Tekstil Sektöründe Kadın Solunum Sağlığı
Dr. Fatma EVYAPAN
Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD
TTD Çevre Meslek Çalışma Grubu
Sunum Akışı • Solunum Sisteminin Biyolojik Davranışında
Cinsiyet Özellikleri
• Kadınların İşçgücündeki Önemi
• Kadınlarda Potansiyel Mesleki Maruziyetler
• Tekstil Çalışanlarında Solunum Yolu Hastalıkları
Havayolu Davranışının Biyolojik Belirleyicileri
>
FEF 25-75 FEV1/ FVC
< FEF 25-75 FEV1/ FVC
Kadınların Potansiyel Maruziyetleri
Beyin Gökyüzünden Daha Geniştir
Emily Dickinson
Kadınlar Neden Tekstil Sektöründe Daha Yoğun?
• Avantajları – Yatkınlık
– Prestijli
– Ücretlerin düzenli ödenmesi
• Dezavantajları: – Daha düşük ücretle çalışmayı kabullenme
– Uzun çalışma saatleri
– Mesaiye kalma zorunluluğu
– Kötü çalışma koşulları
– Psikososyal sorunlar
Türkiye’de Tekstil Sektöründe Kadın Oranı
Dokuma Lifleri
• Sentetik
– Naylon
– Reyon
– Poliyester
– Poliprofilen
• Organik
– Pamuk
– Keten
– Kenevir
– Jüt
– Sisal
– Bambu
– İpek
PAMUK VE İÇERİĞİ • Pamuk Gossypium adı
verilen bir bitki türünden elde edilir.
• Lifleri tekstilde kullanılır
• Tohumları yağ ve protein kaynağı;
• Kökleri ilaç yapımında kullanılır.
PAMUK TOZLARININ BİLEŞİMİ
• Sellüloz fibrilleri
• Bitki artıkları (küçük kırılmış bitki parçacıkları, kozaları)
• Topraktan bulaşan maddeler
• Saprofit mikroorganizmalar (genellikle gram (-) bakteri ve funguslar)
– Endotoksinler
Pamuk Tozuna Bağlı Akciğer Hastalıklarının Sınıflandırılması
Solunum Sistemi Havayolu Akut bissinosis Kronik klasik bissinozis Solunum Yolları iritasyonu Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı
Parankim Pamuk tozu pnömokonyozu/ İnterstisyel Akciğer hastalığı
Sistemik Febril Reaksiyonlar
Dokumacı ateşi (ODTS) İkincil febril reaksiyonlar
FEBRİL REAKSİYONLAR
DOKUMACI ATEŞİ
• Pamuk tozu ile ilk karşılaşma sırasında ortaya çıkar : 4-8 saat içerisinde kuru öksürük, kas ağrıları halsizlik, titreme ve febril reaksiyon.
• Reaksiyon saatler sürer;
• Maruziyet sürse bile bir daha tekrarlamaz.
Karşı çıkmak istediğim kurallar var bir haykırış!
Küçük dünyanız sizin olsun
Tezer özlü
BİSSİNOZİS
BİSSİNOZİS (tarihçe) • Bissos (Gr):Dokuma için kullanılan
çok ince değerli lif ve bu lifle yapılan dokuma
• Bissinozis terimi ilk olarak 1877’de Proust tarafından kullanılmıştır.
• Collis 1909 yılında yaptığı çalışmada tarak bölümünde çalışanlarda %74 oranında pazartesi semptomlarına rastlamıştır;
• Kronik bissinozisle ilgili ilk kapsamlı çalışmayı Schilling gerçekleştirmiştir.
AKUT BİSSİNOZİS
• Pamuk tozu ile ilk defa karşılaşanlarda akciğer fonksiyonlarında akut olarak meydana gelen değişiklikleri belirtmek için kullanılmaktadır.
KRONİK BİSSİNOZİS
• Semptomlar:İlk pamuk tozu maruziyetinden en az 10 yıl sonra ortaya çıkar;
• Periyodik olarak ortaya çıkar;
• Özellikle Pazartesi günü (haftanın ilk iş günü) en ağır düzeyindedir; – Göğüste direnç, baskı hissi (Chest tightness)
– Nefes darlığı
Bu belirtiler haftanın ilerlemesiyle hafifler.
DSÖ Bissinozis Sınıflandırması Derece Sempotmlar
Derece 0
Bissinozis Derece 1 Derece 2
İş dönüşün ilk günü nefes /göğüs sıkışıklığı İşe dönüşün ilk günü ve çalışma haftasının diğer günleri nefes/göğüs sıkışıklığı
Solunum yolu iritasyonu
SYİ 1 SYİ2 SYİ3
Toza maruziyete bağlı öksürük Yılın 3 ayının çoğunda tozla ortaya çıkan balgam En az iki yıl boyunca tozla ortaya çıkan ya da ya da altta yatan akciğer hastalığının ağırlaşmasıyla artan artan balgam
DSÖ BİSSİNOZİS SINIFLANDIRMASI: Solunum fonksiyon Testleri
Akut etkiler Kronik etkiler
Yok Vardiya sonrası FEV1’de < %5 sabit bir azalma ya da artma
Hafif Vardiya sonrası FEV1’de %5-%10 arası azalma
Orta Vardiya sonrası FEV1’de %10-%20 arası azalma
Ağır FEV1’de >%20 azalma
Yok FEV1>%80 beklenen
Hafif-orta FEV1 % 60-79 beklenen
Ağır FEV1 < %60 beklenen
Neysem oyum aşk ve nefretle buğulanmadım
Zalim değil sadece dürüstüm
Sylvia plath
• İşe yeni girmiş, sigara içmeyen, yaş ortalaması 18 olan 223 kadın tekstil işçisi
• İşe giriş, 3 ve 12 ayda semptom, ∆ FEV1 değerlendirmesi
• Pamuk tozu ve endotoksin maruziyet tayini
Semptomlar
Üçüncü ayda prevalans N:194(%)
Birinci yılda prevalans: N:136 (%)
Öksürük ve balgam 7 (3.6) 2 (1.5)
Kuru öksürük 13 (6.7) -
Göğüste sıkışıklık hissi
1 (0.5) -
Burunda iritasyon 5 (2.6) 2 (1.5)
Boğazda iritasyon 6 (3.1) -
Yorgunluk 2 (2.0) -
Cilt problemleri - 4 (2.9)
3. Ayda ∆ FEV1 Düzeylerinin Semptomlara Göre Değişimi
Tüm İşçiler Semptomatik Asemptomatik
∆FEV1 (ml) 3 ay sonunda 1 yıl sonunda
-18 + 90 -24 + 81
-26 + 71 -61 + 64*
-18 + 92 -21 + 82
∆FEV1 (%) 3 ay sonunda 1 yıl sonunda
-0.63 + 3.32 -0.94 +3.17
-0.87 + 2.43 -2.34 + 2.46*
-0.61 + 3.39 -0.72 + 3.20
∆FEV1 > %5 3 ay sonunda 1 yıl sonunda
21/194 (%10.8) 15/136 (%11.0)
4/20 (%20.0) 7/15 (%46.7)*
17/174 (%9.8) 8/21 (%6.6)
• Organik toz endüstrilerinde:
– Tarım, tekstil, gıda işleme
• 3011 işçi
– 1379 kadın
– 1632 erkek
• Kontrol grubu: 800 kişi
• Akut ve kronik solunum semptomları
• Solunum Fonksiyon Testleri
Kronik Semptomlar Gruo Cinsiyet N Yaş (ort) Maruziye
t yılı Sigara (paket
/yıl)
Kronik Öksürük
%
Kronik Balgam
%
Kronik bronşit %
Meslek astımı%
Grade3&4 Dispne
%
Nazal akıntı
%
Sinusitis %
Tüm Gıda İşleyiciler
F 746 33 10 5.0 24.9 19.1 14.9 2.4 21.4 16.3 19.8
M 259 35 10 14.4 39.3 36.4 29.4 1.8 25.4 30.1 18.6
Tüm Tekstil İşçileri
F 381 31 9 6.0 27.2 16.8 14.3 4.9 20.8 27.3 16.5
M 173 35 11 13.8 43.1 32.8 29.9 4.2 20.4 18.5 13.9
Tüm Çiftçiler
F 252
39 11 8.4 21.6 14.3 9.6 2.3 24.4 21.1 17.1
M 1200 36 11 16.8 31.8 27.6 24.4 1.6 13.3 18.6 18.0
Tekstil Endüstrisinde Kadın ve Erkeklerde Kronik Solunum Semptomları
Grup Cinsiyet N Ort Yaş(yıl)
Maruziyet (yıl)
Sigara Paket
yılı
Kr öksürük
%
Kronik balgam
%
Kronik bronşi
t %
Meslek astımı
%
grade 3&4
dispne %
Burun akıntısı
%
Sinusit %
Pamuk F 37 34 11 7.5 31.6 15.8 15.8 3.5 31.6 52.6 37.2
M 34 39 15 15.0 38.2 29.4 23.5 6.5 23.5 32.9 20.3
Kenevir F 48 35 12 7.5 50.0 28.9 26.3 10.5 21.1 39.5 21.1
M 29 43 18 23.0 57.1 39.3 39.3 7.1 21.4 25.0 25.0
Yün F 176 35 11 7.5 24.5 11.0 6.0 3.5 18.5 28.5 20.4
M 76 36 11 16.0 60.8 44.8 43.5 4.2 25.8 21.7 22.5
Jüt F 70 23 3 2.5 15.7 14.3 11.4 2.9 22.9 5.7 0
M 15 25 4 5.0 30.5 25.1 19.1 1.5 18.7 4.1 0
Sisal F 50 29 8 5.0 14.0 14.0 12.0 4.0 10.0 10.0 4.0
M 19 30 9 10.0 29.1 25.5 24.1 1.9 12.4 9.0 1.5
Tekstil Endüstrisinde Kadın ve Erkeklerde Akut Solunum Semptomları
Group Cinsiyet N Öksürük %
Dyspnea %
Boğaz Göz irritation
%
Burun Başağrısı %
iritasyon %
kuruluk %
ssekresyon %
Kuruluk %
kanama%
Pamuk F 37 61.5 54.9 72.5 69.3 70.5 20.5 40.5 20.3 45.7
M 34 63.7 56.9 67.3 60.5 61.3 19.5 50.0 21.4 21.5
Kenevir F 48 76.3 65.8 71.1 81.5 68.4 23.7 65.8 28.9 47.4
M 29 71.4 71.4 67.9 67.9 82.1 17.9 60.7 28.0 82.1
Yün F 176 67.2 60.3 50.1 40.5 41.5 30.6 30.2 29.5 35.1
M 76 68.3 62.4 55.1 41.4 44.5 32.5 32.5 30.1 22.5
Jüt F 70 63.2 63.2 57.9 63.2 73.7 36.8 36.8 26.3 73.7
M 15 60.1 62.3 50.7 60.3 65.5 30.7 31.2 25.1 19.3
Sisal F 50 60.0 35.0 45.0 45.0 60.0 20.0 20.0 20.0 20.0
M 19 57.2 30.1 40.2 41.3 40.0 19.5 15.1 17.1 12.3
Tüm tekstil çalışanları
F 381 65.6 55.8 59.3 59.9 62.8 26.3 38.7 25.0 44.4
M 173 64.1 56.6 56.2 54.3 58.7 24.0 37.9 24.3 31.5
• Shangai kadın sağlığı çalışmasına katılmış ve erişkin çağda hekim tarafından kronik bronşit tanısı konulmuş 4873 olgu ile 9746 kontrol olgusu
• Sigara, yaş, ekonomik gelir ve astım gibi faktörler düzeltildikten sonra meslek ile kronik bronşit arasındaki ilişki incelenmiş
Occupational Groups and Occupations
Ever employment Duration of employment
< 10 years ≥ 10 years Trend P
Cases OR (95% CI)* No OR (95% CI)* No OR (95% CI)*
CONSTRUCTION WORKERS
48 0.97 (0.72–1.30) 31 0.96 (0.66–1.37) 17 1.00 (0.61–1.63) 0.88
TRANSPORTATION WORKERS
72 0.84 (0.66–1.07) 28 0.70 (0.48–1.02) 44 0.97 (0.71–1.31) 0.35
TEXTILE WORKERS 833 1.09 (1.00–1.18) 295 1.14 (1.01–1.30) 538 1.06 (0.96–1.17) 0.11
Spinning/Filature/Plying/Twisting
245 1.28 (1.12–1.47) 94 1.44 (1.16–1.79) 151 1.20 (1.01–1.42) 0.003
Instal/Maint Mach Weaving/Knitting
21 1.33 (0.85–2.07) 10 1.37 (0.72–2.61) 11 1.29 (0.70–2.39) 0.25
Textile Printing & Dyeing Workers
30 1.33 (0.92–1.93) 12 1.50 (0.83–2.70) 18 1.24 (0.77–2.00) 0.20
PAPER WORKERS 38 1.20 (0.87–1.67) 18 1.35 (0.84–2.17) 20 1.09 (0.70–1.71) 0.40
Paper-Making Workers
14 1.47 (0.86–2.53) 5 1.66 (0.66–4.14) 9 1.39 (0.71–2.72) 0.21
WOOD WORKERS 18 1.39 (0.87–2.24) 12 1.53 (0.85–2.75) 6 1.18 (0.52–2.68) 0.27
Other Timber/Finished Prods
10 1.61 (0.85–3.06) 5 1.40 (0.57–3.45) 5 1.90 (0.76–4.74) 0.11
AGRICULTURE AND FARMERS
526 0.95 (0.85–1.05) 393 0.96 (0.85–1.08) 133 0.91 (0.76–1.09) 0.24
Tea plantation/Orchard Farmers
11 1.23 (0.67–2.26) 10 1.14 (0.60–2.16) 1/0 96.91 (0.00–∝) 0.37
Other farm workers 12 1.31 (0.73–2.34) 6 2.16 (0.93–5.02) 6 0.95 (0.42–2.14) 0.65
Forest Raising/Planting Personnel
14 1.46 (0.83–2.55) 9 1.31 (0.67–2.56) 5 1.94 (0.70–5.41) 0.14
Animal Husbandry Workers
5 3.19 (1.21– 8.45) 4 3.94 (1.25–12.46) 1 1.92 (0.25–14.60) 0.04
• 1981-2001 yılları arasında
• 447 pamuklu dokuma işçisi
• 472 ipekli dokuma işçisi kohort araştırması
– Toz ve endotoksin maruziyeti
– Bissinozis semptomları
– Solunum fonksiyon testleri
20 Yıl Boyunca ve Son 5 Yıllık Dilimde Yıllık FEV1 Kaybı (mL·yr−1)
FEV1 FVC
Pamuk işçileri İpek işçileri Pamuk işçileri İpek işçileri
20-yıllık period
Tüm −32.4±1.0** −27.3±0.9 −29.2±1.3* −25.0±1.3
Erkek −42.3±1.5** −35.0±1.3 −36.8±2.0 −33.6±2.1
Kadın −24.6±1.0* −21.5±1.0 −23.1±1.5* −18.6±1.4
Sigara +¶ −45.2±1.6** −36.0±1.6 −38.1±2.4 −33.4±2.6
Sigara- −34.9±2.8 −32.3±2.3 −33.5±3.9 −34.1±3.4
Son 5-yıllık
period
Tüm −32.7±2.5** −23.3±1.8 −56.3±3.5 −54.1±2.9
Erkek −43.0±4.9** −28.4±3.3 −68.5±6.5 −71.4±5.4
Kadın −24.6±2.2 −19.9±2.0 −46.7±3.3 −42.8±2.9
Sigara +¶ −48.1±5.6** −28.7±3.7 −72.7±7.3 −68.4±6.6
Sigara- −27.8±9.7 −27.6±6.6 −56.0±13.9 −78.1±9.0
Özetle
• Günümüzde kadınlara ait meslek hastalıkları daha çok “kadınlara has” meslek gruplarının özelliklerini taşımaktadır: – Sağlık sektörü, temizlikçiler, dokuma ve gıda sektöründe görülen temel
hastalık: işyeriyle ilgili astım
– Tekstil sektöründe rastlanan: Bissinozis ve kronik havayolu hastalıkları
• Kadınlar daha küçük akciğerlere sahip olmakla beraber bu aynı işkollarında çalışan erkeklere göre dezavantajlı gözükmemektedir
• Bununla birlikte kadınların iş hayatındaki temel sorunları: – Ücret eşitlsizliği
– Ağır çalışma koşulları
– Beslenme bozuklukları
– İşyerinde yaşanan psikososyal stresler
8 Mart Dünya Kadınlar Gününde Kadın Tekstil Emekçilerini Anıyoruz
Teşekkürler
Top Related