TEORYA NG MGA WIKA1. TeoryangBow-wow. Ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan. Ang mga primitibong tao diumano ay kulang na kulang sa mga bokabularyong magagamit. Dahil dito, ang mga bagay-bagay sa kanilang paligid ay natutunan nilang tagurian sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga ito.2. TeoryangPooh-pooh. Unang natutong magsalita ang mga tao, ayon teoryang ito, nang hindi sinasadya ay napabulalas sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa, sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa. Pansinin nga naman ang isang Pilipinong napapabulalas sa sakit. Hindi bat siya y napapa-Aray! Samantalang ang mga Amerikano ay napapa-ouch! Anong naibubulalas natin kung tayoy nakadarama ng tuwa? Ng sarap? Ng takot?3. TeoryangYo-he-ho. Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay natutong magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga bat tayoy nakalilikha rin ng tunog kapag tayoy nag-eeksert ng pwersa. Halimbawa, anong tunog ang nililikha natin kapag tayoy nagbubuhat ng mabibigat na bagay, kapag tayoy sumusuntok o nangangarate o kapag ang mga ina ay nanganganak?4. TeoryangTa-ra-ra-boom-de-ay. Likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat ng gawain tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda, pagkakasal, pagpaparusa sa nagkasala, panggagamot, maging sa paliligo at pagluluto.5. TeoryangTa-ta. Ayon naman sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng kamay ng tao na kanyang ginagawa sa bawat partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng taong lumikha ng tunog at kalaunay nagsalita. Tinatawag itongta-tana sa wikang Pranses ay nangangahulugangpaalamogoodbye.6. TeoryangDing-dong. Kahawig ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika ang tao, ayon sa teoryang ito, sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid. Ngunit ang teoryang ito ay hindi limitado sa mga kalikasan lamang kungdi maging sa mga bagay na likha ng tao.7. TeoryangMama. Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng pinakamahahalagang bagay. Pansinin nga naman ang mga bata.8. TeoryangSing-song. Iminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal.9. TeoryangHey you! Hawig ito ng teoryangpooh-pooh. Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na bunga ng interpersonal na kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika.10. TeoryangCoo Coo. Ayon sa teoryang ito, ang wika ay nagmula sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol.11. TeoryangYum Yum. Katulad ng teoryangta-ta, pinag-uugnay ng teoryang ito ang tunog at kilos ng pangangatawan. Katulad halos ng teoryangta-taang paliwanag ng mga proponent ng teoryang ito sa pinagmulan ng wika.12. TeoryangBabble Lucky. Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ay nagmula sa mga walang kahulugang bulalas ng tao.13. TeoryangHocus Pocus. Ayon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga ninuno.14. TeoryangEureka! Sadyang inimbento ang wika ayon sa teoryang ito. Maaari raw na ang ating mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga tiyak na bagay.GAMPANIN NG WIKAimpormatibekspresibdirektibperpormatibpersweysib

TUNGKULIN NG WIKAInteraksyonal- nakapagpapanatili, nakapagpapatatag ng relasyong sosyal.Instrumental- tumutugon sa mga pangangailangan.Regulatori- kumokontrol, gumagabay sa kilos/asal ng iba.Personal- nakapagpapahayag ng sariling damdamin o opinyon.Imajinativ- nakapagpapahayag ng imahinasyon sa malikhaing paraan.Heuristik- naghahanap ng mga informasyon/datos.Informativ- nagbibigay ng informasyon/datos. ANTAS NG WIKA1. Formal at di-formal di-formal na wika ag wikang ginagamit ng tao sa ka-edad samantalang formal naman ang wikang ginagamit ng tao sa nakatataas o nakakatanda.2. Lingua franca wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas ang Filipino ang lingua franca ng mga tao.3. Lalawiganin mga wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan gaya ng Chavacano, Tausug, Cebuano, Ilonggo, Visaya ta iba pa. Hindi talamak ang paggamit sa isang bansa ng mga wikang lalawiganin ngunit nagsasadya ito ng implikasyon ng kultura ng isang lalawigan.4. Kolokyal ito ay ang pakikibagay ng wika sa taong gumagamit nito. Kadalasan napaiikli ang mga salita ngunit napagkakasunduan ang pagpapaikli nito. Halimbawa: /tena/ para sa tara na, /pre/ para sa pare.5. Balbal o pangkalye wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at may kanya-kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at bakla halimbawa ang mga salitang eklavush, erpat at ermat at cheverloo.6. Edukado/malalim wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at pamantasan, sa gobyerno, sa korte at iba pang venyung profesyunal.

BARAYTI NG WIKA1. Idyolek pampersonal na gamit ng wika, kadalasang yunik.2. Dayalek nadedebelop sa rehiyong kinabibilangan.3. Sosyolek pansamantalang barayti.4. Etnolek nadedebelop mula sa mga salita ng mga etnolonggwistikong grupo.5. Ekolek kadalasang mula o sinasalita sa loob ng bahay.6. Pidgin wikang walang pormal na estruktura.7. Creole nadedebelop ang pormal na estruktura.8. Rejister wikang espesyalisadong nagagamit sa isang particular na domeyn.

KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO

Noong Nobyembre 13, 1936, inilikha ng unang Pambansang Asamblea angSurian ng Wikang Pambansa, na pinili ang Tagalog bilang batayan ng isang bagong pambansang wika. Naimpluwensyahan ang pagpili sa Tagalog ng mga sumusunod:

1. Sinasalita ang Tagalog ng napakaraming tao at ito ang wikang pinakanauunawaan sa lahat ng mga rehiyon ng Pilipinas. Papadaliin at pabubutihin nito ang komunikasyon sa mga taumbayan ng kapuluan.2. Hindi ito nahahati sa mga mas maliliit at hiwa-hiwalay na wika, tulad ng Bisaya.3. Ang tradisyong pampanitikan nito ang pinakamayaman at ang pinakamaunlad at malawak (sinasalamin ang dyalektong Toskano ng Italyano). Higit na mararaming aklat ang nakasulat sa Tagalog kaysa iba pang mga katutubong wikang Awstronesyo.4. Ito ang wika ng Maynila, ang kabiserang pampolitika at pang-ekonomiya ng Pilipinas.5. Ito ang wika ng Himagsikan at ng Katipunan-dalawang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas.

Noong 1959, nakilala ang wikang ito bilangPilipinoupang mahiwalay ang kaugnayan nito sa mga Tagalog. Nagtakda naman ang Saligang Batas ng 1973 ng panibagong pambansang wikang papalit sa Pilipino, isang wikang itinawag nitongFilipino. Hindi binanggit sa artikulong tumutukoy, Artikulo XV, Seksyon 3(2), na Tagalog/Pilipino ang batayan ng Filipino; nanawagan ito sa halip sa Pambansang Asamblea na mag-"take steps towards the development and formal adoption of a common national language to be known as Filipino." Gayundin, nilaktawan ng Artikulo XIV, Seksyon 6, ng Saligang Batas ng 1987, na ipinagbisa matapos ng pagpapatalsik kay Ferdinand Marcos, ang anumang pagbabanggit ng Tagalog bilang batayan ng Filipino at mismong ipinagpatuloy na "as [Filipino] evolves, it shall be further developed and enriched on the basis ofexisting Philippine and other languages(pagbibigay-diin idinagdag)." Tiniyak pa ng isang resolusyon[4]ng Mayo 13, 1992, na ang Filipino "ang katutubong wika, pasalita at pasulat, sa Metro Manila, ang Pambansang Punong Rehiyon, atsa iba pang sentrong urbansa arkipelago, na ginagamit bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo (pagbibigay diin idinagdag)." Gayumpaman, tulad ng mga Saligang Batas ng 1973 at 1987, hindi nito ginawang kilalanin ang wikang ito bilang Tagalog at, dahil doon, ang Filipino ay, sa teoriya, maaaring maging anumang katutubong wikang Awstronesyo, kasama na ang Sugboanon ayon sa paggamit ng mga taga-Kalakhang Cebu at Davao. Ididineklara ang buwan ng Agosto bilang Buwan ng Wikang Pambansa.

EBOLUSYON NG ALPABETO FILIPINO

Angalibataay isa sa mga uri ng lumang abakada. Ito rin ay nag-iiba, nadaragdagan o nababawasan, depende sa konbesyon o itinatakda ng komisyon na nabigyan ng kapangyarihan ngpamahalaanupang magpaunlad at mag-asikaso sa mgabalarilaat iba pang usapin hinggil sawika.a, b, k, d, e, g, h, i, l, m, n, ng, o, p, r, s, t, u, w, y - lumaa, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, , ng, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z, - bagoAng mga bago ay c, f, j, , q, v, x at zAng mga patinig ay a, e, i, o at uAng mga katinig ay b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, , ng, p, q, r, s, t, v, w, x, y, at z

Nang dumating ang mga Kastila noong Dantaon 16, may sarili nang palatitikan ang ating mga ninuno, ang Alibata o Baybayin, na binubuo ng 14 katinig at 3 patinig.Pinalitan ito ng mga Kastila ng alpabetong Romano.Noong 1940, sa kanyangBalarila ng Wlkang Pumbansa,binuo ni Lope K. Santos ang Abakada, na may 20 titik: a b k d e g h i I m n ng o p r s t u w yNoong Oktubre 4,1971, pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang pinayamang alpabeto, na binubuo ng 31 letra: a b c ch d e f g h i j k 1 11 m n ng o p q r rr s t u v w x v zKaugnay ng pagbago ng Konstitusyon, muling nireporma ng SWP ang alpabetong Filipino at mga tuntunin ng palabaybayang Filipino. Ito ay bilang pagtugon sa mabilis na pagbabago, pag-unlad at paglaganap ng wikang pambansa. Matapos ang seryengmga simposyum at sangguniang pulong na dinaluhan ng mga linggwista,edukador, guro, manunulat at iskolar ng wika, nabuo ang sumusunodna Alpabetong Filipino, na may 28 letra: a b c d e f g h i j k I m n ng o p q r s t u v w x y zNoong 2001, muling nagkaroon ng rebisyon sa alpabetong Filipino upang tugunan ang patuloy na development at/o istandardisasyon ng sistema ng pagsulat sa Filipino. Itinaguyod ng rebisyong ito ang leksikal na pagpapayaman ng Filipino sa pamamagitan ng pagluluwag sa panghihiram ng salita at pagsasalin, karamihan mula sa Ingles at Kastila, gamit ang walong karagdagang letra ng alpabeto, ang mga letrang c, f, j, , q, v, x, z. Sa rebisyong ito, sinasabi na pinaluwag ang paggamit ng walong dagdag na letra. Ipinagagamit ang mga ito sa ispeling ng lahat ng hiram na salita anuman ang barayti nito kasama ang hindi pormal at hindi teknikal na barayti, o iyong tinatawag na karaniwang salita.Gayunpaman, nagkaroon ng maraming negatibong reaksyon at feedback mula sa mga guro, estudyante, magulang at iba pang tagagamit ng wika sa 2001 rebisyon sa ispeling. Kaugnay nito, noong Oktubre 9, 2006 ang Kagawaran ng Edukasyon sa kahilingan ng KWF ay nagpalabas ng isang memorandum na pansamantalang nagpapatigil sa implementasyon ng "2001 Revisyon ng Alfabeto at patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino".Noong Agosto, 2007, inilabas ng KWF ang borador ng Ortograpiya ng Wikang Pambansa na binuo ng KWF sa pamamagitan ng serye ng mga konsultasyon sa mga guro, dalubhasa sa wika, superbisor sa Filipino at sa mga larangang ito sa buong bansa noong 2007 hanggang 2007. ang pinal na bersyon ng patnubay ay ipalalabas ng KWF bago matapos ang 2007.