GJETJET E VROJTIMITMBI
DISA ASPEKTE TË KLIMËS SË INVESTIMEVE
MBLEDHJE E KËSHILLIT TË INVESTIMEVE
29 JANAR 2019
1
PËRMBAJTJA
I. Hyrje
II. Profili i Bizneseve të Përgjigjura
III. Gjetje & Rekomandimeve
IV. Konkluzione
2
I. HYRJE
Objektivi i Anketës:Evidentimi i ecurisë së shqetësimeve kryesore të biznesit të raportuara gjatë anketimeve të Sekretariatit2015-2018, me fokus:
• Inspektimin Tatimor dhe Marrëdhëniet me Administratën Tatimore• Informaliteti• Rimbursimin e TVSH-së
Metodologjia:• Anketim bazuar në pyetësor standart: Kampioni 346 (2018), 146 (2017) 110 (2015)• Anketa e plotësuar në mënyrë anonime online/Pyetësor i strukturuar• Publikuar në Shqip dhe Anglisht në faqen e internetit të KI (Korrik-Shtator 2017, Korrik-Shtator
2018).• Dërguar me e-mail në rreth 1.000 adresa biznesi, të zgjedhura në mënyrë rastësore nga databaza
me 10.357 kompani, e krijuar nga burime zyrtare - QKB, DPT dhe databaza e konsultimeve të KI2015-2018
• Kampioni u përgatit që të jetë përfaqësues në nivel kombëtar, në përputhje me shpërndarjen ebizneseve sipas sektorëve dhe rajoneve
• Kontaktuar me telefon rreth 1.000 biznese. 350 kompani iu përgjigjen anketës me një “responserate” prej 70%.
• Bashkëpunim me EPOKA për sensibilizim e bizneseve, sqarimin e pyetësorit dhe pyetjeve,• Përpunim i të dhënave është realizuar nga Sekretariati i KI, duke përdorur SPSS
3
II. PROFILI I BIZNESEVE TË PËRGJIGJURA
12/20/18 4
5% 5%12%
72%
18%11%
39%47%
Industri/prodhim Ndërtim Tregti Shërbime
Shpërndarja e Bizneseve Sipas Sektorëve
2018 2017
40%
19%
41%
17%
5%
78%
Deri në 5 milionëALL
5 – 8 milionë ALL Mbi 8 MilionëALL
Bizneset sipas Xhiros
2018 2017
27%
62%
10%7%
74%
18%
Pa përgjigje Vendas Huaj
Klasifikimi sipas Pronësisë
2018 2017
II. GJETJE
5
III. SHPËRNDARJA E KONTROLLEVE TATIMORE(2013-2018)
6
Vihet re një shpërndarje e balancuar e tipologjisë së kontrolleve tatimore në 2018 krahasuar me 2015.
2017/2018 është rritur numri i kontrolleve tatimore dhe është ulur numri i inspektimeve tatimore.
Numri i inspektimeve në terren është reduktuar ndjeshëm për bizneset e mëdha në krahasim me 2015-2016, ndërkohë që kemi rritje të kontrolleve të plota.
28% 21% 19% 19%33% 33%
36%37% 34% 35%
31% 33%
36% 42% 47% 46%35% 34%
2013 2014 2015 2016 2017 2018
Kontroll Tatimor Vizite Fiskale Inspektim
24% 16% 14% 16%36% 34%
37%38% 34% 34%
29% 30%
39% 46% 52% 50%35% 37%
2013 2014 2015 2016 2017 2018
Shpërndarja e Kontrolleve Tatimore për Bizneset me Xhiro Vjetore mbi 8 Mil Lek (2013-2018)
Kontroll Tatimor Vizite Fiskale Inspektim
III. Kontrolli Tatimor – sipas Sektorëve
Mënyrat e kontrollit të përputhshmërisë medetyrimet fiskale janë diversifikuar sipassektorëve
Tregti dhe indistri dominojnë vizitat fiskale
Shërbimet kanë shpërndarje të balancuar mesvizitave fiskale, kontrolleve dhe inspektimeve
7
23%13% 13% 18% 22% 27%
34%36% 32% 30%
47%51%
43% 51% 55% 52%31%
22%
2013 2014 2015 2016 2017 2018
Tregtia
Kontroll Tatimor Vizite Fiskale Inspektim
38% 32% 27% 22%36% 35%
44%45%
45% 49% 30% 31%
19% 23% 27% 29% 35% 33%
2013 2014 2015 2016 2017 2018
Shërbimet
Kontroll Tatimor Vizite Fiskale Inspektim
21% 24% 23% 19%38% 32%
43% 37% 32% 30%
29% 40%
35% 39% 45% 51%34% 28%
2013 2014 2015 2016 2017 2018
Industri/Prodhim
Kontroll Tatimor Vizite Fiskale Inspektim
III. Profesionalizmi i Inspektorit Tatimor & Qartësia e Raportit të Kontrollit 2015 – 2018
12/20/18 8
Bizneset raportojnë përmirësim të profesionalizmit dhe qartësisë së dokumentacionit përgatitur nga inspektorët tatimorë në shkallë të mesatarizuar.
Ka ende hapësira për përmirësim, 64% e bizneseve mendojnë se inspektorët janë profesionalë.
11%
27%
32%
18%
8%
17%
45%
24%
10%
4%
17%
47%
23%
7%
7%
0% 13% 25% 38% 50%
Shume profesional
Profesional
Disi profesional
Jo Profesional
Shume jo profesional
Mesatare e Vlerësimit mbi Profesionalizmin e Inspektorit Tatimor
2018 2017 2015
13%
31%
28%
11%
11%
18%
43%
22%
10%
8%
20%
53%
18%
5%
4%
0% 15% 30% 45% 60%
Shumë i qartë
I qartë
Disi i qartë
I paqartë
Shumë i paqartë
Mesatare e Vlerësimit për Qartësinë e Raportit të Kontrollit
2018 2017 2015
III. Proçedura dhe Afatet për Rimbursimin e TVSH-së
9
Gjatë 2018 përmirësimet e vëna re në rimbursimin e TVSH-së në 2017, nuk kanë qënë të qëndrueshme, rimbursimet vetëm mbas kontrolleve tatimore dhe ato që zgjatin më shumë se 30 ditë janë rritur në krahasim me vitin 2017.
5%
87%
3%
5%
34%
55%
7%
3%
22%
74%
4%
0%
Automatikishtnga sistemi
Pas kontrollittatimor perkatës
Pas ankimit tuaj
Tjetër
2018 2017 2016
11%
34%
23%
31%31%
21%
31%
17%13%
35%
22%
30%
Brenda 30diteve
30 - 60 ditë 60 - 90 ditë Mbi 90 ditë
2016 2017 2018
III. A ka ndikuar rimbursimi i TVSH-së në vendimin e eksportuesve për të investuar?
10
Vetëm 16% e kompanive eksportuese kanë deklaruar se vonesat në rimbursimin e TVSH-së kanë ndikuar vendimin e tyre për investime.
Kompanitë varen gjithnjë e më pak nga rimbursimi i TVSH-së në vendimmarrjen e tyre për investime.
65%
40%
16%
0%
18%
35%
53%
70%
2016 2017 2018
PO Linear (PO)
III. Qartësia e Informacionit të ofruar për Tatimpaguesit
11
Qartësia dhe saktësia e informimit i bizneseve nga autoritet tatimore ka ardhur në përmirësim të vazhdueshëm gjatë periudhës 2015-2018.
2%
22%
44%
25%
7%9%
35% 36%
11%
3%
13%
52%
22%
9%
4%
0%
15%
30%
45%
60%
Shume i qartë I qartë Disi i qartë I paqartë Shumë i paqartë
2015 2017 2018
III. Dijeni e biznesit mbi sistemin e riskut dhe trajnime të ofruara nga AT
12/20/18 12
Shkalla e informimit të bizneseve mbi sistemin e riskut është ulur gjatë 2018.
Shkalla e njohjes dhe trajnimit të biznesit në lidhje me sistemin e riskut në identifikimin e mos-përputhshmërisë ligjore ka ardhur në rënie.
39%
67%
47%
PO
A jeni në dijeni të sistemit të riskut?
2015 2017 2018
15%
20%
15%
PO
A jeni trajnuar nga AT?
2015 2017 2018
III. Vlerësim mbi kënaqësinë nga
shërbimet elektronike të tatimeve
13
Bizneset raportojnë nivel kënaqësie në rritje në lidhje me shërbimet elektronike tëtatimeve për vitin 2018, krahasimisht me 2015 dhe 2017.
26%
55%
15%
2%
2%
26%
51%
18%
4%
2%
25%
49%
21%
3%
3%
Shumë ikënaqur
I kënaqur
Disi ikënaqur
I pakënaqur
Shumë ipakënaqur
2018
Saktësia e përpunimit të të dhënave Besueshmëria e të dhënave Aksesi në e-sistem
19%
56%
23%
2%
1%
14%
59%
21%
4%
2%
8%
55%
28%
6%
3%
2017
11%
45%
29%
12%
4%
12%
37%
30%
13%
8%
10%
33%
35%
15%
7%
2015
III. A ndesheni me konkurrencë informalenë sektorin ku operoni dhe si shfaqet?
14
Shkalla e informalitetit e perceptuar nga bizneset dhe e raportuar si konkurencë nga aktiviteti informal në sektor karakterizohet nga një trend negativ
Informaliteti është ulur me 14% në periudhën 2015-2018
Rënia e informalitetit karakterizohet nga ulje e evazionit fiskal
Praktikat korruptive mbeten një problem mjaft i ndjeshëm për biznesin
78%68% 64%
2015 2017 2018
Shkalla e informalitetit
17%20% 23%
39%
17%
30%
22% 21%
Mosrregjistrim Korrupsion PunësimInformal
Shmangietaksash
Natyra e Informalitetit
2017 2018
III. A ka vetë biznesi një strategji për të ulur informalitetin?
12/20/18 15
Vetëm 12.1% e bizneseve deklaruan në 2018 se kanë një strategji për të ulur aktivitetin ekonomik të pa formalizuar.
Ulja e informalitetit është reflektuar edhe në uljen e numrit të bizneseve që kanë strategji për formalizimin në 2018 krahasuar me 2015.
28%
17%
12%
2015 2017 2018
Po, kam strategji për uljen e aktivitetit informal në biznesin tim
III. Apelimi Tatimor, Shtator 2017- Qershor 2018
Vetëm 16% e kompanive kanë apeluar vendimin e inspektimit tatimor; nga ata që kanë apeluar vendimin, 89% e kanë dërguar vendimin për ndjekje administrative tek Drejtoria e Apelimit (93% të rasteve) ose KSHAT (7% të rasteve).
Vendimet e Apelimit në 71% të rasteve kanë qenë në favor të administratës tatimore; 61% e kompanive nuk janë dakord me vendimin; nga ato që nuk janë dakord vetëm 35% i drejtohen gjykatës.
84%
16%
A ka apeluar kompania juaj rezultatet e inspetimit tatimor?
Jo
Po
11%
89%
A keni apeluar vendimin e inspektimit përmes një
ankimimi administrativ?
Jo
Po
93%
7%
Cili ishte autoriteti administrativ ku ju keni apeluar vendimin e
inspektimit tatimor?
DAT (Drejtoria eApelimitTatimor)
KSHAT(Komisioni iShqyrtimit tëApelimeveTatimore)
71%
29%
Vendimi mbi apelimin ishte në favor të kujt?
Në favorin eadministratëstatimore
Në favorin ebiznesit tuaj
35%
28%
14%
5%
19%
Si do ta vlerësonit nivelin e marrëveshjes me vendimin e apelimit?
Aspak Dakord
Nuk jam dakord
Disi dakord
Dakord
Shumë dakord
65%
35%
E keni çuar vendimin e ankimimit në gjykatën
administrative?
Jo
Po
16
III. Faktorët që nxisin Informalitet – Anketimi 2018
17
Faktorët që nxisin informalitet: Konkurrenca e padrejtë, praktikat korruptive tëbiznesit, barra fiskale e shkaktuar edhe nga rritja e taksave dhe tarifave lokale.
3%
3%
1%
1%
2%
1%
1%
0%
0%
6%
4%
1%
15%
18%
17%
7%
1%
1%
18%
14%
9%
2%
2%
4%
1%
20%
7%
48%
51%
50%
45%
49%
52%
40%
50%
39%
25%
28%
39%
38%
29%
26%
52%
28%
53%
0% 30% 60% 90% 120%
Kompleksiteti i legjislacionit tatimor
Zbatimi në praktikë i legjislacionit tatimor
Barra fiskale – TAP/Tatim Fitimi/TVSH
Barra Fiskale - Taksa dhe Tarifa Lokale
Kontrollet Tatimor
Marrëdhëniet me Administratën Tatimore
Konkurrenca e padrejte
Përputhshmëria me kërkesat ligjore
Niveli i Korrupsionit
Aspak i rëndësishëm I parëndësishëm Disi i rëndësishëm I rëndësishëm Shumë i rëndësishëm
IV. KONKLUZIONE
18
Gjatë 2018, krahasuar me 2015, mekanizmat e sigurimit të përputhshmërisë më detyrimet e administrimit fiskal janë balancuar dhe përshtatur me specifikat e sektorëve dhe nivelin e riskut
Përmirësimet e vëna re gjatë 2015 në sistemin e fiskut duhet t’u sigurohet qëndrueshmëria nëpërmjet përmirësimit të qëndrueshëm në trend te profesionalizmit të inspektorëve dhe komunikimit me biznesin
Informaliteti pas shumë përpjekjesh dhe politikave qeveritare ka hyrë në një trend rënës, ky është një momentum pozitiv për forcimin e mekanizmave të formalizimit të ekonomisë
Praktikat korruptive dhe barra fiskale, sidomos rritja e barrës fiskale në nivel lokal ngelen shqetësime për biznesin në përpjekje për formalizim
Komunikimi me biznesin dhe informimi i tij në KOHË mbi ndryshimet proceduriale DHE ligjore SHUME DINAMIKE se fundmi mbetet faktor përcaktues në përmirësimin e klimës së investimeve dhe të të bërit biznes
Ndërkohë që sipas MF është rritur niveli i rimbursimit të TVSH-së në vlerë, ritmi i rimbursimit të kompanive të vogla perceptohet në ulje në 2018? Ndoshta është një moment për të reflektuar mbi balancën midis rimbursimit të projekteve të mëdha, raportit me kërkesat dhe nivelin e rimbursimit të ndërmarrjeve të vogla?
Top Related