Jaarvers lag
2018
BIJEENKOMSTEN
· In totaal 40 programma’s met meer dan 70 sprekers en ruim 1.950 deelnemers:
· 12 bijeenkomsten van StudiumGenerale voor 28 cursisten
· 13 bijeenkomsten van Jonge Atlantici met meer dan 26 sprekers voor 706 jongeren
· 5 onderwijsbijeenkomsten met meer dan 15 sprekers voor 260 docenten en leerlingen
· 8 publieksbijeenkomsten met in totaal 31 sprekers en 930 deelnemers
· 2 studiereizen naar Amerika met in totaal 26 deelnemers
WEBSITE
· 18.186 sessies
· 17.700 gebruikers
· 70.234 bekeken pagina’s
PUBLICATIES
· 6 nummers van Atlantisch Perspectief met in totaal 44 artikelen
BEGUNSTIGERS EN ABONNEES
· 370 begunstigers en studentbegunstigers
· 92 abonnees en studentabonnees
PRIMAIR BEREIK
· 911 Atlantisch Perspectieflezers
· 1.399 genodigden per publieksbijeenkomst
· 17.700 websitebezoekers
· 1.358 Facebookvolgers
· 879 Twittervolgers
· 130 Instagramvolgers
2 0 1 8 I N V O G E L V L U C H T
2
2018
2018 IN VOGELVLUCHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
WOORD VAN DANK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
BESTUURSSAMENSTELLING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
VERSLAG 2018 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8· StudiumGenerale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8· Jonge Atlantici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9· Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11· Publieksbijeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13· Studiebezoeken NAVO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15· Overige programma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 · Studiereis journalisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 · Leerstoel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 · Dwight D. Eisenhower Scriptieprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 · Atlantic Treaty Association . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16· Media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 · Atlantisch Perspectief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 · Overige publicaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 · Opiniepeiling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 · Website . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 · Sociale media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 · Mediaoptredens, lezingen en publicaties directeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 · Atlantische Commissie in de media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
STICHTING VOOR STRATEGISCHE STUDIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
STAAT VAN BATEN EN LASTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
DIRECTIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
BUREAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
DOELSTELLINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
COLOFON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
I N H O U D
3
2018
V O O R W O O R D
4
2018
In 2018 keek de wereld toe hoe de uitspraken van president
Trump de trans-Atlantische relatie verder onder druk
zetten. In plaats van het verstevigen van de langdurige
relatie met de Europese bondgenoten van de VS
investeerde Trump in het smeden van nieuwe
bondgenootschappen met landen die tot voor kort, en
eigenlijk nog steeds, als ondemocratisch en vijandig
richting de westerse wereldorde worden gezien. Intussen
hield de Atlantische Commissie de trans-Atlantische
betrekkingen nauw in de gaten en probeerde ze deze actief
te bevorderen door discussie over verwante thema’s te
stimuleren. Uit de belangstelling voor haar publieke
programma’s in 2018 bleek ongerustheid over de heersende
situatie en behoefte aan informatie en discussie over niet
alleen de bewegingen van de VS op het gebied van
internationale betrekkingen, maar ook over de reacties
hierop van zowel de NAVO als Europa als Nederland.
Zo was de belangstelling voor de publieke presentatie van
de Defensienota door minister van Defensie Ank Bijleveld
begin januari 2018 bijzonder groot. Na deze aftrap volgden
in de loop van het jaar meerdere goed bezochte
bijeenkomsten, waarin de staat van verschillende militaire
samenwerkingsinitiatieven onder de loep werden genomen,
zoals het Duits-Nederlandse legerkorps, NAVO’s Enhanced
Forward Presence in de Baltische staten, en de
aanwezigheid van (onder andere) blauwhelmen in Mali. De
rol van de NAVO in de veranderende werelddynamiek was
een terugkerend onderwerp op het internationale toneel in
2018, zeker rondom de grote NAVO-top in juli. Tijdens
verschillende publieksbijeenkomsten van de Atlantische
Commissie bogen onder andere generaal-majoor Timothy
McGuire van US Army Europe en ambassadeur Marjanne de
Kwaasteniet, destijds Permanent Vertegenwoordiger bij de
NAVO, zich over deze thematiek.
Ook in Atlantisch Perspectief werd ruim aandacht besteed
aan de NAVO-top en haar uitkomsten. Verder nam elke
editie ook de veiligheidsbetrekkingen in een andere
topografische regio onder de loep, want de oplopende druk
op de huidige machtsverdeling beperkt zich niet slechts tot
‘het Westen’.
De grote belangstelling voor de thematiek waarmee de
Atlantische Commissie en Jonge Atlantici zich bezig
houden bleek ook uit het toenemend aantal jongere
deelnemers bij programma’s. Jonge Atlantici breidde haar
bereik uit door verschillende samenwerkingsprojecten met
verwante studie- en jongerenverenigingen, wat leidde tot
een gevarieerd aanbod aan programma’s en excursies in
verschillende steden.
Wederom blijkt de behoefte aan de informatieverstrekking
waar de Atlantische Commissie in voorziet ongeremd. Het
groeiende aantal aanmelders voor bijeenkomsten leidde in
sommige gevallen zelfs tot de gedwongen inzet van
wachtlijsten en livestreams. Zodoende zal de Atlantische
Commissie, zeker in een toekomst met een wankelende
Europees-Amerikaanse relatie, een podium blijven bieden
voor discussies en informatievoorziening over trans-
Atlantische betrekkingen. Stimulering van de
maatschappelijke discussie hierover is nu, misschien wel
meer dan ooit, van cruciaal belang.
Dirk Jan van den Berg
Voorzitter Atlantische Commissie
Maart 2019
5
2018
De Atlantische Commissie wil graag haar dank betuigen
aan de instellingen, bedrijven en particulieren die de
Atlantische Commissie in 2018 financieel hebben gesteund.
Zonder de subsidies van de ministeries van Buitenlandse
Zaken en Defensie was de Atlantische Commissie niet in
staat geweest haar programma’s uit te voeren. Ook de
NATO Public Diplomacy Division, de Amerikaanse
ambassade in Den Haag, de Christelijke Hogeschool
Windesheim, NHL Stenden Hogeschool, en natuurlijk de
particuliere begunstigers droegen in belangrijke mate bij
aan de financiële realisering van de verschillende
programma’s.
De Atlantische Commissie is De Nederlandsche Bank,
Shell International, Damen Schelde Naval Shipbuilding, het
ministerie van Buitenlandse Zaken, het ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Havenbedrijf
Rotterdam, Microsoft Nederland, Save the Children en
Thales Nederland zeer erkentelijk voor materiële bijdragen
aan het StudiumGenerale-programma van de Atlantische
Commissie in 2018.
Ten slotte is de Commissie veel dank verschuldigd aan de
vele sprekers tijdens haar conferenties en andere
bijeenkomsten, en aan de auteurs die belangeloos een
bijdrage leverden aan Atlantisch Perspectief en andere
publicaties.
De programma’s van de Atlantische Commissie komen tot
stand in samenwerking met diverse instellingen en
instanties in binnen- en buitenland. In 2018 heeft de
Commissie samengewerkt met de volgende organisaties:
· Amerikaanse ambassade in Den Haag
· Atlantic Treaty Association (ATA)
· BNR Nieuwsradio
· Canadese ambassade in Den Haag
· Christelijke Hogeschool Windesheim
· Damen Schelde Naval Shipbuilding
· De Nederlandsche Bank
· Franse ambassade in Den Haag
· Havenbedrijf Rotterdam
· Instituut Clingendael
· Jong Defensie
· KIM alumnivereniging
· Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de
Krijgswetenschap (KVBK)
· Microsoft Nederland
· Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties
· Ministerie van Buitenlandse Zaken
· Ministerie van Defensie
· NATO’s Public Diplomacy Division
· NATO Communications and Information Agency
(NCIA)
· NHL Stenden Hogeschool
· Nederlands consulaat in New York City
· Opportunity Ohio
· Radboud Universiteit Nijmegen
· Save the Children
· Security Management Studenten Platform (SMSP)
· Shell International
· SIB Utrecht
· Stichting Pro Patria in Mare
· Studievereniging Europese Studies (SES)
· Thales Nederland
· Universiteit Leiden
· Universiteit Utrecht
· Wiardi Beckman Stichting
· Youth Atlantic Treaty Association (YATA)
W O O R D V A N D A N K
6
2018
De Stichting Atlantische Commissie heeft een Dagelijks en
een Algemeen Bestuur, waarbij het Dagelijks Bestuur deel
uit maakt van het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur
komt ten minste twee maal per jaar bijeen en het Algemeen
Bestuur houdt ten minste drie maal per jaar een
vergadering. In het Dagelijks en Algemeen Bestuur hebben
onder andere vertegenwoordigers van politieke partijen
zitting, evenals deskundigen op het gebied van trans-
Atlantische betrekkingen en veiligheidspolitiek.
Er vonden in 2018 drie wijzigingen plaats in de
samenstelling van het Algemeen Bestuur.
Mr. W.H. (Wim) Kok, waarnemer namens het ministerie van
Defensie, trad terug uit het bestuur.
Dhr. A. (André) Bosman (Woordvoerder Defensie voor de
Tweede Kamerfractie van de VVD) trad toe tot het bestuur.
Mr. drs. H.G.J. (Hanke) Bruins Slot (Woordvoerder
Defensie voor de Tweede Kamerfractie van het CDA) trad
toe tot het bestuur.
Het Dagelijks Bestuur van de Atlantische Commissie
bestond op 31 december 2018 uit:
· drs. D.J. (Dirk Jan) van den Berg, voorzitter
Voorzitter Raad van Bestuur, Sanquin Bloedvoorziening
· drs. T.A. (Alex) Krijger, vicevoorzitter
Oprichter en Managing Partner van Krijger&Partners;
voormalig Senior Government Relations Advisor, Royal
Dutch Shell
· M.W. (Michiel) van Campen MA, secretaris
Executive Director, Permits Foundation; eigenaar Van
Campen International Business Development
· H.H.M. (Harry) Groen, penningmeester
Voormalig burgemeester van Noordwijk
· drs. A.M.C. (Angelien) Eijsink
Zelfstandig adviseur, o.a. dagvoorzitter. Lid Integriteits-
commissie Ministerie van Financiën; voorzitter Raad van
Toezicht van het Centrum voor Arbeidsverhoudingen
Overheidspersoneel (CAOP); voormalig woordvoerder
Defensie voor de PvdA en voormalig voorzitter Vaste
Commissie voor Buitenlandse Zaken, Tweede Kamer der
Staten-Generaal;
· drs. H.M.J. (Hester) Somsen, waarnemer namens
het ministerie van Buitenlandse Zaken
Directeur Veiligheidsbeleid, ministerie van Buitenlandse
Zaken
* in 2018 werd drs. Somsen als waarnemer vervangen door
· drs. M.H. (Marieke) Monroy-Winter, namens het
ministerie van Buitenlandse Zaken
Hoofd afdeling Veiligheids- en Defensiebeleid, ministerie
van Buitenlandse Zaken
· drs. R. (Ronald) Vuijk
Voormalig woordvoerder Defensie voor de VVD, Tweede
Kamer der Staten-Generaal
B E S T U U R S S A M E N S T E L L I N G
7
Het Algemeen Bestuur van de Atlantische Commissie
bestond, buiten de leden van het Dagelijks Bestuur, op
31 december 2018 uit:
· S. (Salima) Belhaj
Kamerlid voor D66, Tweede Kamer der Staten-Generaal
· A. (André) Bosman
Woordvoerder Defensie voor de VVD, Tweede Kamer der
Staten-Generaal
· mr. drs. H.G.J. (Hanke) Bruins Slot
Woordvoerder Defensie voor het CDA, Tweede Kamer der
Staten-Generaal
· drs. R.H. (René) Cuperus
Associate fellow, Instituut Clingendael; research fellow,
Duitsland Instituut
· lkol. M. (Mostafa) Hilali
Plaatsvervangend hoofd van de afdeling Meerjaren- en
Inzetplanning, landmachtstaf, ministerie van Defensie
· kap. G.L.J. (John) Jacobs, voorzitter Jonge
Atlantici
Stafofficier Meerjaren- en Inzetplanning, landmachtstaf,
ministerie van Defensie
· lgen b.d. A.J.H. (Ton) van Loon
Voormalig Commandant Eerste Duits-Nederlandse
Legerkorps
· drs. H. (Hans) Luyendijk, voorzitter Atlantische
Onderwijscommissie
Voormalig rector, Dalton Den Haag
· mr. M. (Marije) Meines
Senior adviseur, RadarAdvies
· drs. P. (Patrick) Mikkelsen
Executive Director, American Chamber of Commerce in the
Netherlands
· prof. dr. P. (Paul) Scheffer
Publicist; hoogleraar Europese Studies, Tilburg School of
Humanities
· mr. G.J.A. (Truus) Valkering
Voormalig directeur Internationale Zaken, Tata Steel Europe
· ir. R. (Rein) Willems
Voormalig president-directeur, Shell Nederland B.V.
2018
8
V E R S L A G 2 0 1 8
StudiumGenerale
Het StudiumGenerale-programma van de Atlantische
Commissie bestaat sinds 2011 en is gericht op ‘young
professionals’, uit zowel de particuliere als de
overheidssector. Het belangrijkste doel is de deelnemers
vanuit verschillende perspectieven informeren over de
trans-Atlantische betrekkingen. Een tweede doel is het
netwerk van zowel deelnemers als de Atlantische
Commissie te verbreden.
In 2018 werd de zevende jaargang van StudiumGenerale
afgerond en begon de achtste jaargang van dit succesvolle
programma voor talentvolle young professionals uit overheid
en bedrijfsleven. De onderwerpen van de bijeenkomsten
liepen uiteen, maar besloegen – ruim genomen – de
(nieuwe) wereldordening vanuit Nederlands en trans-
Atlantisch perspectief.
De 17 cursisten van de achtste jaargang waren afkomstig
van Damen Schelde Naval Schipbuilding, Diversion,
ABN AMRO, Royal Schiphol Group, het ministerie van
Binnenlandse Zaken, Microsoft Nederland, het ministerie
van Buitenlandse Zaken, Aegon, Philips, het ministerie van
Defensie, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, De
Nederlandsche Bank, het ministerie van Economische
Zaken, Shell International, Unilever en Thales Nederland.
Programma’s
BLOK 9 (StudiumGenerale VII)
Datum: 19 januari
Onderwerp: De rol van multinationale ondernemingen in
de wereld
Sprekers: medewerkers van Thales Nederland
Locatie: Thales, Hengelo
BLOK 10 (StudiumGenerale VII)
Datum: 24 februari
Onderwerp: Afsluitende bijeenkomst
Spreker: Hubert Smeets (Raam op Rusland)
Locatie: Tolhuistuin, Amsterdam
BLOK 1 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 16-18 maart
Onderwerp: Teambuilding-weekend. Focus op intra-
Europese verhoudingen en Europees-
Amerikaanse verhoudingen in historisch
perspectief
Spreker: Marc van Alphen
Locatie: Walcheren
BLOK 2 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 20 april
Onderwerp: Rondetafelgesprek: Het belang van de euro
voor Nederland
Sprekers: medewerkers van De Nederlandsche Bank
Locatie: De Nederlandsche Bank, Amsterdam
BLOK 3 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 25 mei
Onderwerp: De rol van multinationale ondernemingen in
de wereld: Shell
Sprekers: medewerkers van Shell
Locatie: Hoofdkantoor Shell, Den Haag
EXTRA BIJEENKOMST (StudiumGenerale VII & VIII)Datum: 29 mei
Onderwerp: Radicalisering
Spreker: Marije Meines (Senior Adviseur,
RadarAdvies; Bestuurslid, Atlantische
Commissie)
Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag
BLOK 4 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 29 juni
Onderwerp: De rol van de multinationale ondernemingen
in de wereld: Damen
Sprekers: medewerkers van Damen
Locatie: Damen Schelde Naval Building, Vlissingen
BLOK 5 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 31 augustus
Onderwerp: Het Nederlands buitenlandbeleid
Sprekers: medewerkers van het ministerie van
Buitenlandse Zaken
Locatie: Ministerie van Buitenlandse Zaken, Den
Haag
2018
9
BLOK 6 (StudiumGenerale VIII)
Datum: verzet naar 2019
BLOK 7 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 2 november
Onderwerp: Het Rotterdamse Havenbedrijf
Sprekers: medewerkers van de Rotterdamse Haven
Locatie: Rotterdam
EXTRA BIJEENKOMST (StudiumGenerale VIII)Datum: 26 november
Onderwerp: Strategische gevolgen van de Amerikaanse
verkiezingen
Spreker: Bram Boxhoorn (Atlantische Commissie)
Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag
BLOK 8 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 30 november
Onderwerp: Responsible Artificial Intelligence and
Cyber Norms
Sprekers: medewerkers van Microsoft
Locatie: Microsoft, Schiphol
BLOK 9 (StudiumGenerale VIII)
Datum: 7 december
Onderwerp: De rol van kinderrechten in de internationale
betrekkingen: Save the Children
Sprekers: medewerkers van Save the Children
Locatie: Hoofdkantoor Save the Children, Den Haag
Jonge Atlantici
Jonge Atlantici is actief sinds 2007. De organisatie heeft als
doel studenten en young professionals bewust te maken van
en te betrekken bij gezamenlijke veiligheidsvraagstukken
van de Verenigde Staten en Europa. Jonge Atlantici is een
platform voor dialoog over de toekomst van de NAVO, zowel
voor jongeren binnen Nederland als in andere NAVO-landen
en Partnership for Peace-landen. Jonge Atlantici
organiseert om dit te bereiken verschillende nationale en
internationale evenementen gericht op een jong publiek (18-
35 jaar), waarbij zij samenwerkt met een groot aantal
partnerorganisaties.
Bestuur
Het bestuur van Jonge Atlantici onderging in 2018 een
aantal wijzigingen.
Marieke Lomans, Fieke Ettes, Marianne Copier en Jordy
Rutten traden terug uit het bestuur.
Stella Letschert, Matthijs Olde, Hugo Triesscheijn, Eline
Groenewegen van der Weiden en Valerie van Leeuwen
traden toe.
Het bestuur van Jonge Atlantici bestond op
31 december 2018 uit:
· John Jacobs (voorzitter)
· Hugo Triesscheijn (vicevoorzitter)
· Stella Letschert (secretaris)
· Lennart Freud (coördinator)
· Mats van Dijk
· Eline Groenewegen van der Weiden
· Hugo van der Heijden
· Valerie van Leeuwen
· Matthijs Olde
· Lianne de Vries
Programma’s
In 2018 lag de focus bij Jonge Atlantici op een breed
spectrum aan thema’s. Een thema dat eruit sprong is de
toekomstbestendigheid van de NAVO en de uitdagingen
van de 21e eeuw. Zo was er de eerste editie van NATO Night
ter ere van het 69-jarig jubileum van de NAVO. De intentie
is hiervan een jaarlijks terugkerend evenement te maken. In
juli organiseerde Jonge Atlantici een publieksbijeenkomst
met de Supreme Allied Commander Transformation
generaal Denis Mercier en in september werd er een bezoek
gebracht aan het nieuwe NAVO-hoofdkwartier in Brussel.
BIJEENKOMSTDatum: 23 januari
Onderwerp: De Frans-Duitse Motor
Sprekers: Ariejan Korteweg (de Volkskrant), Wouter
Meijer (NOS)
Moderator: Paul Brill (de Volkskrant)
I.s.m.: SIB Utrecht
Locatie: Instituto Cervantes, Utrecht
Deelnemers: 50
2018
10
BIJEENKOMSTDatum: 13 februari
Onderwerp: ‘The Final Frontier: Defensie in de ruimte’
Sprekers: Dennis Luyt (Commandant
Luchtstrijdkrachten), Jeroen Rotteveel
(ISIS – Innovative Solutions in Space, CEO)
Locatie: Aula, TU Delft
Deelnemers: 65
BIJEENKOMSTDatum: 13 maart
Onderwerp: ‘Disinformation’
Spreker: Rand Waltzman (RAND Corporation)
I.s.m.: Amerikaanse ambassade in Den Haag
Locatie: Leiden University
Deelnemers: 20
SYMPOSIUMDatum: 4 april
Onderwerp: NATO Night 2018: viering 69ste NAVO-dag
Sprekers: Ambassadeur Marjanne de Kwaasteniet
(Permanent Vertegenwoordiger bij de
NAVO), lkol. Mostafa Hilali (Ministerie van
Defensie), Salima Belhaj (D66), André
Bosman (VVD), Hanke Bruins Slot
(CDA), Raymond de Roon (PVV)
Moderator: Dieuwertje Kuipers (Journalist, o.a.
Follow the Money, PhD-kandidaat VU)
I.s.m.: Amerikaanse ambassade in Den Haag,
NAVO
Locatie: De Glazen Zaal, Den Haag
Deelnemers: 100
BIJEENKOMSTDatum: 24 april
Onderwerp: ‘The Marshall Plan and Its Role in Winning
Hearts and Minds’
Sprekers: Karen Donfried (German Marshall Fund of
the United States), Frank Mehring
(Radboud Universiteit Nijmegen), Ruud
van Dijk (Universiteit van Amsterdam)
Moderator: John Jacobs (Jonge Atlantici)
I.s.m.: Amerikaanse ambassade in Den Haag,
Universiteit Utrecht
Locatie: Agnietenkapel, Amsterdam
Deelnemers: 40
BIJEENKOMSTDatum: 1 juni
Onderwerp: Voorlichting Jonge Atlantici
Sprekers: Alex Krijger (Atlantische Commissie),
Lennart Freud (Atlantische Commissie)
I.s.m.: Security Management Studenten Platform
(SMSP)
Locatie: Hogeschool Saxion, Apeldoorn
Deelnemers: 20
BIJEENKOMSTDatum: 7 juni
Onderwerp: ‘Stijgende spanningen: Zitten we in een
nieuwe wapenwedloop?’
Sprekers: Han ten Broeke (Tweede Kamer, VVD),
Arend Jan Boekestijn (Universiteit
Utrecht, BNR, voormalig kamerlid VVD),
Rob de Wijk (HCSS, directeur HCSS)
I.s.m.: BNR Nieuwsradio; Universiteit Leiden
Locatie: Universiteit Leiden Campus Den Haag
Deelnemers: 40
BIJEENKOMSTDatum: 9 juli
Onderwerp: ‘Improving Today, Shaping Tomorrow,
Bridging the Two’
Spreker: Generaal Denis Mercier (NATO Supreme
Allied Commander Transformation)
Moderator: Karlijn Jans (The Hague Center for
Strategic Studies)
I.s.m.: Jong Defensie
Locatie: Residentie van de Franse Ambassadeur,
Den Haag
Deelnemers: 50
EXCURSIE JONGE ATLANTICIDatum: 19 augustus
Onderwerp: Wandeling Atlantikwall en Bunkermuseum
Spreker: Gids van het Gilde Den Haag
Locatie: Den Haag
Deelnemers: 11
JOHAN DE WITT CONFERENTIE 2018Datum: 6 september
Onderwerp: ‘De jeugd bepaalt de koers’
Sprekers: Vice-admiraal Rob Kramer (Commandant
Zeestrijdkrachten), Anneke Broekers-
Knol (voorzitter Eerste Kamer), Ronald
Prins (oprichter FOX-IT)
Moderator: Richard van Hooijdonk
I.s.m.: Stichting Pugno Pro Patria in Mare, KIM
Alumni Vereniging
Locatie: Hal 4 aan de Maas, Rotterdam
Deelnemers: 250
2018
Jonge Atlantici / Netherlands Atlantic Youth
Permanent Vertegenwoordiger bij de NAVO Marjanne de
Kwaasteniet in gesprek met Dieuwertje Kuijpers (moderator) en
het publiek over Nederland en de NAVO tijdens NATO Night 2018/
Dutch Permanent Representative to NATO Marjanne de Kwaasteniet
talks to Dieuwertje Kuijpers (moderator) and the audience about the
Netherlands and NATO during NATO Night 2018
Jonge Atlantici krijgen een rondleiding langs de Atlantikwall en
door het Bunkermuseum op 19 augustus / Student patrons get a tour
of the Atlantikwall and the Bunkermuseum on August 19th
Luitenant-generaal Dennis Luyt (Commandant Luchtstrijdkrachten) spreekt het publiek toe
tijdens de Jonge Atlantici bijeenkomst ‘The Final Frontier: Defensie in de ruimte’ op
13 maart / Lieutenant General Dennis Luyt (Commander Royal Netherlands Air Force)
addresses his audience during the Netherlands Atlantic Youth meeting “The Final Frontier:
Security in Space”
>
>
>
11
NAVO-BEZOEK Datum: 25 september
Onderwerp: Rondleiding
Sprekers: medewerkers van het NAVO-hoofdkwartier
Locatie: NAVO-hoofdkwartier te Brussel
Deelnemers: 30
EXCURSIE Datum: 9 oktober
Onderwerp: Bezoek USS Forrest Sherman
I.s.m.: Amerikaanse Ambassade
Sprekers: medewerkers Amerikaanse marine
Locatie: Haven van Amsterdam
Deelnemers: 20
SIMULATIEDatum: 16 november
Onderwerp: Simulation Civil-Military Cooperation in the
Baltics
Sprekers: Natalia Wojtowicz (CIMIC Centre of
Excellence)
Locatie: Kromhout Kazerne, Utrecht
Deelnemers: 10
Onderwijs
De Atlantische Onderwijscommissie (AOC) besteedt veel
aandacht aan voorlichting over trans-Atlantische
veiligheidsvraagstukken aan docenten en scholieren in de
bovenbouw van het Voortgezet Onderwijs en het Hoger
Beroepsonderwijs (HBO).
De Onderwijscommissie organiseert conferenties,
regionale (nascholings)seminars en studiereizen voor
docenten in het Voortgezet Onderwijs en het HBO.
Docenten ontvangen voor hun deelname een
nascholingsverklaring, mogelijk gemaakt door de
samenwerking met vakverenigingen voor docenten.
Drie docentenverengingen, te weten de Vereniging voor
docenten Geschiedenis en staatsinrichting in Nederland
(VGN), de Nederlandse Vereniging van Leraren
Maatschappijleer (NVLM) en het Koninklijk Nederlands
Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) zijn in de
Onderwijscommissie vertegenwoordigd.
De Atlantische Onderwijscommissie organiseert ook
jaarlijks een profielwerkstukkenproject voor HAVO- en
VWO-leerlingen. Koppels van middelbare scholen uit het
hele land kunnen meedoen aan dit project en krijgen zo de
gelegenheid een profielwerkstuk (PWS) te schrijven op het
terrein van internationale vrede en veiligheid.
De Atlantische Onderwijscommissie heeft een
onderwijsbestand van ruim 2.000 secties van scholen die op
de hoogte worden gehouden van de verschillende
activiteiten die worden georganiseerd. Daarnaast is er ook
een digitaal adressenbestand van 1.000 docenten die per
e-mail nieuws over de activiteiten ontvangen.
Ten slotte geeft de Commissie (digitaal) lesmateriaal uit.
Op de website staan lesmodules met veel informatie over
actuele internationale veiligheidsontwikkelingen.
Leerlingen kunnen zelf door middel van individuele en
groepsopdrachten met de onderwerpen aan de slag.
Onderwijscommissie
In 2018 vonden er drie wijzigingen plaats in de Atlantische
Onderwijscommissie.
Drs. W.T.L. (Wilma) Peters, docent Aardrijkskunde/
Geography (TTO) aan het Over Betuwe College te Bemmel,
trad terug.
T. (Thomas) Klijnstra MSc, vertegenwoordiger namens de
NVLM, vakdidacticus Maatschappijleer aan de Universiteit
van Amsterdam en docent Maatschappijleer aan het
Adriaan Roland Holst College, trad toe.
D. (Daan) Verhoeven MEd/MSc, docent maatschappijleer
aan het Dalton Den Haag trad toe.
De bestuurssamenstelling was op 31 december 2018 als
volgt:
· drs. H. (Hans) Luyendijk, voorzitter
Voormalig rector, Dalton Den Haag
· dr. A. (Bram) Boxhoorn, secretaris
Directeur, Atlantische Commissie
· drs. M. (Martin) Bakker
Docent aardrijkskunde, Segbroek College, Den Haag
· A-M. (Anne-Marit) Dannijs
Hogeschooldocent maatschappijleer, Instituut voor
Lerarenopleidingen, Hogeschool Rotterdam
· T. (Tanja) Groenendijk-de Vos MA
Amerikanist
· T. (Thomas) Klijnstra MSc
Vertegenwoordiger namens de NVLM, vakdidacticus
Maatschappijleer, Universiteit van Amsterdam, docent
Maatschappijleer, Adriaan Roland Holst College
2018
12
· P. (Paul) Lemmens
Vertegenwoordiger namens de VGN; docent geschiedenis,
De Nassau Scholengemeenschap, Breda
· S. (Sybo) Mocking MA
Docent geschiedenis, Scala College, Alphen a/d Rijn
· drs. W.F. (Frederik) Oorschot
Vertegenwoordiger namens het KNAG; docent
aardrijkskunde, NSG Groenewoud, Nijmegen
· drs. R. (Robert) de Oude
Docent geschiedenis en maatschappijleer, Walburgcollege,
Zwijndrecht; lid commissie bovenbouw HAVO-VWO, VGN
· J. (Jos) Roozenbeek
Projectmanager border control, TUI
· N. (Nelleke) van der Vlist – van Zanten MEd
Docent geschiedenis, CSG Willem de Zwijger,
Schoonhoven
· D. (Daan) Verhoeven MEd/MSc
Docent maatschappijleer, Dalton Den Haag
· R. (Romy) Verwijk MA
Docent geschiedenis en maatschappijleer, Scala College,
Alphen a/d Rijn
· drs. J.E. (Jan Evert) Volders
Docent lerarenopleiding geschiedenis, Christelijke
Hogeschool Windesheim, Zwolle
· S. (Sjoerd) Wever MEd
Docent aardrijkskunde en geschiedenis, Schoonhovens
College, Schoonhoven
Programma’s
De Atlantische Onderwijscommissie organiseerde in
2018 een divers aanbod van activiteiten voor docenten (in
opleiding) aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappij-
leer uit het voortgezet onderwijs en Hoger Beroeps-
onderwijs en hun leerlingen.
De jaarlijkse onderwijsconferentie in het Academiegebouw
in Utrecht stond in het teken van de actuele ontwikkelingen
binnen de Europese Unie en had als titel ‘De toekomst van
het Europese project. Alle Menschen werden Brüder?’.
Circa 100 docenten uit het voortgezet onderwijs namen deel
aan deze conferentie, waarbij in de ochtend inhoudelijke
lezingen op het programma stonden en in de middag
praktische workshops. Een van de workshops stond in het
teken van de lesmodule ’70 jaar Marshallplan’ die eind 2017
verscheen. Andere thema’s die aan bod kwamen waren
onder meer de Brexit, de Catalaanse afscheidingsbeweging
in Spanje, de Frans-Duitse as als motor van Europese
integratie en de politieke ontwikkelingen in Hongarije.
De prijsuitreiking van het profielwerkstukkenproject editie
2017-2018 vond dit jaar plaats in de Tweede Kamer. CDA-
Tweede Kamerlid en defensiewoordvoerder Hanke Bruins
Slot, tevens bestuurslid van het Algemeen Bestuur van de
Atlantische Commissie, verwelkomde alle deelnemers van
het project in de fractiekamer van het CDA. Daar sprak
Bruins Slot de deelnemers toe en maakte zij de winnaar van
het project bekend. Dit jaar werden Demi Oomen en
Rachèlle Boshuizen van het Stedelijk Gymnasium
Schiedam uitgeroepen tot winnaars met hun werkstuk
getiteld ‘Populisme en haar rol op het gebied van veiligheid’.
Eind juni startte een nieuwe editie van het profielwerk-
stukkenproject met dit keer 11 ambitieuze koppels. De
startbijeenkomst vond plaats op de Universiteit Leiden,
Campus Den Haag. De koppels kregen presentaties over
het werk van de Atlantische Commissie en de
verwachtingen van de organisatie ten opzichte van de
deelnemers. Op hun beurt presenteerden de deelnemers in
een ‘pitch’ het thema van hun profielwerkstuk. Na de
zomervakantie startte het begeleidingstraject met als doel
een ‘excellent’ profielwerkstuk te schrijven over een thema
gerelateerd aan ‘Internationale Vrede & Veiligheid’. Er
vonden nog twee plenaire bijeenkomsten plaats en een
één-op-één bijeenkomst op het kantoor van de Atlantische
Commissie in Den Haag.
Op 7 november 2018 organiseerde de AOC in samenwerking
met de Christelijke Hogeschool Windesheim en de NHL
Stenden Hogeschool de Noordelijke Onderwijsconferentie
in Zwolle. Het thema dat centraal stond was ‘America First.
Wat betekent een terugtrekkende Verenigde Staten voor
Europa en Nederland?’. Een viertal sprekers belichtte dit
thema vanuit verschillende invalshoeken (actualiteit,
historie, economisch en in relatie tot de opkomst van
China). Ca. 100 deelnemers woonden het programma bij,
waaronder een groot aantal studenten van de
lerarenopleidingen aardrijkskunde, geschiedenis en
maatschappijleer van de Christelijke Hogeschool
Windesheim en NHL-Stenden Hogeschool.
De jaarlijkse studiereis van de AOC ging wederom naar
Boston en New York City. De studiereis stond in het teken
van onderwijskundige bezoeken aan middelbare scholen en
gesprekken met onderwijsexperts op Harvard University en
MIT en bij de United Teachers Federation. Daarnaast waren
de aankomende Amerikaanse midterm-verkiezingen ook een
belangrijk thema. De Amerikaanse politiek was onder meer
onderwerp van een discussie met correspondenten Michiel
Vos, Bernard Hammelburg en Derk-Jan Eppink op het
Nederlands consulaat in New York. Dit jaar namen er
13 docenten deel aan de studiereis.
2018
Atlantische Onderwijscommissie / Atlantic Education Committee
Docenten in de Senaatszaal van
het Academiegebouw in Utrecht
tijdens de Atlantische Onderwijs-
conferentie op 15 februari / Teachers
in de Senateroom of the University
Hall in Utrecht during the Atlantic
Education Conference on
February 15th
Dr. Naná de Graaff (VU) vertelt op de
Noordelijke Onderwijsconferentie op
7 november over de gevolgen van de
Amerikaanse terugtrekking uit het
Klimaatakkoord van Parijs / Dr. Naná de
Graaff talks about the consequences of the
withdrawal of the United States from the
Climate Agreement of Paris, on the
Northern Education Conference on
November 7th
>
>
13
ATLANTISCHE ONDERWIJSCONFERENTIEDatum: 15 februari
Onderwerp: De toekomst van het Europese project. ‘Alle
Menschen werden Brüder?’
Sprekers: Hanco Jürgens (Duitsland Instituut
Amsterdam), Titia Ketelaar (NRC
Handelsblad), Sarah de Lange (Universiteit
van Amsterdam), Eric Storm (Universiteit
Leiden), Joris Schapendonk (Radboud
Universiteit), Albertine Bloemendal
(Universiteit Leiden), Tanja Groenendijk
(Atlantische Onderwijscommissie), Robert
de Oude (Walburg College, Zwijndrecht;
Atlantische Onderwijscommissie), Ferenc
Zsolt Szabo (Capgemini)
Moderator: Hans Luyendijk (voorzitter Atlantische
Onderwijscommissie)
Locatie: Academiegebouw, Utrecht
Deelnemers: 80 docenten (in opleiding)
UITREIKING PROFIELWERKSTUKKENPROJECTDatum: 29 maart
Spreker: Hanke Bruins Slot (Tweede Kamer, CDA)
Locatie: Tweede Kamer, Den Haag
Deelnemers: 45 deelnemers profielwerkstukkenproject
PROFIELWERKSTUKKENPROJECTDatum: 29 juni
Onderwerp: Startbijeenkomst profielwerkstukkenproject
Locatie: Universiteit Leiden (Campus Den Haag)
Deelnemers: 20 deelnemers profielwerkstukkenproject
INFORMATIEBIJEENKOMST DOCENTENREISDatum: 20 september
Onderwerp: Informatiebijeenkomst Docentenreis 2018
Locatie: Vredenburg vergadercentrum, Utrecht
Deelnemers: 15 deelnemers aan de docentenreis
DOCENTENREIS VS ATLANTISCHEONDERWIJSCOMMISSIEDatum: 17-24 oktober
Onderwerp: Het Amerikaanse onderwijs en de
Amerikaanse Congresverkiezingen
Sprekers: Lokale Amerikakenners en
onderwijskundigen
Locatie: Boston en New York City
Deelnemers: 15 docenten en begeleiders
NOORDELIJKE ONDERWIJSCONFERENTIEDatum: 7 november
Onderwerp: ‘America First: Een terugtrekkende
Verenigde Staten en de gevolgen voor
Europa en Nederland’
Sprekers: Ine Megens (Rijksuniversiteit Groningen),
Hugo Erken (RaboResearch), Naná de
Graaff (Vrije Universiteit), Ruud van Dijk
(Universiteit van Amsterdam)
Moderator: Hans Luyendijk (voorzitter Atlantische
Onderwijscommissie)
I.s.m.: Christelijke Hogeschool Windesheim, NHL
Stenden Hogeschool
Locatie: Nieuwe Buitensociëteit, Zwolle
Deelnemers: 85 docenten (in opleiding)
Lesmateriaal
In de zomer van 2018 werd de lesmodule ‘Territoriale
conflicten in de Zuid-Chinese Zee’ geüpdatet en
beschikbaar gemaakt op de website. Ook werd de in 2017 tot
stand gekomen lesmodule over ’70 jaar Marshallplan’ verder
verspreid onder docenten geschiedenis in het land. Onder
meer op de Atlantische Onderwijsconferentie werd van de
gelegenheid gebruik gemaakt om de lesmodule onder de
aandacht te brengen van de aanwezige docenten.
Publieksbijeenkomsten
De openbare bijeenkomsten zijn bedoeld om verschillende
belangrijke doelgroepen van de Atlantische Commissie
(begunstigers, studenten, politici, journalisten, weten-
schappers, beleidsambtenaren van de ministeries van
Buitenlandse Zaken en Defensie, leden van het corps
diplomatique) voor te lichten over actuele thema’s uit de
nationale en internationale politieke betrekkingen. Daartoe
worden één of meerdere sprekers uitgenodigd die hun licht
laten schijnen over het onderwerp. Na de inleidingen gaan
de sprekers met elkaar, de moderator en met de zaal in
discussie.
Programma’s
In de publieksprogramma’s van 2018 werd voornamelijk de
aandacht gevestigd op het belang van een duidelijke,
eensgezinde koers op het gebied van nationale, Europese
en internationale defensie. Minister Bijleveld opende het
jaar met de presentatie van de Defensienota, waarna
2018
14
programma’s volgden omtrent het groeiend aantal militaire
missies op initiatief van de NAVO, en de gevolgen hiervan
voor het Nederlandse en Europese veiligheidsbeleid. Matt
Mayer, Trumpkenner en -supporter, reflecteerde met een
geëngageerd jong publiek op het eerste jaar van Trumps
presidentstermijn. Daarnaast vond er een goed bezochte
bijeenkomst rondom de NAVO-top in juli plaats, waarbij
onder andere ambassadeur Marjanne de Kwaasteniet sprak
over haar visie op de uitkomst van de top.
SYMPOSIUMDatum: 15 januari
Onderwerp: ‘De Defensienota: een nieuw perspectief
voor de krijgsmacht’
Spreker: Ank Bijleveld (Minister van Defensie),
Sabine Mengelberg (universitair docent
Internationale Veiligheidsstudies, NLDA),
Timo Koster (directeur Defence Policy and
Capabilities, NAVO), Jean Debie
(voorzitter Vakbond voor Burger en Militair
defensiepersoneel), Ko Colijn (researcher,
Instituut Clingendael; lid, Adviesraad
Internationale Vraagstukken), Pieter
Cobelens (oud-directeur MIVD), Hanke
Bruins Slot (Tweede Kamer, CDA),
Isabelle Diks (Tweede Kamer, Groenlinks),
Frank van Kappen (Eerste Kamer, VVD),
Herman Schaper (Eerste Kamer, D66)
Moderator: Sophie Derkzen (journalist)
Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag
Deelnemers: 180
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 19 februari
Onderwerp: 1 jaar Trump
Spreker: Matt Mayer (Opportunity Ohio)
Moderator: Rick Nieman (journalist)
Locatie: De Balie, Amsterdam
Deelnemers: 50
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 19 maart
Onderwerp: ‘The Integration of Dutch-German Land
Forces: an Example for Closer European
Defence Cooperation?’
Sprekers: Generaal-majoor Markus Laubenthal
(Commander, 1st Panzerdivision,
Bundeswehr), Brigadegeneraal Jan
Swillens (Commandant, 43
Gemechaniseerde Brigade, Koninklijke
Landmacht), André Bosman (Tweede
Kamer, VVD), Isabelle Diks (Tweede
Kamer, Groenlinks), Herman Schaper
(Eerste Kamer, D66)
Moderator: Angelien Eijsink (bestuurslid, Atlantische
Commissie)
Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag
Deelnemers: 170
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 23 april
Onderwerp: ‘NATO’s Re-pivot to Europe? Questions and
Opportunities in a New Era’
Sprekers: Generaal-majoor Timothy McGuire
(Deputy Commanding General, US Army
Europe), Brigadegeneraal Nico Tak
(Directeur Training en Operaties, Koninklijke
Landmacht), prof. dr. Jan Hoffenaar
(Utrecht University; Nederlands Instituut
voor Militaire Historie)
Moderator: Michiel van Campen (Executive Director,
Permits Foundation; Secretaris, Bestuur
Atlantische Commissie)
Locatie: Sociëteit de Witte, Den Haag
Deelnemers: 70
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 15 mei
Onderwerp: De intensivering van de Frans-Duitse
samenwerking en de gevolgen voor het
Nederlandse Europabeleid
Sprekers: Paul Scheffer (Universiteit van Tilburg),
Pieter Feith (oud-diplomaat), Wim
Boonstra (hoogleraar monetaire zaken, VU;
RaboResearch, Rabobank)
Moderator: Robert van de Roer (diplomatiek expert,
communicatiedeskundige)
Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag
Deelnemers: 130
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 25 juni
Onderwerp: Seminar NAVO-top
Sprekers: Ambassadeur Marjanne de Kwaasteniet
(Permanent Vertegenwoordiger bij de
NAVO), Jamie Shea (NAVO
Hoofdkwartier), Roland Freudenstein
(Mertens Institute Brussels), Kenneth
Gardner (U.S. Embassy), John Hulsman
(John C. Hulsman Enterprises).
Moderator: Robert van de Roer (diplomatiek expert,
communicatiedeskundige)
Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag
Deelnemers: 120
2018
Publieksbijeenkomsten / Public Meetings
Minister Bijleveld beantwoordt een publieksvraag, met naast zich een panel bestaande uit Kamerleden Hanke Bruins Slot (CDA) en Isabelle Diks (GroenLinks), en
senatoren Frank van Kappen (VVD) en Herman Schaper (D66) / Minister Bijleveld answers a question from the audience, standing beside a panel of Second Chamber members
Hanke Bruins Slot (CDA) and Isabelle Diks (Groenlinks), and senators Frank van Kappen (VVD) and Herman Schaper (D66)
Matt Mayer deelt zijn visie op Trumps eerste presidentsjaar met moderator
Rick Nieman en het publiek op 19 februari / Matt Mayer shares his vision on
Trump’s first year as president with the audience and moderator Rick Nieman
on February 19th
Brigadegeneraal Jan Swillens (Koninklijke Landmacht) en generaal-majoor
Markus Laubenthal (Bundeswehr) beantwoorden publieksvragen over de
Duits-Nederlandse militaire samenwerking / Brigadier general Jan Swillens
(Royal Netherlands Army) en Major general Markus Laubenthal (Bundeswehr)
answer questions about German-Dutch defence cooperation
>
>
>
15
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 3 oktober
Onderwerp: ‘Canadian and Dutch Perspectives on the eFP
presence in the Baltics’
Sprekers: Christian Leuprecht (Royal Military
College Canada), majoor Ruud Lenoir
(Koninklijke Landmacht), H.E. Sabine
Nölke (Ambassador van Canada in
Nederland).
Moderator: Luitenant-generaal b.d. Ton van Loon
(Atlantische Commissie; Koninklijke
Landmacht)
I.s.m.: Embassy of Canada
Locatie: Koninklijke Schouwburg, Korte Voorhout 3,
The Hague
Deelnemers: 110
PUBLIEKSBIJEENKOMSTDatum: 10 december
Onderwerp: ‘International Security, Stakes and
Perspectives: Mali’’
Spreker: Brigade-generaal Marc Ollier (former
stafchef van MINUSMA)
Moderator: Luitenant-generaal b.d. Ton van Loon
(Atlantische Commissie; Koninklijke
Landmacht)
I.s.m.: Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de
Krijgsmacht (KVBK)
Locatie: Ministerie van Defensie, Den Haag
Deelnemers: 100
Studiebezoeken NAVO
De Atlantische Commissie organiseert jaarlijks enkele
studiebezoeken aan het NAVO-hoofdkwartier voor
specifieke doelgroepen. Zij worden tijdens een werkdiner en
een dagprogramma op de hoogte gebracht van de jongste
ontwikkelingen binnen de verdragsorganisatie door leden
van de Internationale Staf en medewerkers van diverse
permanente vertegenwoordigingen. In 2018 werden twee van
dergelijke bezoeken aan het in 2018 betrokken nieuwe
NAVO-hoofdkwartier georganiseerd, in samenwerking met
NATO’s Public Diplomacy Division.
Programma’s
STUDIEBEZOEK NAVO-HOOFDKWARTIERDatum: 15 juni
Onderwerp: Rondleiding journalisten
Sprekers: Ambassadeur Marjanne de Kwaasteniet
(Permanent Vertegenwoordiger bij de
NAVO), medewerkers van het NAVO-
hoofdkwartier
I.s.m.: NATO’s Public Diplomacy Division
Locatie: NAVO-hoofdkwartier, Brussel
Deelnemers: 9 journalisten
STUDIEBEZOEK NAVO-HOOFDKWARTIERDatum: 25 september
Onderwerp: Rondleiding Jonge Atlantici
Sprekers: medewerkers van het NAVO-hoofdkwartier
I.s.m.: NATO’s Public Diplomacy Division
Locatie: NAVO-hoofdkwartier, Brussel
Deelnemers: 30 studenten en young professionals
Overige programma’s
Studiereis journalisten
In verkiezingsjaren in de Verenigde Staten organiseert de
Atlantische Commissie een studiereis van een week voor
Nederlandse journalisten naar dit land. In 2018 bezochten
negen journalisten de ‘swing state’ Florida en Washington
D.C. aan de vooravond van de Amerikaanse midterm-
verkiezingen. Zij spraken onder andere met politici van
beide partijen, vertegenwoordigers van denktanks, mede-
journalisten en met de Nederlandse plaatsvervangend
ambassadeur in Washington.
Programma
STUDIEREIS JOURNALISTENDatum: 22-28 oktober
Onderwerp: Amerikaanse midterm-verkiezingen
Locaties: West Palm Beach (FL), Washington D.C.
Deelnemers: 9 journalisten: Marno de Boer (Trouw),
Paul Brill (Het Parool), Laila Frank (De
Groene Amsterdammer), Tobias den Hartog
(Algemeen Dagblad), Arendo Joustra
(Elsevier Weekblad), Daphne Lammers
(RTL Nieuws), Bertine Moenaff (EO –
NPO Radio 1), Ruth Oldenziel (TU
Eindhoven), Victor Pak (Freelance)
2018
16
Leerstoel
De Atlantische Commissie heeft in 2005 een bijzondere
leerstoel Moderne Trans-Atlantische Betrekkingen
ingesteld aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van
de Universiteit van Amsterdam. De leerstoel werd tot
november 2016 bekleed door dr. Marianne van Leeuwen.
In 2018, evenals in 2017, bleef deze leerstoel vacant.
Dwight D. Eisenhower Scriptieprijs
De Atlantische Commissie heeft een tweejaarlijkse
scriptieprijs ingesteld op het gebied van trans-Atlantische
betrekkingen: de Dwight D. Eisenhower-scriptieprijs. De
prijs beoogt de wetenschappelijke belangstelling en de
aandacht voor dit thema onder studenten te vergroten. De
prijs is bedoeld voor masterstudenten Geschiedenis,
Politicologie, of een verwant vakgebied, die een excellente
scriptie hebben geschreven (in het Nederlands of Engels)
over een onderwerp op het vakgebied van de moderne
trans-Atlantische betrekkingen. Het gaat hierbij om de
politieke, economische en/of culturele banden tussen de
Verenigde Staten en Europa, of Nederland in het bijzonder.
Via een systeem van nominatoren (docenten van
verschillende universiteiten) worden kandidaten
geselecteerd. In november 2018 heeft de jury de winnaar
bepaald van de editie 2017-2018. De bekendmaking en
prijsuitreiking vond plaats in januari 2019. Thijs Visser,
afgestudeerd Masterstudent Geschiedenis aan de
Universiteit van Amsterdam, heeft met zijn scriptie Space
Superiority: The United States Air Force and Challenge of
Spaceflight, 1957-1963 de Dwight D. Eisenhower-scriptieprijs
2017-2018 gewonnen.
Visser liet drie andere kandidaten achter zich. Dit waren
Jeroen Wittgen van de Nederlandse Defensie Academie
met zijn scriptie European Burden Sharing in Counter-Piracy
Operations, Waseh Noerzay van de Universiteit Utrecht met
American Exceptionalism During the Afghan Soviet War 1979-
1989 en Tijmen Dalhuijsen van de Universiteit Utrecht met
The United States and Iraq: From enemies to friends and back,
ten years of US-Iraqi relationship 1983-1993.
De jury van de Dwight D. Eisenhower-scriptieprijs bestaat
uit:
· Dr. A. Boxhoorn (voorzitter)
· M. Katsman MA (secretaris)
· Drs. R.H. Cuperus (Wiardi Beckman Stichting)
· Drs. A.J. van der Peet (Nederlands Instituut voor
Militaire Historie)
Atlantic Treaty Association
De Atlantische Commissie is lid van de Atlantic Treaty
Association (ATA), de netwerkorganisatie van alle
Atlantische Commissies in de wereld. Twee maal per jaar
organiseert de ATA een vergadering voor al haar leden. Ook
Jonge Atlantici heeft een internationale moederorganisatie:
de Youth Atlantic Treaty Association (YATA).
Programma
Jonge Atlantici was ook in 2018 goed vertegenwoordigd op
het internationale vlak.
Jonge Atlantici-voorzitter John Jacobs werd in oktober 2016
verkozen tot President of YATA, en bekleedde deze functie
ook in 2018.
GENERAL ASSEMBLY YATADatum: 3-4 maart
Locatie: Brussel
Deelnemers: namens Jonge Atlantici: Lennart Freud
(coördinator)
COUNCIL ATA Datum: 20-21 juni
Locatie: Brussel
Deelnemers: namens de Atlantische Commissie: Alex
Krijger (vicevoorzitter)
namens Jonge Atlantici: John Jacobs
(voorzitter)
GENERAL ASSEMBLY ATA & YATADatum: 26-29 september
Locatie: Boekarest
Deelnemers: geen deelnemers namens de Atlantische
Commissie
2018
Publieksbijeenkomsten / Public Meetings
Robert van de Roer (moderator) vraagt Paul Scheffer (Universiteit van Tilburg),
Pieter Feith (oud-diplomaat) en Wim Boonstra (VU; Rabobank) naar hun blik op de
intensivering van de Frans-Duitse samenwerking / Robert van de Roer (moderator) asks
Paul Scheffer (Tilburg University), Pieter Feith (former diplomat) and Wim Boonstra
(VU Amsterdam; Rabobank) for their take on the intensification of the Franco-German
cooperation
NAVO experts bespreken hun verwachtingen voor de NAVO-top in Brussel, op het
NAVO-seminar op 25 juni. Vlnr: Jamie Shea (NATO HQ), John Hulsman (John C.
Hulsman Enterprises), Roland Freudenstein (Wilfried Martens Centre for European
Studies) en Robert van de Roer (moderator) / NATO experts discuss their expectations for
the NATO summit in Brussels, during the NATO seminar on June 25th. From left to right:
Jamie Shea (NATO HQ), John Hulsman (John C. Hulsman Enterprises), Roland Freudenstein
(Wilfried Martens Centre for European Studies) and Robert van de Roer (moderator)
Jamie Shea (NAVO HQ) en Permanent Vertegenwoordiger bij de
NAVO Marjanne de Kwaasteniet beantwoorden vragen van het
publiek en moderator Robert van de Roer over de agenda van de
komende NAVO-top in Brussel / Jamie Shea (NATO HQ) and Dutch
Permanent Representative to NATO Marjanne de Kwaasteniet answer
questions from the moderator and the audience regarding the agenda of
the coming NATO summit in Brussels
>
>>
17
Media
Atlantisch Perspectief
Atlantisch Perspectief (AP) is het tijdschrift van de
Atlantische Commissie. Het blad verschijnt zes keer per
jaar en bevat opinieartikelen, analyses en columns over
actuele ontwikkelingen op het gebied van de internationale
betrekkingen en veiligheidspolitiek.
Op de website zijn alle artikelen die zijn verschenen tussen
1991 en 2018 gratis te raadplegen en doorzoekbaar op
auteur en titel.
Redactie
De redactie van Atlantisch Perspectief bestaat uit een
eindredacteur, een Redactionele Adviesraad en een
Internationale Adviesraad. De redactie onderging in 2018
een enkele wijziging: Niklaas Hoekstra trad terug uit de
Adviesraad.
De redactie van Atlantisch Perspectief was op
31 december 2018 als volgt samengesteld:
Eindredacteur
· M. (Maarten) Katsman MA
Adviesraad
· dr. A. (Bram) Boxhoorn, voorzitter
Directeur, Atlantische Commissie
· prof. dr. I.G.B.M. (Isabelle) Duyvesteyn
Hoogleraar ‘Global History’, Universiteit Leiden;
· genmaj marns b.d. mr. drs. C. (Kees) Homan
Veiligheidsdeskundige
· dr. P.A. (Paul) van Hooft
Max Weber Fellow, European University Institute, Florence
· J. (Joris) Janssen Lok
Marketing Manager / Team Leader Future Market
Requirements, Thales Nederland BV
· prof. dr. R.V.A. (Ruud) Janssens
Hoogleraar Amerikanistiek, Universiteit van Amsterdam
· prof. dr. W. (Wim) Klinkert
Universitair hoofddocent Militaire Geschiedenis,
Nederlandse Defensie Academie; Hoogleraar Militaire
Geschiedenis, Universiteit van Amsterdam
· drs. J.M.D. (Hans) van Leeuwe
Senior Adviseur Strategie en Beleidsontwikkeling,
Hoofddirectie Beleid, Ministerie van Defensie
· prof. dr. M. (Marianne) van Leeuwen
Emeritus bijzonder hoogleraar Moderne Trans-Atlantische
Betrekkingen, Universiteit van Amsterdam
· drs. S.N. (Sabine) Mengelberg
Universitair docent Internationale Veiligheidsstudies,
Nederlandse Defensie Academie, Breda
· drs. A.J. (Anselm) van der Peet
Wetenschappelijk medewerker, Nederlands Instituut voor
Militaire Historie, Den Haag
· dr. S.J.G. (Sebastian) Reyn
Directeur Strategie, Beleidsontwikkeling en Innovatie,
Ministerie van Defensie
Internationale Adviesraad
· Dr. Hans Binnendijk
Senior Fellow, Center for Transatlantic Relations, Paul H.
Nitze School of Advanced International Studies, Johns
Hopkins University, Washington D.C.
· Dr. Ann-Sofie Dahl
Associate Professor and Senior Research Fellow, Center
for Military Studies, Copenhagen; Adjunct Fellow, Center
for Strategic and International Studies, Washington D.C.
· Marten van Heuven
Senior Consultant, RAND Corporation, Washington D.C.
· Prof. dr. Jan Willem Honig
Senior Lecturer, Department of War Studies, King’s
College, Londen
· Prof. dr. Margarita Mathiopoulos
Chief Executive Officer, EAG European Advisory Group,
Berlijn
· Prof. dr. Alexander Moens
Professor of International Relations, Simon Fraser
University, Burnaby (BC), Canada
· Dr. Henning Riecke
Head, Transatlantic Relations Program, Deutsche
Gesellschaft für Auswärtige Politik, Berlijn
· Stanley Sloan
Visiting scholar, Rohatyn Center for International Affairs,
Middlebury College (VT), Verenigde Staten
Artikelen
Atlantisch Perspectief 2018 kenmerkte zich wederom door
een verscheidenheid aan onderwerpen. De NAVO-top in
juli, de eerste officiële top met president Trump, vormde een
dankbaar onderwerp voor een Engelstalig themanummer.
Militaire ontwikkelingen in Nederland kwamen ook
uitgebreid aan bod, zoals de intensieve samenwerking
tussen Duitse en Nederlandse landmachteenheden en de
effectiviteit van het Defensie Cyber Commando.
2018
Daarnaast behandelde Atlantisch Perspectief in 2018 op
thematische wijze veiligheidsonderwerpen per regio. De
tweede editie stond bijvoorbeeld in het teken van het
Midden-Oosten, met onder andere artikelen over de
geschiedenis van westerse interventies aldaar en de
problematiek rond Koerdische autonomie. De derde editie
ging voor een groot deel over Afrika, met aandacht voor
migratiestromen naar Europa, en ook voor het probleem van
zeldzame grondstoffen.
Alle artikelen die in 2018 in Atlantisch Perspectief zijn
verschenen, zijn na te lezen op de website:
www.atlantischecommissie.nl/media/archief-ap/
Verschenen: 6x
Oplage: 1.200 ex.
Overige publicaties
JAARVERSLAG 2017Verschenen: mei 2018
Oplage: 500
Op de website staat een overzicht van alle publicaties die
de Atlantische Commissie in de afgelopen jaren heeft
uitgegeven.
Opiniepeiling
In 2018 is er geen opiniepeiling uitgevoerd in opdracht van
de Atlantische Commissie. De uitgebreide resultaten van
het opinieonderzoek over de NAVO, uitgevoerd in november
2017 door onderzoeksbureau Kantar Public (voorheen TNS
NIPO) op verzoek van de Atlantische Commissie, zijn na te
lezen op de website.
Website
Op de website van de Atlantische Commissie
(www.atlcom.nl of www.atlantischecommissie.nl) staat
informatie over de organisatie, doelstellingen en de vele
activiteiten van de Atlantische Commissie, de Atlantische
Onderwijscommissie en Jonge Atlantici.
Op de homepage staan trans-Atlantisch nieuws en
achtergronden (‘must-reads’) die twee maal per week
worden ververst. De bezoeker wordt attent gemaakt op
artikelen van gerenommeerde (internationale) tijdschriften,
denktanks, websites en blogs.
Veel onderwijspublicaties kunnen online worden ingezien
en docenten en leerlingen kunnen werken met de
verschillende lesmodules en websheets. In het archief van
Atlantisch Perspectief staan alle artikelen die tussen 1991 en
2018 zijn verschenen. Via de site kunnen geïnteresseerden
zich ook aanmelden voor programma’s van de Atlantische
Commissie, en (video)verslagen lezen en bekijken van
afgelopen bijeenkomsten.
In 2018 werd de site 18.186 keer bezocht door 17.700
bezoekers, beide een lichte stijging van 3% ten opzichte van
2017. In totaal werden er 70.234 pagina’s bekeken, een daling
van 10,6% ten opzichte van het vorige jaar.
Sociale media
De Atlantische Commissie en Jonge Atlantici zijn actief op
Facebook en Twitter. In 2018 is Jonge Atlantici ook actief
geworden op Instagram. De sociale media worden ingezet
voor het vergroten van de naamsbekendheid van zowel de
Atlantische Commissie als Jonge Atlantici. Daarnaast
worden onze volgers via deze nieuwe media op de hoogte
gehouden van de activiteiten die worden georganiseerd, en
van de publicaties die verschijnen.
De Facebookpagina van de Atlantische Commissie had op
31 december 2018 1.358 vind-ik-leuks, die van de Jonge
Atlantici-groep 954 en van de Jonge Atlantici-pagina 1.157.
Er werd in 2018 288 keer een bericht gepost op de pagina
van de Atlantische Commissie, 233 keer op de pagina van
Jonge Atlantici en 184 keer in de Jonge Atlantici-groep.
Het aantal volgers op Twitter was op 31 december 2018 879.
Er werden in 2018 827 tweets en retweets verzonden.
In 2018 is Jonge Atlantici begonnen met Instagram. Op 31
december 2018 had deze pagina 130 volgers. In 2018 zijn er
26 berichten op deze pagina geplaatst.
Mediaoptredens, lezingen en publicaties directeur
GASTCOLLEGEDatum: 22 februari
Onderwerp: ‘NAVO in historisch perspectief: van oude
zekerheden naar nieuwe onzekerheden’
Organisatie: Radboud Universiteit (CICAM)
Locatie: Nijmegen
Deelnemers: 50 studenten
18
2018
19
LEZINGDatum: 3 april
Onderwerp: ‘Transatlantic relations in historical
perspective’
Organisatie: Studievereniging Europese Studies
Locatie: Amsterdam
Deelnemers: 50 studenten
LEZINGDatum: 13 april
Onderwerp: ‘Hedendaagse trans-Atlantische
betrekkingen’
Organisatie: Instituut Clingendael, t.b.v. cursus
Veiligheidsvraagstukken
Locatie: Den Haag
Deelnemers: 15
GASTCOLLEGEDatum: 22 november
Onderwerp: ‘NAVO (bijna) 70 jaar: betekenis en
vooruitzichten’
Organisatie: Radboud Universiteit (CICAM)
Locatie: Nijmegen
Deelnemers: 50 studenten
Atlantische Commissie in de media
De volgende dag-, week- en maandbladen,
radioprogramma’s en websites besteedden in 2018 aandacht
aan (activiteiten van) de Atlantische Commissie:
· BNR Nieuwsradio (podcast)
· Maritiem Nederland
· Mierlose Krant
· Nederlands Dagblad
· Het Nieuwe Stadsblad
· NRC Handelsblad
· NRC NEXT
· Vrij Nederland
· Volkskrant
2018
20
S T I C H T I N G V O O RS T R A T E G I S C H E S T U D I E S
De Stichting voor Strategische Studies is een zelfstandige
organisatie die zorg draagt voor de wetenschappelijke
activiteiten van de Atlantische Commissie. De Stichting
richt zich op het initiëren en bevorderen van
wetenschappelijk onderzoek naar veiligheidsvraagstukken.
Dr. Isabelle Duyvesteyn bekleedde tot 1 september 2017
de bijzondere leerstoel Strategische Studies aan de
Universiteit Leiden. Haar leeropdracht omvatte
internationale veiligheid in brede zin, met speciale aandacht
voor de rol van militaire macht als instrument in het
buitenlands beleid van regeringen. Isabelle Duyvesteyn is
hoogleraar Global History bij het Instituut voor
Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Daarnaast is zij
onder andere lid van de Commissie Vrede en Veiligheid van
de Adviesraad Internationale Vraagstukken.
In 2018 bleef deze leerstoel vacant.
Het bestuur van de Stichting voor Strategische Studies
bestond op 31 december 2018 uit:
· drs. D.J. (Dirk Jan) van den Berg, voorzitter
· drs. T.A. (Alex) Krijger, vicevoorzitter
· M.W. van Campen MA, secretaris
· H.H.M. (Harry) Groen, penningmeester
· dr. A. (Bram) Boxhoorn, directeur
2018
21
S T A A T V A N B A T E N E N L A S T E N
bedragen x 1.000, afgerond op duizendtallen
BATEN
Inkomsten overheid € 500
Overige inkomsten € 0147
––––––
Totaal baten € 647
LASTEN
Platform- en netwerkactiviteiten € 144
Onderwijs € 121
Publieksprogramma’s € 149
Media € 191
Overig € 000
––––––
Totaal lasten € 605
SALDO 2018 € 42
2018
22
De directie van de Atlantische Commissie bestond op
31 december 2018 uit:
· dr. A. (Bram) Boxhoorn
Directeur van de Stichting Atlantische Commissie;
directeur van de Stichting voor Strategische Studies
D I R E C T I E
B U R E A U
Het Bureau is belast met de voorbereiding en uitvoering van
de diverse programma’s van de Atlantische Commissie. Het
houdt ook de website en de sociale media bij en
ondersteunt het Algemeen Bestuur en de subcommissies
van de Atlantische Commissie. Ten slotte verschaft het
Bureau informatie aan derden (telefonische helpdesk).
Er vond twee wijzigingen plaats in de samenstelling van het
Bureau voor 2018.
Drs. N.T.J. (Niklaas) Hoekstra trad per 31 december 2017
uit dienst als Hoofd Secretariaat.
A.K. (Karlijn) Tange MA trad per 1 januari 2018 in dienst
als Medewerker Secretariaat.
Het Bureau bestond op 31 december 2018 uit:
· L. (Lennart) Freud MA
Community Manager en Coördinator Jonge Atlantici
· M. (Maarten) Katsman MA
Eindredacteur Atlantisch Perspectief
· J.G. (Janneke) Suiskind MA*
Projectmanager Onderwijs en Jongeren
* L. (Lianne) de Vries MA verving Janneke Suiskind van
februari tot juni 2018
· A.K. (Karlijn) Tange MA
Medewerker Secretariaat
Naast de vaste staf leveren stagiairs van verschillende
universiteiten een belangrijke bijdrage aan de
werkzaamheden. In 2018 waren de volgende stagiairs
werkzaam bij de Atlantische Commissie:
· Lisa Compter (Universiteit Leiden)
· Nienke Dek (Universiteit Leiden)
· Eline Groenewegen van der Weiden (Universiteit
van Amsterdam)
· Iris Hofstee (Rijksuniversiteit Groningen)
· Erik Korenstra (Universiteit Leiden)
· Evi Sonnemans (Universiteit Leiden)
2018
Sinds haar oprichting in 1952 is de Atlantische Commissie
een forum voor het publieke debat over trans-Atlantische
veiligheidsvraagstukken. Zij geeft voorlichting over en
stimuleert onderzoek naar de betrekkingen tussen de
Verenigde Staten en Europa, ontwikkelingen in de NAVO en
Europese veiligheidskwesties. De Commissie wil hiermee
de maatschappelijke discussie over deze onderwerpen
bevorderen.
De Atlantische Commissie organiseert uiteenlopende
programma’s voor specifieke doelgroepen, zoals politici,
journalisten, universitair docenten, de bestuurswereld en
young professionals. Jonge Atlantici organiseert
programma’s voor studenten en pas-afgestudeerden. De
Atlantische Onderwijscommissie ontwikkelt programma’s
voor docenten en leerlingen in de bovenbouw van het
voortgezet onderwijs.
De Atlantische Commissie geeft ook het tijdschrift
Atlantisch Perspectief uit. Daarnaast verschijnen er
incidenteel digitale onderwijspublicaties.
De onafhankelijkheid van de Atlantische Commissie wordt
gewaarborgd door het Stichtingsbestuur, waarin onder
andere vertegenwoordigers van politieke partijen en
deskundigen op het gebied van trans-Atlantische
betrekkingen en veiligheidspolitiek zijn vertegenwoordigd.
De Atlantische Commissie maakt deel uit van de Atlantic
Treaty Association – de overkoepelende organisatie van de
ruim 40 Atlantische commissies in de meeste lidstaten van
de NAVO en in de meeste landen van het Partnership for
Peace.
De Atlantische Commissie werkt samen met overheids-
instellingen, politieke instellingen, wetenschappelijke
instituten en non-gouvernementele organisaties in binnen-
en buitenland, en op ad-hoc-basis met het bedrijfsleven.
Ten slotte initieert en steunt de Atlantische Commissie de
ontwikkeling van activiteiten van derden op het gebied van
internationale en nationale veiligheidsvraagstukken en
adviseert zij hen bij de opzet en uitvoering van projecten op
bovengenoemd gebied.
D O E L S T E L L I N G E N
Atlantische Commissie
Emmapark 12
2595 ET DEN HAAG
t 070-363.94.95
i www.atlantischecommissie.nl
· Samenstelling en redactie:
Karlijn Tange
· Eindverantwoording:
Bram Boxhoorn
· Ontwerp:
Meyer/Van Gerwen, Den Haag/Breda
· Layout:
Ervee design & drukwerk, Zoetermeer
C O L O F O N
Copyright © 2019
Atlantische Commissie
23
2018