Opvolging … een emotioneel proces- Hanne Van Waeyenberge, coach overdracht familiebedrijven
REFLECTIEFAMILIECENTRUMBEDRIJVEN
WWW. INDERMINNE.COMWEER MINNEN MEER WINNEN
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Hanne Van Waeyenberge
4
beter vooruitgaan door even stil te staan
Succesvolle overdracht
Betrokkenen eigenaarschap
Communicatie & conflictoplossing
Governance van familie en bedrijf
Vorming voor familiale aandeelhouders
Gedragen familiecharter
Coaching – bemiddeling Procesbegeleiding –
training
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Casus
5
Mijn schoonouders nemen de verkeerde
strategische beslissingen. Hoog tijd dat mijn man en ik het
roer overnemen!
Ik werk al jaren in het bedrijf. Ik ben de enige
opvolger.
Doe toch wat metmijn advies.
Onze schoondochterdeelt onze familiale
waarden niet. Kan het a.u.b.eens niet over
het bedrijf gaan?
Is mijn broer geschikt als
bedrijfsleider?Ik vertrouw hem
niet.
Wat heb ik als aandeelhouder nog
te zeggen?
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
1. De rol van emoties bij opvolging
2. Het belang van communicatie
• De overdrager• De opvolger• De familiale aandeelhouders
3. Maak en neem tijd!
Opvolging … een emotioneel proces
6
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Verandering roept weerstand op.
Opvolging = verandering emoties
8
1. ONTKENNING
2. WEERSTAND
4. ENGAGEMENT
3. VERKENNING
energie
tijd
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Vaak voorkomende negatieve emoties
Weerstand bij opvolging
9
Overdrager
HuiverigWantrouwig
GehechtAngstigOnzekerBezorgdEenzaam
…
Partner
Onbehaaglijk
Niet-betrokken
Angstig
Ongemakkelijk
…
Opvolger
OnzekerOngeduldig
GeremdMiskend
OntgoocheldVerkeerd begrepen
…
Familie
Onrustig
Bezorgd
Afgunstig
Gefrustreerd
…
Werknemers
Onzeker
Machteloos
Angstig
Onveilig
…
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Een GROTE rol!
• 1 op 3 familiale opvolgingen loopt mis wegens menselijke, relationele of psychologische aspecten
• De emoties beïnvloeden het gedrag. Negatieve emoties bij de overdrager leiden vaak tot:
• Niets doen – de overdracht voor zich uitschuiven• Vastklampen aan levenswerk• Moeizame delegatie
• Emoties hebben een belangrijke signaalfunctie. Negatieve emoties duiden op onvervulde behoeften.
Welke rol hebben emoties bij opvolging?
10
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Constructief & open
• Luister onbevangen, zonder (voor)oordeel• Leef je in de situatie van de ander in• Stel vragen• Spreek over je gevoelens en behoeften, vertrekkende vanuit feiten
Durf te spreken over taboes!
Luister & spreek
12
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Zijn/haar weerstand• Wat maakt dat je opziet tegen de overdracht? • Wat kan bijdragen om de opvolging als een nieuw begin te zien?• Hoe kan je vertrouwen opbouwen in de kennis/kunde van de opvolger(s)?• In welke garanties wil je voorzien?• …
Een nieuwe rol • Geleidelijk afbouwen en een passende nieuwe rol vinden• Andere interessedomeinen ontwikkelen
Met de overdrager over
13
Start een nieuwe uitdaging!
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Zijn/haar ambities/motivatiecarrièremogelijkhedengewenst leiderschap
Met de opvolger over
14
Het draaiboek van de ouders De eigen passie
Wat de onderneming nodig heeft
Geef de volgendegeneratie kansen & laat los
Verzelfstandigbewandel je persoonlijke
pad
Bouw geloofwaardigheid en deskundigheid op
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Taboes• Willen we samen investeren? • Onderlinge rivaliteit• Het vertrouwen in de opvolger(s)• Kwesties uit het verleden• …
Waarden en visie• Welke waarden delen we? • Hoe verhoudt de familie zich tegenover het bedrijf? En vice versa? • …
Rollen en structuren• Welke rol is weggelegd voor de aandeelhouders? • Welk orgaan doet wat? • Externen welkom?
Met de familiale aandeelhouders over
15
FAMILIE BEDRIJF
EIGENDOM
Familiaal charter
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Opvolging is een gefaseerd proces
17
Fase 1: Voorbereiding‘Ben ik er klaar voor?’, Wie wil wat? Weerstand overwinnenAlle betrokkenen op één lijn krijgenCommuniceren
Fase 2: Keuzes makenKiezen tussen verkoop, familiale opvolging en/of familiale controleAnalyses en afspraken maken
Fase 3: UitwerkingEigendomsoverdracht regelen (juridisch, financieel, fiscaal)Planning opmaken voor overdracht, bedrijfsvisie, taakverdeling, overleg … Scenario van machtsoverdracht
Fase 4: ImplementatieVerkopen of uit- en intredenBegeleiden van de overdrager (loslaten, nieuwe rol …)Begeleiden van de opvolger (ingroeien, ontwikkeling, verloning, beloning)Structureren van de familieInformeren van het bedrijf (werknemers, klanten, leveranciers …)
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Opvolging is een proces van jaren
18
Fase 1 Fase 3 Fase 4
2017 2018 2019 2020 2021 20222016
Fase 2 Fase 1 Fase 2
3 tot 5 jaar
A B
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Doe (tijdig) beroep op externen om• het proces te faciliteren• de verstandhouding te verbeteren• het vertrouwen te herstellen• conflicten uit te praten• tot een gemeenschappelijke visie te komen
Opvolging is een psychologisch proces
19
TECHNISCHEfiscaal
juridisch financieel
MENSELIJKE procesrelatiesemoties
Overdrager Opvolger(s)Zekerheid BewegingsruimteErkenning VertrouwenDankbaarheid KansenVan betekenis zijn
Steun
De Week van de Ondernemers / La Semaine des Entrepreneurs
Maak en neem tijd!
20
Beschouw emoties als signalen
Communiceer open en veelvuldig
Betrek alle spelers
Maak/neem tijd voor de voorbereiding
Follow us to stay a step ahead
@INGBelgië
ING BE & Ondernemers
www.ing.be/mijn-zaak www.ing.be/mon-entreprise
ING BE & Les entrepreneurs
@INGBelgique
Top Related