ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ Siamak BAZAATI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2012
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID)
TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Siamak BAZAATI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu Tez / /2012 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu ile Kabul Edilmiştir. ………………........... .……………………. …………………………… Prof. Dr. Emel ORAL Prof. Dr. Emin ÖCAL Doç. Dr. S. Seren GÜVEN DANIŞMAN ÜYE ÜYE
Prof. Dr. Selahattin SERİN Enstitü Müdürü
Bu Çalışma Ç. Ü. Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: MMF2012YL20 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge ve fotoğrafların
kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.
I
ÖZ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Siamak BAZAATI
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
Danışman: Prof. Dr. Emel ORAL Yıl: 2012, Sayfa: 96 Jüri : Prof. Dr. Emel ORAL : Prof. Dr. Emin ÖCAL : Doç. Dr. S. Seren GÜVEN
İnşaat sektörünün karmaşık ve dinamik yapısı nedeniyle, malzeme yönetimi, planlama, teslim alma, depolama, dağıtım ve izlemede birçok benzersiz zorluklarla karşı karşıyadır. Kötü malzeme yönetimi, yüksek fiyat, gecikme, düşük verimliliğe neden olan önemli bir nedendir; aktif, doğru ve entegre bilgi akış eksikliği, malzeme yönetiminde en önemli sorunlardandır. Radyo frekanslı tanıma (RFID), inşaat sektöründe malzeme yönetiminde, aktif, doğru ve entegre bilgi akışı sağlamaya yönelik uygulanabilecek yeni bir teknolojidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve İran’da inşaat sektöründeki firmaların karşılaştıkları malzeme yönetimi ile ilgili sorunları belirlemek ve bu problemleri çözmek için RFID teknolojisin malzeme yönetiminde kullanma olanaklarını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, inşaat sektöründe yer alan 33 Türk ve 25 İran firması üzerinde bir anket çalışması uygulanmıştır.
Sonuçlar Türk ve İran inşaat firmalarının benzer sorunlarla karşı karşıya olduklarını ve bu sorunların yönetimi ile ilgili benzer tutuma sahip olduklarını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Radyo Frekanslı Tanıma, RFID, Malzeme yönetimi, İnşaat
sektör
II
ABSTRACT
MSc. THESIS
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION SYSTEM (RFID) – FACILITATED CONSTRUCTION MATERIALS MANAGEMENT
(RFID-CMM)
Siamak BAZAATI
CUKUROVA UNIVERSITY INSTITUTE OF BASIC AND APPLIED SCIENCES
DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING
Supervisor : Prof. Dr. Emel ORAL Yıl: 2012, Sayfa: 96 Jury : Prof. Dr. Emel ORAL : Prof. Dr. Emin ÖCAL : Assoc. Prof. Dr. S. Seren GÜVEN
Construction materials management faces many problems in materials
planning, ordering, receiving and storing, handling and distribution, site usage and monitoring due to the complex and dynamic nature of the construction industry. Poor materials management has been identified as a major source of low construction productivity, cost overrun and delays. Lack of active, accurate and integrated information flow is one of the major contributors to materials management problems. Radio Frequency Identification (RFID) has been reported as being a new technology that can be effectively used in obtaining active and accurate materials management information in construction industry. Thus the aim of this study has been to determine the materials management related problems faced by Turkish and Iranian construction firms and find out the possibilities of employing RFID technology in order to solve these problems. For this purpose, a questionnaire survey has been administered on 33 Turkish and 25 Iranian construction companies. Results showed that Turkish and Iranian construction firms faced similar problems and had similar attitudes related with the management of these problems. Keywords: Radio Frequency Identification, Materials management, Construction
industry
III
TEŞEKKÜR
Çalışmalarımı destekleyip, tavsiye ve eleştirileriyle bana yol gösteren, aynı
zamanda bilgisini, tecrübesini ve sabrını benden esirgemeyen değerli danışman
hocam Prof. Dr. Emel Oral’a; tez çalışmamın özellikle ders aşamasında, ürettiği
yeni fikirler ve yönelttiği yapıcı eleştiriler ile bana yol gösterici olan değerli hocam
Prof. Dr. M. Emin Öcal’a ve her zaman anlayışla yanımda olup yardımlarını benden
esirgemeyen anneme, babama ve kardeşime teşekkürü bir borç bilirim.
IV
İÇİNDEKİLER SAYFA
ÖZ .............................................................................................................................I
ABSTRACT ............................................................................................................ II
TEŞEKKÜR ........................................................................................................... III
İÇİNDEKİLER ....................................................................................................... IV
ÇİZELGELER DİZİNİ ........................................................................................ VIII
ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................. X
SİMGELER VE KISSALTMALAR .................................................................... XIV
1. GİRİŞ ................................................................................................................... 1
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ..................................................................................... 3
2.1. RFID .............................................................................................................. 3
2.2. Malzeme Yönetimi ......................................................................................... 4
2.3. Radyo Frekanslı Tanıma (RFID) Teknolojisi .................................................. 5
2.3.1. Otomatik Tanımlama Sistemleri ve RFID ............................................. 5
2.3.2. RFID Nedir? ......................................................................................... 7
2.3.3. RFID Sistem Bileşenleri. ...................................................................... 7
2.3.4. RFID Teknolojisinin Çalışma Prensibi.................................................. 8
2.3.5. RFID ve Diğer Otomatik Tanıma Sistemleri ......................................... 9
2.3.6. RFID Etiketler ve Barkodlar ............................................................... 11
2.3.7. RFID Teknolojisinin Gelişimi ve Tarihçesi......................................... 11
2.3.8. Standartlar .......................................................................................... 14
2.3.9. Güvenlik ve Gizlilik ........................................................................... 15
2.3.10. RFID Sisteminin Kullanım Alanları .................................................. 15
2.4. Malzeme Yönetimi ve RFID ........................................................................ 16
2.4.1. Malzeme Yönetimi ............................................................................. 17
2.4.1.1. Malzeme Yönetimi Nedir ......................................................... 17
2.4.1.2. Malzeme Yönetiminin Amacı ........................................................ 17
2.4.1.2.(1). Girdiler .................................................................... 17
2.4.1.2.(1).a. Şirketin Satın Alma Politikası ............................... 18
2.4.1.2.(1).b. Sözleşme Dokümanları ......................................... 19
V
2.4.1.2.(1).c. Pazar Bilgileri ....................................................... 19
2.4.1.2.(2).Süreç ........................................................................ 20
2.4.1.2.(2).a. Malzeme Programı ................................................ 20
2.4.1.2.(2).b. İstek / İhale ........................................................... 20
2.4.1.2.(2).c.Tekliflerin Değerlendirilmesi ................................. 21
2.4.1.2.(2).d. Sözleşmenin Yapılması ......................................... 22
2.4.1.2.(2).e. Teslimat ................................................................ 24
2.4.1.2.(2).f. Malzemenin Depolanması ..................................... 24
2.4.1.2.(2).g. Malzemenin Taşınması ......................................... 24
2.4.1.2.(2).h. Ödemenin Yapılması............................................. 25
2.4.1.2.(3). Çıktılar .................................................................... 25
2.4.1.2.(3).a. Malzeme Programı ................................................ 25
2.4.1.2.(3).b. Satın alma Programı .............................................. 26
2.4.2. RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kullanılabileceği
Aşamalar. ........................................................................................... 27
2.4.3. RFID Örnek bir Çalışmada Elde Edilen Faydalar ................................ 28
2.4.3.1. Etkinlik .................................................................................... 28
2.4.3.2. Yararlılık ................................................................................. 29
2.4.3.3. Uygunluk ................................................................................. 29
2.4.3.4. Kullanılabilirlik ....................................................................... 29
2.4.4. Malzeme Yönetiminde RFID Teknolojisinin Faydaları ....................... 29
2.4.4.1. Verimlilik ................................................................................ 30
2.4.4.2. Hırsızlığı önlemek.................................................................... 31
2.4.4.3. Doğruluk ................................................................................. 32
2.4.4.4. Görünürlük .............................................................................. 32
3. MATERYAL VE METOD ................................................................................. 33
4. BULGULAR VE TARTİŞMA............................................................................ 35
4.1. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu ........................................... 35
4.2. Firmaların Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler. ...................... 36
4.2.1. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınamayan Malzemeler. ................... 37
4.2.2. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler. ........ 38
VI
4.2.3. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler. ................................... 39
4.2.4. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi. ........................ 40
4.2.5. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar. ..................... 41
4.2.6. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar. 42
4.2.7. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman
ve İş Gücü Harcanması. ...................................................................... 43
4.2.8. Gereksiz Malzeme Stoğu .................................................................... 44
4.2.9. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması .................................. 45
4.2.10. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı
MalzemEleri Kullanmaması ............................................................. 46
4.2.11. Hırsızlık. .......................................................................................... 48
4.2.12. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar. .................. 49
4.3. Malzeme Yönetiminde Karşılaşılan Problemlerin Sıralanması. ..................... 50
4.4. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Sonuçları İle
İlgili Beklentiler .......................................................................................... 52
4.4.1. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza
İndirgemesi. ....................................................................................... 52
4.4.2. Maliyet Tasarrufu Sağlaması. ............................................................. 53
4.4.3. Stokların Takibini Kolaylaştırması. .................................................... 54
4.4.4. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi. ............................................... 55
4.4.5. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi. .......... 53
4.4.6. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması.................................................... 57
4.4.7. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması. ... 58
4.4.8. Zaman Tasarrufu Sağlaması. .............................................................. 59
4.4.9. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol
Gösterici Olması. ............................................................................... 61
4.4.10. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması.. .......................................... 62
4.4.11. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini
Kolaylaştırması.. .............................................................................. 63
4.4.12. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin
Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması.. ............................ 64
VII
4.4.13. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması.. .......................... 65
4.4.14. Diğer şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması ............................ 66
4.4.15. Çalışanların Verimliliğini Arttırması ................................................ 68
4.4.16. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere
Göre Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla
Kurulabilmesi. ................................................................................. 69
4.4.17. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak
Bilinmesi. ........................................................................................ 70
4.5. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulanması Sayesinde, Elde
Edilen Avantajların Sıralanması. ................................................................. 71
4.6. Yeni Bir Sistem Uygulamasının Önündeki Engeller.. ................................... 74
4.6.1. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti .......................................................... 74
4.6.2. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri ................................................... 75
4.6.3. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği ............... 76
4.6.4. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu ..................... 77
4.6.5. Yeni bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği ......... 78
4.6.6. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri ...................................... 79
4.6.7. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini
Belirlemekteki Zorluklar. ................................................................... 80
4.6.8. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar ..... 81
4.7. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaşılan
Engellerin Sıralanması................................................................................. 82
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER ............................................................................ 85
KAYNAKLAR ....................................................................................................... 87
ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................................... 91
EKLER ................................................................................................................... 92
EK1: ANKET ÖRNEĞİ ......................................................................................... 94
VIII
ÇİZELGELERDİZİNİ SAYFA
Çizelge 2.1. Etkinlik Değerlendirilmesinin Sonuçları .............................................. 29
Çizelge 2.2. Uygunluk Değerlendirilmesinin Sonuçları ........................................... 29
Çizelge 3.1. Ankete Katılanların Bazı kişisel Bilgileri............................................. 33
Çizelge 4.1. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde
Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik
Ortalamaları ve Standard Sapmaları. .................................................... 50
Çizelge 4.2. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde
Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik
Ortalamaları ve Standard Sapmaları. .................................................... 51
Çizelge 4.3. Tükiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni
Bir Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların,
Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları ...................................... 72
Çizelge 4.4. İran’daAnkete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir
Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların,
Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları ...................................... 73
Çizelge 4.5. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni
Bir sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili
Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları. . 83
Çizelge 4.6. İran’daAnkete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir
Sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili Verdikleri
Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları ................... 84
IX
X
ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA
Şekil 2.1. Otomatik Kimlik Tanıma Sistemleri Auto-ID .......................................... 6
Şekil 2.2. Etiket, Okuyucu ve Anten Bağlantısı ....................................................... 8
Şekil 2.3. RFID Teknolojisi Çalışma Prensibi ......................................................... 9
Şekil 2.4. Otomatik Tanıma Sistemleri .................................................................. 10
Şekil 2.5. RFID Etiketler ve Barkodlar .................................................................. 11
Şekil 2.6. Malzeme Girdiler Şeması ...................................................................... 18
Şekil 2.7. Malzeme Süreci Şeması ........................................................................ 20
Şekil 2.8. Malzeme Çıktılar Şeması ...................................................................... 25
Şekil 2.9. RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kavramsal Modeli . 28
Şekil 4.1. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu ( Türkiye).................... 35
Şekil 4.2. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu (İran)........................... 36
Şekil 4.3. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler ( Türkiye) ...... 37
Şekil 4.4. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler(İran). ............. 37
Şekil 4.5. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler
( Türkiye). ............................................................................................ 38
Şekil 4.6. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler (İran). 38
Şekil 4.7. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler ( Türkiye). .................... 39
Şekil 4.8. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler (İran). ........................... 39
Şekil 4.9. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi ( Türkiye). ......... 40
Şekil 4.10. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi (İran). ................ 41
Şekil 4.11. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (Türkiye). ....... 41
Şekil 4.12. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (İran). ............. 42
Şekil 4.13. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar
(Türkiye) .............................................................................................. 42
Şekil 4.14. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar
(İran). ................................................................................................... 43
Şekil 4.15. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman
ve İş Gücü Harcanması (Türkiye). ......................................................... 43
XI
Şekil 4.16. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman
ve İş Gücü Harcanması (İran). ............................................................... 44
Şekil 4.17. Gereksiz Malzeme Stoğu (Türkiye). ...................................................... 44
Şekil 4.18. Gereksiz Malzeme Stoğu (İran). ............................................................ 45
Şekil 4.19. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (Türkiye). .................... 45
Şekil 4.20. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (İran) ........................... 46
Şekil 4.21. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı
Malzemeleri Kullanmaması (Türkiye). .................................................. 46
Şekil 4.22. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı
Malzemeleri Kullanmaması (İran).. ....................................................... 47
Şekil 4.23. Hırsızlık (Türkiye). ............................................................................... 48
Şekil 4.24. Hırsızlık (İran). ..................................................................................... 48
Şekil 4.25. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (Türkiye)........ 49
Şekil 4.26. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (İran).............. 49
Şekil 4.27. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza
İndirgemesi (Türkiye). ........................................................................... 52
Şekil 4.28. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza
İndirgemesi (İran). ................................................................................. 53
Şekil 4.29. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (Türkiye). ................................................ 53
Şekil 4.30. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (İran). ...................................................... 54
Şekil 4.31. Stokların Takibini Kolaylaştırması (Türkiye). ....................................... 54
Şekil 4.32. Stokların Takibini Kolaylaştırması (İran). ............................................. 55
Şekil 4.33. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (Türkiye)................................... 55
Şekil 4.34. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (İran)......................................... 56
Şekil 4.35. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi
(Türkiye). ............................................................................................. 56
Şekil 4.36. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi (İran). ... 57
Şekil 4.37. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (Türkiye). ..................................... 57
Şekil 4.38. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (İran)............................................. 58
Şekil 4.39. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması
(Türkiye). .............................................................................................. 58
XII
Şekil 4.40. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması
(İran). ................................................................................................... 59
Şekil 4.41. Zaman Tasarrufu Sağlaması (Türkiye). ................................................. 60
Şekil 4.42. Zaman Tasarrufu Sağlaması (İran). ....................................................... 61
Şekil 4.43. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol
Gösterici Olması (Türkiye). ................................................................... 61
Şekil 4.44. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol
Gösterici Olması (İran). ......................................................................... 61
Şekil 4.45. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (Türkiye). ................................ 62
Şekil 4.46. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (İran). ...................................... 62
Şekil 4.47. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (İran). ...................................... 63
Şekil 4.48. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini
Kolaylaştırması (Türkiye) ...................................................................... 63
Şekil 4.49. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin
Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (Türkiye). .................. 64
Şekil 4.50. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin
Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (İran). ........................ 65
Şekil 4.51. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (Türkiye). ................ 65
Şekil 4.52. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (İran). ...................... 66
Şekil 4.53. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (Türkiye). ............... 66
Şekil 4.54. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (İran). ..................... 67
Şekil 4.55. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (Türkiye). .................................. 68
Şekil 4.56. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (İran). ....................................... 68
Şekil 4.57. Şeffaf bir sistem olması fakat güvenlik ağının da gerekliliklere
Göre Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi
(Türkiye). .............................................................................................. 69
Şekil 4.58. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere Göre
Uygulamaya Ek bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi
(İran). ................................................................................................... 70
Şekil 4.59. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak
Bilinmesi (Türkiye) .............................................................................. 70
XIII
Şekil 4.60. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak
Bilinmesi (İran). ................................................................................... 71
Şekil 4.61. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (Türkiye).74
Şekil 4.62. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (İran).75
Şekil 4.63. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (Türkiye).75
Şekil 4.64. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (İran). ........................................... 76
Şekil 4.65. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği
(Türkiye). ............................................................................................. 76
Şekil 4.66. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği
(İran). .................................................................................................. 77
Şekil 4.67. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (Türkiye). ....... 77
Şekil 4.68. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (İran). ............. 78
Şekil 4.69. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların
Belirsizliği (Türkiye). ........................................................................... 78
Şekil 4.70. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği
(İran) .................................................................................................... 79
Şekil 4.71. Yeni Bir sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (Türkiye). ......................... 79
Şekil 4.72. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (İran). .............................. 80
Şekil 4.73. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki
Zorluklar (Türkiye)................................................................................ 80
Şekil 4.74. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki
Zorluklar (İran) ..................................................................................... 81
Şekil 4.75. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki
Zorluklar (Türkiye) ............................................................................... 81
Şekil 4.76. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar
(İran). ................................................................................................... 82
XIV
SİMGELER VE KISALTMALAR
RFID : Radio Frequency Identification system (Radyo Frekanslı Tanıma
Teknolojisi)
OCR : Otomatik Karakter Tanıma
CMM : Construction Materials Management
XV
1. GİRİŞ Siamak BAZAATI
1
1. GİRİŞ
Etkin bir malzeme yönetiminde; doğru, tam ve gerçek zamanlı bilginin
sağlanabilmesi çok önemlidir. Günümüzde Otomatik Tanıma Sistemleri bu bilginin
sağlanmasında önemli bir rol üstlenmişlerdir.
Otomatik Tanıma Sistemleri içinde yer alan Radyo Frekanslı Tanıma
Sistemi’nin (RFID) önemi de gün geçtikçe artmaktadır. RFID teknolojisi, etiket ve
okuyucu arasındaki kablosuz veri iletişiminin radyo dalgaları ile sağlandığı bir
otomatik Tanıma Sistemi’dir(Şallı, 2009).
Zaman içinde gittikçe ucuzlayan RFID teknolojisi, barkod teknolojisinin
izleme ve kayıt işlemleri zorluğu, işçilik maliyeti yüksekliği, zaman kaybı ve etiketin
veri saklama kapasitesi gibi yetersizliklerini ortadan kaldırarak, birçok sektörde iş
süreçlerinin yeniden ele alınmasını sağlamıştır (Üstündağ, 2008).
İnşaat sektöründe ise RFID’ nin malzeme yönetiminde kullanımı henüz
yaygınlaşmamış olmasına rağmen, diğer sektörlerde yaygınlığı artan bu teknolojinin
inşaat firmaları arası rekabeti etkileyebileceği ve malzeme yönetiminde verimliliği
arttırabileceği göz önüne alınmalıdır(Z. Ren ve diğ., 2010)
Yapılan bu çalışmada İran ve Türkiye’deki inşaat firmalarının malzeme
yönetiminde kullanılabilecekleri yeni sistemler, özelikle RFID teknolojisi hakkındaki
görüşlerini almak üzere, bir anket uygulanmıştır. Ankette firmalara, malzeme
yönetiminde karşılaştıkları problemlerin sıklığı, malzeme yönetiminde yeni sistem
uygulamasından beklentileri sorulmuştur. Ankete İran ve Türkiye’den toplam 58
inşaat firmasından katılım olmuştur.
Bu tez kapsamında öncelikle RFID ve inşaat sektöründe malzeme yönetimi
konularında genel bilgi verdikten sonra, yapılan anket çalışması sonuçlarının
değerlendirilmesi sunulmaktadır.
1. GİRİŞ Siamak BAZAATI
2
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
3
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR
2.1. RFID
G. Demiralp, G. Guven , E. Ergen (2012) tarafından” Analyzing the benefits
of RFID technology for cost sharing in construction supply chains: A case study on
prefabricated precast components”adlı bir araştırma yapılmıştır. Malzeme takibinde
mevcut manüel yöntemler ile geç teslimatlar, parçaların kaybı, yanlış teslimatlarsık
sık karşılaşılan problemlerden bir kaçıdır. Otomatik veri toplama teknolojileri
örneğin RFID tedarik zincirlerinde bileşenleri izlemek için umut verici bir
teknolojidir fakat tedarik zinciri üyeleri arasında gereken yatırım maliyetinin
paylaşılmasının ne kadar olması gerektiği net değildir. Bu araştırmada her parti için
alınan faydaya dayalı maliyet paylaşım oranı önerilmektedir. Konu ile ilgi bir vaka
çalışması gerçekleştirilmiş ve simülasyonu yapılmıştır. Bir prefabrik dış beton duvar
panelinin tedarik zinciri üzerine gerçekleştirmiştir.
M.Ravanshadnıa (2011)”inşaat sektöründe RFID teknolojisinin kullanımı”
başlıklıçalışmasında inşaat projelerinde RFID teknolojisinin çeşitli yönlerde
uygulanabilirliğini ileri sürmüş ve engellerini analiz etmiştir.Bu çalışmada RFID
teknolojisi, takip, konumlandırma, tedarik zincirinin yönetimi, arz ve lojistik,
malzeme trafiğinin kayıtları, kalite kontrolü, kontrol işlemleri, bakım yönetimi ve
şantiyenin güvenliği konularında incelenmiştir.
A Mehreban (2006)da ”tedarik zincirinde RFID teknolojisinin uygulanması”
başlıklı makalesinde, tedarik zinciri içinde nispeten yeni teknolojilerden biri olarak
kabul gören RFID teknolojisinin rolü ve uygulamasını incelemiştir. RFID’ nin
avantajları, İrlanda’da kullanım durumlarının yanısıra güvenlik sorunlarına da
değinmiştir.
Z. Ren , C.J. Anumba , J. Tah(2010) tarafından” RFID-facilitated
construction materials management (RFID-CMM) – A case study of water-supply
project ” adlı bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada radyo frekans ile tanımlama
(RFID) bir su temini projesinde uygulanırken, bu yeni sistemin inşaat sektörü
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
4
malzeme yönetiminde ne kader faydalı olup olmadığı ve maliyet ve zaman tasarrufu
açısından yararlığı belirlenmiştir.
J.Majorouhi (2012) tarafından” Influence of RFID technology on automated
management of construction materials and components ” adlı bir araştırma
yapılmıştır. Bu araştırmada inşaat sektöründe gerçek zamanlı veri toplama için radyo
frekans ile tanımlama (RFID) vasıtası ile son derece düşük maliyetli ve alt yapı
gerektirmeyen yollarla yeni yaklaşımlar aranmaktadır.
F.Demirel (2007) ”tedarik ve lojistik yönetiminde RFID uygulamaları”
başlıklı tezinde RFID teknolojisinin ne olduğu, tarihsel gelişimi, hizmet sektörünü
etkileyen yönleri, tedarik zinciri ve teknoloji bağlantısı, teknolojisi üzerine, örnek
uygulamaları anlatmaktadır.
A Üstündağ (2008) ”radio frekanslı tanıma (RFID) teknolojisinin tedarik
zinciri üzerindeki etkileri ” başlıklı çalışmasında perakendeci, dağıtıcı ve üreticiden
oluşan tedarik zincirinde, RFID uygulanan ve uygulanmayan iki sistem arasında
oluşan maliyet farklarını, benzetim modeli yardımı ile incelemiştir. Tedarik zinciri
boyunca hatalı sevkiyat, yanlış yerleştirme, çalınma ve zarar görme oranları göz
önüne alınarak, kayıtlı ve gerçek stok miktarları belirlenmiştir. RFID teknolojisinin
kullanımı ile doğruluk, süreç verimliliği, güvenlik ve görünürlük seviyelerinde
beklenen performans artışının, tedarik zinciri üzerinde sağladığı kazanım, kayıp satış,
çalınma, elde tutma, sipariş ve süreç maliyet farkları esas alınarak hesaplanmıştır.
Ürün değeri, temin süresi ve talep belirsizliği faktörlerinin RFID uygulamalı tedarik
zincirinde sağlanan kazanımlar üzerindeki etkisi, deneysel tasarım yapılarak
araştırılmıştır.
2.2. Malzeme Yönetimi
G. Polat ( 2006 ) tarafından” İnşaat sektöründe ekonomik malzeme yönetim
sistem seçimi için simülasyon modeli ” adlı bir araştırma yapılmıştır. bu araştırmada,
yüklenici inşaat firmalarına, en düşük toplam envanter maliyetini oluşturacak olan
bolluk miktarını, planlama yaklaşımını ve parti hacmini tavsiye edecek simülasyon
tabanlı karar destek modeli geliştirilmiş ve bu model yardımı ile tamamlanmış olan
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
5
üç ticaret merkezi projesinde elde edilen veriler kullanılarak söz konusu malzeme
yönetim sistem alternatifleri için toplam envanter maliyeti hesaplanmıştır.
G. Polat ( 2007 ) tarafından ” Gelişmekte Olan Ülkelerde Tam Zamanında
Malzeme Yönetim Sisteminin İncelenmesi ” adlı bir araştırma yapılmıştır. bu
çalışmada, özellikle gelişmekte olan ülkelerde karşılaşılan belirsizliklerin oldukça
yüksek olduğu özel durumlarda yüklenici inşaat firmalarını yüksek miktarda stok
tutmaya zorlayan sebepler irdelenerek, malzeme yönetiminde tam zamanında
yönetim ( JIT ) yaklaşımı benimsenmeden önce dikkate alınması gereken özel
durumlar ortaya konulmuştur.
D.Besen ( 2006 ) tarafından “ Yapım İşlerinde Malzeme Yönetimi ” adlı bir
araştırma yapılmıştır. bu araştırmada inşaat projelerinde malzemenin teminini, akış
sürecinin planlanması ve organizasyonunu kapsayan malzeme yönetim sistemleri,
genel olarak incelenmiş ve inşaat projelerinde malzeme yönetim sisteminin çalışma
mekanizması, bir bilgisayar programıyla, Şırnak ili Silopi ilçesi Çukurca Mezra’sı
içme suyu projesine uygulanmıştır.
Z.Polat (2001) tarafndan ” Yüklenici İnşaat Firmalarında Malzeme Yönetimi
Enformasyon Sisteminin Kavramsal Boyutta Analizi ve Bir Model Önerisi ” adlı bir
araştırma yapılmıştır. inşaat sektöründe, üretim sürecinde gerçekleşen tüm işlevlerle
bütünleşik olarak malzeme yönetimi işlevini de ele alan genel bir yönetim
enformasyon sisteminin eksikliği mevcuttur. Bu problemin çözümüne yönelik olarak
bu çalışmada, yüklenici inşaat firmalarında malzeme yönetimi kapsamında
gerçekleştirilen işlevler belirlenmiş ve bu işlevlerin gerçekleştirilmesi için gerekli
enformasyon ve bu enformasyonun akışı ortaya konmuştur.
2.3. Radyo Frekanslı Tanıma (RFID) Teknolojisi
2.3.1.Otomatik Tanımlama Sistemleri ve RFID
Otomatik tanımlama genellikle otomatik veri toplama ile birlikte anılır. Diğer
bir deyişle; varlıkları tanımlamayı, onlar hakkında bilgi toplamayı ve toplanan
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
6
bilgileri el ile saymadan bilgi teknolojileri ortamında hızla değerlendirmeyi ifade
eder (Demirel, 2007). Otomatik tanımlama sistemi kapsamında
§ Barkodlar
§ Akıllı kartlar
§ Sesli tanımlama
§ Biyometrik (retina taraması)
§ Optik karakter tanımlama
§ Radyo frekans tanımlama (RFID) yer alır.( Şekil 2.1)
Şekil 2.1. Otomatik kimlik Tanıma Sistemleri Auto-ID (Finkenzeller, 2005)
Bunların içerisinde Radyo Frekans Tanımlama, üzerinde mikroişlemci ile
donanmış etiket taşıyan bir nesnenin, bu etikette taşıdığı kimlik yapısı ile
hareketlerinin izlenebilmesine imkân veren radyo frekansları ile çalışan teknolojiye
verilen addır. RFID kelimesinin açılımı İngilizce olarak Radyo Frequenc
Identification'dır(Demirel, 2007).
Oldukça eski bir teknoloji olan RFID'nin kullanımı, İkinci Dünya Savası
yıllarına kadar uzanmaktadır. Ancak etiketlerin maliyetlerinin yüksekliği ve kullanım
zorluğu, RFIDteknolojisinin uzunca bir süre şirketler tarafından kullanılamamasına
neden olmuştur.
Kullanım mimarisine bağlı olarak, monte edildiği ürünle ilgili çok ileri
boyuttaki bilgileridahi içerecek özellikte olabilir. RFID teknolojisinin çalışma
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
7
mantığını ve getireceği faydalarıortaya koyabilmek için kendisini ve etkileşim
içerisinde olduğu diğer sistemleri bir bütünolarak ele almak gerekecektir(Demirel,
2007).
2.3.2. RFID Nedir?
Malzeme Yönetiminde RFID sisteminin işletmelere sağlayacağı faydaların
içeriğini anlayabilmek, diğer bir deyişle RFID sisteminin mantığını anlayarak bunun
isletme uygulamalarına nasıl yansıtılacağının mimarisinin çıkartılabilmesi için
öncelikle sisteminimkan, kabiliyet ve çalışma özelliklerinin bilinmesine ihtiyaç
vardır. RFID, radyo dalgalarınıkullanarak üzerindeki bir objenin yada insanın kimlik
bilgilerini nümerik bir seri numarasıolarak ileten sistemlerin genel adıdır. Bu
kablosuz sistemler temas etmeden ve hatta görünürdahi olmadan okuma imkanı
vermektedir ki bu özelliği ile üretim ve barkod gibi gelenekselteknolojilerin
kullanılamadığı zorlu ortamlarda büyük kolaylıklar sağlamaktadır RFID
teknolojisinde temel olarak RFID etiketi ve RFID okuyucusu en kritik bileşenlerdir.
Bunlara ayrıca RFID yazıcısı, RFID anteni, sistemin kullanacağı yazılımı
ekleyebiliriz(Demirel, 2007).
2.3.3. RFID Sistem Bileşenleri
RFID sistemleri, etiket (tag, transponder), okuyucu, okuyucuya bağlı
antenler, bilgisayar ve sistem yazılımlarından oluşmaktadır. RFID sistemlerinin
çalışma prensibinde veri transferi kilit noktayı oluşturur. Etiket ve okuyucu arasında
anten aracılığı ile gerçekleşen veri iletişimine “bağlama (coupling)” adı verilir (Şekil
2.2).
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
8
Şekil 2.2.Etiket, Okuyucu ve Anten Bağlantısı (Finkenzeller, 2002)
RFID sistemlerinde bağlama iki türlü gerçekleşebilir: Elektromanyetik (geri
serpme /backscatter) veya manyetik (indüktif). Hangi yöntemin kullanılacağı etiket
maliyeti, büyüklüğü, okuma hızı ve uzaklığı gibi uygulama gereksinimlerine bağlı
olarak belirlenir. İndüktif bağlama, genelde kısa mesafe RFID sistemlerinde giriş
kontrol uygulamalarında kullanılır.
Genelde etiket ve okuyucu arasındaki veri iletişimi, geri serpme modülasyonu
ile gerçekleşir. Bu yöntemde okuyucunun yaydığı elektromanyetik dalgalar antenle
buluşmakta ve etiket içindeki devreleri harekete geçirmektedir. Etiketin içinde yer
alan kondansatör, okuyucudan gelen dalgalardaki enerjiyi alır, mikroçip bu enerjiyi
kullanarak dalgaları okuyucuya geri gönderir ve okuyucu da yeni dalgayı dijital veri
haline dönüştürür (Bhuptani ve Moradpour, 2005).
2.3.4. RFID Teknolojisinin Çalışma Prensibi
RFID’i anlamanın en kolay yolu, işaretçi aynalarıdır. Nasıl ki güneşten ışık
alan bir ayna onu çevrilen yöne yansıtıyorsa, RFID sisteminde kullanılan vericiler de
radyo dalgalarını yayarlar. Yayılan bu dalgaları alan RFID etiketler, gelen bilgiyi
değiştirerek okuyucuya geri yansıtırlar (Zeydin, 2007) (Sekil2.3).
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
9
Sekil2.3 . RFID Teknolojisi Çalışma Prensibi(Zeydin, 2007).
2.3.5. RFID ve Diğer Otomatik Tanıma Sistemleri
Günümüzde çok sayıda otomatik tanıma sistemi kullanılmaktadır. Her biri
farklı bir teknoloji kullanan bu sistemler, farklı özellikler ile karsımıza
çıkmaktadırlar. Otomatik tanıma sistemleri olarak kategorize edebileceğimiz bu
sistemler; barkotlar, otomatik karakter tanıma (OCR), biyometrik ve çipli kartlar
olarak karsımıza çıkmaktadırlar (Zeydin, 2007) (Sekil 2.4 ).
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
10
Şekil 2.4 . Otomatik Tanıma Sistemleri(Avoine, 2005).
OCR yani optik karakter tanıma sistemleri, farklı yazı tiplerinin makineler
tarafından okunup anlaşılmasını sağlamaktadır. Tarayıcılarda, metin ve resimlerin
taranması için, bu sistemlerden faydalanılmaktadır. Ancak sistemin pahalı olması
nedeniyle, kullanım alanı dar bir alanla sınırlı kalmaktadır.
Biyometrik sistemler; insan kimlik bilgisinin yüz, ses veya göz gibi biyolojik
özelliklerden ortaya çıkarılmasında kullanılmaktadır.
RFID sistemleri, otomatik tanıma sistemleri arasında en fazla çipli kartlar ile
benzerlik göstermektedir.
Çipli kartlarda mikroçip ve okuyucu arasında mekanik temasın gerekliliği,
bazı dezavantajlar taşımaktadır. Zaman içindeki aşınma ve kirlenme, okuyucunun
kartı tanımasında sorun çıkarabilir. Günümüzdeki bir çok kredi kartı, çipli seçeneği
ile müşterilere ulaşmaktadır(Zeydin, 2007).
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
11
2.3.6. RFID Etiketler ve Barkodlar
Barkotlar, günümüzde en fazla kullanılan ve en az maliyetli otomatik tanıma
sistemlerinden birisidir. Barkot sistemler; tıpkı RFID sistemler gibi, bir okuyucu,
okuyucunun bağlı olduğu bir bilgisayar ve etiketlerden meydana gelmektedirler.
Barkod teknolojisi yaygın olarak kullanılmasına rağmen, RFID teknolojisine göre
çok fazla dezavantajı bulunmaktadır (Sekil 2.5).
Şekil 2.5. RFID Etiketler ve Barkodlar(Avoine, 2005).
2.3.7. RFID Teknolojisinin Gelişimi ve Tarihçesi
RFID teknolojisi ilk olarak 1930’lu yılların başında telaffuz edilmeye
başlansa da, geçmişi 1880’li yıllara dayanmaktadır. 1880’lerin başında
elektromanyetik dalga teorisinde ilk gelişmeler sağlanmış, 1846’da İngiliz bilim
adamı Michael Faraday ışık ve radyo dalgalarının elektromanyetik enerji
oluşturduğunu ortaya koymuştur. 1864’le Maxwell, elektromanyetik teorisini
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
12
geliştirmiş, 1887’de Alman fizikçi Hertz, radyo sinyallerinin gönderilip
alınabilmesini başarmıştır. Hertz’in çalışmalarını Rus bilim adamı Alexander Popov
izlemiş, 1897’de ise Marconi tarafından radyo icat edilmiştir (Landt, 2005).
20. yüzyıl başlarında, radyo dalgalarının yansıması ile objelerin yerinin tespit
edilmesini sağlayan radarın bulunuşu ile birlikte, bu alandaki çalışmalar hızla devam
etmiştir. Radar ilk olarak 2. Dünya Savaşı sırasında kullanılmaya başlanmış, 1937
yılında Amerikan Denizcilik Araştırma Laboratuvarı’nda düşman uçaklarının tespit
edilmesinde kullanılan IFF sistemi geliştirilmiştir. Dost uçaklara yerleştirilen
alıcı/verici işlevine sahip etiketlerin, yer okuyucu sistemlerine geri gönderdiği
sinyaller ile düşman uçakların ayrımını yapılabilen IFF sistemler, bugünkü hava
trafik kontrol sistemlerinin de temelini oluşturmaktadır.
Stockman (1948) tarafından radyo frekansı ile veri iletişiminin sağlanması
konusunda yayımlanan makale, RFID teknolojisinin temelini oluşturan ilk çalışmalar
arasında sayılmaktadır. Entegre devre, mikro işlemci, bellek çipleri ve yazılım
teknolojileri konularında sağlanan gelişmeler ile 1950’li yıllardan itibaren RFID
teknolojisi hızla gelişmeye ve kullanım açısından yaygınlaşmaya başlamıştır. 1958
yılında Jack Kilby Texas Instruments bünyesinde ilk entegre devre sistemlerini
geliştirmiştir.( Landt, 2005)
Harrington’ın (1964), elektromanyetik teorisi ile ilgili yenilikçi çalışmalarını,
RFID tabanlı yeni buluşlar izlemiştir. Richardson (1963), radyo frekansı ile uzaktan
kontrol edilen cihazlar, Rittenback (1969) radar ışınları ile haberleşme, Vogelman
(1968) pasif veri gönderim teknikleri ile radar ışınlarının kullanımı, Vinding (1967)
okuyucu-alıcı tanımlama sistemleri konularında buluşlar gerçekleştirmiştir.( Landt,
2005)
1970’li yılların başında Sensormatic ve Checkpoint şirketleri özellikle
hırsızlığa karşı geliştirilen EAS adlı ilk ticari uygulamalarını piyasaya sunmuşlardır.
Malzeme ve ürünlerin elektronik olarak izlendiği EAS sistemlerinde, 1 bit etiketler
kullanılmakta ve sistem sadece ürün/malzeme üzerinde etiketin var olup olmadığını
kontrol ederek uyarı sinyali vermektedir. Özellikle giyim mağazalarında ve
kütüphanelerde hırsızlığa karşı kullanılan, pil içermeyen, ucuz ve basit pasif etiketler
içeren EAS sistemler, bugünkü RFID uygulamalarının temelini oluşturmuştur.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
13
1970’li yıllarda RFID uygulamaları denetleme değil daha çok tanımlama
amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Entegre devreler içeren RFID etiketler,
imalat süreçlerinde ürün izleme, araç izleme, çiftlik hayvanlarının tanımlanması ve
izlenmesinde kullanılmaya başlanmıştır. 1980’lerin başında demiryolu araçlarının
izlenmesinde, 1990’larda Amerika, İtalya, Fransa, İspanya, Portekiz ve Norveç’de
köprü ve otobanlarda otomatik ödemeli geçiş sistemlerinde kullanılmıştır. Aynı
yıllarda RFID tabanlı giriş kontrol sistemleri de çeşitli endüstrilerde kendine yer
bulmuştur. Güvenlik amaçlı olarak kapı girişlerinde gerekli kontrolün sağlanmasında
bu sistemlerden yararlanılmaktadır. Özellikle otomobil üreticileri, araç motorlarının
izinsiz çalıştırılmasını engellemek için RFID entegre anahtarlar kullanmaktadır.
1991 yılında, elektronik sistemler konusunda dünyanın en büyük
şirketlerinden biri olan Texas Instruments, sadece RFID teknolojisine yönelik TI-
RFID adlı yeni bir şirket kurmuştur. Bu şirket Amerika’da bu teknoloji ile ilgili yeni
sistemlerin geliştirilmesine ve uygulamaların oluşmasına öncülük etmiştir.
1990’lı yıllara kadar RFID uygulamalarının çoğu düşük frekans (LF) ve
yüksek frekans (HF) sistemlerden oluşmaktaydı. Bunlar daha çok giriş kontrol
sistemleri, hayvan tanımlama ve izleme, havayolları bagaj izleme, ödeme ve müşteri
sadakat kartları, otomobil hırsızlığının engellenmesi, elektronik parça izleme (EAS),
doküman izleme ve spor aktiviteleri uygulamalarında kullanılıyordu. Bu sistemlerin
veri okuma hızı ve menzili daha düşük olmakla birlikte, hız limitleri bu sistemlerde
belirli bir zaman dilimi içinde yüzlerce etiketin okutulabilmesini engellemektedir.
1990’ların sonunda ultra yüksek frekans pasif (UHF) etiketler, palet, kutu izleme,
stok kontrol ve lojistik yönetimi gibi tedarik zinciri sistemlerinde yaygın olarak
kullanılmaya başlanmıştır.
2000’li yıllarda, Wal-Mart ve Metro gibi büyük perakende zincirler, DoD gibi
Amerikan hükümet kuruluşları tedarikçilerini RFID sistemlerini kullanmaları için
yaptırım kararları almaya başlamıştır. Aynı yıllarda MIT Üniversitesi Auto-ID
Laboratuvarı’nın girişimiyle Elektronik Ürün Kodu (EPC) standartlarının gelişmesi
için çalışmalar hızlanmıştır. Tedarik zincirinde uluslararası standartların
belirlenmesinde faaliyet gösteren GS1 kuruluşu, MIT, Cambridge, St. Gallen
üniversiteleriyle işbirliği yaparak EPCGlobal organizasyonunu kurmuştur. Kâr amacı
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
14
gütmeyen bu kuruluş, RFID standartlarının geliştirilmesi için faaliyet göstermektedir.
EPC sisteminde her ürün, RFID etiketinde bulunan tekil bir numara ile
izlenebilmekte, internet üzerindeki DNS yapısına benzer bir yapı olan ONS ile
EPCIS ağ sistemi üzerinden ürün bilgilerine dünyanın her yerinden
ulaşılabilmektedir(Üstündağ, 2008).
2.3.8.Standartlar
Bugün özellikle UHF spektrumunda RFID standartlarının oluşturulması için
iki uluslararası organizasyon, EPCGlobal ve ISO çalışmalarını yoğun bir şekilde
sürdürmektedir. EPCGlobal, EPC Sınıf 1 Gen2 standardını 2004 yılı sonunda
piyasaya sürmüştür. ISO ise 18000-6 standardını Ağustos 2004’te duyurmuştur. İki
standardın birbiri ile uyum süreci 2006 yılı sonuna kadar devam etmiştir. EPC Gen2
standardı ile palet ve kutu seviyesinde yapılan pilot çalışmalarda başarılı sonuçlar
ortaya çıkmış, ancak ürün seviyesinde yapılan çalışmalarda güvenlik konusunda bazı
ihtiyaçların olduğu görülmüştür. Bu nedenle EPCGlobal’ın önümüzdeki yıllarda
Gen3 standardını piyasaya sürmesi beklenmektedir. Uluslararası standart kuruluşları
arasında ISO ve EPCGlobal’ın yanısıra AIM, ABD menşeli ANSI, FCC ve Avrupa
menşeli ECC, ETSI gibi organizasyonlar da bulunmaktadır.
Ülkelerin UHF radyo spektrumu konusunda uyum içinde olmaması,
standartların gelişmesinde zorluklar oluşturmaktadır. Amerika ve Kanada, UHF
RFID sistemlerini 902 – 928 MHz band aralığında kullanırken, Avrupa
Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI) 865,6 ve 867,6 MHz band aralığını
Temmuz 2004’te UHF RFID kullanımı için tahsis etmiştir. Japonya, Mayıs 2005’de
yayınladığı genelgede UHF RFID sistemlerini 953 ve 954 MHz band aralığında
kullanacağını açıklamıştır. Ülkemizde, Türk Telekomünikasyon Kurumu tarafından
güncel Kısa Mesafe Erişimli Telsiz (KET) Yönetmeliği 17 Mart 2007 tarihli ve
26464 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Buna göre 2 Watt çıkışlı UHF RFID
sistemleri 865,6 ve 867,6 MHz band aralığını Avrupa ile uyumlu olarak
kullanacaktır(Knospe ve Pohl, 2004).
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
15
2.3.9. Güvenlik ve Gizlilik
Elektronik Gizlilik Bilgi Merkezi (EPIC), gizlilik kavramını dört sınıfta
kategorize etmektedir (www.epic.org):
Ø Bilgi (Veri) Gizliliği: Kişinin vergi, satın alma vb. kişisel bilgi
kayıtlarını saklı tutmak istemesi
Ø Bedensel Gizlilik: Kişinin kan, idrar veya genetik vb. beden ile
ilgili test bilgilerini saklı tutmak istemesi
Ø İletişim Gizliliği: Kişinin başkaları ile iletişimini gizli bir şekilde
gerçekleştirmek istemesi
Ø Bölgesel Gizlilik:Kişinin çalışma yeri veya kamusal alanda kimlik
kontrolü ya da video gözetimi istememesi
RFID teknolojisinin kullanımı, EPIC tarafından belirlenmiş kişinin
gizlilik haklarını bazı durumlar için tehdit edebilmektedir. Örneğin RFID
okuyucuları yardımı ile süpermarkette bir kişinin alışveriş bilgisinin
izlenmesi bilgi gizliliği açısından, hastanede kişinin sağlık ile ilgili
bilgilerinin izinsiz olarak elde edilmesi bedensel gizlilik açısından, yollarda
araçların izlenmesi bölgesel gizlilik açısından tehdit oluşturabilmektedir.
Özellikle İngiltere’nin 28 milyon aracın yollarda takip edilmesi üzerine
başlattığı proje, bu konunun ne boyutlarda olduğunu gözler önüne daha iyi
sermektedir (Korkmaz ve Üstündağ, 2007).
2.3.10.RFID Sisteminin Kullanım Alanları
RFID’nin kullanım alanları çok geniştir ve her geçen gün daha da
artmaktadır. Bunlar arasında günümüz itibarıyla öne çıkan uygulamalar:
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
16
Ø Nakliye alanında taşımacılık takibi
Ø Üretim bandında ürünlerin takibi
Ø Hastanelerde hasta, doktor ve ilaç takibi
Ø Otoyollarda araç takibi
Ø Her sektörde; stok ve depo alanlarında ürünlerin gerçek zamanlı
olarak görülebilmesi ve herhangi bir stok değişiminin anında
iletilmesi
Ø Askeri alanda hassas mühimmat ve cephanenin takibi
Ø Ürünlerin çalınmasını ve izinsiz kullanımını önleme (Araç
kilitleme sistemi gibi)
Ø Her türlü alanda giriş çıkış kontrolleri
Ø Hava alanlarında bagaj takibi
Ø Kütüphanelerde kitap takibi ve güvenliği
Ø Arşivlerde doküman takibi ve güvenliği
Bir dünya kupası biletlerinde bile RFID sistemi kullanılmıştır. Uygulama
alanları sayılmakla bitmez ve her geçen gün daha da artacaktır. RFID açık uçlu bir
çözümdür. Diğer bir tabirle her isletme kendi RFID mimarisini kendi oluşturur. Her
sektörde farklı kullanıcılar için değişik çözümler söz konusudur(İTÜ RFID uygulama
semineri, 2006).
2.4. Malzeme Yönetimi ve RFID
RFID teknolojisinin malzeme yönetimi üzerindeki etkilerini tam anlamıyla
belirlenmesi için nicel ve nitel faktörlerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.
Öncelikle firmalar RFID teknolojisini irdelerken malzeme yönetimi kavramının iyi
anlaşması gerekmektedir(Şallı, 2009).
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
17
2.4.1. Malzeme Yönetimi
2.4.1.1. Malzeme Yönetimi Nedir
Malzeme yönetimi bir malzemenin akışının planlanması, tedarik edilmesi,
depolanması, miktar ve zaman yönlerinden kontrol edilmesidir. Malzemesatın alma
ve yerine koyma, sipariş verilen ve alınan parçaların kalite kontrolünün yapılması,
gönderilmesi, depolanması malzeme yönetimi kapsamındadır.
2.4.1.2. Malzeme Yönetiminin Amacı
Yapım işlerinde malzeme yönetim sisteminin ana amacı, projeye gereken
malzemeyi, doğru zamanda, doğru fiyat ve miktarda inşaat sahasına temin etmektir.
Malzemelerin iş programı dahilinde, teknik şartnamede belirtilen kalitede, ve proje
şartlarına uygun biçimde temin edilmesi ve kullanılması için, aşağıda açıklanan bir
sistemin oluşturulması gerekmektedir. Bu sistemin girdi – süreç – çıktı döngüsü
aşağıdaki bölümlerde açıklanmaktadır.
2.4.1.2.(1). Girdiler
Malzeme yönetim sisteminin girdileri pazar bilgileri, ihzarat programı,
sözleşme dokümanları ve şirketin satın alma politikası malzeme yönetimi girdilerini
oluşturan başlıklardır(Şekil 2.6) .
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
18
Şekil 2.6. Malzeme Girdiler Şeması
2.4.1.2.(1).(a). Şirketin Satın Alma Politikası
Şirketin satın alma politikası, imalatcılar, toptancılar ve perakendeciler
tarafindan yerine getırilen ve şirketler açısından büyük bir önem arz eden özel görüş
veya anlayışlardır(Yildızoğlu, 2012). Şirketin satın alma politikasını şırket üst
yönetimi belirler. Malzeme satın almalarında, şirketin satın alma politikası göz
önünde tutulmalıdır.
Genel olarak şirketin satın alma politikasını etkileyebilecek hususlar şunlardır;
• Tedarikçilerle ilişkiler ve tedarikçi seçimi.
• Tedarikçi seçimindeki öncelikler.
• Kalite gövence belgeleri, bölgesel, ulusal, uluslar arası tercihleri.
• Satın alma prosedürlerinin belirlenmesi.
(a) Politika:İşleri düzenleme ve yürütme sanatıyla ilgili özel görüş veya anlayışlardır.
(b) Satın Alma Organizasyonu:Satın alma fonksiyonu ve satın alma departmanı
kavramları birbirine karıştırılanve çoğu zaman da birbirinin yerine kullanılan iki ayrı
kavramdır. Fonksiyon olarak satınalma, herhangi bir tür işte, yapılan iş için gerekli
olan malzeme ve servisi sağlamakamacıyla yerine getirilen bir uygulamadır. Satın
alma departmanı ise bir firmanın içindesatın alma fonksiyonunun tüm veya bazı
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
19
gereklerini gerçekleştirmekle görevli, işletmeiçerisinde oluşturulmuş bir
organizasyondur. Genellikle satın alma fonksiyonunun, tümüyleekonomik ve etkin
bir şekilde yapılabilmesi için satın alma müdürü tarafından yönetilenmerkezi bir
satın alma departmanı tarafından gerçekleştirilmesi gerekir.
(c) Prosedürler:Prosedürler, herhangi bir işin, önceden belirlenmiş koşullara bağlı
olarak nasıl yapılması ve işin birbirini takip eden, hangi safhalarla gerçekleştirilmesi
gerektiğini gösteren kurallar zinciridir. Genel olarak malzeme yönetim sistemindeki
prosedürler;
1) İstek, talep, teslimat, kontrol (muayene), malın geri gönderilmesi,
depolama ve ödeme yapılısının detaylı açıklaması, akış şemaları ile
desteklenmesi, atıkların depolanması, atılması, ve
2) satın alma ile ilgili dokümantasyonların nasıl dağıtılacağı ve yazışmaların
hangi yolu izleyeceği ile ilgilidir.
2.4.1.2.(1).(b). Sözleşme Dokümanları
Genellikle, satın almada gerekli olan dört adet sözleşme dokümanı (eki) vardır.
Bunlar;
1) Teknik şartnameler,
2) Proje çizimleri,
3) Metraj bilgileri ve
4) İş ve ihzarat programlarıdır.
2.4.1.2.(1).(c). Pazar Bilgileri
Malzemenin nereden temin edilebileceği, ne kadarı için indirim alınabileceği,
kimin kaliteli ürün sattığı gibi bilgiler satın alma için çok önemlidir. Tüm bu bilgilere
dayanarak malzeme satın alma programı hazırlanırsa satın alma süreci prosedürler
kapsamında aksamadan yürütülür.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
20
2.4.1.2.(2). Süreç
Süreç, girdilerin kullanımıyla, malzemenin tedarik öncesi ve sonrasını
takibidir. Süreç kapsamında; gerekliklikler listesi (ihtiyaç-istek), tedarikçilere davet
(ihale-isteksi), tekliflerin değerlendirilmesi, siparişin verilmesi, teslimatın takibi,
teslimat, malzemenin depolanması, malzemenin gereken yerlere taşınması ve
ödemenin yapılması işleri yapılır.
Şekil 2.7. Malzeme Süreci Şeması
2.4.1.2.(2).(a). Malzeme Programı
Malzeme programı, hangi malzemeler işveren veya tedarikçiler tarafından
temin edilecek, gelen malzemeler nereye depolanacak ve kayıtları nasıl tutulacak
sorularını yanıtlayan programdır(Besen, 2006).
2.4.1.2.(2).(b). İstek / İhale
Satın alma bölümü, malzeme programına göre istek listesi hazırlayıp, ihale
sürecini başlatır. Şirket, malzeme satın almak için ihaleye çıktığında ihaleye teklif
verecek tedarikçilerje
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
21
• Gerekli kalite / kalite güvence belgeleri
• Teklif edilen fiyat veya indirimler
• Gerekli proje çizimleri
• Malzemenin gerektiği zamanlar
• Geri göndermeler
• Tazminatlar
• Malzemeye gelen zarar veya kayıplardan sorumluluklar
• Malzemeye gelen zarar veya kayıplardan sorumluluklar
İle ilgili isteklerini sunar. Sunulan bu belgelerin karşılığında tedarikçilerde
kendi tekliflerini sunarlar ve uygun teklifle anlaşmaya varılır.
2.4.1.2.(2).(c). Tekliflerin Değerlendirilmesi
Satın alma departmanı tedarik yapılacak firmayı saptadıktan sonra uygun
malıveya hizmeti uygun maliyetle istenen yer ve zamanda tedarikçiden teslim
almakla görevlidir. Bu nedenle satın alma sırasındaki planlama çok önemlidir. Hangi
nitelikte ve ne miktarda malzemenin veya hangi özellikte hizmetin ne zaman ve
nereye gerekli olduğu, bunun yanı sıra ödeme şekli ve koşulları, çeşitli firmalardan
teklif alındıktan sonra analiz edilerek ve değerlendirilerek ortaya çıkar. Bu çalışma
sonrasında en uygun teklif saptanmış olur. En önemli hususlardan birisi güvenilir
olan bir firmanın uygun teklif verip vermediğinin incelenmesidir. Her zaman en
düşük teklif veren firmanın kabul edileceği gibi bir şart da yoktur. Teklif
değerlendirilirken göz önünde bulundurulması gereken unsurlar şöyle sıralanabilir;
1) Satış fiyatı,
2) Malzemenin ve hizmetin kalitesi,
3) Teslimat süresi,
4) Lojistik koşulları,
5) Teknik servis ve kolaylıklar,
6) Malzemenin teslim yeri,
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
22
7) Ödeme koşulları,
8) Ödeme kolaylıkları,
9) Tedarikçinin pazardaki konumu.
Bu maddelerin çoğunluğunda olumlu puan alan firmanın teklifi en düşük
fiyatı vermemiş olsa bile değerlendirilebilir. Belirlenen tedarikçilerle iş birliği,
yönetim onayından sonra hayata geçirilir.
2.4.1.2.(2).(d). Sözleşmenin Yapılması
Siparişin verilmesi için önce mutlaka satın alma hükümleri (sözleşme ) karara
bağlanmalıdır.
Sözleşme maddeleri şu başlıklardan oluşmalıdır;
1) Sözleşmenin Tarafları
2) Taraflara İlişkin Bilgiler
3) Sözleşmenin Dili
4) Tanımlar ve Kısaltmalar
5) Sözleşmenin Konusu
6) Sözleşme Bedeli
7) Vergi, Resim, Harçlar ve Sözleşme İle İlgili Diğer Giderler
8) Sözleşmenin Ekleri
9) Sözleşmenin Süresi
10) Teminata İlişkin Hükümler
11) Ödeme yeri ve şartları
12) Avans Verilmesi Şartları ve Miktarı
13) Fiyat Farkı
14) Alt Yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları
15) Gecikme Cezası
16) Süre Uzatımı Verilebilecek Haller ve Şartları
17) Sözleşmenin Devri ve Temlik
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
23
18) Sözleşmede Değişiklik Yapılması
19) Yüklenicinin Yükümlülükleri
20) Eğitim
21) Ambalajlama
22) Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları
23) Mevzuata Uygunluk
24) Yüklenicinin, İdarenin Personeli, Üçüncü Kişiler ve Diğer Yüklenicilerle
Ortak Çalışma Esasları
25) Yüklenicinin Tazmin Sorumluluğu
26) Sigorta
27) Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri
28) Ödeme Belgelerinin Düzenlenmesi
29) Kabulden Sonraki Hata ve Ayıplardan Sorumluluk
30) Yüklenicinin Sözleşme İle Teslimini Taahhüt Ettiği İşe İlişkin Sorumluluğu
31) Sözleşme ve Eklerine Uymayan İşler
32) Onay Verilmesinin Sorumluluğu Ortadan Kaldırmaması
33) Garanti, Bakım ve Onarım
34) Sözleşmenin Feshi ve Tasfiyesi
35) Yüklenicinin Sözleşme Konusu İş İle İlgili Çalıştıracağı Personele İlişkin
Sorumlulukları
36) Yüklenicinin Ceza Sorumluluğu
37) Anlaşmazlıkların Çözümü
38) Hüküm Bulunmayan Haller
39) Numune Onaylanması Usul ve Esasları
40) Diğer Hususlar
41) Yürürlük
42) İmza
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
24
2.4.1.2.(2) (e). Teslimat
Teslimatın alınması sıklıkla şantiye şefinin veya onun vekilinin işidir. Bir
diğer alternatif ise merkez ofisten teslimatın takip edilmesidir. Teslimatta,
malzemenin kalite ve miktarı kontrol edilmelidir. Uygun olmayan malzemeyi geri
göndermek en kolay bu aşamada olur. Malzemeyi boşaltmakta kullanılan aletler de
malzemeye uygun olmalıdır.
2.4.1.2.(2).(f). Malzemenin Depolanması
Malzemenin uygun depolanmaması malzeme israfının en önemli nedenidir.
Düzgün depolama, ayrıca malzemenin doğru yere konulup, yerinden kaldırma
işlemini en aza indirgenmesini sağlamalıdır. Depolama yaparken su faktörler göz
önünde tutulmalıdır;
• Pahalı ve taşınabilir malzemenin kilitlenmesi.
• Bozulacak malzemenin korunması.
• Malzemeyi taşımak için gereken makinenin malzemeye ulaşabilmesi.
• Malzemenin kullanım yerlerine en uygun yerde depolanması.
• Malzemenin kendisiyle birlikte kullanılacak diğer malzemelere yakın yerde
depolanması.
• Malzeme yığınlarının çalışanların ya da oradan geçenlerin üzerine
düşmemesinin sağlanması.
• Farklı malzemelerin depolandığı alanlarda malzemelerin depodan çıkarılma
sırasına göre depo çıkış yerlerine göreceli şekilde depolanması.
2.4.1.2.(2).(g). Malzemenin Taşınması
Malzemenin taşınması için şantiye şarlarını göz önünde tutan uygun
yöntemler bulunmalıdır. Kalabalık şantiyelerde malzemenin kullanılacağı yerlere
taşınması çok zor olabilir. Fork liftler şantiye taşımalarında en çok tercih edilen
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
25
araçlardır . Saha dışında üretilmiş parçalar şantiyede depolanmadan direkt kullanım
yerlerine yerleştirilebilirler.
2.4.1.2.(2).(h). Ödemenin Yapılması
Malzeme teslim alınıp teslimat belgeleri imzalandıktan sonra belgeler merkez
ofise iletilir ve bu belgeler tedarikçinin gönderdiği belgelerle karsılaştırıldıktan sonra
ödeme yapılır.
2.4.1.2.(3). Çıktılar
Süreç boyunca yapılan işlerin tamamlanmasından sonra, bu bilgi ve
çalışmalara dayanarak, satın alma programı ve malzeme programının hazırlanması,
kalite güvencesinin oluşturulması, israfın kontrol altına alınması gibi işlemleri
kapsar.
Şekil 2.8. Malzeme Çıktılar Şeması
2.4.1.2.(3).(a). Malzeme Programı
Malzeme programı, hangi malzemeler işveren ve ya tedarikçiler tarafından
temin edilecek, gelen malzemeler nereye depolanacak ve kayıtları nasıl tutulacak
soruları yanıtlayan programdır(Besen, 2006).
ÇIKTILAR
SATIN ALMA PROGRAMI
KALİTE GÜVENCE
PROSEDÜLERİ
İSRAF KONTROLU
MALZEME PROGRAMI
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
26
2.4.1.2.(3).(b). Satın alma programı
Satın alma programı, malzemeyi kim, ne zaman, ne kadar, nereden ve hangi
standartlarda tedarik edilecek sorularını cevaplayan programdır.
(a) Kalite Güvence Prosedürleri: Kalite Güvence Prosedürleri;
• Amaç
• Kapsam
• Tanımlar
• Bağımsız Denetim Ekibi ve Sorumlulukları
• Etik İlkeler
• Bağımsızlık
• Bağımsız Denetim Hizmetinin Üstlenilmesi ve Yürütülmesi
• Danışma
• Bağımsız Denetim Kalitesinin Kontrolü
• Gözetim
• Kalite Güvence Ekiplerinin Oluşturulması ve Görevleri
• Diğer Hususlar
İşlemleri belirten dokümanlardır(www.eresdenetim.com).
(b) İsraf kontrolü:Geleneksel inşaat işlerinin maliyetinin %50’si malzeme ve
malzemenin kullanılacağı yerlere tedariki ve dağıtımı için kullanılır. Malzeme
israfını (direkt israf) önlemek için şunlar yapılabilir;
• Malzemenin şantiyede nereye depolanacağı venereye götürüleceği önceden
planlanmalıdır.
• Malzeme ve araçlar teslim alınırken kalite kontrolü yapılmalıdır.
• Malzeme masrafları israf da dâhil edilerek kaydedilmelidir.
• Malzeme yönetiminden sorumlu biri olmalıdır.
• Malzeme programı hazırlanmalıdır.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
27
Malzeme israfı direkt israf olarak nitelendirilirken, indirekt israflar ise söyle
sıralanabilir;
• Yerine koyma israfı: Örneğin küçük bir alanda daha ucuz malzeme gerekli
ise. O malzemeyi ayrı bir kalem olarak getirtmek yerine, elde bulunan daha
pahalı malzeme kullanılabilir.
• Üretim israfı: Örneğin temel kazısı projeye göre yapılmış ise ve ekskavatör o
bölgeye giremiyor ise ekskavatör daha fazla kazı yapmak zorunda kalabilir,
iyi projelendirme bu israfı azaltabilir.
• İhmal israfı: İşin kötü yapılıp yeniden yapılması gerekebilir. Bu maliyet ve
süre israfına neden olur.
2.4.2.RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kullanılabileceği
Aşamalar.
RFID Teknolojisinin inşaat malzeme yönetiminde kullanılabileceği kilit
aşamaları şunlardır (Ren ve diğerleri, 2010);
1. Malzeme planlaması
2. Dinamik malzeme veritabanı
3. Malzeme envanteri
4. Malzemelerin şantiyede izleme ve kontrolü
5. Yeniden planlama ve programlama
Şekil 2.9 RFID teknolojisinin inşaat malzeme yönetiminde kavramsal
modelini göstermektedir.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
28
Şekil 2.9. RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kavramsal Modeli
(Ren ve diğerleri, 2010).
2.4.3.RFID İle İlgili Örnek Bir Çalışmada Elde Edilen Faydalar.
İnşaat sektöründe, malzeme yönetiminde RFID sisteminin faydalarını doğru
bir şekilde değerlendirmek için, bir su temin projesi üzerinde RFID uygulanan ve
uygulanmayan iki durum arasında oluşan etkinlik, kullanışlılık, uygunluk,
kullanılabilirlik farkları incelenmiştir.
2.4.3.1.Etkinlik
Bu kısımda su temin projesi üzerinde RFID uygulanan durumunavantajları,
uygulanmayan duruma göre, doğruluk, kalite, miktar, zamanlama, maliyet, geçerlilik,
iletişim, bilgi paylaşımı, işbirliği ve riski azaltma bakımından ve yüzde olarak
çizelge 4.1’de görülmektedir.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
29
Çizelge 2.1. Etkinlik değerlendirilmesinin sonuçları Doğruluk Kalite Miktar Zamanlama Maliyet Geçerlilik İletişim Bilgi
paylaşımı
İşbirliği Riski
azaltma
%77 %61 %78 %80 %81 %78 %71 %92 %72 %89
2.4.3.2. Yararlılık
Projeye katılan kişilerden yaklaşık %89’sı RFID teknolojisi malzeme
yönetimindeki mevcut sorunları çözmek için oldukça faydalı bir sistem olduğunu
belirtmişlerdir.
2.4.3.3. Uygunluk
Bu bölümde su temin projesi üzerinde RFID uygulanan durumumun
avantajları, uygulanmayan duruma göre, gelişim ile ilgili özellikler, yeni özellikler ve
genel uygunluk bakımından incelenmiştir. Ve sonuçlar çizelge 4.2’de görülmektedir.
Çizelge 2.2. Uygunluk değerlendirilmesinin sonuçları Özellik Destek Gelişim Genel uygunluk
Yüzde %83 %61 %72
2.4.3.4. Kullanılabilirlik
Su Projesine katılan kişilerden yaklaşık %82’ sı RFID teknolojisi iyi bir
eğitim sayesinde ekipler tarafından kullanılabilir olduğunu belirtmişlerdir.
2.4.4.Malzeme Yönetiminde Rfıd Teknolojisinin Faydaları
Malzeme yönetiminde RFID nin faydaları genel olarak dört başlıkta
toplanabilir ve bu başlıklar malzeme yönetiminde RFID nin faydalarını anlamada
yardımcı olacaktır.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
30
2.4.4.1. Verimlilik
RFID teknolojisinin süreçlere entegre edilmesi ile birlikte otomasyon
sağlanmakta ve süreçler yeniden yapılandırılmaktadır. Aşağıda belirtilen altı temel
strateji kullanılarak verimliliğin artışı sağlanmaktadır (Mannel, 2006):
§ Segmentasyon: Veri tanımlamaları yolu ile sınıflama,
§ Basitleştirme: Süreç adımlarının elimine edilmesi ya da basitleştirilmesi,
§ Paralel yürütme: Belirli adımların eş zamanlı olarak yürütülmesi,
§ Senkronizasyon: Süreçlerin eş zamanlama ile sıralı olarak uyum içinde
yürütülmesi,
§ Taşıma boyutunda farklılaştırma: Daha büyük yükleme birimleri (örn. beş
yerine sekizerli gruplar) kullanarak süreç için gerekli sürenin azaltılması,
§ Hızlandırma: Otomasyon sayesinde süreç için gereksinim duyulan sürenin
azalması.
§ Ürün Kabul: Süreç kapsamında kontrol aşamasının basitleştirilmesi, işlerin
paralel yürütülmesi ile süreç için gerekli sürenin kısaltılması sağlanmaktadır.
RFID teknolojisi ile manüel işlemler azaltılmakta, özellikle ürün kimlik
bilgilerinin RFID geçiş sistemi üzerinden toplu bir şekilde okutulması
sağlanabilmektedir. Bu şekilde işlem hata oranları azalmakla birlikte, süreç
hızlanmakta, toplanan veriler ana sisteme (depo yönetim sistemi vb.)
otomatik olarak aktarılabilmektedir.
§ Ürün yerleştirme: Depolama alanında, forklift gibi taşıma araçlarına
yerleştirilen okuyucular sayesinde raflardaki ve ürünlerin üzerindeki RFID
etiketleri otomatik olarak okutulmakta, yanlış yerleştirme olasılığı ortadan
kaldırılmaktadır. Okutma işlemi personel tarafından RFID el terminalleri ile
de gerçekleştirilebilir. Raf üzerindeki okuyucular ile yerleştirme esnasında
sistem kaydı otomatik olarak sağlanabilir. Etiketlerin sağlamlığı, her türlü
çevresel koşul altında başarılı sonuçlar alınmasını sağlamaktadır.
§ Ürün toplama: Depolama raflarına RFID okuyucuları entegre edilebileceği
gibi sadece paketleme ve kontrol istasyonlarında RFID geçiş sistemleri
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
31
kurulabilir. Birinci seçenek pahalı bir çözüm olmakla birlikte, raf üzerindeki
ürün hareketleri gerçek zamanlı ve hatasız olarak izlenebilir. Bu seçenekte
personelin çalışma performansı da ayrıca ölçülmüş olur, siparişin ne kadar
zamanda hazır hale getirildiği belirlenir. Bu işlem barkod okuyucular ile de
gerçekleştirilebilir ancak RFID sistemi ile manüel okumalar ortadan
kaldırılmış olur. İkinci seçenekte sipariş için toplanan ürünlerin doğruluğu
kontrol edilir ve onaylanır.
§ Stok sayım: Stok sayımı için işletmelerde genelde yüksek işgücüne
gereksinim duyulmaktadır. RFID sistemi yardımı ile stok sayım işlemi iki
şekilde gerçekleştirilebilir. İlk yöntemde raflara RFID okuyucular entegre
edilebilir. Hangi rafta hangi ürünün olduğu gerçek zamanlı olarak takip
edilebilir. Ancak bu yöntem çok fazla sayıda RFID okuyucu gerektirdiğinden,
yatırımın finansal boyutu da yüksektir. İkinci yöntemde ise RFID el
terminalleri kullanılarak, stok sayım işlemi hızlandırılabilir. Bu yöntemde
yatırımın maliyeti birinci yönteme göre çok daha azdır.
2.4.4.2.Hırsızlığı Önlemek
RFID etiketli ürünler sayesinde malzeme hareketleri okuyucular tarafından
anlık olarak görünmektedir. Böylece rafta o an için bulunmayan malzeme tespit
edilmektedir. Rafta olmayan malzeme için iki olasılık söz konusudur (Garfinkel,
Rosenberg, 2005);
a. Tüketici tarafından ürün alınmış ve ya başka yere bırakılmıştır.
b. Ürün kötü niyetli birisi tarafından çalınmıştır.
R FID teknolojisinin bu özelliği sayesinde hırsızlıklar önlenmiş olmaktadır.
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI
32
2.4.4.3.Doğruluk
Süreç kalitesi olarak da nitelendirebilecek doğruluk seviyesinin artması,
RFID uygulaması ile birlikte, ürün kabul, yerleştirme, stok sayım, toplama ya da
yükleme süreçlerindeki işlem hatalarının azalması ile sağlanmaktadır.
Genelde ürün kabul ya da yerleştirme sırasında oluşan hatalar ancak stok
sayım ya da sipariş hazırlama sürecinde fark edilebilmektedir. Ürün toplama
sırasında yapılan hatalar yükleme sırasında, yükleme sırasında fark edilemeyen
hatalar da ancak müşterinin siparişi geri göndermesi ile ortaya çıkmaktadır. Bu
işleyiş gerçek ve kayıtlı stoklar arasında fark oluşturmakta ve stokta bulunmama
durumu ortaya çıkmaktadır. İşletme açısından daha çok güvenlik stoku bulundurmak
gerekmektedir.
RFID uygulaması ile birlikte ortalama stok seviyesi düşmekte, toplam stok
elde bulundurma, bulundurmama ve kayıp satış maliyetleri azalmaktadır. Ayrıca geri
dönen siparişlerden kaynaklanan ek işlem maliyetleri de düşmektedir. Hata
oranlarının düşmesi ile birlikte ürün bulunabilirliği ve müşteri memnuniyeti
artmakta, bu da işletme açısından gelir artışı sağlamaktadır(üstündağ, 2008)..
2.4.4.4.Görünürlük
Malzeme yönetimi sürecinde üzerinde hareket eden bir malzemenin, işletme
sınırları içinde ve ötesinde, yer ve durum bilgisinin elde edilebilme özelliği,
görünürlük olarak adlandırılmaktadır. RFID teknolojisinin kullanımı ile birlikte
gerçek zamanlı veri elde edilmekte, görünürlük seviyesi ve malzemenin
bulunabilirliği artmaktadır(Angerer, 2004).
3. MATERYAL VE METOD Siamak BAZAATI
33
3. MATERYAL VE METOD
Bu bölümde İran ve Türkiye’deki inşaat firmaların malzeme yönetiminde
yeni sistemler, özelikle RFID teknolojisi hakkındaki görüşlerini almak üzere bir
anket uygulanmıştır. Ankette firmalara, malzeme yönetiminde karşılaştıkları
problemlerin sıklığını, malzeme yönetiminde yeni sistemler uygulamasının
getirebildiği faydaların önemi ve yeni bir sistem uygulanmasına engel teşkil edecek
faktörler sorulmuştur. Yapılan anket uygulaması tezin sonunda ek olarak verilmiştir.
Anket uygulaması, yüz yüze görüşmeler ve internet üzerinden Survey Monkey anket
programı aracılığıyla inşaat sektörde 58 farklı firmaya uygulanmıştır. Bu firmalardan
25 adedi İran ve 33 adedi türk firmalarından teşkil edilmiştir. Ankete katılanların
bazı kişisel bilgileri aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Çizelge 3.1. Ankete katılanların bazı kişisel bilgileri.
3. MATERYAL VE METOD Siamak BAZAATI
34
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
35
4. BULGULAR VE TARTİŞMA
Firmalara yapılan anket uygulaması sonucunda elde edilen veriler ve yapılan
Analizler sırası ile aşağıda sunulmuştur.
4.1.RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu.
4 bölümden oluşan anketin ilk kısmında ankete katılanlara RFID
teknolojisinden haberdar olup olmadıkları sorulmuş ve aşağıdaki verilere ulaşılmıştır.
Şekil 4.1. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu ( Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
36
Şekil 4.2. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu (İran).
Şekil 4.1’deki dağılıma bakıldığında Türkiye’de ankete katılan 33 kişiden 3
adedinin (%9) RFID’den haberdar olduğu, 30 adedinin haberdar olmadığı
görülmektedir. Bunun yanında, İran’da teknolojiden haberdarların oranı Türkiye’den
fazladır (%12)( Şekil 4.2).
4.2. Firmaların Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler.
Anketin ikinci kısmında firmaların literatür bulgularına dayanarak firmaların
malzeme yönetiminde karşılaşabilecekleri en sık rastlanan 12 problem sıralanmış ve
ankete katılanlardan her problemle ne sıklıkta karşılaştıkları sorulmuştur. Cevaplar
çok nadir-1, çok sık-5 aralığında verilmiştir.
Bu bölümde katılımcıların cevapları tartışılırken “çok nadir” ve “nadir”
kategorileri “nadiren”, “bazen” , “sıklıkla” ve “çok sık” kategorileri “bazen veya sık
sık” olarak gruplandırılıp, tartışılacaktır.
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
37
4.2.1. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınamayan Malzemeler.
Şekil 4.3.Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler ( Türkiye).
Şekil 4.4.Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler (İran).
Şekil 4.3 ve 4.4’e bakıldığında Türk firmalarının %49’u, İran firmalarının
%44’ü gerekli fakat zamanında satın alınmayan malzemelerin kendileri için nadiren
karşılaştıkları bir problem olduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanında bu problemle
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
38
Türk firmalarının %51’i, İran firmalarının ise %56’sı bazen veya sık sık
karşılaşmaktadırlar.
4.2.2. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler.
Şekil 4.5. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler ( Türkiye).
Şekil 4.6. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler (İran).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
39
Şekil 4.5 ve 4.6’daki dağılımlara bakıldığında satın alınan fakat zamanında
teslim alınamayan malzemelerin her iki ülke firmaları için de bazen veya sık sık
rastlanan bir problem olduğu görülmektedir (%63 , %68).
4.2.3. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler.
Şekil 4.7. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler ( Türkiye).
Şekil 4.8. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler (İran).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
40
Türk firmaları şantiyeye yanlış miktarda gelen malzemeler sorununun,
malzeme yönetiminde nadiren (%58) bir problem olduğu konusunda birleşmişlerdir.
Bunun yanında İran firmaları için şantiyeye yanlış miktarda malzeme gelmesi daha
sık rastlanan bir problem olarak belirlenmiştir. %22 İran firması “sıklıkla” ve “çok
sık” bu problemle karşılaşırken, yalnızca %3 Türk firması bu problemle “sıklıkla” ve
“çok sık” karşılaşmaktadırlar.
4.2.4. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi.
Şekil 4.9. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi ( Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
41
Şekil 4.10. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi (İran).
Şekil 4.9 ve 4.10’daki dağılımlar incelendiğinde genel olarak her iki ülkenin
firmalarına göre sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi, malzeme
yönetiminde önemli bir problem teşkil etmemektedir (sırasıyla %70, %56
oranlarında problemin nadiren oluştuğu cevabı verilmiştir).
Her iki ülke firmaları içinde hiç bir firma bu problemi “çok sık”
yaşamamaktadır.
4.2.5. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar.
Şekil 4.11. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
42
Şekil 4.12. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (İran).
Türk firmalarının %64’ü siparişin durumu ile ilgili bilgiye ulaşmadaki
zorluklara malzeme yönetiminde bazen veya sıklıkla karşılaştıklarını belirtmişlerdir
(şekil 4.11).
İran firmaları için ise bu oran %56 ile daha düşük bir seviye dır (şekil 4.12).
4.2.6. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar.
Şekil 4.13. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar
(Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
43
Şekil 4.14. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar
(İran).
Şekil 4.13 ve 4.14’deki veriler karşılaştırıldığında malzemelerin gelişi ile
ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmada Türk firmalarının İran firmalarına göre daha sık
problem yaşadıkları görülmektedir.
4.2.7. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman ve
İş Gücü Harcanması.
Şekil 4.15. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman ve
İş Gücü Harcanması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
44
Şekil 4.16. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman ve
İş Gücü Harcanması (İran).
Türk firmaları stoktan malzemelerin bulunması ve getirilmesi için fazla
zaman ve iş gücü harcanması ile ilgili problemler hakkında ağırlıklı çoğunluk
oluşturamamıştır ve aynı karar, soruyu cevaplayan İranlı firmalar için de geçerlidir.
4.2.8. Gereksiz Malzeme Stoğu.
Şekil 4.17. Gereksiz Malzeme Stoğu (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
45
Şekil 4.18. Gereksiz Malzeme Stoğu (İran).
Şekil 4.17’daki veriler den Türkiye’de ankete katılan firmalar için, malzeme
yönetiminde gereksiz malzeme stoğu ile ilgili sorunların önemli (bazen ve sıklıkla
%68) bir problem olduğu değerlendirmesi yapılabilir. Aksine İran’da ankete katılan
firmalar için, bu problemin ağırlıklı olarak önemsiz (%52) olduğu görülmektedir
(şekil 4.18).
4.2.9. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması.
Şekil 4.19. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
46
Şekil 4.20. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (İran).
Ankete katılan 33 Türk firmasının %76’ sı, 25 İran firmasının da %84’ ü
sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması problemiyle bazen veya sıklıkla
karşılaştıklarını belirtmişlerdir (Şekil 4.19, 4.20).
4.2.10. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı Malzemeleri
Kullanmaması.
Şekil 4.21. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı Malzemeleri
Kullanmaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
47
Türk firmalar genel olarak malzeme yönetiminde, malzemelerin ekiplere
gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmamasını, önemli (%58) bir
sorun olarak görmemektedir (Şekil 4.21).
Şekil 4.22. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı Malzemeleri
Kullanmaması (İran).
Ankete katılan 25 İran firmayı ise malzeme yönetiminde, malzemelerin
ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmamasını, %30
oranında problem olarak yaşamazken, %64 oranında bazen veya sıklıkla problem
olarak yaşamaktadırlar (Şekil 4.22).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
48
4.2.11. Hırsızlık.
Şekil 4.23. Hırsızlık (Türkiye).
Şekil 4.24. Hırsızlık (İran).
Türk firmalar genel olarak malzeme yönetiminde, hırsızlık ağırlıklı bir
problem olmadığını bildirmişler (%67) İran’daki firmalardan ise bu soruyla ilgili
ağırlıklı bir cevap alınamamıştır (Şekil 4.23, 4.24).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
49
4.2.12. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar.
Şekil 4.25. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (Türkiye).
Şekil 4.26. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (İran).
Türk firmalar malzeme yönetiminde, insan hatalarına dayalı malzeme
bozulmaları/kayıplar ile ilgili sorunlar hakkında, ağırlıklı olarak nadiren (%52) bir
problem olduğunu belirtmişlerdir, İran’daki firmaların ise bu konuda daha sık
problem yaşadıkları görülmektedir (Şekil 4.25, 4.26)
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
50
4.3. Malzeme Yönetiminde Karşılaşılan Problemlerin Sıralanması.
Yukarıdaki bölümde Türkiye ve İran’ da ankete katılan firmaların malzeme
yönetiminde karşılaştıkları problemler ile ilgili cevapları ayrı ayrı verilmiştir. Bu
bölümde ise her probleme verilen cevapların aritmetik ortalama ve standart sapma
değerleri birlikte değerlendirilmiştir. Çizelge 4.1 Türk firmalarının, çizelge 4.2 ise
İran firmalarının verdikleri yanıtlara göre elde edilen değerleri göstermektedirler.
Çizelge 4.1. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.
Aritmetik Ortalama
Standard Sapma
1. Sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması.
3,36 ,33
2. Stoktan malzemenin bulunması ve getirilmesi için çok fazla zaman ve iş gücü harcanması.
3,06 ,31
3. Gereksiz malzeme stoğu. 3 ,31 4. Sipariş durumu ile ilgili bilgiye
ulaşmadaki zorluklar. 2,79 ,32
5. Satın alınan fakat zamanında teslim alınamayan malzemeler.
2,78 ,32
6. Malzemelerin gelişi ile ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmadaki zorluklar.
2,61 ,34
7. İnsan hatalarına dayalı malzeme bozulmaları/kayıplar.
2,6 ,34
8. Gerekli fakat zamanında satın alınamayan malzemeler.
2,54 ,35
9. Malzemelerin ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmaması.
2,45 ,36
10. Hırsızlık. 2,39 ,37 11. Şantiyeye yanlış miktarda gelen
malzemeler. 2,27 ,39
12. Sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi.
2,09 ,44
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
51
Çizelge 4.2. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.
Aritmetik Ortalama
Standard Sapma
1. Sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması.
3,56 ,48
2. Hırsızlık. 3,12 ,44 3. Stoktan malzemenin bulunması
ve getirilmesi için çok fazla zaman ve iş gücü harcanması.
2,96 ,42
4. Malzemelerin ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmaması.
2,96 ,42
5. Gerekli fakat zamanında satın alınamayan malzemeler.
2,92 ,42
6. İnsan hatalarına dayalı malzeme bozulmaları/kayıplar
2,92 ,42
7. Satın alınan fakat zamanında teslim alınamayan malzemeler.
2,8 ,42
8. Sipariş durumu ile ilgili bilgiye ulaşmadaki zorluklar.
2,72 ,43
9. Gereksiz malzeme stoğu. 2,64 ,44 10. Şantiyeye yanlış miktarda gelen
malzemeler. 2,56 ,46
11. Sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi.
2,36 ,5
12. Malzemelerin gelişi ile ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmadaki zorluklar.
2,28 ,52
Çizelge 4.1 ve 4.2’ deki değerlere bakıldığında “sahada malzeme stoklayacak
yerin olmaması” her iki ülkeden ankete katılan firmalar için en öncelikli problemdir.
Türk firmalar, bu konuda daha homojen (Standard sapma =0,33) cevaplar
vermişlerdir. Türk firmaları için Aritmetik ortalama = 3,06 ile “stoktan malzemenin
bulunması ve getirilmesi için çok fazla zaman ve işgücü harcanması” en önemli
ikinci problem iken, bu problem İran firmaları için üçüncü sırada yer almış,
“hırsızlık” ise Aritmetik ortalama = 3,33 ile ikinci sıraya gelmiştir. Bunun yanında
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
52
“hırsızlık” Türk firmaları için onuncu sırada yer alan bir problemdir. Çizelge 4.1 ve
4.2’ deki veriler genel olarak karşılaştırıldığında Türk ve İran firmalarının malzeme
yönetiminde karşılaştıkları problemlerin sıralanmalarının farklılık gösterdiği
söylenebilir. Standart sapma değerleri de Türk firmaların, İran firmalarına göre daha
birbirlerine yakın cevaplar verdiklerini göstermektedir.
4.4.Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Sonuçları İle İlgili
Beklentiler.
Bu bölümde ankete katılan firmaların yeni bir malzeme yönetim sisteminden
elde etmeyi umacakları faydaları ve firmaların RFID teknolojisi uygulama
eğilimlerini etkileyecek etkenleri belirlemek amacıyla 17 soru sorulmuş ve ankete
katılanlardan bu sorulara 1- hiç önemli değil, 5- çok öncelikli skalasında cevap
vermeleri istenmiştir. 17 soruya verilen cevaplar aşağıdaki bölümler de verilmiştir.
4.4.1. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza
İndirgemesi.
Şekil 4.27. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza
İndirgemesi (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
53
Şekil 4.28. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza
İndirgemesi (İran).
Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir
sistem uygulamasında, malzeme ihtiyacının belirlenmesinde insan hatalarını en aza
indirgemesini, ağırlıklı olarak öncelikli ve çok öncelikli olarak (sırasıyla %79, %80)
belirtmişlerdir (Şekil 4.27, 4.28).
4.4.2. Maliyet Tasarrufu Sağlaması.
Şekil 4.29. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
54
Şekil 4.30. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (İran).
Her iki ülkeden ankete katılan firmalar ağırlık olarak (sırasıyla %94, %84),
malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, maliyet tasarrufu
sağlamasının, öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olduğunu düşünmektedirler
(Şekil 4.29, 4.30).
4.4.3. Stokların Takibini Kolaylaştırması.
Şekil 4.31. Stokların Takibini Kolaylaştırması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
55
Şekil 4.32. Stokların Takibini Kolaylaştırması (İran).
İran ve Türk firmalarına genel olarak bakacak olursak, malzeme yönetiminde
yeni bir sistem uygulamasında, stokların takibini kolaylaştırmasını, yeni sistemin
firmaları tarafından uygulanmak istenmesinde öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj
olarak görmektedirler (Şekil 4.31, 4.32, sırasıyla %85, %88) .
4.4.4. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi.
Şekil 4.33. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
56
Şekil 4.34. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (İran).
Her iki ülkenin firmaları genel olarak, malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında, siparişin tedarikçiye doğru iletilmesini, ağırlıkla öncelikli ve çok
öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (şekil 4.33, 4.34 sırasıyla %70, %84).
4.4.5. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi.
Şekil 4.35. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
57
Şekil 4.36. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi (İran).
Türkiye’de ankete katılan 33 firmadan %61’i yeni sistemin diğer
programlarla uyumlu olmasının yatırım kararında öncelikli / çok öncelikli olduğunu
belirtirken bu konuda kararsız olan lar da önemli bir orandadır (%37) paralel
bulgular İran firmaları için de geçerlidir (%72 öncelikli / çok öncelikli, %24
kararsız)(Şekil 35, 36).
4.4.6. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması.
Şekil 4.37. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
58
Şekil 4.38. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (İran).
Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar ağırlıklı olarak malzeme
yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, yeni sistemin kullanımı kolay bir sistem
olmasını, öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil 4.37 ve
4.38 sırasıyla %88, %77).
4.4.7. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması.
Şekil 4.39. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması
(Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
59
Şekil 4.40. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması (İran).
Türk firmalarının %82’si, İran firmalarının da %75’ i, malzeme yönetiminde
yeni bir sistem uygulamasında, sistemin her projede kullanılabilir olmasını, öncelikli
/ çok öncelikli olarak bildirmişlerdir (Şekil 4.39, 4.40)
4.4.8. Zaman Tasarrufu Sağlaması.
Şekil 4.41. Zaman Tasarrufu Sağlaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
60
Türk firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, zaman
tasarrufu sağlamasını, ağırlıkla öncelikli / çok öncelikli bir avantaj olarak (%91)
belirtmişlerdir (Şekil 4.41).
Şekil 4.42. Zaman Tasarrufu Sağlaması (İran).
Türk firmaları kader oranı yüksek olmasa da İran’daki firmalar, malzeme
yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, zaman tasarrufu sağlamasını, %76
ağırlıkla öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir ( Şekil 4.42).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
61
4.4.9. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol Gösterici
Olması.
Şekil 4.43. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol Gösterici
Olması (Türkiye).
Şekil 4.44. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol Gösterici
Olması (İran).
Genel olarak her iki ülkenin firmaları, malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında, stoklamadaki yerleşim bozukluklarının engellenmesi için yol
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
62
gösterici olmasını, öncelikli ve çok öncelikli ( sırasıyla %70, %60 oranla) bir avantaj
olarak değerlendirmişlerdir (Şekil 4.43, 4.44).
Bu konuda kararsız olanlar ise her ülke için %20 oranı civarındadır.
4.4.10. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması.
Şekil 4.45. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (Türkiye).
Şekil 4.46. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (İran).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
63
Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir
sistem uygulamasında, sistemin tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırmasını, öncelikli ve
çok öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil 4.45, 4.46 sırasıyla %73, %72).
4.4.11. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini
Kolaylaştırması.
Şekil 4.47. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini
Kolaylaştırması (Türkiye).
Şekil 4.48. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini
Kolaylaştırması (İran).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
64
İran’daki firmalar genel olarak, malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında, tedarikçinin nakliyesi sırasında siparişin yerinin takibini
kolaylaştırmasını, öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olarak bildirmişlerdir (Şekil
4.48). Türk firmalardan ise sorulan ayni soruda ağırlıklı bir cevap alınamamıştır (
Şekil 4.47).
4.4.12. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin
Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması.
Şekil 4.49. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin
Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
65
Şekil 4.50. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin
Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (İran).
İran firmaları, yeni sistemin malzeme teslimatında otomasyon sağlamasının
ağırlıkla öncelikli ve çök öncelikli bir avantaj olduğunu (%72) görmektedirler (Şekil
4.50). Bu konu Türk firmaları tarafından ise İran firmaları kader öncelikli
bulunmamaktadır (Şekil 4.49).
4.4.13. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması.
Şekil 4.51. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
66
Şekil 4.52. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (İran).
Her iki ülkenin firmaları malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında, sistemin malzemenin inşaat sahasında takibini sağlamasını ağırlıklı
olarak öncelikli ve çok öncelikli (Şekil 4.51 ve 4.52 sırasıyla %80, %88) bir avantaj
olarak görmektedirler.
4.4.14. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması.
Şekil 4.53. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
67
Türk firmaların %91’ i (Şekil 4.53), malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında, sistemin şirketlerine rekabet avantajı sağlamasını, öncelikli ve çok
öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil 4.53).
Şekil 4.54. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (İran).
İran firmalarının ise %20’ si bu konuda kararsız kalırken, %60’ i malzeme
yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, sistemin şirketlerine rekabet avantajı
sağlamasını, ağırlıkla çok öncelikli (%40) bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil
4.54).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
68
4.4.15. Çalışanların Verimliliğini Arttırması.
Şekil 4.55. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (Türkiye).
Türkiye’de ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında, sistemin çalışanların verimliliğini arttırmasını, %91 ağırlıkla
öncelikli / çok öncelikli görmektedirler (Şekil 4.55).
Şekil 4.56. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (İran).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
69
İran’da ankete katılan firmalar ise %88 ağırlıkla sistemin çalışanların
verimliliğini arttırmasının, öncelikleri ve çok öncelikleri olduğunu belirtmişlerdir
(Şekil 4.56).
4.4.16. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere Göre
Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi.
Şekil 4.57. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere Göre
Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi (Türkiye).
Şekil 4.58. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere Göre
Uygulamaya Ek bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi (İran).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
70
Her iki ülkeden ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde kullanacakları
yeni bir sistemin şeffaf olması fakat güvenlik ağanın da gerekliliklere göre
uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla kurulabilmesini %58 ve %52
oranlarıyla öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olarak değerlendirmektedirler (Şekil
4.57, 4.58).Bu özellik konusunda her iki ülkeden de katılan firmalar arasında kararsız
olanların oranı %36 ve %24 ile diğer özelliklere kıyasla daha fazladır. İran’
firmalarınının %24 ise bu özelliği öncelikli bulmamaktadırlar. Bu oran Türk firmaları
için sadece %6’ dır.
4.4.17. Yeni sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak Bilinmesi.
Şekil 4.59. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak Bilinmesi
(Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
71
Şekil 4.60. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak Bilinmesi
(İran).
Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde
uygulanacak, yeni bir sisteminin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak
bilinmesini, öncelikli ve çok öncelikli (%73, %72) bir avantaj olarak bildirmişlerdir (
Şekil 4.59, 4.60).
4.5. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulanması Sayesinde, Elde Edilen
Avantajların Sıralanması.
Yukarıdaki bölümde Türkiye ve İran’ da ankete katılan firmaların malzeme
yönetiminde yeni bir sistem uygulamasının sonucunda elde edilen avantajla ile ilgili
cevapları ayrı ayrı verilmiştir. Bu bölümde ise her avantaja verilen cevapların
aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri birlikte değerlendirilmiştir. Çizelge
4.3 Türk firmalarının, çizelge 4.2 ise İran firmalarının verdikleri yanıtlara göre elde
edilen değerleri göstermektedirler.
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
72
Çizelge 4.3. Tükiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları. Aritmetik
Ortalama Standard Sapma
1. Zaman tasarrufu sağlaması. 4,55 ,69 2. Maliyet tasarruf sağlaması. 4,51 ,67 3. Çalışanların verimliliğini arttırması. 4,42 ,63 4. Diğer şirketlere göre rekabet avantajı
sağlaması. 4,27 ,56
5. Şirketin kullandığı diğer programlarla uyumlu çalışabilmesi.
4,27 ,56
6. Kullanımı kolay bir sistem olması. 4,24 ,55 7. Stokların takibini kolaylaştırması. 4,12 ,51 8. Sistemin her projede her türlü doğal
şartta kullanılabilir olması. 4,12 ,51
9. Malzeme ihtiyacının belirlenmesinde insan hatalarını en aza indirgemesi.
3,97 ,49
10. Siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi. 3,94 ,45 11. Stoklamadaki yerleşim
bozukluklarının engellenmesi için yol gösterici olması.
3,88 ,43
12. Malzemenin inşaat sahasında takibini sağlaması.
3,85 ,43
13. Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması .
3,78 ,41
14. Şeffaf bir sistem olması fakat güvelik ağının da gerekliliklere göre uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla sokulabilmesi.
3,69 ,39
15. Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması 3,36 ,33 16. Tedarikçinin nakliyesi sırasında
siparişin yerinin takibini kolaylaştırması.
3,3 ,32
17. Yeni sistemin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak bilinmesi.
3,19 ,44
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
73
Çizelge 4.4. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.
Aritmetik Ortalama
Standard Sapma
1. Maliyet tasarruf sağlaması. 4,28 ,76 2. Siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi. 4,28 ,76 3. Çalışanların verimliliğini arttırması. 4,24 ,74 4. Stokların takibini kolaylaştırması. 4,24 ,74 5. Malzemenin inşaat sahasında takibini
sağlaması. 4,24 ,74
6. Kullanımı kolay bir sistem olması. 4,08 ,66 7. Zaman tasarrufu sağlaması. 4,08 ,66 8. Malzeme ihtiyacının belirlenmesinde
insan hatalarını en aza indirgemesi. 4,08 ,66
9. Şirketin kullandığı diğer programlarla uyumlu çalışabilmesi.
4 ,62
10. Yeni sistemin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak bilinmesi.
3,96 ,61
11. Tedarikçinin nakliyesi sırasında siparişin yerinin takibini kolaylaştırması.
3,96 ,61
12. Siparişin inşaat sahasına tesliminde yapılması gerekenlerin otomasyonunun ve bilgilendirmesini sağlaması.
3,96 ,61
13. Sistemin her projede her türlü doğal şartta kullanılabilir olması.
3,8 ,55
14. Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması .
3,8 ,55
15. Diğer şirketlere göre rekabet avantajı sağlaması.
3,72 ,52
16. Stoklamadaki yerleşim bozukluklarının engellenmesi için yol gösterici olması.
3,6 ,49
17. Şeffaf bir sistem olması fakat güvenlik ağının da gerekliliklere göre uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla sokulabilmesi.
3,36 ,44
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
74
Çizelge 4.3 ve 4.4’deki değerlere bakıldığında Türk firmaları için Aritmetik
ortalama =4,55 ile “ zaman tasarrufu sağlaması” en önemli öncelikli avantaj iken bu
avantaj İran firmaları için yedinci sırada yer almış , “maliyet tasarruf sağlaması” ve
“siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi” ise Aritmetik ortalama =4,28 ile ilk sıraya
gelmiştirler. Bunun yanında “maliyet tasarruf sağlaması” Türk firmalar için ikinci
sırada yer alan bir avantajdır.
Çizelge 4.3 ve 4.4’ deki veriler genel olarak karşılaştırıldığında Türk ve İran
firmalarının malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulanması sonucunda, elde
edilen avantajların sıralamalarının farklılık gösterdiği söylenebilir. Standart sapma
değerleri de Türk firmaların, İran firmalarına göre daha birbirlerine yakın cevaplar
verdiklerini göstermektedir.
4.6. Yeni Bir Sistem Uygulamasının Önündeki Engeller.
Anket çalışmasının dördüncü ve son kısmında ise firmalara yeni bir sistem
uygulamasının önündeki engeller hakkında sorular yöneltilmiş ve bu konudaki
görüşleri istenmiştir.
4.6.1. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti.
Şekil 4.61. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
75
Şekil 4.62. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (İran).
Türkiye’de ankete katılan 33 firmanın %67’ si, malzeme yönetiminde
kullanılabilecek yeni bir sistemin yatırım maliyetini, önemli bir engel olarak
görmektedirler. Diğer taraftan İran’da ankete katılan firmalar, bu konuda ağırlıklı
olarak bir görüş beyan etmemişlerdir ( Şekil 4.61, 4.62).
4.6.2. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri.
Şekil 4.63. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
76
Şekil 4.64. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (İran).
Yeni sistemin yatırım maliyeti ile ilgili görüşlerine Türk firmalarının, yeni
sistemin kullanım maliyetlerinin, önemli bir sorun olduğunu belirtmişlerdir. İran’da
ankete katılan firmalar ise yine yatırım maliyeti konusundaki görüşlerine benzer şekil
de bu konu hakkında ortak bir görüş beyan etmemişlerdir ( Şekil 4.63, 4.64 ).
4.6.3. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği.
Şekil 4.65. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
77
Şekil 4.66. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği (İran).
Her iki ülkenin firmaları da şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi
eksikliğini malzeme yönetiminde kullanılabilecek yeni bir sistemin uygulamasında,
önemli bir engel olarak görmektedirler (Şekil 4.65, 4.66 sırasıyla %77, %76).
4.6.4. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu.
Şekil 4.67. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
78
Şekil 4.68. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (İran).
Türkiye ve İran’da ankete katılan firmaların sırasıyla %89’ u ve %70’ i
malzeme yönetiminde, tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğunu, bir
sorun olarak değerlendirmektedirler.
4.6.5. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği.
Şekil 4.69. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği
(Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
79
Şekil 4.70. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği (İran).
Şekil 4.69 ve 4.70’ da sunulan verilerden her iki ülke firmalarının da yeni
teknoloji standartlarının belirsizliğinin uygulamaya etkisi konusunda kararsız (% 40,
%40) oldukları görülmektedir. Kararsız firmalar dışında Türk firmalarının %39’ u
İran firmalarının da %40’ ı standartların belirsizliğinin önemli bir etken olduğunu
belirtmişlerdir.
4.6.6. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri.
Şekil 4.71. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
80
Şekil 4.72. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (İran).
Türkiye ve İran’da ankete katılan firmaların, sırasıyla %52’ si ve %64’ ü
malzeme yönetimi ile ilgili eğitim problemlerini yeni bir sistem uygulamasında
önemli bir sorun olarak görmektedirler (Şekil 4.71, 4.72). Eğitimi sorun olarak
görmeyen firma oranları da sırasıyla %30 ve %24’ tür.
4.6.7. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki Zorluklar.
Şekil 4.73. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki Zorluklar
(Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
81
Şekil 4.74. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki Zorluklar
(İran).
Her iki ülkenin firmalarının görüşleri değerlendirildiğinde malzeme yönetim
ile ilgili yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorlukların ( %55
ve %56 oranlarıyla) önemli bir sorun olduğu görüşünde birleşmişlerdir. Sorun olarak
görmeyen firmalar ise %33 ve %32’lik bir kısımdır.
4.6.8. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar.
Şekil 4.75. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar
(Türkiye).
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
82
Şekil 4.76. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar (İran).
İran ve Türk firmaların görüşleri değerlendirildiği zaman, malzeme
yönetiminde, yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar
konusunda Türk firmaların görüşlerinin %46 oranla engel teşkil edeceği
yönündeyken %24’ünün kararsız ve %30’unun da engel teşkil etmeyeceği yönünde
olduğu görülmektedir (Şekil 4.75). Buna karşılık İran firmalarının daha ağırlıklı
olarak (%60) bu konunun engel teşkil edebileceğini düşündükleri görülmektedir
(Şekil 4.76)
4.7. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaşılan
Engellerin Sıralanması.
Yukarıdaki bölümde Türkiye ve İran’da ankete katılan firmaların malzeme
yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında karşılaşılan engeller ile ilgili cevapların
ayrı ayrı verilmiştir. Bu bölümde ise her engele verilen cevapların aritmetik ortalama
ve standart sapma değerleri birlikte değerlendirilmiştir. Çizelge 4.5 Türk
firmalarının, çizelge 4.6 ise İran firmalarının verdiklerini yanıtlara göre elde edilen
değerleri göstermektedirler.
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
83
Çizelge 4.5. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.
Aritmetik Ortalama Standard Sapma
1. Şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği.
3,94 ,45
2. Tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğu.
3,88 ,43
3. Yeni sistemin kullanım maliyetleri
3,54 ,36
4. Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri.
3,36 ,33
5. Yeni bir sistem teknolojileri ile ilgili standartların belirsizliği
3,3 ,33
6. Yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorluklar.
3,3 ,33
7. Yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar.
3,21 ,32
8. Yeni sistemin yatırım maliyeti. 3,12 ,31
Çizelge 4.6. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları. Aritmetik Ortalama Standard Sapma
1. Şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği.
3.88 .58
2. Tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğu.
3.6 .49
3. Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri.
3.56 .48
4. Yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar.
3.44 .46
5. Yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorluklar.
3.44 .46
6. Yeni bir sistem teknolojileri ile ilgili standartların belirsizliği.
3.28 .43
7. Yeni sistemin kullanım maliyetleri
3.08 .42
8. Yeni sistemin yatırım maliyeti. 3,04 .417
4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI
84
Çizelge 4.5 ve 4.6’deki değerlere bakıldığında “şirket yönetiminin yeni
sistem konusunda bilgi eksikliği ” her iki ülkeden ankete katılan firmalar için en
öncelikli engeldir. Türk firmaları bu konuda daha homojen (Standard sapma=,45)
cevaplar varmışlardır.
Türk ve İran firmaları için “tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının
zorluğu” en önemli ikinci engel olarak belirlenmiştir. İran firmaları için Aritmetik
ortalama = 3,56 ile “Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri” en önemli üçüncü
engel iken bu engel Türk firmalar için dördüncü sırada yer almış.
Çizelge 4.5 ve 4.6’deki veriler genel olarak karşılaştırıldığında Türk ve İran
firmalarının malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında karşılaştıkları
engellerin sıralanmalarının birbirlerine yakın gösterdiği söylenebilir. Standart sapma
değerleri de İran firmaların, Türk firmalarına göre daha birbirlerine yakın cevaplar
verdiklerini göstermektedir.
5. SONUÇLAR Siamak BAZAATI
85
5. SONUÇLAR
RFID teknolojisinin mobil ve kablosuz iletişim teknolojileri içindeki önemi
giderek artmakta, farklı kullanım alanları ile çok sayıda sektörü etkileyeceği
bilinmektedir. Yarı iletken teknolojisindeki gelişmeler, bu teknolojinin maliyetlerinin
azalmasına, veri iletişim standartlarındaki gelişmeler ise kitlesel uygulamalar için
hazır hale gelmesine neden olmaktadır. Dünya genelinde hızla artan uygulamaların,
Türkiye ve İran’daki sektörleri de etkileyeceği açıktır.
İnşaat sektöründe RFID teknolojisi ile malzeme yönetiminin her aşamasında
malzeme hakkında bilgiler gerçek zamanlı olarak paylaşılabilmekte, malzeme
yönetiminin gerçek zamanlı olarak izlenmesi ve yönetiminin daha az çalışan ile
sağlanması ve bunun sonucunda işçilik maliyetlerinin düşmesi, iş sahibinin
memnuniyetinin sağlanması gibi faydalar elde edilebilmektedir.
Bu çalışma kapsamında inşaat sektöründe malzeme yönetiminde yeni
sistemler, özellikle RFID teknolojisi hakkında görüşleri almak için 33 Türk ve 25
İran, toplam 58 farklı inşaat firma ile yapılan anket uygulamasında, 4 bölümde
oluşan anketin ilk kısmında ankete katılanlara RFID teknolojisinden haberdar olup
olmadıkları sorulmuş ve bu teknolojiden her iki ülkedeki firmaların çok az haberdar
oldukları sonucuna ulaşılmıştır.
Anketin ikinci kısmından elde edilen sonuçlara göre “sahada malzeme
stoklayacak yerin olmaması” her iki ülkeden ankete katılan firmalar için en öncelikli
problemdir.
Bunun yanında “ stoktan malzemenin bulunması ve getirilmesi için çok fazla
zaman ve işgücü harcanması” ve “ hırsızlık” önde gelen problemlerdendiler.
Anketin üçüncü kısmından elde edilen sonuçlara göre “ zaman tasarrufu
sağlanması” ve “ maliyet tasarruf sağlaması” malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulaması sonucunda, elde edilmesi beklenen öncelikli avantajlardır.
Anketin dördüncü bölümündeki değerlere bakıldığında ise “şirket
yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği” , “ tedarikçilerin yeni sisteme
adaptasyonlarının zorluğu ” ve “ yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri ” sırayla
5. SONUÇLAR Siamak BAZAATI
86
her iki ülkeden ankete katılan firmalar için, malzeme yönetiminde yeni bir sistem
uygulamasında öncelikli üç engel olarak görülmektedir.
Literatür bulguları ve anket çalışması sonuçları değerlendirildiğinde RFID
teknolojisinin inşaat malzeme yönetiminde etkinliği ve verimliliği artırabileceği fakat
uygulamaların yaygınlaşmasındaki en önemli etkenin sektör çalışanlarının bu
konudaki eğitim/bilgi yetersizliği olduğu sonucu çıkmaktadır.
Bu nedenle RFID teknolojisinin faydalarının sektör çalışanlarına
tanıtılabilmesini sağlayacak akademik çalışmaların yaygınlaştırılmasının, malzeme
yönetimi ile ilgili temel sorunların çözümü için önemli olduğu görülmektedir.
87
KAYNAKLAR
ANGERER, A., 2004. Out of Stock: Ausmaβ, Ursachen und Lösungen, Logistik
Inside, 7, 16.
AVOİNE, G., 2005. Cryptography in Radio Frequency Identication and Fair
Exchange Protocols Doktora tezi, basılmamıs. EPFL, Lausanne, sviçre.
BESEN, D., 2006. Yapım İşlerinde Malzeme Yönetimi. Mustafa Kemal Üniversitesi.
Yüksek lisans Tezi, 102s.
BHUPTANİ, M. and Moradpour, S., 2005. RFID Field Guide: Deploying Radio
Frequency Identification Systems. Sun Microsystems Press. New Jersey.
BOTTANİ, E. and RİZZİ, A., 2008. Economical Assessment of the İmpact of RFID
Technology and EPC System on the Fast Moving Consumer Goods Supply
Chain, International Journal of Production Economics, 112, 548-569.
CHİEN, H. and CHEN, C., 2007. Mutual Authentication Protocol for RFID
Conforming to EPC Class 1 Generation 2 Standards, Computer Standards &
Interfaces, 29, 254-259.
DAS, R. and HARROP P., 2007. RFID Forecasts, Players & Opportunities 2007-
2017, IDTechEx Ltd, Cambridge, UK.
DEMİREL, F., 2007. Tedarik ve Lojistik Yönetiminde RFID Uygulamaları. . İTÜ.
Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 44s.
DEMİRALP, G., GUVEN, G., ve ERGEN, E., 2012. Analyzing the Benefits of
RFID Technology for Cost Sharing in Construction Suppl Chains. Elsevier,
24: 120-129.
ERGEN, E., AkINCI, B., 2007. An Overview of Approaches for Utilizing RFID in
Construction Supply Chain, Proceedings of the 1st RFID Eurasia Conference,
Istanbul, Turkey, 5-6 September, 7-11.
FİNKENZELLER, K., 2005. RFID Handbook. Wiley Press. New-York.
GATZKE, M., 2007. RFID Umfrage 2006: Wohin geht der Markt, Ident, 8, 66-68
GARFİNKEL, S. and ROSENBERG, B. 2005. RFID Applications,Security and
Privacy.Upper Saddle River, 1(1): 18-23.
88
HARDGRAVE, B., 2005. Does RFID Reduce Out of Stock Costs? A Preliminary
Analysis, WP058-1105, University of Arkansas, USA.
HARRİNGTON, R.F., 1964. Theory of Loaded Scatterers, Proc. Inst. Elect. Eng.,
111, 617–623.
İTÜ RFID Uygulamalara Semineri. 2006. Siemens Sunumu, ss.12-24.
JEDERMANN, R., BEHRENS, C., WESTPHAL, D. and LANG, W., 2006.
Applying Autonomous Sensor Systems in Logistics – Combining Sensor
Networks, RFIDs and Software Agents, Sensors and Actuators, Sensors and
Actuators A: Physical, 132, 370-375.
KNOSPE, H. and POHL, H., 2004. RFID Security. Information Security Technical
Report,. 9, 39-50.
KORKMAZ, E. and ÜSTÜNDAĞ, A., 2007. Standards, Security & Privacy Issues
about Radio Frequency Identification (RFID), Proceedings of the 1st RFID
Eurasia Conference, Istanbul, Turkey, 5-6 September, 332-341.
LANDT, J., 2005. The History of RFID, IEEE Potentials, 24, 8-11.
MANNEL, A., 2006. Prozessorientiertes Modell zur Bewrtung der ökonomischen
Auswirkungen des RFID-Einsatzes in der Logistik, Doktorarbeit, Dortmund
Universität, Fachgebiet Logistik, Dortmund.
MAJROUHI, J, 2012 . Influence of RFID Technology on Automated Management of
Construction Materials and Components. Elsevier, 12s.
MEHREBAN, A., 2006. Tedarik Zincirinde RFID Teknolojisinin Uygulanması.
Scientia Iranica, 15s.
NGAİ, S.M.T., CHENG, T.C.E, AU, S. and LAİ, K., 2007. Mobile Commerce
İntegrated with RFID Technology in a Container Depot, Decision Support
Systems, 43, 62-76.
PATİL, M., 2004. Investments in RFID: A Real Options Approach, Patni Computer
Systems, Mumbai, India.
POLAT, G., 2006. İnşaat Sektöründe Ekonomik Malzeme Yönetim Sistem Seçimi
İçin Simulasyon Modeli. İTÜDergisi/d, 105-115
POLAT, G, 2005. Gelişmekte Olan Ülkelerde Tam Zamanında Malzeme Yönetim
Sisteminin Değerlendirilmesi, Yapı İşletmesi Kongresi, 263-271.
89
POLAT, Z., 2001. Yüklenici İnşaat Firmalarında Malzeme Yönetimi Enformasyon
Sisteminin Kavramsal Boyutta Analizi ve Bir Model Önerisi. İTÜYüksek
lisans Tezi, 60s.
REN, Z., ANUMBA, C.J., and TAH, J., 2010. Facilitated Construction Materials
Management (RFID-CMM) – A Case study of water-supply Project. Elsevier,
198-207.
RAVANSHADNIA, M., 2011. İnşaat Sektöründe RFID Teknolojisinin Kullanımı.
Scientia Iranica, 19s.
RİCHARDSON, R., 1963. Remotely Activated Radio Frequency Powered Devices,
U.S. Patent, No: 3098971.
RİTTENBACK, O., 1969. Communication By Radar Beams, US Patent, No:
3460139.
STOCKMAN, H., 1948. Communication by Means of Reflected Power, Proceedings
of the IRE. Institute of Radio Engineers, 1196-1204.
ŞALLI, E., 2009. Tedarik Zinciri Yönetiminde Radyo Frekanslı Tanıma (RFID)
Teknolojisi Uygulamaları. Gaziantep Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 76s.
THOMPSON D. R., Dİ J., SUNKARA H., and THOMPSON, C., 2006. Categorizing
RFID privacy threats with STRIDE, Proc. ACM Symposium on Usable
Privacy and Security (SOUPS), Carnegie Mellon University, Pittsburgh,
Pennsylvania, July 12-14.
ÜSTÜNDAĞ, A., 2008. Radyo Frekanslı Tanıma (RFID) Teknolojisinin Tedarik
Zinciri Üzerindeki Etkileri. İTÜ.Ü. Doktora Tezi, İstanbul, 140s.
VİNDİNG, J.P., 1967, Interrogator-Responder İdentification System, US Patent, No:
3299424.
VOGELMAN, J. H., 1968. Passive Data Transmission Techniques Using Radar
Echos, US Patent, No: 3391404.
WASSERMAN, E., 2007. A Healthy ROI, RFID Journal, 4, 21-27.
ZEYDİN, P., 2007. RFID Teknolojisi İle Otomasyon Bir Uygulama Olarak: Otopark
Takibi. M.A.Ü. Yüksek Lisans Tezi, 33s.
www.rfidconsulatiton.eu
www.siemens.com/rfid
90
www.rfprop.com
www.autoidlabs.com
www.rfid-conf.ir
www.hmwmedia.com
www.isletmeyonetimi.net
www.turkeyrfid.com
www.dijitera.com
91
ÖZGEÇMİŞ
30.12.1982 yılında İRAN’ın Bonab şehrinde doğdu. Lise öğrenimini Ulum
Lisesi’nde bitirdi. 2002 yılında Azad İslami Üniversitesi İnşaat Mühendisliği
Bölümünde lisans eğitimine başladı ve üniversite öğrenimini 2006 yılında aynı
bölümde tamamladı. Ayni yıl Tahran’da bir inşaat firmasinda, inşaat mühendisi
olarak çalışmaya başladı ve çalışma hayatı 2010 yılına kadar devam etti. Eğitiminin
devamı için aynı sene Türkiye'yegeldi ve Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat
Mühendisliği Anabilim dalında yüksek lisans eğitimie başladı.Bekar olan Siamak
BAZAATİİngilizce, Farsça,Azerice ve Türkçe bilmektedir.
92
EKLER
93
94
EK1: ANKET ÖRNEĞİ
Kişisel Bilgiler
1. Mesleğiniz: İnşaat müh □ Mimar □ Teknik eleman □
2. Çalıştığınız şirketteki pozisyonunuz:
Şirket sahibi □ Üst düzey yönetici □
Proje müdürü □ Şantiye şefi □
Satın alma sorumlusu □ Diğer………………………..
3. Çalıştığınız şirketin cirosu?.....................
4. Çalıştığınız şirketin şu anda üstlendiği inşaat sayısı? / toplam inşaat alanı (m2)?.............................
Malzeme Yönetimi ile İlgili Sorular
1. RFID teknolojisinden haberdar mısınız?
Evet □ Hayır □
Evet ise bildiklerinizi kısaca yazınız…………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………..
2. Malzeme yönetiminde karşılaştığınız problemlerin sıklığını belirtiniz.
(1. Çok nadir 2.. Nadir 3. Bazen 4. Sıklıkla 5.Çok sık )
• Gerekli fakat zamanında satın alınamayan malzemeler. (1) (2) (3) (4) (5)
• Satın alınan fakat zamanında teslim alınamayan malzemeler. (1) (2) (3) (4) (5)
• Şantiyeye yanlış miktarda gelen malzemeler. (1) (2) (3) (4) (5)
• Sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi. (1) (2) (3) (4) (5)
• Siparişin durumu ile ilgili bilgiye ulaşmadaki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)
• Malzemelerin gelişi ile ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmadaki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)
• Stoktan malzemenin bulunması ve getirilmesi için çok fazla zaman
ve iş gücü harcanması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Gereksiz malzeme stoğu. (1) (2) (3) (4) (5)
• Sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Malzemelerin ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı
malzemeleri kullanmaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Hırsızlık. (1) (2) (3) (4) (5)
95
• İnsan hatalarına dayalı malzeme bozulmaları/kayıplar. (1) (2) (3) (4) (5)
3. Malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasının size aşağıda sıralananlardan
hangisini öncelikli sağlamasını istersiniz.
(1. Hiç öncelikli değil 2.Öncelikli değil 3. Kararsızım 4. Öncelikli 5. Çok öncelikli )
• Malzeme ihtiyacının belirlenmesinde insan hatalarını en aza indirgemesi. (1) (2) (3) (4) (5)
• Maliyet tasarrufu sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Stokların takibini kolaylaştırması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi. (1) (2) (3) (4) (5)
• Şirketin kullandığı diğer programlarla uyumlu çalışabilmesi. (1) (2) (3) (4) (5)
• Kullanımı kolay bir sistem olması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Sistemin her projede her türlü doğal şartta kullanılabilir olması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Zaman tasarrufu sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Stoklamadaki yerleşim bozukluklarının engellenmesi için yol gösterici
olması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması . (1) (2) (3) (4) (5)
• Tedarikçinin nakliyesi sırasında siparişin yerinin takibini
kolaylaştırması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Siparişin inşaat sahasına tesliminde yapılması gerekenlerin
otomasyonunun ve bilgilendirmesini sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Malzemenin inşaat sahasında takibini sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Diğer şirketlere göre rekabet avantajı sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Çalışanların verimliliğini arttırması. (1) (2) (3) (4) (5)
• Şeffaf bir sistem olması fakat güvenlik ağının da gerekliliklere göre
uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla sokulabilmesi. (1) (2) (3) (4) (5)
• Yeni sistemin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak bilinmesi. (1) (2) (3) (4) (5)
4. Yeni bir sistem uygulamasının önündeki engelleri belirtiniz.
(1. Kesinlikle katılmıyorum 2. Katılmıyorum 3. Karasızım 4. Katılıyorum 5. Kesinlikle
katılıyorum )
• Yeni sistemin yatırım maliyeti. (1) (2) (3) (4) (5)
• Yeni sistemin kullanım maliyetleri. (1) (2) (3) (4) (5)
• Şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği. (1) (2) (3) (4) (5)
• Tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğu. (1) (2) (3) (4) (5)
96
• Yeni bir sistem teknolojileri ile ilgili standartların belirsizliği. (1) (2) (3) (4) (5)
• Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri. (1) (2) (3) (4) (5)
• Yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)
• Yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)
Top Related