1
Số 3, tháng 3.2013
A. Chia sẻ kinh nghiệm apply
1. Orientation
Mình bắt đầu có ý tưởng đi học ở Mỹ vào
cuối năm 2 Đại Học với lý do lãng xẹt
là… cậu bạn thân sang Mỹ mấy năm
chưa chịu về chơi. Trong thời gian tìm
đường sang với bạn, mình lại gặp đồng
chí chồng, hồi đó cũng đang học ở Mỹ.
Vậy là mình quyết định sẽ apply ngay sau
khi tốt nghiệp Đại Học, cho mùa Fall
2011.
Chính vì quyết định việc đi học và thời
điểm apply trước cả khi có đầy đủ nhận
thức về du học Mỹ cũng như định hướng
nghề nghiệp nên hai vấn đề “Học chương
trình gì?” và “Ngành nào?” tạo áp lực
cho mình không ít trong suốt thời gian
mình học Đại Học.
Tại sao mình chọn MS thay vì
MBA hay PhD?
MBA vì mình được inspired rất
nhiều từ các bài viết trên VietMBA.
Hồi đó mình chưa gặp đồng chí
người yêu nên ngoài chuyện mơ
mộng gặp cậu bạn thân thì lúc nào
mình cũng ước ao được sống và học
tập trong môi trường toàn những
người giỏi giang, được phát triển
các kỹ năng mềm trong công việc,
được tham gia bao nhiêu hoạt động
thú vị của các chương trình MBA.
Ngắn gọn, mình muốn được là một-
trong-số-họ. Nhưng sau một thời gian tìm
hiểu, mình cảm thấy MBA chưa phải là
điều mình cần bây giờ và mình cũng chưa
sẵn sàng cho những trải nghiệm mà một
chương trình MBA mang đến.
PhD : Mình vốn chỉ định học master,
nhưng các chương trình master ở Mỹ lại
không có nhiều Financial Assistantship
cho sinh viên. Hồi đó mình nghe ngóng
được nhiều trường hợp apply PhD, có
nguồn funding từ giáo sư rồi học 2 năm
thì lấy bằng master nên cũng hí hửng
định đi theo hướng này. Rốt cục, sau một
hồi tìm hiểu, mình phát hiện ra các
chương trình PhD và Master về
Marketing khác nhau rất nhiều. Các
chương trình Master tập trung vào các
kiến thức/kỹ năng để bạn tốt nghiệp có
thể đi làm trong industry còn 2 năm đại
cương trong chương trình PhD tập trung
vào các vấn đề lý thuyết và kỹ năng trong
nghiên cứu. Nếu bạn học xong 2 năm đại
cương PhD in Marketing thì cũng phải
lấy thêm khá nhiều courses nữa mới có
thể có bằng master. Bạn sẽ mất thêm thời
gian một cách không cần thiết.
MS: Đó là lựa chọn phù hợp nhất với
mình vì 2 lí do: Thứ nhất là Chương
trình ĐH về Marketing Management của
mình khá tổng quát nên mình muốn
chương trình cao học sẽ đi sâu vào kiến
thức & kỹ năng phục vụ cho một mảng
cụ thể trong Marketing. Thứ hai là Các
chương trình MS không yêu cầu nhiều
kinh nghiệm làm việc để có thể get in &
get benefits từ chương trình. Tuy nhiên,
sau quá trình apply, mình có thể confirm
là các trường ở Mỹ thường không có
nhiều funding cho Master students. Cơ
hội có được full tuition hầu như chỉ có
được từ Graduate Assisstantship, mà GA
thì có trường offer cho MS students, có
trường chỉ dành cho PhD/MBA students
thôi. Tốt nhất là bạn nên email hỏi
program director về chuyện funding cho
MS students. Trên website của trường có
thể có đề cập, nhưng thường là chung
chung và mập mờ.
Why Marketing Research?
Nói về chuyện định hướng nghề nghiệp,
mình như một người đứng giữa n ngã
đường trong một ngày trời mù sương,
không biết đi đâu về đâu và thậm chí
không hình dung nổi mỗi con đường sẽ
dẫn mình tới đâu, tất cả theo mình nghĩ là
do những nguyên nhân sau:
Chương trình học ĐH quá rộng và
chung chung.
Mình học Học viện Ngân hàng, và
các bạn cùng lớp mình đều có ý
định làm trong ngành Tài chính –
Ngân hàng chứ không phải
Marketing, kể cả là Marketing cho
Ngân hàng.
Họ hàng người quen của
mình không có ai làm trong ngành.
Mình quyết định apply ngay
sau khi tốt nghiệp à Về mặt thời
gian để trải nghiệm và quyết định,
mình không có nhiều.
Chính cơ hội thực tập và đi làm từ
hồi ĐH đã giúp mình rất nhiều trong
quyết định lựa chọn ngành học sau
này. Lý do là mình được trực tiếp
tiếp xúc với công việc/môi trường
làm việc/những người làm trong
ngành. Nó giúp mình có cái nhìn tốt
về các ngành và nghề nghiệp, về cơ hội
và thách thức với nghề, khả năng và hạn
chế của mình trong công việc, mức độ
phù hợp của mình với công việc và của
công việc với tính cách của mình, tiềm
năng phát triển của các lĩnh vực liên
quan,… Đó là những điều mình đã cân
nhắc khi quyết định chọn Marketing
Research. Tất nhiên, tìm được một hướng
đi phù hợp cho mình là cả một quá trình
và chừng ấy thời gian của mình chưa thể
coi là đủ, nên việc chọn Marketing
Vũ Phan Hạnh Nguyên Master in Marketing Research, Southern Illinois
University-Edwardsville
-Master in Marketing Research, Southern Illinois University - Edwardsville -Class of 2013 -Graduate Assistantship -GPA: 7x, Academy of Banking-Ha Noi -TOEFL: 9x -GMAT : 650
Study-in-the-United-States Interview Series
Phỏng vấn chia sẻ kinh nghiệm du học Mỹ
2
Research lần này không có nghĩa là mình
sẽ không tìm đến một hướng đi khác
trong tương lai. Tuy nhiên, mình luôn
nghĩ rằng việc ra quyết định dựa trên
thông tin/trải nghiệm/cân nhắc giúp mình
tiết kiệm thời gian và tìm được hướng đi
của mình một cách nhanh hơn.
Anh/chị chia sẻ về quá trình học tiếng
Anh, thi Toefl, GRE, GMAT điểm số
đạt được và một vài lời khuyên.
TOEFL:
Điểm TOEFL nói chung không đóng vai
trò quyết định trong việc bạn được nhận
hay không, nhưng lại đóng vai trò quyết
định trong việc bạn có đủ tiêu chuẩn để
apply hay không. Hầu hết các business
school có ranking cao đều yêu cầu
TOEFL >100. Bạn nên lấy cái mốc này
làm mức phấn đấu. Nếu muốn xin TA thì
nên có Speaking
score >26. Nếu
TOEFL đã trên
100 thì không cần
thiết phải thi lại,
vì chỉ cần TOEFL qua min là hồ sơ của
bạn lọt qua vòng gửi xe và người ta sẽ
không ngó đến điểm TOEFL của bạn nữa
(trừ khi bạn apply TA).
Một số trường tốt, ranking cao vẫn có thể
yêu cầu min chỉ 80 hay thậm chí thấp
hơn, hoặc bạn có thể thi lại và cập nhật
điểm TOEFL trước khi vào học. Nếu hồ
sơ bạn tốt mà điểm TOEFL chưa cao, bạn
cũng có thể liên lạc để đàm phán với
trường. Nên học tập trung & giải quyết
dứt điểm TOEFL càng sớm càng tốt
(trong vòng 1.5 năm trước khi nộp hồ
sơ). Không nên mất quá nhiều thời gian
cho TOEFL.
Kinh nghiệm học thi TOEFL, bạn có thể
xem trên các diễn đàn du học. Mỗi người
sẽ có cách học, thời gian học khác nhau.
Mục này mình sẽ không đi sâu thêm nữa.
GMAT:
Mỗi trường có một tiêu chí riêng về
GMAT. Có trường rất coi trọng GMAT,
có trường đánh giá khả năng/định
hướng/kinh nghiệm làm việc của bạn
nhiều hơn. Một số trường có đưa ra mức
điểm GMAT tối thiểu, hoặc mức trung
bình để bạn tham khảo. Nói chung, điểm
GMAT cao sẽ giúp làm sáng bộ hồ sơ
của bạn. Còn thế nào gọi là “cao” thì còn
phụ thuộc vào trường & chương trình bạn
học (tham khảo website các trường để
biết thêm chi tiết). Tuy nhiên, điểm
GMAT thấp hơn mức trung bình của
trường không có nghĩa là bạn không có
cơ hội được nhận.
Với GMAT,
hãy cố gắng
hết sức có thể,
nhưng cũng
đừng quá mất
thời gian vào
nó. Theo kinh
nghiệm học
thi GMAT
của mình,
mình khuyên
mọi người
nên học một
cách tập trung trong vòng 3-6 tháng và
học có phương pháp. Khi học nhớ review
kỹ các câu mình làm sai. Các forum về
GMAT/standard tests là nguồn tài liệu vô
cùng quý giá để bạn check câu hỏi và học
phương pháp suy luận
của những người khác.
Việc học không tập trung
và kéo dài thời gian học
GMAT có thể khiến bạn
cảm thấy bão hòa, mệt mỏi, và thấy áp
lực. Sau cùng, GMAT cũng chỉ là một kỳ
thi và là một yêu tố trong bộ hồ sơ của
bạn. Thời gian của bạn nói chung, và việc
apply nói riêng còn nhiều thứ đáng để
đầu tư hơn là để mọi thứ bị delay chỉ vì
điểm GMAT. Lời khuyên này dựa trên
thực tế là một số người bạn mình điểm
GMAT không cao vẫn có thể apply được
trường tốt và có thể xin học bổng. Cũng
có một số người khác dành cả năm trời ở
nhà để học GMAT, cuối cùng vẫn không
apply được vì điểm không cao (và lý do
thi điểm không cao theo mình là do tâm
lý & phương pháp học, chứ đồng chí này
học chuyên Anh, từng đi làm gần 10 cho
ngân hàng nước ngoài).
Anh/chị chia sẻ về
quá trình apply
trong ngành của
mình: các bước
chuẩn bị (CV,
LOR, SOP, Essays) và lời khuyên dành
cho các bạn để chọn trường phù hợp.
Resume:
Adcom sẽ không dành nhiều thời gian để
đọc resume của bạn nên resume chỉ nên
viết ngắn gọn trong một trang giấy. Nên
đưa vào resume những điểm nổi bật chứ
không cần thiết phải đưa vào cho
“nhiều”. Mình gửi ở đây các tài liệu
(attached file) mình dùng trong quá trình
viết resume để mọi người tham khảo.
Trong này bao gồm tài liệu + list các
động từ hay sử dụng cho resume + form
resume của Wharton.
Resume nên được viết sớm và cập nhật
thường xuyên. Nên đưa cho những người
khác đọc và sửa.
Họ sẽ giúp bạn sửa
câu chữ, cách
dùng từ và diễn
đạt sao cho ấn
tượng. Ngoài ra,
bạn cũng nên hỏi
người đọc xem họ
đọc resume của
bạn có thấy chỗ
nào khó hiểu, diễn
đạt chưa được rõ
ràng, họ bị hiểu sai
ý bạn muốn diễn đạt không. Đặc biệt là
những người làm lâu trong ngành sẽ giúp
bạn viết theo đúng văn phong trong
ngành của bạn. Điều này đúng cả với
LOR và SOP.
LOR:
Người viết LOR, nên chọn người làm
việc trực tiếp với bạn, hiểu rõ bạn và
support cho việc du học của bạn. Nên nói
chuyện với họ sớm về việc viết LOR. Có
thể nói với họ về dự định của bạn, trường
của bạn, tầm quan trọng của LOR, những
điểm bạn muốn nhấn mạnh trong LOR.
Nếu họ muốn bạn tự viết thì bạn cũng
nên gửi cho họ đọc xem có bổ sung hay
sửa đổi gì không (dù sao, LOR cũng thể
hiện đánh giá và cái nhìn của người khác
về bạn). Nói chung, không nên tự mình
viết cả 3 LOR vì adcom có thể nhận ra
giọng văn giống nhau trong 3 LOR mà
bạn viết. Ngoài ra, mình khuyên mọi
người không nên “sáng tác” bất cứ điều
gì trong LOR. Chỉ nên tìm cách kể câu
chuyện cho hay và logic thôi. Chính vì
thế, từ trước khi apply, bạn nên cố gắng
thể hiện mình trong quá trình học và làm
việc, đồng thời tạo mối quan hệ tốt với
mọi người. Mình
có tài liệu hướng
dẫn viết một LOR
tốt của thầy Hồ
Lê Vũ. Các bạn
cần có thể liên lạc với mình để xin bản
mềm tài liệu này.
Việc submit LOR: Hầu hết các trường đều prefer bạn submit
online. Sau khi bạn submit application
online thì hệ thống sẽ gửi email về cho
những người viết LOR cho bạn. Bạn nên
gọi điện hoặc email cho họ để nhắc họ
việc này. Tránh tình trạng bị miss
deadline. Nếu bạn định gửi qua post mail
thì nên đọc kỹ xem trường có yêu cầu gì
thêm không. Một số trường yêu cầu thư
giới thiệu phải được gửi kèm với form
của trường và đặt trong phong bì dán
“Hãy học tập trung và giải
quyết dứt điểm các kỳ thi TOEFL, GMAT”
“Tìm bạn đồng hành (để trao
đổi thông tin, động viên và giúp
đỡ nhau trong quá trình apply)”
3
kín, có chữ ký nháy của người giới thiệu.
Essays:
Nên tham khảo cuốn “How to get in the
top MBA programs” về cách viết essays.
Mình không tham khảo tài liệu nào khác
ngoài tài liệu này, thấy họ phân tích rất
hay và có nhiều ví dụ cụ thể để mình
tham khảo. Tuy nhiên, viết essays hay
phụ thuộc rất nhiều vào suy nghĩ cũng
như trải nghiệm thực tế của bạn. Khi viết
essays, hãy là chính bạn, không nên sao
chép hay mượn ý tưởng từ bất cứ essays
mẫu nào. Trước khi apply, mình cũng
đọc khá nhiều bài chia sẻ hay về việc viết
essays trên diễn đàn VietMBA. Các bạn
apply biz school có thể tham khảo trên
diễn đàn này. Cá nhân mình apply MS,
hầu hết các trường đều hỏi Why this
career track? Why this school nên mình
không quá vất vả trong việc viết
lách & Mọi người nên tham khảo kinh
nghiệm các anh/chị apply MBA, là những
người có kinh nghiệm phong phú trong
việc này.
Với business school, essays là một trong
những yếu tốt cực kỳ quan trọng khi
adcom xem xét hồ sơ của bạn. Đây là
phần nên được đầu tư nhiều trong bộ hồ
sơ (về thời gian, chất xám & trải nghiệm
thực tế).
GPA:
Cái này, chỉ với những bạn còn học ĐH
thì mới có thể phấn đấu được thôi. GPA
càng cao càng tốt, nhưng điểm tuyệt đối
không quan trọng bằng thứ hạng của bạn
trong lớp/khoa. Về việc điểm GPA
cao/thấp, hay “có nên convert GPA sang
hệ thống điểm của Mỹ không” thì cũng
đã có một số topic thảo luận trên forum
rồi. Mình sẽ không nói lại ở đây nữa.
Anh/chị chia sẻ về quá trình tìm
trường và lời khuyên để chọn trường
phù hợp
Quá trình chọn trường: Highest-rank
doesn’t mean best-fit.
General ideas
Phần lớn mọi người khi chọn trường
thường để ý đến ranking. Mình cũng vậy.
Và tất nhiên phải có lý do chính đáng cho
việc này. Tuy nhiên, trường rank cao hơn
không có nghĩa là nó phù hợp hơn với
bạn. Quan trọng là bạn biết bạn cần điều
gì và bạn có gì để tìm được trường phù
hợp nhất.
Ngoài ra, bảng ranking dành cho MBA
chưa chắc đã đúng với các chương trình
MS. Tóm lại là trừ khi bạn học MBA và
có quá nhiều lựa chọn nên phải dùng
ranking để lọc bớt, còn không, hãy tìm
hiểu kỹ về từng trường và chương trình
mình định học.
Về việc chọn trường, có rất nhiều tiêu chí
để chọn:
Location :
Ảnh hưởng đến thời tiết (mình có chị bạn
chỉ apply các trường West Coast vì thời
tiết đẹp), cuộc sống hàng ngày (bạn thích
ở thành phố lớn, nhộn nhịp hay những
college town nhỏ yên tĩnh), khả năng
kiếm việc (trường của bạn có ở gần các
công ty trong ngành của bạn hay không,
có thuận tiện cho việc travel kiếm job hay
không), mức độ an toàn,…
Curriculum : Mỗi trường có một thiết kế
chương trình khác nhau phù hợp với mục
tiêu và đối tượng đào tạo của trường. Bạn
nên xem
curriculum để
biết chương
trình của
trường có phù
hợp với nhu
cầu của mình
không.
Internship
opportunity:
Điều này khá
quan trọng với
những bạn chưa có nhiều kinh nghiệm
làm việc. Phần lớn các chương trình
MBA đều yêu cầu sinh viên đi intern.
Nhưng MS thì khác. Rất nhiều chương
trình MS trong business school học tập
trung trong vòng 1 năm, sinh viên lấy đủ
credit thì tốt nghiệp.
Financial Assistantship : Cái này là mối
quan tâm của khá nhiều bạn. Như mình
đã nói ở trên, nên email hỏi trực tiếp khoa
để có thông tin chính xác nhất.
Network: Của trường/giáo sư/alumni
trong ngành của bạn.
Ngoài ra còn nhiều tiêu chí khác như
class, classmate, environtment, culture,
extracurriculum activities,…
MS in Marketing
Cái này mình viết riêng cho các bạn quan
tâm. Hồi xưa, khi xác định học một
chương trình MS về Marketing, mình có
đi lục lọi trên mạng và tập hợp được một
list các trường có offer chương trình này
(attached file). Tuy nhiên, list này chỉ cập
nhật vào thời điểm 1.5 năm trước nên các
bạn sử dụng thì nên cố gắng tìm hiểu
thêm.
Có thể tạm phân loại các chương trình
MS in Marketing:
Path way to PhD : Đây là các chương
trình nên tảng cho các bạn muốn chuyển
tiếp lên học PhD sau này. Chương trình
tập chung vào các vấn đề lý thuyết và kỹ
năng nghiên cứu. Một số trường
offer: Columbia University Business
School; University of Florida,
Warringdon College of Business;
University of Nebraska-Lincoln,…
MS in Marketing : Bạn nào có biết về
Marketing thì biết luôn rằng Marketing
rất rộng. Những chương trình thế này,
bạn sẽ được điểm qua gần hết các mảng
trong Marketing và sẽ có nhiều cơ hội lựa
chọn nghề nghiệp sau này. Có một số
chương trình fix luôn các môn học của
bạn, có một số
chương trình cho
phép bạn chọn
các career track
khác nhau để học
tập trung sau khi
hoàn thành
những môn cơ
sở. Tóm lại, các
chương trình này
rộng nhưng
không sâu lắm.
MS in Advertising, Brand
Management, Marketing Research,… :
Các chương trình này được thiết kế riêng
cho từng career track, đào tạo sâu cho
bạn những kiến thức và kỹ năng cụ thể
cần thiết cho công việc sau này. Nếu bạn
quyết tâm theo đuổi một lĩnh vực nhỏ
trong Marketing & bạn biết những con
đường có thể đi với career track này, thì
đây là chương trình phù hợp với bạn.
Tùy vào background, nhu cầu học, goal
“Nên chuẩn bị từ sớm, nhất
là về mặt thông tin và định
hướng”
4
sau khi tốt nghiệp mà mỗi người có lựa
chọn khác nhau. Đối với một đứa đã có
background và ít nhiều kinh nghiệm làm
việc về Marketing thì các chương trình
học tập trung sẽ phù hợp hơn. Có nhiều
người nói mình ít kinh nghiệm làm việc,
đặc biệt là với Marketing Research, nếu
cứ đâm đầu vào "ngõ hẹp" thì sẽ hạn chế
nhiều cơ hội trong tương lai. Cá nhân
mình không nghĩ thế, vì:
Thứ nhất là Đi học về
Marketing Research không có
nghĩa là ra phải đi làm
researchers. Quá trình học và
làm việc của mình cho thấy,
Marketing Research là mảng
quan trọng và có tính ứng dụng
cao trong nhiều vị trí, nhiều
level, nhiều dạng công ty, và
trong nhiều mảng của
Marketing. Cái này cũng đúng
với những career track
khác/chương trình khác. Bạn đi
học không phải là để bạn làm đúng nghề
đó. Bạn đi học để bổ sung những kiến
thức/kỹ năng còn thiếu nhằm phục vụ cho
mục tiêu nghề nghiệp sau này.
Thứ hai là Với câu hỏi về khả năng xin
việc sau này, mình xin trích dẫn đoạn đối
thoại của anh Darren với chị Diệp (MS in
Actual Science) trên VietMBA.
“Anh Darren: Anh cứ tưởng ngành hẹp
hơn thì sẽ khó xin việc hơn chứ?
Chị Diệp: Đúng là nhìn một cách nào đó
thì ngành hẹp sẽ khó xin việc hơn, nhưng
khi nói Actual Science dễ kiếm việc hơn
Business thì em không nhìn vào hẹp hay
không hẹp mà em nhìn vào xem cái nào
có niche hay không. Học chung chung
thôi thì khi đi interview sẽ mang gì ra để
quảng cáo về bản thân được đây. Kinh
nghiệm bản thân em thì thấy rằng trong
suốt năm cuối học undergrad em chẳng
có interview nào cho finance job và có
tầm 6-7 interview cho actuarial science.
Em nghĩ là do em chẳng có gì để chứng
tỏ là hơn các bạn khác (đặc biệt là Mĩ)
khi cạnh tranh cho corporate finance &
business nói chung, các công ti đến tuyển
cũng đông nhưng qualification của job
thì tập trung vào communication,
leadership, etc. -> không cái nào là thế
mạnh của em và cả nhiều sinh viên quốc
tế khác. Còn AS thì nó cần quant skills và
nó nhìn vào exam để phần nào đánh giá
interviewee, biết những cái như thế thì
mình biết làm gì để chuẩn bị”
Anh chị hãy chia sẻ kinh nghiệm dành
được học bổng của mình
Với GA, chương trình của mình ghi rõ
trên website là có offer GA position cho
MMR students, yêu cầu các bạn điền
form và gửi về địa chỉ abc. Thế là mình
làm theo và ngồi đợi dài cổ chả thấy có ai
có phản hồi là được hay không được. Rốt
cục, mình phải email hỏi han khoa --> Tự
gõ cửa từng bác giáo sư để hỏi bác có
nhận GA không cho cháu xin được tự
ứng cử --> Đi phỏng vấn với 3 ông giáo
sư của khoa --> Tiếp tục chờ dài cổ (chờ
lâu quá lại viết mail hỏi han, cập nhật
tình hình, hứa hẹn) --> Sau khi cảm thấy
hết hy vọng thì một ngày đẹp trời, có bác
giáo sư (đã phỏng vấn mình) gửi mail
bảo mày làm GA cho tao nhé .
Sau này mình mới biết là mình nộp hồ sơ
khá sớm. Vào thời điểm mình gửi
application & resume thì các bác giáo sư
đang có đủ GA hết GA cho kỳ Summer
rồi & chưa biết tình hình kỳ Fall thế nào.
Hồ sơ của
mình thì vẫn
được nhét
trong folder
của khoa, để
bác nào có nhu
cầu tự giở ra
xem rồi tự
contact. Đến
lúc các bác GS
phỏng vấn, họ
thường không
quyết định ngay mà chờ phỏng vấn thêm
vài ba người nữa --> Thời gian kéo dài
bất tận.
Nhưng tóm lại là mọi thứ thường sẽ có
kết quả tốt khi mình biết cố gắng và cố
gắng liên tục. Mình nghĩ nếu như mình
chỉ quẳng hồ sơ rồi đợi, hoặc nếu chỉ
phỏng vấn mà không có động tác gì thêm
thì sẽ rất ít có khả năng được GA. Nói
chung, bên này người ta đề cao sự chủ
động và nhiệt tình của mình (tất nhiên là
phải chủ động một cách có chừng mực và
thông minh, đừng để các giáo sư thấy bị
làm phiền hay cảm thây đang bị hối
thúc). Anyway, lại thông điệp "Never
give up". Mình đã từng nghĩ nếu kỳ đầu
tiên mình chưa có GA thì kỳ 2 mình vẫn
có thể tiếp tục xin GA hoặc Internship.
Thế nên chẳng có gì phải bi quan và chán
nản cả.
Định hướng nghề nghiệp tương lai của
anh/chị là gì?
Mình thích làm những công việc
liên quan tới quantitative analysis,
online marketing, social media
research.
Theo anh/chị muốn tìm được
một công việc tốt tại Mỹ hoặc
Việt Nam trong lĩnh vực mà
anh/chị theo đuổi thì cần chuẩn
bị những kĩ năng và kinh nghiệm
như thế nào? Đâu là yếu tố quyết
định?
Câu hỏi này rất rộng. Với những
người sẽ học chương trình MMR thì
mình nghĩ kiến thức và kỹ năng chuyên
môn trong chương trình tương đối đầy
đủ. Nếu bạn muốn tìm được một công
việc tốt thì nên tìm kiếm các chương trình
thực tập liên quan trong quá trình học.
Communication skills (small talk,
presentation, writing skills) là rất quan
trọng vì bạn sẽ phải thường xuyên trao
đổi với khách hàng, viết báo cáo, thuyết
trình. MS Office skills, đặc biệt là khả
năng phân tích số liệu trên Excel cũng rất
cần thiết. Trong trường, bạn thường phân
tích số liệu với SPSS, nhưng nhiều công
ty bên ngoài vẫn sử
dụng Excel.
Nhu cầu về nhân
sự trong ngành này
ở Mỹ tương đối lớn
(ở Việt Nam có lẽ
cũng vậy). Tuy
nhiên, nếu bạn
muốn xin việc ở
Mỹ thì việc tìm
được công ty có
sponsor visa cũng
không hề đơn giản. Nên cố gắng tìm
kiếm vào tạo network trong ngành.
Network là yếu tố ảnh hưởng khá lớn đến
thành công của bạn khi tìm việc.
Theo anh/chị, điểm nào là điểm thú vị
nhất & ít thú vị nhất trong ngành /
nghề đó?
Điểm thú vị nhất của Marketing Research
là giúp trả lời rất nhiều câu hỏi về những
hiện tượng diễn ra hàng ngày trong
Marketing World, cũng như cung cấp
5
nhiều thông tin để có thể đưa ra một
Marketing Plan tốt. Điểm ít thú vị nhất là
thông thường công việc yêu cầu bạn phải
rất chú trọng vào chi tiết/tiểu tiết (những
con số, logic trong cách trả lời survey,
câu chữ được sử dụng,…). Điều này có
thể khó hoặc nhàm chán với một số
người.
Theo nhận
định của
anh/chị,
ngành/nghề
đó phát triển
nhất ở những
nơi nào trên
thế giới? Ở
Việt Nam thì
sao?
Marketing
Research rất
phổ biến ở những nước phát triển (đặc
biệt là Mỹ) và cũng đang chiếm một vai
trò quan trọng tại những nước đang phát
triển. Ở Việt Nam, có khá nhiều các công
ty về Marketing Research tại TPHCM và
Hà Nội. Hiện tại, những công ty
Marketing Research lớn trên Thế Giới
cũng đặt trụ sở tại TPHCM và có văn
phòng ở Hà Nội. Các công ty đa quốc gia
như Unilever, Pepsi, Cocacola, P&G,…
cũng có bộ phận Marketing Research
riêng. Mình nghĩ đây là một ngành rất
triển vọng ở Việt Nam.
Làm thế nào mà anh/chị xác định được
mình nên theo ngành nào? Đó là niêm
đam mê và sở thích của mình ?
Mình xác định muốn theo đuổi Marketing
Research trong quá trình làm copywriter
tại một công ty về thương hiệu. Trong
quá trình làm việc, mình gặp khá nhiều
khó khăn trong việc hiểu khách hàng của
mình (clients - các công ty và sản phẩm
của họ) cũng như đối tượng mình hướng
đến (customers) vì thiếu thông tin (bản
thân công ty mình cũng như khách hàng
đều không có những nghiên cứu cụ thể và
tin cậy về thị trường, sản phẩm, người
tiêu dùng). Từ đó, mình nhận thấy tầm
quan trọng của Marketing Research cũng
như thực tế là việc làm market research
tại Việt Nam còn nhiều thiết sót về cả
nhân sự lẫn quy trình làm việc. Ngoài ra,
trong quá trình tìm hiểu, mình thấy khả
năng & tính cách của mình tương đối phù
hợp với ngành. Đó là lý do mình muốn
sang Mỹ học về Marketing Research.
Mức độ phù hợp giữa ngành / nghề
đang làm với nền tảng học vấn (đặc
biệt là bậc trên đại học) như thế nào?
Mình học Marketing Management tại
Việt Nam, có 1.5 năm làm copywriter
trong một công ty về thương hiệu. Mình
nghĩ đó là nền tảng khá tốt cho mình theo
học chương trình Master in Marketing
Research. Hy vọng tháng 8 tới sau khi tốt
nghiệp, mình sẽ tìm được một công việc
phù hợp với khả năng và định hướng
nghề nghiệp của mình..
Sự cần thiết
phải tìm hiểu,
xác định
ngành / nghề
muốn theo
đuổi càng sớm
càng tốt?
(trước, trong,
sau khi đi
học?)
Bạn xác
định được
ngành/nghề muốn theo đuổi càng sớm thì
càng có nhiều cơ hội học hỏi và va chạm
trong nghề. Tuy nhiên, không bao giờ
muộn để tìm thấy và theo đuổi con đường
sự nghiệp phù hợp với mình.
B. Chia sẻ về cuộc sống và học tập tại Mỹ
Lý do gì khiến Anh/Chị lựa chọn
trường Anh/Chị theo học sau đại học?
Những điểm nổi bật khiến trường thu
hút sinh viên nói chung?
Mình theo học chương trình Master in
Marketing Research (MMR). Southern
Illinois University Edwardsville (SIUE)
là một trong số ít những trường có
chương trình này. Mình chọn SIUE vì
nguồn tài trợ về tài chính (financial aid)
mà trường hỗ trợ cùng với việc mình làm
Graduate Assistantship.
Những điểm nổi bật khiến trường thu hút
sinh viên nói chung thì mình không rõ
lắm, nhưng chương trình MMR của SIUE
thu hút sinh viên bởi nguồn hỗ trợ tài
chính dồi dào, cơ hội thực tập tại một
trong những công ty lớn về Marketing
Research, chương trình học tốt, và tỉ lệ
sinh viên ra trường có việc làm cao
(nearly 100%).
Anh/Chị đánh giá thế nào về môi
trường học tập của trường? (lớp học,
bạn cùng lớp, giáo sư, trang thiết bị, hỗ
trợ của trường cho sinh viên trong học
tập/nghiên cứu/tìm kiếm cơ hội làm
việc,…)
Điều mình thích nhất có lẽ là bạn cùng
lớp. Chương trình MMR của mình khá
nhỏ nên mọi người có cơ hội làm việc
nhóm với nhau nhiều, biết nhau khá rõ,
và hỗ trợ nhau sau khi tốt nghiệp. Các
alumni cũng rất nhiệt tình giúp đỡ bọn
mình những khi cần.
Hai giáo sư mình thích nhất trong chương
trình MMR (thuộc Marketing and
Management Department) là Dr. Segal và
Dr. Giacobbe. Các lớp của hai giáo sư
này rất hay. Vì quy mô lớp nhỏ nên học
sinh cũng dễ dàng tiếp xúc và hỏi han các
giáo sư.
Cơ sở vật chất thì mình không có nhận
xét gì. Mình nghĩ là tương tự như các
trường khác thôi. Career Services của
trường thì mình nghĩ là không bằng nhiều
business schools khác. Có lẽ đây là điểm
yếu nhất. Một điểm khác mình không
thích, đó là các lớp học trong chương
trình MMR hầu như là lớp buổi tối hoặc
cuối tuần, mỗi buổi học 4h30’-8h nên khá
mệt. Lý do của việc này là rất nhiều sinh
viên trong chương trình MMR đi thực tập
trong tuần nên các lớp ban ngày rất khó
sắp xếp.
Anh/Chị gặp những khó khăn gì khi
bắt đầu học tập tại Mỹ? Theo Anh/Chị,
sinh viên Việt Nam nói chung cần
chuẩn bị những gì để thích nghi được
với môi trường học tập tại đây?
Khó khăn lớn nhất của mình khi bắt đầu
học là ngồi nghe giảng liên tục trong 4h-
8h đồng hồ. Cường độ học như thế đôi
khi khiến mình dễ mất tập trung, hoặc
nếu quá tập trung thì sẽ hơi mệt. Ngoài
ra, trong chương trình của mình, sinh
viên bản địa chiếm số đông. Điều đó
cũng gây khó khăn cho mình khi hang
out với các bạn cùng lớp. Nếu nói chuyện
với 1-2 bạn thì không sao, nhưng khi các
bạn Mỹ đứng 1 nhóm với nhau thì
thường các bạn ấy nói nhanh & hay nói
về những thứ mình thậm chí cũng chưa
biết (sport, local restaurants, T.V shows,
some events,…). Phải mất một thời gian
để làm quen với môi trường và văn hóa
mới thì mình mới cảm thấy dễ dàng hơn
khi tham gia một nhóm toàn các bạn bản
xứ.
6
Mình khuyên các bạn trong quá trình
apply thì nên luyện nghe nói tiếng Anh
thật tốt. Đồng thời chịu khó tìm hiểu văn
hóa Mỹ,
theo dõi
các tin
tức Thời
sự, kinh
tế, văn
hóa của
Mỹ để đi
nói
chuyện
với dân
bên này.
Khi mình
mới đến thì bạn bè cũng rất thích hỏi về
mình và Đất Nước mình, nên có những
câu chuyện thú vị để kể cho các bạn ấy
nghe.
Trường SIUE cũng có chương trình host
family cho international students. Đây là
một chương trình hay để các bạn làm
quen với người bản địa và học hỏi về văn
hóa Mỹ.
Cảm xúc của anh/chị về việc học tập ,
bạn bè tại Mỹ sau. Kỉ niệm đáng nhớ
nhất của anh/ chị đã trải qua trong quá
trình học tập ?
Nếu nhìn lại, có lẽ mình nhớ nhất là bạn
bè. Kỳ đầu tiên sang Mỹ học, mình chưa
có bằng lái xe. Mùa Đông không đi xe
đạp trong bike trail để đến trường được,
mình phải bắt bus. Mà bus ở
Edwardsville thì vừa ít lại vừa đi lòng
vòng nên đi lại rất vất vả. Lúc đó đã có
rất nhiều bạn bè đề nghị qua đón mình đi
học và đưa về. Những lớp mình học
thường là lớp tối (6PM-10.30PM) hoặc
cuối tuần (8AM-4.30PM) nên để qua đưa
đón mình đi học như thế, các bạn ấy đều
phải đi rất sớm và về rất muộn. Có bạn
nhà gần trường nhưng vẫn vòng qua đón
mình vào những ngày Chủ Nhật không có
bus. Đúng là nếu không có các bạn thì
mình cũng không biết phải làm sao. Mình
có một người bạn Trung Quốc và một
người bạn Nga biết mình mới sang lủi
thủi một mình nên rất chịu khó giới thiệu
các bạn bè, rủ mình đi nhà thờ, đi chơi
với các bạn ấy nữa. Mình cảm thấy thực
sự may mắn khi có những người bạn như
thế.
Điều gì anh /chị thấy thu được nhiều
nhất từ quá trình học tập bên này?
Ngoài kiến thức chuyên môn thì cái mình
thu được nhiều nhất là khả năng thuyết
trình bằng tiếng anh & khả năng làm việc
nhóm với những người có background và
tính cách khác nhau.
Anh/Chị có thể mô tả ngắn gọn về nơi
mình đang sống? (đặc điểm địa lý, khí
hậu, văn hóa, dân cư, các địa danh &
sự kiện nổi tiếng,…)
Edwardsville là một
thành phố nhỏ phía Nam
bang Illinois, cách thành
phố Chicago 5h lái xe.
Thành phố gần nhất với
mình là St. Louis (bang
Missouri), cách 30’ lái
xe. Thành phố của mình
khá yên tĩnh, thanh bình,
và an toàn. Thành phố
cũng có tương đối đầy đủ
dịch vụ. Tuy nhiên, nếu muốn ăn đồ Việt,
đi chợ Việt, đi shopping outlets, hay vui
chơi giải trí thì thường phải lái xe lên St.
Louis. Ở đây ít người Việt, chủ yếu là
dân da trắng (chiếm khoảng 70%). Xung
quanh thành phố của mình là rừng nên
mùa Thu hay mùa Xuân lái xe loanh
quanh hoặc đạp xe trong bike trail rất
đẹp.
Edwardsville có khí hậu đặc trưng của
vùng Midwest với 4 mùa rõ rệt. Mùa
Đông lạnh nhưng không có tuyết nhiều.
Anh/Chị gặp những khó khăn gì khi
bắt đầu cuộc sống tại đây? Anh/Chị
muốn chia sẻ kinh nghiệm gì với các
bạn sinh viên sắp/có ý định sang sống
và học tập?
Mình đến Edwardsville vào mùa hè. Nhà
mình gần khu shopping và gần một bike
trail dẫn đến trường nên mọi thứ tương
đối ổn. Tuy nhiên, phương tiện giao
thông công cộng ở Edwardsville không
được phổ biến. Thành phố có ít tuyến
bus, thường phải đi vòng và đợi bus lâu.
Đó là một bất lợi nếu như không có xe
ôtô. Ngoài chuyện đi lại khó khăn vào
mùa Đông lúc mình chưa có xe thì mình
không gặp khó khăn gì hết.
Khi mới sang Mỹ, ngoài chuyện thu xếp
nhà cửa và chuẩn bị cho kỳ học theo
check list của trường thì các bạn nên lấy
map và đi lòng vòng thành phố. Nên tìm
hiểu các khu mua sắm, chợ búa, nhà
hàng, city hall, các dịch vụ,… của thành
phố. Ngoài ra, các bạn cũng nên làm
những việc sau:
1. Mở checking account tại ngân hàng
gần nhất để gửi sổ tiền mà các bạn mang
theo (tất nhiên nên giữ lại một ít tiền để
tiêu trong thời gian chờ thẻ debit).
2. Mở credit card. Thường các bạn mới
đến sẽ chỉ được mở secured credit card
(các bạn phải deposit một số tiền và đó sẽ
là credit limit của bạn). Bạn có credit
card sớm thì sẽ có credit score sớm. Sau
này nếu bạn mua nhà, mua xe, thậm chí
khi xin việc, credit score tốt sẽ rất có lợi.
3. Làm State ID. Một số bang sẽ yêu cầu
bạn phải có Social Security Number. Nếu
có State ID, bạn không cần phải mang
passport theo bên người mỗi khi ra ngoài.
Passport nên được cất ở nhà cho an toàn.
4. Nếu bạn ở thành phố như Edwardsville
thì nên học và lấy bằng lái xe.
5. Sắm sửa đồ đạc trong nhà có thể dùng
Craiglist, tìm các garage sales, yard sales
mua đồ cũ.
C. Phụ lục về các câu hỏi hoạt động xã hội
Bạn đã và đang tham gia những hoạt
động ngoại khóa và xã hội nào? Các
hoạt động này chiếm bao nhiêu % tổng
quỹ thời gian của bạn?
Từ thời sinh viên, mình tham gia khá
nhiều các hoạt động ngoại khóa và xã
hội: Tomorrow Banker Club trong
trường, Diễn Đàn Tuổi Trẻ Việt Nam,
dạy học cho trẻ em mồ côi, các nhóm
chụp ảnh, vẽ tranh,… Từ tháng 9/2008
đến 1/2013, mình tham gia vào USGuide.
Ban đầu mình hoạt động trong nhóm
Community Relation chuyên tổ chức các
workshop, conference về du học Mỹ tại
các trường Đại Học, sau thì phụ trách
USGuide Forum và tổ chức chương trình
You Can Do It. Rất khó để định lượng
mình dành bao % tổng quỹ thời gian cho
những hoạt động này vì con số giao động
khá lớn tùy thuộc vào từng project và
việc thu xếp thời gian của mình.
Tại sao bạn tham gia các hoạt động
này? Bạn thấy những lợi ích của việc
tham gia các hoạt động này là gì?
Những hoạt động ngoại khóa và xã hội là
cơ hội tốt để mình phát triển kiến thức kỹ
năng của bản thân, khám phá năng lực
cũng như sở thích của mình, đồng thời
gặp gỡ và có thêm những người
bạn/anh/chị mới. Mình tham gia
USGuide vì thời điểm đó (năm thứ 3 Đại
7
Học) mình đã có ý định đi du học.
USGuide là một môi trường tốt để mình
tiếp cận thông tin du học cũng như tiếp
xúc và học hỏi từ những người đi trước.
Ngoài ra, USGuide còn mang đến cho
mình những người bạn rất tốt sau này và
giúp mình tạo lập được một network
tương đối rộng khi mới bắt đầu sang Mỹ.
Theo bạn hoạt động xã hội có tầm
quan trọng như thế nào đến việc apply
xin học bổng Masters, PhD và cơ hội
xin việc làm sau khi tốt nghiệp
Tất cả những điều mình kể trên đều đóng
góp vào quá trình apply và xin học bổng
của mình. Ngoài ra, mình có đưa một số
hoạt động của mình trong USGuide vào
resume. Việc này giúp mình nhấn được
vào một số kỹ năng/kinh nghiệm mà
mình không thể thể hiện thông qua quá
trình thực tập hay làm việc full-time của
mình, đặc biệt là đối với leadership skills.
Mình chưa tốt nghiệp nên không chắc
chắn lắm về câu trả lời. Tuy nhiên, tất cả
những kiến thức và kỹ năng mình học
được hay network mình xây dựng được
thông qua các hoạt động xã hội đều có
ích khi mình học tập và làm việc ở Mỹ.
Làm thế nào để thu xếp thời gian tham
gia được nhiều hoạt động mà vẫn đảm
bảo việc học, nhất là với chương trình
học rất nặng ở Mỹ?
Mình nghĩ quan trọng là biết đặt thứ tự
ưu tiên cho các hoạt động và công việc
của mình. Mình luôn ghi lại những việc
cần giải quyết trong tuần hay hằng ngày
vào một cuốn sổ, sau đó tranh thủ xử lý
những việc nhỏ nhỏ vào giờ giải lao, khi
mình nghỉ giữa vài tiếng học, hoặc cuối
tuần. Giảm thời gian lượn facebook cũng
là một cách hiệu quả
Thực hiện:
Lê Hoàng
Khánh Hòa
Contact:
Khánh Hòa
Chương trình rất mong nhận được phản
hồi của các bạn. Nếu bạn cảm thấy có thể
chia sẻ kinh nghiệm của mình hoặc biết ai
đó có kinh nghiệm apply thú vị, hãy liên hệ
với nhóm Interview Series.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian cho
Usguide!
Top Related