ISI,MADDELERİ ETKİLER
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
Isı Alır Genleşir, Isı Verir Büzülür
Maddelere verilen ısı,sıcaklığı artırırken maddelerin
boyutlarında da değişime neden olur.Isının etkisiyle maddelerin
boyutlarındaki bu değişime GENLEŞME diyoruz. Maddeler
ısıtılınca ne kadar genleşirse ısıtılmadan önceki sıcaklığına
döndü¤ünde o kadar büzülür.
Son sıcaklık ile ilk sıcaklık arasındaki fark,fazla
olduğu zaman genleşme de fazla olur.Farklı
maddelerin sıcaklıkları aynı oranda artırılsa
bile genleşme oranları farklı olabilir. Yani
genleşme miktarı maddenin cinsine bağlıdır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
Günlük yaşantımızda kullandığımız maddelerin çoğu,sıcaklıkları
arttığı zaman genleşir.Aynı maddeler,sıcaklıkları azaldığı zaman
büzülür.Bu değişiklikleri çoğunlukla fark edemeyiz.Çünkü
genleşme ve büzülme miktarları gözle görülmeyecek kadar küçük
ve yavaştır. BAZI GENLEŞME OLAYLARI:
• Soba ilk defa yakılırken boruları,kalorifer yanarken de
bağlantı yerleri çıtırdar.
• Ağzına kadar suyla dolu çaydanlıktaki su kaynamaya
başladığında taşar.• Termometrenin sıvısı sıcaklık
arttıkça yükselir.•Kavanoz kapakları ısıtılınca daha
kolay açılır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
Gözle görülmese de binalar durmadan genleşip büzülür.Bunun
sebebi,metal ve beton gibi maddelerin sıcaklığa bağlı olarak
genleşmesi ya da büzülmesidir.
Bilim insanları,gazların genleşmesinden yararlanarak,insan
taşıyabilen balonlar yapmışlardır. Balondaki hava ısıtıldığında
genleşir,balonun içinde genleşen hava, dışarıdaki havaya göre
hafifleşir. Bunun sonucunda havanın bir kısmı dışarı
çıkar ve balon yükselir.Balonun içindeki hava
soğurken balon alçalır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
SIVILAR HER SICAKLIKTA BUHARLAŞIR MI?
Kirlenen giysilerimizi temizlemek için yıkarız.
Yıkanan giysilerimizi kurutmak amacıyla asarız. Islak
bir cismin kuruması için onu ıslatan sıvının buharlaşması
gerekir. Bu durumda buharlaşma her
sıcaklıkta gerçekleşir, diyebilir miyiz? Havanın bulutlu
ve serin olduğu zamanlarda bile giysilerimiz geç
de olsa kurur.
Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir.
Sıcaklık yükseldikçe sıvıların buharlaşması hızlanır.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
YOĞUŞMA
Yeryüzündeki suların güneş ışınlarının etkisiyle buharlaştığını
biliyoruz. Su buharının soğuk hava ile karşılaşınca çok küçük
damlacıklara dönüştüğünü hatırlayalım.Bu damlacıklar bulutları
oluşturur. Aynı şekilde banyo yaparken oluşan buhar sebebiyle
aynanın üzerinde su damlacıkları meydana gelir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
Sıvının sıcaklığı belli bir noktaya ulaştığında her yerinden
kabarcıklar çıkmaya başlar. Örneğin, ısıtılan suyun
sıcaklığı arttıkça buhar oluşumu hızlanır. Bir süre sonra
kabın içinde kabarcıklar oluşmaya başlar. Sıcaklık 100
°C‘a yaklaşınca suyun her yerinden kabarcıklar çıkmaya
başlar. Bu kabarcıklar suyun yüzeyine ulaşarak
havaya karışır. Sıvının her yerinden kabarcıklar hâlinde
hızlı buharlaşması olayına KAYNAMA denir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
BUHARLAŞMA
• Sıvı, ısı alarak gaz haline geçer.
• Buharlaşma, her sıcaklıkta gerçekleşir
• Buharlaşma, sıvının yüzeyinde olur.
• Buharlaşan sıvının sıcaklığı değişebilir.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
KAYNAMA• Her kaynama, aynı zamanda bir buharlaşmadır.
• Kaynama, belli sıcaklıkta gerçekleşir.
• Sıvının her yerinde gaz haline geçiş vardır.
• Kaynama süresince sıcaklık
değişmez.
HÜSEYİN DEMİRBAŞ FEN VE TEKNOLOJİ
Maddeler, bulundukları ortam ile ısı alışverişine
girerek hal değiştirmeye başlar.Katı maddelerin
ısı alarak sıvı hale geçmesine ERİME adı verilir.
Tersine, sıvı haldeki maddelerin ısı vermesi
sonucu katı hale geçmesi olayına ise DONMA
denir. Isı alan madde erimeye, ısı veren madde
de donmaya başlar.
Top Related