A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A Plaids cun «aun»
Introducziun: Tgei han ils plaids ella cruschera communabel?
Plaids cun «aun»
horizontal: vertical:
4 In animal che fa quac 1 Ordlunder dat ei frina
7 Leu nescha l`aua 2 Il cuntrari da spert
8 In animal da casa 3 Quei maglias ti dad ensolver
9 In material che ti drovas per far caltschiel 5 In auter plaid per ina storta
11 Quei essan nus tuts 6 Adatg, aua sin via...!
8 In auter plaid per in cuvel
10 Sin quei sas ti seser en dus, en treis...
1 2
3
4
5
6 7
8
9
10
11
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A Plaids cun - aun
! min.
Pensum 1: Scriva cun silmeins 6 dils 12 plaids dalla cruschera ina historietta en tiu carnet! Prelegia ella
silsuenter a tes conscolars!
! min.
Pensum 2: Trenescha las suandontas construcziuns sco dictat da viandar.
Damaun mein nus giu Rueun.
Sche nus mein mo plaun, vegnin nus era buca staunchels.
Per cletg ha la via buca bia carauns e mintgaton dat ei era bauns.
Sch’ei plova damaun, eis ei dad haver quitau culs pultauns.
Egl èr da graun entupein nus in tgaun, speronza eis el buca malsauns.
Mia finamira: 0 2 4 6 8 10senza sbagls buca dapli che ... sbagls
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A il – igl – gl’
Introducziun: Cu han ils plaids igl artechel il? Cu han ils plaids igl artechel igl?
b
c
d
f
g
h
j
k
l
m
n
p
qu
r
s
t
v
x
z?
il baun
iligl
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A il – igl – gl’
! min.
Pensum 1: Scriva mintgamai dus substantivs masculins ch’entscheivan culs vocals el singular ed el
plural!
igl
ils
a
e
io
u
a
e
io
u
a
e
i
o
u
a
e
i
o
u
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A Il consonant final
Mia finamira: 0 2 4 6 8 10senza sbagls buca dapli che ... sbagls
! min.
Pensum 2: Metta ils plaids ellas dretgas largias!
fav, Neiv, giug, ovs, lag, tons, pleiv, fiep, clav, fiug, agid, neiv, brev, neiv, club, endamen,
catalog, pleiv, cons, nuvs, Daniev, argien, grond, cusunz, salep, tschep, enzacons
1. Stiarsas ha giu liug la radunonza da .
2. Da Pastgas vegn colurau bials .
3. Sco engraziament hai jeu scret ina al padrin.
4. e tut la ei da
curclada.
5. Va tier l’onda per la dil tschaler.
6. Ina suga plein sa il vitturin buca duvrar.
7. Quei ei sc’in en in .
8. Nies vitg ha giu il pli digl 1. d’uost.
9. Miu preferiu ei ballapei.
10. Il paster dierma en in .
11. Miu frar vul far igl emprendissadi da .
12. Il da golf dumbra varga 100 commembers.
13. Da van ils affons a cattar biemaun.
14. Ei dat ina historia d’in che leva maridar.
15. La mumma ha empustau las caultschas ord in .
16. Ozildi strusch drovan ins pli il da far ora lenna.
17. Oz han emblidau da far ils pensums da casa.
18. da vus ein stai ier cun skis?
19. Pertgei dat ei accidents sin via?
20. El tegn adina ch’el ha gudignau
la medaglia d’ .
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A Igl «r» final
! min.
Pensum 1: Scriva ils r-finals!
Mia finamira: 0 2 4 6 8 10senza sbagls buca dapli che ... sbagls
I l c a lge s to p ina i l c a lze . 3
I l v ie schubregia i l gagl ine . 2
I l ma zle vul p ina i l cur te . 3
Sper i l p loghe f lure scha i l male . 2
I l ragner vul sezuppa s i l t scher scher . 2
I l tgaper vul engula la péra s i l p ire . 2
I l scolar vul malegia in spre s in in nughe . 3
I l nur se ha p iar s in c a lze . 2
Pl i bugen r i che bargi . 2
Nus le in us s i a gent a . 2
Pos t i pur t a i l c ana s ter ? 1
Nus pudein buc a varga i l nur se . 2
Nus s tuein durmi per pude luvra . 3
Miu f ra vul fa in v iadi i l schane . 3
Duront i l schane e fevre dat e i neiv . 2
Sper ilmaler
flurescha inpirer !
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
G R A M M AT I C A Igl «r» final
! min.Pensum 2: Enquera plaids cun r-final!
-> Substantivs
-> Verbs egl infinitiv
calzer
anflar
Scriva, mo pronunzia buc!
Scriva, mo pronunzia buc!
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
ed, ad, dad (d’)S C R I P Z I U N
! min.
Sin viadi: Scriva construcziuns! Cumpletescha quei che maunca!
Exempel: Mia sora va a pei da Sedrun a Mustér.
Pensum 2:
carrar / spassegiar /sgular / viagiar / ir...
auto / a peivelo / rachetatren / aviun...
Turitg / UrseraParis / Arosa / Berna /
Cuera... Athen / Basilea /
New York / Cuera / Andiast...
aug / onda astronaut /
sora / padrin/vischin…
da dad
a ad
Mia finamira: 0 2 4 6 8 10senza sbagls buca dapli che ... sbagls
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
S C R I P Z I U N ge – gi / ghe - ghi
g =dirs avon i, e cun scriver h
dirs era avon a, o, u,r,l ed alla fin dil plaid
loms avon i, e
Cheu tuna il g lom:
giavischgeniradrag
ghigasgondagrundagheisla
glatscherguila
garnin
Cheu tuna il g dir:
! min.Enquera ord il Vocabulari fundamental mintgamai 4 plaids cun:
a) g avon i ,e
b) g avon a,o,u,r,l.
c) plaids cun ghi ,ghe
d) g alla fin dil plaid.
Pensum 1:
gi, ge ghi – ghe, ga, go, gu, gr, gl
Exempel
A C C E S S 4 O R T O G R A F I A
ce - ci / che - chiS C R I P Z I U N
Introducziun: Scrivas ci ni chi / ce ni che? Tgei constat? Colurescha!
pachet bachet pacet
chitrona zitrona citrona
conchiglia conciglia conchilia
circhus zircus circus
chedel zedel cedel
raceta rageta racheta
zefra cefra chevra
zigara cigara chigarra
chista cista gista
harlecin harlechin arlecin
zerchel cerchel zercel
Exempel
O R T O G R A F I AA C C E S S 4
S C R I P Z I U N Separar las silbas
Introducziun: Ils plaids vegnan sparti tenor silbas. Mira bein nua che ti sas tagliar!
Plaids d’ina silba
iev onn nus aus lenn
Plaids da duas silbas
el - la bu - ca ve - gnan sil - bas vo - cal
Plaids da treis silbas
ca - va - lier con - so - nant fa - tschen - ta ca - pe - tscha
Plaids da 4 silbas
Ta - va - na - sa se - de - des - ta su - an - don - tas
Plaids da 5 silbas
de - plo - ra - bla - mein en - gra - ziei - vla - dad
Plaids cun presilbas
mal - saun se - lavar dis - cletg nun - pusseivel
Plaids cumponi
carn - piertg porta - brevs trei - dubel
Plaids cun consonants cumponi
tgie - tschen la - ghe - gia ba - ghetg pe - gna
Exempel
tg - tschO R T O G R A F I A
! min.
Pensum 3:Lai dictar ils plaids! Teidla bein! Scriva tg ni tsch!
cape a fe ut
bufa tra aper
endre ble clun a
u i ca ar male
pluma tru stre
cru pi ar ter ar
plan iu spi ar Turi
min aton ien iel
per ei arva anc
pupra clu er camu
un pe a spi
o clu iera aun
la cle uetta
amin mi iert iep
lau et s eina uf
pe a adun eina
rabe a save a pe alenn
pluma au male
rus tas a marle a
pas spe a cru a
carro a mus a ter ar
Mia finamira: 0 2 4 6 8 10senza sbagls buca dapli che ... sbagls
Exempel
O R T O G R A F I AA C C E S S 4
Top Related