TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN
KAMUSAL ÖNEMİKayıhan Pala
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Türkiye’de halkın sağlığı ne durumda?
Türkiye’de sağlık durumu“Kötü”
gelir dağılımındaki adaletsizlik
hızlı kentleşme
sağlık hizmeti sistemindeki yetersizlik
WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
Türkiye’de yoksulluk
Türkiye’de günde 4,30 ABD dolarından az
geliri olanların oranı %39,1
Günde 2,15 ABD dolarından az geliri
olanların oranı %10,3
World Bank, 2005
Sağlıkla ilgili sosyal güvence
Güvencesiz kesim:
Kentsel alanda %34,1
Kırsal alanda %42,0
Sağlık Bakanlığı, 2006
Özel sağlık harcamaları
Toplam sağlık harcamaları içinde özel sağlık harcamasının payı:
Batı %27,56
Doğu %40,58
Güney %43,81
Sağlık Bakanlığı, 2006
Hasta yatağında eşitsizlik… Türkiye’de genel olarak on bin kişiye 25
hastane yatağı düşmektedir.
Ancak bu konuda büyük bir eşitsizlik vardır ve on bin kişiye düşen yatak sayısı 3-60 arasında değişmektedir.
WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
Yataklı tedavi: Özel sektör büyüyor
Ölçüt 1980 2005
Yataklı tedavi kurumu sayısı 869 1198
Yatak sayısı 98.758 192.685
Özel hastanelerin yataklı tedavi kurumu sayısı içindeki oranı
%8,63 %22,37
Özel sektörün yatak oranı %2,19 %6,40
Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllıkları
Ölüm nedenleri: “ÖNLENEBİLİR” Beş yaşın altındaki çocuklarda temel
ölüm nedeni enfeksiyon hastalıkları 25-44 yaş arasındaki erişkinlerde
temel ölüm nedenleri kalp hastalıkları ve kazalar
45-64 yaş arasındakilerde ise kalp hastalıkları ve sigara içmeye bağlı solunum rahatsızlıkları
WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
0
5
10
15
20
25
30
Kişi başına GSYİH(Satın alma gücüparitesine göre, dolar)
Bebek ölüm hızı (Binde)
Çeşitli ülkelerde bebek ölüm hızı Çeşitli ülkelerde bebek ölüm hızı değerlerideğerleri
UNDP, 2006
64
66
68
70
72
74
76
78
80
82
Au
stralia
Au
stria
Be
lgiu
m
Can
ad
a
Cze
ch R
epu
blic
Den
ma
rk
Fin
lan
d
Fran
ce
Germ
an
y
Gre
ece
Hun
ga
ry
Icela
nd
Irelan
d
Italy
Jap
an
Ko
rea
Lu
xem
bo
urg
Me
xico
Neth
erla
nds
New
Ze
alan
d
Norw
ay
Po
lan
d
Po
rtug
al
Slova
k Rep
ub
lic
Sp
ain
Sw
ed
en
Sw
itzerla
nd
Tu
rkey
Unite
d K
ingd
om
Unite
d S
tate
s
DOĞUMDA BEKLENEN YAŞAM ÜMİDİ (2003)
OECD,2006
BİR SAĞLIK SİSTEMİNİN TEMEL YAPILARIBİR SAĞLIK SİSTEMİNİN TEMEL YAPILARI (WHO (WHO 8352183521))
Sağlık kaynaklarının gelişimi (1)
•İnsangücü •Bina, araçlar•Donatım ve gereçler•Bilgi
Kaynakların kullanımının örgütlenmesi (2)
•Ulusal sağlık yetkilileri•Sağlık sigortası programları•Diğer hükümet kuruluşları•Hükümet-dışı kuruluşlar•Bağımsız özel sektör
Sağlık hizmetlerinin sunumu (3)
•Birinci basamak•İkinci basamak•Üçüncü basamak
Yönetim (5)•Liderlik•Karar-vericilik
PlanlamaYürütmek ve gerçekleştirmekİzlemek ve değerlendirmekBilgi desteği
•Düzenleme
Ekonomik destek (4)
•Kamu finans kaynakları•İşverenler•Gönüllü kuruluşlar•Yerel toplum çabaları•Dış yardım•Özel harcamalar•Diğer
Sağlık hizmeti sunucularının üç temel hedefi
Sağlık hizmeti sunucularının temel hedefleri
Hedefin anlamı Kamu sektörünün önceliği
Özel sektörün önceliği
Eşitlik Sağlık hizmetine herkesin ve gereksinim duyduğu ölçüde erişmesi
EVET HAYIR
Verimlilik Kaynakların etkin kullanılması
EVET EVET
Kalite Hizmetten yararlananların hoşnutluğu
HAYIR EVET
S A Ğ L I K H İ Z M E T L S A Ğ L I K H İ Z M E T L E R İE R İ
Ç E V R E Y E Y Ö N E L İK
B A Ğ I Ş IK L A M A B E S L E N M E
E R K E N T A N I A İ L E P L A N L A M A S I
K E M O P R O F L A K S İ K İ Ş İ SE L H İ J Y E N
S A Ğ L I K E Ğ İ T İ M İ Y A Ş A M B İ Ç İ M İ
K İ Ş İ Y E Y Ö N E L İK
K O R U Y U C U H İ ZM E T L E R
I I I .B A S A M A K
I I .B A S A M A K
I .B A S A M A K
T E DA V İ E D İ C İ H İ ZM E T L E R
T I B B İ R E H A B İ L İ T A S Y O N
S O S Y A L R E H A B İ L İ T A S Y O N
R E H A B İL İ T A S Y O N H İ ZM E T L E R İ
Hekimlerin istihdam biçimleri
Fazla mesaili çalışma (Over-time)
Tam süre çalışma (full-time)
Yarı zamanlı çalışma (part-time)
Tam süre çalışma nedir?
Tam süre çalışma, başka bir sektörde ya
da iş dalında çalışmaksızın, kişinin bütün
zamanını (mesaisini) yapmakta olduğu işe
ayırması
Tam süre
Neden önemli?
Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri
Erişilebilirlik Finansal erişilebilirlik Coğrafi erişilebilirlik
Kapsayıcılık Koruyucu hizmetler Tedavi edici hizmetler Esenlendirici hizmetler
Eşgüdüm Süreklilik
Yalnızca hastalık sırasında değil, uzun erimli sağlık hizmeti
Öğrenciler
in
çalışmak
istediği
sektör
İstihdam biçimi Sayı %
Yalnızca kamuda (devlet memuru) 19 12,6
Yalnızca kamuda (Sözleşmeli) 3 2,0
Yalnızca özel sektör 25 16,6
Yalnızca özel muayenehane 15 9,9
Kamu + özel sektör 89 58,9
Toplam 151 100,0
Bir araştırma!Bir araştırma!
Pala,K., A.Tokyay ve G.Aslan,”Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Gelecek İle İlgili Düşünceleri”, IX.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Kongre Kitabı s.460, 3-6 Kasım 2004, Ankara
Türkiye’de tam süre uygulamaları
Cumhuriyet’in ilk yılları; sıtma, frengi,
trahom savaşımı
1961; 224 sayılı yasa
1978; 2162 sayılı yasa
Türkiye’de sağlık politikalarında güncel durum:
“Sağlıkta Dönüşüm” macerası
Devletin sağlık hizmeti sunumundan el çektirilmesi
“Her iki Bakanlık da, şu anda yüksek öncelik vermedikleri daha önemli görevler taşıdıkları için, mevcut yapılarının özünü oluşturan sağlık hizmetlerinin üretilmesi ve sunulması işiyle gerçekte doğrudan ilgili olmamalıdır”
Dünya Bankası,Haziran 2002
Türkiye’de hekim dengesiHekim Sayı %
Pratisyen 29.837 30,5
Sağlık Bakanlığı’nda 26.398
Asistan 17.913 18,3
Uzman 50.058 51,2
Toplam 97.808 100.0
Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü verileri 31.12.2006
Sağlık insangücü: İyi yönetim1. İstihdam ve insan gücünden yararlanma
politikalarının geliştirilmesi2. Sağlık insan gücü gereksiniminin izlenmesi3. Coğrafi, kurumsal ve uzmanlık alanlarına göre
insan gücünün dağıtımı4. Sürekli eğitim ve insan gücünün denetimi5. Kariyer gelişimi için fırsatlar ve teşvikler
sağlanması6. Performans değerlendirmesi, ve7. İnsan gücünün verimli kullanılabilmesi için
gereksinim duyulan lojistik desteğin sağlanması.
Hall, T.L., Health Manpower Planning, WHO, 1978.
NASIL BİR “TAM SÜRE”? Hizmet sunumunun öncelikli
hedefi:EŞİTLİK Finansman: Kamu kaynakları Özlük hakları:Kabul edilebilir bir düzey
Hastayla ilgili bir genel/özel ayrımı yapmak: OLANAKSIZ
Sağlığın ticareti Sağlık, ticari bir mantıkla ele alındığı her zaman, temel bir insan hakkı olmaktan çıkar; parası olanın ancak parası kadar satın alabildiği bir meta biçimine dönüşür ki, bugün karşı durulması gereken asıl tehdit bu durumdur.
Top Related