2. TRABALLOS REALIZADOS POLOS ALUMNOS DE ANTROPOLOXA DE 1 DE
BACHARELATO DURANTE O CURSO 2008-09 3. GASTRONOMA GALEGA 4.
- A gastronoma galega destaca pola sa variedade e pola calidade
dos seus produtos, demostrada en moitos casos polos 30 produtos
galegos con Denominacin de Orixe Protexida. A mido os produtos
galegos son protagonistas de gran cantidade de feiras e festas
patronais e gastronmicas referencia ineludible para o turista que
visita Galicia.
INTRODUCCIN 5.
- A cocia galega tanto nas zonas do interior como nas costeiras
sempre foi moi sinxela. O porco formaba a base da alimentacin nas
terras do interior. Na zona costeira tamn se consuma este tipo de
carne, pero a base da alimentacin constituaa o peixe. Os pratos mis
tradicionais da cocia galega corresponden, entre outros, ocaldo
galego , opolbo feira , ococido , acaldeirada , ochurrasco ,
asmariscadas ,e aempanada . Entre assobremesastradicionais atpanse
atorta de Santiagoou a deMondoedo , asorellasou asfilloas . Algns
produtos tpicos da gastronoma galega son ogrelo , apataca , acastaa
, omel , olacn , osembutidos , oqueixo , opane os distintos tipos
emariscos .
Entre as bebidas destacan a queimada, os augardentes e derivados
(oruxos) e os distintos tipos de vio dos que cabe destacar as cinco
denominacins de orixe existentes en Galicia: O Ribeiro,Monterrei,
Valdeorras e Ribeira Sacra. 6. O CALDO GALEGO
- O caldo galego caracterizase por conter grelos, berzas,
chourizos, fabas ou lacn. Servese moi quente como primeiro
plato.
- Posue unha gran tradicin engadirlle pan auga do caldo, as
denominadas sopas.
7. CHOURIZO CON CACHELOS
- Outro plato moi habitual na cocia do noso pas son os chourizos
con cachelos.Adoitase comer condimentado con verduras como o
repolo, berza, coliflor... Este plato era moi usual sobre todo no
rural, donde haba unha grande variedade de chourizos, dada a
matanza do porco, e sobre todo de verduras.
- Os chourizos eran elaborados coas partes menos valiosas do
porco como son as vsceras e o toucio do animal, ao que se lle
engada cebola e allo picados, pimentn e sal; para logo deixalos
curar.
8. LACN CON GRELOS
- O lacn con grelos un dos platos estrela da cocia galega.Como o
seu nome indica elaborase do lacn, que se obten das patas
dianteiras do porco, toucio, chourizos, patacas e grelos.Este plato
pdese consumir ao longo de todo o ano, pero a poca mis sinalada
para a sa degustacin son os meses de inverno. tpico comelo nas
datas do entroido.
9. PIMENTOS DE PADRN
- Os pimentos de Padrn son un elemento bsico na cocia galega,
tanto hora das tapas como para acompaar s diversas comidas.Son
orixinarios da vila coruesa de Padrn, anda que hoxe en da cultvanse
sucedaneos deste producto en moitos lugares do mundo.
- Adoitanse tomar con moito sal, e o seu picante pode chegara ser
extremo nalgns casos.Moi ligado a estes pimentos est o refrn de uns
pican e outros non.
10. EMPANADA GALEGA
- Unha empanada unha preparacin culinaria consistente nunha masa
e un recheo que se frixe ou coce no forno. Consiste nunha masa de
faria, elaborada mis ou menos como unha masa de pan rechea de carne
ou outros produtos (tamn verduras peixes, ou mariscos variados),
previamente cociados de formas moi variadas segundo a gastronoma
local, pero sendo con moita cebola frixida en aceite o modo
tradicional en Galicia. Este un tipo de alimento de orixe moi
antiga que se da en case tdalas culturas.
11. O POLBO FEIRA
- O polbo feira un prato tpico de Galiza e bsico na sa gastronoma
consistente en polbo fervido enteiro e servido con sal, aceite de
oliva e pementn. O seu nome provn de que era unha comida
tradicional nas feiras e romaras, nas que se serve en pratos de
madeira (mis doados de transportar), anda que agora van desaparecer
por motivos de hixiene.
- Era un prato moi comn nunha poca en que os transportes eran moi
lentos e o peixe fresco s estaba dispobel preto da costa, porn o
polbo seco (como o bacallau ou o congro) chegaba a todas
partes.
12. AS BEBIDAS
- As bebidas mis caracteristicas de Galiza son os vios, a
queimada o augardente e o licor caf.Cmpre definir o concepto de
Denominacin de Orixe, que designa o nome xeogrfico da zona
empregado para designar un produto da vide, do vio ou dos seus
alcois que tean cualidades ou caractersticas diferentes, debido
medio natural ou elaboracin.
13. OS VIOS
- Ovio unha bebida alclica que se obtn da fermentacin do zume de
uva oumostoque se obtn estrulla-la uva trala vendima e que gardado
en barriles. habitual que o vio se denomine segundo a uva co que
foi elaborado. Atendendo sa cor, pode ser vio branco, tinto ou
rosado.
14. O ALBARIO
- Oalbario un vio de baixa graduacin, branco e sen crianza., e
exprtase cada vez mis a mercados do norte peninsular (nomeadamente
Barcelona e Madrid) e exteriores (Alemaa, Estados Unidos, ou Xapn).
A denominacin a maior produtora galega, xa que 55 das sas adegas
producen mis de vintecinco mil litros e unhas vinte superan os
setenta e cinco mil.
15. RIBEIRA SACRA
- Moi novia, esta denominacin do Sur lugus abrangue tamn o Norte
ourensn. A sa xeografa moi particular: encanonada no Mio e no Sil,
con grandes pendentes nas ladeiras das montaas.
- O nome provn da cantidade de conventos e mosteiros da zona. O
cultivo vincola remntase s romanos e un dos mis meritorios e
agochados da pennsula Ibrica.
16. RIBEIRO
- Xunto coa denominacin de orixe das Rias Baixas(albario), o vio
branco con mis sona de nosa comunidade.
- O seu cultivo lvase a cabo nos vales cercanos ao Rio Mio, pose
tanto uvas brancas como tintas, que a peculiaridade que o distingue
das demais denominacins .
17. A AUGARDENTE E VARIEDADES
- O augardente ou tamn coecido comoorujo unha bebida alcolica de
alta gradacin, que se obtn a partir da uva, unha vez que a esta se
lle elimina o mosto para face-lo vio.A forma mis comn de consumila
en forma de chupito despois dunha comida ou mezclada co caf.Na
antigidade en Galicia, os campesios adoitaban tomar un chupito de
augardente pola ma, antes de saren para o campo, costume que anda
pervive en algns fogares galegos.
- Os tres tipos mis comns de augardente son: o blanco, de herbas
e o licor caf.
18. O LICOR CAF
- O licor Caf un licor a base de caf, azucre e augardente, que
pode ser consumido s ou como ingrediente de postres ou ccteles.
unha das tantas variedades da augardente galega, e adoita beberse
moi frio nos denominadosvasos de chupito .
19. CAA DE HERBAS E BLANCA
- O orujo de herbas adoita ser de cor verdoso, xa que se obtn
despois de poer durante un tempo diversas herbas ou froitos no
augardente, ata que este se impregna do sabor da herba ou o
froito.Tamn se consume moi fro, preferentemente recn sado do
conxelador.
O orujo blanco ou simplemente caa o augardente sin ningn tipo
tipo de ingrediente engadido.A forma mis comn de toma-lo mezclandoa
co caf ou soa nun vaso dechupito anda que esta ltima moito menos
frecuente 20. A QUEIMADA
- Aqueimada unha bebida alcohlica galega inventada arredor do
sculo XII. O seu consumo est rodeado de tradicins. Mentres se
elabora pronnciase un conxuro para protexer contra meigallos e para
manter os espritos e demais seres malvados alonxados de quen a
bebe.
- Os seus ingredientes principais son a augardente e o azucre s
que xeralmente se lles bota tamn casca de limn ou laranxa, uns
poucos grans de caf sen moer. mestura pdenselle engadir cachos de
maz, uvas ou algn outro ingrediente, os cales se engaden de forma
independente segundo a tradicin da zona.
21. OS POSTRES
- ATorta de Santiago unha sobremesa tradicional dacocia galega
,que pode atoparse en case todo o territorio espaol. Os
ingredientes principais desta torta son aamndoae osovos .
A bica un doce tpico de elaboracin artesanal de gran difusin en
Galicia. utilizada nos almorzos ou como acompaante hora do caf.
Pola sa textura esponxosa ideal acompaada de queixos grasos e de
curta maduracin (como pode ser o queixo de tetilla) . Tamn habitual
tomalo acompaado con licor caf . 22.
- As filloas son un postre caraterstico por excelencia da cocia
galega.Trtase dunha masa moi fina, elaborada na tixola ou de xeito
tradicional na pedra.Tamn existen as denominadas filloas do sangue,
que engaden o sangue do porco extrado xusto despois da matanza
deste.As filloas tmanse sobre todo soas, pero tamn se lle pode
engadir mel, azucre, nata montada...
Os amendoados de Allariz son un dos postres mis recoecidos na
gastronoma galega.Son unha mezcla de amendoa moda con azcre e clara
de ovo.Unha vez slida esta masa, colcase encima dunha oblea e lvase
ao forno. 23. Arquitectura popular galega 24. Introducin
- A arquitectura galega comprende os espazos e instalacins as
cales son utilizadas e ambientadas por o ser humano. Son tpicos e
populares galegos. S nos vamos a centrar na arquitectura presente
nos concellos de Muros e Carnota, dicir: nos distintos tipos de
muos, nos hrreos e nas vivendas, entre outros.
25. Casa popular galega
- Espazo no cal habitan os membros dunha familia galega.
26. A vivenda galega
- Cada casa ten un nome, e moitas veces un alcume comn a todos os
membros da familia. Na tpica vivenda galega manda o pai.
- A construccin das casas est chea de simbolismo xa que en
ocasins depositan unha moeda debaixo da primeira pedra.
- A forma da casa vn determinada polos factores
socioculturais.
27. Materiais
- A casa adoita estar feita maiormente con pedra de granito. O
material complementario a madeira, que se utiliza nas contras,
vents, portas, solainas, etc.
28. Rasgos
- A casa unha funcionalidade. As suas funcins son:
-
- Almacenamento de redes e embarcacins
-
- Almacn para os productos agrarios
-
- Almacenamento de colleitas
- As casas son instrumenentos ao servizo da economa
29. Estructura
- Normalmente a vivenda galega esta constituida por das
plantas.
- Algunhas das partes da casa son caractersticas da nosa cultura.
As mais destacadas son:
30. O corredor
- un espazo aberto de trnsito e estar, unido vivenda, situado por
riba da planta trrea e cuberto pola prolongacin do teito.
31. O soportal
- un espazo cuberto co que se crearon solucinspara o trnsito
peatonal cuberto.
32. A Galera
- o elemento arquitectnico coa que se logra a regulacin do sol e
evtase a arremetida da choiva e do vento no poca invernal.
33. O patn
- Conxunto da escaleira exterior que da acceso ao primeiro andar
da vivenda e do descanso desta.
34. Muo
- Mquina que se emprega para moer grans. Eran empregados
antigamente para a obtencin de faria, aceites,etc.
- Pode haber diferentes tipos de muios segn a sa fonte de
enerxa:
35. Muo de marea
- Adoita estar situado nun lugar da costa onde se da unha forte
diferenza entre a preamar e baixamar.
36. Muo de vento
- Localizados preferentemente na beiramar e en lugares altos, que
empregan enerxa eolica en lugar da hidrulica.
37. Muo de ro
- Tamn son coecidos como muos en cadea.
- Son unhas instalacins que aproveitan unha forte corrente de
auga.
38. Horreo
- unha construccin destinada a secar e gardar o millo. A sa
estrutura esta composta por un espazo interior rectangular, elevada
sobre uns ps de pedra que normalmente teen forma de
troncopiramidal.
39. Outras edificacins arquitctonicas populares galega
- Praza de abastos/ Mercado
40. Praza de abastos/ Mercado
- Praza de abastos: lugar pblico no cal efectuase unha reunin de
mercadores co proposito de efectuar o intercambio comercial ou
compra-venta.
41. Pombal
- Lugar onde se cran as pombas.
- Teen normalmente a planta circular pero en ocasins cadrada e os
tellados son cnicos. Os buracos para as pombas son rectangulares ou
circulares.
42. Faro
- Torre cunha lanterna na parte mais alta, situada nalgn punto
ostentible da costaou nalgun arrecife, que serve para facilitar a
navegacin costeira.
43. Bibliografa
- Enciclopedia Galega Universal (Irindo)
- www.concellodecarnota.com
- Enciclopedia antropolxica galega (Hrcules s.a)
44. Matilde Vzquez Pen Irene Villar Ra A EMIGRACIN 45. 46. 47.
48. 49. 50. A EMIGRACIN GALEGA 51. Situacin de Galiza
- Pas agrcola cunha excesiva divisin da terra
- Imposibilidade de modernizacin das tcnicas de cultivo
- Poboacin rural moi dependente deste sistema agrario,e non son
posuidoras das sas terras
- Existencia de foros que agravan a producin e supoen un
lastre
52. Causas
- Falta de solucins econmicas para satifascer as necesidades
bsicas
53. Vista do porto de Vigo o principal porto da emigracin 54. A
despedida, imaxe que se repetiu longo de moitos anos Sada do barco
de vapor Serpa Pinto cara Amrica 55. Homes e fillos partan cara o
progreso 56. Pases receptores 57. Factores que propulsaron a
emigracin
- A propaganda dos pases mis desenrolados
58. Crise emigratoria
- Crise econmica dos pases receptores
59. CARACRUZ
- Mellora das infraestructuras galegas
- Mellora da cultura e ensino
- Perda de persoas cualificadas
60.
- A xeito de resume final pdese dicir que a emigracin s fixo
ricos a uns poucos. A grande maiora conformouse con "facer uns
cartios" que lle serviron para solucionar os problemas primordiais
e un nmero considerable nunca voltou e, se o fixo, foi fracasado.
Sen embargo de salientar que os galegos, longo da sa estada fornea,
mantiveron viva a lembranza da sa terra, a sa cultura e as sas
tradicins, as como a arela do regreso. Fe disto dnolo a enorme
cantidade de centros, asociacins, fundacins,etc. que os nosos
paisanos fundaron longo da xeografa americana
61.
- Festa do Apstolo Santiago en Bos Aires
- Os galegos non esqueceron as sas tradicins e costumes
62. As lembranzas 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73.
74.
- A emigracin foi e a negacin do dereito mis sagrado que ten o
ser humano:
- O DEREITO VIDA NA SA TERRA NATAL
75. LENDAS EN GALICIA 76. Que e unha lenda?
- Unha lenda e unha narracin irreal que normalmente tenta
expricar as orixes de algo. Moitas veces exprican as orixes dun
pobo ou dun determinado monumento.
77. Tipos de Lendas
- Dependendo do contido as lendas poden ser:
- - Etiloxico: exprican a orixe dun feito ou dunha cousa
- -Haxiogrfico: referentes a Virxe ou os santos
78. Cmo se transmiten as lendas?
- Normalmente, as lendas transmitense oralmente e de xeracin en
xeracin, o que pode ocasionar que o relato orixinal se deforme e se
vaian aadindo ou quitando detalles.
79. Lendas en Muros
- Dise que o Cristo da igrexa de muros, unha
- vez acabado, cobrou vida e dixolle o seu
- creador Onde me veches que tan ben me
- fixeches. Referindose o gran parecido que
- tia a escultura co orixinal.
80. Lendas en Galicia
- As lendas en galicia poden ser xerais, e
- dicir, comuns a toda Galicia (Como por
- exemplo a Santa Compaa ou a lenda de
- Breogan). Ou exclusivas dunha determinada
- zona (A Serea Maruxaina, A lenda da Virxe
- A continuacion explicanse algunhas delas-
81. Santa Compaa
- procesion de almas en pena
- que vagan pola noite, esta
- formada por duas hileiras e
- cirio. O espirito que encabeza a procesion
- leva un caldeiro cheo de auga bendita e unha cruz.
82. A Serea Maruxaina
- A lenda da serea e orixinaria de San Cibrao. Conta que existia
unha ninfa que atraia os marieiros cos seus cantos ata as rochas
para que se
- se estrelasen. Fartos diso, a
- xente de San Cibrao partiu unha
- noite escura para capturala e
- levala o pobo, onde seria xulgada
- e executada polos seus actos.
83. Breogn
- Breogan e un heroe da mitoloxia
- galega. Dise que el e a sua estirpe
- chegaron dende exipto fuxindo das doce
- Estableceronse en Galicia e fundaron a cidade
- de Brigantia (Identificada con A Corua) e
- construiron unha torre tan alta que dende o seu
- cume podiase contemplar Irlanda.
84. Medicina Popular e Bruxera Tradicin propia galega 85.
Introduccin
- Na primeira parte, monos centrar na bruxera , tema moi
relacionado coa relixin.
- Na segunda parte, o traballo falar resumidamente da medicina
popular con algn exemplo.
86. Bruxera
- moi comn dende a antigedade creer nun poder sobrenatural que se
escapa do noso entender. Este mundo creado polos nosos antepasados
desarrollouse grazas as persoas que creen nos fenmenos
taumatrxicos.
87.
- Todo o mundo asocia estes fenmenos mxicos cas bruxas,meigas,
feiticeiros,pero hai que ter en conta que esta campo esta moi
asociado coa relixin.
88. A Inquisicin
- Creada en Sevilla no 1480 , e chega a Galicia no 1560.
- A crenza nas bruxas provocou que a igrexa actuara rapidamente
mediante a inquisicin que capturaba e torturaba ata a morte a
mulleres acusadas de practicar bruxera.
89. O impacto da Inquisicin
- A inquisicin devastou a poboacin galega de mulleres , xa que en
apenas 140 anos procesou mis de 2000 individuos dos cales mis do
70% eran mulleres.
- Este dato non impacta moito , xa que hai que ter en conta que
nesa epoca constite o 4% da poboacin total espaola.
90. Medicina Popular
- Os medios de curacin tradicionais foron e son moi utilizados xa
que son bastante efectivos e estn constitudos por productos que se
atopan tal e como os utilizamos na natureza.
91.
- O tema da medicina popular est asociado totalmente cos remedios
naturais.
- Debido as condicins de hixiene , saude etc,de cmo se viva fai
tempo provocou que o ser humano estivera forzado a atopar formas
curativas propias do seu entorno.
92. Remedios naturais
- Colocar a meixela sobre unha superficie fra .
- Facer grgaras con vinagre .
- Colocar na fronte panos empapados con colonia ou vinagre.
- Colocar na fonte un pano empapado con alcohol ou empapar a nuca
directamente con alcohol.
- Beber infusins azucaras ou de tila .
93. Remedios populares
- Ferver auga con arroz e tomar a auga ou tomar todo o
conxunto.
- Raiar unha maz e comela cando est oxidada.
- Comer queixo previamente raiado.
- Auga fervida con limn ou simplemente zume de limn.
- Tomar leite de burra durante uns das.
- Cocer ruda e lavarse con esta auga todas as partes do corpo
durante os tres das previos a la chea.
- Salpicar ao que che botou o mal de ollo con auga bendita.
- Persinarse ao pasar diante da persoa que che botou ese mal de
ollo.
94. Traballo de campo.
- Como se define vostede a s mesma, decir, unha especie de
curandeira?
- -Non como unha curandeira, que eu non son un mdico. Isto un
remediotradicional .
- Dende cando exerce esta prctica, dende fai moitos anos?
- Puf, s, xa dende moitos anos, far uns 50 anos
- Quen lle ensinou a realizar este remedio?
- Cando era nova, mia avoa ensinoumo .
- Que tipo de xente acode a vostede, nenos, ancins, e con que
problemas veen?
- Ven pouca xente por aqu, normalmente persoas xa maiores
conproblemas como non durmir, febre ou algn dor nalgunha parte do
corpo .
- Soe vir de moi lonxe esta xente?
- Non, soamente veen xente dos arredores, anda que ten vido
algnque outro turista, pero nada, un ou dous.
- Que materiais utiliza no proceso de curacin?
- Necestase unha folla de laureiro, unha pineira, unha tixola, un
patacn de cobre, un rosario, unha cabeza de allo e lume para afumar
o laureiro.
95.
- Sobre na pineira clvase as tixolas ecollea por un lado a persoa
que llevou quitar o aire, e polo outro lado eu, ao arredor estn a
cabeza de allo, o patacn de cobre e o rosario. Prnselle lume folla
de laureiro e pronuncinse unhas verbas que sei eu ( ela non nos
quiso decir esas palabras, descoecemos a razn, pero dxonolas un
vecio moi amableque atopamos ao marchar, e decan algo as: pineira,
pineiria dime se esta persoa ten o aire, se o ten dame a espalda, e
se non o ten dame a cara). Nesta prctica tenme que axudar tres
Maras, amigas mias.
- Que grado de efectividade pensas que ten esta prctica?
- Eso depende da persoa, a uns cralle a molestia pero a outros
non.
- Por ltimo, cree vostede que fai falta algn tipo de don para
realizar este rito?
- Non, toda a xente que coeza o procedemento, non so tome a broma
etea fe en Dios, pode facelo .
- Polo tanto un tipo de prctica relixiosa?
- Claro, moi importante ter fe en Dios.
- Pois moitas grazas pola vosa antencin.
96. 97. O MUNDO DO MAR 98. Contidos
- Na presentacin falaremos sobre:
- Como era a vida arredor dos anos 30-40 nunha vila de mar.
- Como e a vida actualmente nunha vila de mar
99. Os mtodos de pesca
100. O papel da muller no mar
- Os traballos realizados polas mulleres :
- -A venta e limpeza das capturas.
101. A vida coti nunha vila de mar 102. Un da no mar 103.
Maquina de inguado 104. Os mtodos de pesca
- Ferramentas e maquinas usadas
105. A vida no barco
- A relacin entre os marieiros no mar
106.
- Actividades relacionadas coas mulleres
107. Un paseo polo porto de Muros 108. OFICIOS TRADICIONAIS
- Forza, de mozo, e consello de vello
109. Introducin
- Galicia tivo na antiguedade unha gran cantidade de oficios
tradicionais, que eran moi populares e moi traballados, pero co
transcurso dos anos e coa progresiva industralizacin do pas a
maiora deles foron quedando en desuso e prcticamente como resto
antropolxico, anda que algns deles se seguen a realizar no mbito
persoal como por exemplo labregos que fabrican os seus propios
cestos, e mesmo oficios do interior realizanse en zonas costeiras
como veremos posteriormenteno caso dos cesteiros.Outros , anda que
moi escasos seguense a traballar e mesmo hai xente que vive deles,
un exemplo moi claro a oleria da cal inda se conservan varios
talleres dispersos por todo Galicia.
110. Algns Oficios Tradicionais
111. Albardeiros
- Os albardeiros eran aqueles encargados de facer as albardas, as
alforxas, as cabezadas, as como tamn o de arranxar aparellos de
coiro que eran empregados no tiro e de montar coma o collarn, as
orelleiras, etc. usando como ferramentas as coitelas, as troquesas,
tesouras, subelas, agullas e martelos entre outras.
- Anda que esta tarefa estaba distribuda por toda a rea xeogrfica
destacaban zonas como Cea e Allariz en Ourense, Noia e Caldas en
Santiago, Vilalba e Chantada en Lugo e Soutomaior en Tui.
112. CANTEIROS
- Os canteiros comezaban o seu oficio dende moi novos, pouco a
pouco an adquirindo as destrezas necesarias para chegar a dominar o
manexo da pedra anda que pasaban anos en acadalo.
- Para extraer a pedra e antes de que aparecese a maquinaria
moderna, facase manualmente, empregando picos, paoferros, macetas,
mandarrias e guillos. Tamn co paso do tempo chegouse a empregar a
dinamita metendo os cartuchos coa mecha entre as rochas cal
prendanlle lume esperando a que estourase.
- Ao igual que pasa con outros oficios, os canteiros tian unha
xira gremial coecida como a fala dos canteiros, tamn chamado
barallete, creada para manter un segredo, as partan do seu idioma e
deformbano de tal xeito que resultaba incomprensible para os de
fra.
113. Carpinteiros
- Entre os carpinteiros destacaban aqueles que chamaban de
ribeira, encargados da realizacin das embarcacins, os de taller que
facan mesas, cadeiras, bancos; os ebanistas que tallaban a madeira,
os carpinteiros dedicados a erguer as estruturas das casas, os
toneleiros que eran os encargados de facer os baldes, toneis e
barrs e os fragueiros que facan os carros dos bois.
- Hoxe en da o oficio de carpinteiro sufriu modificacins debido a
aparicin de novas maquinas e a incorporacin de materiais
preelaborados, aglomerados e chapados, levando consigo a
desaparicin de especialistas en traballar a madeira por mtodos
tradicionais.
114. Ferreiros
- As forxas eran os lugares onde se transformaba o ferro nun
obxecto til, xeralmente eran pequenas, escuras e con moi pouca
ventilacin, adoitaban estar apartadas das casas para evitar o rudo
e no seu interior atopbase o fogar onde se quentaba o lume, o fol,
a carboeira, a engra, a pila e as ferramentas bsicas dun ferreiro
como as tenaces, os martelos, as marras, e as talladeiras.
- As tcnicas consistan en quentar o ferro na fragua, batelo e
temperalo. Todo o proceso requira dunha gran destreza que se
adquira cunha aprendizaxe previa pero que cando se acadaba cun gran
control do oficio chegbase ao grado de mestre .
115. Redeiras
- Era costume ver as redeiras polos peiraos e nas praias,
sentadas ao carn do mar, vixiadas por o dono para o que
traballaban; xunto a elas tian o seu instrumental composto
principalmente por tesouras coas que cortaban os fos de algodn ou
camo, tacos de madeira para sinalar o ancho da malla e agullas de
ferro ou madeira de diferentes tamaos.
- As redes tamn se tinguan e para iso empregbase a casca de
salgueiro que era fervida con auga dndolle ademais maior dureza
malla. Este encascado facase cada quince das. Ademais, as redes
deban ser estendidas despois dun labor de pesca para secalas ben
evitando que se estragasen
116. Tecels
- O traballo de transformacin do lio en tecido moi longo no tempo
e pasa por numerosos procesos, as cando a planta do lio comeza a
xermolar recllese con coidado arrincndoa de raz e facendo pequenos
feixes para pasala polo ripo, especie de banco cun peite de madeira
de grandes dimensins co fin de arrincar a bagaa, cpsula que contn a
semente do lio. Logo de empozalo, e cando xa est seco mzase e
delvase, dicir frgase coas mans, separando as fibras boas das
defectuosas e psase polo restrelo, que unha tboa inzada de puntas
finas e moi xuntas para poder separar o lio bo da parte grosa
quedando as preparado para tecer.
- A outra materia prima tamn empregada polas tecedeiras era a la;
o proceso mis sinxelo, comezaba coa rapa das ovellas a man, a la
que se obtia haba que lavala no ro; tralo secado haba que desfacer
os ns pasndoa polas cardas, que eran das pas de madeira con mango e
pugas de ferro quedando lista para pasar ao fiado.
117. OLEIROS
- Cando se chega co barro ao obradoiro, botse no barreiro, ou
maseiro que soe ser un chan de lousas de pedra onde pisado cun
pisn, despois crbase para eliminar as areas evitando as que leve
grumos e posteriormente amasado coas mans, formando bolos que
deixan xunto a roda. Deste barro van collendo anacos, amsano coas
mans ata que conseguen a axeitada plasticidade e logo colcano na
base do torno -espallando previamente cinza para que o barro non
quede pegado no fondo- e comezan a facerlle o cu ao cacharro,
estendndoo co canto da man. Posteriormente van facendo cerillotes
ou churros co barro entre as mans para colocar xunto ao borde do
fondo e as poder ir erguendo e modelando as paredes do cacharro co
movemento do torno ata acadar a altura que se desexe. A barriga e o
colo definirnse axudados das mans e coas pitelas ou canaveiras,
para o borde empregarse tamn un trapo. Se o cacharro leva bico e
asa, estas modelaranse cos dedos das mans e unha vez finalizada a
peza decorarase.
118. CESTEIROS
- A cestera unha das actividades mis antigas realizados polo
home. Vimbios, colmo e madeira eran tecidos polos cesteiros para
obter obxectos para transportar e almacenar.
- Dependendo da materia prima coa que traballaban podan empregar
diferentes ferramentas, as por exemplo para traballar a madeira
precisaban do burro, da rasoira, o mazo, o fendedor o rechegador e
os ferros. Para a palla necesitarase un punzn ou subela, e para a
de vimbio unha coitela.
- Ao igual que outros oficios tradicionais galegos, a cestera
naceu como una actividade relacionada coas tarefas agricolas e do
mar para producir obxectos que facilitasen o quefacer diario.
Labregos e marieiros facan os seus propios cestos, pero os cambios
econmicos e socias que se desenvolveron en Galicia, sobre todo a
partir do sculo XIX, permitiu mercar os produtos que ata agora
facan eles mesmos. Moitos especializronse no oficio e comezaron a
xurdir os primeiros obradoiros artesanais, principalmente nas
vilas.
119. Patrimonio inmaterial dos cesteiros
- -Quen fai un cesto fai un cento, se lle dan vergas e tempo
-Cesta patela arrumba mis que leva. -Amor de nenas, auga nun cesto
-Quen fixo o cesto que lle poa o aro
- Miren os cestos e mrenos ben que coma eles , non os fai ninguen
O meu amor cesteiro e chegado a grandeza: traballa con facas de
ouro, que as de prata son baixeza
120. A Cestera no Barbanza
- Nazona do Barbanzahai unha gran tradicincesteira, dedicada
tanto mundo do mar coma mundo agrcola, onde tpica a cestera ,anda
que tamn se utiliza para outros oficios. Na entrevista que
realizamos comprobamos como un cesteiro da comarca (Manuel Romero
Figueiras),realizaba todo tipo de cestos e cestas, tanto para o mar
, para o peixe, ou para o mundo agrcola.
121. AUTORES: Alumnos da materia de Antropoloxa de 1 de
Bacharelato (curso 2008-09), baixo a direccin do profesor Emiliano
Morenza MSICA:Love Theme From Blade Runner , de Vangelis