PROJEKT LivOrg
Praktyki krajowe wspierające transfer doświadczeń
projektu LivOrg
1
Projekt:
Projektowanie i testowanie nowych ram kształcenia i szkolenia zawodowego w celu
transferu i uznania umiejętności ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi
w Europie (LivOrg)
Zbiór zadań: WP 8 - KOMPENDIUM
Partner wiodący: EkoConnect e.V. (DE)
Autor tłumaczenia: Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym”
Typ Dokumentu: Raport
Nr Produktu: D 29
Status: Oficjalny
Nazwa pliku: WP8_D29_ LivOrg Compendium
2
Spis treści
1. WSTĘP
1.1. Projekt LivOrg str. 3 1.2. Cele ogólne i szczegółowe str. 5 1.3. Kontekst i uczestnicy str. 5 1.4. Struktura dokumentu str. 6
2. PROJEKT LivOrg I SYSTEM ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO
2.1. Dlaczego powstał program kształcenia i szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce str. 7
3. SEKTOR EKOLOGICZNEGO ZARZĄDZANIA ZWIERZĘTAMI HODOWLANYMI: MOŻLIWOŚĆ TRANSFERU OSIĄGNIĘĆ W RAMACH KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA ZAWODOWEGO
3.1. Krajowe studia przypadku LivOrg str. 10 Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym sektorze
4. SYSTEM ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO I ROZWIJANIE DUCHA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W EUROPIE
4.1. Potencjalny wpływ i efekt mnożnikowy projektu: wnioski na poziomie krajowym str. 56
5. PODSUMOWANIE
5.1. Główne wnioski str. 68 5.2. Rekomendacje str. 71
3
1. WSTĘP
1.1. Projekt LivOrg
Opis projektu:
- Program Unii Europejskiej (Leonardo da Vinci – Wielostronny Projekt Rozwoju Innowacji)
- Czas trwania: 01.12.2013 – 31.01.2016
- Główne działania i rezultaty:
o Stworzenie pilotażowego programu kształcenia i szkolenia zawodowego „Specjalista ds. Ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi” dla
ekologicznej produkcji zwierzęcej: Program Nauczania składa się z czterech jednostek szkoleniowych i może być dostosowany do następujących grup
docelowych: a) absolwenci szkół średnich – w celu dalszej edukacji w zakresie rolnictwa ekologicznego; b) absolwenci szkół średnich – w celu ponownego
przeszkolenia, reorientacji i przejścia na rolnictwo ekologiczne, bez limitu wieku; c) osoby bezrobotne w sektorze rolnictwa (poziom 4 EQF1). Opracowanie
i wdrożenie programu kształcenia i szkolenia zawodowego pomoże zrealizować ambitne cele w obszarze bezrobocia, edukacji i włączenia społecznego
postawione w strategii Europa 2020.
o Podnosząc świadomość w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi, projekt LivOrg przyczynia się również do realizacji celów
„Europejskiego planu działań na rzecz rolnictwa ekologicznego i żywności wytwarzanej ekologicznie” (Komisja Europejska 2004, COM(2004) 415
końcowy).
o Opracowanie i wdrożenie Kursu Pilotażowego składającego się z 80 godzin nauki w 4 krajach partnerskich (Estonia, Niemcy, Grecja i Włochy) w celu
przetestowania opracowanych programów nauczania.
o Opracowanie metod doradczych a) w celu wspierania przekazywania „z rodziców na dzieci” obowiązków zarządzania przedsiębiorstwem i stymulowania
indywidualnych ukrytych umiejętności przedsiębiorczych; b) w celu wspierania przedstawicieli mniejszości etnicznych w przekształcaniu ich
konwencjonalnych gospodarstw rolnych na ekologiczne, aby rozwijać ich umiejętności ekologicznej hodowli zwierząt. Każde Laboratorium doradcze składa
się z 80 godzin nauki. Laboratoria zrealizowano w dwóch krajach (Polska i Hiszpania), aby przetestować opracowane Programy Nauczania.
o Platforma e-learningowa: Trwający 5 godzin kurs e-learningowy został opracowany w celu zaprezentowania przykładów najlepszych praktyk w zakresie
ekologicznej hodowli zwierząt w czterech krajach partnerskich. Kurs e-learningowy był częścią nauczania mieszanego. Jego treść jest dostępna dla
1 ang. European Qualifications Framework – Europejskie Ramy Kwalifikacji
4
wszystkich uczestników Kursów Pilotażowych poprzez internetową platformę e-learningową. Uczniowie mogą przyswajać wiedzę, pracując z nią
samodzielnie, w dowolnym czasie i miejscu.
o Portfolio Ewaluacji i Walidacji: Portfolio jest dokumentem opisującym instrumenty służące uznaniu i walidacji efektów uczenia się osiągniętych w wyniku
realizacji Kursów Pilotażowych i Laboratoriów w ramach projektu LivOrg oraz metodologie prawidłowego stosowania tych instrumentów. Są one oparte na
przetestowanych zasadach i koncepcjach, które zapewniają korzystne warunki do stopniowej adaptacji kwalifikacji kształcenia i szkolenia zawodowego do
systemu ECVET2 poprzez opracowanie zestawu wskaźników dla każdej umiejętności możliwej do przekazania. Portfolio zawiera także zestaw testów, które
są łatwe do wypełnienia i metod, które umożliwiają obliczenie rezultatów. Portfolio przedstawia również metodologię testowania w celu właściwej
walidacji efektów uczenia się każdej umiejętności możliwej do przekazania, a także w celu ewaluacji indywidualnych postępów ucznia. Mamy nadzieję, że
Portfolio przyczyni się do stworzenia europejskiego systemu uznawania kompetencji zdobytych na drodze kształcenia nieformalnego i pozaformalnego,
a także do zapewnienia podstaw walidacji i uznawania efektów uczenia się oraz transferu punktów ECVET. Podsumowując, celem Portfolio jest ułatwienie
zainteresowanym instytucjom zdefiniowania dotychczasowych osiągnięć uczniów w odniesieniu do wymagań dla danej kwalifikacji.
o Grupa zadaniowa ds. Ekologicznej hodowli zwierząt została utworzona w każdym kraju partnerskim, aby włączać i informować interesariuszy
reprezentujących instytucje biznesowe i edukacyjne o działaniach i rezultatach projektu.
o Stworzenie Kompendium LivOrg jako podsumowania programów szkoleniowych i systemu walidacji transferu umiejętności i wiedzy w zakresie ekologii.
o Realizacja dwóch spotkań upowszechniających w każdym z sześciu krajów partnerskich, aby zaprezentować i objaśnić rezultaty projektu i przetestowane
programy nauczania.
o Stworzenie Lekcji Video w języku angielskim i językach narodowych partnerów w celu zaprezentowania i upowszechniania opracowanych programów
szkolenia, jak również korzyści płynących z ich realizacji.
o Stworzenie i wykorzystanie sieci mediów społecznościowych w celu informowania młodych ludzi, uczniów, nauczycieli i osób zainteresowanych
ekologiczną produkcją zwierzęcą: np. Facebook (https://www.facebook.com/groups/220075864857744/?fref=ts), strona internetowa projektu
(www.livorg.eu), Twitter i strony internetowe partnerów.
o Program „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców”: Każdy partner wspiera trzech początkujących lub przyszłych przedsiębiorców z sektora rolnictwa
ekologicznego w aplikowaniu o wsparcie w ramach programu „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców”.
2 ang. European Credit System for Vocational Education and Training – Europejski system akumulowania i przenoszenia osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym
5
1.2. Cele ogólne i szczegółowe
- Podnoszenie świadomości w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi, aby zaspokoić potrzeby sektora i twórców polityk w zakresie poprawy
konkurencyjności sektora ekologicznego względem rolnictwa konwencjonalnego w Unii Europejskiej.
- Rozszerzenie zakresu działań Sojuszu na rzecz umiejętności sektorowych, wzmacniając tym samym efektywną współpracę pomiędzy rolnikami ekologicznym
i a interesariuszami.
- Opracowanie i realizacja Programu Nauczania w konkretnym sektorze, składającego się z wysokiej jakości jednostek kształcenia i szkolenia zawodowego w zakresie
ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi, ściśle związanego z systemami EQF i ECVET.
- Poprawa jakości szkolenia w zakresie ekologicznej hodowli zwierząt poprzez opracowanie innowacyjnych treści, metod i procedur odpowiednich dla kształcenia
i szkolenia zawodowego.
1.3. Kontekst i uczestnicy
- Do Konsorcjum LivOrg należy 7 partnerów z 6 krajów europejskich o różnych doświadczeniach i specjalizacjach, np. realizacja kształcenia i szkolenia zawodowego,
szkolnictwo wyższe, rolnictwo ekologiczne, doradztwo dla biznesu. Te zróżnicowane doświadczenia i specjalizacje były bardzo pomocne i przyczyniły się do
osiągnięcia celów projektu i skutecznego wdrożenia działań projektowych.
- Liderem projektu LivOrg jest włoska organizacja non-profit ERIFO – Entre per la Ricerca la Fromazione założona w 2000 r. w Rzymie. Jest placówką kształcenia
i szkolenia zawodowego akredytowaną przez region Lazio w zakresie jakości kształcenia oraz przez Ministra Edukacji Publicznej w zakresie personelu szkolnego.
ERIFO nawiązało wiele kontaktów na swoim obszarze, np. współpraca z UNCI Lazio (Krajowy Związek Spółdzielni) w zakresie kształcenia ustawicznego
pracowników.
- Partnerzy:
o EkoConnect – Międzynarodowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego w Europie Centralnej i Wschodniej (Niemcy) jest organizacją non-profit założoną przez
ekspertów do spraw rolnictwa w 2003 r. w Dreźnie. EkoConnect działa na rzecz zrównoważonego rozwoju sektora rolnictwa ekologicznego w Europie,
zwłaszcza Wschodniej i Centralnej.
o ENFAP Toscana (Włochy) jest regionalną agencją szkolenia zawodowego należącą do Krajowego Związku Handlowego U.I.L. ENFAP jest organizacją non-
profit działającą od 1964 r. w Toskanii, oferującą m.in. szkolenie i doradztwo zawodowe.
o Estoński Uniwersytet Przyrodniczy (EMU) jest jedyną szkołą wyższą w Estonii, która w swoich działaniach akademickich i badawczych na pierwszym
miejscu stawia zrównoważony rozwój zasobów naturalnych niezbędnych do życia człowieka, a także do zachowania dziedzictwa i środowiska naturalnego.
o INFODEF – Instytut Promocji Rozwoju i Szkolenia (Hiszpania) jest instytucją założoną w celu zapewnienia doradztwa i zarządzania projektami w obszarze
6
rozwoju kwalifikacji zawodowych, rozwoju lokalnego, a także promocji przedsiębiorczości, wiedzy nt. środowiska socjoekonomicznego i zarządzania
projektami europejskimi i międzynarodowymi.
o Śródziemnomorski Instytut Agronomiczny w Chanii (MAICh) (Grecja) jest częścią Międzynarodowego Centrum Zaawansowanych Śródziemnomorskich
Studiów Agronomicznych (CIHEAM), międzyrządowej organizacji skupiającej trzynaście krajów członkowskich z basenu Morza Śródziemnego, której celem
jest rozwój współpracy naukowej poprzez zapewnienie kształcenia podyplomowego, badań i szkoleń w zakresie ekonomii, zarządzania oraz stosowanych
nauk przyrodniczych, technicznych i środowiskowych związanych z obszarami wiejskimi.
o Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” Krajowej Izby Gospodarczej została założona na początku 1993 r. Jest jednym
z pierwszych niezależnych instytutów badawczych w Polsce oraz wiodącym polskim think tankiem. Instytut wspiera reformy rynkowe, rozwój instytucji
demokratycznych oraz tworzenie przyjaznego klimatu dla działalności gospodarczej poprzez realizację projektów, prowadzenie niezależnych badań i analiz,
edukację i przygotowywanie rekomendacji w zakresie polityk ekonomicznych.
1.4. Struktura dokumentu
Ogólnym celem niniejszego dokumentu jest zapewnienie:
niezbędnej informacji o tym, jak przygotować innowacyjne treści szkoleniowe, opracować i zrealizować nowy Program Nauczania w zakresie ekologicznego
zarządzania zwierzętami hodowlanymi,
strategii i metod transferu treści Programu Nauczania do powszechnego użycia,
kluczowej informacji o tym, jak zaangażować interesariuszy i ekspertów, ze szczególnym uwzględnieniem Sojuszu na rzecz umiejętności sektorowych,
analizy porównawczej dotyczącej podnoszenia poziomu zatrudnienia i kreowania szans biznesowych w rolnictwie ekologicznym ze szczególnym uwzględnieniem
kształcenia i szkolenia zawodowego oraz metod uczenia się przez całe życie, w tym również krajowych studiów przypadku i dobrych praktyk LivOrg,
opisu strategii, metod, dobrych praktyk i doświadczeń zdobytych przez każdego partnera na poziomie krajowym oraz przez całe Konsorcjum na poziomie
europejskim na każdym etapie realizacji projektu, czyli podczas opracowania, przygotowania i wdrożenia Programu Nauczania LivOrg,
rekomendacji dla Komisji Europejskiej, Narodowych Agencji, organizacji kształcenia i szkolenia zawodowego, organizacji ekologicznych oraz instytucji
promujących projekt w celu wsparcia ich dalszych działań.
7
2. PROJEKT LivOrg I SYSTEM ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO
2.1. Dlaczego powstał program kształcenia i szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Potencjał sektora gospodarki
- Uprawa ekologiczna jest bardzo ważna dla zrównoważonego rolnictwa i produkcji żywności na całym świecie. Dziedziny te powinny być wspierane zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej pt. Innowacje w służbie zrównoważonego wzrostu: biogospodarka dla Europy (Bruksela, 13.2.2012-COM(2012)) oraz Europejskim planem działań na rzecz rolnictwa ekologicznego i żywności wytwarzanej ekologicznie (Komisja Europejska 2004, COM(2004) 415 końcowy). Plan działań opisuje potencjał i zalety ekologicznego systemu produkcji, zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska i dobrobytu zwierząt, a także korzystny wpływ na rozwój obszarów wiejsk ich. W dokumencie napisano, że: „rolnictwo ekologiczne może mieć pozytywny wpływ na dobrobyt zwierząt, ponieważ standardy rolnictwa ekologicznego stawiają pewne wymagania w tym obszarze wykraczające poza przepisy ustawowe”.
- Według dokumentu Rolnictwo Ekologiczne na Świecie 2012 (www.organic-europe.net) w ciągu ostatnich kilku lat nastąpił znaczący wzrost liczby ekologicznych gospodarstw rolnych, w tym hodowlanych w UE.
- Wzrost znaczenia rolnictwa ekologicznego w Europie zderza się z brakiem odpowiednich programów kształcenia i szkolenia zawodowego umożliwiających nauczanie rolnictwa ekologicznego w Europie.
- Dostępność i jakość kształcenia i szkolenia zawodowego i innych form transferu wiedzy różnią się znacząco w krajach europejskich.
- Rola rolnika w Europie zmienia się. Rolnicy powinni zdobywać nowe umiejętności, aby móc konkurować na rynku. W szerszym kontekście powinni rozwijać swoją przedsiębiorczość, zwłaszcza w zakresie zarządzania ziemią i ochrony środowiska.
Koncepcja i definicja (Program Nauczania)
- Projekt LivOrg dąży do realizacji zapotrzebowania na wysokiej jakości certyfikowane szkolenie, harmonijne i przejrzyste standardy szkolenia oraz kryteria i procedury oceny w sektorze ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi.
- Program nauczania dla szkolenia „ekologiczne zarządzanie zwierzętami hodowlanymi w praktyce” zostało opracowane na poziomie 4 EQF. Program nauczania podzielono na moduły. Podział ten umożliwia dostosowanie programu do potrzeb różnych grup docelowych, takich jak np. absolwenci szkół średnich – w celu dalszej edukacji w zakresie rolnictwa ekologicznego, absolwenci szkół średnich – w celu ponownego przeszkolenia, reorientacji
8
i przejścia na rolnictwo ekologiczne, bez limitu wieku, a także osoby bezrobotne w sektorze rolnictwa. - Dlatego Program Nauczania jest odpowiedzią na problemy różnej jakości kształcenia zawodowego, bezrobocia
i braku możliwości zatrudnienia wśród młodych specjalistów w dziedzinie rolnictwa, na problem braku powiązań pomiędzy wiedzą rolniczą a praktyką, braku skutecznych procesów wykorzystania badań naukowych i nowych technologii w rolnictwie poprzez edukację rolników w wielu krajach europejskich, a także na zapotrzebowanie na wysokiej jakości certyfikowane szkolenie, harmonijne i przejrzyste standardy szkolenia oraz kryteria i procedury oceny.
- Każdy Kurs Pilotażowy składa się z 4 Jednostek Szkoleniowych: 1. Zapobieganie chorobom i alternatywne metody leczenia 2. Karmienie i pomieszczenia inwentarskie w ekologicznej produkcji zwierzęcej 3. Tworzenie Planu Działań Certyfikacji Ekologicznej dla przekształcanej firmy 4. Zasady zdrowia i bezpieczeństwa w ekologicznym zarządzaniu zwierzętami hodowlanymi.
- Laboratoria Doradcze składają się z:
a) Laboratorium 1 (międzyetniczne): 1. Biznes plan dla założenia gospodarstwa ekologicznego 2. Ramy umiejętności przedsiębiorczych i duch przedsiębiorczości w środowisku międzyetnicznego rolnictwa ekologicznego 3. Ramy administracyjne i prawne prowadzenia i zarządzania gospodarstwem ekologicznym
b) Laboratorium 2 (międzypokoleniowe): 1. Biznes plan dla dalszego rozwoju gospodarstwa ekologicznego 2. Ramy umiejętności przedsiębiorczych i duch przedsiębiorczości w międzypokoleniowym prowadzeniu gospodarstwa ekologicznego 3. Ramy administracyjne i prawne prowadzenia i zarządzania gospodarstwem ekologicznym
Organizacja (Program Nauczania)
Kursy Pilotażowe: 80 godzin
- Zajęcia w sali lekcyjnej (30 godzin): tradycyjne sale lekcyjne umożliwiły trenerom i uczniom bezpośredni kontakt w tym samym miejscu i służyły głównie przekazywaniu wiedzy teoretycznej.
- Zajęcia na zewnątrz / w gospodarstwach (45 godzin) służyły praktycznemu wykorzystaniu i pogłębieniu zdobytej wiedzy, a także dały uczniom możliwość zapoznania się z gospodarstwami i przedsiębiorstwami ekologicznymi poprzez bezpośredni kontakt z rolnikami i poznanie ich doświadczeń.
- E-learning (5 godzin): Uczniowie uczestniczyli w 5-godzinnym kursie e-learningowym, którego tematem było
9
porównanie najlepszych praktyk krajowych (Grecja, Estonia, Niemcy i Włochy) w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Kurs e-learningowy został udostępniony w Internecie, dzięki czemu każdy uczeń mógł korzystać z niego u siebie w domu lub w swojej organizacji. Uczniowie mogli sami decydować o rytmie nauki i określić swoje indywidualne ścieżki szkoleniowe na podstawie własnych potrzeb i zainteresowań. Realizatorzy e-learningu nie musieli planować, kontrolować, ani prowadzić uczniów przez proces nauki. Treść kursu e-learningowego została opracowana na podstawie zestawu celów szkoleniowych. Kurs przekazuje wiedzę przy pomocy różnych środków przekazu, takich jak prezentacje, obrazy, grafiki, pliki audio oraz oferuje wszelkie możliwe wsparcie (poprzez wyjaśnienia, przykłady, quizy itp.), aby zapewnić samowystarczalność uczniów.
Laboratoria: 80 godzin
- Zajęcia w sali lekcyjnej (10 godzin): tradycyjne sale lekcyjne umożliwiły trenerom i uczniom bezpośredni kontakt w tym samym miejscu i służyły głównie przekazywaniu wiedzy teoretycznej.
- Zajęcia na zewnątrz / w gospodarstwach (20 godzin): dały uczniom możliwość zapoznania się z gospodarstwami i przedsiębiorstwami ekologicznymi poprzez bezpośredni kontakt z rolnikami i poznanie ich doświadczeń.
- Inkubator Przedsiębiorczości (50 godzin): Inkubatory przedsiębiorczości wspierają nowo powstałe i początkujące przedsiębiorstwa. Uczestnicy nauczyli się, jak tworzyć indywidualne biznes plany.
Innowacyjne części i elementy (Program
Nauczania)
- Program Nauczania jest wdrażany poprzez „nauczanie mieszane” – metodę kształcenia formalnego, w którym uczeń przynajmniej częściowo korzysta z materiałów cyfrowych lub internetowych, samodzielnie kontrolując czas, miejsce, ścieżkę i tempo nauki. Program Nauczania LivOrg zakłada wykorzystanie takich materiałów w postaci narzędzia e-learningowego, uwzględniając samokontrolę ucznia.
- Przewidziano połączenie oceny i nauczania formalnego (w sali lekcyjnej i e-learning) oraz nieformalnego (na zewnątrz).
- Moduł e-learningowy.
10
3. SEKTOR EKOLOGICZNEGO ZARZĄDZANIA ZWIERZĘTAMI HODOWLANYMI: MOŻLIWOŚĆ TRANSFERU OSIĄGNIĘĆ W RAMACH KSZTAŁCENIA I
SZKOLENIA ZAWODOWEGO
3.1. Krajowe studia przypadku LivOrg - Niemcy
Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Zapotrzebowanie na
umiejętności
Ostateczny Program Nauczania został stworzony w 4 krokach:
1. opracowanie ramy ogólnej w celu określenia głównej zawartości merytorycznej / specyfikacji krajowej dla wszystkich czterech
Jednostek Szkoleniowych Kursów Pilotażowych;
2. przejście od ramy ogólnej do Jednostek Szkoleniowych;
3. określenie umiejętności, wiedzy i kompetencji dla każdej Jednostki;
4. dostosowanie Jednostek Szkoleniowych i zawartości merytorycznej do specyfikacji krajowej – stworzenie niemieckiego planu
szkoleniowego.
Niemieccy eksperci z TOP Team3 byli zaangażowani we wszystkie 4 kroki.
Umiejętności: innowacje
Jednostka 1 Jednostka 2 Jednostka 3 Jednostka 4
- Tytuł: Zapobieganie - Tytuł: Karmienie - Tytuł: Tworzenie Planu - Tytuł: Zasady zdrowia
3 ang. Towards Organic Production Team – Zespół Wspierający Produkcję Ekologiczną
11
i jednostki efektów uczenia się chorobom i alternatywne
metody leczenia
- treść: zapobieganie
chorobom, wpływ
systemów produkcji na
zdrowie zwierząt, przepisy
dot. higieny, najważniejsze
choroby, alternatywne
metody leczenia
i pomieszczenia
inwentarskie w
ekologicznej produkcji
zwierzęcej
- treść: prawo UE w zakresie
karmienia i pomieszczeń
inwentarskich, właściwa
pasza dla krów mlecznych
i trzody chlewnej, jakość
różnych pasz – strategia
karmienia, ocena różnych
systemów pomieszczeń
inwentarskich.
Działań Certyfikacji
Ekologicznej dla
przekształcanej firmy
- treść: ramy prawne UE,
organy certyfikujące, etapy
przekształcania.
i bezpieczeństwa
w ekologicznym
zarządzaniu zwierzętami
hodowlanymi
- treść: konkretne ryzyka
bezpieczeństwa w
gospodarstwie
ekologicznym, właściwe
użycie sprzętu, substancje
dozwolone wg prawa UE.
Uczniowie i metody nauczania
mieszanego: praktyki krajowe
- Wykłady i formalne metody nauczania wykorzystano do przekazania podstawowej wiedzy na temat ekologicznej hodowli
zwierząt.
- W gospodarstwach rolnych uczniowie mogli zdobyć praktyczne doświadczenie.
- Uczniowie lepiej zrozumieli znaczenie ekologicznej hodowli zwierząt i jej potencjał w zakresie produkcji żywności wysokiej jakości
podczas zajęć w gospodarstwach niż podczas wykładów.
- Tematy poruszone i wyjaśnione przez rolników były lepiej rozumiane, zapamiętane i przyswojone niż wiedza przekazywana
podczas wykładów.
- Moduł e-learningowy wykorzystano do przedstawienia uczniom najlepszych praktyk krajowych.
Zaangażowani interesariusze
i ich wpływ
- Niemieckie Kursy Pilotażowe „Ekologiczne zarządzanie zwierzętami hodowlanymi w praktyce” odbyły się we współpracy
z Uniwersytetem Współpracy Edukacyjnej w Saksonii – Akademią Państwową w Dreźnie oraz związkiem rolników Gaea e.V.
- Rolnicy ekologiczni byli zaangażowani w nauczanie nieformalne (na zewnątrz).
- Przyszły rozwój rolnictwa ekologicznego w ramach programów regularnego kształcenia i szkolenia zawodowego rolników został
omówiony przez EkoConnect podczas spotkania upowszechniającego / Grupy Zadaniowej w październiku 2015 r. Główne wnioski
dostępne są tutaj.
12
Wypracowane dobre praktyki
- Proces oceny uczniów na podstawie prezentacji ustnej i raportów pisemnych na zadane tematy wymagał, aby uczniowie
samodzielnie pracowali nad danym tematem. Samodzielna praca podniosła zainteresowanie i motywację bardziej niż zwykłe
egzaminy.
- Uczniowie dobrze zrozumieli przekazany materiał i mogli zastosować nowe informacje podczas przygotowania prezentacji
i raportów pisemnych.
- Jakość prezentacji ustnych była lepsza niż jakość raportów pisemnych z powodu braku wiedzy o pisaniu naukowym, poprawnym
cytowaniu itp.
- W wyniku kursu podniosła się gotowość do rozważenia przejścia na rolnictwo ekologiczne / do zastanowienia nad rolnictwem
ekologicznym.
- Gotowość uczniów do wspierania przejścia na rolnictwo ekologiczne w ich własnych gospodarstwach znacznie się podniosła.
- Podnoszenie świadomości, jak ważne jest niezależne karmienie w rolnictwie ekologicznym, jest bardzo ważne, ale też trudne.
- Uczniowie lepiej zrozumieli znaczenie ekologicznej hodowli zwierząt i jej potencjał w zakresie produkcji żywności wysokiej jakości
podczas zajęć w gospodarstwach niż podczas wykładów.
- Tematy poruszone i wyjaśnione przez rolników były lepiej rozumiane, zapamiętane i przyswojone niż wiedza przekazywana
podczas wykładów.
Rekomendacje dla przyszłych
realizatorów kształcenia
i szkolenia zawodowego
- Duża liczba zajęć prowadzonych na zewnątrz w ramach kursu jest bardzo ważna, ponieważ uczniowie lepiej przyswajają strukturę /
system ekologicznego gospodarstwa rolnego podczas zajęć w gospodarstwie niż podczas wykładów.
- Gotowość do rozważenia przejścia na rolnictwo ekologiczne jest dużo większa w gospodarstwie podczas omawiania tematów
z rolnikami niż podczas wykładów w sali lekcyjnej.
- Przekazywanie wiedzy o systemie kontroli i certyfikacji jest bardzo ważne dla uczniów przyzwyczajonych do konwencjonalnego
rolnictwa, aby zrozumieli ogólną koncepcję sektora żywności ekologicznej.
- Proces oceny uczniów na podstawie prezentacji ustnej i raportów pisemnych na zadane tematy wymagał, aby uczniowie
samodzielnie pracowali nad danym tematem. Samodzielna praca podniosła zainteresowanie i motywację bardziej niż zwykłe
egzaminy.
13
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF4/RQF5 lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym
sektorze
Ocena efektów uczenia się:
opracowane metody
- Część formalna i nieformalna (w sali lekcyjnej i w gospodarstwie rolnym) zostały ocenione razem.
- Ocena odbyła się poprzez prezentacje ustne i raporty pisemne.
- Uczniowie mieli za zadanie samodzielnie przygotować i przedstawić ustną prezentację przed klasą.
- Uczniowie mogli wybrać jeden z kilku tematów określonych przez trenera. (Tematy te były związane z treścią zajęć w sali lekcyjnej
i w gospodarstwie rolnym.)
Wymagania EQF i ECVET: środki
i wskaźniki
- Zgodnie z rekomendacją Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej dotyczącą utworzenia ECVET z czerwca 2009 r. jeden rok
formalnego kształcenia i szkolenia zawodowego w pełnym wymiarze godzin odpowiada 60 punktom.
- Kurs pilotażowy LivOrg trwa 80 godzin, na które składają się kształcenie i szkolenie formalne i nieformalne i którego celem jest
przekazanie uczniom podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji z zakresu praktycznej pracy w sektorze ekologicznej
produkcji zwierzęcej. Po jednym roku lub około 1600 godzinach (8 godzin dziennie, 5 dni w tygodniu, nie licząc 11 tygodni ferii
i wakacji) kształcenia formalnego i nieformalnego uczeń może zostać rolnikiem wyspecjalizowanym w rolnictwie ekologicznym. Ta
kwalifikacja odpowiadałaby 60 punktom ECVET.
- W przypadku realizacji 80 godzin lub 5% godzin odpowiadających całej kwalifikacji Kursu Pilotażowego uczeń zdobędzie 3 punkty
ECVET.
Możliwość transferu: wpływ
i środki podjęte w kraju w celu
transferu nowych lub
zaadaptowanych programów
nauczania zawodowego do
Krajowych / Regionalnych Ram
Kwalifikacji lub innych
odpowiednich dla sektora
- W Niemczech dla zawodu „rolnik” obowiązują Krajowe Ramy Kształcenia i Szkolenia Zawodowego, które na drugim i trzecim roku
szkolenia przewidują 80 godzin na naukę rolnictwa alternatywnego. Każdy region ma swój własny program nauczania oparty na
NQF, ale koncentrujący się na nieco innych aspektach.
- Szkolenie zawodowe dla przyszłych wykwalifikowanych rolników jest zorganizowane jako połączenie formalnych lekcji, szkolenia
praktycznego w pracy i programów zawodowych u przedsiębiorców.
- Na przykład w Saksonii nauka rolnictwa ekologicznego jest przewidziana na drugim i trzecim roku kształcenia, gdzie ok. 40 godzin
przeznacza się na zagadnienia ekologicznej produkcji zwierzęcej i marketingu.
- Jeżeli program nauczania stworzony w ramach projektu miałby być włączony do regularnego kształcenia i szkolenia zawodowego
4 ang. National Qualifications Framework – Krajowe Ramy Kwalifikacji 5 ang. Regional Qualifications Framework – Regionalne Ramy Kwalifikacji
14
narzędzi oraz jak partner
zamierza kontynuować
procedury po zakończeniu
finansowanie UE
rolników, to czas przewidziany na szkolenie w zakresie rolnictwa ekologicznego musiałby być zwiększony, a właściwie podwojony.
- Przyszły rozwój rolnictwa ekologicznego w ramach niemieckiego systemu kształcenia i szkolenia zawodowego został omówiony
przez interesariuszy z Grupy Zadaniowej podczas spotkania upowszechniającego w październiku 2015 r.
- EkoConnect utrzymuje bieżące kontakty i prowadzi wymianę doświadczeń z innymi organizacjami zajmującymi się doskonaleniem
rolnictwa ekologicznego w ramach niemieckiego systemu kształcenia i szkolenia zawodowego.
- Materiały przygotowane w ramach projektu zostaną przekazane instytucjom, które pracują nad doskonaleniem rolnictwa
ekologicznego poprzez regularne kształcenie i szkolenie zawodowe.
- EkoConnect wykorzysta te materiały do przygotowania kolejnych lekcji w ramach przyszłych projektów, np. ERASMUS+ dla
mobilności nauczania.
15
3.2. Krajowe studia przypadku LivOrg - Grecja
Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Zapotrzebowanie
na umiejętności
Zapotrzebowanie na umiejętności w ramach profilu zawodowego „Specjalista ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami
hodowlanymi” zostało określone przy bezpośrednim wsparciu TOP Team. Zespół pomagał partnerom określić umiejętności, wiedzę
i kompetencje dla innowacyjnego Programu Nauczania i zapewnić treść merytoryczną oraz narzędzia dla Laboratoriów. TOP Team
wzmacniał sojusz pomiędzy organizacjami kształcenia i szkolenia zawodowego, rynkiem pracy a partnerami społecznymi. Na potrzeby
określenia zapotrzebowania na umiejętności na początku projektu stworzono Ramę Kompetencyjną przy pomocy interesariuszy
i ekspertów w dziedzinie analizy zapotrzebowania na umiejętności. Wyciągnięte wnioski zostały następnie wykorzystane do okreś lenia
potrzebnych umiejętności razem z resztą Konsorcjum.
Umiejętności: innowacje
i jednostki efektów uczenia się
Jednostka 1 Jednostka 2 Jednostka 3 Jednostka 4
Tytuł: Zapobieganie chorobom
i alternatywne metody
leczenia.
Główne umiejętności, wiedza
i kompetencje:
1. Zrozumienie zagadnień z
Tytuł: Przygotowanie
i wdrażanie organicznej
produkcji zwierzęcej.
Główne umiejętności, wiedza
i kompetencje:
1. Znajomość zasad
Tytuł: Określenie i wdrożenie
różnych procedur
wspierających proces
skutecznej kontroli
ekologicznej w ekologicznym
gospodarstwie rolnym.
Tytuł: Planowanie i rozwijanie
odpowiednich zachowań
i podejścia do kwestii zdrowia
i bezpieczeństwa w celu
zapobiegania i zarządzania
ryzykiem podczas
ekologicznego zarządzania
16
zakresu zapobiegania chorobom i leczenia w ekologicznej produkcji zwierzęcej;
2. Znajomość chorób, które prowadzą do utraty rentowności;
3. Znajomość dozwolonych substancji czyszczących i dezynfekujących budynki produkcyjne i sprzęt.
Główną innowacją jest
konceptualizacja ramy
nauczania odpowiedniej dla
tematu Jednostki.
ekologicznej produkcji zwierzęcej.
2. Znajomość pasz odpowiednich dla przeżuwaczy i zwierząt monogastrycznych.
3. Przegląd strategii karmienia (w tym wypas i dawkowanie) w ekologicznej produkcji zwierzęcej.
4. Znajomość typów podłoża i pomieszczeń inwentarskich odpowiednich dla różnych gatunków zwierząt.
Główną innowacją jest
konceptualizacja ramy
nauczania odpowiedniej dla
tematu Jednostki.
Główne umiejętności, wiedza
i kompetencje:
1. Zrozumienie ram prawnych UE dla rolnictwa ekologicznego, a także związanego z nimi prawa krajowego.
2. Znajomość głównych ograniczeń i wymagań prawnych w UE dla ekologicznej produkcji zwierzęcej.
3. Znajomość kroków prowadzących do certyfikacji ekologicznej gospodarstwa.
4. Znajomość kosztów certyfikacji i konsekwencji złamania prawa.
Główną innowacją jest
konceptualizacja ramy
nauczania odpowiedniej dla
tematu Jednostki.
zwierzętami hodowlanymi.
Główne umiejętności, wiedza
i kompetencje:
1. Znajomość ryzyk bezpieczeństwa towarzyszących zasadom ekologicznej produkcji zwierzęcej.
2. Zrozumienie przepisów prawa (w tym krajowego).
3. Zrozumienie głównych zasad zarządzania systemem zdrowia i bezpieczeństwa.
Główną innowacją jest
konceptualizacja ramy
nauczania odpowiedniej dla
tematu Jednostki.
Uczniowie i metody nauczania
mieszanego: praktyki krajowe
Uczniami greckich Kursów Pilotażowych byli głownie rolnicy, którzy niedawno przekształcili swoje gospodarstwa na ekologiczne.
Mężczyźni o wykształceniu podstawowym stanowili 90% z nich. W Kursach Pilotażowych zastosowano zarówno metody formalne, jak
i nieformalne. Za pomocą metod formalnych przeprowadzono zajęcia w sali lekcyjnej przekazujące wiedzę teoretyczną na temat
17
ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. W części nieformalnej przeprowadzono zajęcia na zewnątrz, takie jak wizyty
w gospodarstwach ekologicznych i u przedsiębiorców produkujących żywność ekologiczną. Doświadczenia zdobyte
w gospodarstwach rolnych podczas Kursów Pilotażowych umożliwiły uczniom bezpośrednią ocenę potencjału wdrożenia
ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Ostatnia część (e-learning) nawiązywała do działań związanych z nauczaniem
formalnym i nieformalnym.
Zaangażowani interesariusze
i ich wpływ
Interesariusze związani z tematem projektu byli zaangażowani w kształcenie i szkolenie zawodowe głównie poprzez kilka powstałych
grup networkingowych. Ich wkład pozwolił wywrzeć bezpośredni wpływ na stworzenie Programu Nauczania. Wykorzystano ich
doświadczenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do zdobycia w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego,
kształtując w ten sposób ramy realizacji Kursów Pilotażowych i rozpoznając potencjalne przeszkody i trudności.
Wypracowane dobre praktyki Wypracowano dobre praktyki w zakresie nowatorskiego podejścia do organizacji pomieszczeń inwentarskich w ekologicznej produkcji
zwierzęcej oraz wymagań paszowych zapewniających optymalizację zdrowia zwierząt.
Rekomendacje dla przyszłych
realizatorów kształcenia
i szkolenia zawodowego
Główne rekomendacje dla przyszłych realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego dotyczą procedur tworzenia programu
kształcenia i szkolenia zawodowego w oparciu o wszystkie niezbędne etapy planowania, opisywania i realizacji ramy profilu
zawodowego związanego z ekologicznym zarządzaniem zwierzętami hodowlanymi. Na każdym etapie zalecane jest duże
zaangażowanie interesariuszy i ekspertów, aby zapewnić kompletne i holistyczne zgłębienie tematu i określenie niezbędnej wiedzy,
umiejętności i kompetencji. Ponadto należy przeanalizować wcześniejsze lub podobne działania w obszarze kształcenia i szkolenia
zawodowego, aby porównać wiedzę i doświadczenia wynikające z wcześniej wypracowanych ram nauczania.
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym sektorze
Ocena efektów uczenia się:
opracowane metody
Ocena odbyła się na podstawie pisemnego testu wielokrotnego wyboru i obserwacji trenerów. Trener greckich Kursów Pilotażowych,
dr A. Stefanakis, dokonał ewaluacji, wybrał i przygotował kryteria oceny wiedzy, umiejętności i kompetencji zdobytych przez uczniów
podczas Kursów Pilotażowych w zakresie konkretnego profilu zawodowego. Takie podejście pozwoliło na zapewnienie jasnego
kontekstu, aktualności, autentyczności oraz adekwatności programu nauczania, a także na identyfikację luk pomiędzy osiągniętymi
efektami uczenia się a dodatkowymi umiejętnościami, wiedzą i kompetencjami uczniów. Część formalna i nieformalna (zajęcia w sali
18
lekcyjnej i na zewnątrz) zostały ocenione osobno.
Wymagania EQF i ECVET: środki
i wskaźniki
Biorąc pod uwagę czas trwania Kursu Pilotażowego LivOrg, w tym uczenie formalne i nieformalne zmierzające do uzyskania określonej
wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie ekologicznej produkcji zwierzęcej, Grecki Kurs Pilotażowy LivOrg umożliwia zdobycie
około 3 punktów EVCET. Obliczenia liczby punktów dokonano na podstawie formalnego systemu ECVET, standardów Unii Europejskiej
i liczby punktów ECVET przypadających na cały rok kształcenia i szkolenia zawodowego.
Możliwość transferu: wpływ
i środki podjęte w kraju w celu
transferu nowych lub
zaadaptowanych programów
nauczania zawodowego do
Krajowych / Regionalnych Ram
Kwalifikacji lub innych
odpowiednich dla sektora
narzędzi oraz jak partner
zamierza kontynuować
procedury po zakończeniu
finansowanie UE
Przede wszystkim, w odniesieniu do greckiej NQF należy podkreślić, że składa się ona z 8 poziomów odpowiadających wszystkim
typom kwalifikacji. Kwalifikacje te są opisane w kontekście efektów uczenia się, które są zakwalifikowane na różnych poziomach.
Grecja przygotowała również profile zawodowe we współpracy ze stowarzyszeniem składającym się z partnerów społecznych
(pracowników i pracodawców) na podstawie wspólnej metodologii. Do dziś przygotowano i poddano certyfikacji 202 profile
zawodowe, które mogą być wykorzystane w tworzeniu programów nauczania kształcenia i szkolenia zawodowego oraz standardów
uznawania i certyfikowania kwalifikacji. Te cele nie zostały jeszcze osiągnięte, a profile są wciąż wykorzystywane tylko w ograniczonym
stopniu. Jeden z nich dotyczy stanowiska „kierownik ds. zarządzania i marketingu produktów ekologicznych”, jednak profil ten
mógłby być powiązany z Programem Nauczania LivOrg tylko w minimalnym zakresie.
Biorąc pod uwagę powyższe informacje, MAICh zorganizowała Grupę Zadaniową składającą się z interesariuszy. Celem Grupy
Zadaniowej było przygotowanie konkretnej propozycji uznania i transferu osiągnięć pomiędzy partnerami, poprzez opracowanie
metod zgodnych z systemem ECVET w obszarze umiejętności związanych z ekologicznym zarządzaniem zwierzętami hodowlanymi.
Grecka Grupa Zadaniowa skupiła się na następujących tematach: efekty uczenia się, transfer i uznanie osiągnięć, metody zgodne z
systemem ECVET, mobilność szkolenia, pracy i przedsiębiorczości w obszarze rolnictwa ekologicznego, ze szczególnym
uwzględnieniem ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Krajowa Grupa Zadaniowa przygotowała i podpisała
„Porozumienie projektowe na rzecz ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi”, a następnie przekazała je greckiej agencji
odpowiedzialnej za uznawanie efektów kształcenia i szkolenia zawodowego (EOPPEP).
19
3.3. Krajowe studia przypadku LivOrg - Estonia
Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Zapotrzebowanie
na umiejętności
Zapotrzebowanie na umiejętności określono na podstawie:
- cennych informacji o potrzebach edukacyjnych w sektorze ekologicznym dostarczonych głównie przez Centrum Badawcze
Rolnictwa Ekologicznego i Estońską Fundację Rolnictwa Ekologicznego,
- wniosków i wyników analiz przeprowadzonych w poprzednich projektach (np. LOVEt)
- wkładu TOP Team, który wspierał, koordynował i uzupełniał planowanie i analizę zapotrzebowania na umiejętności w ramach
projektu LivOrg.
Umiejętności: innowacje
i jednostki efektów uczenia się
Jednostka 1 Jednostka 2 Jednostka 3 Jednostka 4
1. Zapobieganie
chorobom
i alternatywne metody
leczenia
- Główne efekty uczenia
się: Zrozumienie
2. Karmienie i pomieszczenia
inwentarskie w ekologicznej
produkcji zwierzęcej
- Główne efekty uczenia się:
Znajomość zasad
ekologicznej produkcji
3. Tworzenie Planu Działań
Certyfikacji Ekologicznej dla
przekształcanej firmy
- Główne efekty uczenia się:
Zrozumienie ram prawnych
w zakresie rolnictwa
4. Zasady zdrowia i
bezpieczeństwa w
ekologicznym zarządzaniu
zwierzętami hodowlanymi
- Główne efekty uczenia się:
Zrozumienie głównych
20
zagadnień z zakresu
zapobiegania chorobom
i leczenia zwierząt w
ekologicznej produkcji
zwierzęcej; Ewaluacja
różnych systemów
hodowli zwierząt
na podstawie ich
szkodliwości dla
zdrowia zwierząt;
Porównanie różnych
systemów produkcji
w zakresie ich
bezpieczeństwa dla
zdrowia.
zwierzęcej; Umiejętność
komentowania zasad
ekologicznej produkcji
zwierzęcej w praktyce
podczas obserwacji pracy
w gospodarstwie;
Raportowanie nt.
dopasowania warunków
gospodarstwa do
standardów ekologicznych.
ekologicznego w UE,
a także odpowiednich
krajowych aktów prawnych;
Określenie wymogów
prawnych w zakresie
ekologii oraz standardów
certyfikacji i dostosowania
do nich danego
gospodarstwa.
zasad zdrowego
i bezpiecznego zarządzania;
Priorytetowe zarządzanie
zdrowiem
i bezpieczeństwem
w miejscu pracy
(w gospodarstwie
ekologicznym) oraz
posługiwanie się
odpowiednim sprzętem.
Uczniowie i metody nauczania
mieszanego: praktyki krajowe
- Uczestnikami byli głównie uczniowie, ale także młode pokolenie rolników i innych entuzjastów zainteresowanych ekologiczną
produkcją zwierzęcą.
- Treść Jednostek Szkoleniowych została przekazana i oceniona za pomocą metodologii zintegrowanego, elastycznego nauczania
mieszanego w kontekście formalnym i nieformalnym: w sali lekcyjnej (30 godzin), na zewnątrz / w gospodarstwie rolnym
(45 godzin) i poprzez e-learning (5 godzin).
- Podczas zajęć w terenie uczniowie odwiedzili pięć gospodarstw w całej Estonii.
Zaangażowani interesariusze
i ich wpływ
- Przedstawiciele organizacji głównych interesariuszy byli zaangażowani w tworzenie i rekomendowanie programu kształcenia
i szkolenia zawodowego.
- Cenne informacje o potrzebach edukacyjnych w sektorze ekologicznym zostały dostarczone głównie przez Centrum Badawcze
Rolnictwa Ekologicznego i Estońską Fundację Rolnictwa Ekologicznego.
- Wielu rolników ekologicznych brało aktywny udział we wdrażaniu części Kursu Pilotażowego prowadzonej na zewnątrz.
- Estoński Uniwersytet Nauk Przyrodniczych jako główny interesariusz sektora edukacji zrealizował Kurs Pilotażowy, co pozwoli
21
wdrażać rezultaty projektu również w przyszłości.
Wypracowane dobre praktyki - Dobre pomysły, doświadczenia i treść kursu zostały udostępnione partnerom.
- Nowe i cenne kontakty zostały nawiązane pomiędzy uniwersytetem a ekologicznymi producentami.
Rekomendacje dla przyszłych
realizatorów kształcenia
i szkolenia zawodowego
- Staranne planowanie na etapie przygotowywania kursu ułatwiło i uatrakcyjniło proces nauczania, a także ułatwiło uczniom naukę.
- Należy upewnić się, że podczas wizyt u rolników uczniowie mają wystarczająco dużo czasu na obejrzenie gospodarstw, uzyskanie
niezbędnych odpowiedzi na swoje pytania i zapisanie najważniejszych informacji.
- W ramach zajęć w gospodarstwach należy również przewidzieć czas na przygotowanie raportu ze szkolenia i ewaluację efektów
uczenia się.
- Wydaje się, że przyznane 3 punkty ECTS to niewiele i jeżeli kurs będzie kontynuowany, to powinien obejmować więcej godzin
niezależnego nauczania, co skutkowałoby przyznaniem większej liczby punktów.
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym sektorze
Ocena efektów uczenia się:
opracowane metody
- Wykorzystano wiele metod oceny, z których każda koncentrowała się na przedstawieniu osiągniętych przez uczestników efektów
uczenia się.
- Każdy uczeń musiał przygotować pisemny raport zawierający portfolio wraz ze szczegółowym opisem każdego odwiedzonego
gospodarstwa.
- Aby upewnić się, że ocena nauczania odbywa się na wyższym poziomie, niż tylko na podstawie zrozumienia, oceniono także
analizę krytyczną i ewaluację uczestników. Pisemne portfolio zawiera wyjaśnienie zidentyfikowanych problemów, a także
propozycje rozwiązań opracowane przez uczestników.
- Kolejne oceny odbyły się na podstawie wypełnionych kwestionariuszy on-line, zawierających samoocenę i analizę rezultatów tych
kwestionariuszy przeprowadzoną przez uczestników.
Wymagania EQF i ECVET: środki
- Realizacja programu nauczania oceniana jest według systemu punktowego ECTS6. Jeden punkt odpowiada 26 godzinom nauki,
włączając lekcje kontaktowe (w tym e-learning), zajęcia praktyczne (w tym praktyki), niezależną pracę i ocenę efektów uczenia się.
- W przypadku Kursu Pilotażowego LivOrg zrealizowano 80 godzin nauczania (bezpośredniego), więc uczestnicy powinni otrzymać
6 ang. European Credit Transfer System – Europejski System Transferu Punktów
22
i wskaźniki
3 punkty ECTS (wyłączając pracę samodzielną).
Możliwość transferu: wpływ
i środki podjęte w kraju w celu
transferu nowych lub
zaadaptowanych programów
nauczania zawodowego do
Krajowych / Regionalnych Ram
Kwalifikacji lub innych
odpowiednich dla sektora
narzędzi oraz jak partner
zamierza kontynuować
procedury po zakończeniu
finansowanie UE
- Metody i treści opracowanego programu kształcenia i szkolenia zawodowego LivOrg będą stosowane przez Estoński Uniwersytet
Nauk Przyrodniczych w przyszłości, aby podnosić jakość i atrakcyjność kursu dotyczącego ekologicznej produkcji zwierzęcej.
Goście i studenci zewnętrzni również mogą uczestniczyć w kursie.
- Metody i treści Kursów Pilotażowych będą stosowane w bliskiej przyszłości, aby wspierać realizację krajowego projektu „Transfer
wiedzy i działania informacyjne” (zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej (UE) nr 702/2014) w sektorze ekologicznym.
- Program kształcenia i szkolenia zawodowego LivOrg może być stosowany przez inne krajowe instytucje edukacyjne
lub ekologiczne w celu przygotowania lub aktualizacji programów nauczania lub kursów dotyczących rolnictwa ekologicznego.
- Sieci uniwersytetów NOVA7 i BOVA8 mogą wykorzystać treść kursów do stworzenia wspólnych międzynarodowych kursów
rolnictwa ekologicznego.
7 ang. Nordic Forestry, Veterinary and Agricultural University - Uniwersytet Leśnictwa Północnego, Weterynarii i Rolnictwa 8 ang. Baltic Forestry, Veterinary and Agricultural University - Uniwersytet Leśnictwa Bałtyckiego, Weterynarii i Rolnictwa
23
3.4. Krajowe studia przypadku LivOrg - Włochy
Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Zapotrzebowanie
na umiejętności
Bazując na wcześniejszych doświadczeniach lokalnych i europejskich w rolniczym sektorze biznesu oraz na wniosku o dofinansowanie
projektu, członkowie włoskiego TOP Team już od pierwszego etapu realizacji projektu LivOrg pracowali nad zbadaniem głównych
wymagań i poszukiwanych umiejętności, aby następnie określić i przygotować Jednostki Szkoleniowe (analiza kontekstowa).
Przygotowali oni pierwszy dokument (Ramę Kompetencji), w którym zgromadzono potrzebne umiejętności i jednostki efektów
uczenia się jako część składową nowej kwalifikacji zawodowej, składającej się ze spójnego zestawu wiedzy, umiejętności i kompetencji
(poziom 4 EQF), która może być oceniona i zwalidowana. Potrzebne umiejętności oraz obszary szkolenia przeanalizowane
i uzgodnione z innymi partnerami i lokalnymi interesariuszami przedstawiono poniżej:
1. Określono cztery główne obszary szkolenia:
o Zarządzanie zdrowiem zwierząt;
o System rolnictwa ekologicznego – produkcja zwierzęca;
o Certyfikacja ekologiczna;
o Zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy (w gospodarstwie rolnym).
2. Umiejętności i wiedza specjalistyczna do nabycia poprzez realizację jednostek szkoleniowych:
o Zapobieganie chorobom w ekologicznej produkcji zwierzęcej;
o Leczenie weterynaryjne w ekologicznej produkcji zwierzęcej;
o Pasza i karmienie; Pomieszczenia inwentarskie;
24
o Standardy, organy i zasady certyfikacji ekologicznej;
o Zasady i wyposażenie służące utrzymaniu zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy (w gospodarstwie rolnym);
o Postawy przedsiębiorcze i duch przedsiębiorczości w pracy w rolnictwie ekologicznym (obszar przejściowy).
Po realizacji wyżej opisanego etapu badania i analizy TOP Team był również zaangażowany w przygotowanie treści szkolenia przy
wsparciu strategicznych i kluczowych interesariuszy, a także wspierał członków jednostki monitorującej w ocenie i ewaluacji
osiągniętych efektów uczenia się. Podczas całego okresu realizacji projektu TOP Team promował projekt i wspierał proces transferu
i wykorzystania możliwych do przekazania rezultatów projektu. W tym procesie członkowie Strategicznej Grupy Kontaktowej
wzmacniali sojusz pomiędzy realizatorami kształcenia i szkolenia zawodowego, rynkiem pracy a partnerami społecznymi.
Umiejętności: innowacje
i jednostki efektów uczenia się
Jednostka 1 Jednostka 2 Jednostka 3 Jednostka 4
W zakresie Jednostki 1
Zapobieganie chorobom i
alternatywne metody leczenia
podkreślamy następujące
innowacyjne umiejętności,
wiedzę i kompetencje, nad
którymi pracowaliśmy we
Włoszech:
A) Wiedza
- Zrozumienie zagadnień z
zakresu zapobiegania
chorobom i leczenia w
ekologicznej produkcji
zwierzęcej;
- Znajomość dozwolonych
W zakresie Jednostki 2
Karmienie i pomieszczenia
inwentarskie w ekologicznej
produkcji zwierzęcej
podkreślamy następujące
innowacyjne umiejętności,
wiedzę i kompetencje, nad
którymi pracowaliśmy we
Włoszech:
A) Wiedza
- Znajomość typów podłoża
i pomieszczeń
inwentarskich
odpowiednich dla różnych
W zakresie Jednostki 3
Tworzenie Planu Działań
Certyfikacji Ekologicznej dla
przekształcanej firmy
podkreślamy następujące
innowacyjne umiejętności,
wiedzę i kompetencje, nad
którymi pracowaliśmy we
Włoszech:
A) Wiedza
- Zrozumienie ram prawnych
UE dla rolnictwa
ekologicznego, a także
związanego z nimi prawa
krajowego;
W zakresie Jednostki 4
Zasady zdrowia i
bezpieczeństwa w ekologicznym
zarządzaniu zwierzętami
hodowlanymi podkreślamy
następujące innowacyjne
umiejętności, wiedzę
i kompetencje, nad którymi
pracowaliśmy we Włoszech:
A) Wiedza
- Rozumienie przepisów
prawa (w tym krajowego).
- Znajomość ryzyk
bezpieczeństwa
towarzyszących zasadom
25
substancji czyszczących i
dezynfekujących budynki
produkcyjne i sprzęt;
B) Umiejętności
- Ewaluacja różnych
systemów hodowli
zwierząt na podstawie ich
szkodliwości dla zdrowia
zwierząt;
- Wybór substancji
stosowanych do spełnienia
wymogów higieny;
C) Kompetencje
- Zaproponowanie
odpowiedniego
(pozaweterynaryjnego)
leczenia w celu
zapewnienia zdrowia
zwierząt i jakości produktu.
gatunków zwierząt;
B) Umiejętności
- Umiejętność
komentowania zasad
ekologicznej produkcji
zwierzęcej w praktyce
podczas obserwacji pracy
w gospodarstwie;
C) Kompetencje
- Raportowanie nt.
dopasowania warunków
gospodarstwa do standardów
ekologicznych.
- Znajomość głównych
ograniczeń i wymagań
prawnych w UE dla
ekologicznej produkcji
zwierzęcej;
- Znajomość kroków
prowadzących do
certyfikacji ekologicznej
gospodarstwa;
A) Umiejętności
- Ewaluacja organów
certyfikujących z
technicznego i
finansowego punktu
widzenia;
- Określenie wymogów
prawnych w zakresie
ekologii oraz standardów
certyfikacji i dostosowania
do nich danego
gospodarstwa;
- Ewaluacja potrzeb
szkolenia personelu
związanych z przejściem na
produkcję ekologiczną;
B) Kompetencje
- Wybór organu
ekologicznej produkcji
zwierzęcej
B) Umiejętności
- Poprawne użycie substancji
dozwolonych przez
przepisy dot. ekologii;
- Poprawne użycie maszyn /
urządzeń w ekologicznym
gospodarstwie rolnym;
C) Kompetencje
- Priorytetowe zarządzanie
zdrowiem i
bezpieczeństwem
w miejscu pracy
(w gospodarstwie
ekologicznym) oraz
posługiwanie się
odpowiednim sprzętem.
26
certyfikującego
i zgłoszenie do certyfikacji;
- Przechowywanie
niezbędnej dokumentacji,
w tym umożliwiającej
śledzenie drogi produktu i
rozpatrywanie reklamacji.
Uczniowie i metody nauczania
mieszanego: praktyki krajowe
Włoskie Kursy Pilotażowe LivOrg zostały zrealizowane przez trenerów z udziałem 17 młodych uczniów. Uczestnicy kursu zostali
wybrani na podstawie analizy i porównania ich motywacji i celów biznesowych, a także wcześniejszych doświadczeń oraz wiedzy
specjalistycznej w zakresie rolnictwa. Większość z nich stanowili synowie lub córki pracujących rolników, a także aspirujący przyszli
rolnicy, absolwenci średnich szkół zawodowych lub obecnie prowadzący własne gospodarstwa. Uczniowie wzięli udział w 80-
godzinnym Kursie Pilotażowym zrealizowanym głównie przy pomocy metod nauczania mieszanego, które pozwoliły na większą
elastyczność w nauce, zwiększenie aktywności i osiągnięcie bardzo dobrych efektów uczenia się, jak opisano poniżej.
Zajęcia w sali lekcyjnej (nauczanie formalne) – 30 godzin
Tradycyjne sale lekcyjne pozwoliły uczniom i trenerom na bezpośredni kontakt w tym samym miejscu. Tematy zajęć zwykle dotyczyły
zagadnień poruszanych w Jednostkach 3 i 4 (tematy kompleksowe, szerokie lub nowe treści), które wymagały bezpośredniej interakcji,
budowania kultury, budowania zespołu, nawiązywania kontaktów, rozwiązywania problemów biznesowych lub przedstawienia
materiałów szkoleniowych przez trenera. Zaobserwowano, że zwłaszcza studia przypadku i dyskusje w małych grupach pomogły
uczniom w samodzielnym przejściu przez kolejne etapy nauki i ćwiczeniu swoich umiejętności podczas interakcji. Były to najlepsze
metody pozwalające wypróbować nowo nabytą umiejętność, doświadczyć konkretnych sytuacji, udzielić informacji zwrotnej
uczestnikom lub zastosować nową wiedzę w konkretnej sytuacji, korzystając z umiejętności w zakresie rozwiązywania problemów. Gdy
interakcja lub dyskusja nie były pożądane lub możliwe, trenerzy przekazywali wiedzę poprzez wykłady: np. Jednostka 3 „Jak uzyskać
certyfikat ekologiczny”; Jednostka 4 „Krajowe zasady utrzymania zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy”. Wykłady pozwalały
przekazać tę samą informację dość licznej grupie osób i w krótkim czasie, a także zapewnić uczniom podstawowe informacje. Dzięki
takiemu podejściu szkoleniowemu uczeń zdobył m.in. następujące umiejętności możliwe do przekazania:
- komunikacja ustna,
27
- analiza danych numerycznych,
- nawiązywanie i utrzymywanie efektywnych relacji,
- adaptacja,
- rozpatrywanie skarg i zbieranie informacji zwrotnej,
- zarządzanie i analiza informacji,
- rozwiązywanie problemów,
- planowanie.
Zajęcia w gospodarstwie rolnym (nauczanie nieformalne) – 45 godzin
Podczas zajęć w gospodarstwach rolnych uczniowie bezpośrednio eksperymentowali z nauczaniem nieformalnym poprzez udział
w zajęciach prowadzonych w różnych konwencjonalnych i ekologicznych gospodarstwach rolnych w Toskanii. Mieli możliwość
poznania nowych koncepcji, procesów lub systemów pod opieką trenerów, ekspertów i interesariuszy, którzy zapewnili pole do
rozmowy i refleksji. Podczas zajęć praktycznych wspierali oni uczniów w dyskusji nad ich rozumieniem koncepcji, informacji, pomysłów
i pozwalali pracować indywidualnie lub w małych grupach nad określonymi tematami (np. produkcja nabiału w fabryce sera). Działania
szkoleniowe były podzielone na pracę grupową i sesje interaktywne, przeważnie związane z tematami Jednostek 1 i 2 programu.
Pozwoliło to przedstawić różne punkty widzenia i zebrać informację zwrotną, aby zachęcać uczniów do aktywności. Metody te okazały
się skuteczne zwłaszcza podczas przekładania wiedzy na umiejętności. Uczniowie mieli okazję pogłębić swoje zaangażowanie,
wypróbować umiejętności praktyczne podczas rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji razem z rolnikami. Ponadto
uczniowie poznali praktyczne modele gotowe do naśladowania i zastosowania, co pomogło im i doprecyzować swoje myśli, opinie
i wartości oraz wyjaśnić, jak zastosować wiedzę w rzeczywistych sytuacjach. Dzięki takiemu podejściu szkoleniowemu uczeń zdobył
m.in. następujące umiejętności możliwe do przekazania:
- umiejętności biznesowe i przedsiębiorcze,
- kontynuacja rozwoju zawodowego,
- świadomość biznesowa,
- zdolność nadawania priorytetów,
- przewidywanie możliwości i zysków,
28
- rozwiązywanie problemów,
- ocena i ewaluacja własnej pracy.
E-learning (nauczanie on-line) – 5 godzin
Uczniowie zrealizowali 5-godzinny kurs e-learningowy obejmujący porównanie najlepszych praktyk krajowych (Grecja, Estonia, Niemcy,
Włochy) w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Kurs e-learningowy został udostępniony w Internecie, dzięki
czemu każdy uczeń mógł korzystać z niego u siebie w domu lub w swojej organizacji. Uczniowie mogli sami decydować o tempie nauki
i określić swoje indywidualne ścieżki szkoleniowe na podstawie własnych potrzeb i zainteresowań. Realizatorzy e-learningu nie musieli
planować, kontrolować, ani prowadzić uczniów przez proces nauki. Treść kursu e-learningowego została opracowana na podstawie
zestawu celów szkoleniowych. Kurs przekazuje wiedzę przy pomocy różnych środków przekazu, takich jak prezentacje, obrazy, grafiki,
pliki audio oraz oferuje wszelkie możliwe wsparcie (poprzez wyjaśnienia, przykłady, quizy itp.), aby zapewnić samowystarczalność
uczniów. Indywidualne umiejętności i wiedza zostały nabyte poprzez samodzielną naukę, wypełnianie testów i korzystanie
z uporządkowanych materiałów od prezentacji po system elektroniczny. Dzięki takiemu podejściu szkoleniowemu uczeń zdobył m.in.
następujące umiejętności możliwe do przekazania:
- znajomość sprzętu IT,
- posługiwanie się komputerem,
- zarządzanie i analizowanie informacji,
- samodzielna nauka.
Zaangażowani interesariusze
i ich wpływ
Zaangażowanie interesariuszy było konieczne dla sukcesu projektu LivOrg. Starannie wybrano interesariuszy do włączenia
w poszczególne etapy realizacji projektu, a także opracowano metody promowania udziału w projekcie. Zapewniono dobrą
komunikację i przejrzystość na każdym etapie realizacji projektu. Mimo że skutkowało to wyższymi kosztami administrowania
procesem, to jego rezultat poprawił jakość podejmowanych decyzji i bardzo ułatwił wdrażanie po zakończeniu projektu.
Zanim zdecydowano, którzy interesariusze będą włączeni w poszczególne etapy realizacji projektu, zidentyfikowano wszystkich
interesariuszy związanych z tematem projektu i określono priorytety każdego z nich. W ten sposób opracowano ogólny plan
zawierający analizę zaangażowania interesariuszy w polityki publiczne w zakresie ekologicznego rolnictwa. Zaangażowanie
interesariuszy pozwoliło na udoskonalenie informacji wyjściowej i potwierdzenie użyteczności rezultatów projektu. Podczas realizacji
29
projektu zaangażowanie interesariuszy przejawiało się w różny sposób, np. poprzez dostarczanie informacji, okazji do komentowania
wniosków i podejmowania samodzielnych decyzji. Jednak najważniejszym wkładem interesariuszy była ich wiedza specjalistyczna,
którą wykorzystano na czterech podstawowych etapach realizacji projektu LivOrg: opracowanie – przygotowanie – wdrożenie i ocena
Programu Nauczania dla specjalistów ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Ponadto istotnym wkładem było
określenie wartości definiujących system rolnictwa ekologicznego we Włoszech. Zastosowanie metod partycypacyjnych pozwoliło
wykorzystać potencjał interesariuszy w stopniu zależnym głównie od okoliczności i kontekstu. Uważamy, że nie istnieje zestaw
uniwersalnych technik, możliwych do mechanicznego zastosowania we wszystkich kontekstach dla wszystkich uczestników. Spośród
dostępnych zróżnicowanych technik należy wybrać i zastosować te, które mogą być adaptowane do konkretnych sytuacji i potrzeb.
Na etapie przygotowania Programu Nauczania i Planu Szkoleniowego w celu opisania umiejętności, wiedzy i kompetencji w ramach
nowego profilu zawodowego dla ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi, włączono interesariuszy ze związku
zawodowego rolników (UILA), organizacji żywności ekologicznej (Slow-Food Tuscany), Uniwersytetu Rolniczego we Florencji
i Organizacji Rolników w Toskanii (Associazione Allevatori Toscana). Zostali oni zaproszeni do udziału w pierwszym lokalnym
warsztacie i dyskusji grupowej, aby określić najlepsze treści merytoryczne w kontekście krajowym i regionalnym. Z pomocą rolników
konwencjonalnych i ekologicznych wspierali oni przygotowanie i wdrożenie wspólnego Programu Nauczania Zawodowego,
programów i metodologii nauczania i szkolenia, a także wykorzystanie trendów w konkretnym sektorze gospodarki i zapotrzebowan ia
na umiejętności niezbędne do wykonywania zawodu na stanowisku specjalisty ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami
hodowlanymi.
Na etapie przygotowania Portfolio Walidacji i Ewaluacji służącego ewaluacji efektów uczenia się osiągniętych podczas Kursów
Pilotażowych LivOrg, podjęto działania w celu zaangażowania zarówno ekologicznych, jak i mieszanych rolników i interesariuszy
w różne działania w dwóch lokalizacjach regionalnych (Toskania i Lazio) za pomocą zróżnicowanych metod. Równolegle interesariusze
ekologiczni i pozostali (spółdzielnie rolnicze, rolnicy, Inkubator Biznesu - Vivaio per l’ Intraprendenza we Florencji – realizatorzy
kształcenia i szkolenia zawodowego, związki zawodowe) zostali zaproszeni do udziału w lokalnych wydarzeniach i spotkaniach grup
zadaniowych, aby rozmawiać i dyskutować o strategiach i planach działań. Pozwoliło to zaangażować interesariuszy realizujących
czysto ekologiczne i/lub mieszane plany w dyskusję grupową, przez co mogli oni doskonalić swoje zdolności analityczne, a także
pogłębiać wiedzę specjalistyczną w zakresie warunków wstępnych odpowiednich do wdrażania Programu Nauczania LivOrg i do oceny
jego oddziaływania.
W wyniku dwóch spotkań Grupy Zadaniowej opracowano założenia ramowe dla głównych treści merytorycznych Programu Nauczania
30
zawodu oraz kształcenia i szkolenia zawodowego, które mogą zostać włączone do RQF w Toskanii i Lazio. Powinno to skutkować
wzmocnieniem wpływu naszych działań, wykraczając poza czas realizacji projektu oraz poza zasięg organizacji włączonych
w Konsorcjum. Dlatego zakładamy, że rozwiązania i rezultaty działań partnerstwa będą dostępne dla szerokiego grona odbiorców.
Wypracowane dobre praktyki
Warto zwrócić uwagę na następujące dobre praktyki jako przykładowe wnioski wyciągnięte z realizacji projektu LivOrg:
1. Możliwość transferu rezultatów projektu LivOrg: metody i podejścia
Przez trzy lata rozwijaliśmy strategie i działania wspierające transfer rezultatów projektu LivOrg, głównie na poziomie lokalnym.
Poniżej przedstawiono w trzech głównych punktach, jak rozumiemy „możliwość transferu” i jak wdrażaliśmy działania w celu
kapitalizacji i transferu rezultatów projektu LivOrg do innych kontekstów.
A. Dążyliśmy do osiągnięcia możliwości transferu poprzez podnoszenie świadomości związanej z tematem projektu LivOrg.
Podnosiliśmy świadomość w zakresie systemu rolnictwa ekologicznego i praktyk zarządzania zwierzętami hodowlanymi
poprzez powiadomienie interesariuszy, instytucji i specjalistów o efektach realizacji działań projektowych oraz potencjale ich
upowszechniania Kursy Pilotażowe; lokalne wydarzenia promocyjne; lokalne grupy zadaniowe, kanały społeczne i materiały
projektowe.
B. Dążyliśmy do osiągnięcia możliwości transferu bezpośrednio, rozszerzając działania projektu LivOrg i przenosząc ich realizację
(lub jej część, np. metody i narzędzia) do innych krajów (jak dotąd w ramach Konsorcjum), obszarów, kontekstów
sektorowych, środowisk społecznych włączenie dwóch przedsiębiorców goszczących i trzech przedsiębiorców aspirujących
do Programu „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców”; zaproszenie lokalnego interesariusza do udziału w międzynarodowym
seminarium końcowym w Estonii.
C. Dążyliśmy do ułatwienia adaptacji rezultatów podpisanie dwóch porozumień z krajowymi interesariuszami i ekspertami, aby
umożliwić transfer uzgodnionych rezultatów do władz lokalnych w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego (organów
nadzorujących); adaptacja modeli i schematów do warunków lokalnych, skupienie się na konkretnych potrzebach społeczności
lokalnych.
2. Rozwijanie ducha przedsiębiorczości
31
Opracowaliśmy Program Szkolenia i wdrożyliśmy Kursy Pilotażowe (80 godzin) z konkretnym zestawem umiejętności, wiedzy
i kompetencji, z wykorzystaniem nauczania mieszanego i związanego z profilem zawodowym „Specjalista ds. zarządzania zwierzętami
hodowlanymi” dla 17 uczniów. Metodologia polegała na zastosowaniu elementów i kryteriów nauczania uzgodnionych z pozostałymi
partnerami, a także na opracowaniu szeregu metod opartych na narzędziach oceny przygotowanych przez członków Jednostki
Monitorującej. Dzięki zastosowaniu nauczania mieszanego kluczowi interesariusze byli konsultowani i mieli możliwość wniesienia
wkładu w opracowanie Jednostek Szkoleniowych. Uczniowie skorzystali z możliwości eksperymentowania i rozwinięcia umiejętności
miękkich, co pozwoliło części z nich przejść do kolejnych obszarów biznesowych i zawodowych, a przez to rozwinąć swojego ducha
przedsiębiorczości w rolnictwie. Poniżej opisano dwie dobre praktyki wypracowane w ramach projektu LivOrg:
A. Zaangażowanie w Program „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców”.
Dzięki zaangażowaniu kilku uczniów w Program „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców”, projekt LivOrg bezpośrednio przyczynił się
do rozwijania ducha przedsiębiorczości poprzez doskonalenie zdolności przedsiębiorczych i zachęcanie do otwarcia na nowe
możliwości dostępne na rynku europejskim w rolnictwie. Rezultaty i założenia projektu LivOrg stały się ważnym narzędziem
kształcącym nowych i lepszych przedsiębiorców, dzięki czemu projekt przyczynił się do walki z bezrobociem, zwłaszcza wśród ludzi
młodych. Przedsiębiorczość jest kluczowym, choć często pomijanym elementem generowania wzrostu i nowych miejsc pracy.
B. Biznes plan i rozwijanie nowej firmy w rolnictwie.
Dla niektórych uczniów udział w projekcie LivOrg był okazją do wzmocnienia swojego postanowienia, aby założyć własną firmę
w sektorze rolnictwa konwencjonalnego / ekologicznego poprzez:
- Udział w nowym kursie szkoleniowym realizowanym przez lokalnego interesariusza „Vivaio per L’intraprendenza” we Florencji
(http://www.vivaiointraprendenza.it) w celu zdobycia specjalistycznej wiedzy w zakresie przygotowania biznes planu.
- Złożenie do władz regionu Toskania nowego wniosku o wsparcie w założeniu i prowadzeniu własnej firmy. Inicjatywa ta jest
finansowana z programu PSR 2014-2020 (Programma di Sviluppo Rurale) w ramach EARDF 2014-2020
(http://www.regione.toscana.it/-/psr-feasr-2014-2020-bando-pacchetto-giovani) i jest adresowana wyłącznie do aspirujących
przedsiębiorców.
Rekomendacje dla przyszłych
realizatorów kształcenia
Organizacje ERIFO i ENFAP Toscana zauważyły, że w kontekście projektu LivOrg kształcenie i szkolenie zawodowe odgrywa kluczową
rolę i pomimo dużego nacisku władz na ten obszar, wciąż znajduje się w nim wiele ważnych wyzwań: podniesienie atrakcyjności
32
i szkolenia zawodowego kształcenia, zapewnienie lepszego nauczania opartego na pracy, lepsze dostosowanie do rynku pracy, zapewnienie silniejszego
wsparcia w realizacji ścieżek kariery i edukacji, umożliwienie rozwoju zawodowego nauczycieli i trenerów oraz zapewnienie
wzajemnego uznawania i przejrzystości efektów uczenia się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego pomiędzy krajami i różnymi
ścieżkami edukacji. Są to główne aspekty, którymi zajmowaliśmy się w projekcie LivOrg.
Zapewnienie wysokiej jakości realizacji projektu odgrywało kluczową rolę w podejmowaniu powyższych wyzwań. Rozwiązanie
problemu niedopasowania kompetencji i poprawa możliwości zatrudnienia młodych ludzi pozwoliło osiągnąć wspólną wizję
przydatności kształcenia i szkolenia zawodowego, a także ułatwiło wzajemne uznawanie efektów uczenia się osiągniętych w różnych
krajach. Dzięki temu wzrośnie mobilność i gotowość do podejmowania wyzwań ekonomicznych i społecznych.
Zgodnie z założeniami projektu LivOrg rama kształcenia i szkolenia zawodowego składa się z cyklu czterech faz (planowanie,
wdrażanie, ewaluacja i przegląd) związanych z sektorem ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Dla każdej z nich
określono kryteria jakości i opisy wskaźników do zastosowania w szkoleniu i kształceniu zawodowym, na poziomie realizacji
i zdobywania kwalifikacji. Rama jest pewnego rodzaju „zestawem narzędzi”, z którego różni użytkownicy mogą wybierać te elementy,
które uznają za najlepsze w swoich własnych systemach.
Biorąc pod uwagę, że Włoskie RQF funkcjonują jedynie w systemie IVET9 i są wciąż na etapie dostosowania do systemu ECVET, należy
podkreślić, że:
Właściwie użyte ramy EQAVET10 ze szczególnym uwzględnieniem jakości efektów uczenia się stwarzają nowe możliwości
tworzenia przyszłych inicjatyw kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie UE.
Zaangażowanie interesariuszy (ekspertów i realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, pracodawców i innych uczestników
rynku pracy, a także władze regionalne i krajowe) w cały cykl projektu jest zalecane w celu poprawy działań projektowych
(opracowanie, przygotowanie, wdrożenie i ocena) oraz wsparcia możliwości transferu osiągniętych rezultatów.
Na końcu zauważono, że:
Elastyczne podejście EQAVET udostępnia narzędzia wyboru i dopasowania oraz ułatwia ich zastosowanie wśród partnerów, ale
jednocześnie ogranicza jego potencjał jako wspólnego języka i ramy międzynarodowej.
9 ang. Initial vocational education and training – Początkowe kształcenie i szkolenie zawodowe 10 ang. European quality assurance in vocational education and training – Europejskie ramy odniesienia na rzecz zapewnienia jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym
33
Bardziej precyzyjne podejście do kwestii zapewnienia jakości opracowania i zdobywania kwalifikacji, w połączeniu z systemami EQF
i ECVET, które wciąż nie są stosowane jednakowo w różnych krajach EU, może poprawić przejrzystość i możliwość transferu rezultatów
projektu w UE.
34
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym sektorze
Ocena efektów uczenia się:
opracowane metody
Ocena końcowa włoskich Kursów Pilotażowych (80 godzin) miała na celu ewaluację efektów uczenia się osiągniętych przez włoskich
uczniów w trakcie realizacji czterech jednostek szkoleniowych zgodnie z programem szkolenia Kursu Pilotażowego. Efekty uczenia się
zostały osiągnięte za pomocą metodologii mieszanej (sala lekcyjna, gospodarstwo rolne, e-learning). Opracowano program nauczania
zawodowego dla specjalistów ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi (poziom 4 EQF). Ocena opierała się na trzech
głównych procesach:
1. Indywidualny wywiad kompetencyjny (50%)
o Kryteria oceny
Indywidualne wywiady odnosiły się przede wszystkim do ogólnej treści Programu Nauczania zawartej w czterech jednostkach
szkoleniowych. Podczas wywiadów trenerzy:
Wyjaśnili kontekst, aktualność, autentyczność i znaczenie Programu Nauczania;
Zidentyfikowali ewentualne luki pomiędzy osiągniętymi efektami uczenia się a wymaganiami, aby uczniowie wiedzieli, jakie
dodatkowe umiejętności, wiedzę i kompetencje mają zdobyć.
2. Obserwacja trenera (40%)
o Kryteria oceny
Aby zapewnić wysoką jakość oceny, trenerzy we współpracy z członkami Jednostki Monitorującej (ENFAP Toscana i ERIFO) określili
następujące kryteria oceny w celu ewaluacji zachowań uczniów podczas Kursów Pilotażowych (wizyt w gospodarstwach rolnych
i działań na zewnątrz):
Stopień zaangażowania i uczestnictwa ucznia w wizytach w gospodarstwach rolnych i działaniach na zewnątrz;
35
Jakość dyskusji z innymi uczniami, trenerem, rolnikami i ekspertami na konkretne tematy w ramach Programu Nauczania;
Jakość opartej na kompetencjach interakcji w zakresie ekologii z innymi uczniami, trenerem, rolnikami i ekspertami.
3. Test wielokrotnego wyboru (10%)
o Kryteria oceny
Każda organizacja partnerska (Estonia, Włochy, Grecja i Niemcy) umieściła zestaw testów wielokrotnego wyboru na końcu każdego
modułu e-learningowego (w sumie 60 pytań). Ich celem była ocena efektów uczenia się osiągniętych poprzez realizację czterech
jednostek szkoleniowych opisujących najlepsze praktyki krajowe:
Jednostka 1 – Zapobieganie chorobom i alternatywne metody leczenia
Jednostka 2 – Karmienie i pomieszczenia inwentarskie w ekologicznej produkcji zwierzęcej
Jednostka 3 – Tworzenie Planu Działań Certyfikacji Ekologicznej dla przekształcanej firmy
Jednostka 4 – Zasady zdrowia i bezpieczeństwa w ekologicznym zarządzaniu zwierzętami hodowlanymi.
Przeciętny wynik końcowy był dość wysoki: 87,07 punktów na 100 możliwych (patrz „Portfolio LivOrg”).
Wymagania EQF i ECVET: środki i
wskaźniki
Poprzez promowanie i adaptację koncepcji „kwalifikacji” zgodnej z EQF i ECVET do wymagań rezultatów formalnych programu
szkoleniowego (łączącego nauczanie formalne i nieformalne) TOP Team dążył do zapewnienia skutecznego sposobu rozpoznawania
kompetencji i zdobywania kwalifikacji zawodowych (lub ich elementów). W związku z tym już na początkowym etapie realizacji
projektu TOP Team stworzył jednostki efektów uczenia się oparte na podwójnej ramie odniesienia. Z jednej strony była to kwalifikacja
zawodowa jako rezultat formalny, będący podstawą do wydania certyfikatu przez odpowiednie władze. W tym konkretnym przypadku
jest to kwalifikacja specjalisty ds. zarządzania zwierzętami hodowlanymi. Profil ten wymaga dalszych prac w celu określenia opisowych
standardów dla osiągnięcia bardziej zaawansowanego poziomu zgodnego z ECVET. Z drugiej strony, aby kwalifikacja ta była bardz iej
36
zrozumiała (możliwa do osiągnięcia w różnych fazach i za pomocą różnych, w tym nieformalnych procedur), musi również spełniać
wymagania językowe właściwe dla sektora ekologicznego rolnictwa i hodowli zwierząt. Uwzględniając powyższe założenia i procedury
metodologiczne, a także biorąc pod uwagę, że system ECVET we Włoszech znajduje się wciąż w fazie rozwoju, członkowie TOP Team
oraz Jednostki Monitorującej wypracowali jednostki efektów uczenia się spełniające minimalne wymagania Jednostek efektów uczenia
się ECVET zgodnie z Rekomendacją UE (z dn. 18 czerwca 2009 - 2009/C 155/02) i zawartymi w niej wskaźnikami:
- ogólna nazwa jednostki;
- w stosownych przypadkach, ogólna nazwa kwalifikacji, do której odnosi się dana jednostka;
- poziom kwalifikacji w odniesieniu do Europejskiej Ramy Kwalifikacji (4-EQF), a w stosownych przypadkach do Regionalnej Ramy
Kwalifikacji (RQF) dla Włoch, wraz z towarzyszącymi danej kwalifikacji punktami ECVET;
- zakładane efekty uczenia się składające się na tę jednostkę;
- procedury i kryteria oceny tych efektów uczenia się;
- punkty ECVET związane z jednostką;
- termin ważności jednostki, o ile dotyczy.
Następnie wdrożono model zgodny z systemem ECVET i przetestowano pod kątem przyznawania punktów. Przyznano 39 punktów za
osiągnięcia w ramach kwalifikacji (dla rocznej ścieżki szkoleniowej). Definiując model ECVET dla projektu LivOrg, nawiązano do strategii
projektu „CO.L.O.R”, która uznawana jest za najlepszą praktykę dla wdrażania systemu ECVET. Projekt ten był finansowany w ramach
Programu „Uczenie się przez całe życie” (Leonardo da Vinci – ECVET). Regiony Toskania i Lazio należały do konsorcjum projektu
„CO.L.O.R” (patrz http://www.ecvet-projects.eu/).
37
Możliwość transferu: wpływ i
środki podjęte w kraju w celu
transferu nowych lub
zaadaptowanych programów
nauczania zawodowego do
Krajowych / Regionalnych Ram
Kwalifikacji lub innych
odpowiednich dla sektora
narzędzi oraz jak partner
zamierza kontynuować
procedury po zakończeniu
finansowanie UE
Podpisanie porozumienia projektowego dotyczącego profilu specjalisty ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi
Jednym z najważniejszych celów projektu było stworzenie stabilnej sieci interesariuszy, ekspertów i przedstawicieli władz
regionalnych. W ramach projektu udało się rozpocząć proces networkingu poprzez grupy zadaniowe i spotkania na poziomie lokalnym,
krajowym i międzynarodowym (np. podczas seminarium końcowego w Estonii). Bliska współpraca partnerów zapewniła równowagę
w trakcie realizacji projektu. Działania networkingowe zostały zrealizowane w celu upowszechnienia rezultatów na poziomie lokalnym,
promowania wspólnego podejmowania decyzji i innych inicjatyw służących wdrożeniu Programu Nauczania na poziomie regionalnym
we Włoszech. Ponadto w wyniku pracy dwóch grup zadaniowych na poziomie lokalnym podpisano dwa porozumienia projektowe
z interesariuszami i ekspertami. Zawierają one kluczowe uwagi, treści i rekomendacje umożliwiające transfer Programu Nauczania do
RQF w regionach Lazio i Toskania. Pozwoli to wdrożyć i/lub modyfikować obecne profile zawodowe w sektorze ekologicznego
rolnictwa i hodowli zwierząt. Podpisane porozumienia zapewnią trwałość naszych doświadczeń i efektów pracy z korzyścią dla nowych
rozwiązań szkoleniowych spełniających potrzeby profilu „specjalisty ds. zarządzania zwierzętami hodowlanymi” dzięki spełnieniu
następujących kryteriów:
o rzetelna dokumentacja,
o przejrzystość w kontekście doświadczeń i rezultatów projektu LivOrg,
o prostota i możliwość korespondencji pomiędzy instytucjami kontrolującymi, organizacjami kształcenia i szkolenia zawodowego,
partnerami społecznymi, rolnikami i organizacjami rolników.
Dzięki porozumieniom zamierzamy zapewnić nowe i innowacyjne zestawy szkoleniowe w sektorze ekologicznego zarządzania
zwierzętami hodowlanymi na poziomie lokalnym, przy udziale finansowania regionalnego, krajowego lub europejskiego, np. Europejski
Fundusz Społeczny 2014-2020.
38
3.5. Krajowe studia przypadku LivOrg - Hiszpania
Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Zapotrzebowanie na
umiejętności
- W skład TOP Team wchodził 1 trener lub badacz z każdej organizacji partnerskiej, należący do jednostki kształcenia i szkolenia
zawodowego, sektora ekologii lub biznesu. TOP Team wspierał partnerstwo w identyfikacji i opisywaniu umiejętności, wiedzy
i kompetencji w Programie Nauczania LivOrg.
- W Hiszpanii TOP Team pomógł określić zapotrzebowanie na umiejętności, a zwłaszcza opisać główne obszary umiejętności
przedsiębiorczych oraz określić ramy kulturowe i prawne.
- Hiszpańscy interesariusze i eksperci wspierali INFODEF podczas analizy zapotrzebowania na umiejętności, wykorzystując swoją
specjalistyczną wiedzę do określenia wymaganych kompetencji w profilu specjalisty ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami
hodowlanymi.
- Głównymi uczestnikami tego procesu byli: Viñalta – centrum rolniczego kształcenia i szkolenia zawodowego (będące jednostką
kształcenia i szkolenia zawodowego w obszarze ekologicznej hodowli zwierząt) oraz Red Incola – fundacja parasolowa, do której
należą różne organizacje pozarządowe, centra kształcenia i szkolenia zawodowego i organizacje Kościoła katolickiego, których
działalność koncentruje się na wspieraniu migrantów.
Umiejętności: innowacje i
Jednostka 1 Jednostka 2 Jednostka 3
Tytuł: Przygotowanie i opracowanie
innowacyjnego biznes planu dla inicjatywy
Tytuł: Wykształcenie i wzmocnienie
umiejętności i zdolności przedsiębiorczych
Tytuł: Badanie i zrozumienie ram
kulturowych, administracyjnych i
39
jednostki efektów uczenia się start-up gospodarstwa ekologicznego
Główne umiejętności, wiedza i
kompetencje // innowacje:
- Określenie profilu przedsiębiorstwa
oraz czynników sukcesu i ryzyka //
zastosowanie analizy SWOT
w ekologicznej hodowli zwierząt;
- Przygotowanie zarysu planu
stworzenia przedsiębiorstwa
w sektorze ekologicznej hodowli
zwierząt // pełny opis sektora
i wymagań biznesowych;
- Oszacowanie kosztów niezbędnych do
stworzenia ekologicznej hodowli //
zastosowanie zasad finansowego
zarządzania projektem;
- Przygotowanie konkretnego planu
finansowania przedsiębiorstwa
z uwzględnieniem kosztów
uruchomienia i prowadzenia
przedsiębiorstwa, a także
spodziewanego przychodu i możliwej
straty w sektorze ekologicznej hodowli
umożliwiających pracę w międzyetnicznym
środowisku w gospodarstwie ekologicznym.
Główne umiejętności, wiedza i kompetencje
// innowacje:
- Określenie celu każdej umiejętności
i zdolności przedsiębiorczej // określenie
własnych umiejętności
przedsiębiorczych;
- Rozpoznanie umiejętności i zdolności
przedsiębiorczych // odkrywanie
własnych umiejętności przedsiębiorczych
i możliwości ich wykorzystania;
- Odkrywanie własnego potencjału i szans
jako przyszłego przedsiębiorcy // nauka
samoewaluacji przedsiębiorczej;
- Określenie potrzeb, barier i szans w
środowisku biznesowym // opracowanie
metodologii analizy i zastosowanie jej
w sektorze;
- Posiadanie specjalistycznej wiedzy o
sposobach wykorzystania umiejętności
przedsiębiorczych w codziennym
prowadzeniu biznesu // nauka
prawnych, aby zostać rolnikiem
ekologicznym lub przejść z rolnictwa
konwencjonalnego na ekologiczne.
Główne umiejętności, wiedza
i kompetencje // innowacje:
- Zrozumienie kultury lokalnej w
kontaktach z klientami, partnerami
i dostawcami // zastosowanie
umiejętności komunikacyjnych
i międzykulturowych w sektorze;
- Analiza lokalnego środowiska
biznesowego // dostosowanie
pomysłu na biznes do specyfiki
kontekstu lokalnego;
- Wykorzystanie wielu technik
testowania modelu biznesowego,
aby zapewnić jego wykonalność //
ewaluacja wykonalności biznesowej
w praktyce;
- Znajomość wymagań prawnych
prowadzenia firmy w sektorze
hodowli zwierząt // analiza
kluczowych informacji i ich
40
zwierząt // opracowanie przystępnej
strategii finansowej;
- Zaplanowanie konkretnych działań
niezbędnych do wdrożenia biznes
planu // planowanie strategiczne
w praktyce.
wykorzystania własnych umiejętności w
ekologicznej hodowli zwierząt;
- Określenie oczekiwanych rezultatów
wykonania każdego zadania w
codziennym prowadzeniu biznesu //
planowanie strategiczne w praktyce.
zastosowanie w zarządzaniu
projektem;
- Przestrzeganie etykiety biznesowej
w społecznym otoczeniu biznesu //
nauka nawiązywania kontaktów.
Uczniowie i metody nauczania
mieszanego: praktyki krajowe
Różnice pomiędzy metodami szkolenia formalnego i nieformalnego:
- Metody szkolenia formalnego (w sali lekcyjnej) pozwalają uczestnikom na większą interakcję w grupie podczas prowadzonych
zajęć. Było to bardzo istotne podczas samoewaluacji umiejętności przedsiębiorczych, ponieważ są one szczególnie związane
z pracą w grupie: kreatywność, komunikacja, budowanie zespołu, asertywność, pewność siebie itp.
- Metody kształcenia nieformalnego (w gospodarstwie rolnym i w Inkubatorze Biznesu) pozwalają na: bezpośrednią obserwację
codziennych działań w gospodarstwie; zdobycie informacji „z pierwszej ręki” na temat pracy w sektorze od pracowników
gospodarstw; poznanie historii sukcesu i pozytywnych przykładów opowiedzianych przez przedsiębiorców; naukę w praktyce
podczas opracowywania biznes planu w małych grupach; otrzymanie wsparcia od lokalnego agenta rozwoju w zakresie rozwijania
biznesu.
Zajęcia w gospodarstwie rolnym
- Uczestnicy odwiedzili ekologiczne gospodarstwa hodowlane (ekologiczne gospodarstwo hodowli owcy endemicznej oraz
gospodarstwo produkujące certyfikowany ekologiczny ser).
- Podczas wizyt trener zachęcał uczniów do aktywnego uczestnictwa i oceniał ich zaangażowanie poprzez bezpośrednią
obserwację, zadawanie pytań i przeprowadzenie debaty grupowej na koniec dnia.
- Uczniowie wypełnili listę kontrolną w celu samooceny procesu szkoleniowego w gospodarstwie. Wyniki pokazały, że uczniowie
osiągnęli spodziewane efekty uczenia się, zwłaszcza związane z umiejętnościami przedsiębiorczymi, podstawowymi zasadami
prowadzenia ekologicznego gospodarstwa hodowlanego oraz codziennymi czynnościami i zadaniami w ekologicznym
gospodarstwie rolnym.
41
- Uczniowie szczególnie docenili możliwość uzyskania informacji z pierwszej ręki, poznania historii sukcesu przedsiębiorstw,
zidentyfikowania swoich własnych umiejętności jako pracowników gospodarstw oraz zdobycia wielu informacji w zakresie
zarządzania gospodarstwem, funduszy publicznych, norm środowiskowych, procesu certyfikacji, produkcji ekologicznego sera itp.
Zajęcia w Inkubatorze Biznesu
- Uczestnicy realizowali szkolenie zawodowe w zakresie rolnictwa ekologicznego. W Hiszpanii uczniowie wszystkich zawodowych
kursów szkoleniowych w systemie kształcenia formalnego mają obowiązek realizacji modułu szkoleniowego na temat
przedsiębiorczości. Z tego powodu uczniowie raczej nie mieli trudności z osiągnięciem efektów uczenia się związanych z biznes
planem. W innych przypadkach uczniowie mogą mieć większe trudności z opracowaniem biznes planu, nawet z pomocą
instruktorów z Inkubatora Biznesu.
- Największą przeszkodą okazał się fakt, że część uczestników nie mogła kontynuować procesu szkoleniowego z powodu
ograniczeń czasowych. Pozostali pracowali w małych grupach wspieranych przez lokalnego agenta rozwoju. Trener nie był w
stanie uczestniczyć we wszystkich spotkaniach i bezpośrednio śledzić całego procesu.
- Trener i instruktor z Inkubatora Biznesu muszą ściśle skoordynować swoje działania, aby razem prowadzić i oceniać rozwój
uczniów. Uczestnicy uczą się w praktyce planować i zarządzać projektem, aby osiągnąć rezultat szkolenia: biznes plan.
Charakterystyka uczniów:
- W skład grupy wchodzą głównie Hiszpanie, a także przedstawiciele mniejszości etnicznych – migrantów z kilku krajów oraz
społeczności Sintich i Romów z Hiszpanii.
- Uczestnicy pochodzą z dwóch różnych organizacji: prywatnej fundacji pracującej z migrantami oraz centrum kształcenia i szkolenia
zawodowego.
- Laboratoria Międzyetniczne zostały przetestowane na trzech rodzajach grup docelowych: 1) migrantów zatrudnionych w hodowli
zwierząt; 2) bezrobotnych migrantów lub migrantów-przedsiębiorców posiadających wcześniejsze doświadczenia w rolnictwie i
hodowli zwierząt; 3) migrantów-uczestników kształcenia i szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznej hodowli zwierząt.
Odpowiednie metody szkoleniowe w ramach Laboratoriów Międzyetnicznych:
- Sposoby prowadzenia Laboratoriów pozwalają na opracowanie i testowanie metod szkoleniowych i doradczych w celu
wzmocnienia potencjału przedsiębiorczego rolników należących do mniejszości etnicznych w obszarze rolnictwa ekologicznego.
42
Zaangażowani interesariusze i
ich wpływ
Zaangażowano wiele organizacji, w tym władze lokalne, samorządy na poziomie prowincji i regionu, centra kształcenia i szkolen ia
zawodowego w obszarze rolnictwa ekologicznego oraz organizacje pozarządowe, wszystkie związane ze szkoleniem w obszarze
rolnictwa ekologicznego lub wspieraniem migrantów i mniejszości etnicznych poprzez szkolenie i usługi związane z zatrudnieniem.
- W realizację Laboratoriów zaangażowano dwie jednostki samorządu prowincji Valladolid: 1) departament odpowiedzialny za sieć
Inkubatorów Biznesu i 2) departament odpowiedzialny za program „Otwarta Prowincja” skierowany do migrantów w prowincji
Valladolid. Rola tych departamentów była kluczowa w rozwijaniu ducha przedsiębiorczości i postaw przedsiębiorczych wśród
uczestników, zwłaszcza dzięki pracy lokalnych agentów rozwoju z Inkubatora Przedsiębiorczości.
- Red Incola. Prywatna fundacja parasolowa, do której należą różne organizacje pozarządowe, centra kształcenia i szkolenia
zawodowego i organizacje Kościoła katolickiego, których działalność koncentruje się na wspieraniu migrantów.
- Viñalta – rolnicze centrum kształcenia i szkolenia zawodowego będące jednostką podległą samorządowi regionalnemu,
odpowiedzialną za kształcenie i szkolenie zawodowe w obszarze ekologicznej hodowli zwierząt.
Ostatnie dwie organizacje będą kluczowe w komunikacji i upowszechnianiu Programu Nauczania. Red Incola będzie upowszechniać
rezultaty wśród swoich członków - organizacji pozarządowych, a Viñalta użyje doświadczeń projektu jako przykładów najlepszych
praktyk we wspieraniu przedsiębiorczości w sektorze ekologicznym.
Wypracowane dobre praktyki
- Oceniając zajęcia w gospodarstwie rolnym (za pomocą listy kontrolnej), tylko 55% uczestników potwierdziło zdanie związane
z umiejętnościami międzykulturowymi: „Jestem w stanie wykorzystać umiejętności międzykulturowe i komunikacyjne
w sytuacjach związanych z prowadzeniem ekologicznej hodowli zwierząt”, natomiast 80% uczestników wybrało stwierdzenia
związane z umiejętnościami przedsiębiorczymi oraz codziennymi czynnościami w gospodarstwie. Oznacza to, że nawet wśród
uczestników- migrantów brakuje umiejętności międzykulturowych. W związku z tym należy rozwijać świadomość i uczestnictwo
samych migrantów, a następnie przeprowadzić szkolenia koncentrujące się wokół takich umiejętności.
- Istnieją dwie główne przeszkody, jakie napotykają migranci, rozwijając własne przedsiębiorstwa w sektorze ekologicznym: brak
funduszy (przeszkoda ekonomiczna) i brak motywacji lub ducha przedsiębiorczości. Metodologie opracowane w ramach projektu
LivOrg (takie jak przedstawianie rzeczywistych przypadków przedsiębiorców i ich historii sukcesu) pozwalają radzić sobie ze
43
spadkiem motywacji. Z drugiej strony główny problem w obszarze imigracji można rozwiązać poprzez integrację migrantów
z otoczeniem społecznym (tereny wiejskie). Dlatego metodologie LivOrg powinny być powiązane z działaniami i politykami
mającymi na celu wspieranie integracji społecznej migrantów. Dzięki temu tworzenie i prowadzenie ekologicznych gospodarstw
rolnych przez migrantów będzie prostsze.
Rekomendacje dla przyszłych
realizatorów kształcenia i
szkolenia zawodowego
OPRACOWANIE
- Praca musi opierać się na istniejących profilach zawodowych, a także połączeniu EQF i NQF.
- Makro-obszary szkolenia powinny być określane, zakładając, że staną się one „możliwymi do kapitalizowania” Jednostkami
Szkoleniowymi (takimi, które można przekształcić w tematy robocze związane z odpowiednimi tematami Jednostek
Szkoleniowych).
- Jednostki Szkoleniowe już na etapie opracowania powinny określać, jakie efekty uczenia się powinien osiągnąć uczeń na końcu
procesu szkoleniowego.
PRZYGOTOWANIE
- Interesariusze mogą być bardzo pomocni w przygotowaniu planu szkoleniowego dzięki swojej specjalistycznej wiedzy w zakresie
realizacji szkoleń i ram prawnych.
- Różne treści tej samej Jednostki Szkoleniowej mogą być przekazane poprzez mieszanie kontekstu formalnego i nieformalnego.
Powoduje to konieczność zastosowania różnych działań i metodologii podczas nauczania blisko związanych ze sobą tematów.
- Efekty uczenia się (w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji) muszą być wyznacznikiem podziału czasu na Jednostki
Szkoleniowe.
WDROŻENIE
- Metodologie i narzędzia wykorzystane w szkoleniu muszą być bezpośrednio związane z tymi, które zastosowano do oceny
szkolenia. Dlatego niezbędne są różne strategie kształcenia w kontekście formalnym i nieformalnym.
- Kontekst formalny: studia przypadków, coaching i ćwiczenia; ocena poprzez kwestionariusz zamknięty/strukturyzowany i/lub
44
wielokrotnego wyboru.
- Kontekst nieformalny: nauka w pracy, ocena poprzez dyskusję grupową i rezultaty pracy projektowej.
45
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym sektorze
Ocena efektów uczenia się:
opracowane metody
Kontekst formalny (w sali lekcyjnej)
Metoda oceny Narzędzie Proces
Samoocena umiejętności przedsiębiorczych Ankieta zamknięta Uczestnicy wypełniają ankietę, a następnie trener
prowadzi debatę i wyjaśnia główne wnioski.
Ocena efektów uczenia się Test
wielokrotnego
wyboru
Uczestnicy samodzielnie wypełniają test, a następnie
trener wyjaśnia poprawne odpowiedzi oraz prowadzi
debatę grupową.
Kontekst nieformalny (w gospodarstwie rolnym)
Metoda oceny Narzędzie Proces
Obserwacja trenera Debata grupowa Trener promuje aktywny udział, zadaje pytania i ocenia
zaangażowanie uczestników. Na koniec dnia prowadzi
debatę grupową.
Proces samoewaluacji Lista kontrolna Uczestnicy wypełniają listę kontrolną, ale trener odgrywa
aktywną rolę, prowadząc uczestników i wspierając
proces oceny. Następnie trener prowadzi dyskusję na
temat indywidualnych rezultatów.
Kontekst nieformalny (w Inkubatorze Przedsiębiorczości)
Metoda oceny Narzędzie Proces
46
Weryfikacja zakresu biznes planu Pytania i debata trener z pomocą Lokalnej Agencji Rozwoju oraz aktywny
udział uczestników (debaty)
Ocena pracy projektowej Biznes plan
(produkt)
trener z pomocą Lokalnej Agencji Rozwoju
Wymagania EQF i ECVET: środki i
wskaźniki
- Działania szkoleniowe w ramach laboratoriów zostały opracowane na poziomie 5 EQF, który odpowiada poziomowi 5 hiszpańskiej
NQF.
- Kryteria przełożenia Programu Nauczania na jednostki i punkty ECVET zostały opracowane, aby stworzyć wspólny język dla
przejrzystości, transferu i uznania efektów uczenia się. Ten system pozwala realizatorom kształcenia i szkolenia zawodowego oraz
pracodawcom rozpoznać, co uczestnicy naprawdę osiągnęli. Dlatego „możliwe do kapitalizowania” Jednostki Szkoleniowe
pozwalają uczniowi na zdobycie zagregowanych umiejętności, a zarazem umożliwiają ewaluację treści na danym poziomie
certyfikacji.
- Liczba punktów ECVET przyznanych za efekty uczenia się może się różnić w zależności od czasu potrzebnego na zdobycie
kompetencji, a także od znaczenia osiągniętych kompetencji. W każdym przypadku punkty ECVET należy uznawać jedynie za
dodatkowe narzędzie pomiaru Jednostek Efektów Uczenia się.
- Zgodnie z zasadą przyznawania punktów ECVET za osiągnięte kwalifikacje, liczba punktów za jeden rok kształcenia wynosi 60.
W związku z tym za trwające 2 miesiące Laboratoria należy przyznać 10 punktów ECVET.
Możliwość transferu: wpływ i
środki podjęte w kraju w celu
transferu nowych lub
zaadaptowanych programów
nauczania zawodowego do
Krajowych / Regionalnych Ram
Kwalifikacji lub innych
odpowiednich dla sektora
narzędzi oraz jak partner
Strategie opracowane w celu transferu głównych treści Programu Nauczania i zapewnienia mainstreamingu i skutecznego
zastosowania / wdrożenia rezultatów projektu:
- Bezpośrednie angażowanie odpowiednich organizacji podczas całego okresu realizacji projektu oraz włączanie ich w realizację
Laboratoriów (Red Incola i Centrum kształcenia i szkolenia zawodowego Viñalta);
- Transfer wiedzy do sieci organizacji pozarządowych i stowarzyszeń pracujących z migrantami dzięki fundacji Red Incola;
- Transfer wiedzy do publicznego centrum kształcenia i szkolenia zawodowego w obszarze ekologii i rolnictwa, będącego jednostką
podległą samorządowi regionalnemu;
- Kontakt i bezpośrednie włączenie dwóch departamentów samorządu prowincji Valladolid (program „Otwarta Prowincja” i sieć
47
zamierza kontynuować
procedury po zakończeniu
finansowanie UE
inkubatorów przedsiębiorczości).
Rola instytucji kontrolujących kształcenie i szkolenie zawodowe na poziomie krajowym i odniesienie do NQF:
- Plan Szkoleniowy LivOrg będzie upowszechniony przez szerokie grono realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego,
interesariuszy edukacyjnych i współpracowników INFODEF. Te organizacje mogą łatwo zastosować lub dostosować kursy
szkoleniowe, ponieważ same pracują w systemie nieformalnego kształcenia i szkolenia zawodowego.
- Instytucje nadzorujące NQF oraz kształcenie i szkolenie zawodowe są bezpośrednio zależne od Ministerstwa Edukacji Narodowej,
które zarządza systemem kształcenia i szkolenia zawodowego. Zmiany w tym systemie (np. nowe lub udoskonalone kwalifikacje)
mogą być proponowane przez samorządy regionalne, które obecnie są zaangażowane w projekt.
48
3.6. Krajowe studia przypadku LivOrg - Polska
Przygotowanie i wdrożenie na poziomie krajowym szkolenia zawodowego w zakresie ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w praktyce
Zapotrzebowanie na
umiejętności
Główne umiejętności poszukiwane w Polsce to:
- umiejętność wykorzystania tradycyjnej wiedzy i know-how rodziców w nowoczesnym gospodarstwie ekologicznym,
- indywidualne umiejetności przedsiębiorcze (umiejętności miękkie, umiejętności ukryte),
- zdolność osiągnięcia wyższych przychodów poprzez wdrożenie rolnictwa ekologicznego,
- zdolność generowania dodatkowych przychodów w rolnictwie ekologicznym,
- umiejętność wykorzystania okazji związanej z promowaniem nowego stylu życia opartego na zdrowym odżywianiu i równowadze
ze środowiskiem.
Treści i instrumenty wykorzystane w Laboratoriach nawiązujące do ramy kompetencyjnej zostały dostarczone przez TOP Team na
początku projektu. Brakujące umiejętności zostały określone na podstawie analizy kontekstowej umiejętności możliwych do
przekazania i potrzebnych na europejskim rynku pracy. TOP Team zbierał i przetwarzał dane na skalę europejską, aby przeanalizować
system kształcenia i szkolenia zawodowego w krajach partnerskich. Rezultaty tego badania pomogły stworzyć i dostosować
operacyjne i możliwe do przekazania umiejętności z zakresu ekologii w celu stworzenia profilu ekologicznego zarządzania zwierzętami
hodowlanymi. Wsparcie regionalnych izb gospodarczych i innych interesariuszy było bardzo pomocne podczas analizy
zapotrzebowania na umiejętności.
Jednostka 1 Jednostka 2 Jednostka 3
49
Umiejętności: innowacje i
jednostki efektów uczenia się
Zajęcia w sali lekcyjnej
1) Określenie i opracowanie
innowacyjnego biznes planu dla
stworzenia startupu - ekologicznego
gospodarstwa rolnego
2) Rozwijanie i wzmacnianie
umiejętności i zdolności
przedsiębiorczych w celu wspierania
przechodzenia biznesu „z ojców na
synów”, z „matek na córki”
3) Zbadanie i zrozumienie kontekstów
kulturowych, administracyjnych
i prawnych w celu ułatwienia
międzypokoleniowego transferu
biznesu i zmiany sposobu jego
prowadzenia z konwencjonalnego
na ekologiczny
Nauka w gospodarstwie ekologicznym
(na zewnątrz) – w miejscu pracy
4) Odkrywanie jak funkcjonują różne typy
ekologicznych gospodarstw rolnych
5) Nauka technologii uprawy i maszyn
stosowanych w rolnictwie ekologicznym
6) Rozwiązywanie problemów
i wykorzystanie możliwości przez właścicieli
ekologicznych gospodarstw rolnych
Inkubator Przedsiębiorczości
7) Poszukiwanie okazji i szans rynkowych
w różnych typach rolnictwa ekologicznego
8) Tworzenie koncepcji modeli biznesowych
dla ekologicznego gospodarstwa rolnego
9) Przygotowanie szkicu biznes planu dla
innowacyjnego ekologicznego
gospodarstwa rolnego
10) Weryfikacja uzasadnienia, spójności i
wiarygodności przygotowanego biznes
planu
Uczniowie i metody nauczania
mieszanego: praktyki krajowe
Czterech doświadczonych instruktorów Fundacji „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” – Mieczysław Bąk,
Anna Szcześniak, Paulina Bednarz i Przemysław Kulawczuk – prowadziło kursy w ramach Laboratoriów. Są to eksperci posiadający
duże doświadczenie w obszarze prowadzenia małego biznesu i konsultacji z przedsiębiorcami. Mają na swoim koncie setki godzin
konsultacji i szkoleń realizowanych dla małych przedsiębiorców. Praktycznych wskazówek udzielali właściciele gospodarstw
i przedsiębiorstw: Marian Nowak, Andrzej Grzywacz, Urszula Baranowska-Pietruczuk, Grzegorz Jankowski, Tomasz Cegiełka i Izabela
Krause-Trawińska. Wszyscy instruktorzy z sektora biznesu przedstawili swoje prezentacje, prowadzili rozmowy i dyskusje bezpłatnie.
W Laboratoriach uczestniczyły 24 osoby, w tym 23 mężczyzn i 1 kobieta. Laboratoria ukończyły 23 osoby, w tym 22 mężczyzn
i 1 kobieta. Uczestnicy zostali wybrani spośród ponad 40 osób, które zostały poinformowane o Laboratoriach i uczestniczyły
50
w warsztacie promocyjnym.
Zdecydowano, że uczestnikami Laboratoriów będą głównie osoby kształcące się w zawodzie „mechanik rolnictwa”, ponieważ są to
osoby zainteresowane innowacjami i technologią, otwarte na nowe wyzwania. Okazało się, że większość uczestników (85%)
zamierzało kontynuować tradycje rodzinne w przyszłości, a ich rodzice byli rolnikami.
Zajęcia w sali lekcyjnej były zorganizowane w formie warsztatów. Każdy warsztat zazwyczaj zaczynał się od prezentacji instruktora
i wykładu, a następnie wykonywano ćwiczenia, prowadzono dyskusje grupowe, analizy i powtórzenia. Zastosowano dwie strategie
w dwóch różnych kontekstach nauczania (formalnym i nieformalnym). W pierwszym zastosowano strategię zapamiętywania
najważniejszych faktów i wiedzy, jak używać konkretnych narzędzi w prowadzeniu gospodarstwa ekologicznego. Wykorzystano
następujące metody nauczania: wykłady, prezentacje, studia przypadków, dyskusje, powtórzenia, ćwiczenia i podsumowanie ich
wykonania, analizowanie i podsumowanie rezultatów, podsumowanie instrukcji pracy. W kontekście nieformalnym stosowano
dyskusje grupowe, których celem było zachęcanie i motywowanie uczestników do aktywnego udziału w zajęciach. Ta część
Laboratoriów pozwoliła uporządkować wcześniejszą wiedzę uczestników i poszerzyć ją o nowe wymiary.
Druga część Laboratoriów została zorganizowana w gospodarstwach rolnych i przedsiębiorstwach ekologicznych. Głównym celem
było zapoznanie się z rzeczywistym prowadzeniem gospodarstw ekologicznych oraz poznanie umiejętności, które umożliwiają
osiągnięcie sukcesu w tej dziedzinie. Główną strategią w tej części było pokazywanie wielu rzeczywistych strategii biznesowych
w rolnictwie ekologicznym, a także motywowanie młodych ludzi do dyskusji na temat rzeczywistych modeli biznesowych
i zainteresowanie ich innowacjami technologicznymi w ekologicznym agro-biznesie. Jak podkreślono w powyższym opisie
uczestników, większość z nich posiadała dobrze rozwinięte umiejętności obsługi maszyn rolniczych i elementów wyposażenia. Dlatego
bardziej potrzebowali podpowiedzi, jak wykorzystać niektóre innowacje technologiczne, niż jak obsługiwać dane technologie.
Metodologie nauczania, które wykorzystano w gospodarstwach, to głównie prezentacje, dyskusje grupowe, prezentacje technologii,
wywiady z właścicielami, analiza i grupowe podsumowanie. Wszystkie te metody oparte były na wizytach w gospodarstwach, co
pozwoliło uczniom naocznie doświadczyć omawianych treści. Nauczanie w tej części koncentrowało się raczej na kontekście
nieformalnym. Wszystkie działania zmierzały do zachęcania uczestników do aktywnego udziału, zadawania pytań, komentowania
i wyciągania wniosków. Kontekst formalny nauczania został zrealizowany poprzez podsumowanie grupowe i wyciąganie wniosków
z większości działań.
Trzecia część Laboratoriów – Inkubator Przedsiębiorczości – miała na celu praktyczne zastosowanie zdobytej w częściach 1 i 2 wiedzy
51
i umiejętności, a także wypracowanie realistycznego i możliwego do wdrożenia biznes planu dla przedsiębiorstwa ekologicznego
w szerokim obszarze ekologicznej produkcji żywności, sprzedaży i usług. Uczestnicy wraz z instruktorami pracowali nad biznes planami
w małych grupach i udało im się przygotować 5 biznes planów. Część trzecia Laboratoriów miała za zadanie zebrać potrzebne dane
i opracować biznes plany w małych grupach po 5-6 osób. Każda grupa pracowała pod opieką instruktora. Generalna strategia w tej
części Laboratoriów podzielona była na dwie fazy. W fazie 1 strategia polegała na przypomnieniu teorii z zajęć w klasie, odniesieniu jej
do rzeczywistości, a następnie motywowaniu uczestników do poszukiwania okazji biznesowych i nisz rynkowych, aby wybrać obszar
do opracowania biznes planu. W fazie 2 strategia koncentrowała się wokół poszukiwania silnych argumentów, potwierdzających, że
założenia i rozwiązania zawarte w biznes planie są oparte na realistycznych i solidnych podstawach oraz że pozwalają na prowadzenie
biznesu. Oczywiście nie oczekujemy, że biznes plany zostaną natychmiast wdrożone w rzeczywistości. Plany zostały przygotowane
jako podstawa przyszłej pracy, gdy absolwenci rolniczej szkoły zawodowej rozpoczną proces dziedziczenia gospodarstw. W tej części
wykorzystano metody nauczania takie jak: wykłady, prezentacje, ćwiczenia, dyskusje grupowe i praca projektowa. Praca projektowa
była najważniejszą metodologią wykorzystaną w Inkubatorze Przedsiębiorczości i była monitorowana przez instruktorów.
Podsumowując, praktyczna część Laboratoriów oparta na nauczaniu w praktyce pozwoliła uczestnikom naocznie przekonać się, jak
funkcjonują rzeczywiste ekologiczne przedsiębiorstwa i gospodarstwa. Pozwoliło to na konfrontację teorii z rzeczywistością
i stworzyło solidne podstawy do stworzenia biznes planów.
Zaangażowani interesariusze i
ich wpływ
Przygotowując program Laboratoriów, Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” konsultowała jego
treść z ekspertami. Zespół ds. Zapewnienia Wysokiej Jakości Edukacji Uniwersytetu Gdańskiego rekomendował reorganizację
harmonogramu Laboratoriów, aby był on bardziej zrozumiały dla potencjalnych polskich partnerów w działaniach upowszechniających
w Polsce. Zasugerowano uszczegółowienie tych części Laboratoriów, które zawarte są w ramie kompetencyjnej uzgodnionej
z pozostałymi partnerami, a które dość rzadko są stosowane w polskim kształceniu zawodowym, jak np. innowacyjne nauczanie
w gospodarstwie i w inkubatorze przedsiębiorczości. Postanowiliśmy zreorganizować harmonogram i stworzyć 10 logicznych krótkich
jednostek, które są lepiej rozumiane przez ośrodki kształcenia i szkolenia zawodowego (podczas wykorzystania i upowszechniania).
W ten sposób treści nauczania odzwierciedlają trzy duże części opracowanej ramy kompetencyjnej oraz oferują więcej informacji dla
potencjalnych przyszłych użytkowników Laboratoriów o tym, jak zorganizować części 2 i 3 Laboratoriów. Co ważne, polski system
edukacyjny jak dotąd nie został dostosowany na poziomie 3 i 4 EQF (w przeciwieństwie do Hiszpanii) i realizatorzy kształcenia
potrzebują bardziej szczegółowej informacji, jak organizować Laboratoria zgodnie z jego zasadami.
Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” postanowiła zrealizować Laboratoria we współpracy
52
z Zespołem Szkół Rolniczych w Rusocinie koło Gdańska. Szkoła ta kształci chłopców i dziewczęta w wieku od 17 do 20 lat w wielu
zawodach, takich jak: mechanik rolnictwa, technolog żywności, rolnik i inne. Największy nacisk położyliśmy na obszar kształcenia
związany z mechaniką rolniczą, ponieważ przewidywaliśmy, że wielu uczniów tego kierunku to pasjonaci technologii i wielbiciele
dużych maszyn i robotyki. Siedziba Zespołu Szkół Rolniczych w Rusocinie została wykorzystana do prowadzenia zajęć w sali lekcyjnej,
a także częściowo do przygotowania biznes planów.
Inni interesariusze zaangażowani w przygotowanie i wdrożenie Laboratoriów to głównie rolnicy i właściciele przedsiębiorstw
ekologicznych, członkowie Sojuszu na rzecz Umiejętności Sektorowych, którzy stanowili doskonały przykład ducha przedsiębiorczości
i pozytywnych postaw biznesowych stosowanych w praktyce. Byli oni bardzo pomocni w procesie nauczania w praktyce, na który
składały się wizyty w gospodarstwach, dyskusje, rozmowy i prezentacje technologii w następujących gospodarstwach
i przedsiębiorstwach ekologicznych:
1. gospodarstwo pana Mariana Nowaka w Białym Borze, specjalizujące się w ekologicznej hodowli krów mlecznych i ekologicznej
produkcji nabiału,
2. gospodarstwo pana Andrzeja Grzywacza w Drzonowie, specjalizujące się w hodowli długowłosej górskiej rasy bydła,
3. gospodarstwo pani Urszuli Baranowskiej-Pietruczuk w Nosibadach, specjalizujące się w hodowli dawnej środkowoeuropejskiej rasy
owiec „świniarka”,
4. Państwowe Gospodarstwo Hodowli Bydła w Gajewie, specjalizujące się w hodowli bydła mlecznego, wykorzystujące zaawansowaną
technologię i posiadające własną stację elektryczną napędzaną biopaliwem produkowanym przez gospodarstwo,
5. stadnina koni pani Izabeli Krause-Trawińskiej w Pepowie, specjalizująca się w hodowli koni wykorzystywanych do hipoterapii dla
dzieci niepełnosprawnych,
6. sieć sklepów z serami ekologicznymi pana Grzegorza Jankowskiego, sklep firmowy w Sopocie.
Wypracowane dobre praktyki 1) Wielu uczestników zajęć pomagało swoim rodzicom w gospodarstwach. Dlatego dość często byli nieobecni w szkole w wysokim
sezonie prac rolniczych. Na szczęście kurs został przeprowadzony poza sezonem (wczesna zima 2014/2015, wyjątkowo ciepła, jak na
polskie warunki klimatyczne), co pozwoliło osiągnąć wysoką frekwencję uczestnictwa.
53
2) Część praktyczna Laboratoriów pozwoliła uczestnikom naocznie przekonać się, jak funkcjonują rzeczywiste ekologiczne
przedsiębiorstwa i gospodarstwa. Uczestnicy zadawali wiele pytań i porównywali odpowiedzi z praktyką realizowaną
w gospodarstwach swoich rodziców. Następnie wielu z nich przyznało, że postara się wdrożyć niektóre innowacje, które poznali
podczas Laboratoriów, w gospodarstwach swoich rodziców (wartość dodana).
Rekomendacje dla przyszłych
realizatorów kształcenia
i szkolenia zawodowego
Wszystkie rekomendacje dla przyszłych realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego znajdują się w „Zestawie Narzędzi
Szkoleniowych”, który pomaga trenerom:
- określić, zaplanować i opisać umiejętności, wiedzę i kompetencje niezbędne do opracowania Krajowych Planów Szkoleniowych,
dostosowując Jednostki Szkoleniowe do systemu EQF,
- eksperymentować i testować wybrane Jednostki Szkoleniowe Kursów Pilotażowych i Laboratoriów, aby opracować program
kształcenia zawodowego dla zawodu Specjalista ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi zgodnie z wymaganiami
Unii Europejskiej (systemy EQF i ECVET),
- analizować kluczowe strategie szkoleniowe i metodologie pozwalające realizować Kursy Pilotażowe i Laboratoria na poziomie
krajowym poprzez nauczanie mieszane (wewnątrz sali lekcyjnej, na zewnątrz sali lekcyjnej, e-learning) oraz włączenie
innowacyjnej przestrzeni nauczania, takiej jak np. Inkubator Przedsiębiorczości podczas Laboratoriów,
- oceniać efekty uczenia się osiągnięte przez uczniów poprzez tworzenie strategii i procedur oceny oraz procedur ewaluacyjnych
wysokiej jakości. Pozwolą one trenerom mierzyć postępy uczniów w nauce i dowiedzieć się, jak uczniowie mogą zastosować swoje
nowe umiejętności i wiedzę w miejscu pracy, a także jak oceniają szkolenie i czy mają pomysły na jego ulepszenie.
Transfer i odniesienie treści nowego i innowacyjnego programu nauczania do NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi krajowych w przedmiotowym sektorze
Ocena efektów uczenia się:
opracowane metody
1. Zajęcia w sali lekcyjnej. Formalny kontekst nauczania został oceniony przy użyciu dwóch głównych strategii: zapamiętywania
najważniejszych faktów i przyswajania wiedzy, jak używać konkretnych narzędzi w prowadzeniu ekologicznego gospodarstwa.
Zawierał on: powtórzenia ustne, ćwiczenia i podsumowanie ich wykonania, analizowanie i podsumowanie wyników, wskazówek
dotyczących pracy, dyskusje grupowe skierowane na realizację wskaźnika walidacji i inne metody. Walidacja kontekstu formalnego
54
skupiała się na osiągnięciu wskaźników wyznaczonych dla każdego elementu wiedzy, umiejętności i kompetencji, które były omawiane
i ćwiczone podczas zajęć. Krótkie powtórzenie w prowadzonej przez instruktora dyskusji było głównym narzędziem walidacji.
Kontekst nieformalny był realizowany głównie w formie dyskusji grupowych, których celem było stymulowanie i motywowanie
uczestników do aktywnego udziału w zajęciach. Aby zapewnić wysoką jakość ćwiczeń i dyskusji, były one moderowane lub
monitorowane przez instruktora, w zależności od zadania.
2. Zajęcia na zewnątrz. Oceny dokonano, wykorzystując zarówno formalny jak i nieformalny kontekst nauczania. Nieformalny kontekst
nauczania został oceniony na podstawie informacji zwrotnej otrzymanej od nauczycieli i doradców, a zwłaszcza ich obserwacji,
komentarzy, rozmów i bieżącego przygotowania biznes planów. Kontekst formalny skupiał się na osiągnięciu mierzalnych
wskaźników. Wszystkie działania grupy zostały zebrane i uporządkowane podczas podsumowania prezentacji i efektów dyskusji.
3. Inkubator Przedsiębiorczości. Ocena kontekstu formalnego opierała się na przypomnieniu wniosków z części pierwszej i drugiej
(powtórzenia i ćwiczenia) i zastosowaniu ich w tworzeniu konkretnych biznes planów (wykorzystanie w pracy projektowej).
Przygotowane biznes plany zostały ocenione na podstawie ich jakości i realności. Podobnie jak w części drugiej Laboratoriów
nieformalny kontekst nauczania został oceniony na podstawie informacji zwrotnej otrzymanej od nauczycieli i doradców, a zwłaszcza
ich obserwacji, komentarzy, rozmów i bieżącego przygotowania biznes planów.
Wymagania EQF i ECVET: środki
i wskaźniki
W ramach Laboratoriów Międzypokoleniowych przygotowano Program Nauczania zgodny ze wszystkimi wymaganiami EQF. Oznacza
to, że prezentacja programu Laboratoriów zawiera część poświęconą metodom nauczania i szczegółowym efektom uczenia się.
Zachowano wysoki poziom szczegółowości. Rezultaty uczenia się w ramach Laboratoriów zostały zwalidowane. Zastosowano pełną
procedurę walidacji. Wskazywała ona sposób przeprowadzenia walidacji, strategię walidacji, wskaźniki akceptowalności, efekty
walidacji i działania zapewniające wysoką jakość walidacji. Walidacji dokonano dla każdego efektu uczenia się, co zapewniło wysoki
poziom kompleksowości walidacji. Ponadto Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” przygotowała
Profil Zawodowy absolwenta Laboratoriów, wskazując, jakie stanowiska może zajmować i jakie kluczowe elementy wiedzy,
umiejętności i kompetencji zostały osiągnięte przez absolwenta. Profil jest syntetycznym narzędziem pokazującym kandydatom, co
mogą osiągnąć poprzez udział w Laboratoriach, a także pracodawcom, jakie stanowiska mogą być zajmowane przez absolwentów
Laboratoriów. Dlatego Program Nauczania Laboratoriów, system walidacji i profil zawodowy absolwenta mogą być używane
w systemie ECVET. Proponowana liczba punktów ECTS to 12.
Ponadto wydaje się, że przeniesienie treści do NQF będzie bardzo proste, gdy będzie ona gotowa dla poziomu 4. Obecnie Polska
55
przyjęła system NQF tylko dla szkolnictwa wyższego (poziomy 6-8).
Możliwość transferu: wpływ i
środki podjęte w kraju w celu
transferu nowych lub
zaadaptowanych programów
nauczania zawodowego do
Krajowych / Regionalnych Ram
Kwalifikacji lub innych
odpowiednich dla sektora
narzędzi oraz jak partner
zamierza kontynuować
procedury po zakończeniu
finansowanie UE
W Polsce NQF / EQF została przygotowana tylko dla poziomów 6-8 (tylko na poziomie szkolnictwa wyższego). W latach 2014-2020 NQF zostanie opracowana dla uczenia się przez całe życie. Będzie to dobra okazja do włączenia się w proces tworzenia NQF na poziomach 3-5 (w których mieści się szkolenie zawodowe). Prawo regulujące NQF nie zostało jeszcze przyjęte w Polsce. Dlatego włączenie Programu Nauczania LivOrg lub jego elementów do ramy NQF jest wciąż możliwe.
56
4. SYSTEM ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO I ROZWIJANIE DUCHA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W EUROPIE
4.1. Potencjalny wpływ i efekt mnożnikowy projektu: wnioski na poziomie krajowym
Niemcy Estonia Grecja Włochy Hiszpania Polska
Dzięki SNG11 założonej na poziomie krajowym, którą możemy określić jako „Sojusz na rzecz Umiejętności Sektorowych” w rolnictwie
ekologicznym, poprzez udział różnych interesariuszy i ekspertów rynku pracy, partnerów społecznych, instytucji kształcenia i szkolenia
zawodowego, dążymy do wzmocnienia roli Specjalisty ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi w UE, a także do ułatwienia
rozwoju nowych możliwości zatrudnienia w sektorze rolnictwa ekologicznego.
Oczekujemy, że po zakończeniu realizacji projektu członkowie SNG, już zaangażowani w wymianę dobrych praktyk i metod na poziomie UE
podczas międzynarodowego seminarium końcowego w Estonii, będą włączeni w koordynację rozwoju nowych możliwości zatrudnienia.
Nowy Sojusz na rzecz
Umiejętności
Sektorowych dla
specjalistów ds.
ekologicznego
zarządzania
zwierzętami
hodowlanymi:
tworzenie nowego
Interesariusze SNG
LivOrg zostali
poinformowani
za pomocą
newslettera i innych
kanałów o bieżących
działaniach
projektowych.
Interesariusze zostali
włączeni we
Członkowie SNG
(którzy są również
uczestnikami rynku
pracy) wspierali
opracowanie
i wdrożenie
wspólnych treści
szkoleniowych.
Różne działania
projektowe
Podczas opracowania
i przygotowania
profilu zawodowego
związanego
z ekologicznym
zarządzaniem
zwierzętami
hodowlanymi
możliwość stworzenia
solidnej bazy do
zapewnienia nowych
SNG jako nowy Sojusz
na rzecz Umiejętności
Sektorowych
podniesie szanse
zatrudnienia poprzez:
- stworzenie
mechanizmów, takich
jak krajowe i/lub
sektorowe rady
umiejętności, aby
Rola głównych
uczestników w
Krajowej SNG:
- Fundacja Red Incola
(sieć organizacji
pozarządowych
i stowarzyszeń
pracujących
z migrantami)
i Rolnicze Centrum
Polskie Laboratoria
skupiały się na
ułatwieniu
przekazywania
biznesu z rodziców na
dzieci. Indywidualne
ukryte umiejętności
przedsiębiorcze były
wspierane poprzez
podejście
międzypokoleniowe.
11 ang. Strategic Networking Group – Strategiczna Grupa Kontaktowa
57
potencjału
biznesowego
wdrażanie kursu
szkoleniowego.
Interesariusze wzięli
udział w warsztatach
upowszechniających.
Podczas drugiego
warsztatu nauczyciele
zawodu nawiązali
kontakty
z przedstawicielami
stowarzyszeń
rolników
ekologicznych i
zaplanowali wykłady
dla uczniów szkół
zawodowych
prowadzone przez
ekspertów ze
stowarzyszeń
rolników.
Przedstawiciele władz
państwowych
również wzięli udział
w warsztacie.
Interesariusze
zgodzili się w kwestii
znaczenia nauczania
wspierały
zdobywanie wiedzy,
umiejętności i
kwalifikacji przez
uczestników, aby
ułatwić im rozwój
zawodowy, podnieść
szanse na
zatrudnienie
i umożliwić obecność
na rynku pracy.
Wszyscy
interesariusze
zgodzili się, że
edukacja w
rolnictwie
ekologicznym
w Estonii musi być
rozwijana i wdrażana
jako oddzielny kurs
lub specjalizacja,
zarówno na poziomie
kształcenia i
szkolenia
zawodowego, jak i na
wyższych poziomach
kształcenia. Obecnie
nie ma możliwości
możliwości
biznesowych
związanych
z rolnictwem
ekologicznym stała
się oczywista.
Poprzez utworzenie
SNG LivOrg
udowodniono wagę
kształcenia i szkolenia
zawodowego
związanego
z powyższymi
tematami, a także
rozpoznano lukę
spowodowaną
brakiem
profesjonalistów
wyspecjalizowanych
w ekologicznym
zarządzaniu
zwierzętami
hodowlanymi.
ułatwić lepszą
koordynację polityk,
dialog społeczny
i wymianę informacji
nt. zapotrzebowania
na umiejętności
z zakresu rolnictwa
ekologicznego
pomiędzy sektorem
prywatnym,
władzami
a realizatorami
szkoleń;
- wzmocnienie
potencjału związków
zawodowych
i organizacji
pracodawców
i włączenie ich
w planowanie,
opracowanie
i wdrożenie
programów
szkoleniowych,
a także umożliwienie
sektorowi
prywatnemu
informowania
Kształcenia
i Szkolenia
Zawodowego Viñalta
(jednostka podległa
samorządowi
regionalnemu). Obie
organizacje były
zaangażowane w
większość działań
projektowych:
dostarczenie
informacji
niezbędnych do
opisania treści i
efektów uczenia się,
upowszechnianie w
swoich sieciach,
transfer wiedzy,
wykorzystanie
programu szkolenia
i innych rezultatów
projektu;
- Wzmocnienie
integracji migrantów
z rynkiem pracy na
obszarach wiejskich
poprzez program
„Otwarta Prowincja”
Uczestnicy stworzyli
swoje biznes plany
i niektóre z nich mogą
zostać wdrożone w
przyszłości. Z drugiej
strony SNG w Polsce
wspierała realizację
Laboratoriów. Grupa
sugerowała
rozszerzenie grupy
docelowej
upowszechniania na
organizacje
doradztwa
rolniczego, rolnicze
izby gospodarcze,
a także Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju
Wsi, aby wspierać
wiarygodność
i uznanie programu
nauczania.
58
rolnictwa
ekologicznego jako
realistycznej,
ekonomicznej
i ekologicznej
alternatywy dla
rolnictwa
konwencjonalnego.
studiowania
rolnictwa
ekologicznego
w Estonii.
o zapotrzebowaniu
na umiejętności, co
przełoży się na lepsze
dopasowanie popytu
i podaży;
- zastosowanie metod
LivOrg, takich jak
narzędzia
szkoleniowe, grupy
zadaniowe, programy
i treści szkolenia, aby
podnosić potencjał
umiejętności dla
„zielonych
zawodów”;
- promowanie
kluczowych
umiejętności, takich
jak przywództwo,
przedsiębiorczość,
praca w grupie,
myślenie systemowe,
komunikacja i
znajomość języków
obcych, aby pomóc
pracownikom
w dostosowaniu się
adresowany do
migrantów w
prowincji Valladolid;
- Promowanie
ekologicznej hodowli
zwierząt poprzez sieć
inkubatorów
przedsiębiorczości
podlegającą
samorządowi
prowincji Valladolid.
59
do zmiany i podnieść
ich zdolność do
zatrudnienia w wielu
zawodach, branżach
i obszarach.
Niemcy Estonia Grecja Włochy Hiszpania Polska
Nowe umiejętności i
praktyczne działania
dla podniesienia
możliwości
zatrudnienia i rozwoju
przedsiębiorczości w
sektorze
ekologicznym
- W Niemczech
wspieranie
kształcenia
i szkolenia
zawodowego
w obszarze rolnictwa
ekologicznego jest
bardzo ważne.
Projekt zapewnił
solidne narzędzia do
nauki zarządzania
ekologiczną hodowlą
zwierząt poprzez
Kursy Pilotażowe,
a zwłaszcza bardzo
cenne doświadczenia
praktyczne zdobyte
Wiedza teoretyczna
i umiejętności
przekazane
w ramach projektu
były bardzo cenne
i zapewniły solidną
podstawę do dalszej
nauki i zdobywania
specjalistycznej
wiedzy.
Doświadczeni
przedsiębiorcy
ekologiczni, których
odwiedzili uczniowie
podczas Kursów
Pilotażowych, byli
bardzo pomocni
Rama zawodowa
opracowana podczas
Kursów Pilotażowych
LivOrg w Grecji
wskazuje na
potencjał
przygotowanych
procedur kształcenia
i szkolenia
zawodowego
w adaptacji do wielu
różnych okazji.
Możliwości uznania
rezultatów szkolenia
mają duże znaczenie
przy mainstreamingu,
a w konsekwencji
- Wspieranie uczestników w szkoleniu i podejmowaniu dalszych działań prowadzących do zdobycia i wykorzystania wiedzy, umiejętności i kwalifikacji w celu ułatwienia rozwoju zawodowego, podniesienia zdolności zatrudnienia i wejścia na europejski rynek pracy;
- Realizacja krajowych Kursów
- Uczestnicy
Laboratoriów silnie
identyfikują się
z „miękkimi”
umiejętnościami
przedsiębiorczymi:
kreatywność,
przywództwo, duch
przedsiębiorczości
i komunikacja.
- Można
zaproponować
bardziej
specjalistyczne
szkolenie, aby
doskonalić inne
umiejętności
Podnoszenie
zdolności
zatrudnienia
i rozwijanie
przedsiębiorczości
były bardzo ważnymi
aspektami polskich
Laboratoriów.
Metody mentoringu
zostały zastosowane,
aby poprawić
komunikację
pomiędzy rodzicami
a dziećmi
zaangażowanymi
w rodzinny biznes. Te
metody miały na celu
60
podczas lekcji
w gospodarstwach
ekologicznych.
- Biorąc pod uwagę
rozwijający się rynek
i rosnące
zapotrzebowanie na
produkty rolnictwa
ekologicznego, nowi
wykwalifikowani
pracownicy będą
potrzebni
w rolnictwie
ekologicznym
w przyszłości.
- Nauczanie
ekologicznej hodowli
zwierząt jest już
włączone
w niemiecki system
kształcenia
i szkolenia
zawodowego dla
zawodu rolnika, ale
w ramach projektu
powstały nowe
materiały
szkoleniowe, gotowe
w zdobywaniu
i wzmacnianiu
umiejętności i wiedzy
potrzebnych
uczestnikom w celu
rozwijania własnych
przedsiębiorstw
w obszarze
ekologicznej
produkcji zwierzęcej.
Kontynuacja prac
i upowszechnianie
możliwości
kształcenia
i szkolenia
zawodowego
w estońskim
rolnictwie
ekologicznym to
bardzo ważne
zadanie.
przy stwarzaniu
możliwości
zatrudnienia
i rozwoju
przedsiębiorczości.
Rama jest bazą
tworzenia wszystkich
niezbędnych
procedur w szkoleniu
zawodowym, które
prowadzą do rozwoju
umiejętności
przedsiębiorczych
w sektorze
ekologicznego
zarządzania
zwierzętami
hodowlanymi.
Pilotażowych dla specjalistów ds. ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi (80 godzin) – próbowanie i testowanie nowych umiejętności, wiedzy i kompetencji w sektorze; - Podnoszenie atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego oraz mobilności pracowników i jednostek; - Włączenie trzech włoskich aspirujących przedsiębiorców w Program „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców” oraz zaproszenie dwóch młodych aspirujących przedsiębiorców z Grecji do realizacji stażu w gospodarstwie w
przedsiębiorcze,
zwłaszcza te
związane
z zarządzaniem.
- Motywacja jest
kluczowym
elementem
przedsiębiorczości,
zwłaszcza związana
z podejmowaniem
ryzyka i tolerancją dla
niepewności.
- Nauka w praktyce
(kontekst
nieformalny) jest
doskonałą okazją do
sprawdzenia
wcześniej nabytej
wiedzy w
rzeczywistych
warunkach.
- Historie sukcesu
podnoszą motywację
i zaangażowanie
w proces szkolenia.
wykształcenie takich
umiejętności jak:
podejmowanie
decyzji, zdolność
międzypokoleniowej
komunikacji,
świadomość swoich
mocnych i słabych
stron itp. Ponadto
SNG brała aktywny
udział w
upowszechnianiu,
zbieraniu informacji
zwrotnej
i przygotowaniu
rekomendacji do
Programu Nauczania
i zdobytych
umiejętności
możliwych do
przekazania.
61
do użycia przez
nauczycieli
kształcenia
i szkolenia
zawodowego.
regionie Florencji; - Podniesienie jakości i zacieśnienie współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami oferującymi możliwości nauki, przedsiębiorstwami, partnerami społecznymi i innymi organizacjami na poziomie europejskim; - Organizacja dwóch lokalnych grup zadaniowych z udziałem interesariuszy i ekspertów; - Promowanie inicjatywy LivOrg na poziomie lokalnym poprzez warsztaty i inne wydarzenia; - Stworzenie grupy roboczej pod nazwą „Strategiczna Grupa Kontaktowa”, aby ułatwić wymianę metod i strategii
62
dotyczących systemu rolnictwa ekologicznego pomiędzy interesariuszami, władzami lokalnymi i ekspertami na poziomie UE; - Poprawa przejrzystości i uznania kwalifikacji i kompetencji, w tym również zdobytych na drodze nieformalnej; - Określenie i przetestowanie metod oceny spełniających wymagania UE (EQF i ECVET), aby wspierać możliwość transferu rezultatów i efektów uczenia się w UE i ułatwiać mobilność pracowników / uczniów, dając im nowe możliwości zatrudnienia.
63
Niemcy Estonia Grecja Włochy Hiszpania Polska
Program „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców” to międzynarodowy program wymiany, której celem jest wspieranie i zachęcanie nowych
i aspirujących przedsiębiorców do zdobywania odpowiednich umiejętności, aby prowadzić mały biznes, poprzez pracę z doświadczonym
przedsiębiorcą w innym kraju w czasie od 1 do 6 miesięcy. Aspirujący przedsiębiorcy włączeni w Program mają szansę zdobyć know-how
i skorzystać z międzynarodowego transferu wiedzy i doświadczenia pomiędzy przedsiębiorcami. Program „Erasmus dla Młodych
Przedsiębiorców” jest jedną z kluczowych akcji Planu Działań na rzecz Przedsiębiorczości 2020, którego celem jest odnowienie ducha
przedsiębiorczości w Europie oraz wspieranie nowych biznesów w kluczowych fazach ich powstawania i rozwoju.
Wspieranie postaw
przedsiębiorczych.
Program „Erasmus
dla Młodych
Przedsiębiorców”: jak
przyczynić się do
powstania nowych
przedsiębiorstw i
miejsc pracy w
Europie
- Jak dotąd
EkoConnect wspierał
i informował
młodych i
aspirujących
przedsiębiorców
o możliwościach,
jakie oferuje
Program „Erasmus
dla Młodych
Przedsiębiorców”.
Punkty Kontaktowe
w Niemczech były
bardzo otwarte na
współpracę.
- EkoConnect
podnosił
świadomość
Partnerzy estońscy
upowszechniali
i promowali
możliwości
Programu „Erasmus
dla Młodych
Przedsiębiorców”
wśród potencjalnych
zainteresowanych.
Chętni
przedsiębiorcy
uzyskali porady i byli
zachęcani do
składania wniosków.
Dzięki
poinformowaniu
lokalnych rolników
Grecki partner MAICh
przyczynił się do
udziału dwóch
aspirujących
rolników,
wcześniejszych
uczestników kursów
LivOrg, w Programie
„Erasmus dla
Młodych
Przedsiębiorców”.
Mogli oni zdobyć
doświadczenie
w prowadzeniu
przedsiębiorstwa
w sektorze
ekologicznej hodowli
zwierząt we
ERIFO i ENFAP Toscana
znalazły trzech
aspirujących
przedsiębiorców
zainteresowanych
otrzymaniem
dofinansowania z
Komisji Europejskiej
w ramach Programu
„Erasmus dla Młodych
Przedsiębiorców”.
Dwóch z nich było
uczestnikami Kursów
Pilotażowych
organizowanych w
ramach projektu LivOrg,
a jeden był uczestnikiem
zewnętrznym. Są oni
Gonzalo Palomo,
zaangażowany
w projekt ekspert
w dziedzinie
rolnictwa
ekologicznego,
został zaproszony
przez partnera
hiszpańskiego do
wygłoszenia
prelekcji na
konferencji
końcowej LivOrg
w Tartu. Opowiedział
o swoim
doświadczeniu w
ramach Programu
„Erasmus dla
Fundacja „Instytut
Badań nad
Demokracją
i Przedsiębiorstwem
Prywatnym”
przygotowała
i złożyła trzy wnioski
o dofinansowanie dla
trzech osób
zainteresowanych
udziałem w
programie „Erasmus
dla Młodych
Przedsiębiorców”.
Osoby te były bardzo
zmotywowane, a ich
pomysły na biznes
były innowacyjne
64
w obszarze
znaczenia rolnictwa
ekologicznego.
o Programie, udało
się włączyć estońską
hodowlę owiec jako
gospodarstwo
przyjmujące dla
aspirującego
przedsiębiorcy
z Włoch.
Włoszech. Zdobyli
istotne
doświadczenia
zawodowe
i rozwinęli swoje
umiejętności
przedsiębiorcze
poprzez kontakty
z innymi
przedsiębiorstwami
rolniczymi. Poznali
procedury produkcji
i planowania
biznesowego
stosowane w innym
kraju, co pozwoli im
z pewnością
rozwinąć nowe
umiejętności
i kompetencje,
a także nawiązać
kontakty z innymi
firmami na poziomie
UE.
bardzo zmotywowani do
stworzenia własnych
nowych gospodarstw,
zwłaszcza
w następujących
sektorach:
- warzywa bulwiaste –
uprawa i produkcja,
- hodowla owiec
(produkcja mięsa
i wełny),
- hodowla świń
(produkcja mięsa).
Zostali oni
zarejestrowani na
platformie Programu
i opracowali własne
biznes plany dla nowych
przedsiębiorstw. Włoska
Organizacja
Pośrednicząca dla
Programu „Erasmus dla
Młodych
Przedsiębiorców”
z siedzibą w Materze
(www.qualityprogram.it)
rozpatruje ich wnioski.
Młodych
Przedsiębiorców”:
był jego
beneficjentem dwa
lata temu, a obecnie
jeden z jego
partnerów ze
spółdzielni rolniczej
złożył wniosek
o dofinansowanie
z Programu.
Ponadto hiszpański
interesariusz
strategiczny
(podlegający pod
samorząd regionu
Extremadura) został
niedawno
Organizacją
Pośredniczącą
Programu „Erasmus
dla Młodych
Przedsiębiorców”,
więc INFODEF
planuje bliską
współpracę z tą
jednostką.
i ciekawe. Rolnictwo
w Polsce wciąż
jeszcze nie jest
postrzegane jako
prawdziwy biznes,
więc podejście
przedsiębiorcze tych
osób, w przypadku
otrzymania
dofinansowania,
będzie wartością
dodaną w sektorze
ekologicznym.
65
Ponadto dwie włoskie
organizacje wspierały
MAICh (Kreta) w
organizacji wymiany dla
dwóch aspirujących
przedsiębiorców z
Włoch w ramach
Programu „Erasmus dla
Młodych
Przedsiębiorców”. Obaj
zostali przyjęci w dwóch
gospodarstwach
produkcji nabiału i
hodowli krów w
okolicach Florencji
(Mugello), gdzie mogli
poznać i przetestować
nowe metody i techniki
pracy i zarządzania
gospodarstwem.
Uniwersytet w Sienie
(http://www.unisi.it/eye),
Organizacja
Pośrednicząca dla
Programu „Erasmus dla
Młodych
Przedsiębiorców”,
rozpatrzyła ich wnioski.
Dwóch włoskich
66
przedsiębiorców
przyjmujących należy do
naszej Strategicznej
Grupy Kontaktowej.
W wyniku doświadczeń
zdobytych w okresie
październik-listopad 2015
r. aspirujący i
przyjmujący
przedsiębiorcy odnieśli
następujące korzyści:
Przedsiębiorcy Przyjmujący:
- Rozwinęli kontakty międzynarodowe (Włochy – Grecja);
- Przez jeden miesiąc pracowali z dwoma rokującymi, zmotywowanymi, nowymi przedsiębiorcami, którzy wnieśli swoje nowe pomysły do gospodarstwa;
- Zdobyli wiedzę o rynkach zagranicznych (Grecja i Kreta);
67
- Odkryli możliwości współpracy;
- Poprawili znajomość języka angielskiego.
Przedsiębiorcy Aspirujący:
- Zdobyli wiedzę o innych rynkach europejskich i o różnych sposobach prowadzenia biznesu;
- Rozwinęli swoje umiejętności sektorowe (system rolnictwa; system konwencjonalny / ekologiczny);
- Odkryli możliwości współpracy;
- Poprawili znajomość języka angielskiego;
- Rozwinęli i przetestowali umiejętności, wiedzę i kompetencje zdobyte w projekcie LivOrg.
68
5. PODSUMOWANIE
5.1. Główne wnioski
Uczniowie i metody nauczania mieszanego: doświadczenia krajowe – Kursy Pilotażowe
Mimo że uczestnicy kursów różnili się od siebie w poszczególnych krajach partnerskich, to niektóre wnioski są wspólne dla wszystkich Kursów Pilotażowych.
Przede wszystkim można zauważyć, że uczniowie lepiej rozumieli znaczenie ekologicznej hodowli zwierząt i jej potencjał dla produkcji żywności wysokiej jakości
w gospodarstwach niż podczas wykładów. Tematy poruszone i wyjaśnione przez rolników były bardziej zrozumiałe, lepiej zapamiętane i przyswojone niż wiedza
przekazana podczas wykładów. Co ważne, zajęcia w gospodarstwach zawierały również zadania dla uczniów, którzy musieli odpowiedzieć na konkretne pytania w formie
krótkiego raportu przygotowanego po wizycie lub samodzielnie przygotować pytania do zadania rolnikowi lub ekspertowi podczas wywiadu.
Jednak w przypadku niektórych tematów, np. z Jednostek 3 i 4, wykłady w sali lekcyjnej były bardzo korzystne. Pozwalały na optymalne przekazanie pewnego zakresu
informacji w krótkim czasie wszystkim uczniom w grupie. Oprócz wykładów zastosowano również inne metody nauczania w sali lekcyjnej, takie jak studia przypadków
czy dyskusje prowadzone w małych grupach.
Poprzez e-learning uczniowie nauczyli się samodzielnej organizacji nauki i poznali zasady oceniania.
Uczniowie i metody nauczania mieszanego: doświadczenia krajowe – Laboratoria
Laboratoria były realizowane przez dwóch partnerów, którzy mogli zaplanować i przetestować innowacyjne metody szkolenia i doradztwa w celu wzmacniania
potencjału przedsiębiorczego rolników należących do mniejszości etnicznych lub różnych pokoleń w zakresie rolnictwa ekologicznego. Partner polski wybrał podejście
międzypokoleniowe, a partner hiszpański – podejście międzyetniczne.
Podobnie jak w Kursach Pilotażowych, w Laboratoriach również wykorzystano formalne i nieformalne metody szkolenia. Metody formalne pozwoliły uczestnikom
realizować działania w silnej interakcji z grupą. Był to kluczowy element tych działań, ponieważ miały one na celu samoewaluację umiejętności przedsiębiorczych. Te
umiejętności są szczególnie blisko związane z pracą w grupie: kreatywność, komunikacja, budowanie zespołu i pewność siebie. Zastosowano następujące metody
nauczania: prezentacje, studia przypadku, dyskusje, powtórzenia, ćwiczenia i podsumowanie. Pomogły one zapamiętać najważniejsze fakty i know-how w rolnictwie
ekologicznym.
69
Z kolei nieformalne metody szkolenia (w gospodarstwach rolnych i w Inkubatorze Przedsiębiorczości) pozwoliły na: bezpośrednią obserwację codziennych działań
w gospodarstwie; zdobycie informacji „z pierwszej ręki” na temat pracy w sektorze od pracowników gospodarstw; poznanie historii sukcesu i pozytywnych przykładów
opowiedzianych przez przedsiębiorców. Główną strategią w tej części było pokazywanie wielu rzeczywistych strategii biznesowych w rolnictwie ekologicznym, a także
motywowanie młodych ludzi do dyskusji na temat rzeczywistych modeli biznesowych i zainteresowanie ich innowacjami technologicznymi w ekologicznym agro-biznesie.
Trzecia część Laboratoriów – Inkubator Przedsiębiorczości – miała na celu praktyczne zastosowanie zdobytej w częściach 1 i 2 wiedzy i umiejętności, a także
wypracowanie realistycznego i możliwego do wdrożenia biznes planu dla przedsiębiorstwa ekologicznego w szerokim obszarze ekologicznej produkcji żywności,
sprzedaży i usług. Uczniowie w małych grupach uczyli się samoorganizacji podczas nadzorowanej przez trenera, ale jednak samodzielnej pracy nad biznes planami
w ramach zajęć w Inkubatorze Przedsiębiorczości. Była to najtrudniejsza część procesu szkoleniowego. Trener i instruktor muszą być bardzo dobrze skoordynowani, aby
razem prowadzić uczniów i oceniać ich rozwój.
Po zakończeniu polskich Laboratoriów wielu uczniów przyznało, że postara się wdrożyć niektóre innowacje, które poznali podczas Laboratoriów, w gospodarstwach
swoich rodziców.
Wypracowane metody oceny efektów uczenia się
Partnerzy zastosowali różne metody oceny efektów uczenia się – od metod formalnych, takich jak ankiety wielokrotnego wyboru po prezentacje ustne, raporty pisemne,
obserwację trenerów, a także samoocenę.
W przypadku Kursów Pilotażowych najczęściej stosowano ankiety wielokrotnego wyboru (zwłaszcza w e-learningu) oraz obserwacje i raporty. Inną metodą,
zastosowaną przez partnera włoskiego, były indywidualne testy kompetencyjne, których wyniki stanowiły 50% ogólnej punktacji w ocenie każdego ucznia. Testy
obejmowały cały materiał zawarty w Programie Nauczania i pomogły zidentyfikować luki pomiędzy zamierzonymi a faktycznie osiągniętymi efektami uczenia się. Estoński
partner wybrał metodę raportu pisemnego i portfolio na temat każdego odwiedzonego gospodarstwa, natomiast uczniowie niemieccy mieli za zadanie napisać raport na
zadany konkretny temat dotyczący rolnictwa ekologicznego oraz wygłosić prezentację, aby pokazać swoje wnioski całej klasie.
Zazwyczaj wynik oceny formalnej przeprowadzonej za pomocą ankiety wielokrotnego wyboru stanowił jedynie niewielką część końcowej punktacji po ukończeniu
Kursów Pilotażowych.
Oprócz obserwacji trenera i testów wielokrotnego wyboru uczestnicy Laboratoriów mieli za zadanie wypełnić formularz samooceny składający się z pytań zamkniętych.
70
Następnie trener poprowadził debatę i objaśnił główne wnioski. Po zajęciach w inkubatorze przedsiębiorczości uczniowie musieli sprawdzić zrozumienie swojego biznes
planu, odpowiadając na pytania i uczestnicząc w debacie. Ocenie podlegały jakość i rzetelność biznes planu oraz zdolność wykorzystania wiedzy, umiejętności
i kompetencji nabytych w ramach Jednostek 1 i 2 w przygotowaniu biznes planu.
Potencjalny wpływ i efekt mnożnikowy projektu: wnioski na poziomie krajowym
Niektórzy partnerzy będą wykorzystywać metody i treści wypracowane w projekcie LivOrg w dalszym kształceniu lub przyszłych projektach, takich jak mobilność uczniów
ERASMUS+, a także w regularnym szkoleniu i innych działaniach.
Program kształcenia i szkolenia zawodowego LivOrg może być również wykorzystany przez innych interesariuszy działających w obszarach edukacji (szkoły wyższe lub
realizatorzy kształcenia i szkolenia zawodowego) lub ekologii, aby przygotować lub zaktualizować swoje programy nauczania lub kursy dotyczące ekologicznego
zarządzania zwierzętami hodowlanymi.
W wyniku zaangażowania niektórych uczniów w Program „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców” projekt LivOrg bezpośrednio przyczynił się do rozwijania wśród nich
ducha przedsiębiorczości poprzez zachęcanie ich do poszerzania swoich umiejętności przedsiębiorczych i otwieranie się na nowe możliwości dostępne na rynku UE
w obszarze rolnictwa. Program był różnie oceniany w poszczególnych krajach partnerskich.
Partner polski postanowił zreorganizować program Laboratoriów, dzieląc go na 10 logicznych krótkich jednostek, które są bardziej przydatne i zrozumiałe dla ośrodków
kształcenia i szkolenia zawodowego podczas wykorzystania i upowszechniania. Dodano również informacje dla potencjalnych przyszłych realizatorów Laboratoriów
o tym, jak zorganizować część 2 i 3.
Możliwość transferu: działania podjęte na poziomie krajowym w celu transferu nowych lub zaadaptowanych programów kształcenia i szkolenia zawodowego do
NQF/RQF lub innych odpowiednich narzędzi w sektorze
Zaangażowanie interesariuszy (ekspertów i realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, pracodawców i innych uczestników rynku pracy, a także władze regionalne
i lokalne) w cały cykl projektu jest zalecane w celu poprawy działań projektowych (opracowanie, przygotowanie, wdrożenie i ocena) oraz wsparcia możliwości transferu
osiągniętych rezultatów.
Dlatego każdy partner zorganizował Grupę Zadaniową z udziałem interesariuszy w celu omówienia efektów uczenia się, a także kwestii uznania i transferu osiągnięć do
ram krajowych i regionalnych dla programu nauczania wypracowanego w ramach projektu. Każda Grupa Zadaniowa podpisała Porozumienie dotyczące przyszłych
71
działań w obszarze ekologicznego zarządzania zwierzętami hodowlanymi, które mogą zostać podjęte przez instytucje regularnego rolniczego kształcenia i szkolenia
zawodowego. Dzięki tym i innym działaniom, takim jak spotkania na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym, projekt odniósł sukces w zakresie rozpoczęcia
procesu networkingu.
Aby zapewnić trwałość po zakończeniu realizacji projektu, niezbędna jest bliska współpraca partnerów. Podjęto działania networkingowe w celu upowszechniania
rezultatów na poziomie lokalnym, promowania wspólnego podejmowania decyzji i innych inicjatyw obejmujących wdrażanie Programu Nauczania na poziomie
regionalnym w krajach partnerskich.
Celem projektu było również umożliwienie transferu poprzez podnoszenie świadomości w zakresie ekologicznej produkcji żywności i rolnictwa ekologicznego poprzez
wydarzenia projektowe, kanały mediów społecznościowych, opracowane materiały i stronę internetową projektu. Partnerzy rozszerzali działania projektowe na inne
obszary, konteksty sektorowe i środowiska społeczne, np. poprzez zachęcanie do mobilności w ramach Programu „Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców” lub poprzez
zaproszenie krajowych interesariuszy do udziału w seminarium końcowym w Estonii. Ponadto w seminarium końcowym uczestniczyło wielu rolników ekologicznych
z Estonii, którzy zostali poinformowani o projekcie i jego rezultatach.
Jak wspomniano powyżej, Program Nauczania i materiały zostaną wykorzystane w przyszłych projektach i innych działaniach partnerów.
5.2. Rekomendacje
Główne rekomendacje dla przyszłych realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego dotyczą przede wszystkim programów kształcenia i szkolenia zawodowego,
procedur ich realizacji, w tym wszystkich niezbędnych faz opracowania, przygotowania i wdrożenia ramy profilu zawodowego związanego z ekologicznym zarządzaniem
zwierzętami hodowlanymi. Tworząc program kształcenia i szkolenia zawodowego w ramach projektu LivOrg, wykorzystano cykl czterech faz (planowanie, wdrożenie,
ewaluacja i przegląd) związanych z ekologicznym zarządzaniem zwierzętami hodowlanymi. Każda z nich opiera się na kryteriach zapewnienia wysokiej jakości
i wskaźnikach opisowych, co umożliwia zastosowanie ich w systemie kształcenia i szkolenia zawodowego w ramach kolejnych poziomów nabywania kwalifikacji. Rama
jest pewnego rodzaju „zestawem narzędzi”, z którego różni użytkownicy mogą wybierać te elementy, które uznają za najlepsze w swoich własnych systemach.
Podczas każdej fazy zaangażowanie szerokiego grona interesariuszy (ekspertów i realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, pracodawców i innych uczestników
rynku pracy, a także władze regionalne i lokalne) jest zalecane w celu zapewnienia holistycznego podejścia do tematu oraz dostępu do specjalistycznej wiedzy,
umiejętności i kompetencji. Należy pamiętać, że rozważne planowanie już na etapie przygotowania kursu ułatwi i uatrakcyjni pracę nauczycieli i uczniów.
Podczas pierwszej fazy makro-obszary szkolenia powinny być określane, zakładając, że staną się one „możliwymi do kapitalizowania” Jednostkami Szkoleniowymi
72
(takimi, które można przekształcić w tematy robocze związane z odpowiednimi tematami Jednostek Szkoleniowych). Szczególny nacisk należy położyć na
przygotowanie Efektów Uczenia się, ponieważ to one mają określać rezultaty osiągnięte przez uczniów na końcu procesu szkoleniowego. Podczas przygotowania
i wdrażania Programu Nauczania różne treści tej samej Jednostki Szkoleniowej mogą być przekazane poprzez mieszanie kontekstu formalnego i nieformalnego.
Powoduje to konieczność zastosowania różnych działań i metodologii podczas nauczania. Efekty uczenia się (w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji) muszą być
wyznacznikiem podziału czasu na Jednostki Szkoleniowe. Metodologie i narzędzia wykorzystane w szkoleniu muszą być bezpośrednio związane z tymi, które
zastosowano do oceny szkolenia. Dlatego niezbędne są różne strategie kształcenia w kontekście formalnym i nieformalnym.
Duża liczba zajęć prowadzonych na zewnątrz w ramach kursu jest bardzo ważna, ponieważ uczniowie lepiej przyswajają strukturę / system ekologicznego gospodarstwa
rolnego podczas zajęć w gospodarstwie niż podczas wykładów.
Gotowość do rozważenia przejścia na rolnictwo ekologiczne jest dużo większa w gospodarstwie podczas omawiania tematów z rolnikami niż podczas wykładów w sali
lekcyjnej. Należy upewnić się, że podczas wizyt u rolników uczniowie mają wystarczająco dużo czasu na obejrzenie gospodarstw, uzyskanie niezbędnych odpowiedzi na
swoje pytania i zapisanie najważniejszych informacji. W ramach zajęć w gospodarstwach należy również przewidzieć czas na przygotowanie raportu ze szkolenia
i ewaluację efektów uczenia się.
Wszystkie rekomendacje dla przyszłych realizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego znajdują się w dokumencie „Zestaw Narzędzi Szkoleniowych LivOrg”
wypracowanym w ramach projektu.
Top Related