18 april 2014, 20.15 uurinleiding Leo Samama 19.30 uur
serie:
richard strausstros klassiekavro klassiek
vier jubilarissenmuzikale meesterwerken
ton koopman & peter eötvöstros vocaal
de concertseries van
Radio Filharmonisch Orkest Groot Omroepkoor
Vasily Petrenko dirigent Martina Batic koordirigent
Lucrecia García sopraan Agnes Zwierko alt Peter Auty tenor Nathan Berg bas
Antonín Dvorák Stabat Mater opus 58 voor vier solisten, koor en 1841-1904 orkest (1876/1877) Stabat mater dolorosa Quis est homo? Eia, mater Fac ut ardeat cor meum Tui nati vulnerati Fac me tecum fl ere Virgo virginum praeclara Fac ut portem Christi mortem Infl ammatus et accensus Quando corpus morietur
PAUZE?
Dit concert heeft geen pauze
2
Nieuw seizoen 2014-2015
Goed nieuws voor de liefhebbers van klassieke muziek in Utrecht en omgeving: de nieuwe seizoensbrochure van De Vrijdag van Vredenburg is uit. ➜ WWW.RADIO4.NL/DEVRIJDAGVANVREDENBURG
Nieuw seizoen ZaterdagMatinee 2014-2015
Voor het nieuwe seizoen van de ZaterdagMatinee bestelt u brochures via:➜ WWW.RADIO4.NL/
ZATERDAGMATINEE
Nieuw seizoen Zondagochtend Concert 2014-2015
Voor brochures van het nieuwe seizoen van het Zondagochtend Concert zie ➜ WWW.RADIO4.NL/ZONDAGOCHTENDCONCERT
Muziek na afl oop
Na afl oop van het concert brengen Groot Omroepkoor en musici uit het Radio Filharmo-nisch Orkest in de foyer nog twee werken ten gehore: Sure on this shining night en Total praise - geniet ervan, met een drankje.
Live-uitzending
De AVROTROS zendt dit concert vanuit Vredenburg Leidsche Rijn live uit op Radio 4. Denkt u eraan dat uw mobiele telefoon uitstaat en dat uw horloge geen geluid kan maken? Dan kan iedereen in de zaal en bij de radio volop genieten van het concert. Presentatie voor Radio 4 vanuit de zaal door Maartje Stokkers.➜ WWW.RADIO4.NL
Vrienden Groot Omroepkoor
Word nú Vriend van het Groot Omroepkoor en profi teer van vele voordelen. Zoals een abonnement op een concertserie (zie pag.18) en een gratis verrassings-cd. Aanmelden kan via de cd-verkoopstand van het GOK of via: ➜ WWW.GROOTOMROEPKOOR.NL.
3vrijdag 18 april 2014, 20.15 uur
Het Stabat Mater (1876/1877) was zijn
eerste gepubliceerde religieuze compo-
sitie. Eeuwenlang was de middeleeuwse
tekst over de Moeder Gods, wenend
naast het kruis, een belangrijke bron
van inspiratie voor componisten ge-
weest. Maar sinds Rossini had nie-
mand van betekenis er zich meer aan
gewaagd. En nu verscheen er opeens
een nog nauwelijks bekende Boheemse
componist, die het waarschijnlijk
omvangrijkste Stabat Mater in de hele
muziekgeschiedenis had vervaardigd,
een tachtig à negentig minuten durend
werk voor vier vocale solisten, vier-
stemmig gemengd koor en orkest.
Twintig jaar later zou Verdi zijn meer
bescheiden Stabat Mater voltooien als
onderdeel van zijn Quattro pezzi sacri.
Hij had al een half dozijn strijk-
kwartetten, vijf symfonieën en nog
een aantal andere composities geschre-
ven. Aan ijver en productiviteit ont-
brak het Antonín Dvorák niet. Maar
internationale bekendheid kreeg hij
pas nadat hij een groot religieus werk
voor koor en orkest had gecompo-
neerd. Hij was vijfendertig toen hij zijn
Stabat Mater schreef. Van jongs af aan
was hij vertrouwd met de inhoud en
de gebruiken van de katholieke ere-
dienst. Met zijn heldere jongenssopraan
viel hij op in het kerkkoor van zijn ge-
boorteplaats Nelahozeves, een dorpje
aan de Moldau ten noorden van Praag.
Via Zlonice kwam hij in Praag terecht
voor een opleiding als organist en
koordirigent aan de zogenoemde
Orgelschool. Medestudenten wisten te
vertellen dat hij rond 1858 – Dvorák
was toen zeventien – een mis had ge-
schreven. We moeten aannemen, ook
gezien zijn toen al sterk ontwikkelde
zelfkritiek, dat hij die (al dan niet vol-
tooide) partituur niet in de openbaar-
heid wilde brengen. Er zijn aan-
wijzingen dat er in die periode nog
een andere mis ontstond. Ook daarvan
rest geen spoor.
Maria’s klaagzang aan het kruis
En opeens verscheen er een nog nauwelijks bekende Boheemse componist, die het waarschijnlijk omvangrijk-ste Stabat Mater in de hele muziekgeschiedenis had vervaardigd.
4 In de twintigste eeuw zouden onder
anderen Szymanowski, Poulenc en
Penderecki volgen. Dvorák zelf liet op
zijn Stabat Mater enkele andere grote
religieuze werken volgen, namelijk de
Mis in D, het Requiem en het Te Deum,
eveneens partituren die binnen het
gewijde repertoire in zijn land onge-
evenaard blijven totdat Leos Janácek in
1926 met zijn Glagolitische Mis ver-
scheen.
OngelukAan Dvoráks Stabat Mater was geen
opdracht te pas gekomen. Wel hebben
privé-omstandigheden ongetwijfeld
meegespeeld bij de keus voor dit on-
derwerp. De componist begon er aan,
enkele maanden nadat zijn dochtertje
Josefa was overleden, twee dagen na
de geboorte. In het jaar daarop werd
het gezin nog zwaarder getroffen. Ach-
tereenvolgens stierven dochter Ruzena
en zoon Otakar, de eerste nadat zij per
ongeluk een vloeistof had gedronken
waarin zich een sterke concentratie
van fosforzuur bevond, de tweede door
pokken. De ouders bleven kinderloos
achter.
Via uitlatingen van anderen komt
Dvorák vooral naar voren als een toe-
gewijd katholiek, accepterend wat het
leven hem bracht, geen vragen stel-
lend over de zin van het bestaan en
andere existentiële zaken. In die zin
leek hij op Bruckner, eveneens geen
intellectueel, maar een zoon van het
platteland, blakend van godsvertrou-
wen. Dvoráks Stabat Mater is dan ook
geen werk van een verbitterde compo-
nist, eerder een teken van bezinning.
Daarbij is opmerkelijk dat, ondanks
het smartelijke karakter van de tekst,
vier van de tien delen in majeur staan.
En waar de componist donkere accen-
ten in de tekst volgt, gebeurt dat niet
zelden zonder een glans van troost en
spirituele verheffi ng. De enigszins om-
fl oerste, volle klank die in dit werk
domineert dankzij de instrumentatie
maakt duidelijk wat Brahms zo aan-
sprak in Dvoráks muziek, zeker in de
vroegere werken.
Dat dit religieuze muziek is die buiten
de liturgie staat, hangt niet alleen sa-
men met de tekst, die niet ritueel van
karakter is maar een individuele reac-
tie op het lijden weergeeft. Ook door
de muzikale opzet, als van een cantate
met een afwisseling van koorepisodes,
aria’s en vocale ensembles, is dit pri-
mair een werk voor de concertzaal.
Antonín Dvorák
5KruisIn het eerste deel (Stabat mater dolo-
rosa) laten de stijgende open octaven
aan het begin van de orkestinleiding
als het ware de luisteraar opkijken
naar het kruis. Daar tegenover staat
een bij herhaling, ook in het laatste
deel, optredende dalende chromati-
sche lijn de duistere kant naar voren
brengt. Die afdaling in kleine toon-
schreden is een van de meest karakte-
ristieke elementen in het werk als to-
taal, zoals trouwens de vloeiende op-
eenvolging van dalende en stijgende
melodieën – smart tegenover troost –
in het algemeen.
Het tweede deel (Quis est homo, qui
non fl eret) is een hartroerend vocaal
kwartet waarin de denkbeeldige toe-
schouwer weent bij het zien van de
wanhopige moeder. Waar over de zon-
den van Christus’ volk wordt gespro-
ken (Pro peccatis suae gentis) ontstaat
een dramatisch moment (tremolo van
strijkers tegenover trombones). Verras-
send en heel inventief is de combina-
tie van vrouwenstemmen en trompet
wanneer de foltering van Jezus ter
sprake komt.
De gevoelens van de omstanders aan
de voet van het kruis in het derde deel
(Fac, ut tecum lugeam) worden weerge-
geven door middel van een treurmars,
die eerder introverte bedroefdheid
toont dan heftige smart.
Het vierde deel met bassolo (Fac ut
ardeat cor meum) heeft, mede door
zijn felle dramatiek, iets van een opera
van Verdi (Dvorák was toentertijd wel-
iswaar kerkorganist, hij had jarenlang
als altviolist deel uitgemaakt van het
orkest van de Nationale Opera in
Praag).
In het vijfde deel (Tui nati vulnerati),
met vloeiende, wiegende ritmen in 6/8
maat, breekt plotseling het licht door
waar de overwinning op de dood in
herinnering wordt gebracht. Maar bij
het woord ‘poenas’ (het lijden) is er in
de muziek een korte, heftige reactie.
In deel zes (Fac me vere tecum fl ere)
zingt de tenor over medeleven met
wat de zoon van God doormaakt. De
woorden ‘in planctu desidero’ gaan
gepaard met een onverwachte uitbar-
sting van het orkest.
Opmerkelijk in het zevende deel, zon-
der solisten (Virgo, virginum praecla-
ra), is een korte episode waarin het
koor a cappella zingt, wat voor Dvorák
nogal ongewoon is. Bekend is wel dat
hij tijdens zijn opleiding in Praag de
polyfonie van Palestrina en andere
componisten in diens omgeving heeft
Dvorák was toegewijd katholiek, accepteerde wat het leven hem bracht, stelde geen vragen over de zin van het bestaan en andere existentiële zaken. In die zin leek hij op Bruckner, eveneens geen intellectueel, maar een zoon van het platte-land, blakend van godsvertrouwen.
bestudeerd.
Het achtste deel (Fac ut portem Christi
mortem) is een duet van sopraan en
tenor waarin de vraag naar boven
komt hoe het verlies van Christus te
dragen valt. Mede gezien deze tekst is
de muziek opvallend licht van karak-
ter. Daarbij valt de fantasierijke instru-
mentatie op.
Om een heel andere reden is het ne-
gende deel, een solostuk voor mezzo-
sopraan of alt (Infl ammatus et accen-
sus), heel opmerkelijk. Het bevat met-
een al aan het begin een neo-barokke
passage (hobo, fagot, strijkers), die wel
iets weg heeft van Händel. Daarmee
raakt Dvorák, wiens oeuvre stilistisch
vrij homogeen is, plotseling wel heel
ver van huis.
In het slotdeel (Quando corpus mo-
rietur) wordt het vertrouwen uitge-
sproken dat na de dood van het li-
chaam de geest de glorie van het para-
dijs deelachtig zal worden. Muzikaal
materiaal uit het eerste deel keert te-
rug, en het deel mondt uit in een fuga-
tische apotheose op het woord Amen.
BetekenisDvorák was niet een componist die in
de door hem gekozen teksten kroop en
hun betekenis trachtte te doorgronden.
De woorden zijn bij hem ondergeschikt
aan de melodie. “Hij werd eerder ge-
hinderd dan geïnspireerd door woor-
den”, aldus Alec Robertson in zijn aan
de componist gewijde monografi e. Was
deze eenmaal in de greep van zijn ei-
gen melodieën, dan herhaalde hij naar
hartenlust woorden of hele tekstfrag-
menten, al naar het hem uitkwam,
ook wanneer dat tekstueel minder
logisch was. Het derde deel van het
Stabat Mater (Eia, mater, fons amoris),
omvat slechts drie regels tekst, terwijl
de muziek al gauw zeven minuten in
beslag neemt. Wellicht is de omvang
van het werk als totaal ook te danken
aan Dvoráks streven binnen het stra-
mien van de tekst niet alleen koor en
orkest tot hun recht te laten komen,
maar ook de vier solisten afzonderlijk.
Hij was te vriendelijk om iemand die
kans te onthouden.
Het Stabat Mater werd in een ruwe,
niet geïnstrumenteerde vorm in het
voorjaar van 1876 voltooid. Vervolgens
legde Dvorák de partituur opzij, om
die pas zeventien maanden later weer
ter hand te nemen. In de tussentijd
ontstond een groot aantal andere com-
posities, waaronder de komische opera
De slimme boer, zijn enige Pianoconcert,
de Moravische duetten en de Symfonische
variaties voor orkest. Het Stabat Mater
ging in december 1880 in Praag in pre-
mière en werd spoedig daarna op advies
van Johannes Brahms door Simrock
uitgegeven. In de daaropvolgende jaren
was het werk ook in het buitenland te
horen, waaronder in Boedapest, Londen,
Birmingham, New York en Wenen.
Vooral de door de componist zelf gedi-
rigeerde uitvoering in Londen was een
spectaculair succes, dat het begin
vormde van een nog steeds voort-
durende warme belangstelling van het
Britse publiek voor Dvoráks muziek.
Aad van der Ven
6
77gezongen teksten
Stabat mater dolorosa
iuxta crucem lacrimosa,
dum pendebat fi lius.
Cuius animam gementem
contristatam et dolentem,
pertransivit gladius.
O quam tristis et affl icta
fuit illa benedicta
mater unigeniti
Quae moerebat, et dolebat,
et tremebat, dum videbat
nati poenas inclyti.
Quis est homo qui non fl eret,
Christi matrem si videret
in tanto supplicio?
Quis non posset contristari
Christi Matrem contemplari
dolentem cum fi lio?
Pro peccatis suae gentis,
vidit Iesum in tormentis
et fl agellis subditum.
Vidit suum dulcem natum
moriendo desolatum,
dum emisit spiritum.
Eia mater, fons amoris,
me sentire vim doloris
fac, ut tecum lugeam.
Fac ut ardeat cor meum
in amando Christum Deum,
ut sibi complaceam.
Naast het kruis, met wenende ogen,
stond de Moeder droefgebogen,
waar haar zoon te lijden hing.
Ach, hoe haar door ‘t zuchtend harte,
medelijdend met zijn smarte,
‘t zwaard van droefheid henenging.
O, hoe weende in pijn en rouwe,
die gebenedijde vrouwe,
Moeder van Gods enige Zoon
Ach hoe treurde en hoe streed zij,
Ach wat moederangsten leed zij,
ziende hem ten spot en hoon
Wie, die zonder mederouwen
Christus’ moeder kan aanschouwen
in zo wrede foltering?
Wie wil niet in droevig wenen
met Maria zich verenen,
lijdend met haar lieveling?
Voor de zonden van de zijnen
zag zij Jesus zo in pijnen
en door gesels wreed gewond
Gans alleen zag zij hem lijden,
troosteloos de doodsstrijd strijden
in zijn laatste stervensstond.
Geef, o Moeder, bron van liefde,
dat ik voele wat U griefde,
dat ik met U medeklaag.
Dat mijn hart ontgloei van binnen,
in mijn Heer en God te minnen,
dat ik Hem alleen behaag.
8 Sancta mater, istud agas
Crucifi xi fi ge plagas
cordi meo valide.
Tui nati vulnerati,
tam dignati pro me pati,
poenas mecum divide.
Fac me vere tecum fl ere,
crucifi xo condolere,
donec ego vixero.
Iuxta crucem tecum stare,
et me tibi sociare
in planctu desidero.
Virgo virginum praeclara,
mihi iam non sis amara,
fac me tecum plangere.
Fac ut portem Christi mortem,
passionis, fac consortem,
et plagas recolere.
Fac me plagis vulnerari,
cruce hac inebriari,
ob amorem fi lii.
Infl ammatus et accensus
Per Te, Virgo, sim defensus
In die iudicii.
Fac me cruce custodiri
Morte Christi praemuniri
Confoveri gratia
Quando corpus morietur,
Fac, ut animae donetur
Paradisi gloria. Amen.
Heilige Moeder, ach verhoor mij,
des gekruistes wonden boor mij
diep en krachtig in het hart.
’k Zie Uw Zoon bedekt met wonden
talloos om mijn vele zonden,
laat mij delen in Zijn smart.
Doe mij in liefde met U wenen
en met Jezus mij verenen
tot mijn stervensuur zal slaan.
Diep bedroefd kom ik U vragen
met U Jezus leed te dragen
en met U bij ’t kruis te staan.
Maagd der Maagden, uitverkoren,
wil mij in uw goedheid horen,
laat mij wenend bij U zijn.
Laat mij al de wrede plagen
en de dood van Christus dragen,
laat mij sterven zoals Hij.
Laat mij Christus’ doodsangst proeven,
om Zijn lijden mij bedroeven,
stil herdenken al Zijn pijn.
Moge ik in ’t vuur niet branden,
neem o Maagd mijn zaak in handen
in het oordeel voor Gods troon.
Met Hem aan het kruis geklonken,
maak mij van de smarte dronken
om de liefde voor Uw Zoon.
Als mijn lichaam weg zal sterven,
doe mijn ziele dan verwerven
‘t glorievolle Paradijs. Amen.
vertaling · Hélène Nolthenius
9
Vasily Petrenko, dirigentVasily Petrenko studeerde aan het
Conservatorium van St. Petersburg en
nam deel aan masterclasses met Ilya
Musin, Mariss Jansons, Yuri Temirka-
nov en Esa-Pekka Salonen. Na prijzen
bij diverse directiecompetities in St.
Petersburg en Spanje was hij van 2004
tot 2007 chef-dirigent van het Staats-
academie Symfonieorkest van St. Pe-
tersburg. Sinds dit seizoen is hij chef-
dirigent van het Filharmonisch Orkest
van Oslo, en daarnaast sinds 2009 nog
chef-dirigent van het Royal Liverpool
Philharmonic Orchestra. Ook diri-
geert hij als Principal Conductor het
National Youth Orchestra of Great Bri-
tain, en als eerste gastdirigent het en-
semble van het Mikhailovsky Theater
in St. Petersburg. De afgelopen seizoe-
nen stond hij op de bok van het
London Symphony Orchestra, het Na-
tionaal Filharmonisch Orkest van Rus-
land, het Radio Filharmonisch Orkest,
het London Philharmonic, het Or-
chestre National de France, de Tsjechi-
sche Filharmonie, de Wiener Sympho-
niker, het Rundfunk Sinfonieorchester
Berlin en orkesten in Tokyo, Sydney,
Rome, Philadelphia, Los Angeles, San
Francisco, Boston, Chicago en St. Louis.
Op het gebied van de opera maakte
Petrenko in 2010 zijn debuut bij de
Glyndebourne Festival Opera (Macbeth)
en bij de Opéra de Paris (Jevgeni One-
gin), en recentelijk met Schoppenvrouw
bij de Hamburgse Staatsoper, Boris
Godoenov bij de Nationale Reisopera, La
bohème en Carmen bij het Mikhailovsky
Theater en Parsifal bij het Royal Liver-
pool Philharmonic Orchestra.
uitvoerenden
Vasily Petrenko
10 Martina Batic, koordirigentDe Sloveense koordirigente Martina
Batic studeerde in 2001 af aan de
Muziek academie in Ljubljana bij Marko
Vatovec en volgde meesterklassen in
Slovenië en elders bij Timothy Brown,
Andraz Hauptman, Guenther Theruring
en Robert Ray. Zij begeleidde diverse
zangers, onder wie Barbara Kozelj, en
koren als pianiste en won daarmee
diverse prijzen, onder meer in Chem-
nitz en Merano. Vanaf 2001 vervolgde
ze haar studie koordirectie aan de
Musik akademie in München bij Michael
Gläser bij wie ze in 2004 afstudeerde.
Zij werkte als assistent-dirigent naast
Damijan Mocnik van het Sloveens Pro-
ject Kinderkoor en dirigeerde in 2007
het Vancouver Chamber Choir tijdens
het National Conductor’s Symposium
in Vancouver geleid door Jon Washburn.
Voor Peter Dijkstra leidde zij repetities
met het Koor van de Beierse Radio. Zij
werkt als docente koordirectie bij cur-
sussen en meesterklassen in Slovenië,
Salzburg en Triëst en maakt geregeld
deel uit van jury’s bij koorcompetities.
In 2006 won Martina Batic de eerste
prijs van de Eric Ericson Competitie in
Stockholm. Sinds 2004 is zij koor-
dirigente van het het Sloveens
Nationaal Theater en Ballet.
Lucrecia García, sopraanDe Venezolaanse sopraan Lucrecia
García speelde eerst als violist in het
Orquesta Sinfónica van Venezuela,
begon in 1995 haar zangstudie bij
Rosita Del Castillo en zong kort daarna
de rol van Ortlinde in Die Walküre. Ze
vervolgde haar studie in Madrid bij
Alfredo Kraus en Teresa Berganza en
volgde masterclasses bij Renata Scotto,
Ileana Cotrubas, Tom Krause, Magda
Oliveiro en Vincenzo Spatola. Zij trad
op met diverse Spaanse orkesten en
dirigenten, en ook met Vasily Petrenko.
In 2001 debuteerde ze met succes in
de rol van Fiordiligi in Così fan tutte in
Santander en Madrid. Lof kreeg ze Martina Batic
Lucrecia García
voor haar rol van Aida in Madrid en
Segovia en in 2008 ook in Seattle, en
later nog in Athene, Oman, Qatar en
bij Berliner Staatsoper. Verder zong ze
onder meer in Don Carlo in Frankfurt
en Berlijn, in Mefi stofele in Valencia, en
meer recent in Nabucco en Macbeth in
Milaan, in Il trovatore in Milaan, Un bal-
lo in maschera in Frankfurt, Attila in
Wenen en Warschau, en Aida in Parijs
en Napels.
Agnes Zwierko, altDe Poolse alt Agnes Zwierko studeerde
aan de Frédéric Chopin Muziek-
academie in Warschau. Sinds 1990
treedt ze op met diverse orkesten en in
operatheaters in Polen. Sinds haar in-
ternationale debuut in 2000 in Turijn
deed ze ook theaters aan in Kopen-
hagen, Leipzig, Bratislava, Praag,
Palermo, Dresden, Milaan, Bilbao,
Oviedo, Málaga, Barcelona, Ottawa,
Rome, Tokyo en Buenos Aires, en zong
ze bij de Komische Oper Berlin, de
Staatsoper Berlin en het Royal Opera
House in Londen.
Haar repertoire omvat de meeste Verdi-
rollen en operarollen in werken van
Mascagni, Cherubini, Cilea, Puccini,
Bar tók, Barber, Tsjaikovski, Dvorák,
Massenet, Janácek, Penderecki, Richard
Strauss, Stravinsky, Szymanowski en
Wagner. Agnes Zwierko woont in War-
schau.
Peter Auty, tenorDe Britse tenor Peter Auty maakte zijn
debuut bij Opera North in 1998/1999
en kwam er in 2001/2002 terug als
Rodolfo in La bohème. Als eerste tenor
bij de Royal Opera Covent Garden zong
hij diverse grote rollen tussen 1999 en
2002, hij trad er als gastzanger opnieuw
op als Malcolm in Macbeth en Edgardo
in Lucia di Lammermoor. In andere Britse
theaters zong hij onder meer rollen in
Tosca, Iolanta, La forza del destino, Jevgeni
Onegin, Macbeth, L’elisir d’amore, Carmen,
La bohéme, Der Rosenkavalier, Rigoletto,
Cavaleria rusticana, Simon Boccanegra, La
traviata en Faust. Daarnaast trad hij op
bij de Frankfurter Oper, de Nationale
Reisopera en New Zealand Opera. Op
het concertpodium was Peter Auty te
horen met diverse Britse orkesten, zo-
als het London Symphony Orchestra
met Sir Colin Davis, het Orchestra of
the Age of Enlightenment met Sir
Mark Elder en het London Philharmo-
nic Orchestra met Neeme Järvi en Vla-
dimir Jurowsky. Verder zong hij met
het IJslands Symfonieorkest en Vladi-
mir Ashkenazy, het Filharmonisch Or-
kest van Bergen en Edward Gardner,
deFilharmonie en Edo de Waart en het
Sydney Symphony Orchestra.
11
Agnes ZwierkoAgnes Zwierko
Nathan Berg, basDe Canadese bas Nathan Berg studeer-
de in Canada, de VS, Frankrijk en aan
de Guildhall School of Music and Dra-
ma in Londen, waar hij studeerde bij
Vera Rózsa en de Gold Medal for Sin-
gers won. Daarnaast won hij nog prij-
zen bij bij de Royal Over-Seas League,
bij de Peter Pears Competition, de
Kathleen Ferrier Competition en het
Walther Gruner Lieder Wettbewerb.
Met een repertoire variërend van Bach
en Händel tot Mahler en Verdi trad
Nathan Berg op met dirigenten als Da-
vis, Slatkin, Masur, Boulez, Harding,
Hogwood, Salonen, Dutoit, Dohnányi,
Christie, Herreweghe, Tilson-Thomas,
Abbado, Norrington, Haenchen,
Rilling, King en Leppard. Hij trad op
met onder meer het Los Angeles Phil-
harmonic, het Chicago Symphony,
Montreal Symphony, het Orchestra of
the Age of Enlightenment, het Rias
Kammerchor, de Academy of Ancient
Music, Les Arts Florissants, het St. Louis
Symphony en het San Francisco Sym-
phony Orchestra. Bij de BBC Proms in
Londen zong hij met het English Con-
cert en Trevor Pinnock en met het BBC
Symphony Orchestra onder Belohlávek.
Voor L’Enfance du Christ onder Eschen-
bach was hij in Parijs, voor Bartóks
Blauwbaard in Montreal, en voor
Waltons Belshazzar’s Feast in Toronto.
Nathan Berg geeft recitals met pianis-
ten als Malcolm Martineau en Julius
Drake. In januari 2010 zong Nathan
Berg in De Vrijdag van Vredenburg in
Haydns Die Schöpfung onder leiding
van Philippe Herreweghe.
Radio Filharmonisch OrkestHet Radio Filharmonisch Orkest (RFO)
bezet een prominente plaats in het
Nederlandse muziekleven. Door een
onuitputtelijk streven naar de hoogste
artistieke kwaliteit en een uitgebalan-
ceerde programmering groeide het
momenteel honderd musici sterke or-
kest uit tot een van de beste orkesten
van Nederland. Het orkest werd in
1945 opgericht door Albert van Raalte
en werd nadien geleid door achtereen-
Peter Auty Nathan Berg
12
RO
BE
RT W
OR
KM
AN
RO
BE
RT B
RA
Y
volgens Paul van Kempen, Bernard
Haitink, Jean Fournet, Willem van Ot-
terloo, Hans Vonk, Sergiu Comissiona,
Edo de Waart en Jaap van Zweden. In
2012 werd Markus Stenz aangesteld als
chef-dirigent. De Amerikaanse dirigent
James Gaffi gan is vaste gastdirigent
sinds het seizoen 2011-2012. Met in-
gang van augustus 2013 maakt het
RFO deel uit van de Stichting Omroep
Muziek, samen met het Groot Omroep-
koor en de productie-afdeling van de
concertseries van Radio 4 (NTR en
AVROTROS).
Het RFO werkte samen met befaamde
gastdirigenten als Leopold Stokowski,
Kirill Kondrashin, Antal Doráti, Ric-
cardo Muti, Kurt Masur, Charles Du-
toit, Mariss Jansons, Michael Tilson
Thomas, Gennady Rozhdestvensky,
Peter Eötvös, Vladimir Jurowsky en
Valery Gergiev. Het RFO levert belang-
rijke bijdragen aan de NTR Zaterdag-
Matinee en Het Zondagochtend Con-
cert in het Amsterdamse Concertge-
bouw, en aan De Vrijdag van Vreden-
burg te Utrecht. Het RFO excelleert in
bijzonder geprogrammeerde symfoni-
sche concerten en concertante opera-
uitvoeringen, waarbij het regelmatig
eerste uitvoeringen in Nederland en
wereldpremières betreft. Naast de con-
certen in de omroepseries was het RFO
onder andere te horen op het Festival
Musica 2008 en tijdens de BBC Proms
2011 in de Royal Albert Hall.
Het Radio Filharmonisch Orkest heeft
een indrukwekkende plaat- en cd-cata-
logus opgebouwd. Op verschillende
labels verschenen vanaf de jaren ’70
legendarische grammofoonplaten met
dirigenten als Leopold Stokowski en
Antal Doráti. Onder leiding van Jean
Fournet werd een serie cd’s gereali-
seerd met Frans repertoire. Opnamen
van de complete symfonieën van
Mahler onder leiding van Edo de
Waart verschenen op cd, alsook een
unieke Wagner-box en de complete
orkestwerken van Rachmaninov. Cd’s
met werken van hedendaagse compo-
nisten als Jonathan Harvey, Klas Tors-
tensson en Jan van Vlijmen werden
onderscheiden met prijzen en eervolle
vermeldingen. Met dirigent Mark Wig-
glesworth werden de symfonieën van
Sjostakovitsj op cd vastgelegd, en on-
der leiding van Jaap van Zweden ver-
scheen een Bruckner-cyclus. De live-
registratie van Wagners Parsifal, in de
NTR ZaterdagMatinee onder leiding
van Van Zweden, werd onderscheiden
met de Edison Klassiek 2012 in de cate-
gorie Opera.
WWW.RADIOFILHARMONISCHORKEST.NL
➜ volg het Radio Filharmonisch
Orkest op twitter (@radiofi lhorkest)
en facebook
Groot Omroepkoor Het Groot Omroepkoor is met zestig
vocalisten het grootste professionele
koor van Nederland. Sinds de oprich-
ting in 1945 brengt het koor een breed
repertoire, uiteenlopend van barok tot
en met eigentijdse muziek. Voor de
uitvoering van dit repertoire werkt het
koor in wisselende bezettingen, afhan-
kelijk van het werk en de wens van de
dirigent. Het Groot Omroepkoor werkte
13
samen met gastdirigenten als Marcus
Creed, Peter Dijkstra, Stefan Parkman
en Kaspars Putnins, met oude-muziek-
specialisten als Frans Brüggen, Philippe
Herreweghe, Nikolaus Harnoncourt en
Ton Koopman. In het grote koor-
symfonische repertoire en concertante
operaproducties werd opgetreden on-
der leiding van dirigenten als Jaap van
Zweden, Riccardo Chailly, Peter Eötvös,
Sir Simon Rattle en Mariss Jansons.
Het Groot Omroepkoor treedt veelal
op met het Radio Filharmonisch
Orkest in de concertseries van de pu-
blieke omroep, en wordt daarnaast
met enige regelmaat uitgenodigd door
het Koninklijk Concertgebouworkest,
het Rotterdams Philharmonisch
Orkest en de Berliner Philharmoniker.
In de NTR ZaterdagMatinee voerde het
koor vele wereldpremières uit, en wer-
ken van hedendaagse componisten als
Ligeti, Boulez, Birtwistle, Kagel, Reich,
Wagemans, Adès en Adams. Op cd’s
schittert het Groot Omroepkoor in een
breed repertoire, met opnamen van
onder meer Keuris, MacMillan, Mahler,
Poulenc, Rossini en Wagner.
De eerste offi ciële chef-dirigent van
het Groot Omroepkoor was Kenneth
Montgomery. Na hem waren respectie-
velijk Robin Gritton, Martin Wright,
Simon Halsey en Celso Antunes chef-
dirigent van het koor. Sinds het
seizoen 2012-2013 is Gijs Leenaars
chef-dirigent. Michael Gläser is vaste
gastdirigent van het koor sinds
september 2010. Vanaf augustus 2013
maakt het Groot Omroepkoor deel uit
van de Stichting Omroep Muziek, samen
met het Radio Filharmonisch Orkest en
de productie-afdeling van de concert-
series van Radio 4 (NTR en AVROTROS).
WWW.GROOTOMROEPKOOR.NL
➜ volg het Groot Omroepkoor op
twitter (@grootomroepkoor) en
14
BESCHERMHEERBernard Haitink
CHEF-DIRIGENTMarkus Stenz
HONORARY CHIEFCONDUCTORJaap van Zweden
ERE-DIRIGENTEdo de Waart
VASTE GASTDIRIGENTJames Gaffi gan
EERSTE VIOOLNadia Wijzenbeek
Fred Gaasterland
Roswitha Devrient
Alberto Facanha Johnson
Mariska Godwaldt
Josje ter Haar
Kerstin Kendler
Anna Korpalska
Leonie Mensink
Pedja Milosavljevic
Theo Ploeger
Gerrie Rodenhuis
Ruud Wagemakers
Peter Weimar
Anne van Eck
TWEEDE VIOOLCasper Bleumers
Eveline Trap
Andrea van Harmelen
Sarah Loerkens
Zofi a Balcar
Esther de Bruijn
Michiel Eekhof
Wouter Groesz
Annemarie van Helderen
Esther Kövy
Renate van Riel
Alexander van den Tol
Judith van Driel
Robbert Honorits
ALTVIOOLFrancien Schatborn
Frank Brakkee
Huub Beckers
Igor Bobylev
Sabine Duch
Annemijn den Herder
Erik Krosenbrink
Robert Meulendijk
Lotte de Vries
Ewa Wagner
Annemieke Huls
Gijs Kramers
Maartje van Lent
CELLOMichael Müller
Harm Bakker
Mirjam Bosma
Crit Coenegracht
Sebastiaan van Eck
Anneke Janssen
Ansfried Plat
Rebecca Smit
Arjen Uittenbogaard
Marjolein Meijer
CONTRABASRien Wisse
Wilmar de Visser
Walter van Egeraat
Annika Hope
Edward Mebius
Jim Schultz
Stephan Wienjus
Guus Grentzius
FLUITBarbara Deleu
Carla Meijers
HOBOAisling Casey
Gerard van Andel
KLARINETArjan Woudenberg
Diede Brantjes
FAGOTJos Lammerse
Freek Sluijs
HOORNPetra Botma-Zijlstra
Toine Martens
Laurens Otto
Rebecca Grannetia
TROMPETHans van Loenen
Jacco Groenendijk
TROMBONEJaume Gavilan Agullo
Victor Belmonte Albert
Brandt Attema
TUBABernard Beniers
PAUKENPaul Jussen
ORGELStephan Kiefer
Radio Filharmonisch Orkest 15
16
CHEF-DIRIGENTGijs Leenaars
VASTE GASTDIRIGENTMichael Gläser
SOPRANENEsther Adelaar
Annelie Brinkhof
Kathelijn van Dongen
Elma van den Dool
Daphne Druijf
Marleen Everink
Loes Groot Antink
Maria del Mar Codina Sampera
Charlotte Janssen
Anitra Jellema
Michaela Karadjian
Margo van Laack
Maria del Mar Codina Sampera
Margo Post
Annette de Rozario
Mijke Sekhuis
Jolanda Sengers
Marieke Steenhoek
Liesbeth Vanderhallen
Esther de Vos
Claudia Wijers
ALTEN Yvonne Benschop
Nicoline Bovens
Ans van Dam
Marjan van Eldik
Jose Kamminga
Anneke Leenman
Ekaterina Levental
Els Liebregt
Suzanne Meessen
Marga Melerna
Maria de Moel
Anjolet Rotteveel
Adélaïde Rouyer
Janneke Vis
Lisinka de Vries
Harda van Wageningen
Ruth Willemse
Anke Zuithoff
Pierrette de Zwaan
TENORENAlan Belk
Kevin Doss
Boguslaw Fiksinski
Jaap Hoekstra
Mattijs Hoogendijk
Peter-Paul Houtmortels
Marius Kwaks
Aart Mateboer
Ioan Micu
Matthew Minter
Albert van Ommen
Benedict Quirke
Geraint Roberts
Matthew Smith
Henk Vels
John Vredeveldt
Deniz Yilmaz
Richard Zook
BASSENGert-Jan Alders
Erks Jan Dekker
Mathias Dirks
Peter Duyster
Geert van Hecke
Daniël Hermán Mostert
Palle Fuhr Jørgensen
Itamar Lapid
Gilad Nezer
Ludovic Provost
Mitchell Sandler
Menno van Slooten
Lars Terray
Luuk Tuinder
Hans de Vries
Tiemo Wang
Jan van Zelm
Groot Omroepkoor16
radio4.nl/concerthuis
17
Vasily Petrenko in het Radio 4 ConcerthuisVasily Petrenko werd in 1976 in St. Peters-burg geboren. Sinds 2006 is hij chef-dirigent van het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra - bij zijn aanstelling was hij de jongste chef-dirigent van dat orkest ooit. Met zijn opnamen van de symfo-nieën van Sergej Rachmaninov en Dmitri Sjostakovitsj heeft hij zijn naam defi nitief gevestigd.
In het Radio 4 Concerthuis twee nu al legendarische concerten uit de NTR ZaterdagMatinee. Boven-dien een concert uit De Vrijdag van Vredenburg dat velen zich nog zullen herin-neren: de combinatie van Prokofjevs ballet Romeo en Julia en de even fenomenale als in Nederland onbekende cantate Johannes van Damascus van Sergej Tanejev.
Ook het concert van vandaag is vanaf volgende week te horen in de Orkestmuziekzaal van het Radio 4 Concerthuis.➜ Ga naar RADIO4.NL/CONCERTHUIS
1818 Serie Vrienden van het Groot Omroepkoor• aanvang 20.15 uur / inleiding 19.30 uur• abonnement 70 (normale prijs 100)• inclusief inleiding, pauzedrankje, garderobe
➜ Als u zich aanmeldt als Vriend van het Groot Omroepkoor (zie p.2), dan krijgt u volgend seizoen korting. Bel de kassa van TivoliVredenburg (030 2314544) en bestel de serie ‘Vrienden van het Groot Omroepkoor’
VRIJDAG 31 OKTOBER 2014, JACOBIKERKGroot OmroepkoorSigvards Klava dirigentLeo van Doeselaar orgelPärt SolfeggioJ.S. Bach Toccata d-Moll (‘Dorische’) BWV 538/IPärt Nunc dimittisJ.S. Bach Uit Dritter Clavieruebung:“Vater unser im Himmelreich” BWV 682 Pärt Da pacem DomineRachmaninov Liturgie van Johannes Chrysostomos
VRIJDAG 12 DECEMBER 2014 Radio Filharmonisch OrkestGroot OmroepkoorPhilippe Herreweghe dirigentChristina Landshamer sopraanIngeborg Gillebo mezzosopraanMaximilian Schmitt tenorSebastian Kohlhepp tenorFlorian Boesch basMendelssohn Psalm 42 ‘Wie der Hirsch schreit’Schubert Mis nr. 6 in Es D 950
VRIJDAG 23 JANUARI 2015 Radio Filharmonisch OrkestMarkus Stenz dirigentRosanne van Sandwijk sopraanAttilio Glaser tenorMaxim Rysanow altvioolKancheli Styx, voor altviool, koor en orkestMendelssohn Tweede symfonie ‘Lobgesang’
extra concert VRIJDAG 27 MAART 2015 Groot OmroepkoorInstrumentaal ensemble Stichting Omroep MuziekGijs Leenaars dirigentEscher Ciel, air et ventsVarèse OctandreDusapin Dona eisBrahms Fünf Gesänge opus 104Mozart Divertimento in Bes KV 270
WIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN
HET
nieuwe seizoen
BEGINT IN HET NIEUWE
TivoliVredenburg!
Leo van Doeselaar
Christina Landshamer
Markus Stenz
Gijs Leenaars
Philippe Herreweghe
19
KOMENDE CONCERTEN IN
Daniel Reuss
19
SERIE MUZIKALE MEESTERWERKEN
23 mei 2014, 20.15 uur inleiding Emanuel Overbeeke 19.30 uur
Carmen en de legendarische Lemminkäinen
Orkest van de Achttiende EeuwCappella Amsterdam
Pietari Inkinen dirigentBarnabás Kelemen viool
Keuris SinfoniaSaint-Saëns Introduction et Rondo capricciosoBizet/Waxmann Carmen-Fantasie, voor viool en pianoSibelius Lemminkäinen Suite
SERIE AVRO KLASSIEK / RICHARD STRAUSS
6 juni 2014, 20.15 uur inleiding Huib Ramaer 19.30 uur
SlotconcertTod und Verklärung - en een première
Radio Filharmonisch Orkest Groot Omroepkoor
Antony Hermus dirigent Katrien Baerts sopraan Detlef Roth bariton
Beethoven Elegischer GesangR. Strauss Tod und VerklärungLaman Requiem Songsopdrachtwerk De Vrijdag van Vredenburg WERELDPREMIÈRE
Antony Hermus
Pietari Inkinen
PROGRAMMERING
Astrid in ’t Veld
PRODUCTIE
Manon Tuynman, Anneke Peerik, René Meulenberg
PUBLICITEIT & PRODUCTIE JONG TALENT
Anne Marie van Doorn
ADMINISTRATIE EN FINANCIËN
Anneke de Vries
PRESENTATIE RADIO 4
Mark Brouwers, Ab Nieuwdorp en Maartje Stokkers
RANDPROGRAMMERING AVROTROS
RADIO4
Thea Derks en Victor Striker
EINDREDACTIE RADIO4 AVROTROS
Tim Moen
CASTING DIRECTOR
Mauricio Fernández
ARTISTIEK LEIDER
Kees Vlaardingerbroek
PROGRAMMATOELICHTING
Aad van der Ven
REDACTIE PROGRAMMABOEK
Clemens Romijn
EINDREDACTIE
Onno Schoonderwoerd
VORMGEVING
Dorine Verharen
DRUK
Van der Weij BV Hilversum
OMSLAGILLUSTRATIE
Gustav Klimt, schets voor een fries in Palais Stoclet, Brussel, 1908-10.
20
CONCERTEN IN DE
SII6
26 april 2014, 14.15 uur Concertgebouw Amsterdam
Twee gitaren op Koningsdag
Radio Filharmonisch Orkest Hans Graf dirigent Izhar Elias gitaarFlorian Magnus Maier elektrische gitaarJoris van Rijn viool
Samama Koningsfanfare OPDRACHTWERK
NTR ZATERDAGMATINEE, WERELDPREMIÈRE
Mozart Sechs deutsche Tänze KV 571Maier Schattenspiel, voor gitaar, elektri-sche gitaar en orkest OPDRACHTWERK NTR
RADIO 4 WERELDPREMIÈRE
Schmidt Intermezzo (uit Notre Dame)Sibelius Vier humoreskenBorodin Polovetser dansen (uit Vorst Igor)
Schattenspiel: een wereldpremière voor de bijna onmogelijke combinatie van klassieke en elektrische gitaar. De Duits-Nederlandse componist Florian Magnus Maier durfde in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee de uitdaging aan en geeft de elektronische gitaar de rol van (verraderlijke) schaduw van zijn oudere familielied. Ook Maiers fascinatie voor fl amencomuziek en de klanken van het Midden-Oosten klinken duidelijk door.Op dit feestelijke programma, met naast Maier ook Borodin, Sibelius en Mozart, spatten de kleuren er van af. Toen het werd samengesteld, was echter nog niet bekend dat deze Matinee zou plaatsvinden op de allereerste Konings-dag. Speciaal voor de gelegenheid componeerde Leo Samama daarom een feestelijke opening: een Koningsfanfare.➜ het Concertgebouw is goed bereikbaar –
zie WWW.ZATERDAGMATINEE.NL/KONINGSDAG
colo
fon
Top Related