Innoveren: een vak apart
1
Syntensinnovatienetwerk voor ondernemers
Ir. Henk van Heerde
Agenda
• Wat doet Syntens?• Wat is innovatie?• Innovatienoodzaak• Innovatievermogen• Innovatietriggers: IQS en innovatiescan• Innovatiestijl: de ondernemer, ambitie en competenties• Innovatie door nieuwe verbindingen• Innovatiescan• Productinnovatie• Innovatieactieplan
• Pauze
• oefening
2
Onze missie:succesvolle innovatie in het MKB
3
concurrentiekracht van Nederland
ruimte voor ondernemerschap
ongebaande paden
succesvol innoveren
4
Innovatie FOCUS: SparringpartnerInspirerenKansen herkennen
Innovatie MATCH: In contact met Kennis Netwerken met kennisinstituten of andere ondernemers
Innovatie EFFECT: Coachen en helpen waarmaken van doelen
Onze aanpak
Definities
5
Ministerie van Economische Zaken (2004)Innovatie is vernieuwing die neerslaat in producten, diensten, processen of organisatievormen
Buijs (1987)Innovatie is een sprongsgewijze verandering in de product/markt/technologie combinatie(s) van bestaande (industriële) bedrijven.
Tidd e.a. (2001)Innovatie is verandering van de dingen die een organisatie aanbiedt (product- en dienstinnovatie) of de manier waarop zij dit creëert en aflevert (procesinnovatie).
Drie kenmerken van innovatie:• mate van verandering• effect van verandering• onderwerp van verandering
Wat is innovatie?
6
Ministerie van Economische Zaken (2004)Innovatie is vernieuwing die neerslaat in producten, diensten, processen of organisatievormen
Buijs (1987)Innovatie is een sprongsgewijze verandering in de product/markt/technologie combinatie(s) van bestaande (industriële) bedrijven.
Tidd e.a. (2001)Innovatie is verandering van de dingen die een organisatie aanbiedt (product- en dienstinnovatie) of de manier waarop zij dit creëert en aflevert (procesinnovatie).
Drie kenmerken van innovatie:• mate van verandering• effect van verandering• onderwerp van verandering
Het object van innovatie
Wat er verandert:product/ dienst, proces, markt, organisatie
7
procesinnovatie
organisatorische, sociale innovatie
product/dienst
innovatie
marktinnovatie
klantBedrijfsproces Product
Organisatie
De mate van veranderingVernieuwing, sprongsgewijze verandering,
invoering van iets nieuws
8
Tijd
Vera
nderi
ng
OntwikkelingTijd
Vera
nderi
ng
Innovatie
Tijd
Vera
nderi
ng
Incrementele innovatie
(Buijs, 1987)
Effect van verandering• Toegevoegde waarde / bedrijfsresultaat vergroten• Duurzame groei
9
verkoopwaardeinkoopwaarde
Arbeidsproductiviteit = toegevoegde waarde per gewerkt uur
loon winst Product/Markt inovatie
Procesinnovatie
Innovatie sturen10
Innoveren is het vormgeven van je toekomst !
Nú Ideeën
Innoveren
Tijd
Waa
rde
+
-/--/- +
Toekomst
Innovatie is een kunde:balanceren
• Ambitie van de ondernemer en de onderneming: waar wil je staan over 5 jaar?
• Innovatienoodzaak: welke zaken binnen of buiten je bedrijf dwingen je nu of later om te veranderen?
• Innovatievermogen: hoe is het klimaat voor innovaties binnen de onderneming, welke hulpbronnen gebruik je om innovaties door te voeren?
11
12
13
5 krachtenmodel (Porter)
Greiner
Instrument voor het meten van het evenwicht tussen innovatievermogen en innovatienoodzaak:
• Innovatiequickscan: www.iqs.nl
16
Innovatie-Quick-Scanwww.IQS.nl
17
Stijlen van innoveren
• Planmatig innoverenGrote bedrijven, dynamische markten, stuurgroep, vanuit strategie, stage-gate proces.
• Intuïtief innoverenKleine bedrijven, ondernemer, vanuit passie, ad-hoc en open, natuurlijke momenten
• Bottom-up innoverenKennisintensieve dienstverlening, medewerkers, vanuit interesse, afhankelijk van individu.
18
Twee richtingen:
• Structurele aanpak:– visie, missie, strategische keuzes– kansen en bedreigingen– confronteren met sterktes en zwaktes
• Opportunistische aanpak:– natuurlijke innovatiekansen
• Syntenspraktijk: via innovatievraag naar innovatiestructuur
19
Cyclische benadering
• During, naar Kolb:– Creatieve fase – selectiefase – vormgevingsfase –
toepassingsfase nieuwe creatieve fase …• Deming: Plan – Do – Check – Act Plan ….• Innovatiecirkel (Kamphuis):
– Bewustwording– Positiebepaling– Koers uitzetten– In beweging brengen– Op koers houden nieuwe bewustwording ….
20
Lineair – iteratief -cyclisch21
Kottler (1976)
Ideageneration
Ideageneration Screening Screening Commercial
evaluation
Commercial evaluation
Technical Development
Technical Development TestingTesting Commercial
Realisation
Commercial Realisation
Marketfinding
Marketfinding
Invent /analyticdesign
Invent /analyticdesign
DetailedDesign & test
DetailedDesign & test
Redesignand
produce
Redesignand
produce
Distributeand
market
Distributeand
market
researchknowledge
Kline (1985)
Buijs (1987)
InvoeringInvoering
Ontwik-keling
Ontwik-keling
Koersbepaling
Koersbepaling
Doel bepaling
Doel bepaling
Bestaandeen nieuweactiviteiten
Bestaandeen nieuweactiviteiten
22
Innovatie bij kleine bedrijvenJan Kaper)
Indeling vlgs Rogers en de innovatiekloof
23
Triggers voor innovatie
• Veranderde behoefte van klanten• Ontdekken van gat in de markt • Einde productlevenscyclus: geen markt meer, sterke
concurrentie op prijs• Beschikbaarheid nieuwe materialen, onderdelen• Nieuwe samenwerkingspartner• Nieuwe technologie• Geen personeel meer te krijgen• Veranderde wetgeving
24
Adoptie van social media
Gartner 2010 social media
27
Innovatiekansen
• Producten en diensten:– Extra toegevoegde waarde, nieuwe functies– product-dienst-combinaties– Langere levensduur: aanpasbaar, nieuwe materialen,
verbindingstechnologie, betere gebruikersinterface– Design / ontwerp: hoogwaardiger uiterlijk, aanpassingen aan
doelgroep / trends, massa-maatwerk– After sales (verbruiksartikelen, reservedelen, aanvullingen),
koopcyclus volgen
28
Innovatiekansen
• Marktinnovaties:– Actieve, doelgerichte marketingaanpak– Nieuwe doelgroepen– Focus op doelgroep– Customer marketing: meer uit klanten halen– Betreden buitenlandse markten– Verkopen via internet– Samenwerken met partners (bundelen aanbod en/of markt,
ander business model)
29
Innovatiekansen
• Technologie en ICT:– nieuwe materialen– verbindingstechnologie– verbeterde productietechnologie– 4D CAD, visualisatie, rapid prototyping– betere gebruikersinterface– embedded software i.c.m., sensortechnologie– remote monitoring en diagnose– software as a service– location based services, web 2.0
30
Innovatiekansen
• Proces en organisatie:– ISO-9001, Six sigma, poka yoke, …– HRM, IIP– competentieontwikkeling, EVC– kennismanagement– creativiteitstechnieken– ICT-ondersteuning: ERP, CRM, TSM, ECM, …
31
Innovatiescan: ‘aan tafel zaken doen’• Hulpmiddel in proces en inhoud
• Syntens Innovatiescan helpt om:– de ambitie te verwoorden– innovatiekansen te vinden– verbeteringen van het innovatievermogen te
bepalen– en deze om te zetten in een
InnovatieActiePlan
• Doorloopt analyse – diagnose - advies
32
33
A
B
C
D
nu ambitie
A. Duurzame groei
ambitie
B. Innovaties
extern
C. Innovatievermogen
intern
D. Innovatie Actieplan
start
Willen, moeten, kunnen
• Zonder ambitie (droom) geen innovatie• Wel ambitie, geen noodzaak, wel
‘kansen’: gevaar voor teveel innovatie, hobbyisme – maar kan heel succesvol zijn!
• Wel ambitie, ook kansen/noodzaak, geen vermogen: eerst werken aan innovatievermogen
• Voldoende ambitie, noodzaak en vermogen: een gezonde basis voor duurzame groei
35
36
Treacy en Wiersma’s marktstrategie
Innovatiekansen identificeren
• Proces:– Welke trends, ontwikkelingen,
veranderingen, krachten doen zich voor? (analyse)
– Wat betekent dit voor de onderneming? (diagnose: betekenis geven)
– Welke kansen biedt dat? (genereren - creatie!)
• 2 niveaus: macro en meso (branche/keten)
38
Macro: DESTEP
• Demografisch• Economisch• Sociaal/cultureel• Technologisch • Ecologisch• Politiek en wetgeving
39
Ontgroening (minder jongeren)
Demografie: Groei en vergrijzing
Ecologie: Uitputten, smelten en stijgen
Temperatuurstijging
Sociaal-cultureel: (Digitale) netwerkvorming
Social networking
Technologische revoluties
Biotechnologie
4444
Specialisatie
Economie: Kansen en crises
Specialisatie
Politiek/Juridisch: Geopolitiek en stakeholders
BRIC landen: Brasil, Russia, India & China
Meso: 5-krachtenmodel Porter
• Leveranciers• Klanten• Concurrenten & nieuwe toetreders• Substituten
• Krachten = ontwikkeling, beweging, m.a.w. het krachtenspel dat verandering zal veroorzaken
• Bronnen: de ondernemer, onderneming en samenwerkende partners
46
5 krachtenmodel (Porter)
48
confrontatiematrix
49
bestaand nieuw
best
aand
nie
uw
product
mark
t
markt penetratie
markt ontwikkeling
product ontwikkeling
diversificatie
bestaand nieuw
best
aand
nie
uw
Kern competenties
Beh
oeft
en
co
nsu
men
t
markt ontwikkeling
markt creatie
onderneming ontwikkeling
onderneming creatie
90 %
50 %
25 %
5 %
Innovatiekansen afwegen
Innovatievermogen: 10 factoren
• Strategie• Organisatie en processen• Cultuur• Financiering• Vaardigheden• Verkrijgen van kennis & technologie• Genereren van ideeën• Concretiseren van ideeën• Vermarkten van nieuwe producten • Exploiteren van nieuwe producten
50
Innovatiefasen
51
Wat bepaalt het succes van een bedrijf?
Technologie, organisatie of marketing?
Innovatie en competenties
Innovatief Succes
Organisatorische Competenties
Marketing Competenties
Technologische Competenties
Theoretisch model, Jan Cobbenhagen (MERIT)
Onderzoeksresultaten
Aantal competenties
Peloton Koplopers
0 36% -
1 36% 17%
2 28% 23%
3 - 60%
Succesfactoren binnen competenties
• Technologie: investeren in R&D, externe oriëntatie
• Marketing: product- en marktdiversificatie, ketendenken, probleemoplosser, maar met grenzen aan klantgerichtheid
• Organisatie: timing van veranderingen, horizontaal organiseren, multidiciplinaire teams, voorkom functionele verkokering
56
57
em
bry
o
gro
ei
volw
ass
en
neerg
ang
Levenscyclus van bedrijven
om
zet
Innovatie en flexibiliteit (Volberda)
58
SModel Quinn
Interne gerichtheid Externe gerichtheid
Embryo- engroeifase
Groei- envolwassenfase
Volwassen- enembryofase
Flexibiliteit en vrijheid van handelen
Stabiliteit en beheersbaarheid
Embryo-fase
FamiliecultuurAdhocratie
Hiërarchie Markt (arena)
Groei enVerandering
=Structuur
Processen &Organisatie
Cultuur
Leiderschap & Basiswaarden
Mensen
CompetentiesVaardigheden
MiddelenICT, Geld
Faciliteiten
Resultaten
Producten & Effecten
Strategie
Scenario's &Architectuur
+ + + ++
= Nutteloosheidgeen toegevoegde
waarde
StructuurProcessen &Organisatie
CultuurLeiderschap & Basiswaarden
MensenCompetentiesVaardigheden
MiddelenICT, Geld
Faciliteiten
StrategieScenario's &Architectuur
+ + + ++
Frustratiegeen voorzieningen
=Structuur
Processen &Organisatie
CultuurLeiderschap & Basiswaarden
MensenCompetentiesVaardigheden
ResultatenProducten &
Effecten
StrategieScenario's &Architectuur
+ + + ++
Ongerustheidgeen vaardigheden
=Structuur
Processen &Organisatie
CultuurLeiderschap & Basiswaarden
MiddelenICT, Geld
Faciliteiten
ResultatenProducten &
Effecten
StrategieScenario's &Architectuur
+ + + ++
Weerstandgeen binding
=Structuur
Processen &Organisatie
MensenCompetentiesVaardigheden
MiddelenICT, Geld
Faciliteiten
ResultatenProducten &
Effecten
StrategieScenario's &Architectuur
+ + + ++
Chaosgeen besturing &
beheersing
CultuurLeiderschap & Basiswaarden
MensenCompetentiesVaardigheden
MiddelenICT, Geld
Faciliteiten
ResultatenProducten &
Effecten
StrategieScenario's &Architectuur
+ + + + =+
Verwarringgeen samenhang
& visie
=Structuur
Processen &Organisatie
CultuurLeiderschap & Basiswaarden
MensenCompetentiesVaardigheden
MiddelenICT, Geld
Faciliteiten
ResultatenProducten &
Effecten
+ + + ++
Ingrediënten succesvol innoveren
61
ondernemer - mens onderneming - collectief
Spiritualiteit
waar toe?
Identiteit
Wie?
Normen/waarden
Waarom?
Vaardigheden
Hoe?
Gedrag
Wat?
Omgeving
Waar?Wanneer?
Visie
Identiteit / missie
Cultuur
Structuur & systemen
Activiteiten
Resultaat
Identiteit
Overtuigingen
Strategische plannen, systemen voor kennismanagement, P-systemen,arbeidsvoorwaarden, beloningsstructuren
Productieproces/dienstverleningCommuniceren
Rollen: Ondernemer /innovator /manager, inspirator, motivator,coach, mobilisator
Wat vind je belangrijk? Wat geloof je?Over eigen capaciteiten, overcapaciteiten en motivatie van personeel?
Ondernemen, leiden, aansturen,organiseren, communiceren, innoveren
lere
n
imp
lem
en
tere
n
Niv
eau
s v
an
lere
n e
n
imp
lem
en
tere
n
Competenties
Welke regels deel je? Welke gedeeldewaarden en normen zijn er? Wat zijnde ongeschreven regels?
Persoonlijke visie
Resultaat / omzet /winst /succesvolle innovaties
Specifiek gedragWat doe je?Wat zeg je?
Ondernemer vs onderneming
Resultaat
Dromen, ambitie, levensdoelen,ondernemersdoelen
Trends & ontwikkelingen,innovatie-ambitie van het bedrijf
Type organisatie, imago,missie van het bedrijf
Huidige situatie, waar sta je nu?Wat heb je nu? Waar ben je nu?
ondernemer - mens onderneming - collectief
Spiritualiteit
waar toe?
Identiteit
Wie?
Normen/waarden
Waarom?
Vaardigheden
Hoe?
Gedrag
Wat?
Omgeving
Waar?Wanneer?
Lerenorganisch Implementer
enmechanisch
Niv
eau
s v
an
lere
n e
n
imp
lem
en
tere
n
Organisatorische innovatie
Nieuwe ondernemer
1. Heeft visie en passie voor vernieuwing.2. Doet niets meer alleen, is een netwerker.3. Is continu op zoek naar nieuwe verbindingen.4. Is transparant in doen en laten.5. Is een kennisondernemer.6. Is maatschappelijk betrokken.7. Past spiritueel management toe, redeneert vanuit waarden.8. Experimenteert en ontwikkelt in co-creatie.9. Investeert in nieuwe business-concepten.10. Gebruikt nieuwe ICT als vanzelf.
63
Nieuwe business
combinaties van
- (samengestelde) behoefte van mensen- trends en ontwikkelingen
- DESTEP ontwikkelingen 2005-2015- megatrends 2010-2020
- ondernemerscapaciteiten- innovatievermogen- ambitie - samenwerking
64
Piramide van Maslow
65
Zelfontwikkeling
Erkenning
Sociaal contact
Bestaanszekerheid
Primaire biologische behoeften
Kleding
Communicatie
Sport
Voeding
Gezondheid
Onderwijs
Energie
Kunst
Onderdak
Transport
Religie
Veiligheid
Werk
Ontspanning
Samengestelde behoeften
67
Noodzaken totnieuwe verbindingen
Nieuwe verbinding
68
69
Innovatierichtingen
• Een nieuw product• Een nieuwe markt• Nieuwe technologie?• Een combinatie van twee?• Of alles tegelijk?
70
71
72
73
74
75
Programma van Eisen - blad 2
De Procesboom
ONTSTAAN
Productontwikkeling- Product ontwerpen- Prototype maken- Testen
Verpakken- Enkelstuks verpakken- Bundelen
Productie rijp maken- Machines aanschaffen- Gereedschap kopen- Personeel aantrekken
Inkopen- Materiaal inkopen- Onderdelen inkopen- Varpakking inkopen
Produceren- Materiaal bewerken- Onderdelen monteren- Oppervlakte behand.
Kosten administreren- Materiaalkosten- Loonkosten- Bepalen overhead
Opslaan- Onderdelen opslaan- Producten opslaan
VERSPREIDEN
Onderhandelen- Prijs- Levertijd- Aantal
Prijs vaststellen- Minimum verkoopprijs- Kortingsstelsel bepalen
Adverteren- Media bepalen- Campagne opzetten
Koop sluiten- Vastleggen prijs/levertijd
/aantal
Verzendklaar maken- Uit magazijn halen- Verpakking aanbrengen
Transporteren- Opladen- Vervoeren- Afleveren bij winkel
Opslaan- Opbergen in voorraad- Opbergen in winkel
Te koop aanbieden- Etaleren- Instrueren verkopers
Verkopen- Product afrekenen- Product inpakken
GEBRUIKEN
Gebruiksklaar maken- Aansluiten- Invullen
Gebruiksklaar maken
- Op- of inladen- Vervoeren- Naar binnen brengen- Uitpakken- In elkaar zetten- Plaatsen in omgeving
In werking stellen
- Starten- Handeling uitvoeren- Resultaat controleren- Handeling bijsturen
Opbergen- In opbergstand brengen- Opbergen
Uitschakelen- Stoppen- Aansluiting verbreken- Legen
Schoonmaken- Open maken- Vuil verwijderen- Sluiten
Onderhouden- Stofvrij houden- Smeren- Bijstellen
Repareren- Demonteren- Onderdelen vervangen- Monteren
VERDWIJNEN
Uit gebruik nemen- Uitzetten- Losmaken uit omgeving- Uit elkaar halen
Verwijderen- Uit opslag halen- Vervoersgereed maken- Op- of inladen
Opslaan- Naar opslag brengen- Gevaarlijke stoffen verwijderen
Transporteren
Opslaan- Demonteren- Recyclen- Verschrotten- Verbranden
Klantervaringscirkel
Kansen voor contact
Innovatievragen?
79
088 – 444 0 222
#syntens
www.syntens.nl
Syntens innovatieadviseur
Syntens
Syntens
Syntens
(alleen voor ondernemers)
Top Related