8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
1/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
2/256
2
www.mizoramsynod.org
Published byThe Synod Literature & Publication BoardAizwl - 796 001
Mizoram
Chhut khatna - 2011Copies - 48,000Synod Literature & Publication Board
Typeset bySynod Literature & Publication Board&Printed atSynod PressAizwl - 796 001
Mizoram
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
3/256
3
www.mizoramsynod.org
A CHHUNGA THU AWMTE
1. Chhuahtu Board Thuchng ix
2. Ziaktu Thuhma x
3. Synod Ni Pawimawh (Calendar) xi
4. Kum 2012 Kohhran Ni bkte leh thupuite xiii
1) Kumthar Ni 2012 xiii
2) Zorama Chanchin |ha Thlen Ni xv
3) Tumkau Ni (Palm Sunday) xvi
4) Harhna Thlen Ni xviii
5) Maundy Thursday xix
6) Good Friday xix
7) Easter Sunday xxi
8) Pentikos Pathianni xxiii
9) Rualbanlote Ni xxiv
10) Health Sunday leh Hospital Sunday xxv
11) Ramthar Ni xxxiv
12) Kristian Chhungkaw Ni xxxv
13) NEICC |awng\ai rual Ni xxxvii
14) Khawvel Sunday School Ni xxxviii
15) Bible Sunday xxxiv
16) Krismas Programme xl17) Kum hlui thlah zan xliv18) Zanlai inkhawm xliv19) Kum thar Ni - 2013 xliv
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
4/256
4
www.mizoramsynod.org
5. 2012 Nilai Thupuite
January 4 Mizoram Presbyterian Kohhranleh Kristian Chhungkua 46
18 Chhungkua a tlangpuia thlirna 49
25 Kristian Chhungkaw awmzia 52
February 1 Kristian Chhungkua chumihring nun chherna a ni 55
8 Kristian Chhungkua chu damnahmun a ni 58
15 Kristian Chhungkua leh inrelbawlna \ha 61
22 Kristian Chhungkua chu Chanchin |hahrilna hmun a ni 65
29 Chhungkuaa mipa leh hmeichhia 68
March 7 Kristian Chhungkaw ze hrang hrangte 72
14 Kristian Chhungkaw pawimawhna - I 76
21 Kristian Chhungkaw pawimawhna - II 80
28 Kristian Chhungkua chu Kohhranin\anna a ni 84
April 11 Nupui/pasal zawn dan 88
18 Kristian inneihna - I 92
25 Kristian inneihna - II 95
May 2 Kristian inneihna - III 98
9 Nupa nun I - Inpumkhatna 101
16 Nupa nun II - Inhmangaihna 10423 Nupa nun III - Rinawmna 108
30 Nupa nun IV - Inchawimawi tawn 111
June 6 Chhungkuaa pa dinhmun 114
13 Chhungkuaa nu dinhmun 117
20 Chhungkuaa tarte dinhmun 120
27 Chhungkuaa mi danglamte dinhmun 123
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
5/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
6/256
6
www.mizoramsynod.org
14 Kohhran Fehchhuah Chhungkawlama harsatna neite tlawh 197
15 Fehchhuah Report leh |awng\aiho 197
16 Pathianni1) Khua leh tui \ha Khawtlangah 197
2) Khua leh tui \ha Ram leh hnamah 198
17 |halaite Fehchhuah 198
18 Kohhran Hmeichhiate Fehchhuah 198
19 Fehchhuah Report leh |awng\aiho 198
20 Kohhran Fehchhuah Village Council/Local Council Member-te tlawh 199
21 Kohhran Fehchhuah YMA, MHIPleh MUP hruaitute nena inkawmho 199
22 Fehchhuah Report leh |awng\aiho 199
23 Van khua leh tui
1) Van khua leh tui kan nih dan 200
2) Van khua leh tuite mawhphurhna 200
24 Kristian chhungkua leh Kohhran 201
25 Kristian chhungkua leh rawngbawlna -I 204
26 Kristian chhungkua leh rawngbawlna - II 207
27 Kristian chhungkua leh Thilpek 209
28 Ni tin chhung inkhawm 212
29 Kohhran inkhawm 215
30 Kristian Chhungkaw Ni1) (Chawhnu) Chhungkuaa Pathian Biak 217
2) (Zan) Chhungkuaa rawngbawl 218
7. 2012 Nilai Thupuite
October 3 Kristian chhungkua leh eizawnna I Hna leh a thawktu 219
10 Kristian chhungkua leh eizawnna II
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
7/256
7
www.mizoramsynod.org
Hna thawktu rilru 222
17 Kristian chhungkua leh sum leh pai Sum leh pai en dan dik 225
24 Kristian chhungkua leh ni tin nun I Kristian Chhungkua leh hun 228
31 Kristian chhungkua leh ni tin nun II Ni tin nuna kan hmachhawnte 231
November 7 Kristian khawtlang nun I Mahni anga mi dang hmangaih 234
14 Kristian khawtlang nun II Mi dang laka rilru thianghlim 237
21 Kristian khawtlang nun III Siam\hat ngai zualte 239
28 Kristian khawtlang nun IV Inbiakpawhna \ha (Media) lehkhawtlang nun 242
December 5 Kristian chhungkua leh politics I Politics-a inhnamhnawih 245
12 Kristian chhungkua leh politics II A chhe lai siam\hatu 248
19 Kristian chhungkua leh ram hmasawnna 251
8. Lehkhabu rwnte 254
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
8/256
8
www.mizoramsynod.org
CHHUAHTU BOARD THUCHANG
Nikumah khan Nilai leh Beihrual thupuiah Hun
hnuhnung thu kan zir a. Kuminah hian Kristian Chhungkuatih Rev. Zosangliana Colney ziak kan zir thung dawn a ni.He lehkhabu ziaktu Rev. Zosangliana Colney hi kan Pas-
tor chhuanvawr tak, a senior pawl takte zinga mi a ni a. BialtuPastor hna leh mawhphurhna te, Union Christian College,Barapani-a Chaplain hna te, Barak Area-a Administrative Sec-retary hna te, Mission Board Secretary hnate a thawk tawh a.Tunah hian Synod Executive Secretary hna a chelh mek a; thuhrilmi tak a ni bawk. Kristian Chhungua hi Pathian thu zirnaa a
luhchilh bk subject a ni nghe nghe. A ziak wm takin a ziakbawk a, a thu ziak pawh hi belh chian dawl hle tura ngaih a ni.
Kristian Chhungkua thu hi kum eng emaw zat kal taa\ang khan Kohhran Hmeichhiaten an buaipui nasa hle a; tunahtak phei hi chuan kan phek beih a ni ta berin a lang. Zirlaibuziaktu hian a bul thm a\anga \anin, ni tin nuna \angkaipuitheih turin a rawn chhawp chhuak a, tih takzeta kan zir phawtchuan chhung tin tan \angkaipui tham a awm a ni.
Kum danga kan tih zen zen lem loh - Feh chhuahProgramme ruahman a ni a. He ruahmanna hi kan veng lehkhawtlangin kan \angkaipui theih nan bawhzui ngei tum ila a\ha hle ang. Zirlaibuah hian zan dang ang bawkin Inrinni zan,Pathianni chawhnu leh zanah te thupui ziak sa a awm a; hengtehi thuhriltu apiangten \ha an tih anga hman \angkai mai theih ani.
Setana hian nasa takin chhung tinte hi min bei a, hekan dorl hi kan hneh ngei theihna turin he lehkhabu hi \anpuitu
\angkai tak a ni ngei ang. He lehkhabu chhiara zirtu zawngzawngte Lalpan malsawmin hruai zel che u rawh se.
(REV. THANGZAUVA)Editor
Synod Literature & Publication Board
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
9/256
9
www.mizoramsynod.org
ZIAKTU THUHMA
Synod Executive Committee chuan kum 2012 NilaiZan Thupui Kristian Chhungkua tih ziak turin min loruat ve a. Theih tawp chhuaha ziak ve ka tum laiin mahnizawh loh mawhphurhna Synod Inkhawmpuiin min pek laia nih avangin rilru pek hman a har hle mai. KristianChhungkaw chungchang hi zirbingna tlem chu ka lo neive tawh na a, mipui nawlpui zir tur buatsaih nan chuan alo \angkai tam lo khawp mai lehnghal a. Phuai ang rengtakin ka han khawr pum ve ta hram a ni.
Nilai leh Beihrual Thupui hi Zirlai Bu a ni lo tih hrerenga ziak a ngai tih ka hria a. Thupui kaihhruaina tawifel taka ziak chu har ka ti hle. Zan lama zir tur thupui anih avangin kum upa lam, lehkha chhiar harsat tawh tetan pawh zuamawm deuh tura ziak pawh \ulin a langbawk a. Heng thil hrang hrang te rilrua vawng chunginhe lehkhabu hi ziak a ni.
Kan ramah hian mihring chherna hmun puichhungkaw kaihhruaina lam kan uar tawk lo hle a.Kaihhruaina dawng \ha lo chhungkuain a tih tur a tih lohavanga nun kal fuh tawh lote enkawlna lam erawh kanngah hle thung. A bul lam siam \hat a nih si loh chuanphung velh ang maiin hetianga enkawl tur hi kan pungtual tual mai dawn ni wm tak a ni. Kohhran leh sawrkar
pawhin chhungkaw kaihhruaina lam hi ngai pawimawha,a buaipui zel theih nan leh zirtu zawng zawngten Kristianchhungkua din tura \an kan lak zel theih nan te heThupui Bu hi Pathianin malsawm rawh se.
ZOSANGLIANA COLNEY
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
10/256
10
www.mizoramsynod.org
2012 SYNOD CALENDAR(*Synod Office chawlh ni)
J A N U A RY 1* Pathianni Kumthar Ni24* Thawh\anni Nilaini Kumthar chawlh
5 Ningani Synod Office Hawn Ni11* Nilaini Chanchin |ha Thlen Ni
2022 Zirtawpni Pathianni Bial K|P Inkhawmpui26* Ningani Republic Day
F E B R U A RY 1012 Zirtawpni Pathianni Bial Hmeichhe Inkhawmpui14 Thawhlehni Synod Mission Board Committee
16 Ningani Synod Finance Committee20* Thawh\anni State Day22 Nilaini K|P Day
2123 Thawhlehni Ningani Synod Executive Committee
M A R C H 14 Ningani Pathianni K|P General Conference911 Zirtawpni Pathianni Kohhran Hmeichhe Rorel Inkhawm
A P R I L 1 Pathianni Tumkau Ni4* Nilaini Harhna Thlen Ni
6* Zirtawpni Good Friday8 Pathianni Easter Sunday
9* Thawh\anni Easter Monday2022 Zirtawpni Pathianni Bial Inkhawmpui
M AY 1 Thawhlehni Synod Mission Board Committee2 Nilaini PRESCOM Board Committee8 Thawhlehni Synod Pastoral Committee
10 Ningani Synod Social Front Committee1620 Nilaini Pathianni NEICC Annual Meeting2324 Nilaini - Ningani Synod Finance Committee
25 Zirtawpni SLWF Annual Meeting27 Pathianni Pentikos Ni
28* Thawh\anni Whit Monday
J U N E 57 Thawhlehni Ningani Synod Executive Committee15* Zirtawpni YMA Day
17 Pathianni Rualbanlote Ni30* Inrinni Remna Ni
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
11/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
12/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
13/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
14/256
14
www.mizoramsynod.org
Chhiar tur : Sam 100:1-2Hla sak : NHB No. 43
Isu, zaidam leh nunnm|antu : Sam 37:5, Thuf. 3:5-6Special item : A thei an awm chuanHlasak : NHB No. 143
Khawvel sum tinreng leh lunghluThuchah tawi : Kumtharah Lalpa belh tlat turSolo : A thei an awm chuanHla sak : NHB No. 144
Damlai khawvelahBanna : Lalpa |awng\aina
January 11 : Nilaini
CHANCHIN |HA THLEN NI
Chawhma Inkhawm
Thupui : Thil \ha chanchin lawmawm thlentuteke chu a va mawi em!
Chhiar tur : Isaia 52:7 & Rom 10:14,15
Thupui \hen
1) Harsatna tam tak pal tlangin Sap Upa leh Pu Buanga-
ten Mizoramah Chanchin |ha an rawn thlen.2) Taksa leh thlarauva Mizoram din chhuahna lehhmasawnna hi Chanchin |ha vang a ni.
3) Chanchin |ha hril dawngtute kan ni hi a lawmawm a,Pathian hnenah lawmthu i sawi fo ang u.
Hla sak : KHB No. 356 Lalpa Chanchin |ha puangtute
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
15/256
15
www.mizoramsynod.org
Zan Inkhawm
Thupui : A thlawnin in hmu a, a thlawnin peang che u
Chhiar tur : Matthaia 10:8
Thupui \hen
1) Mizoten a thlawnin Chanchin |ha kan dawng a, athlawnin kan pe chhuak ve mk a ni.
2) Mi \henkhat chht dan chuan Mizo 400 zela mi pakhat
chu Missionary a ni.3) Mizoram Synod Ramthar Board chuan thawktu 1800
zet hmangin Chanchin |ha a hril mk a, kum telinthawktu a tirh belh zel bawk. Hei hi Kohhran member260 zelin Missionary pakhat tir chhuak ang a ni.
4) Biak In \ha te, kohhranho hmasawnna tinrng te lehkal chhuak ve lo, a hmun \hu Kohhran mi zawngzawngte pawh hi Chanchin |ha puan chhuahnahmanrua leh thawktu vek kan ni.
5) Thilpk rawngbawlna hi a thlawna Chanchin |ha kanpuan darhna hmanraw pawimawh tak a ni a. Nasalehzuala Chanchin |ha kan hrilh theih nan malsawmnatam lehzual Pathian hnenah i dil \hin ang u.
Hla sak : KHB No. 343 emaw a remchang dang
April 1 : Pathianni
TUMKAU NI
Tumkau ni zngah hian Naupang Sunday Schoolzirtirtute leh zirlaiten Tumkau kenga kawng zawhin Lal Isuachawimawiin au rual leh sela. Naupang chauh ni lovin, a
thei leh remchang apiang puitling leh Upate pawh tel ve
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
16/256
16
www.mizoramsynod.org
thei se a \ha. Kawng zawh \an tirh leh a tawpah Tumkau ninena inhmeh thuchah tawi sawi ni thei se. Hemi niah hianLal Isua i chawimawi leh ang u.
Chawhnu Inkhawm
Thupui : Lal Isua Jerusalemah Lal angin a ltChhiar tur : Marka 11:1-10
Thupui \hen
1) Lal Isua kal nan chhawl leh puan an phah.
2) Lal Isua chawimawi nan an au, an au loh chuan lungtetal an au ang.3) Lal Isua, Lal lawm nan leh chawimawi nan eng nge
kan tih ve ang?
Hla: KHB No. 64 Lalpa chu fakin ka chawimawi ang
NAUPANG INKHAWM
Thupui : Lal Isuan naupangte a hmangaih
Inkhawm programme hi Chawhnu Naupang Inkhawmhruaituten an duh angin siam se.
Zan Inkhawm
Thupui : Isua chu lei leh van Lalber a niChhiar tur : Matthaia 28:18-20
Thupui \hen
1) Isua chu Lal leh Chhandamtu a ni.2) Amah chawimawitu Lal Isuan a chawimawi \hin.3) Lei leh vanah Lal Isuan ro a rl dawn.
Hla : KHB No. 240 En rawh, chhm zingah a lo kal
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
17/256
17
www.mizoramsynod.org
April 4 : Nilaini
HARHNA THLEN NI
Kum 1982 Synod Inkhawmpuiin April 4, 1906 chuMizorama Harhna thlen hmasak ber ni atan a pawm a. Kumtinin April 4-ah Harhna champha lawmna inkhawm hmana lo ni ta a ni. Kum 2006-ah phei chuan Harhna thlen Cen-tenary ropui takin kan lo lawm tawh a ni. Kumin hi kum106-na lai a lo ni ta a. Kumin hian inkhawm vawi khat atanchauh programme siam a ni a. Vawi khat aia tam inkhawmthei kohhran chuan mahni remchan angin programme siambelh mai ni se.
Inkhawm Programme
Thupui : Harhna hi Thlarau Thianghlimhnathawh a ni
Chhiar tur : Joela 2:25-32; Tirhkohte 2:38-41
Harhna hi mei ang te, thli ang te, ruah ang te, daifimangtein a thleng \hin. Hmun hrang hrang leh hun hranghranga harhna lo thleng \hin hian thu ken leh hriattir tumthupui a nei deuh zel \hin a. Sual nih inhriatna leh simna thute, Lal Isua lo kal leh hnaih thu te, Lal Isua tuarna Kraws thute, Chanchin |ha hril \ulna thu te, chhandam nih inhriatnathute leh ringtu nun, inngaihtlawmna thute a keng \hin.
Thupui \hen
1) Ninevi khawpuiah harhna a thleng (Jona 3:5,6)2) Pentikos ni-ah harhna a thleng (Tirh 2:37-41)3) Mizoramah harhna a thleng tawh \hin4) Tunah pawh harhtharna kan mamawh reng.
Hla : KHB No. 307 emaw 309
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
18/256
18
www.mizoramsynod.org
GOOD FRIDAY PROGRAMME
April 5 : Ningani Zan
MAUNDY THURSDAY ZAN
Thupui : Juda Iskariotan fawpin a mantirChhiar tur : Matthaia 26:48-50; Marka 14:43-50
Thupui \hen
1) Zawlneite thusawi thlen dikna a ni (ref. Zak. 11:12,13;Sam 41:9; Isa. 53:12)
2) A dera Lal Isua hmangaihtu nih a hlauhawm.3) Lal Isua kan hmangaih dan i inenfiah ang u.
Hla : KHB No. 212Zan lungngaihthlak, Zion pindan chhungah.
April 6 : Zirtawpni
GOOD FRIDAY
Chawhma Inkhawm
Thupui : Lal Isua thisen hluChhiar tur : Leviticus 16:14; Johana 19:31-37
Thupui \hen1) Puithiam Aaronan thisen a theh angin Lal Isua thisen
a chhuak.2) He mi fel thisenah hian ka thiang a ni (Mat. 27:24).3) A thisen mawh chu keimahni leh kan fate chungah awm
rawh se (Mat. 27:25).4) Lal Isua thisen hlu - a kut, a ke, a nk a\anga chhuak
leh, thlan anga far chu mi sual tan chhandamna lehsilfaina famkim a tling a ni (Mat. 26:27).
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
19/256
19
www.mizoramsynod.org
5) Thisen chhuak lovin ngaihdamna rng a awm lohavangin, Lal Isua thisen hlu sual ngaihdam nan luiangin a luang chhuak ta (Joh. 9:34; Heb 9:22).
Hla : KHB No. 213 En ru, Pathian Beramno sual phurtu.
Chawhnu Inkhawm
Thupui : A lu a kn a, a thlarau a thlah ta aChhiar tur : Johana 19:28-30
Thupui \hen : Lal Isua thih laia thil lo thleng te
1) Khawvel a lo thim a, niin a ng a chhuah ngam lo.2) Lir nasa takin a nghng a, lungpuite a lo khi chat.3) Pathian Biak in puanzar, hmun thianghlim leh hmun
thianghlim ber daidangtu puanzar chu chung lama\anga hnuailam thlengin a lo thler.
4) Thlnte a lo inhawng a, mitthite kaihthawhin an awma, Khaw Thianghlimah an inlar.
5) Lal Isuan a lu a kn a, a thlarau a thlah ta. Sual manthihna ngei chu a lo tuar ta.
Hla : KHB No. 199 Aw, Kalvari thing chungah chuan
Zan Inkhawm
Thupui : Lal Isua tlawm lai taksa
Chhiar tur : Johana 19:38-42Thupui \hen
1) A ropui laia zuitute an bkbo laiin Lal Isua tlawm laitaksa buaipui turin mi rinawmte an lo pn chhuak.Josefa, Nikodema, Josea nu Mari leh Mari Magdalini.
2) Mi pali chauhin a tlawm laiin an buaipui. Hosana tiaau te, a chhang eitu te, damlo a tihdamte khawiah ngean awm tak ang le?
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
20/256
20
www.mizoramsynod.org
3) Lal Isua chawimawia a awm laia phur takte hianhmuhsit leh cheksawlha a awm lai leh, mihringte ngaihanung ta lo anga a lan laiin rawng an bawlsak lo fo mai.
A hun takah Lal Isua tan \angkai turin kan nun ibuataih thar ang u.
Hla : KHB No. 506 A mak mang e, Van Lalber chuan
April 7 : Inrinni
Zan Inkhawm
Thupui : Isua an phm taChhiar tur : Luka 23:50-56
Thupui \hen
1) Sipaiten thln an vng. Thln hmunah meuh pawhbeih zui zel a ni.
2) Lal Isuan, Baptisma chan tur ka nei (Lk. 12:50) a tihkha a thiha phma a awm tur thu a sawina a ni.
3) Mihring dinhmun rpthlk ber, thln thim thlengin kandinhmun min \awmpui.
4) Paulan, A thihnaah Baptisma kan chanin, a hnenahphm vein kan awm, a ti (Rom 6:4).
Hla : KHB No. 216 Ka sual atan ka Tlantuin
April 8 : Pathianni
EASTER SUNDAY
Chawhma Inkhawm
Thupui : Pathianin a kaitho leh taChhiar tur : Tirhkohte 1:22-32
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
21/256
21
www.mizoramsynod.org
Thupui \hen
1) Thihna hnehin a tho leh ta.2) Amah hmangaihtute hnenah a inlar.3) Amah ringtu leh ngaitu, keini hnenah pawh a inlar duh.
Hla : KHB No. 228 Hlimin lawm rawh u
Chawhnu Inkhawm
Thupui : Taksa tihdanglamin a tho lehChhiar tur : Luka 24:36-49; I Korinth 15:42-54;
Johana 20:19,20.
Thupui \hen
1) Taksa tihdanglama a awm avangin an hai.2) Emau kawnga kalten khualzin emaw an ti.3) Kawngkhar inkhar tlat chhungah a lut thei.4) Keini pawh tihdanglam taksain kan tho ve ang.
Hla : KHB No. 229 Lalpa chu a tho leh ta
Zan Inkhawm
Thupui : Krista thawhlehna \wmpuitute kan niChhiar tur : Rom 6:5-11; Philippi 3:21; Kolossa 3:1-4
Thupui \hen
1) A thihna anpuia Amah nen kan inzawm tawh si chuan,a thawhlehna anpui pawhin kan inzawm bawk ang
2) Sual lam kawngah thi tawhah inruat ula, Pathian lamkawngah erawh chuan Krista Isua-ah nungah inruatrawh u. Indonaah kal ve lo mah ila kan aia dotuten anhneh chuan, hnehtua kan inruat \hin angin Kristahnehna chu kan ta a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
22/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
23/256
23
www.mizoramsynod.org
Thupui \hen
1. Thlarau Thianghlim a lo thlenin ringtu thlaphangte anthlamuang ta.
2. Lal Isua a thawhleh hnua Zirtirte hnena a sawi hmasakber chu In chungah thlamuanna awm rawh se tih ani.
3. Thlamuantu Thlarau Thianghlim changtute an lawma, an huaisen a, thiltihtheihna an nei.
4. Ringtute min th lamuan turin Lal Isua ThlarauThianghlimin kumkhuain, khawvel tawp thleng pawhinmin awmpui a tiam (Mat. 28:20).
Hla : KHB No. 354 He thu hi darh vel se
Zan Inkhawm
Thupui : Thlarau thilpekChhiar tur : I Korinth 12:1-11
Thupui \hen
1. Thlarau th ilpek hi mi mal nun t ichaktu a ni a,Kohhranho swt tlanna tur a ni bawk.
2. Thlarau thilpek hi chapopui tur ni lovin, inngaitlawmtaka nunpui tur a ni.
Hla : KHB No. 304 Thlarau Thianghlim nunna ber
June 17 : Pathianni
RUAL BANLOTE NI
Kum 1996 Synod Inkhawmpui chuan Rualbanlote Nihman ni se tiin a rel a. Synod Executive committee-in kumtin June Pathianni vawi thumna hi Rualbanlote Ni pualahman turin a rel zui bawk a. Programme hi inkhawm vawikhat atan chauh siam a ni a. Tualchhung Kohhran remchan
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
24/256
24
www.mizoramsynod.org
dan anga chawhnu inkhawm emaw, zan inkhawm emawahman tur a ni ang.
Inkhawm Programme
Thupui : Ka unau t berte chunga in tih chuka chunga ti in ni
Chhiar tur : Matthaia 25:34-40; Luka 14:11-14
Thupui \hen
1. Rualbanlote chunga kan rilru put dan leh kan thiltihtehi Lalpan a hmu reng \hin.
2. Mihring ze dik tak lan chhuahna chu mi ropuite lakahni lovin, mi hnuaihnung leh rualbanlote lakah a ni zawk\hin. Chuvangin heng mite hi eng ang mi nge kan nihfiahna turin kan zinga awm tura Pathian ruat an ni.
3. Rualbanlote chunga \hat chhuah hi Lal Isua chunga\hat chhuahna a ni.
4. Mi lian leh ropuite chunga in tih hi ka chunga ti in ni
tih ni ta se, mi tam takin kan ti thei lo vang. Mi lian tetlawn aiin, mi t ber te \anpui hi a ropui zawk a ni.
Hla : KHB No. 260 Eng vangin nge mipuite chu
July 1 : Pathianni
HEALTH SUNDAY & HOSPITAL SUNDAYTun hmaa Phr Pual Pathianni kan hman \hin chu kum
2004 Synod thu angin Health Sunday tia thlk a ni a. Janu-ary Pathianni hnuhnung berah hman \hin a ni. Chumi hnuahkum 2008 Synod chuan Health Sunday leh Hospital Sun-day hi Pathianni vawi khatah hman ni se tiin a rel leh a. A hun atan pawh July Pathianni hmasa ber, Hospital Sun-day-a hman \hin chu a ruat nghal a. Hemi ni-a thupui lehreport te hi Synod Hospital Board-in a buatsaih \hin a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
25/256
25
www.mizoramsynod.org
Chawhnu Inkhawm
HEALTH SUNDAY PUAL
MIT ENKAWL DAN
Chhiar tur : Luka 11:34-36
Mit fiah leh hrisel \ha neih kan duh vek rualin uluktaka mit enkawl nachang hria erawh chu mi tlem t kan niwm e. Taksa bung hrang hrang zingah mit hian a hranpaaenkawl leh duat a hlawh lo chung pawhin, Pathian minduansak dan phungah, eng emaw chen chu amah leh amaha intodelh avang hian natna leh harsatna lutuk tawk lovin,a hnathawh tur ang thawk theiin a awm \hin zawk a.Mitmeng mawi neih nana hnawih dum leh tih phirsi kualvel leh khaw hmuh fiah nana tarmit kan vuah mai bak chungaihsak nachang hriate pawhin han tih em em kan nei lemlo. Natna reng reng hi enkawl leh ven theih a ni ang bawkin,
mita natna leh harsatna lo awm \hinte chu ven leh enkawltheih an ni.
Taksaa natna hrang hrang awm \hin te hian mitahharsatna hriat tham mang loh an thlen thei a, a lo nasatdeuh hnuah khaw hmuh a lo buai a, n leh nuam lo a awmhnuah chauh enkawl nachang kan hre \hin. Chuvangin mitenkawl dan hi uluk taka kan zir a \ul khawp mai. Kumin
Health Sunday-ah hian hemi kawnga kan hriatnatebelhchhah turin MIT ENKAWL DAN tih thupui hi nguntakin zir \heuh i tum ang u. Kan hriat duh leh a \ul zawngzawng sawi vek sen a nih dawn loh avangin heng kan rawntarlante hi chu mit enkawlna kawnga min kaihruaitu atanchauh a ni tih erawh chu hria ila a \ha ang e.
Mit hrisel \ha nei tur chuan enkawl uluk a \ulin apawimawh. Tunlai khawvel \hang zelah kan nunphung lehhnathawhna atan hian a \ul zual deuh deuh kan ti thei ang.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
26/256
26
www.mizoramsynod.org
Ni tin kan nunphung leh khawsaknaa mit \ha kan neih theihnana enkawlna kawnga kan hriat reng tur thil pawimawhtei han sawi dawn teh ang
1. Taksa vawn fai (Personal Hygiene) leh mit n
Taksa hrisel nan invawn fai a pawimawh, mit tan apawimawh lehzual. Kuta mit kan nuai fo \hin avangin taksaleh kut bal a\angin mit natna kan neih phah thei \hin. Naupangtualchai thei rualah eng eng emaw an khawih a\angin an kuta lo bal a, an mit nuai nan an hman leh \hin avangin mit nan nei thei. Chuvangin, an hmai phih leh kut sil faisak fo a\ul. Puitling tan pawh kan thil khawih azirin hmai phih lehkut sil fai \hin a \ha. Mitna hri len hun lai pawhin kut sil fai\hinte chuan an vei ve lo deuh nge nge \hin. Boruakah hiannatna hrik tam tak leng vel reng mah se, mit natna thlen \hinnatna hrikte chu boruak a\anga kan kai an ni ngai meuh lo, aveite khawih hnu kan khawih ve emaw an hman hnuhrukpuan kan hman ve a\ang emawa kan kai an ni deuh berzawk. Chuvangin mit hrisel \ha nei tur chuan taksa vawn
thianghlim chu kan tih tur \ul leh thil pawimawh hmasa a nitih hria ila a \ha wm e. A hranpaa mit sil hliau hliau erawha \ul ber lo. Mittui hi tui naran a ni mai lo va, mita bawlhhlawhleh natna hrik boruak a\anga lo lt \hin te tleng faitu lehchung natna hrik lo ltte tihlum thei a nih avangin apawimawh khawp mai. Mit natna chi khat (Trachoma) chutun hnai deuh thleng khan khawvel pumah an buaipui,mitdelna hial thlen theitu a ni. Nimahsela, taksa vawn fai leh
hmai phih fai ngun avang ringawtin heng natna te hi nasatakin a lo tlem phah thei ta mai a ni.
Mit na avanga damdawi hman a \ul chuan a thiamterawn a, an damdawi chawh ngei hman a him ber. Mit na hrilen lai hian damdawi \ha ni-a an sawi lo hman ve mai hi kantih dan a ni fo mai a, a him lo hle tih hriat a \ha, a thiamterawn zel a finthlak fo. Doctor pawh rawn ila hetiang tho himin chawh ve leh ngei ang, tiin kan in-doctor chawp mai\hin hi a pawi khawp mai. A nat dan azirin enkawl dan te
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
27/256
27
www.mizoramsynod.org
pawh a danglam \hin a ni tih i hria ang u. Mit atana mitthlawr damdawi \henkhat Steroids - Betnesol ang te hi mittan thil \ha lo thlen thei an ni a, a hmanna tur bik awm veka ni.
2. Ei leh in
Hriselna atana ei leh in ngaihtuah kawngah chkzawng/tui tih zawng chauh eia in mai lova taksa mamawhtur ngaihtuah a \ha hle. Nikum lama health sunday thupuiatan Hrisel nan Ei leh In tih kan zir tawh kha ngaihtuahthar leh bawk ila. Thei leh thlai lam ei tam hi taksa tan a \ula, mit tan a pawimawh lehzual a ni. Vitamin chi hrang hrangmit tana \angkai leh \hate chu kan taksa mamawh tawk kanei a \ul. Damdawi mm siam sa kher ei lo pawhin kan taksamamawh tawk thei leh thlai a\angte leh kan chaw eipangngai a\ang pawhin kan hmu thei tho tih kan ngaihtuahngai lem lo. Kan hriat reng tur chu taksa mamawh aia tamdamdawi \ha eng ang pawh ei ila taksa hian a mamawh baka lo la lt ngai chuang lo tih hi a ni. Mamawh bk chu zun
leh ekah a lo inpaih chhuak leh tho tho a ni. Chuvangin zunleh eka paih chhuah leh ringawt tur atan sum kan sengthlawn mai mai a ni tih i hria ang u.
Vitamin A hi mit tan a \ha tih hi kan hre viau mai, kanmamawh tawk hi a tlem khawp mai tih erawh kan hre lemlo. Ei nachang hriate pawh hian mamawh tawk aia tam kanei fo wm e. Vitamin C leh E te pawh mit tan an pawimawh
a, mineral chi hrang hrang zingah Copper, Zinc leh Sele-nium te pawh hian mit natna \henkhat lakah an veng thei ani. Heng vitamin leh mineral te hi kan ei leh in a\angin taksaina mamawh tawk a hmu tlangpui. Taksa natna avanga chawei pangngai ei pha lote leh ei/in chhiat hrim hrim avangataksa mamawh tur ang dawng pha lote tan heng damdawitehi a hranpaa ei a ngai \hin thung.
Tun hma a\anga lo neia eizawng \hin kan nih avanginkeini Mizote hi thlai thar \ha tak tak ei \hin kan ni a, ei
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
28/256
28
www.mizoramsynod.org
chhiat avanga taksa natna leh harsatnaten a thlen theihmit \ha lo nei hi kan tam lo khawp mai, a lawmawm hle a ni.
3. Ni tin khawsak phung leh hnathawhna
Ni ng hi taksa tan thil \ul leh pawimawh tak a nih laiinmit tan natna leh harsatna thlentu a ni ve thei tho mai. Ning a\anga ultra violet ray hian mitah harsatna eng emaw athlen leh a tihchhiat theih avangin chu mi laka veng turinni sa hnuaia hnathawk \hin te tan tarmit dum (sunglass)vuah \hin a \ha khawp mai. Tarmit dum kan tih hian ultraviolet laka veng thei (ultra violet proof) ngei ni se a \ha. Ul-tra violet ray hi gas/electric welding-na ng te pawhin antihchhuah ve bawk avangin hetiang hmuna hna thawktutechuan inven nan protective glass hi an vuah ngei tur a ni.Himalaya tlangsanga lawn \hinte pawh hian tarmit dum anvuah fur \hin hi kan hre wm e, hei hi thil \ul em em a lo ni.
Vr vr hluk mai chuan ultra violet ray a rawn pek chhuahavangin inven nan an vuah \hin a ni. Chutiang mit vennate chu hmang lo ta se ultra violet light avangin mit a chhe
hlen der thei. Hmun bawlhhlawh, mita lt/per palh thei lehvaivut khu tamna hmunah hna kan thawk a nih chuan mitvenna tarmit (protective goggle) vuah \hin tur a ni a.Chutiang hmuna thawkte chu hetiang tarmit hi vuah ngeiturin Dan pawhin a pht tlat a ni. Thir chhut leh chhernahmuna hnathawk \hinte tan phei chuan tihmkmawh a nia, hmuh fiahna atan ni lovin, tihpalh laka vengtu turin anhmang ngei ngei tur a ni. An zawm lo a nih chuan an mit lo
hliam palhin emaw, lo del ta pawh ni se zngnadawmna anpht thei lo. Krismas laia hlpuah leh hlmawi hl lehnaupang silai lem hman khap a ni tate hi a lawmawm takmeuh a ni. Heng thilte hi mit tichhe mai thei, pawimawhnanei si lo a ni. Ni tin office-a hnathawk \hinte hian mit khamleh mittui tla avangin harsatna an nei fo \hin. Hnathawhnahmun chu a ng \ha tur a ni a, ni ng kan dawng phk lo anih pawhin electric ng \ha tak a awm tur a ni. Chutiang anih loh chuan mit a khamin, lu n, mittui tla leh mit thp aawm duh hle.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
29/256
29
www.mizoramsynod.org
4. Lehkha chhiar leh Visual Display Units (Computerleh TV)
Lehkha chhiar, Computer leh TV en tam chungchanghi hriat chian lehzual a \ul khawp mai. Mi tam takin mit ti\ha lo thei nia ngaiin, tarmit hman ngaih phah hialatichhetuah an puh \hin. Mit tichhe thei ni se thil \angkai takpawh ni tehreng sela mi thiamten an siam chhuakin an zuarchuak hauh lo vang. Mit an khawih chhe ngawt lem lo va,thil en ngai reng kan en hian mit kan khap tlem a, mit a lothpin a kham \hin. Mit a thp chuan mittui a lo tla a, hriatloh hlanin mit kan lo nuai a. A hmaa kan sawi tawh angbawk khan kut bala mit kan nuai fo avangin natna hrikte altin kan thil khawih azirin allergy te pawh a lo awm thei a,mit n kan nei tih kan inhriat loh laiin natna hrik avang lehallergy avangtein mit natna chi khat kan lo nei mai \hin. Reitak lehkha chhiar, computer-a hna thawh leh TV kan en anih pawhin a kht tawka mit hahchawlhtir \hin tur a ni. Enngai reng en lova a kht tawka han hawi kual emaw, ramhla tak han thlir vang vang te, minute hnih/khat lek han
maimitchhin vang vangte hi mit hahchawlhtir dan awlsamtak a ni. Lehkha chhiar laiin ng (light source) chuan hnunglam a\angin kan thil chhiar lai chu a rawn n tur a ni a, minnkhalh zawngin a awm tur a ni lo. TV leh Computer kanenin screen a\anga ng lo chhuak chauh ni lovin, pindanchhngah ng dang a awm ngei ngei tur a ni. TV chu metreli aia hnai lo a\angin en tur a ni a, computer screen chu mitzawn (eye level) vela sangah emaw, a aia hniam deuhvah
emaw dahin, 18 28 inches a hlaah a awm tur a ni.Tin, lehkha chhiar, TV leh computer avanga tarmit vuah
ngai khawpa mit \ha lo ta nia kan hriat \hin hi heti zawnghian sawi fiah tum leh ta ila Nu leh pa tam takin an fateTV en leh computer khawih lo tura hrilh turin Doctor te anbeisei \hin. TV leh computer-te hian mit an tichhe ngawt lemlo, an zirlai tibuai khawpa en leh khawih erawh chu khaptur a ni. Heng khawsak changkannain a rawn kente hiankan mit \ha anga kan lo ngaih \hin kha a lo \ha lo a ni tih an
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
30/256
30
www.mizoramsynod.org
rawn tilang ta mai zawk a ni. Pawm a harsa deuh em aw!Heng thilte avanga mit hman rim lo ngai ta si hian tarmit ako chhuak mai zawk a ni. Tunhmaa mit hman rim ngaih lemloh laia kan nunphung, TV leh computer kan hriat hmaasikul ban veleha ser\awk ball pet mai \hin ho tan kha chuantarmit vuah a \ul ber lem lo a ni. Lehkha chhiar tam \hintehian an chhiar avanga an mit chu lo chhe ta ni lovin, anlehkha chhiar hmuh fiah lehzual nan tarmit an mamawh ani mai.
5. Mit entir (Eye Check up)
Mihringte hi kan pian hlim hian mit khawhmuh dan diklo saa piang kan ni. Zawi zawia nausen chu a lo \hang angin,khawhmuh dan pawh a insiam dik chho ve zel tur a nih laiin\henkhat chu insiamrem chak lutuk emaw, insiamrem muanglutuk emaw a ni thei. Taksa a \hang lian ang zelin kankhawhmuh dan pawh a danglam ve zel a, kan \han a kinhunah chumi danglam \hin chu a tawp ve chauh \hin.Chuvangin duhthusamah chuan nausen hi thla thum an tlin
hian mit lam doctor hnenah entir a, sikul an luh dawnah entirleh tur a ni. Chutiang taka mit enkawlna kan ngaih pawimawhchuan mita harsatna a lo awm pawhin a tlai hmaa enkawlturin hma kan la thei a ni. Hemi hnuah chuan sikul an luhhunah check up leh a \ha. A bakah chuan kum hnih/khatdanah sawiselna kan neih loh pawhin a thiamte entir \hin a\ha. Tarmit vuah \hinte tan phei chuan zawm ngei apawimawh. Nausen hawiher dik lo, thil hmuh fiah tuma mit
men dan tidanglam fo \hinte hi an mit entir nachang hriat a\ha khawp mai. Natna chi hrang hrang, zunthlum, BP sang,natna eng vang pawha rei tak damdawi ei ngai, chhan danghriat lova lu na fo \hin, lehkha leh bul hnaia thil hmu fiah\ha lo te leh khaw hmuh fiah lo hrim hrim te chuan a thiam(qualified) ngei entir tur a ni. Zunthlum hian mit a tichhe theitih hriat avanga hlau ta lutuk an awm fo \hin. Hlauh dan turpangngaia hlauh nachang erawh chu kan hriat a \ha khawpmai. Upat hrim hrim avanga mit hi lo danglam ve \hin a nihavangin kum upa lam tan kum khatah vawi hnih khat tal mit
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
31/256
31
www.mizoramsynod.org
entir a \ha bawk. Hriat loh hlanin mit hi a lo \ha lo ve hle theitih hre reng bawk ila. Upat lamah phei chuan lang chhuakvak si lovin a chhung rilah fel lo a awm thei. Mit pahnih kanneih avang hian mit lehlam \ha a, lehlam \ha lo hi mahnichuan hriat chhuah lovin a awm theih. Doctor ten an hanexam hnua a lo \ha lo reng a ni tih hre ta chauh pawh anawm fo mai.
6. Tarmit leh Contact Lens
Tarmit hman hi a \ulna leh hman duh danah ngaihdana inang lo thei khawp wm e. Hnathawh leh mamawhnaazirin tarmit hman \ul dan pawh a dang thei. Tarmit hman\ul hun chu kan taksa leh hnathawhnaa harsatna awm hun- lu n, mit thp leh n, hmuh fiah tur hmuh fiah tawk lohhun hi tarmit vuah a \ul hun chu a ni, tiin sawi ta ila a dikmai wm e. Tarmit vuah hi a buaithlakin a hnawksak hlemai a, a \ul twpah lo chuan kan hmang peih vak hlawm lo.
A mamawhte chuan hman ngei erawh a finthlak thung. Nitin lo leh ram lama hnathawk \hinte tan chuan a buaithlak
deuhvin a \ulna leh mamawhna a sang vak lo kan ti theibawk wm e. Kum 40 ral kai chinah chuan thil hnai ennaleh lehkha chhiarna atan tarmit a \ul \hin tih hria ang u.Hei hi Pathian min siam dan phung a ni. Mahnia tarmitinchawh ve mai hi a him lo khawp mai. A thiamte chuankum milin lehkha chhiarna atana tawk tur tarmit an chawhtlangpui a, a \ha tawk nia hriat avangin nu \henkhat chuanan pasalte tarmit lo hmang ve ta mai an awm chawk. An
mamawh tawk aia power sang an hman avanga an kum milaia mit chhe ta zawk pawh an awm fo. Office vela sumdawngtarmit zawrh lo leia hmang ve ta mai mai pawh an awm fo, atlawm phian lehnghal. Fimkhur erawh a \ul tih hria ang u.Ram changkang apiangah tarmit vuah an tam tih hi dik kanti thei em le? Khawvel pum pui thlirin a hnam leh ram angasawi chuan Japan ram hi mit \ha lo, khaw hmuh dan dik lotamna ber leh tarmit vuah tamna ber ram niin an sawi \hin.Hei hi an hnam leh ram changkan vang a ni kan ti ve theibawk wm e. A nachang hriatna avanga tarmit hmang an
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
32/256
32
www.mizoramsynod.org
nih chuan changkanna chuan tarmit hmang a titam ta a nive thei mai zawk wm e. Hengte hi sawi tel a \ul nachhanchu mi tam takin mit enkawlna chungchanga zawhna lehngaih dan an neih fo \hinte an nih vang a ni.
Contact lens hi tarmit ngai mit \ha loten tarmit aia anhman \hin a ni. Lak thlak leh tihfai fo a ngaih avangin mitam tak tan chuan a \ha ber lem lo. Nimahsela, tarmit vuahremchang lo leh mahni inenkawl peih mi tan chuan tarmitvuah aia a remchan zawkna a awm thung. Upat hnua lehkhachhiar nana tarmit hman ngaite tan erawh a ni lo tih hria ila.
Sawi tur a tam hle mai a, sawi sen vek theih lah a ni lo. A tawp ber atan chuan Pathian min pek kan mitte hi uluktaka enkawl chu kan mawhphurhna a ni tih i hre thar lehang u. Kan ngaihsak loh avangin mit a del thei si a.
Hla : KHB No. 189 Ka Lal duhawm ka zahpui long
Zan InkhawmHOSPITAL SUNDAY PUAL
Thupui : Khawvel dam nan Lal IsuaChhiar tur : Johana 3:14-17
Thupui \hen
1. Lal Isua hi khawvel dam nana lo kal a ni.2. Amah vangin khawvela mite an dam tur a ni.3. A hming lama \awng\aiin mi an dam ang.4. A hminga din Damdawi Inah leh A hminga pek damdawi
hmang pawh an dam bawk ang.
Presbyterian Hospital Board buatsaih, Hospital Reportsngaihthlak a ni bawk ang.
Hla : KHB No. 441 Mi an khenbeh chu in en chuan
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
33/256
33
www.mizoramsynod.org
August 31 : Zirtawpni
SYNOD RAMTHAR NI
Kum 1972 Synod Inkhawmpui chuan Synod MissionBoard-in August 31, Rev. D.E. Jones (Zosaphluia)-an Mizorama rawn thlen ni hi Ramthar Ni atan hman ni se, tia a rawtchu a pawm a. Kum 1973 a\angin hman \an a lo ni ta a ni.Kumin hi Ramthar Ni vawi 40-na a lo ni ta der mai.
Vawi khat inkhawm atan chauh programme siam a nia. Vawi khat aia tam inkhawm thei turte chuan TualchhungKohhran remchan dan anga programme siam belh mai tur ani ang.
Zan Inkhawm
Thupui : Hnai taka mi thim hnena Chanchin|ha hril
Chhiar tur : II Timothea 4:1-5; Matthaia 28:18-20
Thupui \hen
Lal Isuan, Khawvel zawng zawngah kal ula, Chanchin|ha hi hril rawh u a tih hian mahni awmna a\anga hla takleh zau taka hril kher tur emaw tih a awl viau mai. Mahse,khawvel zawng zawng chuan Mizoram a huap a, kan khuahi a huap a, kan \henawm khawveng leh kan in chhungte ahuap vek a ni. Vawiinah pawh hian Chanchin |ha hril tih
avanga hmun hla leh hnam dang kher tin zawn lo va, a\ulna apiang leh kan thlen ve phk ang zela Chanchin |hahril \ulzia ngaihtuah thar turin inbuatsaih ang u.
1. Chanchin |ha kan pek chhuah mek lai hian, kan ramah,kan khawtlangah, kan \henawm khawvengah, kanchhungkuaah Chanchin |hain hmun a chang em?
2. Kan kohhran mi Pathian biak nachang hre lo tam tak
te hian an mamawh chu Chanchin |ha a ni. An hnenahChanchin |ha i hril ang u.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
34/256
34
www.mizoramsynod.org
3. Ruih theih thil siama zuartute hian an sim theih nanChanchin |ha an mamawh. An hnenah Chanchin |hai hril \hin ang u.
4. Misual khung khawmna Jail-a hrena awm mek te hianChanchin |ha an mamawh a, an ngaithla hman bawk.
An hnenah Chanchin |ha i hril ang u.5. Kan chhungkuaah ngei thil sual tih hreh lo, dawtsawi
bansan thei lo, Pathian hmangaihna hre lote hianChanchin |ha an mamawh. An hnenah Chanchin |hai hril ang u.
Hla taka mi thim Pathian thu awih lote hnenah Chanchin|ha kan hril ang bawk hian, hnai taka mi thimte hnenahhian Chanchin |ha i hril mawlh ang u.
Hla : KHB No. 390 Kan velah buh lak tur
September 30 : Pathianni
KRISTIAN CHHUNGKAW NIKum 2000 Synod Inkhawmpui chuan September
Pathianni hnuhnung ber hi Kristian Chhungkaw Ni atanahman turin a lo rel a. Synod Executive Committee chuanSunday School tibuai lova hman ni se a ti bawk a. Chutiangchuan kum 2002 a\anga hman \an a ni a; kuminah pawhhian Chawhnu leh Zan inkhawm programme siam a ni.
Kristian Chhungkaw Ni-ah hian chhungkaw tinteinkhawm ngei tura beisei kan ni a. A theih hram chuanchhungkuaa \hut ho ni se. Programme-ah chhungkuaa hunhmang thei kan awm chuan a lawmawm hle ang (Entir nanChhungkaw Zaipawl, chang sawi rual, etc.). A hma lama lopuanzar lawk ni thei se.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
35/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
36/256
36
www.mizoramsynod.org
4. Kohhran hruaitu chu mahni chhungkaw khawsak relfel mi a nih a ngai tih Bible-in min hrilh.
5. Chhungkua hi missionary leh rawngbawltu chhernahmunpui a ni tur a ni a. Chhungkaw \ha infwk khawmchu Kohhran \ha a lo ni dawn a ni.
Hla : KHB No. 399 Lalpa i rawngbawla min koh hi
October 28 : Pathianni
NORTH EAST INDIA CHRISTIAN COUNCIL(NEICC) |AWNG|AI RUAL NI
Synod Executive Committee-in, NEICC puala \awng\aini hi Nilai leh Beihrual Thupui bu-ah telh ni ve rawh se, atih angin kum 2009 a\angin telh a ni.
NEICC \awng\ai rual ni-ah hian NEICC Office, Shillonga\angin Thuchah leh |awng\ai Thupui tur te siamin an rawn
thawn \hin a. Kohhran tina thawn darh hman lohva tlaipalh chang a awm bawk \hin. Chutianga kan hmuh hmanloh palh takin a hnuaia thupui tarlan hi hman theih turabuatsaih a ni. He inkhawma thawhlawm kan thawh khawmang ang chu NEICC pual a ni a, Bial kal tlangin Synod Of-fice-ah theh luh tur a ni.
Thupui : Rawngbawl tura \anrual
Chhiar tur : II Korinth 9:12-15; Matthaia 5:16Thupui \hen
1. |anrualna chuan thil ropui tak a ti thei a ni. Union Chris-tian College, (Barapani, Meghalaya) din a nih dawn laikhan Assam Christian Council (ACC tunah NEICC)hnuaia Kristian Dan Zawhkim zawng zawngte chu Siki(pawisa 25) \heuh thawh tura tuk kan ni a. Tunah Col-lege changtlung leh chhuanawm tak a lo ni ta.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
37/256
37
www.mizoramsynod.org
2. India ram hmun hrang hranga Chanchin |ha hril turinkan \anrual chuan nasa takin rawng kan bawl thei ang.
3. Ram tin hmun tinah kan thawk vek seng lo. Mi dangtenen thawk ho va, \angrualin hna nasa zawkin kanthawk thei ang.
4. Pathian rawngbawl hi chatuan daih hna kan thawhtheihna tura duhsakna kan dawn a nih avangin Indiahmar chhaka Kristianhote \angrualin rawng i bawl zelang u.
November 4 : Pathianni
KHAWVEL SUNDAY SCHOOL NI
Khawvel Sunday School Ni hi Dr Bailey-a, TabernaclePresbyterian Church, Philadelphia, USA-a Kohhran Uparawt chhuah a ni a. Kum 1910 a\anga hman \an a ni. Mizoram
Presbyterian Kohhran chuan kum 1944 a\ang khan he ni hia lo hmang \an ve a. Thawhlawm te la khawmin kum 1945a\angin Thupui neia hman \an a ni. September thlaa hman\hin chu kum 1949 a\angin November Pathianni hmasaberah hman \hin a lo ni ta a ni.
Kum 2000 a\ang khan Puitling leh Naupang zir tur ahranga buatsaih a lo ni ta bawk a. Hemi kum a\ang hian
Naupang lam pawh an inkhawm hrang ta a ni.Khawvel Sunday School Ni programme hi MSSU lamin
an siam \hin a. Puitling leh Naupang inkhawm programmeleh thupui zir tur pawh a bika buatsaih a ni \hin a. Tun\umah pawh hian chu chu hman tur a ni ang.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
38/256
38
www.mizoramsynod.org
December 2 : Pathianni
BIBLE SUNDAY
Kumin Bible Sunday-ah hian thupui pahnih siam leh ani a. Hei hi Kohran \henkhat \um hnih programme siamtheite tan ruahman a ni. Inkhawm \um khat hmangte tan aeng zawk zawk emaw, a pahniha kaihkawpin emaw hmantheih a ni bawk e. Tin, BSI Central Office a\anga thuchahkan dawn \hin chu Branch kal tlangin Auxiliary Officea\angin rawn thawn a ni ang.
Bible Society puala thawhlawm lak khawmte chu BranchTreasurer hnenah theh luh tur a ni e.
Chawhnu Inkhawm
Thupui : Pathian thu chu a nungChhiar tur : Johana 1:1-3; Isaia 55:9-11
Bible hian do a hlawh hle mai. Tichhe \hin mah se,lehkhabu chhut tam ber a la ni fan. Thu nung a nih avanginhnehna changtu a ni zel
1. Bible hi Pathian thwk khuma ziak, thu nung a ni.2. Nun nei lote tan nunna a ni.
3. Nun chau leh beidawngte tinungtu a ni.
Zan Inkhawm
Thupui : Pathian thu chuan thil a ti theiChhiar tur : Hebrai 4:12
Thiltihtheihna leh Pathian thu hi inkawp tlat a ni. Nirawh se a tih chu eng thil mahin a dal thei lo a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
39/256
39
www.mizoramsynod.org
1. Pathian thuin engkim siam a ni. A tirin thu a awm, thuchu Pathian a ni.
2. Pathian thu chu thu tawp a ni. Pathian thu pakhat pawhchatuanin a ral lovang.
3. Thiltihtheihna a nei. Ringtute tan ralthuam famkim ani.
December 24 : Thawhlehni
KRISMAS DAWN NI
Zan Inkhawm
Thupui : Nula Thianghlim Mari hnenahGabriela a inlar
Chhiar tur : Luka 2:26-38
Thupui \hen
1. Pathian hmaa ding \hin Vantirhkoh Gabrielan Mari Vohbik chibai a buk a, Lalpa i hnenah a awm, a ti. Vohbik malsawmna ropui tak a ni.
2. Pathian malsawmna hian mawhphurhna a keng tel zel.Ngai rawh i rai ang a, fapa i hring ang, a ti zui. A pahriat loh fa pai chu thil rpthlk tak a ni. Thih huam angai.
3. Pathianin mawhphurhna min pek chuan hlen turin min
thuam zui \hin, Chungnungbera thiltihtheihnain ahliah khuh ang che, a ti.4. Chungnungbera thiltihtheihna bak phen tur nei lo Mari
chuan, chu thiltihtheihna chauh chu ringin, I thu nise, a ti thei ta.
5. Pathian chhandamna thlenna hmanrua ni turin martarnun neih a ngai a, Pathian thiltihtheihna bak phen turnei loten, Lalpa bwih, a thu ang zela awm turin, annun an hlan \hin.
Hla : KHB No. 89 Mal min sawm turin
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
40/256
40
www.mizoramsynod.org
December 25 : Nilaini
KRISMAS NI
Chawhma Inkhawm
Thupui : Chhandamtu Ran chaw peknathlenga mu
Chhiar tur : Luka 2:1-20
Thupui \hen
A. Ran chaw pekna thleng leh Lal Isua1) Khualbuka an len ve tak loh avangin ran chaw pekna
thlengah an muttir a (Lk. 2:7)2) Hei hi in tan chhinchhiahna tur a ni- nausen puana
tuam ran chaw pekna thlenga mu in hmu ang (Lk. 2:12)3) Mari nen Josepha nen ran chaw pekna thlenga nausen
mu nen chuan an hmu a (Lk. 2:16)
B. Chhandamtu chu Bethlehem khuaa a pian tur thu te,nula thianghlimin a hrin tur thute leh thil dang tam takhrilh lawk a ni a. Ran chaw pekna thlenga a pian tur thu hihrilh lawk a ni lo. Mahse, a pian laia a pian thu puangtuvantirhkoh chuan ran chaw pekna thleng chu Isuachhinchhiahnaah a hmang nghal.
1. Ran chaw pekna thleng chhinchhiah nana hmangtuBerampute chuan Arsi, chhinchhiah nana hmangtu
khawchhak mite angin kawng an bo ve lo.Chhinchhiahna \ha tak a ni.2. Tlawm taka lo piang, ran chaw pekna thlenga mu Isua
hmu tur chuan sang tak thlir lovin hmun tlawm lehhnuai hnung thlir zawk a ngai fo \hin.
3. Ran thleng leh nchhedawng Kraws chu chhandam ngaimi sualte leh dwm kn ngai mi hnuaihnungte tan ahlu a, van mite pawhin an ngaisang a ni.
Hla : KHB No. 114 A mian riang maw
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
41/256
41
www.mizoramsynod.org
Chawhnu Inkhawm
Thupui : Amah chibai buk turin kan lo kal a niChhiar tur : Matthaia 2:1,2, 9-12
Thupui \hen
1. Lal thar chibai buk turin beramputen hna laklawh emaw,chhuanlam emaw an nei lo. An beram kalsanin Isuachibai an buk.
2. Lal thar chibai buk turin khawchhak mi fingten a hautakdan tur emaw, a hlat zawng emaw an ngaihtuah lo. Anhmuh hma chu an zawng a, an ro hlute an hlan.
3. Krismas hunah hian Chhandamtu lo pianga chu chibaibuk turin kan lo kal ve takzet em? A nawm lohchhuanlam te, a hlat leh a vawh chhuanlam lehngaihtuah lovin, kan dam nana piang Lal Isua chibai ibuk ve ang u.
Hla : KHB No. 115 Khawvelah hian lal tam tak
Zan Inkhawm
Thupui : A ramin kin ni a nei lo vangChhiar tur : Isaia 9:6-7; Luka 1:30-33
Thupui \hen
1. Krismas ni a lo liam mek lai hian Krismas hmangaPathian ram din erawh chuan kin ni a nei lo vang.
2. A pian tirh a\angin Lal ropui leh mi chakten a ram hitihtawp an tum \hin. A do apiang an hlawhchham a,vawiin thlengin a ram a la zau zel a ni.
3. Judaten a lang lam leh hmuh theih lalram chauh anbeiseia an tisual ang khan, keini hian hmuh theih lohleh nakina chan tur vanram chauh kan beisei chuankan tisual ve thei ang. Chhng lama Pathian ram dinchu a lang chhuak ngei tur a ni a, a hmuh theih tur ani, tunah leh hetah a thleng tur a ni ang.
Hla : KHB No. 99 Lal pian hun lawmawm tak
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
42/256
42
www.mizoramsynod.org
December 26 : Nilaini
KRISMAS RUAI NI
Zan Inkhawm
Thupui : Krismas Krista RuaiChhiar tur : Matthaia 2:9-11; Luka 2:15-20;
Johana 6:53-58
Thupui \hen
1. Lal Isuan mipui 5000-te tan taksa ruai ropui \heh nana thiltihtheihna a hmang. Fapa tlanbo kir leh lawm nanSebawng no thau tak talhin ruai ropui buatsaih a ni.
Vawiina ruai kan kil ho pawh kha Krista zara Pathianhnena kan kir lehna lawmna ruai a ni a, a ropui a ni.
2. Chanchin |ha hi mihringte chhandamna leh mamawh
phuhrukna ruai ropui anga sawi a ni \hin. Ruai kil turaPathianin a koh Israel hnamten an duh loh hnuah mizawng zawng ruai kil tura sawm kan ni ta.
3. Khawvel ril\am tlaina tura Chanchin |ha ruai chu Lallo piang Isua Krista ngei hi a ni. Khawvel mamawhchhanna kim, kawng hrang hranga kan mamawhchhanna Lal lo piang hi i lawm ang u.
Hla : KHB No. 95 Hlimna ni ropui chu a ng
December 31 : Thawh\anni
KUMHLUI THLAH ZAN
Tualchhung Kohhranin mahni remchan dan angaprogramme siam ni sela. Kum dang ang bawkin kaninkhawm programme-ah hengte hi telh ni se
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
43/256
43
www.mizoramsynod.org
1. Kum 2012 chhng Kohhran chanchin reports.2. Kum 2012 chhnga Kohhran member thite snna.3. Thuchah tawi.
ZANLAI INKHAWM
Zanlai inkhawm hi a hmang theite chuan programmeinsiam chawp mai tur a ni e.
January 1, 2013 : Thawhlehni
KUM THAR NI
Kum thar lawmna inkhawm programme hi inkhawmvawi hnih atan chauh siam a ni a. Vawi thum inkhawm theitur Kohhran chuan siam belh mai tur a ni ang.
Chawhma InkhawmThupui : Lalpa chunga lawm chu chakna a niChhiar tur : Nehemia 8:10; Philippi 4:4-7
Thupui \hen
1. Vawiin hi nikum chhunga Pathian min hruaina avanga
lawmthu sawina hun a ni.2. Mihring ngaiha thil lawmawm lo kan tawn a awmpawhin, ama min hruaina leh hriatpui a nih avanginlawmthu i sawi ang u.
3. Kum tharah hian nun lungawi leh Lalpa chunga lawmzel nun nei thei turin Pathian hnenah i inhlan thar angu. Lalpa chunga lawmna chu kan tan chakna hnar a nisi a.
Hla : KHB No. 553 Aw Lalpa, i malsawmna hlu
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
44/256
44
www.mizoramsynod.org
Zan Inkhawm
Thupui : Pathian lawm tlk inthawinaChhiar tur : Rom 12:1-2; Luka 1:38; Matthaia 26:39
Thupui \hen
1. Pathian thu thua awm duhna thinlung neih hi Pathianlawm tlk inhlanna a ni, I thu ni se ti chungin hunthar i hmachhawn ang u.
2. Kan thih kan dam, kan retheih leh hausak, hrisel lehbawrhsawm pawh ama thu leh hriatpui a nih chuan,thu awih taka hmachhawn zel turin i inhlan thar angu.
3. A thuhnuaia awm tura inhlan te chu amahin a chelhtlat \hin. Tu pawh ka hnena lo kal chu ka hnawt chhuaktawp lo vang Lal Isuan a ti.
Hla : KHB No. 366 Ka thinlung sual bawlhhlawh hnu kha
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
45/256
45
www.mizoramsynod.org
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
46/256
46
www.mizoramsynod.org
January 4
MIZORAM PRESBYTERIAN KOHHRAN LEHKRISTIAN CHHUNGKUA
Chhiar tur : II Timothea 1:3-7
Kan kohhran hi chhungkaw ngai pawimawh kohhrankan ni a. Chuvangin mawhphurhna sang tak pein amawhphurhna hlen chhuak tura \anpuina lam pawh kanuar hle a ni. Kan kohhranin Kristian Chhungkua kan hmuhdan leh kan ngaih dan hetiangin lo sawi dawn ila.
1. Inneihna - Kohhranah : Chhungkaw bul \anna,inneihna hi kohhran \henkhatin Sacrament pakhata an neiangin nei ve chiah lo mah ila, kan kohhran hian Pathian lehkohhranho hriatpuia inneihna a ngai pawimawh hle.Kohhran duh dan ziktluak tlin zo lote tan pawh Kohhran
Dan Thianghlima inneihna kawng zau takin a hawng a ni.Kohhran \henkhatin kum eng emaw zat nupa anga an awmdun tawh chuan nupaa pawmzuia, Pathian leh a kohhranhohmaa thu tiama inneih buatsaih hran pawh ngai tawh lovanupaa an pawm angin kan pawm ve lo va. Biak In chhngainneih remchang tawh lote pawh hmun remchang dangahKohhran Dan Thianghlima inneihna kan buatsaihsak hramhram \hin. Inneih hi chhungkaw bul \anna pawimawh tak
a nih avangin ngaihtuah lawk lo leh fel lo takin kan ti tur ani lo tih hi kan kohhran ngaih dan a ni. Heti taka kohhranina ngaih pawimawh lai hian nupa tam tak chuan kan inneihnapawimawhzia kan hmu fuh tawk lo fo. Min inneihtirtukohhran a nih avangin kan inneihna hi Pathian kohhranhota a ni a. Kan in\hen dawn emaw, nupa kar tualthu chhiatnikhuaah min inneihtirtu kohhran kan rawn lo fo mai. Kaninneihna hi Pathian leh a kohhranho ta a nih hriat rengpawh a \ul hle a ni.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
47/256
47
www.mizoramsynod.org
2. Nausen Baptisma chantir : Kan kohhran hianharsatna bk a awm loh chuan Kristian nu leh pa kara naulo piang apiangte chu baptisma kan chantir \hin a.Chhungkuaa mi thar lo piang chu kan hauh nghal a. Pathianchhngte zinga mi nih chhinchhiahna kan chantir nghal ani. A lo pianna chhungkuaa nun bul a \an a\angin kohhranina lo pawm nghal tihna a ni a, chu chhungkua chu a taksaleh thlarau nun kaihhruai turin kan ruat tihna pawh a niang. Thuthlung Hluiah Pathianin a thuthlunga a mite achhinchhiahna serh tan pawh nausen laia tih a ni a.Pathianin a thuthlungah naupangte a telhin chhungkuaaha pawm nghal ang kha a ni wm e.
3. Nu leh pa thutiam : Kan kohhrana nu leh pate hianPathian leh a kohhranho hmaah thu tiam pahnih nei turinkan pht tlat a. Chungte chu inneihna thu tiam leh an fatebaptismaa an hlanna thu tiam a ni. Inneihnaah hianthihnain min \hen hma loh chuan tiin chhungkaw keh chhiatmai loh nan thu tiam pawimawh tak tiam a ni \hin a. BaptismaSacrament-ah hian naupang chu a lo seilena a lo puitlin
thlenga Lal Isua hriatna kawnga kaihhruai leh a thu zirtirturin thu tiam leh \hin a ni. Heng thutiam pahnihte hi anpawimawh khawp mai. Inneih thu tiamah hian in\hen chhanawm chhun chu thihna chauh a ni. Baptismaa thutiam pawhhi awmze nei tak a ni. Kan kohhran chuan nu leh patemawhphurhna sang tak pein an kara fanau lo piang LalIsua hriatnaa kaihhruai leh a thu zirtir chu an kovah a nghata. A awmzia chu chhungkua chu chhandamna camp-
ing centre pawimawh tak ni turin a din a; pa director/speaker-na hnuaiah nu chu counsellor (kaun-se-lawr) niinan fate chuan Lal Isua chhandamna an chan ngei theih nanathawk turin kohhranin nu leh pate a beisei tihna a ni.Chuvangin puitlin hnua chhandamna chang tura campingleh campaign neih vak vak hi kan kohhran zia a ni lo va.Kristian nu leh pa, kan kohhran mite chuan an thutiamhlenin an fate Lal Isua hriatna kawngah kaihruaiin a thuan zirtir ang a. Chhandamna chang turin an buatsaih ngeitur a ni. Amaherawhchu, khawvel thlmna leh sualna karah
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
48/256
48
www.mizoramsynod.org
kan lo chauvin kan lo hnungtawlh \hin avangin ThlarauThianghlim tihharh tharna erawh kan ngai \hin. Chuvanginkan kohhran chuan Revival Committee neiin Revival camp-ing, campaign, crusade, etc. kan nei thung a ni.
Kan kohhranin chhungkua a ngaih pawimawhzia sawitur tam tak a awm thei ang. Kohhran hmeichhiain kum 1970a\angin thupui berah neiin kum 40 lai an bei tawh a.Chhungkaw maicham pawimawhna zirtirin chhungkuaaPathian be ho \hin turin chhng tinte a ngen a. Chhungkaweirelah Pathian chanpual siama thilpek rawngbawlnaachhng tin thawhhona atan buhfai\ham \ham turin nasatakin an bei a. A hlawhtlinna tam tak sawi tur a awm. Synodpawhin kum 1997-ah Family Guidance and Counselling Cen-tre dinin a tichangtlung chho mek bawk a. SEC-in Sub Com-mittee hmangin a enkawl mek a. Tunah hian Director hovinthawktu nghet pathum leh contract pathum, an vaiin parukan awm mk a ni. Rawngbawltu indaih dan azirin kohhranleh Pastor Bialah te zirtirna pein an zin chhuak bawk \hin.Kum 2006 Synod rel angin kum 2007 a\ang phei chuan
Synod-in thapui thawh tumin kohhran tinah KristianChhungkaw Committee din turin ruahmanna a lo siam tabawk a ni (SEC 213:40). Puitling Sunday School zirlai (2007)-ah pawh kan lo hmang tawh a ni.
Sawi ho tur
1. Kohhran dan thianghlima inneite hian kan inneihna
hi Pathian leh a kohhranho ta a ni tih kan hre tawkinkan hria em?2. Nausen baptisma kan chantir laia nu leh paten thu kan
tiam hi kan hlen \hain kan hria em?3. Chungkaw ngaih pawimawh kawngah kohhran dang
tih dan kan tih ve wm te sawi ni se.
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
49/256
49
www.mizoramsynod.org
January 18
CHHUNGKUA A TLANGPUIA THLIRNA
Chhiar tur : Tirhkohte 17: 26-28
Kan thupui hian a tum ber nia lang chu chhungkuatih awmzia, Kristiante thlir dan piah lamah zau zawkasawifiah a ni a. Mihring nun hona lam zirtute (sociologists)thlirna tlem azawng kan zir ho dawn a ni. Chhungkua tihsawifiahna (definition) hrang hrang chu zanina sawi chhuahsn loh a awm ngei ang. A tlangpui chauh kan zir dawn a ni.
Chhungkua hi vantlang nun innghahna bul, sawrkarhmasa ber a ni an ti \hin a. Chhungkuaa nun hona fel leh\ha chuan khawtlang nun dan \ha a hring ang bawkin,chhungkaw invawnna fel lo leh nun hona dik lo chuankhawtlangah nun dan \ha lo leh buaina a thlen \hin. Tu
pawh mai hi chhungkuaa lo pianga seilian kan ni a, inlaichindan hrang hrang leh nun dan zir tura kan luhna hmasa berpawh chhungkua a ni kan ti thei ang. Amaherawhchu, kanchawr chhuahna chhungkua erawh chu a inang lo nasa theihle wm e. Chhungkaw hung leh rual, nu leh pa, pi leh pu,ni te leh patea te awmna chhungkuaa lo piang kan awmtheih laiin nu chauh awmna chhungkuaa lo piang pawh kanawm thei ang. Tunlaiin ram \henkhatah chuan mahni mipat
hmeichhiatpui inneih phal a nih tak avangin hetiangchhungkuaa seilian te pawh a awm theih dawn tain a lang!Chutih rualin chutiang chu chhungkua anga pawm thei lopawh kan tam wm e. Chuvangin chhungkua hi kan sawi a,kan hrethiam \heuh naa, mi zawng zawng pawm tlan theihtura hrilhfiah chian erawh a har viau a ni.
Sap\awnga chhungkua tihna family chu Latin \awngafamulus (famulas) tih a\anga lak niin an sawi a, chu chuchhiahhlawh emaw rawngbawltu emaw tihna a ni a.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
50/256
50
www.mizoramsynod.org
Hmanlai Rom mite chhungkaw sawina familia tih chuchungkaw thil neih, bungrua leh ro sawina a ni bawk. Rommi hnuaihnung zawkte zingah phei chuan an inneih hiannupui a lei an ti mai \hin a, nupui pawh chu a pasal bungruafamilia zingah chhiar tel a ni \hin an ti.
Greek \awnga chhungkua tihna oikos (awi-kaws) tihpawh hi bungrua leh inhmun lo ram sawina tho a ni a. Eco-nomics (e-kaw-naw-miks) kan tih, ei leh bar sawi nana kanhman \awngkam lo chhuahna pawh oikos tih thumal hi ani nghe nghe. Hmanlai chuan chhungkua chu ei leh bar,bungrua leh in hmun lo ram deh chhuahna hmanraw awmchhun tih theih hial a ni reng a ni. Tunah erawh chuan chumai chu ni tawh lovin, chhungkua chuan awmze tam zawkleh tih tur hrang hrang a lo nei tam ta tial tial a. Sawi fiahdan hrang hrang pawh a tam hle lo thei lo a ni.
George Peter Murdock (Zawrj Peter Mardawk)-a chuanchungkua chu Zm khat zena inthlah chhawnna vawngnung chunga in khata awm khawm hi a ni a. Vantlang
pawmpuia nupaa insiam mipa leh hmeichhia leh an fate ahuam a ni a ti a. America ram chhiarpui (U.S. Census) chuantawi fel takin chhungkua chu, Thisen inzawmna emaw,inneihna emaw, chhungkhata inpawm tawnna emaw avangakhawsaho hi a ni, a ti thung. India chhim lama Nayar (Naiar)hnam chhungkuaah chuan nupa an awm ngai lo va, unaumipate leh an farnute leh an farnute fate an khawsa ho \hin!Nu leh pa uapna hnuaia khawsa ho chauh hi chhungkuaa
kan chhiar a, inneihna chauh hi chhungkaw bul \anna angakan ngaih dawn chuan a dik hlel mai thei a ni.
Latter Day Saints (Leitar Dei Seints) hotupa JohnCarmack-a chuan an pawlin chhungkua an sawifiah danhetiang hian a sawi a, He kohhranah hian mi pakhat hichhungkaw t ber a ni mai a. Miin nupui emaw, pasal emawa neih chuan, fa nei lo mah se chhungkaw duhawm tak anni thei tho va, fa an nei a nih pawhin chhungkaw lian zawkleh ropui zawk niin chhungkaw duhawm tak an ni thei tho a
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
51/256
51
www.mizoramsynod.org
ni, tiin. Mizo zingah pawh chhungkaw tin a\anga mi pakhatchhuaka hnatlang tur pawhin parawl pawh a thawh chhuahtho a ngaih \hin hi maw!
Hebrai-hoten chhungkaw sawina tam tak an nei naa,enga mah hian tunlaia kan hriatthiam dan a phawk chhuaklo hle thung a. Sebet emaw Matteh emaw chu hnam pumpui chhungkua anga sawina a ni a, Mispaha chu chi bingsawina a ni a, in khata chengho chhungkua sawi nana anhman ber chu Beth-av a ni a, a ngialngana lehlin chuanPa in tihna a ni. Tunlaia chhungkua kan hriat thiam dannena inhnaih ber chu Beth-av tih hi a ni wm e.
Sawi ho tur
1. Chhungkua chu eng nge ni?2. Chhungkua tih leh Kristian chhungkua tih danglamna
engte nge ni ang le?3. Chhuan lo awm leh ze l tu r atana chhungkaw
pawimawhna sawi ni se.
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
52/256
52
www.mizoramsynod.org
January 25
KRISTIAN CHHUNGKAW AWMZIA
Chhiar tur : Hebrai 3:3,4
Kar hmasa lamah khan chhungkaw sawifiahna kan zirtawh a. Kan zir tawh ang khan Kristian chhungkua chu zirmiten chhungkua an tih nen danglamna tam tak a awm tihchu kan hre \heuh wm e. Tun \umah hian Kristianchhungkaw awmzia kan zir ho dawn a ni.
1. A hmasa berah chuan Kristian chhungkua chu Kristatelna chhungkua a ni tiin kan sawi thei ang. A telna kantih hian Krista tel theihna chhungkua tihna a ni zawk mahang chu. Keinin \awngka leh kan ngaih dana kan teltir nilovin, a tel loh theih lohna chhungkua a ni zawk wm e.
2. Kristian Chhungkua chu Krista duh zawng ti \hinchhungkua tiin sawi leh ta ila. Sum lak luh danah emaw,in leh lo din danah emaw, nupaa insiam danah emaw, Kristaduh zawng leh a hriatpui tlka ti \hin chhungkua tihna ani. In chhng bungruaah te hian Krista tana hnawk, mittikham, rilru tina, tenawm a awm thei ang. In mawi leh ropuitak te pawh hi Krista hriatpui tlk loh, a tana rimchhia, hmuhhrehawm a nih chuan a chhngah Krista chen ngaihna a
awm lo vang le. Pathian rawn chunga kawppuia insiam,Pathian rawn chunga chhungkaw din, Amah \ihna tak taknena hna thawka, dik taka sum leh pai la lta, Pathianmalsawmna dawn ang zela Lalpa tana pe \hin lehchhungkaw neih leh phu tawk, in leh lo leh in chhngbungrua zahpui lova lungawi thiam chhungkua chu Kristianchhungkua a ni.
3. Pathian Kohhranho kutke leh \obul a ni. He thu hi ahranpaa kan la zir dawn avangin tawi te chauhin sawi ila.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
53/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
54/256
54
www.mizoramsynod.org
5. A chunga kan sawi tk chhungkaw zia keng pha lochhungkuaten Kristian chhungkua ni ta lo leh ni ve turatihngaihna awm lo anga beidawn mai tur erawh a ni lo. Rev.
Vanlalbelan Kristian chhungkua a hrilfiahna pakhat chu,Mi pakhat tal, Pathian be pawp leh Pathian duh zawnganung tlat awmna chhungkua chu Kristian chhungkua a ni,tih a ni a. A chhan chu amah avangin Pathianin chuchhungkua chu a kan a, a tlawh a, a chenchilh theih vang ani. Chu mi pakhat avang chuan chu chhungkua chusiamtharin a la awm dawn a ni.
Kristian chhungkua chu Krista tel theihna chhungkua,Krista duh zawng ti a, Krista duh loh zawng tlansan \hin,Krista taksa Kohhran chawmtu kutke \angkai, a chhngamite leh mi dang tan pawh chawlhna hmun, Pathian bepawpa dilsak rengtu telna chhungkua chu a ni kan ti theiang.
Sawi ho tur
1. Kristian Chhungkua hi eng nge nia kan hriat?2. Chhungkuaa mi mal malte Krista zuitu \ha ni vek lovin
Kristian chhungkua nih theihin kan hria em?3. Kristian Chhungkuaa inchhal harsa kan ti \hin em? Eng
nge a chhan?
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
55/256
55
www.mizoramsynod.org
February 1
KRISTIAN CHHUNGKUA CHU MIHRING NUNCHHERNA A NI
Chhiar tur : II Timothea 1:5; Thufingte 22:6
Mihringin zirna sikul a dai hmasak ber chu chhungkuaa ni an ti \hin. Kan seilenna chhungkua azira mi mal nundanglam theihzia hi thil chk mite chuan an hre chiang hle.Chhungkaw pakhata seiliante zia chu engkimah inang diakdiak lo mah se, a inhnaih tlang hle \hin. Mi mal zia kan hriatchian chiah loh pawhin an chhungkaw zia a\angin rin dantlangpui kan nei thei mai \hin a. Dik pawh a dik thawkhatviau \hin. Heng kan chhungkaw ziate hi inthlah chhawnanga sawi theih a nih rualin, inthlah chhawn a\anga kanrochun zia aiin kan seilennaa kan zir chhuah zia a langchhuak nasa zawk hle \hinin a lang. Unau chhul khat kual
pawh an tt t a\angin chhungkaw ze inang lo tak takahdah hrangin sei lian ta sela, an lo puitlin chuan an kimtlangtih loh, an mi mal nun ziaah chuan an inang lo nasa thei hledawn a ni. Mi mal nunze chhiat leh \hatah chhungkuainmawh a phur lian hle tihna a nih chu.
Chuti a nih chuan kan rama suahsualna chi tinreng,hmun leh hmuna hmuh leh hriat tur a lo pun chhoh zelna
chhan pawh hi sual hremna nat tawk loh vang emaw, vengtusipai (police)-te inthlahdah vang emaw a ni ngawt lo vang. A chhan bul ber ni ngeia lang chu - nun kawng dik leh ze\ha zir chhuahna tlak chhungkua kan ramin a tlkchhamvang a ni zawk ang. Hmasawnna kawng hrang hrangahsangin lian tual tual mah ila, nun \obul leh innghahnachhungkua kan ngaihthaha, kan \hansan si chuan kanhmasawn dan chu a khingbaiin, rah \ha lo a chhuah tel zeldawn niin a lang.
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
56/256
56
www.mizoramsynod.org
America rama hmasawnna sang chho zel karachhungkaw tlachhe mek vei em emtu Rev. Dr. KennethChafin-a, Texas State Houston (Haus-tan) khawpuia Pastorchuan heti hian a sawi a, Khawvel lo \hang zelah hianchhungkua hian a mawhphurhna a hloh tial tial a.Chhungkaw hna pui, fanaute nun chher \hat hna pawh chuchhungkaw pwn lama tih turah kan ngai zo ta. Nu leh patenan fate zirna (education) chu sawrkar leh zirtirtute kutahan dah pumhlum a, fanaute sakhaw nun kawng sialsakhnate pawh chu kohhran kutah an dah hmiah mai a, anduh tawk hle niin a lang. Hengte hian khawvela chhungkawpawimawhna dik tak chu min hliah hneh ta hle. Sikul te,kohhran te, sawrkar te hi chhungkaw thawhpuitu \angkaitak chu an ni thei ngei mai a. Mahse, a ai zawng an awh zoteuh lo a ni, tiin .
Kan ramah pawh he dinhmun hi kan lo tawng chho veta mk a. Mahni chhungkua aia kan fate chherna tura rinzawk leh \ha tih zawk kan ngah ta hle. Chhungkaw hlutnaleh nu leh pa leh unaute hlutna hre pha lo khawpin thiamna
leh hausaknate kan m a; chu chu chhungkaw tana thil ropuileh uanpui tlakah kan ngai lek lek ta niin a lang. Eng emawlai khan Aizawla nupa awm thei takte nen kan inkawmnaahan nupain harhna an chan an sawi chu hetiang hi a ni Kan chhungkaw hmasawn zelna ngai pawimawha kansumdawnna lama kan buai m avangin kan fate Mizorampwnah Hostel-ah kan dah vek a. Khawhar pawh sawi theilovin an tan leh kan tana \ha turah ngaiin chhungkuaa awm
ho ni nei mang lovin kan awm a. Mahse Pathianin min kaihharhna chu kan fate hi keini aia hmangaih leh duhsaktu tunge awm thei ang? A nih leh Pathianin a rawn pianchhuahtirna leh dahna hmun aia him zawk leh an nunchherna \ha zawk khawiah nge a awm ang? Duh leh \ul ti sePathianin vai hausa kar Delhi-ah emaw, Chennai-ah emawa pian tir thei lovang em ni? Kan chhungkaw tana min pekleh he kan chhungkua hi an awmna atana Pathian pek a nidawn lawm ni? tiin kan fee pek lawk tawhte pawh chninkan kawl ta hlawm a ni, an ti a. A \ulna hre ve lo tan chuan
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
57/256
57
www.mizoramsynod.org
tih ve kher pawh a \ul lo thei e. Mahse, naupang nun zirtirhun lai, kum 12 hnuai lam, kan Kristian chhungkua lehPathianin mawhphurhna min pek hlen chhuah tum lova tutekutah emaw ngaihngam taka kan han dah mai \hin te hingaihtuah chian deuh chu a ngai.
Sociologist ropui tak takten chhungkaw mawhphurhnahlam chhiah theih loh anga an ngaih pali panga lai an sawilaiin Reiss-a chuan, Chhungkaw tihmkmawh chu thilpakhat chauh a ni a, chhungkuaa mihring lo piang mihringtling tura buatsaih hi a ni, a ti tawp mai thung. Dr. Chafin-a bawk chuan, Chhungkua chu mihring \han chhohna turatana boruak \ha leh \ul awmna tura Pathianin a buatsaiha ni, a ti leh bawk. Tichuan mihring nun chherna pm \haber chu zirna sikul \ha ber ber leh Boarding \ha tak tak te,Biak in leh Tn in (Jail) lian pui puite ni lovin, chhungkuangei hi a lo ni. Chhungkua a\anga din fuh loh mihring chuhmun danga siam \hat leh a harsa \hin hle a ni.
Kristian Chhungkua chu hmangaihnaa nun ho zirna
hmun, hnathawh leh taimak zirna hmun, Pathian \ihna lehnu leh pa hmangaihna zirna hmun, thawh ho, in\anpui tawnleh rawng inbawlsak tawn zirna hmun, mihring nun chhernahmunpui a ni.
Sawi ho tur
1. Engtiangin nge chhungkuain mihring nun a chher ang?
2. Kan t leh fate hmakhua ngaia naupang t an nih laia\anga zirna in leh Hostel-ah te kan dah bo \hin hi \hakan ti em?
3. Kan chhungkua hi mihring nun chher chhuahna hmun\haah kan ngai thei em?
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
58/256
58
www.mizoramsynod.org
February 8
KRISTIAN CHHUNGKUA CHUDAMNA HMUN A NI
Chhiar tur : Tirhkohte 16:29-34
Chhungkaw pangngai chu a chhnga mite tan damnahmun a ni. Naupang tualchai chu a \hiante nen hlim takaan infiam lai chuan nuin a ko haw zo lo mai thei. Mahse,\hianten a rilru an hliama rilru natna a tawh emaw, intipalhataksaa n a neih emaw chuan \ap chungin a damna hmunin lam a rawn pan \hin! Chutah chuan a rilru hliam tuamdamna hmangaihna a awm a, a n hriatthiampuia Damrawh se tia duhsak leh lainat taka tuam damtu an awm tlata ni.
Chhungkaw hlutna leh a ze ropui tak chu damna hmun
a nihna hi a ni a. Kristian chhungkua chuan chu a hlutnaleh a ze ropui chu a keng nung \hin. George Moor-a chuan,Miin chhungkua chhuahsanin hlimna zawngin vak ruai\hin mah se, chhungkuaa a rawn kir leh hma loh zawnghlim ni hmel a hmu tak tak ngai lo vang, a lo ti hial a ni.
1. Kristian chhungkua chu an dam tlang tur a ni :Damna hmun ni tur chuan chhungkua chu an dam tlang
hmasa tur a ni. Dam tlang tur chuan inngaihsak tawn angai. Mahni indah pawimawh hmasakna hian mi dang atin a, dam tlan a tiharsa \hin. Mi dang ngaihsakna lehchenpuite tana inpekna hian chhungkuaah dam tlanna athlen \hin. Inngaihsak tawn chhungkua chu an dam tlangnge nge \hin a, damna hmun nuam a lo chang ngei \hin ani. Tunlai khawvel \hang zela mahni intodelh leh mi dangmamawh lo thei zawnga \an kan lakna \henkhat hi chuPathianin mihring a siam dan phung chu a ni lo deuhin alang. Inmamawh tawna nung ho tura din leh siam Amah
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
59/256
59
www.mizoramsynod.org
chauha awm a \ha lo ve tia nun hopui tura mi dang asiamsakna rilru kha kan kalsan tak tak thei lo. Mahni nuamtih zawnga tal duhna khawvel, khawthlang ramah te chuanhlimna hmu lo, mi beidawng hlauhawm tak tak leh nunthlahlel lova mahni intihlum an pung tual tual mai zawng anih khu maw. Inmamawh tawn \heuh kan nih hriaa mi dangtana nun hian mahni nunah hlimna leh hriselna a thlen ltthei a ni tih hria a, Pathian min siam dan ang taka nung hodial diala dam tlang tur kan ni.
2. Kristian chhungkua chu a chhnga chengte tandamna hmun a ni : Kan sawi tak ang khan Kristianchhungkua chu a chhunga chengte tan damna hmun a nitur a ni a. Kristian chhungkaw dintu chuan a chhungkuachu a chhnga chengte tan damna hmun a ni em, tih a enfiahfo a ngai a ni. Kan chhungkuaah pa berin damna, hlimna,lungawina, ngaihsakna a dawng em? Chutiang zelin nu berinhah taka chhungkaw enkawl chungin a phu tawk faknaavanga hlim leh lawmna a dawng em? Naupang leh tartendam leh himin an inhria em? Chhungkuaa mi danglam bik
(rualbanlo kan tih \hin)-ten enkawlna leh ngaihsakna andawngin, an lungawiin an rilru leh taksa a dam em? Hengzawng zawng hi kan zir tawh Kristian chhungkaw ze hranghrang Pathian a\anga chhuakin a luah tlat chhungkuaahchuan a lo lang chhuak ngei \hin a ni. Kristian chhungkuachu a chhnga chengte tan damna hmun a nih theih nanchhungkuaa mi hrang hrangte dinhmun leh mawhphurhnapawh kan la zir zel dawn a ni.
3. Kristian chhungkua chu pwn lam mi tan pawhdamna leh chawlh hahdamna hmun a ni : A chhngamite chauh ni lovin, pwn lam mite tan pawh Kristianchhungkua chu damna hmun a ni. Kristian chhungkua chumahni chhungkuaa him damlo pawhin himna leh damna anbeiseina hmun a ni. Mikhual leh zin veivak, hmel hriat lehhriat loh te tan pawh, He hmun hi hmun dang a lo nih lohhi, Pathian in a lo nih hi, an tih theih tur; Pathian hmel, amitea lo lang chhuak an hmuhna leh Pathian zar an zona
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
60/256
60
www.mizoramsynod.org
hmun tur a ni a. Vanram bathlar, lei mite tan chawlhna hmunnuam a ni. Chutiang chhungkua ni tur chuan kan sawi takang khan a chhnga chengte taksaah leh thlarauvah andam tlan a ngai. Pathiana dam, Pathiana lawm leh lungawinun leh hmelah mi dangten damna, hlimna, lungawina anhmuin an chang ve \hin a ni.
4. Kristian chhungkua chu Lal Isua avangin damnahmun a ni : Kristian chhungkua chu Krista telna chhungkuaa nih avang leh chu Krista ngei chu Tidamtu Lalpa a nihmiau avangin damna hmunah a lo chang \hin a ni. Kristaawmnaah chuan damna a lo thleng \hin. Petera inah LalIsua a lo thlen chuan a pizawn chuan damna a lo chang ta(Mat. 8:14,15). Thihna thlazar hnuaia \ap mk Jairachhungkuaah Lal Isua a lo thlen chuan damna a lo thlengve nghal (Mk. 5:38-42). Zakaia, hlep rutu chhungkuaah LalIsua a lo thleng a, sual hliamna ata thlarau chhandamna alo thleng (Lk. 19:7-10). Tng vengtute chhungkua chuanLal Isua ringa baptisma an chan chuan an chhungkuain anhlim ta em em a ni tih kan hria a (Tirh. 16:34). Tidamtu Lal
Isua chenpui chhungkua chu damna hmun a lo ni \hin.
Kristian chhungkaw dam tlang chu a chhnga mite tan,tlawhtu leh mikhual te tan, mi chau leh chak lote tan pawhIsua Krista avangin damna hmun a ni \hin.
Sawi ho tur
1. Kristian chhungkaw dik tak chu damna hmun a nihziasawi belh ni se.2. Krista tel lohna chhungkuaa natna leh lungngaihna
tawh tur a tam bikzia sawi tur kan hria em?3. Tunlai hunah hian mi dang ngaihsakna kawngah kan
tla hniamin kan inhria em?
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
61/256
61
www.mizoramsynod.org
February 15
KRISTIAN CHHUNGKUA LEHINRELBAWLNA |HA
Chhiar tur : I Timothea 3:1-5
Chhungkuaa inrelbawlna \ha pawimawhzia hi sawi uarlutuk a har khawp ang. Chhungrual nazawng an thawkzochuang lo va; sum la lt tam nazawng an khawsa thei nahek lo. Eng anga chhungkaw hung pawh ni ila inrelbawlnaa \hat loh chuan kawng engkimah a hautak ting mai a ni a.Sum eng zat pawh thawk chhuak ila, a relbawlna lam a \hatloh chuan chhungkuain a \hatpui ngawt chuang lo.Chuvangin inrelbawlna \ha hi chhungkaw tin mamawh ani a. Kristian chhungkua pawhin a ngaih pawimawh a \ultakzet a; inrelbawlna \ha hi Kristian chhungkua nen a
inhmeh a ni. Kohhran hruaitu phei chu kan Bible-in fatekilkawi kawngah te, mahni chhungkaw relbawl thu-ah te apht sng em em a ni. Kristian chhungkuaah inrelbawlna\ha a awm theih nan chhungkuaa pa mawhphurhna te, numawhphurhna te, naupangte awm dan tur te kan la zir dawna. Tun \umah chuan chhungkaw inrelbawlnaa thilpawimawhte a tlangpuiin lo thlir ila.
1. Hun hman \hat (time management) : Chhungkawinrelbawlna \ha nei turin Pathian thil thlawn pek hun hmandan relbawlna \ha a pawimawh hmasa a ni. Mi mal hunhman dan tur duan fel a pawimawh ang bawkin,chhungkuaa kan hun hman dan ruahman fel a pawimawh.Mahni mi mal mamawh leh \ul bka hun ruahmanna lehchhungkaw hun ruahman inhmu rem taka duan pawh apawimawh hle ang. Entir nan - Zirlaiin a lehkha zir hun turleh mahni intihfai leh rual pawlna hun a ruahman chuchhungkaw hna leh tih tur (ei rawngbawl, in chhng tihfai,
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
62/256
62
www.mizoramsynod.org
chaw ei, chhng inkhawm, etc.) tih hun ruahman nen siamrem a ngai ang.
Naupangin Lehkha ka zir alawm ti-a in chhng khurhna \angkai thawh kawnga ralban mai loh tur a ni a.Chutiang zelin office kal emaw, eizawnna hna dang thawkte pawhin in chhng hna thawh kawnga an \angkai theihdan ber tura hun hman thiam a \ul hle a ni. Chhungkuainhun hman dan tur ruahmanna fel tak neih a \ha hle. Zingthawh hun, chhungkaw hna thawh hun, tuk\huan ei hun,chhun thingpui in hun, chhng inkhawm hun, zanriah eihun leh mut hun te neih a \ha. Hemi ruahmanna chhngahhian mahni hna bil thawh hun zeh thiam a ngai thung.
Mizote hi intlawh pawh nasa tak kan nih avanginhetianga chhungkaw hunbi siam hi a har hle mai. Tunlaiahinbiak pawhna te a \hat tawh avangin mi ina kan len dawninbiak hmasaka an hun min pek theih remchan anga len kanchin deuh deuh pawh a ngai hle a ni. Tin, kan chhungkawhun bik siam te hi mawi leh fiah takin hmun langsar laiah
tar ta ila, inlng tan pawh inthiar fihlim hun a hriat theihang a, a \ha viau mai thei a ni.
2. Sum lk luh leh hman (financial management) :Chhungkaw khawsakna atana sum lak luh (thawh chhuah)pawimawhzia chu sawi ngai lovah dah ta ila. Sum lak luh apawimawhna ai mahin a hman dan uluk hi a pawimawhzawk em aw tih hi ngaihtuah tham tak a ni. Sum leh pai
thawk chhuak tam zawk chhungkua pawh indaih lo leh buaitaka an khawsak laiin sum la lt tlem zawk te pawh sumenkawl fel chhungkua chu indaih zawkin an inenkawl theitlat \hin. Chhungkua leh sum leh pai chungchang chu hundangah chipchiar zawkin kan la zir dawn a. Chuvangin, arelbawlna lam tlem chauh sawi ila. A hmasa berin kan sumlak luh leh hmanna a thianghlim tur a ni. Sawi mm chawpngai sum hmuhna te, zp ngai deuha sum hman te hi Kristianchhungkaw inven tlatna tur a ni. Thianghlim taka kan lakluh ang ang chu fimkhur leh awmze nei taka enkawl tur a
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
63/256
63
www.mizoramsynod.org
ni. Chhungkaw thla tin sum hmuh leh hman ruahmanna(family budget) fel kan neih theih phei chuan a \ha ber a ni.Tin, a tlem emaw, a tam emaw, sum khawl/dah \hat neihtum hram tur a ni bawk. Bank account hawn te hi mi hausatih tur a ni kher lo va, mi rethei zawk, sum khawl khawmavawn \hat mamawhte tan hlei hlei a \angkai a ni. Bank kaltlanga hlawh lak te hian sum khawl a tihawlsam bakah summin renchemtir thei a, a \ha hle a ni. A \ul lova sum khawhral lo turin kan thil ngaihsan zawng (value system) siam \hata \ul hle bawk. In chhng kawrawng tak chunga incheinasang leh man to tak tak inbel zahthlakzia te, mihring landan (appearance) aia a nihna (quality) a pawimawh zawkziate, a man to ringawt aia fai leh thianghlim leh tlo ngaihtuaha \ulziate pawh kan hriata kan zir zel pawh a pawimawh hlea ni. Tin, mahni mamawh thawh chhuah nan hna tenau lehhmuhsitawm a awm lo va; rinawm taka thawh chuan enghna pawh hi hna zahawm leh din chhuahpui theih a ni vektih pawh ngaihtuah a \ul hle mai.
3. In leh lo enkawl (property management) : Mahni inleh lova cheng kan ni emaw, mi in luah hawha cheng kan niemaw, kohhran leh sawrkar inah kan cheng a ni emaw, kanchenna in leh a vel enkawl \hat leh vawn thianghlim hiKristian chhungkaw tih ngei tur a ni. Chu chuan kan nunhlimna tura hriselna a thlen a, sum senna \ha lo, damdawiman leh damloh inenkawlna senso min phuhru a, kan hriselchuan Pathian tan kan thawk nasain, amah kan chawimawinasa thei bawk dawn a ni. Chu bakah, in leh lo leh a chhnga
bungruate hi Pathian min pek a nih chuan uluk taka enkawlleh hman, thianghlim leh fel taka enkawl chu min petuPathian avang pawhin tihmkmawh a ni.
4. Mi mal malte mawhphurhna (personnel manage-ment) : Chhungkuaa mi hrang hrangte mawhphurhna lehnaupang enkawl thu te, hun dangah kan la zir dawn a.Chhungkaw inrelbawlna \ha nei tur chuan chhungkawmember tin ten mawhphurhna, hna chanpual leh tih turbk kan neih te \ha taka kan tih sang sang a pawimawh
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
64/256
64
www.mizoramsynod.org
takzet. Kan tunlai khawvelah hian tar leh nu leh patenrim leh buai takin hna an thawk a, \halai chak zawkten anthawhrim rah kan chn ta mai em aw tih theih a ni.Thingtlang khaw lamah pawh nu leh pa, kum upa zawktenruah sur leh ni sensa hnuaiah hna an thawk a, an thawhchhuahin nula tlangval tha chak zawkten daihlimah nuamkan chn mai a nih chuan chu chu a Kristian lo va, Kristianchhungkaw awm dan tur pawh a ni lo. Nula tlangval, nuteeirawngbawl sa eia in ringawt te, mahni thawmhnawtakngial pawh su fai peih lo \halai te, mahni hna bilchhuanlama in chhng khura \angkai tum lo hrim hrimnula leh tlangval hmuh tur an tam ta mai hi a zahthlak ani. Tin, mipa hna leh hmeichhe hna neih lutuk hi a changkanloh thlak bawk. Pwn lama kan hna thawh dan azir te,kan theihna leh hriselna azir tein chhungkuaa hna awmapiang a tuate pawhin inlungrual leh inhrethiam taka kanthawh bawrh bawrh a ngai tawh a ni.
Chhungkuain kawng hrang hranga Pathianmalsawmna kan dawn te hi a petu hre renga thiam taka
enkawla relbawl hi Kristian chhungkaw mawhphurhnapawimawh tak a ni.
Sawi ho tur
1. Sum lak luh tam nge pawimawh, hmanna lama fimkhur?2. Hun hi tangka a ni an tih \hin hi han sawi zau teh u.3. Mahni chhungkua \heuhva faina leh thianghlimna
kawnga hma kan sawnna tur kawng te sawi ni se.
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
65/256
8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
66/256
66
www.mizoramsynod.org
a tlo thei ngai lo. Dikna te, thianghlimna te, rinawmna te,Pathian \ihna leh thu awihna, etc. te hian chhungkuaahzung a kaih ngei theih nan chhungkua hian mawh a phurthui takzet a ni. Chu chu chhungkaw tih tur (mission)pawimawh tak a ni.
2. Chhungkua chu Missionary a ni : A chhungachengte leh pwn lam a\anga thlirtu te, a vela mite hnenaChanchin |ha lantirtu leh a remchan ang zela hriltu a nihavangin chhungkua chu Missionary a ni kan ti thei ang.Naupangin nikhua a hriat tirh a\angin biak tur Pathian takbe tura a mit hmuh leh beng hriatah hrila kan lantir a \ul a.
A \han len ang zela Pathian leh mihring duhsaka a awmtheih nan chhungkua hian tih tur mawhphurhna (mission)ropui tak a nei a ni. Chumi bakah chuan Kristian chhungkuachuan \henawm khawvengte hriatah leh mit hmuhahChanchin |ha a hril/puang chhuak bawk tur a ni. InremnaChanchin |ha te, ngaihdamna Chanchin |ha te,hmangaihna leh dawhtheihna Chanchin |ha te lantirin ahril chhuak \hin tur a ni ang. Ramthar lamah pawh hian
kan aupui vak vak lam aiin kan thawktute chhungkuainKristian chhungkaw ze dik tak, hmangaihna, ngaihdamna,hlimna, taihmakna, etc. an tihlan \hat hian kawngro a suzawk em aw, tih ngaihtuah theih tak a ni. Chutih lai chuankan Ramthar budget-ah ram hungna (compound fencing) atam thei hle mai a, rawng kan bawlsaka te nen hian kaninhlatin kan indaidang lutuk ang tih a hlauhawm lek lek\hin. A hranpaa pa ber emaw, nu ber emaw Pathian thu
hrila feh chhuah ringawt a tawk hauh lo va, chhungkawpum pui hi missionary a nih a \ul. A chanchin kan hril Kristachu kan chhungkua hian a nunpuiin, a lantirin, a hrilfiahtur a ni ang.
3. Chhungkua chu Missionary tirtu a ni : Chhungkuachu Missionary training centre a ni. Chhungkua chu mis-sionary a nih dan kan sawi tawh a. Chutiang zelin a chhngamite Pathian tak bia a, a rawngbawl tura buatsaihtu chuchhungkua bawk chu a ni a. A buatsaih puitlin te chu khawi
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/8/3/2019 Nilai Leh Beihrual Thupui, 2012
67/256
67
www.mizoramsynod.org
hmunah pawh eng hna pawh thawk sela Krista thuhretuan nih zel dawn avangin chu chhungkua chu missionarytirtu a ni. Ramthim ram rova feh chhuak missionary-te zingahpawh hian a tam ber chu chutianga chhungkua a\anga chherchhuah an niin a lang. Tin, a chhnga mi an feh chhuakkher lo a nih pawhin, chhungkua chu missionary-te chawma,\awng\aisaka, \anpuitu a la ni thei ta fo va. Tunah hian kanmissionary chawmna leh Chanchin |ha kan hrilna senso tamber hi chhungkuaten kan thilpek a\angin a ni kan ti theiang. |awng\aisak rengtu chhungkaw nei missionary chuana thawk hlawk nge nge \hin a. Fuiha, ngaihsaka,chhawmdawltu chhungkuate hi rawngbawltute tan an hlua, Pathian kutke \angkai an ni.
Tichuan, Kristian chhungkua chu Mission Field a ni a,Kristian chhungkua chu missionary a ni bawk a, Kristianchhungkua chu missionary chhera tirchhuaktu a ni nghalbawk a ni.
Sawi ho tur
1. Chhungkaw Mission Field ngaihsak lova rawngbawl hia dikin kan hria em?
2. Kan chhungkua missionary kan nih dan tur angin kanthawk \hain kan hria em? Eng kawngah te nge kan nihtur kan ni tawk lova kan hriat?
3. Kan chhungkua hi Krista thuhretu ni tura mihringchherna hmunah kan ngai thei em le?
NILAI THUPUI
http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/Top Related