8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
1/115
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
2/115
2
lk Haritalar Haritalarn Yararlar Haritalardan Yararlanan Kurum ve Kurulular Harita nedir? Plan nedir?
Kroki nedir? Bir izimin harita Olabilmesi in Gerekli Koullar Projeksiyon Tipleri Harita izim Yntemleri Yer ekillerinin zohips Yntemiyle Gsterilmesi
Topografya Haritalarndan Profil kartma Harita eitleri Haritalarda Uzunluk ve Alan Hesaplamalar lme ve Deerlendirme
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
3/115
3
lk Haritalar
13.yydan kalan ve Nbyedekialtn madenlerini gsteren birpapirs rulosu en eski haritalardanbiri saylr.
inde de 1100 dolaylarnda,yerlm iin bir devlet rgtnn
kurulduu ve burada izilenharitalar korumakla grevlimemurlarn bulunduubilinmektedir.
Eski Yunanda MilletliAnaksimandros ( 610-546) ozaman bilinen dnyann birharitasn izmitir.
Yn bulma izgileri neren ilkinsann ise Aristelesin bir rencisiolan Dikaiarkhos ( 350-290)olduu sanlr.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
4/115
4
Avrupa ortaann bilim dmanldneminde, baka eyler gibiharitacln da Arap kltr evresiiinde gelitii grlr. Haritaclkalannda verilebilecek baka erkenrnekler arasnda Polinezyallarndeniz haritalaryla, Meksikadayaam olan Azteklerin haritalarvardr.
Yeryznn dz, silindir ya daPlatonun ileri srd gibi kp
biiminde olduuna ilikin grlerdaha 4. yzylda ald.Parmenides, Aristoteles ve zellikleEratosthenes gibi dnr vematematikiler iki yzyl gibi bir sreiinde insanlar Dnyann kre
biiminde olduuna inandrdlar.
lk Haritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
5/115
5
Yerkrenin yaklak bykln ilkhesaplayan gene Eratosthenes oldu.Eratosthenes nce, bugnk ad Assuanolan Syenede, Gnein le zamanndakiyksekliini lm, sonra ayn ilemi,yaklak ayn boylam stndeki
skenderiyede yinelemiti. Aradaki afarkndan yola karak Dnyann evresinin5.000 stad (yaklak 40.000 km) olduunuhesaplad.
Ortaa insan, antik yazmalarda szedilmesine karn, Dnyann yuvarlak
olduu dncesini benimseyememiti.nk byle bir durumda kar yanda, yanikendisine gre arkada kalanlarn nasl olupda ba aa durabildiine bir trl aklerdiremiyordu. Dnyann yuvarlak olduunainanan Kristof kolomb, 1492de AtlasOkyanusunu aarak te yana gemeyrekliliini gsterebilen ilk insan oldu.
lk Haritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
6/115
6
Haritalarn Yararlar
Yurt savunmas ve gvenliin salanmas, Snr anlamazlklarnn zmlenmesi, Tanmaz mallara ilikin haklarn devlet gvencesi altnda tutulmas
ve bu haklara ilikin ilerin yrtlmesi, Baraj yerlerinin seimi, inaat ve gerekli teknik ve parasal
durumun, su rtsnn ve dolays ile su altnda kalacak ve
sulanacak alann ve parsellerin saptanmas, Arazi dzenleme almalar, Toprak reformunun uygun, geerli ve ncelikle gereklemesinin
salanmas, Sulama ve kurutma almalar iin gereken n projelerin
hazrlanmasnda ve sonraki uygulamasnda en uygun ekonomik,
duyarl yararl ve olumlu sonularn alnmas, Kara ve demiryolu gekilerinin seiminde ve yapmnda teknik veparasal hesaplarnda uygun, bilimsel ve ekonomik yolun seimininsalanmas,
Hava alanlarnn seiminde ve yapmnda en teknik ve uygundurumun saptanmas,
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
7/115
7
Haritalarn Yararlar
Orman snrlarnn saptanmasnda, amenajman almalarnda,sahil dzenlemelerinde, fidanlk ve parklarn tasarlanmasnda,projelerin hazrlanmasnda ve yersel aplikasyonlarnda rehber vedayanak olarak kullanlmas,
mar planlarnn dzenlenmesi ve uygulanmas, Kanalizasyon, elektrifikasyon ve ime suyu ebeke projelerinin
hazrlanmasnda ve yersel aplikasyonlarnda gereklemenin ve
ekonominin elde edilebilmesi, Tanmaz mal sahiplerinin mlklerinden kredi ve rehin gibi yollarla
kanuni haklardan tam olarak yararlanabilmelerinin salanmas, Kamulatrma ilemlerinin dzgn ve haka yaplmasnn
salanmas, Sahip olunan arazinin yeterince deerlendirme olanaklarnn
yaratlmasnn ve kolaylatrlmasnn salanmas Turistik alanlarda yatrm yaplabilmesi ve deerlendirilebilmesi, Turistik yaya ve benzeri gezilerin yaplabilmesi iin ehir planlar ve
krsal alanlarda gzel manzaral gezi rotalarnn dzenlenmesi evre dzenlenmesi vb..
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
8/115
8
Haritalardan Yararlanan Kurum veKurulular
Harita Genel Komutanl (HGK)Tapu ve Kadastro Genel Mdrl (TKGM)ller Bankas Genel Mdrl (B)mar ve skan BakanlBelediyeler Teknik hizmetler Genel MdrlAfet leri Genel MdrlMesken Genel MdrlArsa Ofisi Genel MdrlBayndrlk BakanlKarayollar Genel Mdrl (TCK)Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanlMaden Dairesi BakanlMaden Tetkik ve Arama (MTA)Trkiye Elektrik Kurumu Genel Mdrl (TEK)Devlet Su leri Genel Mdrl (DS)
Etibank Genel MdrlTrkiye Petrolleri Anonim Ortakl (TPO)Ky leri BakanlTopraksu Genel Mdrl
Toprak ve skan Genel MdrlYol-Su-Elektrik Genel Mdrl (YSE)Ulatrma BakanlDevlet Demiryollar Genel Mdrl (TCDD)Posta Telefon Telgraf Genel Mdrl (PTT)Orman BakanlOrman Genel MdrlMilli Emlak Genel MdrlTrkiye Kmr letmeleri G.M.(TK)Toprak ve Tarm MstearlBelediyelerEmlak Kredi Bankas Genel MdrlElektrik leri Etd daresi G.M. (EE)Makina Kimya Endstrisi Kurumu (MKE)Turizm ve Tantma Bakanl
Demir-elik letmeleri Genel MdrlMeteoroloji Genel MdrlGarp Linyitleri letmeleri Genel Mdrlstanbul Elektrik, Tnel, Tramvay .(ETT)
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
9/115
9
Harita nedir?
Harita, yeryznkubakgrnne gre,belli bir orandaklterek ikiboyutlu dzlemzerinde detayl
bir biimdeizgilerlegstermeyntemidir.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
10/115
10
Plan nedir?
lei 1/20.000ekadar olan
haritalardr. ehirimar planlar,kadastro haritalarbunlara rnektir.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
11/115
11
Kroki nedir?
Bir yerin kubakgrnmnnleksiz olarakdzlemeaktarlmasdr.Harita ile arasndaki
en nemli farkkrokinin leksizizilmesidir.
i i i i i Ol bil i
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
12/115
12
Bir izimin Harita Olabilmesiin Gerekli Koullar
1.Kubak Olarak izilmi Olmas
Haritas izilen alann tamtepeden grn ku bakolarak adlandrlr. Haritalarniziminde tepeden grnmsalanmaz ise yeryzekillerinin biimlerinde,
boyutlarnda ve birbirlerinegre uzaklklarndadeimeler olur.
Bi i i i H it Ol bil i
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
13/115
13
Bir izimin Harita Olabilmesiin Gerekli Koullar
2.lekli Olmas
Haritalardaki kltmeoranna lek denir. Bir bakaifadeyle harita zerindekiuzunluklarn gerekuzunluklara olan orandr.Yer ekillerinin biimleri ve
boyutlar olduklar gibiaktarlamad iin, belli birlek dahilinde kltlmesigereklidir.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
14/115
14
lek
lek , harita zerindeiaretli iki merkez arasndakiuzunluun yine bu iki merkezarasndaki gerek uzunlua
olan orandr.
leklerKesirve izgilek olmak zere ikiyeayrlr
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
15/115
15
1.Kesir lek
Haritalardaki kltme orann basit kesirle ifade eden lek trdr.1 :500.000, 1 / 1.000.000 birer kesir lektir.Kesir lekte, pay ile paydann birimleri ayndr. Uzunluk birimi olaraksantimetre (cm) kullanlr.
rnein: 1 / 3.000.000 leinde, arazi zerindeki 6.000.000 cm (60km)'lik uzunluk harita zerinde 2 cm gsterilmitir.
2 cm
6.000.000 cm
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
16/115
16
1.Kesir lek
rnein Boaz Kprsnn gerekte 1074 m. Olan iki aya arasndakiuzaklk lei 1/200.000 olan bir haritada 0.5 cm ile gsterilmitir
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
17/115
17
2.izgi lek
Haritalardaki kltme orann izgi grafii zerinde gsteren lek trdr.Kesir lee gre dzenlenir ve santimetre (cm)'nin stndeki tm uzunluk
birimleri kullanlr.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
18/115
18
2.izgi lek
Kesir leklerharitalardaki byltme vekltme ilemleri
sonucunda bozulurlar.Buna karlk izgilekler bu tr ilemlersonucu bozulmazlar.
Ayrca izgi leikullanarak iki noktaarasndaki gerekuzunluu kolaycahesaplayabiliriz
izgi lek ile Gerek Uzunluk
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
19/115
19
izgi lek ile Gerek UzunlukBulma
Ku uuu uzakln renmekistediimiz iki nokta arasna cetvel,kat yada ip gibi bir cismiyerletiririz. ki noktay iaretleriz.Elimizdeki cismin iaretlediimiz ilk
yerini o haritaya ait izgi leinzerine sfrdan itibaren yerletiririz.aretlediimiz dier nokta bizearadmz ku uuu uzakl verir.
Not:Eer ku uuu uzakl deilde
karayolu uzakl bulunacak olursaip kullanlarak lmgerekletirilecektir.
Kesir lei izgi lee
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
20/115
20
Kesir lei izgi leeevirme
Kesir lei, izgi leeevirirken nce 1 cm'nin ka km'yigsterdii bulunur.
rnek: 1 / 2.500.000leinde 1 cm 25 km'yi gsterdiinegre izgi lekte de 1 cm 25 km'yigstermelidir.
Bir doru paras izilerek
eit aralklara blnr. zerine, 1 cm25 km'yi gsterecek ekilde deerleryazlarak izgi lek hazrlanmolur.
izgi lei Kesir lee
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
21/115
21
izgi lei Kesir leeevirme
izgi lei kesir lee evirirken ncelein uzunluunun, toplam ka km'yigsterdii bulunur. 1 cm'nin ka km'yigsterdiini bulmak iin orant kurulur.
rnein: izgi lein uzunluu5 cm'dir.5 cm 20 km gsterdiine gre1 cm ka km'yi gsterir.----------------------------------------x = 20 / 5 = 4 km4 km = 400.000 cmBulunan deger cm'ye evrilir.Buna gre kesir lek 1 / 400.000'dir.
UYARI: izgi lei kesir legeevirirken, grafigin sonundaki uzunlukbirimine dikkat etmemiz gerekir. Farkl
birimlerde olabilir.
Bir izimin Harita Olabilmesi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
22/115
22
Bir izimin Harita Olabilmesiin Gerekli Koullar
3.Bir Dzleme Aktarlm Olmas
Dnyann kutuplardan bask, ekvatordan ikinkendine has kresel bir ekli vardr. Dnyannkresel ekli dzleme aktarlrken baz glklerle
karlalr. Bunun sebebi kresel yzeyin dzlemeaktarlmasnn geometrik adan imkanszolmasdr. Buna bal olarak haritalar izilirken,kara ve denizlerin yerkre zerindeki biimleri vegenilikleri tam olarak yanstlamamakta veboyutlarnda geree uymayan bozulmalarolmaktadr. te bu nedenle harita izimindekizorluklar dikkate alnarak baz metotlargelitirilmitir. Buna Projeksiyon(zdm) Yntemleri ad verilmitir.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
23/115
23
Projeksiyon Tipleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
24/115
24
1.Konik Projeksiyon
Krenin evresine koni eklinde bir kat sarlmasylaoluturulur. Bu yntemle izilmi haritalarda ekillerbozulur ama alanlar korunur. Orta enlemler ve evresindeki
blgelerin iziminde kullanlr.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
25/115
25
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
26/115
26
2 Sili di P j k i
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
27/115
27
2.Silindir Projeksiyon
Bir krenin evresine silindir eklinde bir kat sarlmasyla oluturulur. Ekvatordankutuplara doru gidildike alan bozulmalar grlr ve ekiller byr. Bu yntem dahaok deniz ve hava ulamnda yararlanlan haritalarn hazrlanmasnda kullanlr.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
28/115
28
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
29/115
29
3.Dzlem (Azimutal)
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
30/115
30
3.Dzlem (Azimutal)Projeksiyon
Bir dzlemin kutup noktasna teet olarak geirilmesiyle oluturulan bu izimde alarkorunurken ekil ve alanlarda bozulmalar meydana gelir. Bu yntem daha ok dar alanlarnve byk lekli haritalarn iziminde kullanlr.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
31/115
31
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
32/115
32
Kutuplardan ekvatora dorugidildike bozulmalar artar.
Harita izim Yntemleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
33/115
33
Harita izim Yntemleri
1 Tarama Yntemi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
34/115
34
1.Tarama Yntemi
Tarama yntemi ile yaplan haritalarda,yer ekilleri ksa, kaln, sk ya da ince,uzun, seyrek izgilerle taranm olarakgsterilir. Eim arttka taramalarn
boylar ksalr, sklar ve kalnl artar.Eimin az olduu yerlerde ise taramalaruzar, seyrekleir ve incelir. Taramannyaplmad yerler ise dzlklerigstermektedir. Tarama yntemi ile
harita yapmnn zor olmas, ykselti,eim bulma gibi hesaplamalarnyaplamamas gibi nedenlerden dolay
bu yntem gnmzdekullanlmamaktadr.
2 Kabartma Yntemi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
35/115
35
2.Kabartma Yntemi
Kabartma yntemi ile yaplan haritalarda, ykseltiler belli oranda kltlr.Yer ekilleri kabartlarak gsterilir. Kullanl deildir.
3 Glgelendirme Yntemi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
36/115
36
3.Glgelendirme Yntemi
Glgelendirme ynteminde, Gnenlarnn yer ekilleri zerine 45derece a ile geldii kabul edilerekarazi yaps gsterilir. Bu yntemde
glgelerin ak veya koyu oluuarazinin eimi hakknda bilgi verir.Glgelerin koyulat yerlerde eimartar. Glgenin renginin aldyerler eimin az olduu yerlerdir.Yer ekilleri ayrntl bir ekildegsterilemedii iin gnmzdeyardmc bir yntem olarakkullanlr.
4 Renklendirme Yntemi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
37/115
37
4.Renklendirme Yntemi
Eykselti erileriyle birlikte kullanlan bu yntemde ykselti ve derinlik basamaklarrenklerle gsterilir. Fiziki haritalarda ykseltiler genellikle, yeil, sari ve kahverenginin eitlitonlar, derinlikler ise aktan koyuya mavi rengin tonlar ile gsterilir.
Uyar: Fiziki haritalarda kullanlan renkler, yer ekillerini gstermez. Ykselti ve derinlik basamaklarngstermek iin kullanlr
5.zohips (Eykselti
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
38/115
38
Erisi)Yntemi
Deniz seviyesine gre ayn ykseltidebulunan noktalarn birletirilmesi ileoluan erilerin kullanld yntemdir.Erilerin sk yada seyrek olmas yzey
ekilleri hakknda bilgi verir. Denizseviyesine gre ayn derinliktekinoktalarn birletirilmesi ile oluanerilere de zobat (ederinlik) erileridenir. Ky izgisi, izohips ile izobat
erilerinin kesime noktalardr. Haritaizim yntemleri ierisinde kullanlanve en yaygn olan yntemdir.
zohipslerin zellikleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
39/115
39
zohipslerin zellikleri
zohipslerin zellikleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
40/115
40
zohipslerin zellikleri
zohipsler i ie kapal erilerdir. Herizohips, kendisinden daha yksekizohipslerin evresini dolar. Doruknokta ya da gen ile gsterilir.evresine gre ukurda kalan yerler
yani anaklar, ie doru izilen oklarlagsterilir.
UYARI:Ky izgisinden 0 m erisigeer. Her eri, kendisinden dahayksek izohipslerin evresini dolar.zohipslerin sklat yerlerde eimartar.
zohipslerin zellikleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
41/115
41
zohipslerin zellikleri
ie kapal erilerdir. Birbirini kesmezler. Ykseltisi en az olan en dtadr. Ykseltisi en fazla olan en itedir. Aralarndaki ykselti fark birbirine eittir (Equdistance) Ayn izohips izgisi zerindeki btn noktalarda ykselti
ayndr. zohips izgisi zerinde olmayan bir noktann kesinykseltisi bilinemez.
Ky izgisi (deniz kys) sfr metredir. zohipslerin sk veya seyrek gemesi yer ekillerine
baldr. zohipslerin sk getii yerde eim fazladr. Seyrek getii
yerde eim azdr. Da doruklar (zirveler ) nokta halinde gsterilir. Akarsu vadileri ykseltinin artt yne doru girinti oluturur. Ters"V"biiminde gsterilir. Ok iareti evresine gre ukur olan (kapal ukur-anak-krater) yerleri gsterir. Akarsudan sonraki ilk ykseltiler birbirine eittir. Tabanlar ayn olan tepelerin balang ykseltileri de ayndr. Ykseltinin artt yne doru "U " harfi olumu ise buna srt denir.
Yer ekillerinin zohipsY i il G il i
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
42/115
42
Yntemi ile Gsterilmesi
Boyun
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
43/115
Boyun
Taban ayn olaniki tepearasndaki kkdzle boyundenir.
Not: Boyun olabilmesi iin, karlkl iki tepearasnda, birbirine ters ynde uzanan iki akarsuvadisinin bulunmas gerekir.
43
Srt
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
44/115
Srt
44
Srt: ki akarsu vadisini birbirinden ayran ve birbirine ters ynde eimliyzeyleri birletiren yeryz seklidir. Srtlarn zeri dz olabilecei gibikeskin de olabilir.Not: zohipsin "V" seklini ald yerlerde ykselti "V"nin ak ucuna doru artyorsa srt,sivri ucuna doru artyorsa vadi vardr.
Yama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
45/115
a a
45
Yama : Srtlarn her iki yannda kalan ksmlardr
anak
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
46/115
46
anak : Etraf kapal geni ukurluklardr. ok iareti ile gsterilir.
Delta
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
47/115
47
Delta: Akarsuyun tad maddeleri denize ya da gle ulat yerdebiriktirmesi ile oluan yeryz eklidir.
Tepe
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
48/115
p
48
Tepe: Bir doruk noktas ve onu evreleyen yamalardan olumaktadr.
Doruk
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
49/115
49
Da ve tepelerin doruklar nokta veya gen ile gsterilir.
Dik Yama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
50/115
50
Dik yamalarn olduu yerlerde izohipsler sklar.
Uurum
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
51/115
51
Dik Yama(Eim)
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
52/115
52
Hafif Eim
ki tepe arasndakiboyun
Tepe
Srt
Vadi IrmakKkVadi
Yer ekillerinin zohipsYntemi ile Gsterilmesi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
53/115
Yntemi ile Gsterilmesi
53
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
54/115
54
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
55/115
55
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
56/115
56
Profil kartma
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
57/115
57
Topografya yzeyinindey dzlemde yaptara kesite topografik
profil denir. Haritalarda
yeryz kubak olarakgrlr. Profil, yerekillerinin yandangrn hakknda bilgi
verir. Profil e ykseltierisi yntemi ileyaplan haritalardanyararlanarak izilir.
Profil kartma
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
58/115
58
Profil kartma
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
59/115
59
E ykselti erilerinden faydalanlarakyeryz ekillerinden profil elde edilir.Bunun iin profil kartlacak harita , katzerine yerletirilip haritann alt ksmnamilimetrik kat konur. Milimetrik kadnsol tarafna ekilde grld gibiharitadaki ykselti deerleri yazlr. Haritazerinden profil karlarak noktalararasnda bir doru izilir. A noktasndan
balayarak A B dorusunun e ykseltierilerini kestii her noktadan bu eykselti erilerinin ykseltisi ile milimetrikkat zerindeki ykselti deerinin kesitiinoktaya kadar dikey dorultuda bir izgiizilir. Bu yere bir nokta iareti konulur. Bu
ilem B noktasna kadar devam ettirilir.lem bittikten sonra bu noktalar
birletirilir. Bylece A-B noktalararasndaki profil elde edilmi olur.
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
60/115
60
Profil rnei
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
61/115
61
Profil rnei
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
62/115
62
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
63/115
63
Yanda verilen izohips haritalarile yeryz ekillerinieletiriniz?
1..
2..
3..
4..
5..
6..
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
64/115
64
Yukardaki yeryz ekilleriniyanda bulunan izohipsharitasnda bulunuz
DELTA
TEPE
ANAK
VAD
SIRT
BOYUN
YAMA
Delta
anak
Tepe
Boyun
SrtVadi
Yama
Harita eitleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
65/115
65
A.Kullanm Amalarna GreHaritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
66/115
66
1.dari ve Siyasi Haritalar
lkelerin baka lkelerle olan snrlarnn gsterildii haritalara Siyasi Haritaad verilir. lkelerin kendi ierisindeki illeri, eyaletleri, blgeleri gsterenharitalara dari Harita denilmektedir.
A.Kullanm Amalarna GreHaritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
67/115
67
2.Beeri ve Ekonomik Haritalar
Nfus, g, yerleme, tarm, hayvanclk, sanayi, turizm v.b. daln gsterenharitalardr.
A.Kullanm Amalarna GreHaritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
68/115
68
3.Fiziki Haritalar
Yeryz ekillerinin fiziki yapsn, dal ve ykseltilerini gsterenharitalardr.
A.Kullanm Amalarna GreHaritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
69/115
69
4.zel Haritalar
Belirli bir konu iin zel olarak hazrlanan haritalardr. (jeomorfoloji, jeoloji,meteoroloji, toprak haritalar gibi.)
B.leklerine Gre Haritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
70/115
70
1.Byk lekli Haritalar
lekleri 1 / 200.000'e kadar olan bu haritalarda :
Kltme oran azdr.Ayrnt fazladr.Birim dzlemde gsterilen gerek alan kktr.Eykselti erileri arasndaki ykselti fark azdr.Planlar ve topografya Haritalar bu gruba girer.
B.leklerine Gre Haritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
71/115
71
2.Orta lekli Haritalar
lekleri 1 / 200.000ile 1 / 500.000 arasndaolan haritalardr.
Ayrntlar vegsterdii alan ortaderecedir.
B.leklerine Gre Haritalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
72/115
72
3.Kk lekli Haritalar
lekleri 1 / 500.000'dan daha kk olan haritalardr.rnek: 1:10.000.000, 1:40.000.000Bu haritalarda:Kltme oran en fazladr.Dzlemde gsterilen gerek alan byktr.Eykselti erileri arasndaki fark fazladr.Duvar ve atlas Haritalar bu gruba girer.
Byk ve Kk lekli Haritalarnzellikleri
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
73/115
73
Byk lek
-Payda Kk-Alan kk
-Ayrnt artar
-Kltme oran az-Katta ok yer kaplar.
Kk lek
-Payda byk-Alan byk
-Ayrnt azalr
-Kltme oran fazla- Katta az yer kaplar
lein Haritaya Etkisi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
74/115
74
lein Haritaya Etkisi
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
75/115
75
Haritalarda Uzunluk ve AlanHesaplamalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
76/115
76
Haritalarda Uzunluk Hesaplamalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
77/115
77
Gerek Uzunluk Hesaplama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
78/115
78
Gerek uzunluk dier birdeyile arazi zerindekiuzunluk aadaki forml ileyada doru orant kurularakhesaplanr.
rnek
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
79/115
79
A
B1/500.000
8 cm
1/500.000 lekli bir haritada A-B ehirleriaras 8 cm olarak llmtr. Buna gre ikikent aras ku uuu uzaklk ka km dir?
Cevap :
lek : 1/500.000Harita Uzunluu : 8 cmGerek Uzunluk : ?
G.U = 500.000 x 8 = 4000.000 cm = 40 km
Harita Uzunluu Hesaplama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
80/115
80
Harita zerindeki Uzunluk,aadaki forml ile yadadoru orant kurularakhesaplanr.
rnek
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
81/115
81
A
B1/1.000.000
300 km
A-B ehirleri aras gerek uzunluk 300 kmdir. Bu iki ehir aras harita uzunluu1/1.000.000 lekli haritada ka cm ilegsterilir?
Cevap :
lek : 1/1.000.000Gerek Uzunluk : 300 kmHarita Uzunluu : ?
300 km = 30.000.000H.U = 30.000.000 / 1.000.000 = 30 cm
rnek
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
82/115
82
Cevap
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
83/115
83
1.Harita: lek: 1:750.000 ve Harita uzunluu: 12 cm ayn uzaklk;
2:Haritada: lek: 1:1.500.000 ve Harita uzunluu: ? cm
zm 1:
I.Aama:
GU=HU x P = 12 x 750.000 = 9.000.000 cm
II.Aama:
HU= GU / P = 9.000.000 / 1.500.000 = 6 cm
zm 2:
Ters orant ile aadaki gibi zlr.
(750.000 x 12) / 1.500.000 = 6 cm
Haritalarda Alan Hesaplamalar
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
84/115
84
Harita Alan Hesaplama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
85/115
85
Haritadaki alan,
Forml ile yada doru orantkullanlarak hesaplanr.
rnek;
Gerek alan 590.4 km kare olan gl 1/ 1.200.000 lekli haritada ka cmkare olarak gsterilir ?
Cevap
Gerek Alan: 590.4 km
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
86/115
86
lek: 1/1.200.000
Harita Alan: ? Cm
Forml:
Harita Alan = GA / (P)
I.zm:
590,4 km = 5.904.000.000.000 cm
HA = 5.904.000.000.000 / (1.200.000)
= 5.904.000.000.000 / 1.440.000.000.000 = 5.904 / 1.440 = 4,1 cm
II.zm:
GA = HA . (P) = x . (1.200.000) = x . 144590.4 = x . 144
590.4 / 144= x
4,1= x
zdmsel Alann Hesaplanmas
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
87/115
87
Cevap
lek: 1/700 000
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
88/115
88
lek: 1/700.000
Haritadaki Alan: 15 cmGerek Alan (zdmsel Alan) : ? km
Forml:Gerek Alan (zdmsel Alan) = Haritadaki Uzunluk x lekPaydas
zm:GA= 15 x (700.000) =15 x 490.000.000.000 =7.35...= 735 km
lek Hesaplama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
89/115
89
Cevap
G k Al 4375 k
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
90/115
90
Gerek Alan : 4375 km
Haritadaki Alan: 7 cm
lek: ?
Forml:lek = Harita Alan / Gerek Alan
zm:
= 7 / 4375 = 1 / 625 = 1 / 2500000
Eim Hesaplama
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
91/115
91
Cevap
Haritadaki Uzunluk : 4 cm
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
92/115
92
Ykselti Fark: 1.200 m
lek: 1/600.000
Eim: %o ?
Forml:
Eim = ( Yksekli Fark (m) x 1000 ) / Yatay Uzaklk (m)
zm:
I.Aama: (NOT: Harita Uzunluu verildii iin gerek uzunluu bulmak iin buaama gerekiyor. Eer gerek uzaklk verilseydi buna gerek olmayacakt.)
Yatay Uzaklk (Gerek Uzaklk) = HU x P = 4 x 600.000 = 2400000 cm= 24.000
mII.Aama:
Eim= ( 1200 x 1000 ) / 24.000 = 1.200.000 / 24.000 = 50 = %o 50
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
93/115
93
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
94/115
94
Soru : 2TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
95/115
95
Soru : 2
Duvara asldgnda eit yer kaplayan bir Trkiye haritas ileKonya haritas karlatrldnda hangi yargya varlamaz?
A)Trkiye haritasnn lei daha kktr.
B)Konya haritasnda ayrnt daha fazladr.C)Trkiye haritasnda Konya - Akehir aras daha uzun gsterilir.D)Konya haritasnn legi daha byktr.E)Konya haritasnda Konya - Akehir aras daha uzun gsterilir.
Soru : 3TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
96/115
96
Aadakilerden hangisi Toporafya haritalarndan karlamaz?
A)ProfilB)Uzunluk lm
C)YkseltiD)llerin SnrlarE)Eim
Soru : 4TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
97/115
97
1/4.000.000 lekli bir haritada 6 cm ile gsterilen bir karayolunungerek uzunluu ka km dir?
A)30
B)60C)90D)120E)240
Soru : 5TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
98/115
98
2400 km uzunluundaki Frat Nehri, aada legi verilenharitalarn hangisinde en fazla kltlmtr?
A) 1/3.800.000B) 1/2.500.000C) 1/1.200.000D) 1/900.000E) 1/600.000
Soru : 1TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
99/115
99
I. Ayrntlar gsterme gcII. Eykselti erilerinin saysIII Haritannkapladigi alanIV Corafi koordinatlar
Karadeniz Blgesine ait bir haritann leginindegistirilmesi yukandakilerin hangisinde degisiklige yolamaz?
A)Yalniz I B) II ve III C) Yalniz IVD) I ve II E) Yalniz II
Soru : 6TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
100/115
100
lek = 1/200.000ekilde bir gln ayn kylarn gstereniki haritadan I. de 6 cm ile gsterilen PRarasi II. haritada 3 cm ile gsterilmitir.
Buna gre II. haritann leiaadakilerden hangisidir?
A)1/400.000 B) 1/100.000C)1/600.000 D) 1/200.000
E) 1/4.000.000
Soru : 8TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
101/115
101
Yandaki izohips haritasnda A noktasnnykseltisi 100 m dir.Buna gre harita ile ilgili yarglardan hangisiyanltr?
A) E noktas 80-100m ykseltileri arasndadr.B) B noktas bir ukuru gstermektedir.
C) A noktasnn ykseltisi Dden fazladr.D) C noktas ky izgisini gstermektedir.E) D noktasnn ykseltisi 400 m dir.
Soru : 9TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
102/115
102
Yukardaki izohips haritasnda adaki yer ekillerindenhangisi yoktur?
A) Tepe B) Boyun C) Vadi D) Delta E) Yama
Soru : 7TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
103/115
103
Yukardaki izohips haritasnda yer alan A ve B noktalararasnda ka metrelik ykselti fark vardr?
A) 1200 B) 900 C) 350 D) 750 E) 600
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
104/115
104
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
105/115
105
Soru : 10TEST : I
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
106/115
106
Trkiyenin gerek alan ile izdm alan arasndabyk bir fark oluu aadakilerden hangisi ileaklanabilir?
A)Yzey ekillerinin engebeli olmasB)Orta enlemlerde yer almasC)ki yarmada zerinde yer almasD)ok sayda gl olmasE)Dalarn genellikle dou-bat ynnde uzanmas
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
107/115
107
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
108/115
108
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
109/115
109
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
110/115
110
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
111/115
111
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
112/115
112
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
113/115
113
TEST : II
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
114/115
114
8/3/2019 Harita Bilgisi Bha
115/115
Top Related