8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
1/798
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
2/798
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
3/798
! "#$%&' "#$% (&
) (*+, -&./ 0 12- & 1345# 6&7 (*8&9
:; (*+, -- , *8?& @8 (#9 A*B 6&7 (*8&9:C ?& 6 &9 1-4% (*8&9
: DEE (#9 F*G% H 9 (*8&9
/) IJ$ 6&7 (*8&9/C 14EK 9 14E8 L,& 6&7 (*8&9
/ M#NK O (#9 1K*, 6&7 (*8&9/ P>4Q% &RK S*@,)/ &,
; &, -G% Q
CC ET
C: ET UV!
B*-,C 9*W
X,Y&Z%
: P#B: [5*-
: *@B
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
4/798
[* C
: N-B#9;/ \*GJ45
;; N-B#9 ];;: (#N^ _9 +,
;) _9&@
;) =*,#QP 19 _9; aB _9 *8
; &@K M&b _9 c%*@d;C 1@Z5 *
e _9 &f@QZ%
;C! &@4Q@P _9 &9
;! &%;!C 17#. &@ _9 *8
;!: *eTK
; %*eRK;) (#@ &RK
; D * %;:! " 1E#9
;/ K _9) 5 \*eW$P#9)! eP*e
) P _9 @G% &NQ,#9 1.*a5 -Z, _9
&J9 gB*,
: %*Gb: 1*, 1#9
; 1*, b*8#9; 1Q 9 #+% 1$9 5*hP#9 &Qb _EGP#9
/ *N^ KCC (*EK *4
C 1+P
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
5/798
! [*
C/ 1B Dh PiE% L _EB j %!) K Hk
! 1K*EK F*Q.! (*@
!/ 1+P F
H%*% (*+, -&.
&*%: *G7
/ &8*l
/ 1K*+N^ m _9 1 _9 C &J9 P#9
C 1K*e*9
C;! j#. _9C 1-&N5 6G5#9
C %*% (*@a4%C "*WP _%#% (*@QK _9@G% &NQ,#9 n
C 1hP#, P*5 _9 *8 aGP#9 n;C: aGP _9 *8 @G%#9 nCC; *@ V%_9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
6/798
[*
C/) 1K*q@bC// (0*b _9 r
!) "^ [b 9 s&Q% #9*9 _9 r!)C &a9 n:
!) _9 n/
!) 1.*a5 -, _9 n;)!)/ q9 (*@QK _9@G% _9@G% N% [b n;
!; 1o&% 5 n;;! 15#7 [b r;
! 15#7 _P &JK r;C
!;: 1eB % r;!! &$% r;
!! 1P>' r;
!:C 1K*45&+b r;:/; &$. *% r ;/
;; &$% r);! GP19 _9 r
!) tK*^ *d!: 1T _Po 1u* n! 1B % nC
C Qb v')) %*%
)C B# r
;C F r ;) #K r
; =*K H@J r CC H%*% r ! *Q% r
:C H5&+.
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
7/798
DhnK (&n3 n4N2 (#- * wK H*-b1@K \& x5 #+l * *b &J% 9 a% *T yV% x-4b b % # *T% (@4% D% *9 *8\& x&
\& (*-z 8 K#9 (*K& *9 h4E% M*@ &B \& K&1% &.*E% (&
*4nK "& *b D* HGE% Kb 1GE% -4b W9 (*% *9 1K*E'
*n5 &d*n >n, \&n #n *n% xK#n9 H _@ *TB 9 >K (*#+ K
(*-z -4.&2 &. *8K*E. * * 1% (#-. * -4.&{|K # (*3*E@8
&2 # 9 *8\& }~ @G% 1K*% 4N2 5 * 49 &%* F#B O&b
n \& #+%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
8/798
[* :
(#1% &V B -4E1% H9 12*5 (*-z 8 \& & K1% >z*K (**
2ST 8 +0 *
a- &9 1-% *8\& ( _9 _$5 z&2 5*9K#9 H9 1K** B&% HN2
\&n H8*n, F#nB mn^ hn.
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
9/798
/ [*
#9 *8\& >K wK &9 H5 4N2 # & *N45 *+K *818*2 # (#GP \*4xK Dab x* &2* #b 1@ H *+K H.&Q% -z &8 x& *@4
*8(*4E3 *8F#2 *G^ x1B 18 *K#B m4$% *8K#2 (#z *%
1% *+K (*% K- & H5 \& *34E *345# *+8# 45 *8_b
(*K F#B 9 *K aB 9 -91% 9
_% * (& F*K Hb ,# >K 15*-b.* H5&. 9 \& 1*-b
M*5&9 149 s*Q% _ Hb 18*2 b * (*N5#9 (* Q (*-z >3
(*2K&n H&nB ( F*n. 1-Qn .*n 9 \& H _@8 9 #K 1@ *&n2 yV% -4b *+4b &% _ 9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
10/798
[* )
-n% n9 H5 pnK *4Nn2 _n HNn2 #5 H5 1*-b H8 @8 *45&.
2SO 8 L "#$ *
5*95 D4 9 > H5 9 A*Q9 # aK 1P#7 H2*9
*8K#@nK \ F*Vn%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
11/798
[*
H5 ( nK& DhK &T8 ] *% #K * *% _9 m4$% *(*K (*% K#9 a% * -% 18&2 &%* &T8 D H*aB *
H5 {2 *@K Q H@5 9 &aK D@ (&3 (#z =&9 H5 #9 &Q% _9=&9
Kn5 na% n9 (#nz KK# *@K Mh@PH9 H@5 9 &%* & 9 (&3 *%
#P cn 1n ZH-nZ n HN2 K *@K * #45 =&9 9 K& *2 Q &%*
2:D Y # 3 ! F'I$ @Z *OP 8 *
5*9*+ &^
nb ( O&nb &4n n (*-z Q H@5 9 *@K (>2 9 (*K*@E% >P *%
n9 *nK nb 4.&{n &z (#z (9 #45 H.&2 #^ &T8 ] -%#K Mh@PH9 &9 Q DoN F45
*-45 hN ^ a- *d H+, 19*+b #@G% *K &3 DG%
H5 ( DhK _ (#@o% H5 & DhK Q _@8 #9 F#@Q% >K
9 K4.1% a% 9 -% #9 18&2 &5 >9 &Q% _9=&9
* & 8# Hh.#% _% *9 K1@K b 1 _% &9 H5 4N2 (&3
*@K Q 9 H K1@K 4E*b _% H5 4N2 xHEz ( K5& K
nb DhnK F#n5 DQn. wK K4N2 9 >2 8# *@K (9 a9 -
HNP*$n% F#5 *9 # *9 Hh.#% &9 >2&8 *% 1-1% K # H5 _ s
+n. n2 *@nK Qn n9 =&n9 n5
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
12/798
[* ;
"n7 1N4$n% 1K*Qn% n9 * *G% 17 H5 1-Q% 9 HqP _n80 #n, x%n a4n% ?&n' +. x6* +. H5 @, ( #b1%
4EK &u*B 1@ 5 9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
13/798
[*
_ K#%*9 F, UG9 (#-. 1h # * % Kb *4G% 1P45 #&4nE2 *9 >K (*K*@E% # (*% *% #9 (*@E%&' &% *9 (*K*@E% * *K
Fn, UG9 (#-. 1h # K 5 9 \& &' # (&2 5
*n5 _n80 *n9 *8\&n n #@nK xn ^ #^ 9 wK b M*EB &49
&4E2 *% xK&1% *9 -4b &%* 9 1K*@ *9 K-b1% z( # 149
1%# K#b &&5 (&9 9 (*4E9& _%&5 *8\& b % K b M*EB &u n9 *+hn. &Tn8 (& H5 #Q% _@8 #@K _Q% 1$* (#1@K
}H%*% F (b .*u *9 (*Qb #% *Q% x#K xB# *h F#^ *d &9
(*nK _+n% n K%*nK n ( *+nz (&n K&1n% *N4n5 _
_%5 *h% \*4 H5 }8 ;C 4b{2 &Qb D*@5 _9 1 _EGP#9
P*n5 &n *N4n5 }nK&n s4n (*@a4n% 012+32'435 * #
n n }n n (#9 -E aP 1. ?#$P (*EG45 &3
H5 & S*. (*dG% (*45&&8*l 1&9 &9&9 ( HK*hB (*% 9 _$5
1nK&n * ]4h% T% (& 9 -4E% @8 UB*% H5 (*K
H5
*9 - 15&9 K _ F#G &5 &2&9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
14/798
[* C
(*-9 *8H9 #+l x(&&%* (*B*J% * (*K K#1% (*- 1-Q 4898' *K 9 ( _9 F
K#9 &aK j &%* &oG% 1K*E * xb1% 4N2 \*G^ (*K 9 BW^ K#9
*n sn5 _n h4Qn% Kb1n% %*K (*Q9* K#9 \*G^ _%& _z b# *%
5 ^ (*K*@E% (#- 9 -4b &RK "*N ( &9 @8 K*51% 4b{2 #aK
#b1% * (*K }]# *h4 H5 (*K*@E% 5 ^ (& *
mP*na 1na H5 &n Ehn K#2 9 (& P*Q 45#&9 _ ( _9
(*K*@nE% @8 F*@ &9 H5 1+P t&b ( * 1P 1 mP*a &3 1K9 +n. # _4E$K 1-Q% h. *T- #b1% K# h. K1% (*%&. ma%
&9 *-9 _4.&2 @J (& ( #b1% @+. ( *+4, & F H5
H5 4nbnK 1+9*% h9*5 PiE% p 9 #9&% 1&b *84aK ( 1J$b
b*91%
#9 1-4% t-% *+z &9 & 1%5 *o &t%*, 1-Q% h. *8Q9
(& n
}&%* *4. F# H-5 UB n;
}DV@ M* n
>9 *@ 1K*3@8 6.# * S*@, nC
( nb m&Qn b 4N2 (*9 *9 >z 9 HEK 1 s&4 6J (*@
n9 x 1K*@n5 *8\*4 9 x(*34b&. 9 x 9 *h4 H5 4EK =>, b &9 D@4%
( -4nE% n9 nz \#n nz }` Hb#K&5 9 *h4 xH%* 9 x (*2*45&.
sn&n9 #b1% 1+P
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
15/798
! [*
H. ( 1*.#ab 4b #, } :C r 8 : 1.#4%r 8 ; 1.#4% (#@a4% OW^ Q5 _9 K1% }:n:)/ x}/Cn) b&P(*8
K&1% UG9 5 (*a8*-2 tu *9 H5 &9 * 9 1K*E #% } :C!
(n _n9 K#n9 4n& ( 9 X, &. P>4Q% #9 h9*5 1VG9 _
W W4Q% H5 4N2 _$5 1K*@a4%
K1n% H-n5 1*n8>n2 (&n 1*n 49 *h F#^ (*9 _@u (*K*@E%
n9 *-45 &9 % 1*.4 F#^ D^*N *h *>, *9 14 *8Q9
*, _@8 -4& >K 1h (*8&9 9 H H-5 % H5 9 j%b *'
x&n (*8*-n2 (*a&n% tnu #9 * H.&21% & UG9 #% 1*E%
_n9 1nK&n *n 1oQn9 F#Pn% &9 *-9 &21ab (*EK 9 *h4 *
&@b & 45 =>, h. b D* *N 1hK # 1NE. # _9 (
( @8 H5 4N2 1NE. # *9 *% H5 1hK # @8 h. H5 4N2
#,#n% (*EK Dh @8 D*E% ( 1*d *8 ( B&W% D*E% #
&21% @z&5 H5 K &9
F#^ *9 D*E% S&. (*% * *T ( &3% K 1*, Dh 1hK # *%
H5 1h P 5 9 Dh G% &9* _ *4K #b &9 * 9 *+K
1% * 9 1K*@ *#u#% #%
D8 4N2 9 * K H5 9 #Q% 1P#+T% * -b#1% # 45 &8
# -5&9 \#W% 9 %h% N5. F# 9 * -- &$45 8*b
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
16/798
[*
# ~#J$% 1K*Q% # 45 &8 OW^ _ K1%H-5 (& D^*B *8 H5 1P45 * x:* 1hK #
H5 DV@ 1-Q% 9 % #, 9 h. 1#hB D*E% *9 * *9 _4E$K
H5 %12 -K% ;1'1? @ @,& 1NE. # M*
&n9 *n 9 1-Q% _9 *@b1% 1K*K# # _4E$K ( 6W-% *9
H5
( K& m&Q b 4N2 (*9 *9 >z 9 HEK 1 s&4 6J (*@H5 & _Q *+K &%* # 1VB &9 *-9 K4EK =>, b &9 D@4%
x 9 *h4 n
x(*34b&. 9 n;
x 1K*@5 *8\*4 9 n
x (*2*45&. 9 nC
xH%* 9 n!
9 * b*9 \# # } Hb#K&5 9 *h4 n
n 8 (*@ (* *9 *h s4 xb 5 Q4% *8&. 1K*%
h4Q% 1-Q% 9 9 _4b *h4 1-Q (*@ b F _ #% ^#J$% b
n n n9 (#9 h4Q% 1-Q% 9 &h 9 *h4 LG^ H.* #J 9 (#9
*+K #@T% b 1*8UG9 (b 4Q% #+l 14B ( _9 4N2 9
* 45 p % #, 9 x#9 b &2Dab (*EK 9 * (*EK 9 H8*b
HE8 (& &3 * *% }>- H5 >-% (*EK 9 148*b K#2 &8 K 1K&
-1% H*aB (*EK 9 H8*b
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
17/798
[*
Ln,&n% H8*nb n *n >-n &n9 D@4% * }( _9 F# 9 m5 (*K*@E%
(*nEK *n &4n9 n >- * #9 _ (*K D 1a -4EK1%
HEK *K 1i 8 9 K _b 1-Q% u * ( &3 H5 &21ab
2S #4 -D *2P #4 8_1 T
HEK -K*@8 >z 8 5*91Xb V@ ]P (#z H5 1N-% 15 *+K (*9 Dab
145& H9 1* ( _9 *b 5T9HEK *4@8 ] 8 B #N P _a P
*n &n @n n nu *n n &n 1NnK (&n >nK &3 (* 45&
*h4 #, *9 m5 (*K*@E% H5 h4Q% #@8 *% b*9 * &9 (>. *@b-4EK1% K >K 1+ * x&9 #,#% *9 H8*b (#9 F*G% 9
K&1@K *+K (& Di * * ( 1K*Q% \*9 b#
(*nEK n n9 h4Qn% *nab &n2 p xKnb n @n &n2 (*n% _n
8 *9 * 45 _ Di 6&7 * Kb#1% &3 &2 xK#9 K &21ab
*n H5 (#nz (n9 1>, &9 1* *9 UG9 *3-8 (*K -8 *2*5
*n9 UGn9 *3-n8 (*nK K&1% Di HEK *8(9 b 1K9 9 ( %
n% #n^ xK*n9 x(% &. x_4EK xH+, 1% (#w@8 1K9 (#9 pP*%
&n' 1Kn% &n. x*8H+n, 9*%&' 14+, x*8K*9 9*%&' 13K*9 9 *@ ( H5
xH5 4N2 &@b *- Di _ ( _9 K&1% &EN Di *8(% &. 9*%
2*T 8 !_ B % M 6
569HEK b HE8 &3 *8>z b #39 H5 ( b *8&EN &Q _
D8 =>, }*8(9 9*%&' 1K9 9 (h4-% (h4Q% &2 &8 ( _9
5# *8(9 *9 9*%&' 1K9 Di K& UG9 * &% K1% H9
(*+% aGP _9 *8 D 14B K1% *9 9*h% H-5 \*G^ 1oQ9
K&9 * 9 #9 L&^
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
18/798
[* :
1* *9 >2&8 , + + Mh% *8\*4 1% *+l _ENP#,#n% p n8 n9 b 4N2 *+- H5 K m^# 1K*@E,&' *-Q% 9
9 1K*@5 \*4 9 h4Q% (*.#E. &3 1 H+, _@8 9 HEK b # &.
1-Qn% n 1BWn^ n8 *n9 n >nK (&n K#n9 nb h4Qn% n HK*@nE, n
# &. #,#% p 8 *9 H5 _ m^ K m^# 89 1K*@E,&'
_@8 >K &. #,#% 9 148*b &8 (#9 >-% 1-Q >- 1-Q% HEK b
H5
&@n %*nK (n _n9 H5 #9 F#h% F#@Q% * _& h. :*81n% &{n ( 81n% *on n9 H5 1*8#45 _@o4% N
- M* *+K b &RK *8>z *9 *8>z - QP*W% *b F*V%
(b#nK (&n 4Q% D @4B &2 *9 &aE% @8 &9 H.* &4E2 t-% _ h.
K#n9 mP*$n% &21nab (*nEK * 1RNPHG 1-Q% *9 }m5 _4E$K (*K*@E%
_ (*K H.&2 *+, @8 D%* H8*b 1-Q% 9 ( *K K1% Lu#
*b h. *% #WK*@8 -4N2 4.&2 * 9 >K &21ab (*EK * * 1+h.
] x-4EK -K*% b H+, &8 y%* &% 1#^ &21% &RK &*RK
HE9 * 9 (*@8 >K &21ab (*EK 1K& * #% (#1%
( H #9 9 #9&% &2 P>4Q% D &3 s4
n #n9 1n *B 1K& * 45 p 51% &RK 9 ?*Q4% (& #9 1* 8
* (*EK j Hb H*aB &3 * H5 b h% 5 9 (*EK F*@
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
19/798
/ [*
x&@qn \*Gn^ *8 _& 1K*45&+b 4N2 9 # F*@ K *h4 *9 #5 ]K# 1h% (' }8 :) 1.#4% 1-+ZTP Q% *GP
# D@ H5 (*EK # -4N2 K F*h4K (*EK 9 K *+K b
&, *K >K *8Q9 Kb K# e *-9 H+, _@8 9 K K -1% _Q%
b 4N2 &2 _ 9 *4
1na n D^ *9 P>4Q% &. D &2 #Q% b 4N2 wK
(*n% 1*.4n }nb Dn^ F Dn^ &3 LG^ #J (*@
#9 b (*K*@E%_4EK xF>K x xH5 (#w@8 1*@ \*9 &RK 5 1-#, x& *E _9 DhK 9
xK&39 1RNPHG 1K*Q% 9 *NP ( ( 1a -1% DhK % (& 15& &9
-1% F>K H5 x H5 _ H5 h (*@8 &9 >K &Qb &3
-K*% _4EK 15& &9 (% &. _4b H5 (*5 9 K 1P -K1% 15& &9
1-Qn% n9 x(*nEB 1-Q% 9 H5 H5 P>4Q% &RK #5 &RK (&3
9 15& &9 _4EK (*34b&. * 1oQ9 (% &. 1-Q% 9 F>K x#,
K&21% 1&K*%&. E 1-Q%
#*/ #21% K#1% N5. (*K 1K*K*@E% F# 1-#, &2*b 1P>'
1 *B 1l*NP 81% &RK # & &EN F*V% -K*% *9 (& &@
19**n9 &n% _n ]NK H5 Di -%*K *8\& * &9 *-9 x% (&
2T7 8 !_ B % *
H5 19**9 5*9H5 *Q45 K#2*+z _& 1a xDV@ K1% #W5 4N2
H5 b *8#34N2 *G% 1% 1NE. *8 (b 4$%
Eh 5 9 F>4
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
20/798
[* ;)
9 (*% _ #9 b K#9 & H&b D@, -, 1K*E (*a8*-2 tu1P4n5 *n8 x--n *-4n5 }&%* H-5 UB * 1K& * 9 ( *,
}1+hn. M* DV@ ( #9 b 4.&2 H* 9 h. _ K& *N45
n9 #9&n% D*nE% b1n% 4.&n2 * 9 M* 1*E% (#z b1% *N45
_ *^#J b K# *K 9 M* , &9* x#9 b a4% *@
H-5 F45 -4E% ( &3 b*K H8*b * &9 h. -K*% H5 _ 1a
H5 H
(*P>4Q% }% +K (& @K * 48 (& D F#7 (& p # 19 (#2 *K#2 *8&3Ki &9 ( 1P xK&91% * 9 M* 1@
K&1% *N45 # ^*h%
1NEn. *nd n #9 _ #b1% S&b % +K (& D 1?
(*nK }19&n 9 1K*&5 1K*&5 9 1K*K# &49 4P b @,& 19& 9 1K*K#
*-n% &n9 -4.*n n, &9*n >nK DV@n Knb *n2 1hW-% M*
1%5 *8 * &9 DV@ y 1#^ xK& F45 1NE. *8
xnK Dab&qn *n K& &7 69*5 1% DV@ ( *9 (*K b1% *N45
K&9 * 9 # *RK *@ *K (#- 9 ( K # s&J 9 OW^
1%5 H%#aB >&% H. &h% -% xF N 5 }~ @G% *B (*%
(*K *8\& G% _80 &aK *T (*4E9& B 5 }~ @G% (*% #9
&8 - 1NE. %*' 5 * #K ( 1 -K1% 9 @K L%*E *9 * 9
(*n% #n9 tK*n b1n% 4Nn2 n 1n9#n, 9 5&1% ( 51% &RK 9 1%*+9
*8_%&n5 &n% j nb L4n. 1*8_%&n5 H.*n &4nE2 n5 x&%*n (*-K*,
h4Qn% 1X9*^ 14B 1>% x#K*% x14b xHGE% @, m4$% (* 9 B#4N%
1*-b NE. *9 (*K*@E%&' H.&21% (& (*% 1- *VB*% #*K # K#9
(*nK @n8 K&1n% *N4n5 #n *hn &n &n9 1B5 (#z ( -4b
H5 (*K*@nE% *n9 VB*n% *n% n K#n9 "&nb *8*En #n8 *@ &H$5
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
21/798
; [*
&n9 -45*n&n9 _n S*. 9 F45 O5 *9 K#9 (*P>4Q% _ K1@KK& *N45 &RK _8&9 1-Q xO5 (*@8 x# (*-@b D
n *nK _n &n HNn2 a4% (#1@K P>4Q% K h 1&9 m^# _ *9
Dn8 _@nb P>4Qn% n ( F*B K*@b1% UB S*. 5 H5 1K*E
H*-b &9 -* &% _ 9 &8 _@a4% P>4Q% z&2 (*K h 9 KUB
*% #, p@E &RK Dh 9 H5 4Q% h 9 K s4 8 *9 \#, _ @z&5
(*K h 9 K1% h% Dh &9 HQ&b _@a4% *% H5 % Dh HQ7xHb1@nK #n, HQ&b &2 H5 1&b 4Qn% &RnK Dhn xm^#n _ *9 H.*1@K x #, *d s&Q% 9 Dh
14 1+P (* -1% % &b & H*-b 9 (*EK 0 H5 1*@-8
DhK IK xF ^#J _@a4% *% xb*9 6.#% Dh *aB *9 H5 *+9
ED @*PP 8 @#4 Y' $ @J' M1 d@-1%' =G F'I$ @_ +: % "#$ *
2*677 BJ= Q, @N=0 W, 1h (*8&9 1a H5 &2 %* (*8&9 S#K -1% RB%
1a4n% S*@n, UnB (& 9 }1hK 1Q@5 (*8&9 &3 K a Dh *%
F#n Dhn n 1Q@5 (*8&9 &8 -K1% 1h (*8&9 *+- P>4Q% H5
1h (*8&9 x-#21% (*&Qb (*K M _@a4% 1P*B K*@b1% &% x-aK
1b 0 Dh *eP xH5 & &% Dh & 9 S&b H5 , H+, (
(*8&9 9 (#4K *,( #%1% S&b 5 9 H5 1*8>z b a9 xK
xKnK#n *nK _n9 1Q@n5 Qn9 n 1hnK *n 1Q@n5 (*8&n9 n9 *n9 xH.*n H5 1h5T9H&
&4b &G^ h. 9 \& b z H5 _ &21% #Q% &RK H *9 wK
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
22/798
[* ;;
*n' HEK1% &hB H9*4 _4b#K #9 (>&2 1-K&+b 14B H*-b1%*Tn &aN _ *-9 H& &a. 6* _ 9 &@b1% 6G4E% F*|z
H.&2 @z&5
4E8 &J9 TE% &J9 _EB UG9 M (& &EN K &RK "*N @8
&hn *n9 1nB&b H5 b DhK 1* 14B H5 K &aN 1^
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
23/798
; [*
n #b1n% H#hn *n3K (*@n2 _n H5 #n9 hW-n% ( (&9 * (*K*h8 *@4B
2E 34 0L W j -J0 *P 34 ;G ! k= 1 *
69*Wn% K &n. 5*9H5 4nb &n9 Dqb * 49 >K _EB -1% RB%
1K *9 &% ( Kb *TK 1-9 &% +5 K*4. 12&9 9 1%5 #
n9 & ( ( _ & ( ( _9* &9 _ & @5 1-9
( >K 5 18*, *8\& #5 67 &9 >K *+K b 4N2 1P#% UG% #7
9 = _ Kb \#EG% ( ( 1P#% #9 *+K ( &9 i &+% & F#
& H&5 _EB _@8 @, *+K \*h
#b1% #9&% ~*$b H#8 9 wK @8 (*9 *
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
24/798
[* ;C
"& *% * *Q% 1%*3-8 #%*9 *8( 9 5 #9 h4Q% # (*-z* 14%#aB #B (& *hK &*5 (*5& @, B*K ( "&b 1%*@ (*% (
# &9 * 2&9
& H5 #9 15*. 19& (*9 9 1*-b _EB \*$4K H HEK &
\*$4nK #n 1*n *n &n9 9 &. (*5& &% -91% >K *8Q9 (*-z 8
(*9 8 -b*9 4bK 1a% (*K *9 &% -K9 1%#9 &% (*9 8 K&1%
&n -*nK 13-n n9 #n
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
25/798
;! [*
DhK #5 15#% *K 9 1J$b _EB &RK gB*, -4EK 8 *% ]-, F# 9(& &EN 4b g M ]T% ( _@8 #9 (*K& 8 -1%
_$5 HB*J. 9 15*. 19& *8(*9 (*-z ( #9 *2 *814N3b 4N21%
-4EK1% z H@5 *81K& H5 H@5 *8\& &EN *3-8 9 4N21%
(*@8 ]|5 &1% &EN *8\& &9 19& 9 ( K#1% (& 49
4b *+% (*9 &8 9 &1% &EN 15*. 9 (*K*9 15*. &9
H5 4bK &&9 HB*J. &3 &9 (*9 p 8
HhhnB *n% x#n9 nb *T \& (&,*+% HK#a5 &9 #9 &+b z&2 &J9K&1% # B*K (9 (*4E9& \& D* H5 #9 *8\& # &9 &Q%
( 8 &2 K&2 DE2 *+, -, 9 ( * K#b K*z# 1B#K &*5 9 Q9 *
(*B*n^ (&2HQ-n^ (n K#n9 K*39 &+b 12K *9 K&1% H%* hW-%
hW-% _@8 1B#K &*5 -4b H5 45 1K*E *T (#2 *K#2 *8.&B
-4&1% *
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
26/798
[* ;
Gn% K3-n, 2 H%* H.* H5 e&N% _9 > &9 * _9 P 14 #9 &4E2 (*-z ( &J9 1K&
N * (K* #T8 K _EB K1% Da *81K& K*- *5
18{% *h [* *9& hW-% ( H&1% VB*% 9 # *2 #9
KK1% (*%&. B*K ( &9 1G% 1KK* 0*+%*% ) D Hb ~* #,
Hb 0#NK hW-% (*-z ( 1K& -8&. 9 #9 4.* (*4%#aB F*5 !)
18{n% 13-8&n. _ _&+% # *% F*5 (*K >K 0*1? (*% 14B
-4b1% *3K 1K& 9 #9 (&
-4.&2 * 9 1.4 _&4az# (9 1K& *% F*5 hW-% _@8 *=&*!
01 y 5 ( 9 hW-% _@8 1* 1K& *% &*!
(*nK *n9 &b*Q% Hb#2 \&b 1N*8 K &d &9 (*#K*% H 9 HE1%
(*n% #n _n n &n9 14 * %0*@! B*K _@8 9 Hb1% {B&9
UG9 9 _EB 1K*% ] #9 h% B*K _@8 H. (*45-8 9 (*a9*9 &b
(*-*5 ( * K&1% 12K B*K ( &3 *8_ (& H&1% M
O&7 DG% _EB M H5 1Q7 -4b 1*-b 18{% (#2 *K#2 *h = *9 (
\*9 x#9 8*2 1% 1NE. 1- D*E% 9 *2 _EB b*9 *h = _
(*Q@4nE% &n9 *n9 n 1hW-n% 1hn 1K*n% &9 1-4% 19#, b1% O&W% 1*E%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
27/798
; [*
g M ]P*T% _@8 1%5 *8* _4E$K ] 89 b*9 1-4.&{15*. &49 8 *G% (*9 HN2 (#1% &, 9 14B b *+K K&2*b _EB
#JG% H5 19& D* (*@8 9 ~*J4 &49 19& (*9 & x19& * H5 #9
&9 *K -% _@8 1%5 1%*K (-@K (#- 9 1K*E @8 K#9 #
\&n p 8 (&3 *RK _9&@ =*W _9D^ _&5 _9 -K*% K#b1%
(*K * # *8# *8-, T4K m4$% 67*-% K#9 1*81K& *+K K#K
K#9 b Dh4-% B*K _ 9
* ( *aB *h 1% 1K*% F#^ (K*5*-b 5 _EB ]1K*8*|5 5 N (&5 1K xHbK h9*5 (*% ( * #GK 9 {2
(*n5&n n5 _n &4nE2 &7*n n9 n5 #P K&1% 18&@8
*n9 *n% 13*E@8 TE% _EB xK*4.1% &% M#NK F#% &9 &+-P=*%
69*n5 *n9 *b _EB R#% #b H&1% *b g 9 F45 (*9
#9 # &% 1K*% *
1V*B *9 # 9*% *8 &EN DG 9 K&1@K *T 1K& *@ &8*l
b1% *+4, 8 &2 x-4&1@K *+4, 6&7 # b1% H }~ @G%
xK#K (*8&9 DP 1 b 4N2
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
28/798
[* ;:
9 *% #9 % (& (#9 "#$%&' (#9 "#$% D 8 &3 D*E%HN2 8# _$5 1% UB*% 8 ^ #7
1oQn9 x-nK1n% (*hn% &*nb #+l *9 49 1K*E &RK s&9
2T*7 8 ! W
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
29/798
;/ [*
*- F>4 HN2 H5 4.&2 b#2 D^ 1K*% HbK h (#z _EB1oQ9 z&2 Kb #5#% 'I3J! 9 I$b D^ (& (*@8 H.&2 *- *%
2T[6 8 @*6OT 0N-% x&.* K H5 _%#% K 65*. -4N2 P>4Q% (*+- &N - *ab
65*. xHN2 &J9 _EB H5 &.* 65*. x-4N2 # @, 1&9 x&N (*@ (*%
H*7 -z &8 xH5 _%#% 65*. x-4N2 &3 18&2 &*b %*% *% H5 6.*-%
26[ 8 @!_ B "#$ M _ Q, 222' F4Q%
H5
B#n4P Dn8 #n (*nK *n% --1% \*W P>4Q% D^ (& %#@ _@E%
4Q% 4P H5 1+P *N^ *aK (*K
1+P 0 (*% B 9 &2 & x-K1% 1+P 0 =>, 1h DP 9 *N^ _ *%
&N 1% (*% HKB 9 *h4 #b1% D^*B *% Q #K D* *N^
H5 *ab
#b1% D^*B &3 1&. *4K #9>% D^ 9 *h4
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
30/798
[* )
_ h. & xb*9 # F*Q. D*. # &9 H5 _ 1+P %* HP % n"#$% (*EK F*Q. &2 & HEK # F*@ F#XE% *4$% (#1% H5 HP*B
K &43K H&B K
HJQ% &.* * b*9 tW% 5 * H5 * H5 1-Q%
n9 (*2-n9 @n8 8#1% K 4P K F*@ K#3- 14P* 8 K
1+nK 1^*Qn% \*na -1n% &n% *n _-nz n9 -b*n9 tWn% - 5
*%&.1%
pK F*@ &7* 9 H5 5 8 *
& 67 &9 9 z pK z xH5 # F*@ &9 * -9 ( &9 K6N4% P>4Q%
>nY HB*n5 9 ( >-% 1K*G5 *& &oB & \*h \#d 6G4E%
F &2 b*9 P*l &2 l -&. 9 &2 & -- HEK HJQ% &b &N l
2T[P 8 @F#D !2! @!_ % "#$ *
5*9b*9 F* *%&. 6
PiE% _ *9 (*K K 1N4$% = F>4 9 P#4@P 4.* P# *d
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
31/798
[*
F>4 z z K#9 &9&RK }*@ *8*@4 *8(#a5 *8H&B H5 &JG-% (*2-9 F*Q. Hb h
F*Q. *+K b D* >*@ }*8K O#, F*Q. \# F*Q. (*% D{+P#9
-1% P# 1% DQ. wK 1% F*Q. 1%#5 K#2 4EK (*EK # (
&n *n *+nK 4.* P# *d 1-Q P#4% * P# *J4 (#- 9 & m^
H5
-1n% n P#n #n ( (*nEK 5 9 1P*Q. -4b h P>4Q%
K * H5 (*EK # ( F*Q. _ 4.*P# *d *9 *% H5 (*EK *.(*K *h @8 & 0 K& DhK P>4Q% (*2>9 *2&RK 1K*45&+b q9 &Qb
#n^ n9 H5 9 (*K *a. K#@K ( &9 *% H5 eD$% \*-7 DJN n% x*8#n9 x*8K D ?& &Y9 x# F#^ q9
A*nB *+K 14 *9 K1% 1K*EK DQ. 1oQ9 DQ. 1oQ9 %*K1% P#4%
(*EK *+K *2 # D*. -b*9 % #, 9 1*8H K9 (*EK 5# 9 b
#b (#a5 P# , (*EK Hb h eZ LP*^
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
32/798
[* ;
( n9 (5 *3-8 >8 _4#5 \*& *3-8 -5 _4. (#z #b1%H5 &. }H9&u ] (b
9 ( *T% 9 ( >, >z &8 K >, 1Q. 8 (*EK xH5 h4Q% c%*@d
*o4hn% n9 (*nEK }DQ. H5 ] wK #21% gB*, -81% HEK (*EK
#b1@K *^ *4 9 >, 1Q. 8 *4 9 K H5 t7
-n D@n x#n _4# #B (&9 H5 _a@% 1% Hb h & Yu
-&. p 9 HEK H5 4Q% &RK 9 1>,
H5 F#XE% 5 9 4.* P# *d D9*h% K#2 (*@8 (*EK x% 8#$K #, 9
4.* P# &d K ( *9 17* &% _ HP#XE% # ( F*Q. D9*h%
-p :D .4 # L +0 =$ MK%$ +'X 2+4 MH 7mO 8 !_ B % *
2=# 8K1 -D
5*9H5 % #, 9 K#3z # *GP
a- F & &9 H$5 #b *9 F>4
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
33/798
[*
9 K#
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
34/798
[* C
#5 ; H5 D, _4b *.*-% x&2 O&W% &3 PiE%&hn% }&@n *@nb &n9 1n% *3K x&. D2 *@b 1E H5 H5 % *QK
2 q+qrq$ rBir q sBi. i3 qr=t ujqi vMqq w CqH sBi. x;X r;t rBiqq q1 -lj' qi0 *
5*9-1% & } *@b } 1oQ9 @8 _ *9 H5 >K 1@4B D, Hb
&n. (*n, (#z ] xH5 1, 14% &8 &9 H5 _-z >K s& #5 C
2 q+i trqrq#V u q+it1Iqrq# VrBi:iq q q ( tq vMq q xji yMit' q T
5T9 K KK ] ( 14*5 }-K#1% K 5
#21% cK*9 \*4 &Qb -1% >b#2 ( (#9 1@4B _Q% YD, x1K& Q
F#4h% 1% &+ 9 &3 1E 5& *9 9 P>4Q% _4b *h4 *9
_4 D@ xb*9 h4Q% #4G% D, 9 &2 H5 b 4 ( >, * # #4G% D, &2 HEK 1Q. *4 (#1@K *4. "*N b _Q D, (*@8
#b t -1% *4 D* 1K*% &8 *91% _4 D@ b*9 h4Q% 9
b*9 #4G% K#1@K b h% D, _&9*-9
(&n &9 *-9 ( 1a K 1*8[5* 9 (h4Q% F*ab _ t. &9
h% D, ( K#1% x _4 &9 *4 *9 }- D* 1P #, 1,
x(#9 _a@%*K
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
35/798
! [*
F#n7 >n. 6G4E% K 4 I$b &2 ] >.1% &@ F#7 &9 *8* 1oQ9*-9 &% 8# 1K*% K&2 K*% 8# K b*9 #9 *8* 1oQ9 2&8 5 &. , ] &8 &RK HB&^ *E9 * >z &8 9
2** #4 += 2 q+iqrq$ t ij' q :iqq q ( t }r%q ij' qt1 q~i# r;q' q 6
2rBq x qD yMi qi0 q P2*m #4 #G 3 2v q1 q+ iqrq$ t ij' q U
5P9H5 P* >z @8 9 569H5 *2 -1% wK 9 -a.1@K &i 9 }
_$5 >z - 9 HEK h. (*@hP #5 5U9H5 *2 -1% wK 9
x45&.1n% &n. (*9 xH5 >K H%* }9 H5 HhhB H5 4.
1nE x1n% H5 n9 nz &n. nK1@nK 1nE xnK1% H5 *8B wK
H5 *2 *K } H5 HhhB x&%1% _%&5 _% K1@K
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
36/798
[*
n 1 (*@hP #5 C HB&^ 9 ,# *9 -#21% 9 (h4Q%n #n% #n% K &a-% *+K H5 % (& H5 &% - 9 HEK
(h4Q% F*B_ -b*91% x1% F*Q. D * Hb{2 ( &0 H5 >z ! *
nK n ( (nb n (*% * >z 9 HEK -#21% } 9
K#b1n% wK --1% (*%&% wK &9 h% -K &a-% b (#z 1oQ9
>, xH5 *2 b 8# wK -#21% &3 18&2 b*9 4b #,
27*6 8 !_ B % M WV *27*U 8 !_ B % T
_n9 *n8 (#w@n8 1oQ9 5*9#b1% &*9 *+K S# (*% *+- *+K x1% F*Q.
#21% & b 8# t - #b1% d*B &8 9 HEK &a-% aGP&2 xb*94b #, H5 P* ( 9 HEK wK a- &3% HEK P* (#1@K 1E
H5 (*G4n% *n% &n3 xb*9 4b 1 x& -8# K*2-9 wK 9
1% F*Q. *+- * - A#B @8 1 (h. *@4B *+K #9 8#$K
H5 (**19 H@aB 9 #9&% K&@b1% 1*G% @,
(#9 H &a-% h. x(*2-9 F*Q. 9 HEK 1 *aK *, 9 P>4Q% 1oQ9
9 1oQ9 H+, _@8 9 b*9 ( AB
D, ( S# H xH5 *2 *8
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
37/798
[*
9 *h4 xK F# *9 H5 4. *E9 _$5 K (&
- F# &2 & DB *9 K#3z *- _ ] -1% #, 1-Q% 19
H5 1-Q% _ 9 9 *h4 xH5 >z @8 H5 G%*K K
F5 _ &Qb HEK #B DQ. K#2 1a \*$4K 1%
n K*2-n9 n9 ( n >nz &n9 n * H5 & (*9 _-z P>4Q% , 9 P>4Q% 1oQ9 s&7 19#, xH5 $9
(*EK 9 ( #% H5 * >z &9 & m^# ( 9*K H5 _8 9 a- * b*9 * Y( B Yh% H5 F*G% H5 $9
$9 # (*2-9 9 ( 9 HEK & m^# >z &9 (#9 * 9 *K ,
H5
D@ 1% 9 K 1% H5 9 1-Q% _ ,# _4E$K
1% #b1% _ ( % & x- 2&8 # H@aB *o4h% 9 K
*n x$n9 # (*2-9 &9 wK H5 1RNP 1>, &q
AGZ% &2 H5 }&Wu &u &9 *-9 *TK ( } 1-Q &2 ] H5
H5 (&n D@n n n &% xH5 \*E4 9 *TK ( }(*EK 1-Q
(*nEK 9 K 1 *9 z &8 *Gb #b1@K D%*b (& D@
(& D@ &9 H5 ( (& D@ x#21% _$5 H5 & #N
#b1@K D%*b
n &n2 14nB }(*n% (*P>4Qn% &3 D-+P#9 *45 &RK s&9 *Gb &RK 9
*n H5 _a@n% xb*n9 $9 1% 9 (& D@ D@ &9 (&
(& D@ &9 b*9 (19 - &G% (& D@ (*EK
1-Q &2 *3K &8 _ &9 H5 _a@% * }*5 &G% >K
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
38/798
[* :
D@ 1% K &2 }&Wu H5 &u &9 *-9 8 *TK ( }K9 K H5 1 *, DQ. 1Q. F#JB &8
1>, (#w@8 DQ. *9 &@8 D*. H*W45 #9 4b#K &u &Qb 4N2 9
K I$b (9 * H*W45 *+K H5 }tW4E% H*W45
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
39/798
/ [*
A*nB #n (&n9 >nz #n DQn. wnK a- - P# #H5 D,e> -&. # 4Q% *+K * b ,* (&. H5 * 2 >K
K*4 6&7 F*Q. *+K a- 1-Q Hb }&*b
H*W45 &u &RK 9 H5 _ H5 *TK &u &RK (*% 1.4 _&15*5
#, DQ. x 5# 9 &9 xb &. DQ. &8 \*E4 &9 1% *
H8#% (*EK 9 xP# (*% H5 ( #Jh% H5 (9 E, 1>,
(9 -1% 6 &9 H5 4b 1K DQ. &8 \*E4 * H*W45
* H*W45 ( x*TK &RK &9 *-9 1P H5 # 1% \*E4 DQ. (*5
K (*5 (9 x#b1% 6 5# 9 DQ. -&. *9 (*% 8 x1% DQ. K
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
40/798
[* C)
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
41/798
C [*
*+K 14+, H5 }&Wu &u &3 1l*GP }P *4 >2 *GP pK>3K , H+, _ H5 *4 H5 & z &9 K K*2-9 DQ. &9 -@ 9 *K
K & m^# H5
1E * K#b *a8*-2 ( 9 18*-2 * xK#b &.* (
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
42/798
[* C;
2&8 K#9 *W _9D^ (&2 *b &NK 5 &8 K#9 1K&N
*W _9D^ &E@8 >K H5 14 *% K }" CC _9 &@ } C/
#J (#1% }*TP 1u* DhK 9 H.&2 D^ *84b#K 4-z H.
(*P>4Q% 1# *3-8 ( H5 4.* H5 P*Q 9 *84b#K ( 6&7 &
&n &qn *8K 4N2 (*-z #9 }" /) &@ _9 &u *9 &J9
Q *E9 (&2 *b &2 &J9 (*P>4Q% # D{+P#9 b (&2 (*P>4Q%
H5 %*K #5 1 }1*, 1#9 *45 *Gb \#hQ #9 @, (
x17#n. &@n _9 *8 x*RK *5 _9 8&9 &8# x}H5 4b 1K& *
19 _9 @B 1% (*@V#9 x1.#^ V8 _9 1E x1K*-5*9 5 Q5#9 x1h% 5*
nz&n2 x&n9 *nK (#1% 15* N (#%i% 14B e&% x1*, &
Y9 _9 1G x
= &n9 1*8n -45*n&n9 *n9 HNP*$n% 9 & 17#. *8 *RK (#z 1oQ9
6d J4Q% (#%i% -4EK1% *4@819 F, _. h. (*2>9 -4b#K
&l*-n% * &9&9 1NP*$% , (*+, -1% 1.&Q% {2 * &*K&1% HbK UG9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
43/798
C [*
&9 E &5 149 15* N (#%i% 14B HEK &&9 1E &@ D^H5 _a@% z&2 K 5 H5 9 _ >8 5 9 K4N2 H5 #45
(*9 D%* E (*K *% b*9 >%"&' *@b _
1P*n5 *n% x4nEK ($9 &% ( *9 L7' *K 9 # &d gB*,
K*@K K (*NP*$% _QP _Q7 H5 & *45 1*2 1Na19
q9 H5 K# (s #3' H5 P>4Q% H$5&5 (*NP*$% 4 _9
&4n9 n H. (*n2&n5 n9 >nK K1% ] b (*2-9
27[ 8 z%'; z%' *
5*9H5 % (* *8H9*d 15&9 4b *8&l*-% m4$% (* (#2 *K#2 *8&. (-@K *9 D{+P#9
K 1K*K# NE. 81% (*K
_9 &u *9 4b &l*-% pb _-w@8 H@l #K % 9 *h4 &5 &9 \& &*b
9 F1*! M.! "% 0*2J *9 K F*@4B H5 & VB*% Hk *9 &@
K H5 & #34N2 8 (#a5 H&B *9 b 15* N +% #45
*n9 }1%*n% a4% *@4B " // 4b{2 aB _9 *8 *9 & a% 9 &N5
] (#%i% 1K*% H5 4b#K = &9 8 & &l*-% H&B Hk
&n9 nK n HN2 (#%i% 9 xK# &. # >K D{+P#9 }" ;) q9 9 H2*9
>n8 HJnb K*n5 (#n%i% z&2 H5 4. >K 9 *h LGJ &9 a9 x5
*b {3K*-9 &@4Q% _9&Y9 *9 &1% Eh K* (*% ( *% 1% 9 8
D{+P#9 19*4 &9 Hb *9 1*8&l*-% F*K 9 Hb >45 q9 P>4Q%
Hb#K
&RnK &9 e b 4b *8&l*-% x>9 a4% *RK *9 H5 1*B 1*
F9 (*K (*% 14E*b*K - *8*& *+K }_X@W%*K z&2 *VB*% 4b*3K
*T% _ *% H5 b D{+P#9 #5 *RK &Na 9 * 1*, * &2
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
44/798
[* CC
-- * &3a (* *9 F, 1&9 F# 9 #K ( tK*% cTGP \*4 >, 4b#K \*4 ;)) K4N2 #9 *& -@K D{+P#9
9 *8\*4 (#- ! -P _9 H5 (*NP*$% =&9 1*8 13@8}H5 F#^
H5 K*@K *, &9 &d (&3 *d #h-% * >, 4b#K 8 H5
&1% 12K J4Q% (#%i% _% x(*8 x+% *8 #J-% ( D{+P#9
(-@K *d @,& *9 (*K*@E% #9 ( 4 -8&. 1*.#ab (*% (
K#9 4.* 1*-b (#2 *K#2 *8K # *9 #9 b *' p@P (
x#+n x#K*n% x14nb m4$n% (*n (*B*n^ #9 13-8&. 18*3* &J9 &+b9 (#%i% (*% 14B -4b *h = F* 12K ( 6K 1GE%
@,& &9 K q9 9 + 1% 1K*K# -@b *8\*4 * Kb *45&.
&2 ]5i c@aGP H9 *K 9 >&% *d _
2+N'6% ]5i *9 *% #9 b @,& .! *8\*4*+- 1? *d (*% ( *
1*-nb 1K*K# *a. *9 b @,& >K #W5 9 \#E-% *+P (#7. *d *E9
(*@nE% (*@a4n% n 1*8n H.&21% #^ 1*VB*% (*-z xb
m4$n% *8GnK (*K#n N5n. *na. *n9 (*nK n H5n nK4b#nK D{n+P#n9 @,
K#9 *-b 1GE% (*@a4% 1*WE.#5 1NE. *8K
H5 #9 K*K Dh &RK 9 -1% & 0 D{+P#9 *h &J4$% (#-
}&Wnu *4n&n' #n^ n9 ( Dhn n H5 1*n # 1a -,
*#u#% (*% ( *9 (*EK 1@ H5 &8 9 1P 9 H.&Q% H5
D{n+P#n9 K _ 1,* _hhG% 1&9 H5 @, ( +K1% "&. 1,*
D{+P#9 &RK _ P*5 1Qb a4% 14$9#K K& &Q K &W. *d
# ( ] j# &RK 9 H5 K 5 &% K *9 1-@b &N HP*B x&@9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
45/798
C! [*
H5 h (*@8 1*N#b1@K 8 _l
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
46/798
[* C
( @8 _ *9 K (*%&. H*7 9 (b p>K HK ? \'# *
5*9H5
&n% n9 #n &@n9 ] &n8 Hb hn D{+P#9 }D, 12K _Q% (** *9
1E 1P #b 4 &. #9 h% &2 H5 &% , 9 D4 9 # 1Q7
&% 8# h% (*% (*@8 xaK
(*EK 1*K# #B D%*b & xHEK1% *4$% # F*@ (*EK &3K _ *% b*9 * #B _Q% * p HbK h HEK1@K
*9 K *4 8 (*EK & P* #9 h4Q% Hb (*+, _ 9 ~*J4
(*nEK n9 *n9 H5 *2 ( HN 9 (*EK H5 (*EK * z &8 #9 _
j H*Tb x*%&2 x*8{P x*8>% x*8#9 x*8K -K*% ?& *% x& \#E-%
F*Q. (*EK K H5 K * 13@8 xK1@K 13K#3z (*EK 81% &3
Ehn H5 (*nEK DQn. 4.*n P#n *nd (*@n8 P#4% DQ. &b*% DQ. 9 (*EK
n n *n b K& 5# (*@ ( & H&B DV% &1%
& \#E-% 9 *9 H5 (*EK
HEK1% &Wu K #, 9 D{+P#9 (#z b 4N2 y #WK*@8
0 *9 ( * *N^ _ 9 &49 a9 x&aK b# (-z #, *d \*9
*N^ h 9 H*-b &. Dh &RK *9 *9 HN21% H5 4&
*N^ a9 81@K K 0 1&V , 8 9 HEK , 0 K
1 9 H5 * H5 0 _ 1@ 9 H5 P* HEK1% 0 _
*N^ &3 > x*& xF, xH@R x1#-b x1*-9 x*B H5 0 _
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
47/798
C [*
-K*% }] 0*K5*9
]|% &RK *9 h _ 18&2 H+, _@8 9 KK#2 _@8 9 K _ #9 b @,& 19& 9 1K*K# NE. *d QP*W% *9 *b K&
F#n n9 5T9*8(*nEK n n9 *8&n. n9 H8*nb K#n2 &n8 n x b*n9 4.*
(*nEK n n NE. ,&4% F# 9 *3K (*EK 1%5 s*Q@Pv& (*2-E#K
T-21@nK 1K*na% 8 1 -1% >- HK*@E, K#2 &8 }&21ab
&n. *n, @8 &9 1-Q 7*B *8(*a% @8 9 HE8 *, @8 F*B _
*9 K #9 ( &9 P>4Q% &3 -K*% HEK1%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
48/798
[* C:
nK H5 n 1Qn HNn^ p nK n H5 ( &h. _ % *8^* 9 1-QH5 _ b DhK &h. N5. &RK (#w@8
xB 6W% #^ 9 H5 _ x*N^ *9 D{+P#9 s8 51% &RK 9
#39 #, *N^ * *@ &8 (-z x- _ #, D%* YB
p n 1*-Q% ( x- D@B -hQ4% 9 HhhB 1.*^ #^ 9 &9 *+K
8#1% H5 #, 1P*@ (*@8 H5 # h -1% HP ( &9 HN^
_@o4% ( (9 x&@b&9 &9 & (& 1*N^ K*5*-b14E8 HhhB
H9*nd nKn HhhnB *+-n -n H9*nd xb*9 #, &V * *EhK K#2 84b *-Q% p H5 * H5 *K (#w@8 1&Q 6&7 _9 x-1%
n #n n9 hn. a9 x--aK *b 8 , *N4% F*Q. *@ #, 9 b*9
-*@K HP
H5 4b#nK n8 \*4 \*9 ( & *d &9 D{+P#9 &3 *N^
*8* ->21@K&9 ( 81@K *TK L * H5 _ F &% H5 F
*K19 H@aB xH5 L^ 81% *TK wK @8 H5 }_`EB \# @8
Un *n nKn n8 *TnK ( &&n. - *8 L^ * -1@K *o4
&n9 #n5 ( *n -&.1% *8&. H5 ?&' *8* @8 -1@K
#9 #b ( ,# HbK 1+, *+K (&. #K 14GJ% HQN-% &2 b*9
h4E% 134E9 &8 (b HEK * (b HE8 H5 *N^ &3
*E, W5 (9 K HEK * WB &% 8 0 9
-5 p (b &&5 K 4. &. -9 13-5 &2 -1% 6 ?&
-&. F#Q% 8 (#a5 _@8 K*%1% #8 6Q% -5 x-&.*K H5 ?&
-&n. K#51@K H5 ( *- - 8#$K &2 H5
HEK F#Q% H (*% 17* 1% H F*K 9 F#Q% H5
#n, F*@n 9 * #9 h4Q% #9 D* &9 D{+P#9 1%* *9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
49/798
C/ [*
-E#-9 *h 1*8 -- HNP*$% *9 _@b H5 (*@a4% * b>nK *+4nK HE*91n% &n, #n9 D*n ( &9 *' (#z HEK1% A*B (*+,
6Qn ( _4.&n2 *TnK &9 wK h% (*K*+, (*+, (#z ] b*9 4b
9 &3 x DQ. 9 h% _& K &2 xK 14*+K KK }H5 4.&2
WhnK n9 *TnK&n5 nK &% (*+, *8 #9 h4Q% HEK * * *TK
(#na5 51n% (**n 9 & D8 H&B H5 _ ( % 5 -8# 1K**
*hn% }(*&8 *9 UG9 *3-8 9 (*-$5 _ K4N2 1oQ9 81% 13@8
H5 #9 & 9# 8 Q9 *h4 &5 K #9 4N2 F,H+, _9 KK 1K** 1K*+, *8 *% *' (*+, K#9 _ &9 P>4Q%
= nK4b#nK D{n+P#n9 &RnK &n9 1*8n *+K (*NP*$% 8 (*P>Q4% *E9 8
*& _9@G% (#z (-@K *E9 (*+, (#9 18*-4% \*9 D{+P#9
*+K &di _P&$. *-5 _9
6hGn% #^ 9 H5 1u& 1+P *N^ 1a (#- 9 D{+P#9 &RK 9
#n, n9 H5 n -&n. #b1n% -&n. i-% DG% (9 1a #b1%
#b1% #,#% 1Xb }*9 _Z _4N2 *9 H5 4bK #, y 1Xb (
O#P ( n &n (&n (#nz x#b1n% ?* DG% H5 K &3 S#K
(& H5 6.#% P>4Q% &*5 *9 *9 _ D{+P#9 #b1% RB% &. #NG%
h 9 Hb 8# K*2, 1VG9 (& (#9 "#$% *9 *% -K1% "#$%
\#4a% #^ 9 1K*a% H5 #NG% *TK 1K*a% #, *, 5 (&
#n, m4$n% *8*n, ] #b1% -b K# 1K*a% H5
#b D * #b H&B * #b *T9*, (19
H%*% H5 h4Q% s4 P>4Q% &3 1&9 *W _9D^ *9 H%*% PiE%
>K *% x#9 &&9 @8 # (*% &%* #WK*@8 & xHEK >*, Du*. &9 F#oN%
-n, *n% {21n% &4nB 1 9 ( *9 H5 &&9 @8 # (*%
pP{Q% HEK1% &*9 *JK (&,*+% *8H*7 @8 _9&@ *9 "-
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
50/798
[* !)
H.n F F*n5 b &@ &a9#9 ] 134E*b +K1% &9&9 &a9#9 *9 Ho.*+K &&9 1 ( *9 K1% &9&9 HP &9 G7 *9 1 {21% (*@V
4E*nb nKn *3n &n2 &n8 -1% m# (*K (*% -, HEK1%
#n3' &n3 #345 1a H5 #Q% K*%1% _4% 9 (*K HP*B K1%
H5 -- &@2 &3 H8 D5 &9 1a H5
1% 4aK - (&, UG9 134E ( &9 D{+P#9 *9 *4N2 (**
#&9 MhP _9 LP*^ 9 xHb # 145 F, 4N2
1nP #n &2 &9 xHN2 LP*^ 9 HE&21% *E9 #9 &% &E *9 &Z% (#z H5 *2 (#z # (*EK H5 _ K &3% & -91@K
}Hb h [5*- 9 LP*^ 1%
n -1n% &n2 _n &n9 _n% HNn2 n9 F*nB ( #9 t7 #b LP*^
K#$9 # j#ab \*4 HEK#4K
H5 j#ab \*4 LP*^ HN2 D{+P#9
xK#$9 ( ] &8 4b#K (*-z 4b#K # H5 19*4 HN2 LP*^
4bK #, >z -1% (*@2 (*-z -1% pb & HE8 wK
H5 #9 @4B -1% #b1% 8# *z #K >2&8 wK
n -n (*-z _ & &E &% >K # #^ _ HN2 D{+P#9
& K# &% j#ab \*4 4aK _ xb*9 &% &2 H5 &@K y^
2TmP 8 G p& @!_ B "#$ M ' p' L 4 "#$ @+# *
5*9b*9 K#$K ( -z &8 x_
n9 1'&n% }LnE% P# * &%* &T8 -K*% K#b1% [* % >9 t*
H5 ( n9 -n DhnK Qn (*n% H5#1n% n (*n% &8 K*45 1a
&4b &2 $9 # 9 &% Q9 * $9 # 9 &% ( D xHN21%
51@K $9 # 9 1'&% * 9 *% H5 9&. 4P HN21% 1% 1+9&.
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
51/798
! [*
"#$%& "#$% '(& H5 (& (#K "#$% * (#9 "#$% *9 @ UB*% 1a
( _e% H5 b m^# & * & 1B * x1B (#z 1l*NP *9 K
1P *8>z (#- 9 1*K# 1*K * 1*K# 12K * K 12K H5
n 1Qn 1nK&n K#9 h4Q% 45 H5 4b #, 0 >*@4% 1Q
-4EK1% "#$% ( 1P 4b #,
\*9 y *% K#9 UV &% M# & #9 1K*GE% h 9*% &RK _
Qn &n9 *-n9 (& 9 HEK _4E$K (*K*@E% #J &7 & HG^ ( LE% _(#K* *9 >K #+ # (*-z #,#% &. 1K& 1-Q #9 _-z >K (&
u*Q% P>4Q% -4EK1% #,#% &. ( -4b-1% _-z HQ&b
H5 *o K 13K*3 *9 *h4 _ -4N21% *N^ _4b HQ *9 #
(#9 "#$% 9 ] ( Hb#K q9 *B 9 # #5 %*K (#%i% H+, _@8 9
*+nK #n, &a-n% P>4Qn% m^#n _ *9 K 13K*3 9 *h4 x-aK s&4 (&
H5 "#$% (& -4N21% K&1% *aK ( Y *% K#K
"&n. (&n 1-Qn% n9 @n }*n9 _n 6n @n (*n% D{+P#9 4N2 (*-z
n9 &n. (&n 1-Qn% n9 @ *% xHEK1@K DG% _ -&. @ Hb{21%
DG% p 1 (#- 9 (& m^# _ HEK1% DG% 5
b HV (& 9 HEK P>Q4% 15*5 *h 1a #^ 9 b &.
_9 +, #21% K1% P>4Q% D (& (#9 "#$% h &d _9
8 _9Q, 1N&G *b 8 _9Q,
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
52/798
[* !;
&RnK ( T4K H5 b (*K*@E% &9 &RK _ *8Q9 -1% I$% &d_9&.*K *N^ 9 *h4 4bK 1u*Q (& (#9 "#$% *9 P (*K*@E% *9 #P*7
H5 b (& (#9 "#$%*K 9 *h4 z b &. 1%
#9 b &. #9 ( 15#% *9 &. Hb
&n DhnK P>4Qn% F#n n n >B _9 xb &. >z z _
& eZ% _9 &NQ, }8 ; \&B _9 &NQ, *84N2 &Qb *% H5 4N3K 1-$5
H5 K*5 *% 9 (*K &RK & DhK }8 ;! D{+P#9 }8 ;
&n. ?&n xn K#9 h _ &9 q9 P>4Q%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
53/798
! [*
&9 x#NG% O#P &9 (& * #,#% (*K h 9 *-9 K#9 #NG% O#P 4Q% #@ h 9 H5 b F*K }~ @G% &oB
H5 _-z >K H5 s&B
*n% *n% b*n9 #,#n% *n, B ( >z p H5 F*G% K F# P>4Q%
n *n, @n8 H5 #NGn% *8-n5 nb 4b#nK *8mGJ% (& -91%
H*naB x#b1% 4b#K &|5 &7* 9 #b1% -b wK -#21% (*K #b1%
}hn H*naB _ #b1@K , (& >z H5 }#,#% (& }h
*, (*@8 b h ( wK H5 (& K*|5 &7* 9 -K# -E#K DQ.gNnB *n 4b#nK *n -nb wK H5 &. *TK ( D, > H5 1*9
2TSm 8 !_ B % *
5*9H5 ( H*aB DV% 1-Q H5 #NG% O#P (& (*@8 - #b1%
mGJ% *GN^ (& Hb h 1J &% _9 &NQ, H5 & DhK >B _9
H5 (& H*aB _ H5 &3 >z H5 mGJ% *GN^ wK xHEK
*TK 1-Q x #, DG% p *+- (& &NQ, h 9 b ( T4K
#b1% DhK (& gNB (K# (-b 5 9 K H5 #NG% O#P ( b &.
1-n% (&n &n3 1K*@n5 #NGn% O#P 1a b*9 *, K#1% B ( K
1K*@n5 #,#n% n (&n h *+- (*EK 4*5 1-% (& }1K*EK 4*5
n9 h4Qn% n ( _n &Jn9 P>4Q% D{+P#9 &RK 9 *% H5 #NG% O#P #,#%
\*4 #^ b*9 #,#% DG% -z K#1% (& -4N21% K#9 (& (#9 "#$%
- mGJ%
n #b1n% ( &a-n% 14B H5 (& P (& \*4 #^ &a-% *RK
(*+n, -&n. &n9 h% #NG% O#P &9 &RK 9 b*9 #9 14*aB (&
h _ENP H5 #9 b &. #8 ( (b 1B (*% a9 xK &.
( \*4 ( &2 b*9 b { (*%&. *9 #. \*4 H5 _a@% 1h _
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
54/798
[* !C
_-w@8 K-b }-5 9 -5 (*8 9 (*8 ( *@n x-n &e9 ( * K#$9 (& 1E &21% #^ 14 *+- x*8#5
(K# 1P H5 }=&h% b K# (* 4N2 1-Q% &21% T4K K#9
#n &ENn h4E%&' #^ 9 1K*4N _&9*-9 H5 _@8 H5 AGZ% }H&
K1% 1a \ _9 &RK *9 1NEK
m&nb *nNP ( *% H5 >z x&.*K E9 P s&9 #21% 1P*o.
H5 *8 *8#5 *8s&B &i h &9 D@4% %*K1% &%* 9 b 1B
-#21% 1oQ9 #, h s4 4N2 9 m&b *NP _ AB (*% *9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
55/798
!! [*
M*P 1-Q% ( &9 # s&7 &%* #9 1-Q% *+- & F*K &%* &9 D&, wK
+ E \ %=G E& L E E& L % $ % L_ ; ;# *
2E 3 3D F'I$ & ;# 1 wY 5TP*9M=G ; EDl) 5*P69 %=G EDl)
-K1% }P 1-Q% &9 gNP M*P -K*b# D&, &3 1oQ9 5*9K*b# gNP
& *T &RK s4 _ x (& mGJ% #^ *9 h s4
O #4 $ 3 T26*P 8 !_ B % 6
( 1RNP HG 1-Q% 9 *9 (*&% 9 ( *- 5T9#-9 * @,
14N^ *GP 1% *+l K*9 *K 9 9*4 &Qb K * H.&2
*% x-b (#1% #9 *9 _ &9 &*% H5 &{(*a% ( (-b xH5
K #^ -b
O#P &9 &. m&b * Hb *+l & Hh.#% 19*eZ (*&Qb &RK *9 1P*o.&8 x HN^ m&b * & F*K &@q &9 *+K D&, xKb 4b#K #NG%
HnEK (*@nE% H% S*@, 9 &RK _ 1K*4N Kb %*K P (&
H5
Hhn.#% 18&2 K& &EN (@+. 9 #-9 * 1&9
n nK ( &n9 HP m&nb *n _ K& (*9 #^ _9 &EN _ *9 #
*T% 6&7 *+- K#1% wK a- * b*9 +. D9* H5 (*-z HN^
*n% \*TnB &n2 xn H5 >nz *n9 &9&9 #b1% #+N% * _ wK H5
81% &RK _ENP @+N9 K#1% HN^ x#-9 ( K#49 #b 4b&9
(*@8 &RK _ H5 *Q45 *T% 6&7 *+- * 1P*o. h &9 *-9569H5 19 &Qb &RK
&n (*n9 #9 b (& (#9 "#$%&' * (#9 "#$% *9 1&RK *%
#NGn% O#P &n9 (nb 1nB 1K& #9 PiE% _ &5 &9 *.4 _ &49
*n &n. (*n9 &n9 n 1l*nNP 19&n (*n9 &.*K * H5 #9 &. 4b #,
*n "#$n% *nNP F*@Q4n5 *n9 18&n2 H5 "#$%&n' *n "#$n% 1n% *n 9 &.*K
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
56/798
[* !
A*B AB xAG% x*@ ( *, 9 K1% 4E*b K#9 mP*$% "#$%&'( 1-Q% 9 &8 }( AB }-&. 6 *NP K4N2 K&9 * 9
A*B AB AG% *NP 1K*E - #J K#1% H5 #,#9 Q%
*9 *% xK4b &RK "*N xKh4Q% (& (#9 "#$% 9 1K*E *9 K&91% * 9
AB AG% A*B *NP & # "#$%&' "#$% *NP F*@Q45 &z
K&91% * 9
&RK "*N *9 N &2 1Td S*Tb _9 @G% -1% >2FJ)
H5 & 14E8 (#K Q9 1-Q xH5 AGZ% (& K4N2 -4b* "#$% gNP K&1% # ( H5 & AB #, 9 (
H5 "#$%&' AG% P (& b 4N2 K&9 * 9 ( *9 "#$%&'
K#9 18&2 N H5 &9 *K N &2 "#. * &Qb
S*-4n% \*n9 ( K&1n% #n (&n (#nK *nn (#nn9 "#$nn% PiE%
"#$% gNP _ p 8 HB&^ 9 (& #9 ( N S*-4% DP K#@K1%
9 *NP ( >K (& 6 9 # *h4 '1 1Td H5 &K * 9 "#$%&'
H5 &9 * 9 AG% @ ( *, 9 &K *
H5 %*K "#$%&' "#$% *NP (& z&2 H5 ,# D9* >K 4aK _ *%
&n *N4n5 AGn% gnNP 1Td &z ] %*K (& 1.&Q% &9 (& AG% gNP
H5
*K #5 1a H5 % #K 1-Q% 9 AG% HN^ *9 &0 gNP *9 (&
=# N @ +D) -3$ ( A0 2 q+qrq# rBi0 q i3iqqr j' xqYi rBt:t q r;t xt( r;t rBt:$I# *
l$ A0 2; qRtri ir=q i j't x qqYi t;G j' q;t xt( r;t rBt:$I# q | 5T ^9 2=D +4 += -
2=$ - +4 30 =# ? +
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
57/798
! [*
j't qhqrqH =rq q qc d= G_ @E 34 4 L = l' 3 ;0 B%0 #4 *
M)B# G +4 ? 5?9 $ g 2 q+ iqrq$VrBi=i r+q tyl' qMr0q iqqq rBt:rq' t qtGi t
25V -: Y $9 2 4 -0L +)=0 ) @BD
(% 5*9
H5 b * &{P #^ 9 m&Q s&B *9 % (& 1-Q% 9 & 0 @ *TK&2 1Td *% HEK (& 1-Q% 9 mP m&Q s&B (9 &aK #^ 9 &0 gNP
1-Q% 9 ( % AG% & 0 *9 (& -4N21% K#9 h 8 *9 1K*N
K&1% m^# AG% gNP *9 (& H+, _@8 9 H5 (&
F n HN21% #9 h. *5 F=*O'&*HB 45 "% & "%
1* H5 AG% "#$% H5 a pP*% 1-Q H5 a4%
*4hu &9 H5 1K*E ?&4 9 [5* }H5 a4% F b &0 "#.
n9 *h4n *n9 @+n, H5 & DhK K*9 &Qb H5 b1% (& (#9 "#$% 9_$5 K H5 #9 (*49 (#z 8 F K&{|9 *9 H5 "#$% a-
nK#1% H5 4bK a F 1E K#3z 1P --1% a K -#21%
n9 (#1n% n xH5 "#$n% (&n ( *9 j &1% F45 &8*l *% b*9
yQ. ( H5 4b a 1-Q% _9 & m^# 1P a4%
nK#n a4% x& 8# a Q9 a- *4 9 H5 4EK#1% xb*9 a4%
#b
1GnE% =*9 H5 1$5* 9 b H5 Hb{2 #GK 9 &8*l 1$5*
@n xETn &2 14B &1% F45 *E ( :13'1P= K1%
#9 *-9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
58/798
[* !:
HEK F#QN% H5 DQ. HEK AG% H5 AB H5 P (& H5 4N2*9 1P*Q K*G5 H5 F*G% H5 9 * "#$% K H5 6 K
9 * - 14&B *9 H5 F*G% K#3K*@8 xb*9 &' 9 * #2 _$5 1%
K K*G5 HEK1% 9 * 13@8 >K q9 HG% b*9 &'
xb*n9 *n &n' n9 n n H5 F*G% H5 9 * E, K H5 ?&
H5 _-z >K q9 HG% K#3K*@8
HV @ "#$%&' gNP (& (#9 "#$%&' *aK &9 1-%# &z *9
*@n &9 ( H5 &9 * 9 AB -b*K , @ &aK *N45 #9 bH5 L,& AG%&' "#$%&'
K#2 , }*'19 AG%&' x&.*K "#$%&' 15 K 14 (&
}_7#. M#-# #9 % HGE% 8 NE. 8 y &% _@8 9*%
}@ M#2#P #9 h4Q% _3 HGE% H5 1P }Dh M#K Hb h
nK% #, 9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
59/798
!/ [*
_%#n% 1K*@E% 1-%# *% H5 P * 1P P# xgNP _ 19& @,& K&] x-1@K P# Hb (*@ x1@K P 9 (& HB&^ #, *9 x#9
1P AB @ ( #+N% K#-b * H.&2 * 9 #K 1-Q% 9 AB F*@Q45
- *+N45
gnNP A*nB gnNP (*n% HN2 8# _$5 &49 DJN *9 Q9 (*K !
4.&2 @z&5 0 K&1% "7 ( &9 A*B Kb1% D* >*@ AG%
n F#n #n% n -4b h (*K -4EK1% 0 (&9 >z AG%
( }*9 _ &% F# 1K*% (*K h 9 * 9 A*B gNP *9 (& 1-Q&n. 0 n n5 n9 x-1n% 6n P* 1u& * 1@E, *3-8
0 xH.&2 & #NG% O#P &9 (& F# - ?&. K#1% K#2 (*@8 9 x#b1%
*n9 &8*nl -4nEK1% a * %& b &.
(& P>4Q% *h4 *9 & &7 (& (#K "#$% 14-5 *h4 xAG% gNP F*@Q45
gNP _4.&2 * 9 *9 %& x (*K Hh.#% }b &. #NG% O#P &9 1-Q H5 "#$%
0 (& K#9 ( &9 K& HNP*$% P>4Q% &RK *9 8 H-5 &RK *9 8 A*B
H5 b &.
4
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
60/798
[* )
2E M1 '1 _ z 0l ;# M 3 M # +=, +
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
61/798
[*
K4b- >K K& t-% H5 % * & * &. a- 9 #b1% A*B0 *nE9 *8?&n (n% n ] &n3% *nnK nn 1u&nn 1@nnE, (*+nn,
*9 _ @ H5 @, ( H5 A*B ( AB x*+K 1a (*b*2&
&8 H5 *E9 *8s&B # # 9 4N2 _ H5 *K ( (% &9 K#3K9
1% H5 @, ( xH5 % H5 1u& 1.&B
@, ( -91@K _ x*K &2 -91% _ (9
x#b1@K *K (*+, *8?& >z b*9 1K-b &2 _ K-b H5
(*b*2& *E9 *8?& (% ] &3%H5 (*+, *8?& *8E, A#B &9&9 -z x 0 1d#B
K * H5 #9*K x% 0 1d#B H5 s4 %& (*%
K &RK "*N %& *+8&2 @8 *% K4EK1% F*G% ( #9*K x&49 z&2
H5 #9 1+ ( F z&2 xHEK 1+ ( A#B F#B - 0
-K1% T- &J- (*2*45 (*@5 -K1% F*G% (*+, *E, #9*K (*K &49
K&{1@K #9*K 18*
#9*nK &9 *9 p 1P*Q -4b h &J9 (>4Q% -1% .*u q9
_ HEK *K# 1&9 _4b *3K 1&9 (& #9*K &9 1P H5 *K# *8E, @8 (&
(& HEK 9 -4b *+l %& 1K*% *% x#9 (*%&% 14N3b
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
62/798
[* ;
#@n8 &n x}.*nu n9 nK "7 &9 H5 (*5 --&. #@8 1P*Q (*2&. (% .*u _ *+- H5 (# -K*5 (*2&. --&.
#K (*2-45& #Q% F #9 45& #% 45# 1P*Q -1% * (#
H5 b (*2-45& 45& #% x (* 45& (*2-45& #, *9 *+-
x#b1% 0 1d#B &3% HEK *K# 1P*Q x-4N21% (*K
*8nE, *8&. *% x#1%&9 ( 9 wK 9 #&9 *8H.* *4N2
xKb &. a- 9 HEK 1P*Q 1*K# h% >z (*+, *8?&
(*2&n. @n8 *9 # *4N2 9 *+- H5 #K *K# *+K p 8 (&. 9# 1*K# 9 K H5 &.
K4N2 *E9 _$5 >K } (&@b &3@45 (&@b &2 T DQ *9
&2 &2 & K#49 * b*9 K 1@E, *9 &>2 *K &. 1P*Q >z _4E$K
K #9 (*% * &2 K1% 1# (& (#9*K #91@K aB &.1% *@, HE$K
1% (*@ 9 9 *3K 1% * &2 &.* (& #9*K &21% 9 b*9
&nE n8&n9 b*n9 (&3 O^ 9 *+K #9*K ( &3% HEK 1P*Q H@aB
#% 1@K (*@ {21%*9 &2 & #9*K #9 H+, ( &%*
-4b-1% _-z >K (&%* @8 (K&. &%
5&nK (*9 &%* # (*K 14B K#9 h4Q% (*- *@ s&9 %&
p &9 >*45 * ma *' &2 K&2 h4Q% &%* 9 & *n, x*naB s4n -n, S#n #n^ (*n% p *% #, & _9
K#9 (*K &K*%&. &>2 *K p&8 (& HEK1% *% *Q% 1 HEK1%
9 1E Kh4Q% x#21% (*K m$5 *h *E9 (&@b&9 _@u q9
&.*n 1P*Qn 1K*h.*-% b*9 &.* &@q &9 z&2 H5 _%% -& *+b
(*@n (#nz (*K*@n nK#n9 _%n% 6nB n9 H5 *45&n. 1nK&. * (*K (&@b
H5 #9 (*34b&. (&@q
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
63/798
[*
1.*n &na &.*nE% *@nK *n9 &n *+l 1-#K *8K >K h. & _9* ]TK %*, *@K b*9 5 + #Q * S# #T5 ( (9 HEK
* ]TK =*b K HEK1% *, ]TK _%
n9 &@b1@nK K y (*-z4.*n 9 (*4E5 b (*4E5 K *8*45 1a
9 H2*9 ] b *T% a% F*5 - H. #9*K [9 @, (*5& &3
_9@Gn% #4n5 n9 n Hb{n3K & H. #9*K 9 H&. # p@*% (*4E5
H. _WE. 9 #9*K ] *4. (K 9 (*5& (*&8*7 &% P _9&8*7
9 K#9 _WE. >K 18&2 (*5&
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
64/798
[* C
* (*K 12K & * # ( [*% *E9 4N2 [* O&b *%"&. &9 h% P>4Q% \*9 _ (#z % (*% 9 & 0 #K F*h% \*-7 n9 ^n ( &9 p- b * 1P>4Q% >9 (*@a4% K#9 &3
#b1% ^ (*K *8K 1P>4Q% #+% "&. #b (*b*a.
(*K &. & Eh &. HE9 &9 P>4Q% "&NP _9 "&NP q9
xH5 4EK IP* h9 &@b v' "&. &N x-b*9 *@B W9*
K &RK s4 &3 45 *9 S&. \#9 45 &8 z&2
S1? S!*O S'9M= S2 SH -* &9 *K *+K 1*8&.S*2, S%*5 SO,*K S!*2T S!*@= S! S@% SJK S*+? S2J!
)*= &% %U1.! S2@% SQ*K SJ S!*N)S! S V'*H 0 SR*5
-&Q*K
H5 _ H5 j&4% F#h% P>4Q% "&. @8 _9 wK
&n9 &Jn9 t@n5 *nB H5 #K 14N^ *K F K n
HEK 1P HN^ K
nK#1@K >K 1E -91@K # K xH5 F*G% z 9 ( n;
18&2 xH5 s4 (*K (*% -9 (&3 K#1% K a- \*9 -9
K4EK *K 18&2 (
& 1+K &% AB (#9 A*B &9 -K1% "#$% 13@8 n
Kh 8
(#K*, &3 (*K * K K # * &% nC
HEK *
H5 ( (*% *, a9 &.* K H5 _%#% K 65*. (*@E% n !
H5 45#1@K ( >z xH5 #@-K &% (9 * &aK 1+K ( K wK n
(#z K H5 >z K x-#21% P>4Q% @8 4b-1% 1Q x#21% q9
n &n3 >nz &n. wK H5 *8?& *8E, --&. &3 *8>z
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
65/798
! [*
-81n% *TnK &n. (*n K 1&K 9 # *8* (*2-9 *K&%1@K 9#19 & *-2 (*a&%
*8&n. @n8 F#n #% 1Q _$5 xH5 4N2 & hK 1Q *h q9
K H5 4N2 &@4Q% & 1NK }?& t@, ?& P>4Q% ^ HEK P>4Q%
n -4nE8 1*8n *8?&n n -1n% c%*@nd H5 &.*nK *8?&n >nz
xH5 & &a. (*Ea @8 P>4Q% (#2 *K#2 "&. 1Q K#3z ] KK K
#n (n% n n A#nB n -nK&9 }1GP*^ >, P>4Q% &3 # 1P*B
>nK (*% F*B *8?& *8&8#, K h &J9 (>4Q% K#9 1*8>z&@4Q% b*9 &. >z >z K K HEK1% 1N-% ?& @8 & & 1NK #, ^
@G% & HEK H5 &%1@K 9# (9 K & *-2 (*a&% -K&9 P>4Q%
& (*a&% 9 x-4E8 P>4Q% (*2>9 1GP*^ P* &J9 4Q% (*2>9 p &8 *h ^ #7 9 p-
M ]Tn% 4Nn2 _$5 *9 y *% K#9 *W _9D^ (& ^
M ]T% m4$% *h *9 *+8&2 *E9 (*% ( Hb H&b &J9 _EB
(*nK xK#n9 1n7&n. 18&2 K#9 # ( "&. _ @, K#9 &u*B _EB
14nB H5 j&n% &.*n #nb >n9 * pz# 18*-2 nK (*&n% (*#
*+nl _4P>-n@P _n9 cP>-n% hn Dn^ *n% -4nnEK1nn% -b*nn9 (*K*@E%&nn'
Hb
K#K (*K 6.#% *+K (*# *9 *% KK#1% j&% (*a8*-2 (#z &N^
j&% &.* -b*9 &@b *K ( (*K*@E% @8 18*-2
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
66/798
[*
K9 {Q% b*9 & 1K*K &2 -- &RK *+l K 1 K&@b &.* K& 1 &K 9 *% * &9 G7 #
nz&n2 H-5 D8 K&@b &.* H@aB 9 _ (#z -4EK1% 6B &9 _N^ *
(*nK *Wn *% x-4EK1% **W D@, -, *9 (*2--&K 1 (*-@b
1*9 &@ D^ (#z K&@b1@K x *9 *+b (*K &N * 6E. 4Q% &% xKb h 8 # *9 & (*8*-2 (*a&% (#9
HN2 Hb &9 H-5 s h D@, (*2-->45 *9 D^ KK# HN^
(*K *+b xK1% *+b &2 &% &2 -b*9 65*. *9 45 1a *z*K
1n #n -b*n9 n 4n5 &n8 &n2 p &n% *+nb *% xH.&{1@K
Hb F# }K& &9 # K&
D9*n (&n5 n, -1% 1.&Q% @ 1-9 b (*2-9 &@ q9
(*n *81n8&@n2 *8Hn9 @n8 n% & (*-z -1% .*u H5 #9
14B = K (*B*^ 4N2 y >K *% H5 45* &9 }1P#% (*2&5
(nK#n *8\&n & K#9 1K& &V \&&' P*' -8&. 1*.#ab 5 4
K&@b1% &hB ( -4EK1% (*2&5 B K _4b#K
F# }1 \*G^ &3 D@, \*G^ 1a &% *+b D^ (#z &@
&2 14B &% *+b HEK1% 65*. D@, -, &2 &8 (#z *% HbK
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
67/798
[*
H.&{1@K 8 -b*9 &2 p #9 ] b (*2-9 >K x4N2 _$5 DJN 9 y s D{+P#9
Hb &9 1*&RK *h #9 % (* *8H9 &49 (*2&5 9
1*818&@2 H 9 P>4Q% (*2>9 &% K&@b &.* (*8 18&2
9 19*4 >K \&B _9 &NQ, H5 & &Na >K 1*, &@b &.* &5
& -K*% &8 *4N2 9 *h & *b &Na 9 4b#K D{+P#9 [9# *K
H5
H@QnK ] Hb n8#$nK 1*K# >z 9 h% *-. ] K HN21% H+n9 Dn8 (#z &{1% (** *TK&5 HEK 9 (* K (*4+9
( (& _ *5 (K*-, (K&% (& K 9 >K K Kb #%*
#9 8#$K *K# >z (&9 (*%
n ( 1*nK# K *% K&{*-. H+9 z&2 &1% *+l +,
14EK ] K Hb h D{+P#9 *% -&.*9 &3 1 H+9 T%
n H.&21n% &n D{+P#9 _$5 _ &9 &% #9 8#$K * >z 9 h%
n9 1nE (#nz K*@9 6Q% }H+9 _*5 _%#% 14+9 x1b#%* F*B 1%
D{n+P#9 #R-% HN21% D{+P#9 S*. * _EGP#9 *% b*9 * 4$
% F*B ( (*K & t@, H+9 D8 K *8{P @8 (#z H5 _
# H5 4N2 #34N2 J *9 P*T% *3-8 9 _$5 _ D{+P#9 a- K(#a5
H5 4bK *9 (9
p *o4% >z (% 8&. #21% H5 & D{+P#9 h q9
#34Nn2 a-n &n9 *n HNn2 H5 F*G% *, p P {P #, (#z (*%
H5 &. * F# _ &9 >K # TB \*4 & xHEK LG^ 4N2 _-z P*T%
&n9 wnK >n, &n Dn8 H5 _ _$5 K4.&2 & >K D{+P#9 4N2 _ &9
*4N2 9 >K D8 K*z*K (*2 (%*b (# 9 H+9 D8 KK *z (*
HEK *4 1*K# # *4N2 * &9 & -9 8 x#T% # &
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
68/798
[* :
#n3' &3@4n5 *n9 ] xb*9 45 --&. &2 -4N21% &2 #K j&% *% *2& 1-Q _&% *- *% *-9 P -4N21% (* HEK
& _ *% b*9 4N2 K H5 K #3'
4n5 *2&. H5 1E #3' &3@45 #21@K *% & xHEK H-5 D8 ,#4%
* >&9 1' 45 9 H5 1E #3' &3@45 x#21% a9 H5
HEK
nK H5 &Nn &5 & H5 ( #Jh% xH5 4N2 D{+P#9 S*. *
\#d 9 -b*9 ma% 1% -b*9 4b *4 & D8 &2 ma &51h.#% D{+P#9 4N2 *9 &2 xK [5* #b 125 &3 &5 (*K \*h
>z _4b {Q% 1% _@b &2 1#39 _$5 # s&9 #
K 1-Q% *@b1% &.*
*4Nn2 &n &n D8 #b1% &a-% &z x81% \#, D{+P#9 q9
(*K \#d -4EK *8H@QK >35*|5 9 #%i% , &N &8 15#T% &2 ] x#21% j& **7 &1% 18#K
*8&N &3 #% *% & (*J b 1+K ( H5#T% #% x- j&
#21% }H5 q9 #R-% *% *% H5 & &K*%&. & j& (#2 *K#2
&3 HJ H*7 14J &8 HEK & (*@2# (*-wK K 18#K &%
( HEK 8 u HP*B , ] 8 F*B _ ] H5 *-2 ( u
&2 &N 9 &>2 *K (&9 14*7
n 4.&n2 D{n+P#n9 &n9 & _ -4E8 _ h #%
H5 F*G% (#9 * (#9 P* xb*9 h. &2 h _ T4K
>K HEK DG% *4G% 1@E DG% *4G% 1@E & E &9 a-
HEK 1G% H5 A*B _$5 *9 _ @ H5 4b- & H5 D7*9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
69/798
/ [*
@ (*@8 ]-, @ ( #b1% A*B *E, 1@E, K?& @8 D* *N ?& (*% #b1% #Q% ] H5 DG% -1% (*9 1% K1% _
}H5 DG% *4G% 1% _ *% K DG% 9 *4B _ 1-Q H5 b
4nEK DGn% -%*nK 1n% K DG% *4G% >K #%
H5
-8 18#2 ( &9 _ HE9 DB *9 H5 4N2 (&%* >TQ% * #%
D8 1E (#z (*h5*. & #b 4.&{ * -b*9 H+9 D8 (*K _ -z * p
n B & 1% & H5 &% >K HEK 4.&{ HEK (*K (*% H+9 &9&9 _ p &K -1% & 0 *-45 9 z xb*9 HTB b*9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
70/798
[* )
$% _@b &.* &@9 #5 F*B 9*K 18*2 F*B _ &2 4b- 1 &.* 4EK #5 F*B j# 1*-b &@4Q% *% #9 8#
n {21n% M*|n5 n *n & q9 b*K &N 9 h4Q% z&2 H5
1 E %) D : -3 ;b Z E%) BD + # #N%) * g -N# , = ) 1 A0 # E 3 B$ N# ?, 0 : M +4 +
dE %) ;=, g Z 7mm MH +H = - B %) 2E 3 M
@; 'H ;# ) + E%) 3$ 2Bz ( -- #Q% ( (9 H5 b >z
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
71/798
[*
n -&n. H5 #9 _ 1*B (*K*9 h4E% *@Q *% b *^ -&. *h4 _ (*9 &9 #+ 1- *@ 5# z&2 xH5 4.&2 #^
H5 &3K tu ( 1K*K# OW^ *9 &l*-4% 1RNP H5 4.&2 #^
+4 =04 2;# }X =rq$q q'H }0 rqi }iX =t$4 trrt' :q' qZq v+1i qt0 q y' ' -qr q sBi. *
+1 V 2aB#4 #l+c =%) +4 a# 31 # 31c ; +4 2 -b +4
23 $ +4 +% - 3 $ b
5*9H5 % HJ. #5 s&7 p HEK *+9 1P* -&. tu >K (&
>K # #,#% &$% &EN 9 *-9 #9 H& (*@5 9 ]|5
H5 1*8>, 1+P & 45*1%&9 1+P & & H5 #9 &.
1oQ9 #. -K*@8 &3K _ H5 #9 b &. _% *8(*@5 -&.
#n9 >z 1-Q b &. >z (*@5 #21% b_9 H5 *E =*9H5 4.&2 #^ ( -&. H5
( * Kb 6 8 * --1% @,& _-z #7 #5 ! 1K*E D9*h%
@,& 8 (#1% % _ 1Xb &' _% @ -4E8 6P* (*b#
n8 *n (#1% 4P K&. 8 _% (*@5 (*K * HN2 (#1% &
1 A0 #4c dE 3 $ ;=, V 2+ it'b' Bi0 r! q D tq r;t it i1 r! qc dE ;=, #4 ; T
2a=0 519'1 +D1 +4 # 3D
5T9& @,& >K Kb &. s8 (9 (*K ** Kb &.
* _ #K *9 >z #9 (#@o% _ 9 H5 1VB *$9LG^
_n ( 1-Qn% H5 _a@n% HEK -&. 1-Q% 9 &u 9 # # 9 >K
_% *8(*@5 --&. #^ 9 *9 t9 gNP 14B H5 --&. K*3 b*9
x(*EK -&. #% HEK -&. 1-Q% 9 }) *QK &h9 %
-&. *9 6 gNP *9 9 *E9 } _@B&P &9 * 9 6 gNP (&
(*K*@E% HN2 (#1% @TP1. } ]K# @, H5 &9 * 9 _% (*@5
&n. *n9 K ( _ -4EK1% Y*9 D9*h4% -&. *-Q% 49
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
72/798
[* ;
Dab19 *% * &21% #^ -&. a- *9 x-4b 8 (b-4bK 17 #,#%
2Tmm|Pmm 8 @!_ B % *
*@n qn9 ; 4b#nK 19&n n9 19*4 5*9*Q5 -1% DhK _ENP
2! S6U 20 6TP -D ;Y' & -_ SPT 20 66* -:# B' T
1na *+- *+K >2&9 1h (*8&9 *+z -&. _8&9 (*% 5T9H5 4.&{
_n9 Qn9 (& H5 %*K & * (*@a4% _8&9 =>, (#@% _9 -&. _8&9
X 3_ hD? \ B' 52! **6U|*TmP | 20 U6m|Om*9XH # + ; 6
;9 $ 59 c d%) 3 + #:# ED #V ! + =, :# k#D %
:# >? - ? / 2D ' ' _ XH :D 2E b = 5+
h# 0L + ? ) 52! **O69 2z UU[ ED CH K= XH :# D Y
!_ # # -K :# + 4 +G \K$ XH 31V +Y +4 ; \X
!_ ) E%) ;$ $ 5 +o \K$ :D +4 MH9 == $ :D +4 # == 1
0b + +4 Z + W -C V D 01 + # +, +4 1
Z 1 =1 +4 = + =%) D 1 $ +4 @+#:# 2
!_ 0 ? + ; 31 2 H 1 - g ;X 4 !_ 0 lN 1
9 + 2 + 1 ;X =# E& $ E# _ !G W#? 4
+Y + +4 ' L= # j' +4 $ E -:D -:D 34 Z 3 5
+ \K$ 20 UUT J :D +4 . ; %) 2D B J4 34 + `=,
$ :D +4 + ; 31 , b$ :D +4 -G ;' +0 4;0 0 eD 1 24 !_ :D ;# 0 D B g f
:# k#D b $
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
73/798
[*
G # %) a' B #$ M c += EY$ -' ? 2= ;$ +#:#
3 # l$ EDN 3 "$ J=D $ B$ - +4 :#
;' 23D MY #K , +4 +
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
74/798
[* C
1 +) D # - E ;#Y' 'V ! @D DN + ; % 4
2 +# +4 K 4 ;D =
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
75/798
! [*
H.&21% T4K *Q5 *% xH5 (*+, (#9 1P H&B H K#1% H&B (9H5 *TK *' (*+, x-1% H9*d **o _
Gn% 1&K *+- E, &2 HN2 x& %* #b 1ab 1h% *-B#
_&9*-9 H5 &{*E. H5 G% wK H5 G% &K >K (*+, ] x
H5 &{*E. (*+,
h4Q% H.&{1% (#9 &{*E. a9 H.&21@K T4K P* (#9 "#$% *Q5
&{*E. wK Hb *h4 #W5 (#z *% -1% gNB *E. (*+, x&K ( #9
b1% *4-45 P* (#9 &. (*8&9 _ H5 A*B H5*-B#n ?&4n &n9 a *&RK #W5 _$5 DJN% UG9 ] *Q5
&{*E. *9 (*+, H5 4N2 - &{*E. (*+, K#1@K F j&G% 1h%
H5 & *4-45 H5 A*B b*9 &{*E. z &8 #W5 &RK 9 ,# *9 Q9 b*9
D0 1hW-% M* #^ 9 (#1% b u& F45 _ b*9 A*B *9 (*+,
& #2*9
WA
H5 &{*E. G% 1K &K >z &8
G% 1K &K P*
H5 &{*E. P* ]
W
H5 A*B &{*E. >z &8
H5 &{*E. P*
H5 A*B P* ]
#b1% &{4% 4aK _ & #2*9 ^ #7 9 ./A0*=% (#-
S#nK _&1QW ( & &$E &9 _80 #W5 1hW-% M* F*5 >8 9
M* & & _@8 NE. (-@K 1a ( * K&1% #J (*8&9
&44E% M* & T4K & H5 *. \#W% 9 *J% 1#K #W5 1hW-%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
76/798
[*
-1n% DhnK 15*n on (nb &_nb &n9 #b1@nK F#JB
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
77/798
[*
1-h *4-45 S#K _ (#hW-% --1% a 15* (*9 9 & ( (*- *5 &21%15*n 9 K4.&2 & F5 #% &NK -z "*N K (*K - F5 @8 b*9 &NK (*% &2
x-n Fn5 &NK h. &2 *% -K1% 15* (*K &39 T4K K#1% _h
HEK 1-h *% H5 69*W% HQ *9 z&2 4.&2 *@b T4K
9 >z H+9*% 6&7 H5 ( * DV@ H5 GY2 F45 1?&RnK -n nB yVn% n8 &nE &3 &9 & *9 1Xb &9 1@aB 8
H5 _&b @+.1% z1% ( H5 b Da _#9 *8K &21%
nb Dna _#n9 *8K - 8*% - B 9*% &3 E, &2 F*B
F*B -1% #J - 8 1Xb H5 1Xb ( (*% 14+9*% H 9 H5
-nK1% (*8&9 HP S#K _&mQu F45 S#K _ b*9 p@K H5 _a@% (
*K & H5 F45 S#K _&&{|P %* &9 *% H5 * ( *W F*@4B (#z
#b1% D^*B &RK #R-% 14B 9 K &9 &aN 9
K4N26=*) ./ 0*=% G' xb &0 %h% *9
z &8 HN21% &1% *d *2&. #, DV@ H8*b 6&7 (#7.
#, 9 14 *9 >K (*+, _ # ] xH5 % #, 9 14 K (*@a4% H5 }*2&. 6P* ( *K H5 %
>K P* # ] H5 % #, 9 14 z (#z --
H5 &. 1hP*
1K*45&+nb F#n _ENP 81% HEK _EGP#9 9 F45 _ 1K*45&+b
9 @8 &Qb _EGP#9 *4N2 DhK 1K*45&+b (#z 1% *+l -1% DhK
*91% HEK ( #{% F45 ] H5 &9 *K &Qb _EGP#9 *% [b (#-
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
78/798
[* :
b*9 18*9 _EGP#9 K& #J &3 1&9 (*-z# 9 (#1@K NWK (*EK F*@ b -1% F45 _EGP#9 _
T4nK H5 naB & *2&. * a9 x HEK HQ7 * *% *
LGn^ @n8 &n9 xb*n9 4b HG^ E, p * &. p &9 * &8 &21%
H5 #,#n% 6P*n n T4K _ -a&b &3a *9 H@E, H+, (9 H5
H5 "#$% (*+, - *4-45 *% H5 t#4%
&qn (n9 nK#1@nK &n9 n8 1% *+l "#. F45 F# *9 (#@% _9
_@n8 &n9 D%* (*EK #^ 9 - D%*a NWK HP*B * -8T4K _EGP#9 -K*% ( 1 #^ 9 P* ( >, *%& H _ F*B H5 M*
(*+, ] #9 # *, E, &8 &9 &>2 *K xb*9 *, B E, &9 1@aB &21%
_9 \*4 #. b*9 "#$% H5 _ ( % h4E%&' #^ 9 1hP*
H9*d *% H5 &. (*+, -1% H9*d *+- (*8&9 _ H5 4N2 & O&b (#@%
2P*T 8 !_ B % *
5*9b*9 b &. -1@K
n9 n (*+n, n -81% (*K DV@ 6&7 &8 b _9 1&5 "*G5
>z HE$K ( H5 >z -1% m&Q &J- 49 6G5 H5 % #,
&N^ (# NWK K#3z 8 (*K (*EK (9 6hG *9 * b#1% 1%
1% -4E8 12*5 H*+K &J- *+z K#3z {' % #, 9 q9
*% 9 8#1% -1@K 1P*Q*9 >, >z 8 &J- *+z _ * &
H5 % # &*5 >z &8 H5 &. P* >z @8 8 18*2
*91% -b*9 b &. # &*5 >z *91% &J- *+z _ DV@ &9 *-9 ]
-b*9 b 6 } 8
n #n, n9 >z -K1% _a@% x(*@E% (*@a4% #21% b _9
*8>z 1oQ9 H5 _ (*K *4b z *9 >z &8 -K &a-%
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
79/798
/ [*
(#w@8 K#b1@K z *9 -1% #, 9 1*8>z xK#b1% z *9 & 8 H5 _a@% >z --1% #J H5 H+, _@8 9 #8
#b1@K z *9 -K1% Q% >z *+- &% #
! "# $ %&'
P* (*@a4% 4N2 9 H5 M*5 _ &9 1% P* Y &9 1K*45&+b 1K*8&9
x*n80 &8#, &2 81% HEK &Qb 9 4N2 _ H5 b 4*5 0
8 * -b*9 45# 8 9 * *9 &>2 *K -b*9 14P*B &8 - ?&. }*8#
# z% kJ =# # 3= # B0 # B#H 5W(9 0 0 R$ *
253= 9 z% C kJ C =# # z% B0 kJ B0 G +4
0 (#z &3 HP*B 9 1a 5*9H5 _a@% *+K S*@4, "&4. ,
-91% (#z H5 &{*K&q 0 aB z K#b1@K "&N4% * t@4T% # 0 &9 *-9
9 * b*9 4b #, K*5 - & * K&2 p *9 &>2 *K ] xK#b1% F%
0 1& (*+, &21% T4K ] }#b 6 "&4. S*@4, -&. 5
&n H5 A*B K #, -&. ( -&. H5 "&4. S*@4, -&.
1hP* ( T4K H5 &. # xHEK H5 &. A*B >z &9 h% wK
_ T4K 4N2 wK *% H5 &. (*+, ] H5 &. -&. _ #,
n #n9 n 1n0 HP h. xH5 % #, 9 (*+, #b1@K
0 (#9 F*W9 K H5 P* Y F*W9 _ H5 & *T D ( *2&.
-91% *% x, * -b*9 45# 8 9 * 14E*91% &>2 *K xK #, (#- K#2 (9
H5 Lu K#b1% , 8 1K*% KK#1% 8 9 1K*% *+K 1oQ9
*+nK 0 &n2 nz HEnK 1345#n 8 9 S*@4, * 12-& 1*+- 9 *+K 0 %
Hb 1345#n *o4 *+K 0 &2 -45#1@K 8 9 >2&8 Hb 12-& *o4
*9 t@4T% 1oQ9 K"&N4% 0 1oQ9 *% (*+, a- ] Kb1@K - & >2&8
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
80/798
[* :)
9 *K (*K }K#b1% &3a *2 t@, 8 *9 *2 1-Q --1% F &3aH5 AGZ% P* DP _@8 9 *5 8 * K#|9 8 9 *+K 1E
0 xH% 14B x -&. K -1% H9*d -&. *+- >K (*8&9 _
p H5 ?&. _ -- i (#@% _9 \*4 O*b F# 9 *3K1% p&b >K
H5 4b #, #,#% 1P *%
=>n, 8*n% n -1n% F4n5 Hb{n2 yn &0 #+ a4% *Q5
K*5 H5 &d 1*8K*K *+K H5 b *ab &9 (*8*2 (#K*, (*@4*5
}HbK *h4 *8# * 0 #, 9 *Q5 #b1% 8*% -&. >K *+K >*@4n% p &n8 K#3z -9 &3-9 (*2*45 9 H5 1.* H5 4N2 &3 *,
&9 *+K J 9 #, &8*% K*5 5&9 T4K _ 9 * b 4*5 (&3
&4az# 1oQ9 &42>9 *+K 1oQ9 H5 4& 4*5 #^ _9 hK 67
* &*9 *8(*@5 * &4@ 1-b *9 1&9 &49 1-b *9 1&9
4nb &h% &- 1oQ9 H&B &- 1oQ9 H&B &_* *8(*@5 &3
2P*7 8 !_ B % M -' L %$ W *
5*9H5
&n. xP*n =>n, S*@4n, (*8&9 &8 H5 &Qb (*8&9 9*% *Q5 (*8&9
T4K x--1% F45 P* (#9 &. &9 z&2 --1% *4-45 P* (#9
*+-n *n% HE8 >nK P*n -&n. DnP -@nu n H5 *2&n. #n, *d K&21%
&n. n P*n #b1@K H9*d H5 &. P* K&21% T4K # F45
H5 b
&n8 #21n% -1% &RK*+l -&. *d &3 #GK 9 #+ a4% G9
>z ( 1*8>z H5 }1a 9 Q4% 1*8>z z
--n
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
81/798
: [*
#n^ 1P#n8 *+nK p &8 K1% K*2*+z &^*- a9 K1@K *8 -- nK #n^ 1P#n8 H5 Jn sn8 #n, &n9 DnP &% _ H5 % 8&.
&8#, NE. #R-% >z a9 }?& # ?& &8#, OW^
_ -1% j # Dh M#B *9 *% #b1% %*K #^ 1P#8 1-Q ?&
s8 #, DJN *9 H5 b >+T% >+T *9 4*5 H5 K* b P*
a-n &n9 1.*nu DnP *Qn5 -1n% m^# HQ7 m4$% &8*R% 6 J
Mh% \*4 9 *-45 *9 G9 *% K1% 1h (*8&9 4.&2 #^ -&.
*2&. P* _ K*5&9 *d 9 &% _ 8#1% }r; \# CCr;C) *QbH5 #, 9 (
#+n a4n% 1na nK#n9 &^*Qn% *Q5 &Qb F45 9* _ENP
Dab&q &Qb (*8&9 *% -1@K *+K * F*@4B xH5 1%5 a4% &3
n F*n5 1-Q }% / ;; *Q5 19& \*4 z K1@K *Q5 (*8&9
H5 4.&2 &Qb # F45 *Q5 * H5 b 4b#K q9 &Qb &%
6 ( 1 6P* #, *d &9 *+K _8&9 & H9*d (#1% 1% *+l
2E) 3# $ 'I +$ @B: !_ B Y =z ( # &9 HQ7 % 8&.
&3a *9 *o4% 1*N^ H&B m4$% *+, x# HQ7 &9 *-9 &J- *+z
1V- 8 mP*$% *o4% *N *&B x% 8&. *+K z @8 &9 m^# D9*&' 1&K 5 9 H5
@8 &9 =>, *+z _ -91% *% H5 _ -1% %* &3 DP
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
82/798
[* :;
m4$% *8K#2 & z *8* *8_%}K>1% *8* &9 1a &9 (*2K> (*2K& >. *+8# (*4 (*8*2
H5 (&9 5*G% B 4@aB (#z 8 H5 aB @+.1%
(*+, 1% 8 &3 (*8&9 x-1% *d -&. *+- _8&9 _ HEK1%
H5 b &.
%( ) * +( ,&-. /0& %!' 12 "# $ %&'
*. z 5-8 HN21% 1K*K# *E ( } / 1.#4% D5*9wK --aK ,# , &9 A#B (*@8 ?&Q%
*E. _@o4% &q &8 Hb1% *+l } /C B 1.#4% 15#5&7 M# *K
-nK#1n% "#$%&n' *8>nz K#n3z ] nK *' H5 >z 0 (b
_&F*Gn% H5 "#$%&n' &q #39 1E &2 K#b H5 "#$% wK 9 4E9
] 8 _&9*-9 *' H5 d*B p * &q z xH5 4N2 _$5
6.#4% *E ( &3 1a 1h% 1K*-B# #2 _$5 *' (9 &q K 6B
K #, *8>z @8 -1% *' 6&7 _9 # _$5 } !C r 8 B
K#1% 1E z ] -1% O&W% s*QP D8*T D5 &9 ]|5 A*B * K *
H&B 1K#2&3 &q ?&Q% #,#% *8>z @8 K *9&5 &% _ 9 s&4
xnK&q4n% 1*8>z &21% T4K 1N-% [5* t# *9 H5 m4$% *8K#2
K&. A*B @8
1P &q 8 #9 & O&7 z 9 >z &q &8 z HEK
(*@a4% (*8&9 _ (#1% K#3z K (*K #+ (#@% _9 1GE% #5 _9
(*8&9 * & #J (#1% _&9*-9 & P* HP &9 #W5 5 9 -&. &9
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
83/798
: [*
*n 18*Nnb *n 6&n7 n ( * b*K #W5 }?&4 1*% O&7 &9 (*@a4%b*9 5 (*@a4% 9 K m 19& 9 1*8@,&
&7 &9 xb m # *8?& 0#i% #^ 9 } /C; r *Q5 (*8&9
H5 &@8 o HN, *9 AB -&. #J
(*+-n *nab n 1nu& HEK ?& 1+ 1@E, 8 b #Q% _% &9 n
xb*K H5 A*B &. >z 1+ wK K1% *% -d*B 1-Q K#b1%
1a. &, n H5 _-z *Q5 o }H5 &. A*B 1-Q H5 ( -K*@8
K&{*K1, A*B *8?& 4.* & 8*% *ab b *h4% y%* KK 1 A*B ?& &9 *+K b ,#4% 1%*3-8 n;
H5 ( -K*@n8 b*n9 4nbnK 1n # A*B ?& &9 >z &8 xz K A*B *+K
}&. A*B
*+nl H5 &n O&Wn% o 1-#K O&7 *9 } /!) r 8 / 1.#4% 19*.
1%
( n H5 1u&n n9 45#n mP#n% &n8 H5 mP#nn% z 9 &{*K1,
*8>z ( &9 b*9 &. A*B >z 9 45# x&{*K1, 1#^ 9 z &8 n;
&n. A*nB >nz &n9 1@E, 8 ( &9*-9 K 1 &. A*B
#, *9 (*% 8 K Hh5 &. A*B >z &9 >z 1P K 1
E, &8 (% #, 9 ] 1% #, 9 &. A*B >z ( (&
#b1% &{#^ &. A*B >z (& #, *9 (*% 8
2P6P 8 !_ B % *
5*9H5 "#$% A*B P* _&9*-9 xH5 E, p P* n
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
84/798
[* :C
} C/ 8 !CC 1% )C 8 C! 6.#4% 1P 6^ _9 m5# >B _9&n9 P*n (#n9 "#$n% A*nB &9 # (*8&9 -4bK *h4 }*= 1K F>F9Z 9
&1% F45 _-z >B _9 K & *8 b*K
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
85/798
:! [*
HEK ?& }*8# 1-Q% 9 &8#, 1-Q E, * x1N5 # P* *' 1-Q -4E8 14#% A#B ?& }*E, 8 *8 8 K #, *8?&
n H5 H9*nd #+n% HQn _n *+nK (#9 &. K&. _&9*-9 K *TK
1-Q 14#% A#B &9 *+K & xK&. *E, 1% (*% (#a5 (5 *9 H&B
hn% &n. >z &9 z &8 x-4EK #,#% *+K KK 1 }*8( ?&
H5 &. ( -K*% >K # xb*K
(*nK Lu#n F# &Qb KK E, &9 (*Ea 1Gu# (*@a4% @8
Lu#n -1n% 1K*9 &RK 1GE% #5 _9 H5 & DhK E, &9&RK &9 >K K&91% * 9 &20 9 h4Q% &' N5. &e@Q% H5 (*@8 E,
nE, -#21n% (*@a4n% H5 4Nn2 n &RnK &n9 @n, ( H5 nb 4.&n2 &nn
H5 (#a5 H&B 1P# E, &8 a- 9 (& 1-Q% H5 ?& &{*K1,
F*nB HE$nK n ( (n9 H5 45# p. H&B Kh4Q% a9 HEK F# #%
&{*K1, ?& E, &{|9 &2 14B b*9 % H&B 9 Q9 #9 (#a5
(*% A*B E, H.&2 T4K (#1@K #b1% A*B (*% ?& a- H5
#n^ 9 ?& _ 1P# x(*% ?& &8 (#9 "#$% '1 H5 _a@% z H5
b*9 #9 1K*% *' p (9 ^*. (9 45# 9
(*+, -#21% Kh4Q% 13K*3 9 1K*E 1% *+l *b 1-#,
#n, n9 nE, p K#nb z *'19 (#9 DG4E% *d nC
b*K &. p &9 h% z &8 K Hh5 &. ?& &9 #b1% ( T4K
H5 &. #
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
86/798
[* :
}*8n 1-Qn (*+n, K*5 =>, (#z 1% H5 9 T4K _ b &0 wK &9 K#1@K >2&8 D & xH5 A*B &. >K D p #^ 9 (*+, KA*B &.
(#9 DG4E% *+z D^ *d H5 h4Q% 1-#, b*9 4b Hh5 ( K*5 =>,
H5 _ (*K #J & >1% &. (G% *8*3K @8 }&. *8>z *'19
Hh5 &3 &9 45# p. &8 #9 @8 HE8 (#- K#2 _@8 9 (*+,
b*9 4b #, 14E$K (19 4b
(*+, H5 & O&W% -&. (*8&9 &3 #^ 9 }8 C: 1.#4% *%
t@n, S*@4, (#z 8 x&. A*B ?& *E, }*8 &8#, H5 *?&n nz &n8 K&{*nK j*aNnK x(#na5 H&B }(b -& "&4. }(b
b*9 h% *+K &9 K#1@K xb*9 &{*Kj*aNK AG%
H5 *% -K*@8 1K*8&9 x*8 #, F# *9 #+ a4% &JP m5#
H5 *+K *-9 D^ *+z &9 # (*8&9
}(#a5 H&B "&4. S*@4, }(#z 8 ?& #, *d n
"&4. S*@4, -&. n;
HEK "&4. S*@4, 1P* 1@E, 8 n
H5 A*B &. # xHEK A*B >z 1P* 1@E, nC
1 * &9*-9 H5 _-z -&. 8&9 #+ _9*# &2 *b
&n2 ] xH5 &n. ( -K*@8 x#b , &. >z K#4K >z &8 K1%
E, ( # #b1% T4K xHEK A*B &. >z * 1@E, #b H9*d
H5 &.
-nK1n% &4Qn% ( n *n5 #n F#n 9 1% 1K*8&9 #P*8 #+
HEK 1+ (#a5 H&B E, H5 E, H+, (9 xH5 "#$% (*+, #21%
?*n _@n8 K b*9 &. *9 &>2 *K }( &9 h% >z F*K ( (b
K*%1@K m#4% _4b #, }_&9*-9 HbK *' #9 1P &2 z xH5 &. 8
8/4/2019 Tarikh-e Elm-e Kalm (History of the Art of Kalam)
87/798
: [*
*8HQn *n9 mP*$n% n8 _n #b A*B ( 1 HEK#1@K >z 8 _&9*-9 &n. }H5 ( &n9 h% wK H5 &% wK 1-Q *+K &8 ] xH5 #+%
H+, (9 xH5 &. xb*9 * -1% 8 1 1u& >z &8 *% KA*B
n (*+n, _&9*-9 H5 &. 1P#4% ?& _ HEK ( 1P#4% ?& &9 h%
#, *9 #P*8 H5 A*B &. }HEK *+K * HEK 1u& E5 &9 h%
n9 *h4n n' 1n &n %*n # 1 (*@a4% #W5 F45 18*2
&8 _8&9 H5 >T &G *% AB HP PiE% H5 4N2 -&.
2PTS 8 !_ B % *
5*9K (*Ea F*Q s&7
8959* %!' :; 5. /' %&'
#9 H*+K19 DQNP*9 HEK 1@E, 8 5 T4K _ 9 1K*8&9 *9 #W5
_a@%&n' 1T*4nK n9 nK #n, n, n8 n9 H*+K1n9 n ( F#n *n9 ]|n5 b*9
xF*G% T4K _ _4b&9 (*% &9 1%*TK