Dzieciństwo• 6 marca 1475 (Toskańskie miasteczko Caprese)• Ojciec – Lodovico Buonarroti Simoni• Matka – Francesca di Neri Miniato del Sera• „... z mlekiem mamki wyssałem młot i dłuto,
którymi kuję moje figury”
Początki nauki• Powrót do ojcowskiej siedziby• Francesco da Urbino• gramatyka, arytmetyka
greka, łacina • Rysunek• Francesco Granacci
1 kwietnia 1488r • Znacząca data dla świata sztuki• Trzy lata terminowania• Poznaje tajniki rzemiosła• Freski w kościele Santa Maria Novella
Domenico GhirlandaioNauczyciel Michała Anioła
Spotkanie z Wawrzyńcem Wspaniałym
• Ogród San Marco
• Łowca talentów• Michał Anioł
zamieszkuje w pałacu medycejskim na via Larga
Madonna na schodach1491-1492marmur
Bitwa Centaurów1491-1492marmurCasa Buonarroti, Florencja
•Nawiązuje do sarkofagów rzymskich•Zapowiedź późniejszego stylu artysty•Temat zaczerpnięty z antyk
Potajemne Studia• Śmierć Wawrzyńca w 1492• Opuszczenie dworu• Klasztor San Spirito • Drewniany Krucyfiks
Drewniany krucyfiks1492-1493r.DrewnoSan Spirito
•Jedyne dzieło wykonane w drewnie
Savonarola• Dominikanin• Przeciwnik Medyceuszy• Budzi niepokój w duszy Michała Anioła• Papież
– nakazuje zaprzestania głoszenia kazań– obkłada ekskomuniką
• Zostaje oskarzony o herezje i torturowany• 23 maja 1498
Między Rzymem a Florencją• Wenecja, Bolonia• Powrót do Florencji
– praca dla młodszej linii Medyceuszów– Śpiący Kupidyn
• 25 czerwca 1496r.
Pierwsze Arcydzieła• Jacopo Galli
– Bachus– Pieta Watykańska (dla kardynała Jean de
Villiers de la Groslaye)– Święci z ołtarza Piccolominich
Bachus1497r.Marmur
•Efekt zetknięcia się z najlepszymi działami antycznymi w RzymieŚwiadectwo fascynacji sztuką starożytną
Pieta Watykańska1498-1499MarmurBazylika św. Piotra, Rzym, Watykan
•Na zamówienie kardynała Jean de Villiers de la Groslaye•Prawdopodobnie ma to być ozdobwa jego grobowca•Początkowo Piete umieszczono w kościele Santa Petronilla – tam pochwany jest kardynał
•1517r. Zostaje przeniesiona do Bazyliki św. Piotra•Monumentalna•Starożytna kompozycja•Brak dramatycznej ekspresji•Klasyczna harmonia i elegancja•Madonna – spokojna, jeden z najpiekniejszych wizerunków kobiety, odznaczona regularnymi rysami i wdziekiem •Chrystus – idealnie renesanosowe proporcje ciała•Śmierć – widoczna jedynie w opadniętej rece i zapadniętej głowie
Dawid• Symbol przywrócenia we Florencji
republiki• 16 sierpnia 1501r. – 25 stycznia
1504r.• Ustawiony przed pałacem Signiorii• Spowodował lawinę zamówień
Dawid
1501-1504
Marmur
Galleria dell’Accademia, Florencja
•Inspiracja antykiem
•Doskonała harmonia
•Antyczny heros o proporcjonalnym, muskularnym ciele
•Ukazatny tuż przed walką z Goliatem
Inne dzieła• Madonna z Dzieciątkiem• Płaskorzeźba Tando Taddei i Tando
Pitti• Obraz Tando Doni
Madonna z Brugii1501-1505MarmurKatedra Notre Dame, Brugia
Taondo Pitti 1503-1505Museo Nazionale del Bargello, Florencja
Taondo Taddei 1503-1505Royal Academy, Londyn
Tondo Doni1503-1504Tempera na desceAleria Uffizi, Florencja
•Zamówienie florenckiego kupca Agnola Doniego•Obraz przedstawia święta rodzinę•Badacze dopatruja się wielu ukrytych znaczeń
•Nadzy młodzieńcy w tle
•Stylistycznie bliskie rzeźbie•Dynamizm uzyskany dzieki wieloskrętnej formie
Bitwa pod Casciną• Zamówienie republikańskiego rządu
Florencji• Wielka Sala Rady w Palazzo Vecchio• Konfrontacja z Leonardem da Vinci• Wyzwanie• Pierwsze samodzielne działo
malarskie na taką skale• Zostaje w fazie szkicu kartonowego
Zlecenie Juliusza II• 1505r. – wezwanie do
Rzymu• papież–wojownik
vs. drażliwy geniusz
• „Papieskia skłonność do megalomanii znalazła pełne odzwierciedlenie w cechujących sie monumentalnością pracach Buonarrotiego”
Grobowiec• Tragedia życia• Zmiany, opuźnienia,
dyskusje• Papież niedopuszcza
Michała Anioła do siebie
• Artysta w gniewie likwiduje rzymską pracownie i powraca do Florencji
1542 - 1545
1513 – 1516
Kaplica Sykstyńska• 1508 – 1512• Podejrzenia o spisku• Pierwsza koncepcja dwunastu
apostołów• Powstała kompozycja ponad 300
figur w skąplikowanych układach i przepełnionych dynamizmem
• 40 x 13 m•Monumentalność•Stworzenie świata•Dzieje ludzkości przed narodzinami Zbawiciela•Stary Testament (księga genesis)•Prorocy i sybillie
Leon X• Giovanni de’ Medici• Zna Michała Anioła jeszcze z
czasów panowania Wawrzyńca Wspaniałego
• Peszy go burzliwa wielkość Michała Anioła
• 1516r. zatrudnia artystę jako architekta– fasada bazyliki San
Lorenzo we Florencji
Mauzoleum Medyceuszy• 1520-1534• Grobowiec
– Giuliano de’ Medici– Giuliano II księcia Nemourus– Wawrzyniec II – książę Urbino– Wawarzyniec Wspaniały
• Leon X nie zobaczy grobowca• Klemens VII
Stara Zakrystia1421-1428Filippo Brunelleschi
Nowa Zakrystia 1520-1534Kościół San Lorenzo, Florencja
•Pierwsza realizacja architektoniczna•Klarowna, harmonijna architektur ściśle zwiazana z dekoracją rzeźbiarską•Bogaty program ideowy•Chrześcijaństwo łączy się z pogaństwem•Nie została ukończona
Nagrobek Giuliano II księcia Nemourus•Alegorie Dnia i Nocy
Nagrobek Wawrzyńca II, księcia Urbino•Alegoria Zmierzchu i Poranka
Biblioteka przy kościele San Lorenzo
• Klemens VII• Na podstawie projektów Michała
Anioła, budowę biblioteki kończy Giorgio Vasari
Wnetrze Biblioteki Laurenziana1524 – 1560Klasztor San Lorenzo, Florencja
Klatka schodowa1524 – 1560Klasztor San Lorenzo, Florencja
Obrońca swobód obywatelskich (?)
• Wypędzenie z Florencji– papieskiego przedstwiciela– dwuch bastardów Wawrzyńca
Wspanialego• Dwa lata później istanieje zagrożenie
ze strony sprzymierzego papiestwa i cesarstwa
• Buonnarotti zostaje „generalnym zarządcą i prokuratorem prac obronnych”
• Florencja zostaje zdobyta• Dzieki interwencji Klemensa VII,
Michał Anioł przeżyje podczas krwawej masakry
• Wznowienie prac w San Lorenzo i przerwanie ich wraz ze śmiercią papieża
• Artysta na stałe zamieszkuje w Rzymie, nigdy nie wracając do ojczyzny
Ostatnie 30 lat życia• Sąd Ostateczny• Kopuła bazyliki św. Piotra • Spotkanie z Vittorią Colonną
Vittoria Colonna• Potomkini książęcego rodu• Wdowa • Czczi pamięć małżonka sonetami w
stylu Petrarki• Zbiera wokół siebie najlepsze
towarzystwo Rzymu• Koresponduje z intelektualistami
wszystkich krajów• Pierwsza poetka stulecia
Powinowactwo duchowe• Przeżywanie cierpień• Głębia przeżyć
religijnych• Skłonność do
protestantyzmu vs. nauki Savonaroli
• Uczucie strachu ożywia scene z głębi Kapilcy Sykstyńskiej
Sąd Ostateczny
• Papież Paweł III Fernese• 1535 – 1541• Ekspresja• Dramatyczne napięcie• Dojrzały, indywidualny
styl • Brak antycznego ładu i
harmonii
•Pesymistyczna wizja świata•Brak architektonicznych podziałów•Ciężko odnaleźć zbawionych i potępionych•Maryja również, w pewien spsób boi sie Chrystusa
Św. Bartlomiej trzyma w ręku skurę; twarz tutaj przedstawiona jest utożsamiana z twarzą Michała Anioła
Łódź Charona i strącenie do piekła•Widać tutaj wpływ kazań Savonaroli•Potępieni nie mają żadnej nadzieji do zbawienia•Rozpacz i przerażenie
Zagrożenie fresku• Papież Paweł IV• Daniele da Volterra – „il braghettone”
Ostatnie prace malarskie• 1542 – 1550• Ukrzyżowanie św.
Piotra• Nawrócenie
Szawła• Freski z Kaplicy
Paolińskiej
Kopuła Bazyliki św. Piotra• W tym samym czasie, kiedy tworzy
freski z Kaplicy Paolińskiej zostaje mianowany naczelnym architektem zarządu budowy bazyliki św. Piotra
• 1 stycznia 1547r.• Paweł III• Koncepcja Anioła odcisnęła piętno na
końcowym wyglądzie bazyliki
1547-1590Odniesienie do kopuły katedry Santa Maria del Fiore Brunelleschiego•Masywność•Harmonia•Plan koła•Średnia 42m•Kopuła oparta jest na czyterech masywnych filarach
Budowlę ukończono w 1650 roku pod nadzorem Giacomo della Porta
Inne projekty• Pracuje przy
fortyfikacjach Rzymu• Kończy grobowiec
Juliusza II• Zwięczenie pałacu
Farnese• Projekt pałacu na
Kapitolu– 1537r. – otrzymuje
honorowe obywatelstwo miasta
Wujek z Ameryki• 1555r. rodzina składa się z artysty i jego
bratanka, Lionardo• Stryj troszczy się o swego krewniaka• Domy i grunty• Małżeństwo bratanka
• Spartańskie przyzwyczajenia z czasów młodości
Trzy wielkie Opłakiwania• 1550 - 1564• Wyraża boleść nad losem człowieka i
jego nieśmiertelną nadzeję• Pieta, Florencja• Pieta z Palestriny, Galleria
dell’Accademia, Florencja• Pieta Rondanini, Civiche d’Arte,
Castello Sforzesco, Mediolan
Zdjęcie z krzyża1547 – 1553Museo dell’Opera, FlorencjaZ myślą o swoim nagrobku, który był plnowany w kościele Santa Maria Maggiore w Rzymie•Starzec górujący nad grupą (ponoć) miał przedstawiać Michała Anioła•Przedstawia zdjęcie z krzyża•Cierpienie i pragnienie wiecznego zbawienia•Mimo piramidalnej, zwartej kompozycji, rzeźba jest bardze dynamiczna
•Skręt ciał typowy dla starszych prac artysty
Pieta z Palestriny
Pieta Rondanini
Uzupełnienie twórczości• 500 listów do rodziny, przyjaciół,
możnych tego świata• 300 wierszy
– Ukazują nurtujące go dylematy– W tych„(...) pulsujących przeżyciem
poematach nieustający niepokój myśli, wyobraźni i sumienia znajdował bolesny wyraz” Jan Białostocki
• Nawiązuję do Petrarki, Dantego, Wawrzyńca Wspanialego
• Wyznania miłosne, poetyckie dialogi, groteska, satyra, autoironia
• Najdojrzalsze, najdoskonalsze utwory powstają po 1534r.
• Bohaterem jest człowiek, duchowość, cielesność
Jak się to dzieje żem przestał być sobą?Kto mię mógł wydrzeć ze mnie?I jaka władza mogła bezemnieMoją rozrządzać osobą?Kto serce przeszył mi strzałem,Że i bólu nie doznałem?Jakaż to miłość tak osobliwaCo żądzom nakłada pęta;Co się przez oczy w serce przelewaI tam w olbrzyma rozdęta:Bucha i szumiąc tamy rozrywa?
Michał Anioł
„O Danielu, źle ze mną!”• 18 luty 1564• 90 lat• Niespodziewanie i bez cierpień• Czuwaja przy nim Tomas Cavalieri i
Daniele da Volterra• Przed śmiercią artystym nie dotarł do
Rzymu jego bratanek
Bibliografia
• „Geniusze sztuki - Michał Anioł” Krajowa agencaj wydawanicza
• „Michała Anioł” Wielka Kolekcja Słwanych malarzy
• Google.pl
Dziękuję za uwagę
Olga Gusakovskaya
Top Related