TOPRAK ZEMİNLERDE TAŞIMA GÜCÜ
SIĞ TEMELLER
SIĞ TEMEL TÜRLERİ
Genel anlamda temel derinliği (Df) < Temel genişliğinden (B). Ancak, Df/B < 4 olmalıdır.
1. Tekil (münferit, individual) temel: Kolon yüklerini taşırlar2. Şerit (mütemadi, sürekli, continuous ) temel: Genellikle duvar
yüklerini taşır ve L ≥ ~ 5B3. Radye (Yayılı) temel: Zayıf zeminler üzerindeki yapılarda yükü geniş
alanlara yayarak temel gerilmesini azaltmak için kullanılırlar.4. Birleşik temeller: 1 ve 2 nolu temellerin geçişi niteliğindedir.
B
Df
Kolon
Temel(Sömel)
D: in derinliği
B: in genişliği
f Temel
Temel
Kolon
B
Df
L
A
B
C
1 2 3
L1
BA
BB
BC
A
B
C
1 2 3
L2
A
B
C
1 2 3
Döşeme
Temel
Df
(A) Sığ (yüzeysel) temel türleri
(1) Münferit (tekil) temel (2) Şerit (sürekli) temel (3) Radye (yayılı) temel
(Ulusay, 2006’dan)
Şerit temel
Tekil temel
Temeller için yükleme koşulları
B: Temelin genişliğiqu: Temel tabanı gerilmesiσ0: Surşarj (örtü) gerilmesi
Bir temel için;
1. Oturduğu zemin seviyesinde MAKASLAMA yenilmesi olmamalıdır.2. Toplam oturma miktarı temel türü için tolere edilebilir olmalıdır.
İzin verilebilir Oturma Miktarları
1. Tekil temellerde 25 mm (enfazla kumlu zeminlerde 50 mm, killi zeminlerde 75 mm)
2. Radye temellerde 100 mm3. Kazıklı radye temellerde 150 mm
Yapısal deformasyon (eğilme) miktarlarının (iki noktanın bir birine göre hareketi) sonuçları
1/150 : Yapıda genellikle yapısal hasar gelişir. 1/250 : Yüksek rijit yapılarda düşeyden sapma gözle hissedilir.1/300 : Perde duvarlarda çatlamalar beklenebilir.1/500 : Yapının taşıyıcı unsurlarında çatlak gelişmez.
Farklı oturma yapıda deformayonlara neden olur.
Temeller iç in zemin araştırmaları
Mevcut verilerindeğerlendirilmesi
Arazi etüdleri + arazi(in-situ) deneyleri
Laboratuvardeneyleri
(1) (2) (3)
Hesaplamalar
Temel zemini veya kayacınınmühendislik özelliklerinin
değerlendirilmesi
(a) aşamasındaki veriler ile inşası planlanan yapının yükü ve
geometrisi esas alınarak
İzin verilebilir taşıma gücünün tayini (q )a
Oturmanın hesaplanması (s)
Hesaplanan q ve s değerlerine göre taşımagücü mü, yoksa oturma mı daha kritik?
a
Kritik olan değere göre temel tipinin seçimi ve temelin boyutlandırılması
Projemühendisinceyapılır
(a) (b)
(4)
(5)
Temel Tasarım Aşamaları
Makaslama yenilmesi
Oturma Farklı oturma
+
Temel Tasarımı
Göreceli olarak zemin türlerine göre taşıma gücü değişimi
Tanımlar:
Nihai taşıma gücü (qu): Temel tabanındaki zeminin yenilmeksizin (makaslama yenilmesi) taşıyabileceği en büyük gerilme düzeyi
İzin verilebilir taşıma gücü (qa): Bina ve saha önem derecesi ile veri kalitesi dikkate alınarak seçilecek güvenlik katsayısı ile hesaplanan taşıma gücü değeri
ZEMİN EMNİYET GERİLMESİ = İZİN VERİLEBİLİR TAŞIMA GÜCÜ
Analiz yaklaşımı Nihai taşıma gücü (qu)
Kayma dairesi için
Makaslama yenilmesi
uu cq π+σ= 20
Rijit kama blok hareketi uu cq 60 +σ=
Yüzey üstü merkezli daire için
Makaslama
hareketi
uu c.q 5350 +σ=
Drenajsız killerde başlangıçtakitaşıma gücü yaklaşımları
Zemin ağırlığı Temel türüTemel boyutlarıDikkate alınmıyor.
Sığ temellerde drenajsız killerin taşıma gücü
cuu Ncq +σ= 0
⎟⎠⎞
⎜⎝⎛ +=
LB..NN )kare(c)dörtgen(c
160840
B: temel genişliğiL: temel uzunluğu
Terzaghi ve Peck (1967)
Şerit temel için qu = cNc + σoNq + 0.5γBNγ
Kare temel için qu = 1.3cNc + σoNq + 0.4γBNγ
Dairesel temel için qu = 1.3cNc + σoNq + 0.3γBNγ
SIĞ TEMELLERİN TAŞIMA GÜCÜ İÇİNGENEL EŞİTLİK
(Hansen, 1970 – De Beer, 1970)
)IdsN()IdsN(c)IdsN(q 'ccccqqqq
'u γγγγγ++σ= 0
Nq, Nc, Nγ: Taşıma gücü faktörleri
sq, sc, sγ: temel şekil faktörleri
dq, dc, dγ: temel derinlik faktörleri
Iq, Ic, Iγ: eğimli yükleme faktörleri
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11 10
φ
100 1000N , N , N (Taşıma gücü faktörleri)γ c q
Meyerhof
Hansen
Nγ
Nγ
Nq
Nq
Nc
Nq = exp (π tanφ) tan2(45 + φ / 2)
Nc = (Nq – 1) cotφ
Nγ = 1.8 (Nq – 1) tanφ (Hansen’e göre)
Nγ = (Nq – 1) tan (1.4φ) (Meyerhof’a göre)
Nq, Nc, Nγ: Taşıma gücü faktörleri
c
qc N
NLBs +=1
'q tan
LBs φ+=1
LB.s 401−=γ
ζ+= 401 .d c
)sin(tand ''q φ−φζ+= 11
1=γd
Şekil faktörleri Derinlik faktörleri
1≤BD için
BD
=ζ
1>BD için ⎟
⎠⎞
⎜⎝⎛=ζ −
BDtan 1
DB
quβ
2
901 ⎟⎟
⎠
⎞⎜⎜⎝
⎛ β−==
o
qc II
2
1 ⎟⎟⎠
⎞⎜⎜⎝
⎛φβ
−=γ '
o
I
Temele açılı yükleme koşulu
Yük uygulama noktasının temel merkezinden sapması (eccentricity) durumu
Tek yönlü eccentricity, e
Etkin genişlik (B’): (B-2e)
⎟⎠⎞
⎜⎝⎛ −=
Be
BLQq min
61
⎟⎠⎞
⎜⎝⎛ +=
Be
BLQq min
61
6Be ≤ Neden ?
Çift yönlü eccentricity, e
6BeB ≤
6Le L ≤ olmalıdır.
( ) ( )L
BBLBBB'
22111 −
++
=
TEMELLERDE GÜVENLİK KATSAYISI KAVRAMI
• Bina önem derecesine ve veri kalitesine göre seçilir.
• Genellikle 2’nin altında olması önerilir.
DqDq
FOSa
u
γ−γ−
=
Kohezyonsuz Zeminlerin Taşıma Gücü
B Dw
Df
YASS
700En fazla oturma: 25 mm
600
500
400
300
İzin
ver
ilebi
lir taşı
ma
gücü
(kPa
)
200
100
0 1 2 3 4Sömel genişliği, B(m)
SPT-
N
5 6
5
10
20
30
40
50
(Dw ≥2B)
Cw = 0.5 + 0.5 (Dw/(Df+B))
Dw
Terzaghi ve Peck, (1967)
0 0.5 1.0 1.5 2.0
CN
0
100
200
300
400
500
Efek
tif ö
rtü g
erilim
i, ´ (
kPa)
σv
Örtü yükü düzeltme faktörü
N1=CN (SPT_N)
DERİN TEMELLER
Top Related