Leuker kunnen we het niet makenDe framing van belastingen
Veiligheid en framing van de overheid | 3 december 2013
Onderwerpen
• Hoe de Belastingdienst de mens ontdekte
• Waarom mensen belasting betalen
• De framing van belastingen
• Is de burger een consument geworden?
voettekst2
Introductie Belastingdienst
Taken: - rijksbelastingen heffen en innen - toeslagen uitkeren - goederenverkeer bewaken (Douane)
Strategische opgave: compliance bevorderen
14 september 2011
About tax compliance: the ‘slippery slope’ model
Waarom mensen zich (niet) aan regels houden
November 2011
Perspectief Willen & Kunnen
Persoonlijk Wat vinden ze belangrijk?
Wat kunnen en weten ze?
Sociaal Wie helpen?
Wie geven het voorbeeld?
Materieel Hebben mensen de juiste spullen? Kost het veel of weinig moeite?
Is er voldoende tijd?
Tussenconclusie
Compliance is geen mentale gesteldheid maar een gedragslijn.
Kijk naar wat mensen doen, niet naar wat ze horen te doen.
voettekst8
Waarom betalen mensen belastingen?
1) Omdat het (erbij) hoort. Meer dan negentig procent vindt ontduiking ontoelaatbaar.
2) Twee belangrijke voorwaarden: iedereen moet het doen en het moet eenvoudig zijn.
Bron: oa. Fiscale monitor 2013, OECD-rapporten.
voettekst10
Waarom houden mensen zich niet aan belastingregels?
• Door fouten en slordigheden• Doordat regels complex zijn• Door inertie• Door persoonlijke omstandigheden• Door boosheid• Door machteloosheid• Door opzet en berekening
voettekst11
Communiceren over belastingen1. Dienen in plaats van dreigen. Een
goede sfeer is cruciaal voor compliance. We dreigen niet met boetes en controles
2. Belastingen zijn normaal. We kijken wat meer naar sociale normen, in plaats van alleen naar het individu.
3. Wel makkelijker. Liever eenvoud creëren, dan motivatie versterken.
voettekst12
Dienen in plaats van dreigen
voettekst13
voettekst14
Belastingen zijn normaal
“Meer dan tachtig procent van de inwoners van uw gemeente heeft
al betaald.”
voettekst15
Niet de handhaving centraal…
“Er wordt ontzettend veel gesjoemeld met lease-autoconstructies. Dat gaan we keihard aanpakken. Boetes worden flink verhoogd.”
14 september 2011
Maar wel de norm…“Overigens houdt een grote meerderheid zich netjes aan de regels.
Maar de regels gelden voor iedereen. We kunnen natuurlijk niet toestaan dat een kleine groep zich eraan onttrekt. Daar zullen we nog scherper op toezien.”
voettekst17
Wel makkelijker: eenvoud is goud
• Niet alles verwachten van motivatie, discipline, regels, financiële incentives.
• En wat meer van eenvoud, duwtjes, drempels, automatismen.
voettekst18
voettekst19
Tips om nudges toe te passen
Zorg dat mensen niets hoeven te doen Benut een natuurlijk moment Maak het of supergemakkelijk Verwerk duwtjes en drempels in de omgeving Houd rekening met foutjes Zorg voor slimme feedback
Nudges bij belastingen
• De vooringevulde aangifte
• Automatische voorlopige aanslag
• Horizontaal toezicht• SMS-reminders over
BTW-aangifte
voettekst21
22
Niets doen
27 juni 2012Klant als fictie23
Maar eh…is dit nu het beeld van de burger?
Belastingbetalers: van gemakzuchtigen tot veeleisenden
Segmentatie burgersMeedoeners (32%)Gemakzoekenden (34%)Verongelijkten (25%) Veeleisenden (9%)
Framing van belastingen
• Gericht op eenvoud en (sociale) normen• Belofte van wederkerigheid• Gericht op meerderheid
voettekst25
Doorpraten?
Harrie van Rooij
Strategisch adviseur communicatieMinisterie van Financiën
[email protected] Twitter: @harrievanrooij www.harrievanrooij.wordpress.com Tel: 06 52487071
Top Related