Kamer Karakurum Özdemir
Dünya Bankası
13 Kasım 2012, TÜSİAD Finansal Okuryazarlık Konferansı
Bu anket çalışması SAM Araştırma Danışmanlık tarafından Dünya Bankası için yapılmıştır.
I. Finansal Okuryazarlık Neden Önemli?
II. Türkiye Finansal Yeterlilik Anketi Sonuçları A. Finansal Okuryazarlık
B. Bütçe Yönetimi ve Borçlanma
C. Finansal Planlama
D. Finansal Ürün Seçimi
5
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Yatırım/GSYH
Tasarruf/GSYH
Tasarruf-Yatırım Açığı
Cari Açığa neden olur
-50
0
50
100
Oca.0
7
Tem
.07
Oca.0
8
Tem
.08
Oca.0
9
Tem
.09
Oca.1
0
Tem
.10
Oca.1
1
Tem
.11
Oca.1
2
Tem
.12
milyar $
Portföy yatırımları ve kısa vadeli sermaye girişleri
Doğrudan yatırımlar ve uzun vadeli sermaye girişleri
Cari açık
Yurtiçi tasarruflar yüksek ve sürdürülebilir büyüme açısından
büyük önem taşımaktadır.
6
7
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
197
5
197
6
197
7
197
8
197
9
198
0
198
1
198
2
198
3
198
4
198
5
198
6
198
7
198
8
198
9
199
0
199
1
199
2
199
3
199
4
199
5
199
6
199
7
199
8
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
200
4
200
5
200
6
200
7
200
8
200
9
201
0
Yurtiçi Tasarruf Oranı Özel Tasarruf Oranı Kamu Tasarruf Oranı
8
0%
10%
20%
30%
Türkiye Düşük Gelir Düşük Orta
Gelir
Yüksek Orta
Gelir
Yüksek Gelir:
OECD
Olmayan
Yüksek Gelir:
OECD
80-'89 Ortalaması
90-'99 Ortalaması
00-'08 Ortalaması
17,7 16,6
10,1 10,3 12,2
7,9 9,0
0
5
10
15
20
25
30
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
9
Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Oranları (%)
Kaynak: Hane Halkı Bütçe Anketi, TÜİK
Bireysel tasarrufların artırabilmesi açısından
Saha çalışması 21 Nisan – 4 Temmuz.
Türkiye genelinde 40 ilde, 142 ilçede.
Ortalama anket süresi 37 dakika.
3009 kişi ile görüşme.
Doğru cevap verme oranı Sosyo-ekonomik statü yükseldikçe artmaktadır.
Görüşülen kişilerin çoğu basit bölme işlemine doğru cevap verirken, faiz sorularında bu oran düşmektedir.
Birleşik faiz ve enflasyon konusunda ise doğru cevap sayısı daha da azalmaktadır.
Beş kardeşe 1000 TL tutarında bir para verildiğini düşünün. Bu para kardeşler arasında eşit dağıtılırsa her bir kardeş ne kadar para alır?
TL 200
84%
Diğer
cevaplar
4%
Bimiyorum
11%
Cevap yok
1%
Arkadaşınıza akşam 25 TL borç verdiniz, o da ertesi gün size 25 TL geri verdi. Arkadaşınız bu borç için ne kadar faiz ödedi?
TL 0
72%
Diğer
cevaplar
3%
Bilmiyorum
22%
Cevapsız
3%
Vadeli mevduat hesabına senelik yüzde 2 faizle 100 TL yatırdığınızı düşünün. Birinci senenin sonunda yatırılan faizle beraber hesabınızda ne kadar para olur?
TL 102
36%
Diğer
cevaplar
13%
Bilmiyorum
46%
Cevapsız
6%
Bu hesapta beş senenin sonunda ne kadar para olur?
26,1
19,7
2,5
3,6
42,8
5,3
0 10 20 30 40 50
110TL'den fazla
110TL
110 TL'den az
Verilen bilgi yetersiz
Bilmiyorum
Cevapsız
Gıda ve diğer zorunlu harcamalar ödendikten sonra elinizde para kaldığı oluyor mu?
Evet ; 38%
Hayır ; 61%
Bilmiyorum ;
1%
Hanenizde kalan parayla ne yapılır?
Yüzde
Acil, öngörülemeyen durumlar, sağlık harcamaları için para biriktiririz
15.5
Kişisel ya da zorunlu olmayan giderler için harcarız 12.9
Belirli bir amaç gütmeden para biriktiririm 9.8
Gıda ve diğer zorunlu harcamalar için para biriktiririz 9.6
Gıda ve diğer zorunlu harcamalar için para biriktiririz 8.6
Gelirdeki dalgalanmalardan etkilenmemek için para biriktiririz
8.2
Bilinen büyük bir harcama için para biriktiririz 7.2
Gıda ve diğer zorunlu giderler için daha çok para harcarız 7.1
Borçlarımızı öderiz 6.5 Mal ve varlıklara yatırım yaparız 4.1
İşyerimize yatırım yaparız 3.7 Aile üyelerine veririz/yollarız 3.4
….
Toplam 100.0
(n=1147)
Siz ve haneniz şimdiye kadar hiç paranın yetmemesi nedeniyle gıda veya diğer zorunlu harcama kalemlerini karşılamak için kredi veya borç para kullandınız mı?
Evet
55%
Hayır
45%
Bilmiyorum
0%
Sizin ve hanenizin varolan borçlarınızı ödemek için şimdiye kadar hiç başka bir yerden/birinden borç aldığınız olur mu?
Evet
51%
Hayır
49%
Bilmiyorum
0%
Görüşülen kişilerin çoğu kısa vadeli plan yapmaktadır.
Gelecek için düzenli olarak para biriktirmezler.
Elinize para geçtiğinde nasıl kullanılacağını planlar mısınız?
78%
22%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Evet
Hayır
Gelecek için yaptığınız planlar en çok ne kadar uzun sürelidir?
6 aydan az
52%
6 ay-1 yıl
11%
1-2 yıl
10%
2-5 yıl
6%
5 yıldan fazla
9%
Hiç plan
yapmıyor
8%
Bilmiyorum
3%
Cevap yok
1%
Yaşlandığınız zaman kişisel harcamalarınızı karşılamak için ne gibi kişisel planlarınız var? Sayı Kişi yüzde
Devletten emeklilik 1253 46.7 Çalışmaya devam edeceğim 780 29.1
Sigorta 291 10.8
Aileden başka biri üzerinden emeklilik 278 10.4 Tasarruflar veya başka mali varlıklar 229 8.5
İş (gelir veya satış) 180 6.7
Mali olmayan varlıklar (gayrimenkul, küçükbaş/büyükbaş hayvan, ziynet gibi)
163 6.1
Aile, akraba, aşiretten mali yardım/destek 139 5.2
Miras 109 4.1
Başka emeklilik planı 102 3.8
Planı yok/Bu konu hakkında düşünmedim 714 26.6 …
Toplam 4295 160.1
(n=2683)
Yaşlandığınız zaman kişisel harcamalarınızı karşılamak için söylediklerinizden hangilerine şu sırada sahip olduğunuz belirtir misiniz? Sayı Kişi yüzde
Çalışmaya devam edeceğim 698 36.3 Devletten emeklilik 220 11.4
Sigorta 163 8.5 İş (gelir veya satış) 143 7.4
Tasarruflar veya başka mali varlıklar 139 7.2 Mali olmayan varlıklar (gayrimenkul,
küçükbaş/büyükbaş hayvan, ziynet gibi) 111 5.8
Aile, akraba, aşiretten mali yardım/destek 85 4.4 Miras 39 2.0
Aileden başka biri üzerinden emeklilik 32 1.7 Başka emeklilik planı 6 0.3
Hiçbiri 574 29.9 …
Toplam 2225 115.7 (n=1923)
Bu kaynaklar yaşlandığınız zaman tüm harcamalarınızı karşılamak için yeterli olacak mı?
44,8
37,7
16,8
Evet Hayır Bilmiyorum
Yaşlandığınız zaman tüm harcamalarınızı karşılamak konusunda ne ölçüde endişe duyuyorsunuz?
Hiç
endişelenmiyorum
18%
Biraz
endişeleniyorum
53%
Çok
endişeleniyorum
27%
Bilmiyorum
2%
Finansal sistem dışındaki ürünler daha sık kullanılmakta. resmi olmayan krediler
Finansal sistem içerisinde
mevduat hesabı ve banka kredisi
Görüşülen kişiler bu ürünleri kendi başına ya da bir başka kişiyle birlikte seçmiştir.
Tercih etme sebepleri:
◦ güvenilir,
◦ getirisi yüksek,
◦ riski düşük ve
◦ bilinen finansal ürünler
Tercih etmeme sebepleri:
◦ çoğunlukla o ürüne ihtiyaç duymadıklarını düşünmeleri
Yeterli tasarrufları olsa tercih edecekleri ürün:
◦ altın, döviz
◦ mevduat hesabı ve sigorta ürünleri
Para idaresinin farklı yönlerine ilişkin daha fazla bilgi sahibi olmak ister miydiniz?
35,1
59,8
4,7
Evet Hayır Bilmiyorum
Finansal ürünlere ilişkin daha fazla bilgi edinmek ister misiniz?
33,4
58,4
7,6
Evet Hayır Bilmiyorum
Teşekkürler.
Top Related