ко! се
со*рани по'о"ем *ро! "у(е и секо! од нив има свое сто!а"и+те и сопствено мис"е%е
&а одредена ра*ота. Qада#ата на вода#от е да 'и увери тие "у(е дека на!до*ро &а нив
N
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
7/28
е да не се одво!уваат од таа 'рупа и"и пак тим) &атоа +то сите &аедно) с"о$ни мо$е
да !а остварат &аедни#ката &артана е". Vаа е" мо$е да *иде онаа наметната од
страна на вода#от ;автократски на#инM и"и онаа донесена компромисно од сите
припаднии на таа 'рупа ;демократски на#инM.
4д основните ква"итети кои 'и поседува еден вода# ,е &ависи не'овата
успе+ност во врска со она +то 'о ра*оти ;успе+но воде%е на сво!ата
ор'ани&аи!аM. Вода#от ко! не 'и поседува основните ква"итети на вода# ,е има "о+
статус во о#ите на своите подредени) со +то мно'у те+ко ,е мо$е да наметне свое
мис"е%е кое ,е 'о с"едат подредените. Во пос"едно време интен&ивно се прават
о*иди да се преи&ираат ра&"иките на успе+ните и оние пома"ку успе+ни вода#и.
0спе+ниот вода 'и има с"едните карактеристики1O
1. Храброст
Vаа е теме" на самопо&нава%е и по&нава%е на сво!ата де!ност. /иту еден
с"ед*еник не сака да *иде под"е$ен на вода# ко! нема самодовер*а и ра*рост.
-нте"е'ентниот с"ед*еник) мо$е само накратко да *иде под"о$ен на вода# ко! не
поседува ра*рост и самодовер*а.
2. Самоконтрола
е ве"и дека #овекот ко! не мо$е да се конто"ира самиот се*е) нико'а+ не мо$е
да 'и контро"ира дру'ите.
3. Искажете чувство за праведност
Zе& #увство &а праведност ниту еден вода# не мо$е да дава наред*и и да
в"ева респект и по#ит ка! своите с"ед*ении.
4. Сигурност во одлучувањето
[овек ко! се двоуми при донесува%ето на од"уките) пока$ува дека не е
си'урен самиот во се*е) а со самото тоа успе+но не мо$е да 'и води дру'ите.
5. спе!ност во планирањето
0сеп+ниот вода# мора да !а п"анира сво!ата ра*ота и да под'отви п"ан на
де"ува%е. Вода#от ко! се *а&ира на проенка на не+тата *е& при тоа да има коне#ен
O 9итературен и&вор *р.77
L
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
8/28
практи#ен п"ан на де"ува%е мо$е да се спореди со *род *е& капетан. 5ред и"и
потоа то! ,е до$ивее *родо"ом.
". #авика да се работи пове$е од платеното
Uдна од ка&ните &а вода#ите е потре*ата да се ра*оти пове,е во однос на она
+то се *ара да се ра*оти од с"ед*ениите.
%. &едра личност
Ведрата "и#ност секо'а+ у$ива по#ит од своите с"ед*ении) &а ра&"ика од
тмурните и мра#ни "иа.
'. Симпатичен и полн со разбирање
Вода#от тре*а да им *иде симпати#ен на своите с"ед*ении и да има
потпо"но ра&*ира%е &а нивните про*"еми.
(. Совр!енство на детал)ите
0спе+ното водство *ара совр+енство на дета"!ите *е& ра&"ика &а каков вид
на ра*от и"и п"ан станува &*ор.
1*. Спремност да се при+ати потполна одговорност
Вода#от тре*а да *иде под'отвен да 'и прифати сите 'р+ки и недостатои на
своите с"ед*ении. 8око"ку се о*иде да !а де"и од'оворноста и"и да !а префр"а на
дру'ите) то! не мо$е да остане до"'о време на воде#кото место во ор'ани&аи!ата.
11. Соработка
0спе+ниот вода# мора да 'и ра&*ира и користи принипите на сора*отка и
при тоа да *иде спосо*ен да в"и!ае на своите пот#инети) да 'о прават истото.
Водството *ара си"а) а си"ата *ара сора*отка.
4д претодно наведеното се '"еда дека е потре*но да се испо"нат единаесет
фактори &а да се *иде успе+ен вода#. 9ието кое 'и испо"нува нив ,е *иде
"и#носта ко!а секо'а+ ,е се наметнува вооп+то во $ивотот) пото#но ка$ано на
ваквото "ие секо'а+ ,е му *иде доде"увана у"о'а на вода# во на!ра&"и#ни о*"асти
на $ивотот.
#.#.1. одачот во обра+овниот ,ро-ес
K
9итературен и&вор *р.2) стр. 277T22:.
\
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
9/28
5оимот директор ;во с"у#а!ов како вода# во у#и"и+тетоM тре*а да се сфати
како функи!а +то неко! поедине !а и&вр+ува во неко!а ор'ани&аи!а) односно
&ва%е +то некое "ие 'о носи при и&вр+ува%ето на опреде"ена водствена функи!а
на некое од повисоките менаџерски нивоа. /екои директори) иако помина"е по
неко"ку мандати) сепак нико'а+ не стана"е вода#и. Sоректно е да се ка$е дека во
у"о'ата на директорот сретнуваме ра&"и#ни индивидуи) со ра&"и#ни спосо*ности и
ве+тини +то се ра&"и#ни по сво!от сти" на однесува%е. 8иректорот на у#и"и+тето
како вода# на ваквата ор'ани&аи!а &а да !а и&вр+ува успе+но сво!ата функи!а)
тре*а да поседува опреде"ени карактеристики. еко! директор тре*а да 'и поседува
с"едните пет карактеристики &а да *иде успе+ен вода#1
T труктурна
T Sадро"о+ка
T Uдукативна
T им*о"и#ка
T Sу"турна
Вра*отените во у#и"и+тето од сво!от директор како вода# на ор'ани&аи!ата
о#екуваат да *иде успе+ен) а тоа &на#и да *иде раиона"ен) пра'мати#ен)
практи#ен) односно ефикасен) но истовремено да *иде и ефективен) +то &на#и
ква"итетен во воде%ето на ор'ани&аи!ата. Qа да !а вр+и успе+но сво!ата од'оворна
ра*ота) директорот на у#и"и+тето тре*а да и&вр+ува пове,е функии. поред R.
Ви"отиеви, мо$ат да се и&деференираат с"едниве функии на директорот на
современо у#и"и+те1
T п"анскоTпро'рамска функи!а]
T ор'ани&аторска функи!а]
T ^унки!а на воде%е]
T ева"ваторска и истра$ува#ка функи!а]
T педа'о+коTинструктивна функи!а.
Во на+иов с"у#а! предмет на интерес е функи!ата воде%е) од тие при#ини ,е
ка$еме неко"ку &*ора &а истата. Воде%ето &на#и е една од менаџерските функии
насо#ена да се води тоа +то тре*а да се ра*оти. о успе+ното и&вр+ува%е на оваа
функи!а секо! директор на у#и"и+те со&дава ам*иент и"и к"има &а ра*ота) како
J
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
10/28
W&драва по#ва ко!а ,е даде &ре"и п"одовиX. 8енес на директорот на у#и"и+тето му
се про+ирени правата) но со тоа е &'о"емен ри&икот и од'оворноста. Vо! во ваква
ситуаи!а не ,е мо$е да се крие &ад некои дру'и ор'ани и те"а во у#и"и+тето &а
с"а*ите ре&у"тати во ра*оте%ето.
". '!НА!Р НАС&Р!'А ОДА)
Во &ависност од "итературниот и&вор мо$е да се сретнат ра&"и#ни податои. е
с"у#ува поимите менаџер и вода# да *идат #есто испреп"етени) а #есто да имаат
исто &на#е%е. /о тре*а да се истакне дека менаџерот не мора секо'а+ да *иде и
вода#. [ести се примерите каде +то менаџерите не 'и иска$уваат сите
карактеристики на до*ар вода#. Во секо! с"у#а! &а да се *иде до*ар менаџер тре*а
да се *иде и до*ар вода#.
/екои од с"и#ностите и ра&"иките прика$ани во карактеристиките помеџу
менаџерот и вода#от мо$е да 'и по'"еднеме во с"едната та*"иа. N
4арактеристики на мена=ер 4арактеристики на водач
/е мора стриктно да се др$и дофанта&и!ата) креативноста и ети#кото
однесува%е
9и#но в"и!ае вр& дру'ите како *и 'ипоттикна" на креативно ра&мис"ува%е
_аиона"но !а ана"и&ира ситуаи!атапри +то системски 'и одредува с"едните
#екори на де"ува%е.
`а користи интуии!атаT интуитивноодредува +то тре*а да стори.
Uнер'и!ата !а насо#ува кон
пости'нува%е на е"ите)
ор'ани&аиската структура и ре+ава%ето на про*"емите
Uнер'и!ата !а насо#ува кон "у(ето)
воде!,и 'и кон практи#ни ре+ени!а
танува нерво&ен во неред и аос /а!до*ро ра*оти ко'а ра*отите сепома"ку аоти#ни и *е& одреден ред.
Sористи акуму"ирано &нае%е и искуства
во остварува%ето на е"ите.
[есто скока од од"ука на од"ука) *е&
"о'и#ен ред во ра&мис"ува%ето &афактите.
Воведува новини на на#ин дапостое#ките проеси по"ека и
постемено 'и менува
Воведува промени ни& и&ненадува#киидеи кои му па(аат на памет
/а светот '"еда стати#но. /ему с6 му е ветот &а не'о е по"н со *ои) а то! #есто
N 9итературен и&вор *р.O) стр.L3. 4р'ина"ниот и&вор на оваа та*е"а еhttp://www.itstime.com/oct96.htm
7:
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
11/28
рноT*е"о 'и менува своите *ои и о*"ии
В"и!ае на "у(ето преку "о'ика и факти В"и!ае на "у(ето преку идеи)
мотиваи!а) има'инаи!а и фанта&и!а
/а ра*отата '"еда како на не+то +то
мора да се то"ерира
Y"еда на ра*отата како на не+то +то е
ново) по"но со во&*уда и нови
преди&вии/е е емотивно вр&ан &а ра*отата Ва$на му е ра*отата и емотивно реа'ира
на сите промени и ра*отни проеси.
/е'овиот фокус е како не+то тре*а да се
стори
/е'овиот фокус е !то тре*а да се стори)
а од"уките повр&ани со како 'и остава на
"у(ето кои ра*отат на тоа.
е '"еда како инте'ра"ен де" на
не'овата сои!а"на и ор'ани&аискаструктура
е '"еда како #ове#ко су+тество кое
континуирано ево"уира и се менува
Qадово"ен е ко'а де"ува во ск"ад соо#екува%ата на опкру$ува%ето)
ор'ани&аи!ата и семе!ството
5ронао(а самопо#ит ни& самодовер*а и"и#но иска$ува%е
[увствува &акана од страна на
преди&виите наметнати со не'овите
идеи и на#ини.
Yи то"ерира преди&виите и мис"е%ата
на дру'ите со +то у+те пове,е !а
поттикнува ме(усе*ната сора*отка и
ар'ументираните дискусии
,абела бр1. -арактеристики на менаер и водач
*. С(И3ОИ НА ОД!%!
5осто!ат ра&"и#ни сти"ови на воде%е. Vие варираат од &астарени)
авторитативни сти"ови) сво!ствени на иерариската структура на ор'ани&аи!ата)
па с6 до модерни) демокртаки сти"ови) каде вода#от се*е си претставува како Xпрв
меџу еднаквитеW) а на то! на#ин остварува статус на идеа"ен менаџер.
*.1. С(И3ОИ НА ОД!%! 4ОИ ДААА( Р!5У3(А(И
5осто!ат неко"ку ра&"и#ни пристапи при де"е%ето на сти"овите на воде%е. /о
во ово! с"у#а! ,е 'и истакнеме само сти"овите кои проверено даваат ре&у"тати.
поред aCi@D boD@maC такви се +ест сти"а и тоа1 приси"ен) авторитативен)&дру$ен) демократски) сти" на одредува%е на тампото и сти" на поду#ува%е.L
/0ИСИ# С,И
Начин на работ на водачот> *ара &адово"ува%е на *ара%ата *е& поставува%е
пра+а%а
L 9итературен и&вор *р.O) стр. LO) LK
77
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
12/28
Стил на давање наредби> Wсра*оти 'о тоа +то ти е ка$аноX
(емелни одредби на начинот на работа> тера%е на пости'нува%е успе)
инии!атива и самоконтро"а
реме во кое ваквиот стил на водење е ,рикладен> во кри&а) ко'а е потре*на
*р&а промена) и"и со про*"емати#ни вра*отени
О,што вли?ание на органи+а-иската клима> во '"авно по&итивна
&,0И,,И&# С,И
Начин на работ на водачот> 'и мо*и"и&ира "у(ето според ви&и!ата
Стил на давање наредби> Wтр'нете со менеX
(емелни одредби на начинот на работа> самодовер*а) емпати!а) ката"и&атор на
промени
реме во кое ваквиот стил на водење е ,рикладен> ко'а промените *араат нова
ви&и!а !асен пат
О,што вли?ание на органи+а-иската клима> на!#есто по&итивна
6708# С,И
Начин на работ на водачот> со&дава армони!а и неформа"на врска
Стил на давање наредби> @"у(ето се на прво местоX
(емелни одредби на начинот на работа> емпати!а) со&дава%е врски поме(у "у(ето)
комуникаи!а
реме во кое ваквиот стил на водење е ,рикладен> при поправа%е на
ра&ни+аните врски во тимовите и при мотивира%е на "у(е во стресни ситуаии
О,што вли?ание на органи+а-иската клима> по&итивна
79-0,С-И С,И
Начин на работ на водачот> со+дава конен&ус преку сора*отка
Стил на давање наредби> @cто мис"ите ВиеdX
(емелни одредби на начинот на работа> сора*отка) воде%е тимови) комуникаи!а
реме во кое ваквиот стил на водење е ,рикладен> при *ара%е конен&ус
О,што вли?ание на органи+а-иската клима> по&итивен
72
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
13/28
И:# 707&; # ,9/,
Начин на работ на водачот> поставува високи стандарди на пости'нува%е
Стил на давање наредби> W_а*оти како и !ас) се'аeX
(емелни одредби на начинот на работа> совесно ра*оте%е) тера%е на успе
реме во кое ваквиот стил на водење е ,рикладен>ко'а се *араат *р&и ре&у"тати
од високо мотивиран и компетентен тим
О,што вли?ание на органи+а-иската клима> не'ативен
С,И # /7:&;
Начин на работ на водачот> 'и ра&вива "у(ето &а во иднина
Стил на давање наредби> W5ро*а! 'о оваX
(емелни одредби на начинот на работа> 'и ра&вива дру'ите) емпати!а) самосвест
реме во кое ваквиот стил на водење е ,рикладен> при подо*рува%е на
перфомансите на вра*отените) како и при до"'оро#ниот ра&во! на си"ата на
ор'ани&аи!ата
О,што вли?ание на органи+а-иската клима> по&итивен
. У)И3И6НО (И'С4О РА7О(!%! 5АСНОАНО Р5УС&!6НО ОДС(О
Во светот не постои не+то идеа"но) идеа"носта во су+тина е фики!а)
според тоа не постои ниту идеа"ен тим. 8ури и тимот ко! на одреден проект
пости'на" од"и#ни ре&у"тати во дру' с"у#а! *и мо$е" да потфр"и.
Sо'а станува &*ор &а идеа"носта) тре*а да се напомне дека нема идеа"ен
тим. _ековме дека неко! тим ко! на одредена &ада#а пости'на" врвни ре&у"тати на
дру'а &ада#а мо$е да потфр"и. Sако да се о*!асни ваквата по!аваd еко'а+ ко'а се
во пра+а%е ме(у#ове#ките односи) таква мо$ност е присутна. 9у(ето се менуваат)
под"е$ни се на в"и!анието на око"ината) а и на динамиката на односите ме(у
#"еновите на тимот е ва$ен фактор на ко! тре*а да се смета. 0со'"асеноста на
карактерите на #"еновите на тимот мо$е да даде врвни ре&у"тати во ра*оте%ето на
тимот.
73
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
14/28
4енува%ето на тимот с"еде%ето на ре&у"татите како и неоподните
промени &а подо*рува%е на ус"овите &а спроведува%е на идните проекти се кра!ни
е"и на секо! успе+ен тимски вода#.
Во современото ор'ани&аиско ра*оте%е на тимското ра*оте%е му се
посветува посе*но внимани) ист е и с"у#а!от и во воде%ето на у#и"и+тето.
Вра*отените во една ор'ани&аи!а) во на+иов с"у#а! у#и"и+те) претставуваат еден
вид на 'рупа "у(е. 4на +то тимот 'о прави да се ра&"икуа од 'рупа претставува
теме" на ко! &апо#нува успеот на една модерна ор'ани&аи!а во ко!а де"уваат "у(е.
е поставува пра+а%ето ко!а е успе+ната форму"а со ко!а 'рупата станува тимd
Vим е &*ир од "у(е со !асно опреде"ени у"о'и кои &а е" имаат да 'и и&вр+уваат
успе+но доде"ените ра*отни &ада#и преку в&аемна сора*отка) а со до*ра
комуникаи!а навремено доа(а и&нао(а%е на на!ефикасно ре+ение &а остварува%е
на &артаните е"и) при +то &а време на проесот на од"у#ува%е преку сора*отка
успе+но се ре+аваат доде"ените &ада#и и про*"еми кои се природа по!ава преку
е"иот тек на реа"и&аи!а на секо! проект.
Qаедни#ката е" и !асната поде"*а на у"о'ите е она +то тимот 'о ра&"икува од
'рупата. 4ваа констатаи!а е фи"о&офи!а ко!а како таква функионира с6 до оно!
момент додека индивидуа"ните е"и не се искриста"и&ираат како приоритет) во то!
момент доа(а до распа(а%е на тимот. Во тимското ра*оте%е од 'о"ема ва$ност е
у"о'ата на вода#от. Pе"та на вода#от ;во на+иов с"у#а! директорот на у#и"и+тетоM
е да со&даде к"има на ра*ота се да функионира како +то тре*а и *е& то! да воведе
управува%е на Wврста ракаX. Vре*а да се ка$е дека и 'рупата мо$е до*ро да
функионира ако постои "ие кое ,е !а води таа 'рупа. Uнер'и!ата ко!а тре*а да !а
в"о$и "ието кое ,е се !ави како вода# на 'рупата ,е *иде мно'у по'о"ема отко"ку
в"о$ената енер'и!а при воде%ето на тим. 5ри#ината &а тоа е +то во 'рупата
не!&ините #"енови немаат !асно дефинирани е"и и у"о'и. 4сновна &амис"а на
секо! вода# на тим е тимот успе+но да де"ува во ра&ни ситуаии и при тоа да
пости'нува врвни ре&у"тати. Вода#от на тимот е "ие кое има ин'ерении и
спосо*ност прави"но да 'и од*ере #"еновите на тимот) да им верува) да 'и
мотивира и при тоа да 'и на'радува &а одреден успе) а во одредени с"у#аи и да
доде"ува ка&ни.
7O
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
15/28
Во тимското ра*оте%е од 'о"ема ва$ност е тимскиот ду) атмосферата ко!а
ово&мо$ува да 'и дости'неме о#екуваните е"и) *е& ра&"ика на око"ностите кои не
опкру$уваат. Qа да *иде о*е&*еден и то! де" од тимското ра*оте%е тре*а да *идеме
си'урни дека секо! #"ен на тимот си !а &нае сво!ата ра*ота. Sомуникаи!ата тре*а да
*иде отворена) искрена и конструктивна. Vре*а да се о#екува соодветна
од'оворност на секо! #"ен поедине#но) но истовремено и право на '"ас при
донесува%е на од"уките.
Во успе+ната ра*ота на тимот потре*на е и поддр+ка и од не'овиот вода# ко!
пости'натите по&итивни ре&у"тати на тимот) односно поединеот 'и на'радува
праведно и навремено. 4енува%ето на тимското ра*оте%е и прате%ето на
ре&у"татите како и неоподните промени &а поуспе+но ра*оте%е на с"едни проекти
се '"авните ра*оти кон кои те$и секо! успе+ен тимски вода#.
.1. И5И8А(А И 'ИСИ8А(А 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНИ О (И'С4О(О РА7О(!%!
Водена од сво!от директор секо!а ор'ани&аи!а) во на+иов с"у#а! у#и"и+те)
сака да *иде успе+но во своето ра*оте%е) од таа при#ина се и&'отвува ви&и!а и
миси!а според ко!а ,е се де"ува понатаму. 4вие две компоненти се мно'у ва$ни &а
да се ра&*ере) ко! сме) +то сакаме да пости'неме и како тоа ,е 'о пости'неме &а да
*идеме конкурентни во о*"асата на на+ето де"ува%е како на "ока"ен така и на
'"о*а"ен п"ан. 8ефинира!,и !а сво!ата ви&и!а и миси!а и она +то сака да се
пости'не преку нив во су+тина 'о трасираме патот и е"та кон успеот.
Sо'а ста нува &*ор &а ви&и!ата таа тре*а да *иде едноставно дефинирана) со
е" да мо$е да *иде прика$ана во неко"ку ре#ении) да *иде потикнува#ка) но и
ра&*ир"ива со е" однесува%ето да мо$е да се уск"ади со е"та.
Ви&и!ата во се*е содр$и одредени *ара%а) но и реа"на &артана е" ко!а
тре*а да се оствари во одреден период ко! претодно сме 'о постави"е. Vаа мо$е да
се спореди со $е"*ите и сони+тата кои сме 'и има"е ко'а не сме *и"е оптеретени
со не!&иното ;неMостварува%е.
7K
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
16/28
Ви&и!ата !а со&даваме самите) односно !а 'радиме според сопствените $е"*и)
спосо*ности и мо$ности. Ви&и!ата мо$е да *иде прика$ана преку с"едниов пример
W/ие сме успе+но у#и"и+те со е"осно високо о*ра&ован кадар во кое сакаат да се
&апи+ат како у#ении сите деа од 'радот. 4стваруваме врвни ре&у"тати на
оп+тинските) репу*"и#ките и м(удр$авните натпревари. Во на+ето у#и"и+те сака
да ра*оти секо! наставник во на+иот 'радX. Qна#и ви&и!ата претставува не+то +то
сакаме) не+то кон кое те$нееме) не+то +то *и не испо"ни"о е"осно и
истовремено *и не мотивира"о) не+то +то сакаме да пости'неме.
Во ваква ситуаи!а ко'а станува &*ор &а ви&и!ата се поставува "о'и#но
пра+а%е како да се оствари истатаd Ви&и!ата се остварува со помо+ на миси!ата и
пресудните фактори &а пости'нува%е успе. Vаа се однесува на на#инот на ко! !а
остваруваме ви&и!ата) преку де"ува%е. Rиси!ата тре*а да *иде иска$ана преку
активностите со кои се остварува е"та. 5реку примерот истакнат претодно ко! се
однесува+е на ви&и!ата &а содава%е успе+но у#и"и+те миси!ата мо$е да се
претстави како1 W5реку тимски на#ин на де"ува%е) перманентна едукаи!а на
наставниот кадрар) с"еде%е на свтските иноваии и трендови во о*ра&ованието
на+ето у#и"и+те ,е има свет"а иднина) односно ,е 'о пости'не п"анираниот
успе.X. Rиси!ата не с"у$и само како карта според ко!а ние *и се дви$е"е) таа ни
с"у$и и како според*а од време на време да се спореди реа"носта со
дости'нува%ето на посакуваните $е"*и) односно ни с"у$и &а проверка у+те ко"ку
ни тре*а да !а оствариме &артаната ви&и!а.
cто се однесува до ви&и!ата и миси!ата повр&ани со тимското ра*оте%е во
една ор'ани&аи!а тре*а да се &нае ко"ку вра*отените како составен де" од
ор'ани&аи!ата во с"у#а!ов у#и"и+тето се &апо&наени со ви&и!ата и миси!ата)
односно да"и како директор ;вода#M на едно у#и"и+те сте им !а о*!асни"е
&артаната ви&и!а и миси!а на вра*отените. 5раксата пока$ува дека мно'у
вра*отени не&нае!,и &а &артаната ор'ани&аиската ви&и!а и миси!а #есто доа(аат во
конф"икт во ор'ани&аиското ра*оте%е водени од сопствената &артана ви&и!а и
миси!а) а тоа &на#и несовпа(а%е на "и#ната ви&и!а и миси!а со онаа ви&и!а и миси!а
на ор'ани&аи!ата. Qаради ваква состо!*а #есто мо$е да се с"у+нат коментари на
не&адово"ство од страна на вра*отените дека се вра*отени во W"о+а ор'ани&аи!аX.
7N
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
17/28
[есто во пракса се с"у#ува одредена ор'ани&аи!а да нема и&'радено сво!а
ви&и!а и миси!а според ко!а ,е се води во своето вра*оте%е. Ваквата по!ава ка!
вра*отените со&дава демотиваи!а во на#инот на ра*ота) а со самото тоа
о'ани&аи!ата пости'нува "о+и ре&у"тати во своето ра*оте%е.
.#. &3АНИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О И'&3!'!Н(ИРАНО
О (И'С4О(О РА7О(!%!
8е" од проесот на мис"е%е ко! претоди во реа"и&аи!ата на наумената аки!а
на!#есто се вика п"анира%е.\ 5"анира%ето несомнено е основа во секо! вид на
#ове#ка де!ност) а оттаму и во активностите повр&авни во наставноTнау#ниот
проес) односно во о*ра&ованието. Qа да се има успе+но п"анира%е тре*а да се
остварат некои предус"ови. 5рвенствено по&нава%е на пати+тата &а дости'нува%е
на с"едните состо!*и) и"и од дру'а страна1 &нае%а &а на#ините како *и"е
пости'нати минатите состо!*и. о&нание &а состо!*ите и пати+тата &а нивно
дости'нува%е во минатото) &*орува &а неоподноста од ана"и&и на ре&у"татите и
остварува%е во минатиот период. Vретиот основен фактор во п"анира%ето е
информативниот систем ко! ,е ово&мо$и) од една страна) ана"и&а на минатиот
период) а од дру'а) ,е 'и пре&ентира ре"евантните информаии &а п"анира%ето.
5"анира%ето мора да *иде сво!ствено на секо! су*!ект) +то &на#и и на у#и"и+тето)
пред да отпо#не со каква и да е свесна аки!а. 5"анира%ето !а попо"нува
пра&нината како мост од каде +то сме до каде +то сакаме да одиме. 5"анира%ето е
проес ко! *ара инте"ект) *ара ние свесно да 'и одредуваме тековите на де!ствува%е
и 'и *а&ираме на+ите од"уки на е"и) &нае%а и ра&мис"ени проенки. еко! п"ан и
сите не'ови помо+ни п"анови тре*а да придонесуваат кон испо"нува%е на
намерата и е"ите на ор'ани&аи!ата) односно у#и"и+тето. 5"анира%ето претоди
на сите останати тимски активности. 5"анира%ето е уникатно во тоа +то вк"у#ува
утврдува%е на е"ите. 4свен тоа секо! вода# мора да п"анира &а да &нае ко! вид
ор'ани&аиски односи и персона"ни к"асификаии се потре*ни &аедно со кои тре*а
да се водат тековите на де!ствува%е и ко! вид контро"а тре*а да се примени.
\ 9итертаурен и&вор *р.3) стр. 7L3
7L
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
18/28
5отре*ата &а п"анира%е конкретно во у#и"и+тето постои во сите нивоа) конкретно
директорот ;како вода#M) административната с"у$*а) наставниот кадар.
Вода#ите кои само прават п"анови) а не 'и реа"и&ираат) само 'у*ат време.
5"анира%ето е проес ко! непрекинато трае и ко! не &авр+ува ко'а ,е се направи
п"ан. о&даденита п"анови тре*а да се остваруваат. 5ри нивно споредува%е и
контро"ира%е) п"ановите секо'а+ мо$ат да се модифиираат &а да не настанат
*ескорисни и"и +тетни.
.". !4И&ИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О И'&3!'!Н(ИРАНО
О (И'С4О(О РА7О(!%!
Uкипира%ето претставува о*е&*едува%е соодветни #ове#ки ресурси во на+иов
с"у#а! &а екипира%е на еден тим ко! успе+но *и функионира" во и&р+ува%ето на
одредени &ада#и повр&ани со о*ра&овниот проес. Zе& #ове#ки ресурси не мо$е да
се &мис"и успе+ното функионира%е на еден тим. _а*оте%ето *е& одредени
ресурси во форма на финансии и"и пак матери!а"ни средства мо$е да се ра*оти но
*е& #ове#ки ресурси во нико! с"у#а!. 0спе+ниот вода# доко"ку сака не'овиот тим
успе+но да функионира тр*а да 'о екипира со "иа кои се успе+ни во сво!ата
о*"аст на де"ува%е. 8око"ку некои у#ении се под'отвуваат &а натпревари по
ма!#ин !а&ик во тимот тре*а да *ида вк"у#ени "иа кои 'о предаваат то! предме) а
наставнии на пример по1 математика) фи&ика и"и еми!а. 5ри тоа вк"у#ените
наставнии во тимот &а о*ука тре*а да *идат ме(усе*но координирани по одредени
о*"асти по предметот ма!#ин !а&ик со е" у#ениите подо*ро да мо$ат да 'о
сов"адаат матери!а"от ко! ,е им *иде неоподен &а успе+ен настап на натпреварот.
.*. 'О(ИИРА%!(О 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНО О (И'С4О(О РА7О(!%!
Uден од +есте на!користетни &*орови во ор'ани&аиското ра*оте%е е &*орот
мотиваи!а. Uдна од на!ва$ните &ада#и во тимското ра*оте% на вода#от е да 'и
мотивира своите подредени. Vаа &ада#а се состои од спосо*носта &а комуниира%е)
7\
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
19/28
дава%е сопствен пример) со&дава%е преди&ик) ра*ре%е) при*авува%е повратни
информаии) вк"у#ува%е на дру'ите во ра*оте%ето) де"е'ира%е) професиона"ен
ра&во!) информира%е) и&вестува%е и оси'урува%е на праведно на'радува%е. Во
су+тина секо! мо$е да се мотивира самиот се*е) а вода#от тре*а да 'и мотивира
своите подредени. Rотиваи!ата е таа ко!а 'и поттикнува "у(ето на одредено
однесува%е. 8око"ку од неко'о сакаме да &авр+и успе+но одредена ра*ота
на!до*ро е да се до&нае како тоа "ие да се мотивира. Sо'а станува &*ор +то е тоа
+то в"и!ае на мотиваи!атаd Zи ка$а"е дека в"и!аат1
T не#и!ата спосо*ност) &нае%е и ве+тина)
T о#екува%а од ра*отата во со'"асност со уверува%ата)
T в"и!ание на дру'ите f самопотврдува%е и при&нава%е)
T мо$ности &а напредува%е кои 'и со&дава самата ра*ота)
T о#екува%е на'ради и при&нани!а.
Qа да се пости'нат успе+ни ре&у"тати во тимското ра*оте%е вода#от на тимот
тре*а да 'и поттикне своите вра*отени преку ра&"и#ни постапки едни од
поефективните се1
T 5офа"ува%е !авно) а куде%е дискретно
T 8е"е'ира%е во по'о"ем о*ем
T 4става%е +то посамосто!но да 'и и&вр+уваат ра*отните &ада#и
T Zара%е мис"е%е од подредените &а одредена ра*ота
T 5одредените не тре*а да се потенуваат
T Вода#от тре*а да &астане &ад своите подредени
T о&дава%е #уство ка! подредените дека се де" од тим
/а #"еновите во тимот тре*а да им се ово&мо$ат одредени по'одности &а
нивниот ан'а$ман во вид на оси'урува%е професиона"на иднина) со&дава%е
при!атно сои!а"но опкру$ува%е &а време на ра*оте%ето) поттикнува%е на "и#но
&адово"ство) у'"ед и ра&во!.
Во мотивира#киот проес од 'о"ема ва$ност е "и#ното &адово"ство кое се
со&дава преку контро"ата) преди&викот) креативноста и финансиите.
Вода#от на тимот вр& останатите #"енови на тимот мо$е да в"и!а преку
дава%е по&итивни примери) со своето однесува%е и дава%е !асни пораки. -сто така
7J
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
20/28
в"и!ае и преку и&несува%е по&итивни ставови) прави"но оенува%е на в"о$ениот
труд. 5реку и&несува%е увер"иви при#ини) нуде%е на ра&новидни мо$ности) како и
преку сов"адува%е на отпорот повр&ан со промените со помо+ на пре'овара%е)
информира%е) вк"у#ува%е) ора*рува%е. Вода#от своите #"еновите на тимот
успе+но ,е 'и мотивира доко"ку1
T Yи отк"они сите демотиватори) открие +то сакаат #"еновите на тимот) им
пока$е како да 'о до*и!ат она +то 'о посакуваат
T Zиде до*ар с"у+ате") *иде ра&*ран
T -м ка$е на своите подредени дека одредена ра*ота !а и&вр+уваат до*ро
T Rу пока$е на #"енот на тимот дека има потпо"на довер*а во не'о
T 8око"ку пренесува по&итивни информаии
T 5оставува преди&вии
T -&*е'нува сарка&ам
T Во тимот придо*ие "у(е кои +ират по&итивна енер'и!а и пости'нуваат успе
Rотивира%ето на е"иот тим претставува мотивира%е на тимот како е"ина) а
тоа на вода#от ,е му успее доко"ку им даде на "у(ето до*ри ус"ови &а ра*ота) им !а
о*!асни миси!ата на ор'ани&аи!ата ;во с"у#а!ов у#и"и+тетоM) на тимот му одреди
е" ко!а тре*а да се пости'не) ко'а ,е 'и &апомни сите #"енови на тимот по име)
промовира идентитет на тимот) успесите ,е 'и де"и со сите #"енови) внимава
атмосферата во тимот да *иде по&итивна. Вода#от сво!от тим успе+но ,е 'о
мотивира и доко"ку не *иде во&др$ан во дава%ето на пофа"*и &а до*ро сра*отени
&ада#и. Вода#от тре*а да *иде срде"ен при +то во одредени ситуаии подо*ро е да
се пофа"и исодот) односно сра*отеното) а не и&вр+ите"ите.
Во одредени ситуаии вода#от на тимот ме(у #"еновите тре*а да внесе и
натпреварува#ки ду) но при тоа на сите #"енови тре*а да им даде мо$ност &а
дока$ува%е. Rно'у е ва$но &а тоа да се и&*ере прави"но време) а со самото
поттикнува%е да се &нае +то се сака да се пости'не. 5ри тоа тре*а да се
дефинираат однапред натпреварува#ки прави"а) а на на!до*рите подо*ро е да им се
доде"ат на'ради отко"ку пари.
Qа време на воде%ето на тимот "о+ите ре&у"тати и "о+ото ра*оте%е тре*а да се
критикува. /о) тоа тре*а да се стори внимате"но при тоа да не се демотивираат
2:
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
21/28
#"еновите на тимот. Qа тоа на!до*ро е да се од*ере вистинското време &а критика и
тоа да *иде во приватност) односно не во !авност пред сите #"енови на тимот. 5ри
тоа на "и#носта ко!а се критикува тре*а да му се даде до &нае%е дека се критикува
не'овиот "о+ ре&у"тат) а не не'овата "и#ност. Qа време на дава%ето критика
на!до*ро е "ието да се '"еда право в о#и &а да му се даде до &нае%е #ии напастви!а
тре*а да по#итуваат и с"едат. Qа време на критиката тре*а да се и&несат и&др$ани и
вистинити ра*оти. /а "ието кое се критикува тре*а да му се даде до &нае%е дека
истата !а ените) а исто така дека 'о ените досе'а+ниот в"о$ен труд &а
остварува%е на доде"ените ра*отни &ада#и. /а кра! на!до*ро е да се опреде"и датум
&а повторна сред*а на ко!а ,е се ра&'"еда да"и со критиката се подо*ри"о не+то во
однесува%ето и ра*оте%ето на "ието кое *и"о под"е$но на критика.
4д досе'а ка$аното &а мотиваи!ата) водството и тимското ра*оте%е мо$е да се
ка$е дека) доко"ку еден вода# на тим сака не'овиот тим да пости'нува врвни
ре&у"тати тре*а не'овите #"енови да 'и мотивира) а на#ините &а мотиваи!а тре*а
самиот да 'и и&на!де во &ависност од видот на ор'ани&аи!ата) *ро!от на
подредените) распо"о$"ивите средства кои му се на распо"а'а%е &а мотиваи!а и
с".
.. 4О'УНИ4А;И8А(А 4А4О Д!3 ОД ОДС(О(О
И'&3!'!Н(ИРАНА О (И'С4О(О РА7О(!%!
[овекот е су+тество кое доко"ку сака да опстане мора да комуниира при +то
'и и&несува своите ставови и мис"е%а) со'"асува%а и"и несо'"асува%а со одредена
ра*ота) прку комуникаи!ата то! 'и иска$ува своите *ара%а.
Sомуниира%ето претставува пренос на информаии) со'"асува%е)
пренесува%е на пораки и искуства) со&дава%е нови &нае%а) идеи и ус"ови *е& кои
не мо$е да се одвива ра*отниот проес. /о) пред с6 комуниира%ето претставува
ве+тина) а секо!а ве+тина мо$е да се нау#и и унапреди. поред ве+тината на
комуниира%е мо$е и да се идентификуваат успе+ните вода#и од оние пома"ку
успе+ните. /а!успе+ните вода#и се свесни дека до*ар де" од сво!от пости'нат
27
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
22/28
успе 'о пости'на"е *"а'одарение на своите до*ри комуникаиски ве+тини) од тие
при#ини овие вода#и посто!ано в"о$уваат во се*е) во ра&вива%е на своите
комуникаиски ве+тини. 4ние пома"ку успе+ни вода#и тре*а да &наат дека ме(у
дру'ото &а своето не то"ку успе+но водство 'о"ем уде" има и нивната "о+а
ве+тина о комуникаи!ата.
Sомуниира%ето мо$е да се поде"и на невер*а"но и вер*а"но. /евер*а"на
комуникаи!а е онаа ко!а опфа,е с6 освен употре*а на &*орови во пи+увана и усна
форма ; др$е%е на те"ото) дви$е%ето на те"ото) раете) ви&уе"ната комуникаи!а)
интонаи!ата и дики!ата и т.н.M. Вер*а"ната комуникаи!а е употре*а на &*орови
во усна и пи+увана форма.
Sомуникаи!ата на вода#от со своите подредени мо$е да *иде форма"на) а тоа
подра&*ира офии!а"ен протоко" со ра*отни информаии) во на+иов с"у#а!
повр&ани со у#и"и+ната тимската &ада#а ;состанои) и&ве+таи) *е"е+ки) до*иена
по+таM. cто се однесува до неформа"ната комуникаи!а &а неа тре*а да се ка$е
дека во се*е содр$и LK то#ни информаии. -&вори на неформа"ната
комуникаи!а на!#есто се неформа"ни контакти &асновани на неформа"ни сред*и
;ру#ек) пие%е кафе) и&"ет и с".M. Qна#е%ето на неформа"ната комуникаи!а е од
'о"емо &на#е%е) ова посе*но тре*а да 'о &наат вода#ите. Во текот на неформа"ната
комуникаи!а "у(ето се попри"и#но с"о*одни и искрени во и&несува%ето на своите
ставови и ра&мис"ува%а.
Вода#от во сво!ата комуникаи!а тр*а да 'о применува непосредниот и
посредниот на#ин на комуникаи!а. /епосредната комуникаи!а !а одредува
*"и&ината со со'оворникот. 5рку непосредната комуникаи!а "иата вк"у#ени во
неа *е& посреднии "ие в "ие) директно.
/епосредната комуникаи!а се одвива прку состанои. Vаа &апо#нува со
ме(усе*но по&дравува%е со е" да се остави по&итивен впе#аток. Vаквиот на#ин на
комуникаи!а ка! со'оворниите в"ева довер*а и оптими&ам.
5осредната комуникаи!а се одвива со посредство на тениката) односно
те"ефон) факс) интернет) по+та и т.н. 5ри ово! вид на комуникаи!а тре*а посе*но
да се внимава &атоа +то комуникаи!ата не е директна) односно посредна. 8око"ку
настане одредена &а*уна во смис"а на по'ре+но ра&*ира%е на пренесената
22
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
23/28
информаи!а ,е тре*а подо"' период истата да се исправи) односно да се ка$е она
+то навистина се мис"и.
Sа! комуникаи!ата у+те ра&"икуваме интраперсона"на и интерперсона"на
комуникаи!а.
-нтраперсона"ната комуникаи!а подра&*ира комуниира%е со самиот се*е)
+то *и &на#е"о системати&ира%е на мис"ите) ра&мис"ува%е) од"у#ува%е пред !авно
да се иска$е ра&мис"ува%ето пред тимот. Вода#ите од време на време сметаат дека
ме(у дру'ите о*врски немаат време &а интраперсона"на комуникаи!а) односно
самопрес"у+ува%е пред не+тото да се иска$е !авно) а пос"едиа од тоа мо$е да
*идат донесени *р&оп"ети и непромис"ени од"уки. 0спе+ните вода#и еден де" од
своето време 'о п"анираат &а интраперсона"на комуникаи!а) &а да мо$ат да 'и
средат мис"ите) а со самото тоа да мо$ат да носат ква"итетни од"у!и и да и&*ираат
поме(у пове,е мо$ности.
-нтерперсона"ното комуниира%е е комуниира%е преку кое се ра&менуваат
пораки и информаии со едно и"и пове,е "у(е. 5рвенствена е" на
интерперсона"ната комуникаи!а е преку ра&мена на идеи и информаии да се
потикнат нови идеи и да се пренесат &нае%а. Вода#от со своите подредени
интерперсона"но комуниира преку директно) те"ефонски ра&'овори) состанои)
пи+ани и усни до'овори) еTмаи") факс и др. Во &ависност од интерперсона"ните
комуникаиските спосо*ности на вода#от во 'о"ема у"о'а &ависи кра!ниот исод на
пости'натите ре&у"тати на тимот.
Rе(у дру'ата поде"*а на комуникаи!ата таа мо$е да се поде"и и на
еднонасо#на) двонасо#на и пове,енасо#на. Uднонасо#ната комуникаи!а
подра&*ира пренесува%е на наред*и) директиви) &ада#и) пред"о&и) информаии)
мис"е%а типи#на &а вода#от. 8вонасо#ната комуникаи!а подра&*ира пренесува%е
на информаии) мис"е%а) идеи) искуства. Ваквиот на#ин на комуникаи!а
остварува вода#от со своите подредени &а да мо$е да одреди како се одвиваат
п"анираните активности.
Sомуникаи!ата мо$е да *иде у+те вертика"на и ори&онта"на. hори&онта"ната
комуникаи!а подра&*ира рамноправен на#ин на комуникаи!а. Vоа подра&*ира
рамноправно комуниира%е во ор'ани&аи!ата) во с"у#а!ов у#и"и+тето. Ваквиот
23
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
24/28
на#ин на комуникаи!а во пракса во ор'ани&аиското) односно тимското ра*оте%е
се пока$а" како на!до*ар. Sомуникаи!ата во тимскиот на#ин на ра*ота тре*а да се
&аснова на ори&онта"ниот на#ин на комуниира%е &адоа +то на то! на#ин на
комуникаи!а се пости'нуваат на!до*ри ре&у"тати. Во ваквиот на#ин на
комуникаи!а у#ествуваат сите у#еснии во тимот. ^ормите на комуникаи!а се
непосредни ра&'овори) состанои) дописи) те"еконферении ;Sомуникаи!а ко!а с6
у+те не нав"е'"а дово"но во ра*оте%ето на у#и"итата. Ваквите примери ка! нас се
инидентниM и т.н.
Вертика"ниот на#ин на комуникаи!а подра&*ира комуникаи!а на ра&"и#ни
иерариски нивоа во една ор'ани&аи!а ;у#и"и+теM. Ваквиот на#ин на
комуникаи!а 'о користи директорот на у#и"и+тето како не'ов вода#. 4во! на#ин
на комуникаи!а е наред*одавен и како таков мно'у ма"ку се користи во тимскиот
на#ин на ра*ота. 4во! на#ин се одвива во две насоки од 'оре на до"е и од до"е на
'оре. 4д 'оре на до"е се користи ко'а директорот на своите подредени им &адава
&ада#и и насоки &а ра*ота) а од до"е на 'оре се користи ко'а подредените му
поднесуваат и&ве+та! &а сра*отеното на директорот на у#и"и+тето.
./. Д!3!
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
25/28
8е"е'ира%ето не е само пренесува%е ра*отни &ада#и на неко! од подредените)
преку де"е'ира%ето се *ара од #"енот на тимот кому му е де"е'ирана одредена
&ада#а) односно од'оворност и"и ов"астува%е одредена &ада#а да !а &авр+и во
името на сво!от надреден) односно вода#. /о тре*а да се &нае дека вода#от и
понатаму е од'оворен и то! е оно! ко! ,е 'и сноси сите од'оворности.
Вода#от во проесот на воде%ето тре*а да од"у#и +то е тоа +то тре*а да 'о
сра*оти сам) а не неко! +то *и мо$е"о да сра*оти неко! дру' иако тоа *и мо$е"о
првовремено да доведе до па(а%е на ква"итетот и *р&ината.
/екои вода#и де"е'ира%ето 'о сметаат мо$ност да се ре+ат од сите &ада#и
кои се премно'у досадни и"и те+ки. Ваквиот на#ин на де"е'ира%е не е до*ар &атоа
+то подредените тоа си'урно ,е 'о по#уствуваат и мо$е да со&дадат не'ативно
мис"е%е &а сво!от вода#. 8е"е'ира%ето на досадни &ада#и ,е !а нама"и
мотивираноста ка! #"еновите на тимот) а де"е'ира%ето на прете+ки &ада#и е
опасно &а вода#от +то тоа мо$е да му 'о поткопа авторитетот во тимот.
4д"уката на вода#от &а тоа кому ,е му доде"и одредена &ада#а не &ависи само од
проенката на спосо*носта на "ието куму ,е му *иде доде"ена &ада#ата иако тоа е
мно'у к"у#но. Во де"е'ира%ето тре*а да се од*ере "ие од тимот кое има &нае%е)
ве+тини и"и преку о*ука *р&о мо(е да 'и стекне. Во предвид тре*а да се &емат и
дру'и карактеристики) на пример како #"енот ,е !а прифати &ада#ата ко!а ,е му
*иде де"е'ирана. 5о прави"о де"е'ира%ето тре*а да поттикнува. Вода#от тре*а да
'о прона!де оптима"ното ниво на де"е'ира%е) со тоа самиот ,е ра*оти поефикасно)
туку успе+но ,е 'о мотивира и сво!от тим.
5ри де"е'ира%ето #"енот на тимот мора да ра&*ере +то е и &о+то е
де"е'ирано. Вода#от мора преи&но да 'и одреди о'рани#ува%ата во де"е'ира%ето)
&а да мо$е оно! на кому му се де"е'ирани &ада#ите да со&даде с"ика &а &ада#ите и
местото кое 'о &а&ема. Вода#от тре*а да даде о*!аснува%е како ,е 'о над'"едува
и&вр+ува%ето на де"е'ираните &ада#и и како ,е 'о проени ре&у"татот. Вода#от на
самиот по#еток тре*а !асно да 'о одреди на#инот на над&ор) односно контро"а) но
исто така тре*а да на'"аси дека е отворен во секо! момент на распо"а'а%е &а помо+
и дава%е совети. Вода#от на самиот по#еток тре*а е"иот тим да 'о информира &а
тоа дека одредена &ада#а му е доде"ена на неко! #"ен од тимот со е" да не до!де до
2K
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
26/28
одредени &*рки и недора&*ира%а) а на то! на#ин "ието кому му е доде"ена &ада#ата
се мотивира преку !авно при&нание де"е'ираната &ада#а да !а &авр+ат успе+но. 5о
&авр+ува%ето на де"е'ираната &ада#а од 'о"ема ва$ност е истата да се оени како е
&авр+ена. Вода#от во на!'о"ем де" при проенката тре*а да се &адр$и на она +то е
до*ро сра*отено. /а то! на#ин се мотивира поединеот кому му е доде"ена &ада#ата
во понатамо+ните активности) односно ра*отни &ада#и да пости'нува у+те
по'о"еми успеси. 4енува%ето на сра*отеното мо$е да користи како информаи!а
&а вода#от до каде е ра&во!от на не'овите вра*отени и да"и некои од нив
&ас"у$уваат да *идат унапредени.
/. 5А43У)НИ СО
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
27/28
• еко! успе+ен вода# тре*а да има успе+ен тим ко! самиот ,е 'о екипира) а
то! тре*а да се состои од вреден) едуиран наставен кадар $е"ен &а ра*ота.
• 0спе+ниот вода# доко"ку сака не'овиот тим да пости'не успе тре*а да
и&на!де на#ини како да 'о мотивира.
• 8о*рата уме+ност на вода#от во комуниира%ето &на#и успе+но
пренесува%е на &ада#ите до своите подредени и при*ира%е информаии &а
нивното ра*оте%е.
• еко! успе+ен вода# тре*а да де"е'ира одредени &ада#и на своите вра*отени
со е" да си !а о"есни ра*отата) а истовремено подредените ,е се
по#уствуваат дека се &на#аен де" од ор'ани&аи!ата.
4ОРИС(!НА 3И(!РА(УРА
7. Sонстантин 5етковски) 9енамент во учили!те) 5росветен ра*отник)
коп!е 7JJ\ 'од.
2. Sонстантин 5етковски и Rир!ана "ексова) Воде%е на динами#но
у#и"и+те) Zиро &а ра&во! на о*ра&ованието) коп!е) 2::O 'од.
3. Vодор Sра"ев) снови на менаментот) P-R) коп!е) 2::7 'од.
O. jtrat@giski m@Calm@Ct) ;niD@sk@ sa s@miCarsk@ CastaH@M) jH@u=iDist@ u agr@pu
qakuDt@t orgaCia=i@ i iCormatik@) araliC 2::Ngol.
K. jtrat@giski m@Calm@Ct) jkriFta Fr@ma stul@Ctskim raloHima) jH@u=iDist@
u agr@pu qakuDt@t orgaCia=i@ i iCormatik@) araliC 2::Lgol.
N. [email protected];@koComiaM
2L
8/18/2019 Ulogata Na Vodacot
28/28
L. [email protected]@oFD@lo=olstHo.Fl olstHo
\. ?ttF1www.kHaDis.iCo=oCt@CtHi@w7:OO2
J. www.tataCaliHak.?r ;vako usF@sCo ostHariti timski ralM7:. ?ttF1www.tCrp.C@[email protected]?FdoFtioCx=om=oCt@CtytaskxHi@wyilx22Nyzt@milx7
77. [email protected]?Fd
oFtioCx=om=oCt@CtytaskxHi@wyilx7JJyzt@milx7ys?owx7
72. ?ttF1Froa=tiHa.?rFr@@Cta=ia@luka=iatimskiTralTHol@C@TtimoHa
73. [email protected]?Fdstax3yFilx772\K
7O.?ttF1www.s@@@lu=ooF.C@t@lu=atioCiCFlorgFroHr@aDiFrogs=?ooD?@als
Frol@H@DoFTIugTmoCTsrpTt:2.Fl
www.maturski.org
http://www.maturski.org/http://www.maturski.org/Top Related