1
Erasmus Universiteit, Faculteit Bestuurskunde, Verandermanagement
‘De rol van emoties in gedragsverandering’
Omdat de hersenwetenschap de samenleving, de
veranderkunde in het bijzonder, gaat veranderen …!!
Dr. Marco de Witte
Mob: 0650523977
Mail: [email protected]
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Visie op Veranderen
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Stelling:
It is easier to act yourself in new ways of thinking,
than think yourself in new ways of action’
3
EXPERIENCE
CHANGE!
ACT
Think
Dr. M
arc
o d
e W
itte
8-stappen theorie van John Kotter Bereid de weg voor
1. Creëer gevoel voor urgentie 2. Verzamel een leidend team
Maak een plan van aanpak
3. Ontwikkel een visie en strategie voor de verandering Zorg dat het gebeurt
4. Communiceer om draagvlak en betrokkenheid te creëren 5. Maak het anderen mogelijk te handelen 6. Genereer korte termijnsuccessen 7. Houd het tempo hoog
Bestendig de nieuwe situatie
8. Creëer een nieuwe cultuur
Dr. M
arc
o d
e W
itte
See, Feel, Change ..!
Dr. M
arc
o d
e W
itte
6
inhoud
betekenis
denken
voelen
IK verander
mijn gedrag
nieuw
resultaat
rationele analyse
‘dit klopt’
emotionele betekenis
‘dit raakt mij’
Ons raamwerk in de persoonlijke context
Ed
va
n L
ee
uw
en
, M
arc
o d
e W
itte
Dr. M
arc
o d
e W
itte
populair onderwerp (1)
sep 2010
okt 2010 mrt 2010
mrt 2010
okt 2007
sep 2007 nov 1859
1859
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Ontwikkeling hersenonderzoek
Rembrandt van Rijn, 'De anatomische les van Dr. Deyman', 1656
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Stroomversnelling
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Emoties: wat zijn dat?
• Een emotie is een razendsnelle mentale evaluatie (inschatting)
van een situatie tegen eigen zorg en belangen
(vrij naar N. Frijda, 2008)
• Voorgeprogrammeerde reactiepatronen voor dringende situaties
- Razend snel en rete slim!
• Het zijn gevoelens die gepaard gaan met verandering in
actiebereidheid
- Negatieve evaluatie: verzet of zich onttrekken
- Positieve evaluatie: bereid zich in te zetten
• commitment / engagement
11
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Hoe mensen keuzes maken?!
Beperkte rationaliteit
1. Mensen in hun keuzegedrag worden door allerlei biases beïnvloed,
• zijn geneigd te willen behouden wat ze hebben
• sterk georiënteerd zijn op het hier en nu
• vooral gevoelig zijn voor levendige en concrete informatie
• Immanent gaat voor transcendent
» Daarom is het lastig te kiezen voor de toekomstvisie
(bounty eiland), het strategie- en veranderplan
2. Mensen hebben soms geen zin om rationeel te zijn
• kost tijd en energie
• Kiezen op basis van vuistregels (kies het meest bekende merk, want
dat is het niet voor niets!)
• afgaan op je gevoel hoeft niet altijd te leiden tot slechtere keuzes
dan rationele keuzes 12
Zie werk van Dan Ariely:
Voorspelbare irrationaliteit
W.L. Tiemeijer
Hoe mensen keuzes
maken
(WRR)
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Een wijdverbreide misvatting…
Dr. M
arc
o d
e W
itte
wat wij hopen…
bewuste
gedachten handeling
Dr. M
arc
o d
e W
itte
wat wij nu denken te weten…
bewuste
gedachten handeling
onbewuste
processen
illusie
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Ons brein als kanovaarder …
16
Drie determinanten die ons gedrag en besluiten bepalen:
•Mens wordt meegevoerd door continue stroom van stimuli in fysieke en
sociale omgeving, die onbewust gedrag beïnvloeden
•De geoefende ‘kanovaarder’ kan de koers enigermate sturen, maar
mogelijkheden zijn begrensd
• stroomopwaarts kanoën?
•Hoe minder energie, hoe groter de vermoeidheid, hoe meer het water bepaalt
waar je uitkomt!
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Waarom veranderingen mislukken?
Ze struikelen precies over datgene wat
veranderd moet worden, de attitudes en het
gedrag van medewerkers en managers
17
Dr. M
arc
o d
e W
itte
De veranderkundige
betekenis?!
Van automatische
piloot op
handbediening?
• Voorbeeld: slipcursus Zandvoort … niet remmen!
- Hoe doe je dat? 18
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Duale strategie voor gedragsverandering
19
Attitude
Subjectieve
norm
Waargenomen
zelfcontrole
Intentie gedrag
Str
ate
gie
2.
Bew
ust
en
tra
nscen
den
t
Str
ate
gie
1..
On
bew
ust
en
im
man
en
t
Affective Tags
Gewoonten
Omgeving
Keuzearchitectuur Sit
uati
e
Pre
dis
po
sit
ie
Mate van
energie
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Voor aan tafel ….
De hersenwetenschap gaat de
samenleving, de veranderkunde in het
bijzonder, veranderen …!!
Stelling
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Voor aan tafel ….
Het beïnvloeden van onbewuste
processen moet veranderkundig meer
handen en voeten krijgen om de kans op
succesvolle veranderingen te vergroten !!
Stelling
Dr. M
arc
o d
e W
itte
Stelling 3:
It is easier to act yourself in new ways of thinking,
than think yourself in new ways of action’
22
EXPERIENCE
CHANGE!
ACT
Think
Top Related