შემდგენლები: ო. შატბერაშვილი დ. ვაწაძე
თ. ჩუბინიშვილი მ. ლებედევა
მ. კოპალეიშვილი ქ. ვაწაძე
დიზაინი და დაკაბადონება: ნ. ქართველიშვილი
საკონტაქტო მისამართი თბილისი, ტექინფორმი, კოსტავას 47
ტელ.: 98 76 21, 98 83 74, 98 76 20
ფაქსი: 98 76 18
ელ. ფოსტა: [email protected] , [email protected]
გამომცემლის ყველა უფლება დაცულია. დაუშვებელია გამოცემის რომელიმე ნაწილის
რეპროდუცირება ან გადაცემა ნებისმიერი ელექტრონული, მექანიკური თუ ფოტოგადამღები
საშუალებით, ან შეტანა ნებისმიერი სახის საძიებელ სისტემაში გამომცემლის ნებართვის გარეშე.
განაცხადი ნებართვის მიღებაზე ეგზავნება ტექინფორმს, ამასთან წერილობითი ნებართვის აღება
საჭიროა მოხდეს მანამ, სანამ გამოცემის რომელიმე ნაწილი შეიტანება ნებისმიერი სახის საძიებელ
სისტემაში.
6
Jurnalis Tematika
a. sazogadoebrivi mecnierebebi
a1. saxelmwifo da samarTali. iuridiuli mecnierebebi
a2. sociologia. demografia
a3. ekonomika
a4. saxalxo ganaTleba
a5. informatika
a6. kultura. xelovneba
a7. sazogadoebrivi mecnierebebis saerTo da kompleqsuri problemebi
b. sabunebismetyvelo da zusti mecnierebebi
b1. maTematika. fizika. kibernetika
b2. qimia. biologia
b3. geologia. geodezia
b4. geografia. kartografia. astronomia
b5. sxva sabunebismetyvelo da zusti mecnierebebi
g. saxalxo meurneobis dargebi. gamoyenebiTi mecnierebebi
g1. energetika
g2. eleqtroteqnika. eleqtronika. radioteqnika. kavSirgabmuloba
g3. avtomatika da telemeqanika. gamoTvliTi teqnika
g4. samTo saqme. metalurgia. qimiuri mrewveloba
g5. manqanaTmSenebloba. xelsawyoTmSenebloba
g6. msubuqi mrewveloba
g7. kvebis mrewveloba
g8. mSenebloba. arqiteqtura
g9. soflisa da satyeo meurneoba. Tevzis meurneoba
g10. wylis meurneoba. melioracia
g11. sagareo da Sida vaWroba. turizmi
g12. transporti
g13. medicina. jandacva
g14. saxalxo meurneobis dargebis da gamoyenebiTi mecnierebebis saerTo da kompleqsuri
problemebi
d. dargTaSorisi problemebi
d1. organizacia da marTva
d2. garemos dacva. ekologia
d3. statistika
d4. saerTo dargobrivi da dargTaSorisi problemebi
7
referatul JurnalSi asaxul
periodul gamocemaTa CamonaTvali
N Jurnalis dasaxeleba perioduloba gamocemis teqstis ena
1. agraruli mecnierebis problemebi – samecniero 4 qarT., rus.
SromaTa krebuli (agrar. mecn. Sromebi) rez.-ingl.
2. auditi, aRricxva, finansebi 12 qarT.
3. biznes kurieri – gadasaxadebi 24 qarT.
4. buRaltruli aRricxva (buR. aRricxva-angar.) 12 qarT.
5. ekonomika 12 qarT.
6. energetika 4 qarT.
7. epoqa 24 qarT.
8. eqsperimentuli biologia da medicina 6 qarT.
(eqsp. biol. da medic.)
9. eqsperimentaluri da klinikuri medicina 4 qarT., ingl., rus.
(eqsp. da klin. medic.)
10. Tbilisis iv. javaxiSvilis sax. saxelmwifo 1 qarT.
universitetis Sromebi (Tsu-s Sromebi)
11. imiji 12 qarT-ingl.
12. inteleqti-Intelecti 4 qarT., ingl., rus.
13. istoria, eTnografia, xelovnebis istoria 4 qarT.
14. keramika 4 qarT., ingl., rus.
15. kvali 12 qarT.
16. makro mikro ekonomika 12 qarT., ingl.
17. mecniereba da teqnika 12 qarT.
18. mefutkreoba 4 qarT.
19. rentgenologiisa da radiologiis Mmacne 4 qarT.
(rentgen. da radiolog. macne)
20. sagadasaxado macne 4 qarT.
21. samarTali 12 qarT.
22. saqarTvelos ekonomikuri da socialuri 1 qarT.
problemebis samecniero-kvleviTi institutis
Sromebis krebuli (sespski-s Sromebi)
23. saqarTvelos ekonomikuri mimarTulebani 4 qarT., ingl.
(saq. ekon. mimarT.)
8
Jurnalis dasaxeleba perioduloba gamocemis teqstis ena
24. saqarTvelos maTematikuri Jurnali 4 qarT.
(saq. maTemat. Jurn.)
25. saqarTvelos mecnierebaTa akademiis 1 qarT., ingl., rus.
a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
institutis SromaTa krebuli (msi-s Sromebi)M
26. saqarTvelos mecnierebaTa akademiis moambe 4 qarT.
(saq. mecn. akad. moambe)
27. saqarTvelos p. guguSvilis sax. ekonomikis 1 qarT.
institutis samecniero Sromebis krebuli sarCevi–rus., ingl.
(sei-s Sromebi)
28. saqarTvelos strategiuli kvlevisa da 24 qarT., ingl.
ganviTarebis centri, biuleteni
(sskgc, biuleteni)
29. saqarTvelos satransporto sistema 4 qarT.
(saq. satransp. sistema)
30. saqarTvelos telekomunikacia
(saq. telekomunikacia) 4 qarT.-ingl.
31. saqarTvelos teqnikuri universitetis Sromebi 4 qarT., ingl., rus.
(stu-s Sromebi)
32. speqtri 24 qarT.
33. fasiani qaRaldebis bazari 12 qarT.
34. Georgian Engineering News (GEN) 4 ingl., rus.
35. Georgia Profile (GP) 12 ingl.
9
JurnalSi gamoyenebuli Semoklebebi
JurnalSi ganTavsebul yovel refrats miniWebuli aqvs nomeri, romelic wertilebiT erTmaneTisagan
gamoyofili sami nawilisagan Sedgeba _ pirveli aRniSnavs referatuli Jurnalis nomers, meore _ Tematur
qverubrikas, mesame _ referatis rigiT nomers Sesabamis Tematur rubrikaSi. mag. nomeri 1.a5.50. aRniSnavs,
rom referati ganTavsebulia #1 referatul JurnalSi, miekuTvneba a5 (informatika) qverubrikas da misi
rigiTi nomeri a Tematur rubrikaSi (sazogadoebrivi mecnierebebi) aris 50.
garda wyaroebis dasaxelebebis Semoklebisa, rac miniSnebulia referatul JurnalSi asaxul periodul
gamocemaTa CamonaTvalSi, JurnalSi gamoyenebulia Semdegi Semoklebebi:
avt. _ avtori
gam. _ gamocema
gv. _ gverdi
dis. _ disertacia
il. _ ilustracia
ingl. _ inglisuri
lit. das. _ literaturis dasaxeleba
nax. _ naxazi
rez. _ reziume
rus. _ rusuli
t. _ tomi
qarT. _ qarTuli
cxr. _ cxrili
10
referatuli Jurnalis sagnobriv saZiebelSi gamoyenebul
deskriptorTa normatuli CamonaTvali
agraruli meurneoba
administraciuli samarTali
avtomatika da telemeqanika
albaTobis Teoria
analizuri qimia
araorganuli qimia
arqiteqtura
astronomia
atmosferos dabinZureba da dacva
atomuri energetika
auditi
aqcia
bankebi
biznesi
biologia
bioqimia
birJebi
birTvuli fizika
biujeti
bunebrivi resursebi
gadazidvebi
gadamamuSavebeli teqnologiebi
gadasaxadebi
gamogoneba
gamoTvliTi teqnika
gamofenebi
gamoyenebiTi maTematika
ganaTleba
garemos dacva
geodezia
geografia
geologia
geomorfologia
geofizika
geoqimia
dabinZurebis kontroli
demografia
demografiuli politika
ekologia
ekonomika
eleqtroenergetika
eleqtronika
eleqtroteqnika
enaTmecniereba
energetika
energetikis zogadi sakiTxebi
energoresursebi
eqsporti
valuta
vaWroba
veterinaria
TamaSTa Teoria
Tboenergetika
importi
investiciebi
inflacia
informatika
informaciuli procesebis uzrunvelyofis
teqnikuri saSualebebi
istoria
ijara
kavSirgabmuloba
kavSirgabmulobis ekonomika
kavSirgabmulobis qselebi da kvanZebi
kanonmdebloba
kapitaldabandebebi
keramika
kartografia
kvebis mrewveloba
kvleviTi samuSaoebis meTodika da teqnika
kibernetika
kibernetikuli sistemebis marTvis Teoria
komerciuli saqmianoba
konkurentunarianoba
konstitucia
kontrolisa da analizis meTodebi
konferenciebi
korozia
krediti
kultura
lizingi
liTologia
licenzireba
maTematika
manqanaTmSenebloba
marTvis sistemebi
masobrivi informaciis saSualebebi
materialur-teqnikuri momarageba
medicina
melioracia
11
menejmenti
metalurgia
metrologia
meqanika
mecniereba calkeul qveynebSi
mecnierebis ekonomika
mecnierebis organizacia
mecxoveleoba
mewarmeoba
migracia
milsadenebi
mineralogia
miwis samarTali
modelirebis Teoria
monacemTa bazebi
monacemTa gadacemebis sistemebi da aparatura
mravalarxiani kavSirgabmuloba
mrewveloba
msubuqi mrewveloba
muzeumebi
mSenebloba
mSeneblobis ekonomika
naglini
navTobis, gazisa da kondesatebis geologia
navTobsadeni
navsadguri
narCenebi
naxSiris sabadoebis geologia
niadagis dacva
optika
organizacia da marTva
organuli qimia
petrografia
poligrafia
politika
presa
privatizacia
prognozireba
produqciis gasaReba
profesiuli organizaciebi
Jurnalistika
radiacia
radio
radiokavSiri da radiomauwyebloba
radiofizika
regioni
rkinigzis transporti
reforma
saavtomobilo transporti
saavtoro uflebebi
saarqivo saqme
sabagiro transporti
sabazro ekonomika
sabanko saqme
sabaJo
sabiblioTeko saqme
sabiTumo vaWroba
sabinao-komunaluri meurneoba
sabunebismetyvelo da zusti mecnierebebi
sagareo vaWroba
saerTaSoriso TanamSromloba
saerTaSoriso savaWro xelSekrulebebi
saerTaSoriso samarTali
sazogadoebrivi kveba
sazogadoebrivi mecnierebebi
sazRvao transporti
sazRvargareTis qveynebi
saTevze meurneoba
sainJinro geologia
sainformacio momsaxureba
sainformacio saqmianobis organizacia
sakuTreba
salicenzio samarTali
samemkvidreo samarTali
sameurneo samarTali
samTo saqme, geologia
samoqalaqo mSenebloba
samoqalaqo samarTali
samoqalaqo-saproceso samarTali
samSeneblo konstruqciebi
samSeneblo masalebi
saojaxo samarTali
sapatento samarTali
sapatento saqme
sasargeblo wiaRiseulis geologia
sasargeblo wiaRiseulis Ziebisa da dazvervis
meTodebi
sasaqonlo niSnebi
sastumroebi
satelegrafo kavSirgabmuloba da aparatura
satyeo da xis damamuSavebeli mrewveloba
safeiqro mrewveloba
safosto kavSiri
sayofacxovrebo momsaxureba
sacalo vaWroba
saxelmwifo vali
saxelmwifo da samarTali
sahaero transporti
seismologia
sistemuri analizi
12
sisxlis samarTali
soflis meurneoba
soflis meurneobis ekonomika
soflis meurneobis produqtebis damzadeba
socialuri politika
sociologia
standartizacia
statistika
telekomunikacia
teqtonika
toponimika
transporti
transportis ekonomika
transferi
turizmi
tyis samarTali
urbanizacia
usafrTxoebis teqnika
fasiani qaRaldebi
fasebi da faswarmoqmna
fermeruli meurneoba
fizika
fizikuri qimia
filosofia
finansebi
finansuri samarTali
fsiqologia
fuli
qalaqis transporti
qaris energetika
qimia
qimiuri mrewveloba
Savi zRva
SeduReba
Senadnobi
Sida vaWroba
Sromis anazRaureba
Sromis dacva
Sromis samarTali
Cai
Carxebi da instrumentebi
Crdilovani ekonomika
calkeuli qveynebis ekonomika
warmoebis organizacia
wyali
xelovneba
xelovnuri inteleqti
xelsawyoTmSenebloba
xidebis da gvirabebis mSenebloba
janmrTelobis dacva
helioenergetika
hidrogeologia
hidroenergetika
13
sazogadoebrivi mecnierebebi
a1. saxelmwifo da samarTali. iuridiuli mecnierebebi
uak 339.92
1.a1.1. saqarTvelo 41-e. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 16. _ qarT.
1999 wlis 27 aprils saqarTvelo oficialurad gaxda evrosabWos 41-e wevri qveyana. evrosbWos arc
samxedro da arc konkretuli ekonomikuri daxmarebis aRmoCena ar SeuZlia. miuxedavad amisa, am organiza-
ciaSi gawevrianebiT saqarTvelom miiRo tribuna Tavisi miznebisa da problemebis warmosaCenad.
k. sayvareliZe
uak 347.5 1.a1.2. rodesac kanoni kanons ewinaaRmdegeba samarTlis normaTa koliziisa da kanonmdeblobis xarvezis
Sesaxeb. /g. begiaSvili/. auditi, aRricxva, finansebi. _ 2000. _ #1. _ gv. 10-13. _ qarT.
samarTlis normaTa koliziisa da kanonmdeblobis xarvezis problemam gansakuTrebuli aqtualuroba SeiZina
bolo wlebSi, saqarTveloSi mimdinare gardaqmnis fonze. dRevandel realobaSi sakmaod xSiria SemTxvevebi,
rodesac sazogadoebrivi da socialur-ekonomikuri sferos ama Tu im konkretuli urTierTobebis
momwesrigebeli samarTeblivi normebi saerTod ar arsebobs an erTi da igive urTierToba regulirdeba ori
an ramdenime normiT, romlebic ar Seesabamebian erTmaneTs, e.i. saxezea samarTlis normis kolizia.
samarTeblivi normis ararsebobis, anu kanonmdebluri xarvezis SemTxvevaSi normaTa sworad Sefardeba
kanonis an samarTlis analogiis gziT xdeba. xolo normaTa koliziis SemTxvevaSi upiratesoba eniWeba
samarTlis im normas, romelsac saxelmwifo organoTa mier miRebuli normatiuli aqtebis sistemaSi
iuridiuli Zalis mixedviT ufro maRali ierarqiuli safexuri ukavia. normatiuli aqtebis ierarqia
gansazRvrulia saqarTvelos konstituciiT, romelic ZalaSi Sevida 1995 wlis 26 noembers, xolo
sabolood mowesrigda 1996 wlis 29 oqtombris kanoniT `normatiuli aqtebis Sesaxeb~, romlis mixedviT
saqarTvelos normatiuli aqtebi ierarqiis mixedviT Semdegnairad unda ganlagdnen:
1) saqarTvelos konstituciis kanoni; 2) saerTaSoriso xelSekruleba da SeTanxmeba; 3) organuli kanoni,
saqarTvelos prezidentis dekreti; 4) saqarTvelos prezidentis brZanebuleba; 5) saqarTvelos parlamentis
dadgenileba; 6) saqarTvelos ministrisa da aRmasrulebeli xelisuflebis sxva centraluri saxelmwifo
organos xelmZRvanelis brZaneba. im SemTxvevaSi, rodesac winaaRmdegoba warmoiqmneba ierarqiis erT da imave
safexurze mdgom normatiul aqtebs Soris, maSin upiratesoba eniWeba ufro gvian miRebul normas.
i. buxnikaSvili
uak 341.7(479.22+420)
1.a1.3. Tbilisi-londoni. /T. mamacaSvili/. imiji. _ 1999. _ #11. _ gv. 32-33. _ qarT.
saqarTvelos saelCo inglisSi aqtiurad monawileobs saqarTvelos, evrobankis da saerTaSoriso sazRvao
organizaciis TanamSromlobaSi. saelCos daxmarebiT evrobankma ramdenime qarTul banks sakredito xazi
gauxsna. saelCo muSaobs saqarTveloSi inglisis fondis gaxsnis proeqtze, romelic iTvaliswinebs mcire
sawarmoebisTvis kreditebis gamoyofas. saelCos ZalisxmeviT saqarTvelos meRvineoba warmodgenili iyo
londonis saerTaSoriso gamofenaze. saelCom didi muSaoba Caatara, rom saqarTvelo evropis sabWoSi
saTanadod waredgina teri adamsis delegacias. saelCo daexmara qarTvel mxatvrebs gamofenebSi
monawileobaSi da musikosebs koncertebis mowyobaSi. saelCo muSaobs turizmis ganviTarebaze.
n. javaxaZe
uak 341.23
1.a1.4. problemebi, romlebic dRemde aqilevsis quslad rCeba. /z. mWedliSvili/. imiji. _ 1999. _ #9-10 _
gv. 14-16. _ qarT.
interviu Temur basiliasTan, ekonomikur sakiTxebSi saqarTvelos prezidentis mrCevelTan. 1998 wlidan
aSkara gaxda, rom saqarTveloSi ekonomikuri reformis ganxorcielebis krizisi daiwyo. amis gamomwvevi gare
faqtorebidan umniSvnelovanesia ruseTis krizisis gavlena, Sida faqtorebidan – gadasaxadebis amoRebis
problemebi, teraqtebi, samxedro amboxis mcdeloba, afxazeTis problemebi da sakadro Secdomebi. Temur
14
basilia krizisidan gamosvlis erTaderT gzad xedavs saerTaSoriso safinanso organizaciebTan
TanamSromlobas, rac gamoixateba dasavlur tradiciebze orientirebuli sistemis CamoyalibebaSi.
n. javaxaZe
uak 058 (555)
1.a1.5. cnobari azerbaijanze. /g. ioseliani/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #33. _ gv. 3-54. _ qarT.
aRwerilia azerbaijanis istoriul-geografiuli mdgomareoba, saxelmwifo wyoba, janmrTelobis dacvisa da
ganaTlebis sistemebi, mocemulia informacia qveynis ekonomikis dargebis ganviTarebis mdgomareobis Sesaxeb.
ganxilulia azerbaijan – saqarTvelos urTierTobis ZiriTadi aspeqtebi, am or saxelmwifos Soris arsebu-
li saerTaSoriso SeTanxmebebi, mocemulia informacia azerbaijanis wamyvani politikosebis Sesaxeb.
m. kopaleiSvili
uak 058(569.4)
1.a1.6. cnobari israelze. /g. guledani/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #27. _ gv. 2 _ 50. _ qarT.
aRwerilia israelis istoria, janmrTelobis dacvisa da ganaTlebis sistemebi, kultura, religiuri Tavise-
burebebi. mocemulia informacia qveynis ekonomikis ZiriTadi dargebis, wamyvani bankebis, masobrivi
informaciis saSualebebis Sesaxeb. yuradReba gamaxvilebulia israelis politikur sistemaze. saSinao da
sagareo politikis, maT Soris axlo aRmosavleTis samSvidobo procesis da israel-saqarTvelos
urTierTobis ZiriTad aspeqtebze. mocemulia informacia israelis Tavdacvis Zalebis, uSiSroebis
samsaxurebis, aseve israelis wamyvani politikosebisa da 1999 wlis saparlamento arCevnebis Sesaxeb.
m. kopaleiSvili
uak 911.3
1.a1.7. safrangeTis koloniuri imperiis Taviseburebani. /l. SilakaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419).
_ gv. 182-187. _ qarT.
ganxilulia safrangeTis koloniuri imperiis Taviseburebebi pirveli msoflio omis dawyebamde. kerZod,
ganxilulia am qveynis mier e.w. franguli kanadis, mcire antaliis kunZulebis, Crdilo amerikis, afrikis,
aRmosavleT da samxreT-aRmosavleT aziis calkeuli regionebis SemoerTebis ZiriTadi momentebi. calke
adgili aqvs daTmobili napoleon bonapartis samxedro xasiaTis mqone koloniur imperias. pirveli msoflio
omis dawyebisaTvis safrangeTi warmodgenilia sakmaod vrceli koloniuri qseliT, romelic mTlianad 9
mln.km²-s moicavda. literaturis dasaxeleba 3.
avt.
uak 351.711
1.a1.8. saxelmwifo qonebis marTva. /i. xmalaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis
centri, biuleteni. – 1999. _ #30. _ gv. 2-19. _ qarT.
saxelmwifo qonebis marTvis yvelaze efeqtur saSualebad dReisaTvis aRiarebulia am qonebis
gansaxelmwifoebrioba da kerZo kompaniisaTvis gadacema. miuxedavad amisa, kerZo kapitalis safuZvelze
Seqmnilia firmebis mxolod mcire nawili, realurad momuSave seqtoris subieqtebi saxelmwifo wilobrivi
monawileobiT Seqmnili sawarmoebia, rac gamowveulia mmarTvelobiTi `kastis~ dainteresebiT SeinarCunon
kapitalze kontroli.
saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli qoneba dayofilia sam jgufad: 1. strategiuli mniSvnelobis obieqtebi, 2.
obieqtebi, romlebic Tavisi arsiT warmoadgenen bunebriv monopoliebs, 3. obieqtebi, romlebic ZiriTadad
samrewvelo sferos ganekuTvnebian da gaTvlili iyvnen sakavSiro masStabebze an maTi rentabiloba Zalze
dabali iyo. mocemulia TiToeuli jgufis daxasiaTeba da maTi problemebi.
m. kopaleiSvili
uak 658.71./75
1.a1.9. saxelmwifo Sesyidvebis sistemis reforma. /n. gogataZe/. _ kvali. _ 1999. _#1-2. _ gv. 46. _ qarT.
saxelmwifo Sesyidvebis samarTlebrivi normebi da organizaciuli meqanizmi Zalze rTul kompleqsur
sistemas warmoadgens. amitom jer kidev 1986 wels gaeros saerTaSoriso vaWrobis samarTlis komisiam
(UNCITRAL) miiRo gadawyvetileba Seeswavla aRniSnuli sakiTxi. xolo 1994 wlis 27-e sesiaze miiRo
tipobrivi kanoni saqonlis, samuSaoebisa da momsaxurebis Sesyidvebis Sesaxeb.
15
msoflio bankis eqspertebis mier Catarebuli gamokvlevebi cxadyofs, rom msoflios sxvadasxva
saxelmwifoSi saxelmwifo SesyidvebisaTvis gaTvaliswinebuli Tanxebis wili sabiujeto saxsrebis 10-80
procentia, xolo im saxelmwifoebSi sadac sabazro ekonomika formirebis procesSia, 50%-s aRemateba.
saqarTveloSi, faqtobrivad, ar arsebobs aRniSnuli Tanxebis aRricxvis erTiani sistema. mokrZalebuli
eqspertuli Sefasebebis Tanaxmad, 1997-1998 wlebSi saxelmwifo biujetidan saxelmwifo Sesyidvebze
mimarTuli iyo 25-30 %, rac qveynis biujetis mniSvnelovan wils Seadgenda.
saxelmwifo Sesyidvebis sistemis reorganizacia 1993 wels daiwyo. mTavrobis dadgenilebis safuZvelze
saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcieleba sakontraqto sistemis safuZvelze unda momxdariyo. saerTo
ekonomikurma mdgomareobam ver Seuwyo xeli mis realizacias. Semdeg kanoniT '"saqarTvelos 1998 wlis
saxelmwifo biujetis Sesaxeb" dadginda, rom 10 aTas larze meti Rirebulebis produqciis SeZenisaTvis
saxelmwifo biujetidan gamoyofili saxsrebis aTviseba unda ganxorcielebuliyo tenderis safuZvelze.
ekonomikis saministros mier SemuSavebuli normatiuli aqtiT ganisazRvra saxelmwifo tenderis Catarebis
wesi.
dReisaTvis, UNCITRAL-isa da sxva saerTaSoriso dokumentebis safuZvelze, ukve miRebulia kanoni
"saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb". kanoni srulad Seesabameba saerTaSoriso normebs da principebs.
saxelmwifo Sesyidvebi dasaSvebia mxolod tenderisa da erT pirTan molaparakebis meSveobiT. orive meTodis
gamoyeneba mkacrad reglamentirebulia saTanado samarTlebrivi normebiT.
f. wowkolauri
a.2. sociologia. demografia.
uak 312.1/.9
1.a2.10. socialur-demografiuli politikis axleburi gaazrebisaTvis. /a. sulaberiZe/. makro mikro
ekonomika. _ 1999. _ #6. _ gv. 30-33. _ qarT.
saqarTvelos saxelmwifo socialur-demografiuli da saojaxo politikis koncefcia _ programas safuZvl-
ad daedo socialur-demografiuli politikis sruliad axleburi gaazreba. amgvari politikisadmi midgomis
diapazoni sakmaod farToa. amitom saxelmwifoebi dayofilia sam jgufad:
1. qveynebi, sadac demografiuli politika farTo speqtriT ganixileba da orientirebulia mTeli qveynis
mosaxleobaze;
2. qveynebi, romlebic demografiul politikas ganixilaven viwro speqtriT da sadac mxolod demografiul
qcevaTa calkeul mimarTulebebs gamoyofen;
3. qveynebi, romlebic demografiul politikas saerTod ar atareben.
demografiuli politikis principul sakiTxs warmoadgens demografiul procesebSi politikis subieqtTa
Carevis farglebis dadgenis problema. am mimarTulebiT ori mosazreba ganixileba. pirveli demografiul
procesebSi Carevas dauSveblad Tvlis. es mimarTuleba, uwinaresad, Sobadobis makoreqtireblad, anu
pronaturalur politikad warmogvidgeba. meore mosazreba bevrad uaxlovdeba socialur politikas da
amitom xSirad ,,xalxTmosaxleobis" politikasac uwodeben. socialuri politikis gansakuTrebul formad
iTvleba:
- demografiuli procesebis cvlilebisaken pirdapir mimarTuli politika;
- sxvadasxva mizniT gatarebuli, magram sasurveli an SesaZlebeli demografiuli Sedegebis misaRebad
gaTvaliswinebuli politika;
- yovelgvari gansakuTrebuli demografiuli miznebis gareSe gatarebuli, magram mniSvnelovani Sedegebis
momtani politika;
aRniSnulia, rom iseTi politikuri, socialur-ekonomikuri da demografiuli viTarebis mqone qveynisaTvis,
rogoric saqarTveloa, romelime formis erTmniSvnelovnad gatareba miuRebelia. aucilebelia qveynis
demografiuli reabilitaciisaTvis gamiznul RonisZiebaTa kompleqsi rogorc makro doneze, rodesac
zemoqmedebis obieqti mTeli mosaxleobaa, aseve mikro _ ijaris doneze. makro socialur-demografiuli
politikis strategiuli miznebia: socialur-demografiuli da saojaxo politikis programaTa realizaciis
organizacia da marTva; sasurveli demografiuli klimatis formireba qveynis doneze; ojaxis ganmtkiceba da
Sobadobis optimizacia; mosaxleobis janmrTelobis dacva, migraciis racionalizacia. socialur-ekonomikuri
investiciebis efeqtianobas didad gansazRvravs socialur-demografiuli ganviTarebis mezo done, rac
mosaxleobis socialuri aRwarmoebisaken mimarTul RonisZiebaTa kompleqss gulisxmobs. Tanamedrove etapze
demografiis sferoSi demokratizaciisa da pirovnebis Tavisuflebis aqtualurma principebma naklebefeqtiani
16
gaxada demografiuli politika. aman gansazRvra axali saxis demografiuli politikis formireba saojaxo
politikis formiT. aseTi politika ukve mikro socialur-demografiuli xasiaTisaa, misi obieqti ki
uSualod mcire socialuri ujredi - ojaxia. mikro socialur - demografiuli saojaxo politika
gulisxmobs RonisZiebaTa kompleqss, romelTa mizania: pirovnebis demografiuli TviTSegnebis ganviTareba;
pirovnebis uflebis damkvidreba, gadawyvitos SvilTa sasurveli raodenoba; ojaxze da pirovnebaze sazo-
gadoebrivi azris, politikuri da religiuri ideologiis zemoqmedebis yovelgvar formaze uaris Tqma da
sxva. avtoris azriT, makro, mezo da mikro socialur-demografiuli politikis kompleqsTa erTiani saxiT
gatareba mniSvnelovnad Seuwyobs xels saqarTveloSi kritikuli socialur-demografiuli viTarebis etapo-
briv daZlevas. amasTanave mniSvnelovania calkeul etapze prioritetul mimarTulebaTa gansazRvrac.
f. wowkolauri
uak 519.216.3
1.a2.11. makrosistemebis modelireba enTropiis maqsimizaciis principis safuZvelze. /m. axobaZe/. SromaTa
krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _
gv. 65-70. _ ingl.
qalaqebsa da regionebSi samrewvelo Tu sayofacxovrebo obieqtebis aSenebis an likvidaciis dros icvleba
mosaxleobis sxvadasxva fenis interesebis dakmayofilebis SesaZleblobebi, rac iwvevs mosaxleobis
migracias. am dros SesaZlebelia moxdes demografiuli afeTqebebi. mocemul naSromSi ganxilulia
demografiuli procesebis prognozirebisa da marTvis maTematikuri modelirebis sakiTxebi, mosaxleobis
interesebis dakmayofilebis parametris gaTvaliswinebiT.
avt.
a.3. ekonomika
uak 338.94
1.a3.12. ekonomikuri usafrTxoebis monitoringuli sistema. /n. teraSvili/. saqarTvelos strategiuli
kvlevebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #30. _ gv. 32-49. _ qarT.
SemoTavazebulia mosazrebani qveynis erovnuli ekonomikuri usafrTxoebis indikatorTa SerCevis mizniT,
kerZod qveynis konkurentunarianobis indikatorebi, `mgrZnobiarobis~ indikatorebi (dazvervisaTvis), Sida
ekonomikuri faqtorebis da procesebis indikatorebi, saqarTvelos ekonomikuri usafrTxoebis risk-
faqtorebze.
mocemulia ekonomikuri usafrTxoebis uzrunvelmyofi RobisZiebebis CamonaTvali, maT Soris:
- saxelmwifos xarjebis radikaluri Semcireba
- udeficito biujetis uzrunvelyofa
- axali sesxebis aRebaze uaris Tqma
- saxelmwifo valdebulebebis privatizacia da sxv.
cxrilebis saxiT mocemulia qveynis ekonomikuri usafrTxoebis maCvenebeli s. glazievis da a. ilarionovis
TvalsazrisiT.
m. kopaleiSvili
uak 330.115:339.13.012.42
1.a3.13. ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi. /T. miminoSvili, a. qaTamaZe/. saqarTvelos strategiuli kvle-
vebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #34. _ gv. 31 -50. _ qarT.
1994 wlidan moyolebuli, xdeba msoflios qveynebis ranJireba 10 msxvili ekonomikuri faqtoris mixedviT.
indeqsis maCveneblis mixedviT SeiZleba moxdes im faqtorebis analizi, romlebic qveynis ekonomikur zrdas
gansazRvraven. 1999 wels gamoqveynda 161 qveynis indeqsi.
indeqsi swavlobs 50 sxvadasxva damoukidebel ekonomikur parametrs, romlebic erTiandeba 10 ZiriTad
kategoriaSi: (1) savaWro politika, (2) sagadasaxado sistema, (3) saxelmwifos Careva ekonomikaSi, (4)
monetaruli politika, (5) ucxouri investiciebi, (6) sabanko saqme, (7) xelfasisa da fasebis kontroli,
(8) sakuTrebis uflebebi, (9) regulireba, (10) Savi bazari.
ekonomikuri Tavisuflebis xarisxis mixedviT qveynebi 5 jgufadaa dayofili:
- Tavisufali qveynebi (saSualo maCvenebeli 1,99 an naklebi)
17
- SedarebiT Tavisufali qveynebi (2,00 – 2,99)
- SedarebiT araTavisufali qveynebi (3,00 – 3,99)
- daxSuli qveynebi (4,00 da meti)
mocemulia TiToeuli faqtoris ganmsazRvreli parametrebi saerTod da, kerZod, saqarTvelos pirobebSi.
saqarTvelos ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi aris 3,65, rac mas 161 qveyanas Soris 116-e adgilze
warmoaCens. es faqtori Cvens qveyanaSi ucxouri investiciebis Semodinebis erT-erT Semaferxebel faqtorad
SeiZleba miviCnioT.
aRniSnulia zogierTi postsocialisturi qveynis indeqsi: somxeTi – 3,45, ukraina – 3,80, ruseTi – 3,45,
romlis mixedviT es qveynebi miekuTvneba ZiriTadad araTavisufali qveynebis ricxvs. aRsaniSnavia, rom
azerbaijani, am monacemebis (4,30) Tanaxmad daxSuli qveynebis ricxvSi Sedis.
m. kopaleiSvili
uak 657.31
1.a3.14. biujetis saSemosavlo nawilis formirebis problemebi marTvis Tanamedrove etapze. /s. gogolaZe/.
makro makro ekonomika. _ 1999. _ #7-8. _ gv. 29-30. _ qarT.
saqarTvelos saxelmwifo biujeti sabiujeto sistemis mTavari rgolia. misi meSveobiT warmoebs sakuTrebis
sxvadasxva formis sawarmoTa da nawilobriv saojaxo meurneobebis saxsrebis mobilizacia. Semosavlebis
mobilizaciis ZiriTad da umniSvnelovanes wyaros ki gadasaxadebi warmoadgens. amasTanave biujetis
Semosavlebis struqturaSi sagadasaxado maCveneblebis maRali done qveynis ganviTarebis mniSvnelovani
faqtoria.
dReisaTvis saqarTveloSi moqmedi sagadasaxado politika sakmao xarvezebiT gamoirCeva. igi sruliad
Seusabamoa mewarmeebisa da gadasaxadis sxva gadamxdelTa interesebTan. Semosavlebis erT-erTi mniSvnelovani
wyaro damatebiTi Rirebulebis gadasaxadia. amitom saWiroa misi diferencireba 7-dan 20%-mde. yuradReba
unda mieqces saSemosavlo gadasaxadsac. daubegravi minimumi unda miuaxlovdes saarsebo minimums.
biujetis Semosavlebis meore wyaroa saxelmwifo sesxebi. saxelmwifos mier sesxebi ori gziT vrceldeba -
mosaxleobis farTo masebze obligaciebisa da fasiani qaRaldebis Tavisufali gayidviT. 19097 wels
saqarTveloSi gamoSvebul iqna saxelmwifo saxazino Tamasuqebi, romelTa odenoba saerTaSoriso savaluto
fondis rekomendaciiT mkacrad limitirebuli iyo. adgilobriv biujetebTan mimarTebaSi saxelmwifo sesxebi
arc figurirebda. maSin rodesac ver xerxdeba adgilobrivi biujetebis dafinanseba transferebiT, umjobesia
gamoyenebul iqnas saxelmwifo sesxebi.
avtoris azriT, Tanamedrove etapze biujetis Sevsebis mniSvnelovani problemaa mobilizebuli saxsrebis
sxvadasxva donis biujetebs Soris gadanawileba. saWiroa Seiqmnas sagadasaxado Semosavlebis ori jgufi:
erTSi unda CairTos is gadasaxadebi, romlebic mTlianad iqneba mimagrebuli Sesabamisi donis biujetebTan;
xolo meoreSi _ is gadasaxadebi, romlebic gamoiyeneba gadanawilebisaTvis, anu sabiujeto regulirebis
mizniT.
f. wowkolauri
uak 336.12:353
1.a3.15. regionuli sabiujeto-sagadasaxado sistemebis Tanamedrove problemebi. /i. mesxia/. makro mikro
ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 23-25. _ qarT.
,,sabiujeto sistemisa da sabiujeto uflebamosilebaTa Sesaxeb’’ saqarTevlos kanonis Tanaxmad,
teritoriuli erTeulebis biujetSi Cairicxeba miwis gadasaxadi, garemoze zemoqmedebis gadasaxadi,
sawarmoTa da fizikur pirTa qonebis gadasaxadi, saxelmwifo baJi, sawarmoTa saxelmwifo registraciis da
samewarmeo saqmianobis registraciis gadasaxadi. amas garda, afxazeTisa da aWaris da sxva teritoriuli
erTeulebis biujetebSi Cairicxeba saqarTvelos parlamentis mier mogebis gadasaxadidan da fizikur pirTa
saSemosavlo gadasaxadidan anaricxebis grZelvadiani ekonomikuri normativebiT gansazrvruli Semosavali.
adgilobriv biujetebSi Cairicxeba agreTve adgilobrivi TviTmmarTvelobis mier SemoRebuli yvela
adgilobrivi gadasaxadi, mosakrebeli da arasagadasaxado Semosavali, saqarTvelos saxelmwifo biujetdian
gacemuli transfertebi, agreTve sesxebi da gacemuli sesxebis Sedegad miRebuli Semosavlebi.
miuxedavad zemoaRniSnulisa, saqarTvelos sxvadasxva donis biujetebidan mimagrebuli damaregulirebeli
Semosavlis optimizaciis sakiTxi kvlav problemuri rCeba. is garemoeba, rom dRemde ar aris SemuSavebuli
biujetTaSorisi urTierTobebis mecnierulad argumentirebuli meTodika, xSirad xdeba safuZveli
araobieqturi gadawyvetilebebisa saxelmwifo Semosavlebis teritoriebs Soris gadanawilebaSi da qmnis
xelsayrel pirobebs korufciisa da meqrTameobisaTvis.
18
saqarTevlos finansTa saministrosTan arsebul finansebis samecniero-kvleviT institutSi SemuSvebulia
regionuli biujetebis Semosavlebisa da xarjebis dagegmvis meTodika, romelic iTvaliswinebs sabiujeto
krizisis da gardamavali periodis socialur-ekonomikur Taviseburebebs.
k. sayvareliZe uak 339.543
1.a3.16. fari da maxvili anu ratom vaqcieT `ITS” gantevebis vacad. /k. ZaZamia/. speqtri. – 1999. _ #1. _
gv. 11. _ qarT.
aRniSnulia sabaJo departamentis wili biujetis xajebis dafinansebis destabilizaciaSi, laris kursis
arastabilurobaSi, aRniSnulia, rom saqarTvelos sabaJo sivrce ar aris srulyofilad daculi, rac
realur safrTxes uqmnis qveynis erovnul usafrTxoebas da stabilurobas. am mxriv inglisuri kompania
`ITS” asrulebs mxolod damxmare funqcias – strategiuli tvirTebis winasaimporto inspeqtirebas, xolo
sabaJo sivrcis kontrolis funqcia iseve mxolod da mxolod saqarTvelos sabaJo samsaxurebis
kompetenciaSi Sedis.
m. kopaleiSvili
uak 336.2
1.a3.17. gadasaxadebi da sagadasaxado politika. /d. ramiSvili, v. petriaSvili, a. aleqsiSvili, d.
amaRlobeli/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #29. _
gv. 3-52. _ qarT.
aRwerilia saqarTvelos sagadasaxado sistema, calkeuli gadasaxadis dabegvris ganakveTebi, Sedarebulia
gadasaxadebTan sxvadasxva qveynebSi. aRniSnulia, rom saqarTveloSi sagadasaxado Semosavlebi qveynis mTliani
Sida produqtis mxolod 9%-s Seadgens, rac SemaSfoTebelia, radgan es monacemebi msoflios umetes
qveynebSi 30%-s aRwevs.
m. kopaleiSvili
uak 336.1/.5
1.a3.18. transferebis politika. /d. lomiZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #20. _ gv. 40-61. _ qarT.
1998 wels, wina welTan SedarebiT, saqarTvelos saxelmwifo biujetidan teritoriul erTeulebze
gadaricxuli transferebi Semcirda 1,5-jer da Seadgina 29720,4 aTasi lari, xolo gegmasTan SedarebiT
Sesrulda 61,6 procentiT.
gaanalizebulia transferebis Sesrulebis maCvenebeli TiToeuli mxaris mixedviT.
saqarTvelos raionebis SigniT Semosavlebis ganawilebaSi sruli ganukiTxaobaa. centraluri biujetidan
teritoriuli erTeulebis biujetebze 1998 wels gadasacemi transferebidan ojaxur daxmarebebze
gamoyofili 14 340 aTasi laridan Sesrulda mxolod 30 procenti.
mocemulia transferebis ganawilebis gamocdileba msoflios sxvadasxva qveyanaSi (aSS, germania, Sveicaria)
da rekomendebulia, rom saqarTvelos saelmwifo biujetis Sedgenisas da teritoriul erTeulebs Soris
Semosavlebis ganawilebas safuZvlad daedos teritoriuli erTeulebis monawileobis xarisxi ama Tu im
fadasaxadis formirebis saqmeSi.
m. kopaleiSvili
uak 338.24.021.8
1.a3.19. ndobis faqtori da ekonomikuri reformebi saqarTveloSi. /r. oTinaSvili/. makro mikro ekonomika.
_ 1999. _ #9-10. _ gv. 16-17. _ qarT.
saqarTveloSi bolo periodSi SeimCneva ekonomikis zrda. gaizarda mosaxleobis garkveuli nawilis
Semosavlebic, magram es xdeba ara oficialuri, aramed Crdilovani ekonomikis xarjze. saqarTveloSi
ekonomikuri uSiSroebis indikatoris TiTqmis yvela maCvenebeli dasaSveb zRvars miRmaa. saxezea gaorebuli
socialur-ekonomikuri garemo. erTi mxriv arsebobs saxelmwifo struqturebi, sakanonmdeblo organoebi.
meore mxriv, Crdilovani, araformaluri struqturebi, romlebic moqmedeben marTvis arademokratiuli
meTodebiT. aRniSnulia, rom saqarTveloSi yalibdeba unikaluri socialur-ekonomikuri modeli. amis mizezia,
jer erTi, is, rom ver Seiqmna sabazro ekonomikis normaluri funqcionirebisaTvis aucilebeli kerZo da
saxelmwifo bankebis erToblivi sistema. bankebis gaumarTavi muSaobaa sabiujeto deficitis erT-erTi
mTavari mizezi. meore, nebismier qveyanaSi Crdilovani ekonomika uaryofiT movlenad iTvleba. CvenTan is
19
dadebiT rols asrulebs mosaxleobis socialuri dacvis kuTxiT, radgan mosaxleobis umravlesobas
saTanado SemosavlebiT uzrunvelyofs. mesame, sabazro ekonomikisaken mimaval gzaze saerTod ar
xorcieldeba ekonomikis marTvis axali sistemis formireba. normaluri biznesisTvis ki ndoba haerze Zvirad
Rirebulia. saSualo da mcire biznesi qarTuli ekonomikis yvelaze kriminogenuli sferoa. ar moqmedebs
sayovelTaod miRebuli civilizebuli biznesis kanonebi, tradiciebi da eTika. saxelmwifosa da biznesis
urTierToba xels uwyobs Crdilovani ekonomikis zrdas.
korufciis kvleviTi centris mier Catarebuli gamokvlevis mixedviT, saxelmwifo struqturebisadmi ndobis
faqtoris xarisxi Zalzed dabalia. amitom saWiroa reformebis socialuri mimarTulebis Secvla. dauwereli
kanonia - rac ufro maRalia adamianis socialuri statusi da didia misi TviTrealizaciis perspeqtivebi,
miT metia mimdinare procesebisadmi ndobis xarisxi.
f. wowkolauri
uak 330
1.a3.20. sabazro ekonomika da ekonomikuri zrda. /n. rinkiaSvili./ stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _
gv. 110-112. _ qarT.
naSromSi sabazro ekonomika ganxilulia, rogorc ekonomikuri zrdis mniSvnelovani faqtori.
avt.
uak 330
1.a3.21. ekonomikuri zrdis faqtorebi da sabazro ekonomikis efeqtianoba. /n. rinkiaSvili/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #4 (420). _ gv. 112-115. _ qarT.
ganxilulia ekonomikuri zrdis faqtorebis: investiciebis, SromiTi resursebisa da mecnierul-teqnikuri
progresis gavlena sabazro ekonomikis Camoyalibebis efeqturobaze.
avt. uak 330
1.a3.22. sabazro ekonomika da fulad-sakredito politika. /T. kvabziriZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4
(420). _ gv. 115-116. _ qarT.
ganxilulia fulad-sakredito politika sabazro ekonomikis Camoyalibebis pirobebSi. lit. das. 3.
avt.
uak 338.244
1.a3.23. socialuri mizani da sabazro ekonomika. /s. yifiani, i. Wiaureli/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1
(417) _ gv. 218-220.
ganxilulia socialuri miznis sworad Camoyalibebis udidesi mniSvneloba da gavlena sabazro ekonomikis
efeqtur funqcionirebaze. avtori yuradRebas amaxvilebs fsiqologiuri faqtoris gansakuTrebul mniSv-
nelobaze aRniSnuli sferos funqcionirebaSi. lit. das.4.
avt.
uak 330
1.a3.24. konkurencia da sabazro ekonomikis socialuri orientaciis problema. /a. kurataSvili/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 159-161. _ qarT.
ganxilulia konkurenciis pirobebSi sabazro ekonomikis socialuri orientaciis problemis gadaWris
Teoriuli safuZvlebi. lit. das. 3.
avt.
uak 551.4.013 1.a3.25. sabazrod orientirebuli kvleviTi da damuSavebiTi saqmianobebis morfologiuri analizis
modeli. /k. ZiZiguri/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 192-197. _ ingl.
sabazro ekonomikis pirobebze gadasvlam yofili sabWoTa kavSiris samecniero-kvleviTi institutebis winaSe
daayena gamoyenebiTi saqmianobis bazris mimarT orientirebis sakiTxi. statiis SesavalSi naCvenebia
gamoyenebiTi kvlevebisa da damuSavebebis tradiciuli formebis gafarToebis saWiroeba. daxasiaTebulia
marketingis raoba, bazarze orientirebul organizaciebSi bazrisadmi orientaciis evoluciis oTxi ZiriTadi
era da maTi Taviseburebebi. statiis Semdgom nawilSi gadmocemulia morfologiuri kvlevis meTodis arsi
da moyvanilia avtoris mier damuSavebuli gamoyenebiTi kvleviTi da damuSavebiTi saqmianobis morfologiuri
modeli. modeli moicavs 12 parametrs, maT Soris: bazrebs, momxmareblis SesaZlo saqmianobis ZiriTad
20
etapebs, resursebis produqtad gardaqmnis models, produqciis sami doniT warmodgenas, gamoyenebiTi
kvlevebisa da damuSavebebis nairsaxeobebs, maTi ganxorcielebis strategiebs, dafinansebis wyaroebs,
menejmentis, strategiuli menejmentisa da marketingis amocanebs. parametrebi struqturirebulia. modelis
parametrebi qmnian 10 ganzomilebian sivrces. dasaSvebi variantebis gamosayofad SemoTavazebulia
kriteriumebis sistema. Camoyalibebulia daskvnebi.
avt.
uak 339.003.13:301
1.a3.26. ekonomikuri efeqtianoba da socialuri samarTlianoba. /m. kvirkvelia/. makro mikro ekonomika. _
1999. _ #9-10. _ gv. 20-21. _ qarT.
ekonomikur efeqtianobasa da socialur samarTlianobas Soris optimaluri Tanafardobis miRweva urTules
problemas warmoadgens ara marto ganviTarebad, aramed ganviTarebul qveynebSic. mTavari siZnele TviT
msoflio meurneobis struqturuli uTanabrobiTaa gamowveuli. wina planzea sistemis resursul-
teqnologiuri, socialur-politikuri, bunebriv-biologiuri da ekologiuri problemebi. aris Tu ara
yovelTvis ekonomikuri efeqtianoba da socialuri samarTlianoba antagonisturi? ganviTarebuli sabazro
ekonomikis mqone qveynebis gamocdileba adasturebs, rom gansazRvrul socialuri samarTlianobis
RonisZiebaTa gareSe am sistemas ganviTareba ar SeuZlia. xolo socialuri garantiebis gadanawileba da
Tanabari sastarto pirobebis Seqmna warmoadgens aucilebel pirobas Tanamedrove teqnologiuri sistemis
ganviTarebisTvis. ekonomikur efeqtianobasa da socialur samarTlianobas Soris winaaRmdegobis daZlevis
klasikur magaliTad xSirad asaxeleben Ciles magaliTs, pinoCetiseul models. Tumca saerTaSoriso
statistikis mixedviT am modelmac ver SeZlo iseTi socialuri sakiTxebis mogvareba, rogoricaa realuri
Sromis anazRaurebisa da mosaxleobis didi nawilis realuri Semosavlebis zrda. aRniSnuli problemebi
gansakuTrebiT mwvave xasiaTs iZens ekonomikuri reformis periodSi. yvela postsocialistur qveyanaSi
sabazro ekonomikaze gadasvlis procesSi adgili hqonda warmoebis mniSvnelovan dacemas. saqarTveloSi ki am
procesma sxvadasxva mizezis gamo katastrofuli xasiaTi miiRo. Semcirda warmoebis moculoba, gauaresda
misi struqtura. 1992-1994 wlebSi mSp-is moculoba 2.7-jer Semcirda. Semcirda Semosavlebi, gaRrmavda
uTanasworoba maT gadanawilebaSi. statistikis saxelmwifo departamentis SefasebiT, jinis indeqsi -
uTanasworobis statistikuri sazomi - 1993 wels 0.35-s Seadgenda, 1995 wels 0.58-s. gaizarda umuSevrobis
done.
avtoris azriT, ekonomikuri efeqtianobisa da socialuri samarTlianobis optimaluri SeTanawyobis mizniT
saWiroa Semdegi RonisZiebebis gatareba: 1. umTavresi yuradReba gadatanili unda iqnes realuri ekonomikuri
zrdis dawyebaze. warmoebaSi realuri investirebis mizans unda daeqvemdebaros mTeli fiskalur-sabiujeto
da fulad-sakredito politika; 2. gardamaval periodSi mosaxleobis socialuri usafrTxoebis
uzrunvelyofis funqcia mTlianad unda aiRos Tavis Tavze saxelmwifom; 3. mosaxleobis cxovrebis donis
amaRlebisa da socialuri dacvis grZelvadiani politika, upirveles yovlisa, unda daukavSirdes dasaqmebis
aqtualur politikas.
f. wowkolauri
uak 336.3
1.a3.27. saqarTvelos Sida valebi. /g. barbaqaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis
centri, biuleteni. – 1999. _ #28. _ gv. 25-41. _ qarT.
saxelmwifo saSinao vali 1999 wlis 1 ianvris mdgomareobiT Seadgenda 1172,6 mln lars. anabrebze ricxuli
Tanxebis dRevandeli Rirebuleba daax. 21459,92mln lars Seadgens, xolo anabrebis indeqsaciisaTvis
gamoyofili Tanxa maTi realuri Rirebulebis mxolod 2,3 procentia. mocemulia Sida valis struqtura,
misi zrdis mizezebi, saxazino valdebulebaTa bazris ZiriTadi problemebi.
m. kopaleiSvili
uak 336.3
1.a3.28. saqarTvelos sagareo valebi. /g. baqraZe, d. obolaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da
ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #24. _ gv. 2 _ 43. _ qarT.
1999 wlis 1 aprilis mdgomareobiT saqarTvelos sagareo vali Seadgenda 1811,4 mln aSS dolars, amasTan,
dsT-s qveynebidan miRebuli kreditebis saerTo Tanxa Seadgens 638,31 mln aSS dolars.
1999 wlis saxelmwifo biujetSi saerTaSoriso valdebulebebis momsaxurebisaTvis gamoyofil iqna 184,8
mln lari.
gansakuTrebiT kabaluri pirobebiT iqna miRebuli kreditebi ruseTidan.
21
mocemulia monacemebi kreditebis Sesaxeb msoflios sxvadasxva qveynidan da maTi gamoyenebis struqtura,
agreTve saerTaSoriso safinanso organizaciebidan miRebuli kreditebis aRebis pirobebi.
sagareo valebis wilobrivi monacemebis grafikidan Cans, rom 22% modis TurqmeneTze, 20% msoflio bankze,
16% saerTaSoriso savaluto fondze, 10% ruseTze.
sagareo valebis momsaxurebis gadasaxdelebSi gansakuTrebiT mZime periodia 1998-2002 wlebi.
m. kopaleiSvili
uak 336.3
1.a3.29. rogor vumkurnaloT sagareo valebs? /n. teraSvili/. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #6. _ gv.
19. _ qarT.
aRniSnulia, rom sagareo vali mZime tvirTad awevs saqarTvelos. mTlian Sida produqtTan SedarebiT man
ukve ramdenime welia, rac gadaaWarba praqtikulad dasaSveb zRvars (30%-s). ukanasknel wlebSi tendencia
aSkarad miuTiTebs "savalo maryuJSi" moxvedris safrTxeze. Tu garkveuli periodis ganmavlobaSi biujetis
Semosavlebsa da xarjebs Soris iseTi sxvaoba warmoiqmneba, roca ara marto ZiriTadi valis dafarva, aramed
saprocento gadasaxadebis gacemac axali sesxebis xarjze refinansirdeba, mdgomareoba ufro garTuldeba.
aRsaniSnavia isic, rom saxelmwifos sagareo valis swraf matebas kreditorebi ganixilaven, rogorc
mocemuli saxelmwifos dakreditebis riskis gadidebas, ris gamoc aZvireben axal sesxebs; meorec, savalo
datvirTvis Sedegad warmoiSoba sabiujeto Semosavlebis SekumSvis efeqti. biujetis deficiturobis
pirobebSi savalo tvirTi aiZulebs saxelmwifos Sida bazridan likviduri saSualebebis didi moculobis
amoRebas. Sedegad izrdeba dawola saprocento ganakveTebze, savaluto kursze, mcirdeba sainvesticio
aqtivoba da sxva.
rogor unda moiqces da romeli strategia unda airCios saqarTvelos mTavrobam sagareo valebTan
dakavSirebiT? arsebobs sagareo valis problemis gadawyvetis sami strategia: 1. davalianebis TandaTanobiTi
absoluturi Semcireba, ris SesaZleblobac dRes saqarTvelos ar gaaCnia; 2. dabalansebuli biujeti da
saxelmwifo valis "nulovani" nominaluri zrda; 3. biujetis nulovani deficiti da nulovani wminda
sesxebi. aRniSnulTagan meore strategia gulisxmobs biujetis deficitis dafarvas, ise rom saxelmwifo
valis sidide ar gaizardos. es ki saqarTvelosTvis miRwevadia da SeiZleba "oqros Sualedad" CaiTvalos.
f. wowkolauri
uak 336.71
1.a3.30. saqarTvelos erovnuli bankis politika. /d. lomiZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da
ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #24. _ gv. 44-64. _qarT.
saqarTvelos erovnuli bankis mier sul 1998 wlis ganmavlobaSi gacemuli 294,1 mln laris odenobis
kreditidan 287,1 mln lari, anu 97,6% mTavrobisaTvis gacemul kreditebze modis, xolo 7 mln lari –
komerciul bankebze.
1998 wlis dekemberSi dafiqsirda 12,1% inflacia, ris Sedegadac wliuri inflaciis donem 10,7%-s miaRwia.
saqarTveloSi inflaciis aseTi maRali done mxolod 1995 wels iyo.
gansakuTrebiT uaryofiTad moqmedebs savaWro deficitis mudmivi zrda, kerZod, Tu 1997 wels aRniSnuli
iyo 703,7 mln aSS dolaris deficiti, 1998 wels igi 854,6 mln aSS dolars gautolda.
saerTaSoriso savaluto fondTan SeTanxmebuli programis wminda saerTaSoriso aqtivebi 118,7 mln dolari
unda yofiliyo, faqtobrivad ki misma odenobam 184,9 mln Seadgina.
1999 wlisaTvis erovnuli bankis miznebi iyo erovnuli valutis kursis SenarCuneba 1:2,1/2,3 farglebSi,
fuladi valis zrda ekonomikuri zrdis adekvaturad, saprocento ganakvetTbis saerTo donis TandaTanobiT
Semcirebis da optimizaciis pirobebis Seqmna.
m. kopaleiSvili
uak 511.136.4:338.532.64
1.a3.31. erovnuli valutis gacvliTi kursi arastabilurobis erT-erTi ZiriTadi maCvenebelia. /l.
TorTlaZe/. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #9-10. _ gv. 25-26. _ qarT.
aRniSnulia, rom savaluto kursis ganmsazRvreli faqtorebi drois niSnis mixedviT SeiZleba sam jgufad
daiyos: grZelvadian, saSualovadian da moklevadiani moqmedebis faqtorebad. magram savaluto kursis
dinamika upirvelesad damokidebulia or fundamentur faqtorze: inflaciuri procesis intensivobasa da
sagadamxdelo balansis mdgomareobaze. inflaciis ganviTarebis tempebisa da saerTaSoriso sagadamxdelo
22
poziciebis formirebis gansxvaveba ganapirobebs calkeuli valutebis gaufasurebis xarisxis sxvaobasac.
fasebi saqonelsa da momsaxurebaze izrdeba ganurCevlad yvela qveyanaSi, Tumca ekonomikisa da finansebis
mdgomareobis mixedviT zrdis tempebi gansxvavebulia. saerTo kanonzomiereba aseTia - industriul qveynebs
inflaciis dabali tempebi axasiaTebs, ganviTarebad qveynebs ki- SedarebiT maRali.
inflaciasa da savaluto kurss Soris damokidebuleba SeiZleba aRiweros regresiiT y=a+bx. saqarTveloSi
ukanaskneli ori wlis ganmavlobaSi am or maCvenebels Soris wrfivi pirdapirproporciuli damokidebulebaa.
Tu inflaciis maCveneblad ganvixilavT samomxmareblo fasebis indeqss, maSin am meTodiT gaangariSebul
monacemebs aseTi saxe aqvs:
1995 1996 1997 1998
samomxmareblo
fasebis indeqsi
127.7 145.5 155.9 155.6
savaluto kursi 1.23 1.27 1.3 1.79
analizis sizustisaTvis inflaciis maCveneblad SeiZleba ganxilul iqnas agreTve mSp-is deflatori. es
maCvenebeli wlebis mixedviT Seadgenda 1995 wels 199.3, 1996 wels 129, 1997 wels 109.1, 1998 wels
103.9.
am or maCvenebels Soris aseTi mWidro kavSiri ganpirobebulia imiT, rom saqarTveloSi samomxmareblo
bazarze importirebuli saqonlis didi xvedriTi wilia. amas daemata arasakmarisad efeqtiani ekonomikis
mqone qveynisaTvis damaxasiaTebeli adgilobrivi warmoebis produqciis arakonkurentunarianobac. aseT
pirobebSi xelovnurad kursis SenarCuneba SeuZlebelia. amitom wminda monetaristul zomebTan erTad
saWiroa qveynis sawarmoo potencialis qmediTunarianobis amaRlebac.
f. wowkolauri
uak 336.743
1.a3.32. ramdenad realuria laris gacvlis kursi? /r. gociriZe/. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #4. _
gv. 27-29. _ qarT.
sami wlis ganmavlobaSi laris kursi aSS-is dolarTan mimarTebaSi TiTqmis ucvleli iyo da 1,3-is
farglebSi meryeobda. am stabilurobas saqarTvelos erovnulma bankma saerTaSoriso savaluto fondisagan
nasesxebi 260 mln. lari moaxmara. 1998wlis dekembridan larma dolarTan mimarTebaSi laris saSualo
kursma 2,3 Seadgina.
valutis kursis grZelvadiani prognozirebisaTvis gamoiyeneba indikatori, romelic cnobilia
,,makdonaldsis” safirmo hamburgeris big-makis indeqsis saxeliT. mas 1986 wlidan periodulad aqveynebs
inglisuri Jurnali `ekonomisti~. bik-makis indeqsi, rogorc msoflio valutebis Sedarebis meTodi, emyareba
msyidvelobiTunarianobis paritetis Teorias, romlis mixedviT dolarma unda iyidos erTi da imave
raodenobis saqoneli nebismier qveyanaSi. am Teoriis Tanaxmad, grZelvadian periodSi gacvlis kursi or
valutas Soris miiswrafvis fasebis wonasworobidan identur samomxmareblo kalaTamde. aseTi `kalaTa~
makdonaldsis big-makia, romelic standartuli teqnologiiT msoflios 11 qveyanaSi, maT Soris oriode Tvea
saqarTveloSic iwarmoeba. big-makis msyidvelobiTunarianobis pariteti aTanabrebs hamburgeris fass aSS-sa da
mis farglebs gareT. valutis realurad arsebuli kursis Sefardeba msyidvelobiTunarianobis paritetTan
gviCvenebs, Tu ramdenad Semcirebulad an gadaWarbebiT aris esa Tu is valuta Sefasebuli.
TbilisSi gaxsnil `makdonaldsSi~ big-maki 3,5 lari Rirs kursiT 1 aSS dolari _ 2,32 lari. bik-makis
fasi TbilisSi 1,51 aSS dolaria. Sesabamisad, aSS dolarTan mimarTebaSi laris kursi big-makis indeqsiT –
41%-ia (anu laris gacvlis kursi 41%-iT aris Semcirebuli). erTiani fasi kanonisa da
msyidvelobiTunarianobis paritetis Tanaxmad, laris kursi dolarTan mimarTebaSi unda iyos 3,5 lari,
Sefardebuli 2,56 dolarTan, udris 1,37-s.
miuxedaavd imisa, rom `bik-makis indeqsi~ msyidvelobiTunarianobis paritetis srulyofili sazomi ver iqneba,
xSir SemTxvevaSi, is ufro miaxloebul Sefasebas iZleva, vidre sxva meTodebiT miRebuli prognozebi da
investorebisaTvis garkveuli orientiris rols asrulebs. miuxedavad arasrulyofilebisa, big-makis indeqsi
mainc erT-erT angariSgasawev indikatorad iTvleba valutis gacvlis kursis dadgenisas.
k. sayvareliZe
23
uak 336.743
1.a3.33. savaluto bazris labirinTebi. /d. CitaZe/. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 35- 38. _
qarT.
Tbilisis bankTaSoris savaluto birJaze dilerebisa da brokerebis pasiurobam 1999 wels mniSvnelovnad
Seamcira ucxouri valutiT vaWrobis moculoba. erTi Tvis manZilze brunvis saSualo moculoba, gasuli
wlis maCveneblebTan SedarebiT, 3-jer Semcirda. aprilSi bankTaSoris savaluto birJaze brunvis moculobam
3 078 200 dolari Seadgina. vaWrobaSi monawileobda 6-7 banki. Tavdapirvelma moTxovnam ucxour valutaze
6 209 000 dolari Seadgina, bankebs ki gamotanili hqondaT 3 401 000 dolari, magram amas laris kursze
ar umoqmedia. erovnuli valuta 2,25-dan 1,94 gamyarda.
parlamentis sabiujeto ofisi laris devalvaciis erT-erT mizezad araefeqtur sabirJo vaWrobas asaxelebs.
realuri savaluto kursis formirebas xels uSlis savaluto bazris monawileTa arakonkurentunarianoba.
sabirJo vaWrobebSi formalurad monawileobs 11-mde kombanki, magram garigebebs mxolod 3-4 maTgani debs.
sabiujeto ofisis specialistTa azriT, Tbilisis bankTaSoris savaluto birJaze vaWrobebi saWiroa
Catardes kombinirebuli fiqsingisa da FOREX-is principiT. am SemTxvevaSi gamoiricxeba bankis mxridan
spekulacia, romelic birJisa da mis gareT bazrebze sakurso sxvaobas emyareba.
(moyvanilia saqonlis fasebi saerTaSoriso birJebze).
k. sayvareliZe
uak 654.073.4
1.a3.34. eleqtronuli fuli. saqarTvelos telekomunikacia. – 1999. _ #1. _ gv. 20-23. _ qarT.
dasabuTebulia eleqtronul fulze gasvlis aucilebloba, aRwerilia sabanko plastikuri baraTebis
ZiriTadi saxeobebi da maTi gamoyeneba unaRdo angariSsworebis sistemaSi.
m. kopaleiSvili
uak 336.71
1.a3.35. msoflio bankis sainstitucio ganviTarebis proeqtis aTviseba. /g. barbaqaZe, g. boriTeli/. saqa-
rTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #19. _ gv. 14-29. _ qarT.
saqarTveloSi Caricxvebis Sefardeba kreditebTan sagrZnoblad maRalia saSualo msoflio maCveneblebze.
saqarTvelos mier miRebuli yvela krediti msoflio bankis jgufidan gamoyofilia saerTaSoriso
ganviTarebis asociaciis saxsrebidan.
sainstitucio ganviTarebis kreditiT dafinansda 10,63 mln aSS dolaris Rirebulebis 41 komponenti, sabaJo
departamentisaTvis gamoyofil da aTvisebul iqna 1,25 mln aSS dolari, romlis farglebSi ASYCUDA-is
programuli gziT Seiqmna erTiani sabaJo kompiuterul-saaRricxvo sistema.
finansuri seqtoris infrastruqturis gaumjobesebisaTvis aTvisebul iqna 1,62 aSS dolari, privatizaciisa
da sawarmoTa reformisaTvis _2,01 mln aSS dolari, ekonomikuri seqtoris ganviTarebisaTvis _ 3,6 mln aSS
dolari.
sainstitucio ganviTarebis proeqtma xeli Seuwyo vauCerebis darigebisa da privatizaciis process.
m. kopaleiSvili
uak 339.727.22/.24
1.a3.36. msoflio banki ganviTarebad qveynebs obligaciebis ganTavsebaSi daexmareba. makro mikro ekonomika.
_ 1999. _ #4. _ gv. 25. _ qarT.
msoflio banki mzad aris nawilobriv misces garantiebi im obligaciebs, romlebsac msoflio bazarze
ganviTarebadi qveynebi ganaTavseben, raTa ganviTarebad bazrebze investiciebis mizidvas miscen stimuli.
bankis mmarTvelTa sabWom unda miiRos orwliani programa, romlis farglebSic ganviTarebadi
saxelmwifoebis obligaciebis garantiebisaTvis ori miliardi dolari gamoiyofa.
saerTaSoriso savaluto fondma ganviTarebad qveynebs urCia, rom brunvaSi Seitanos is obligaciebi,
romelTa Semosavlianoba damokidebuli iqneboda qveynis ekonomikur mdgomareobaze.
k. sayvareliZe
24
uak 339.727.22/.24
1.a3.37. saqarTvelos socialuri investiciebis fondi mosaxleobis partnioria. imiji. _ 1999. _ #9-10.
_ gv. 30-31. _ qarT.
saqarTvelos socialuri investiciebis fondi 1996 wels Seiqmna prezidentis brZanebulebiT da msoflio
bankisa da savaluto fondis mxardaWeriT. analogiuri fondebi msoflios 50-ze met qveyanaSi moqmedebs.
fondi awarmoebs sareabilitacio samuSaoebs sxvadasxva regionSi adgilobrivi mosaxleobis iniciativis
mixedviT. obieqtebis rigSia internatebi, kanalizaciis sistemebi, gzebi, mikrohesebi, saavadmyofoebi da a.S.
aqcentireba xdeba maRalmTian, socialurad daucvel regionebze. dagegmilia weliwadSi daaxloebiT 100
proeqtis ganxorcieleba.
n. javaxaZe
uak 339.727.22/.24
1.a3.38. saqarTvelos sainvesticio saqmianobis analizi da winadadebebi misi srulyofis Sesaxeb. /v.
kakabaZe/. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #6. _ gv. 16-18. _ qarT.
1995 wlidan saqarTveloSi daiwyo ekonomikuri zrdis procesi. zrdis saerTo masStabebi 1995-1998 wlebSi
mSp 28.0%-ian matebaSi gamoixata. 1998 wels ki statistikurma monacemebma gviCvena, rom zrdis tempebi
kvlav Semcirda. es gamowveuli iyo msoflios finansuri krizisiT. saqarTveloSi mimdinare sworma
ekonomikurma politikam msoflio kriziss ar misca saSualeba qveynis ekonomikaze damangreveli zemoqmedeba
moexdina, rac sworad gamiznuli sainvesticio politikis damsaxurebaa.
sainvesticio politika saxelmwifo ekonomikuri politikis erT-erTi ZiriTadi mimarTulebaa. sainvesticio
politikam unda uzrunvelyos im dargebis ganviTareba, romlebic xels Seuwyobs: energetikuli krizisis
daZlevas; sasursaTo programebis ganxorcielebas; komunikaciebis ganviTarebas; Sromisunariani mosaxleobis
dasaqmebas da umuSevrobis donis Semcirebas.
Tanamedrove etapze sainvesticio politikis erT-erT ZiriTad amocanas sainvesticio saqmianobaSi
saxelmwifo da komerciuli interesebis Serwyma unda warmoadgendes. amisaTvis ki, qveynis mcire resursuli
SesaZleblobidan gamomdinare, saWiroa ucxouri investiciebis mozidva. swored amis gaTvaliswinebiT
miRebul iqna kanoni "ucxouri investiciebis Sesaxeb" (1995 weli, 30 ivnisi). kanoni iTvaliswinebda
ucxouri investiciebiT Seqmnili sawarmoebisaTvis SeRavaTian gadasaxadebs. gadasaxadebisgan da maTTan
gaTanabrebuli mosakreblebisagan gaTavisuflda agreTve ucxouri investiciebiT Seqmnili sawarmoebisaTvis
Semotanili nedleuli, naxevarfabrikatebi, makompleqtebeli nakeTobebi da saTadarigo nawilebi. magram
investorTa dayofas adgilobriv da ucxoel investorebad Sedegad mohyva adgilobrivi mcire investorebis
interesTa Selaxva, qveynis moqalaqeTa mier adgilobrivi kapitalis gatana sazRvargareT. am da sxva
faqtorebma Cveni qveynis sainvesticio politika axali moTxovnebis winaSe daayena. kerZod, aucilebeli
gaxda iseTi sakanonmdeblo bazis SemuSaveba, romelic adgilobriv da ucxoel investorebs erTnair
pirobebSi moaqcevda; saxelmwifo interesebidan gamomdinare gansazRvravda saqmianobis iseT sferoebs, sadac
investiciebis ganxorcieleba aikrZaleboda an SeizRudeboda.
axalma kanonmdeblobam, romelic rigi kanonebis, kodeqsebis da brZanebebis erTobliobaa, gaauqma ucxoel
investorTa yvela privilegia. dReisaTvis saqarTvelos kanonmdebloba erTnairad vrceldeba adgilobriv da
ucxoel investorebze. gamonakliss warmoadgens sasoflo-sameurneo miwis sakuTreba. kanoni ucxoelebs ar
aZlevs sasoflo-sameurneo miwis sakuTrebis uflebas.
saqarTveloSi investiciebis regulirebis erT-erTi berketi licenzirebis meTodia. licenzia an Sesabamisi
adgilobrivi mmarTvelobis organos Tanxmobaa saWiro sainvesticio saqmianobis dasawyebad ekonomikis ama Tu
im sferoSi. kanoniT akrZalulia investiciebis dabandeba iseT sferoSi, rogoricaa narkotikebisa da
narkotikuli nivTierebebis warmoeba, birTvuli, baqteriologiuri da qimiuri iaraRis warmoeba. rac Seexeba
Tavdacvis, rkinigzis, sahaero da sazRvao transportis moZraobis regulirebas, samSvidobo daniSnulebis
birTvuli energiis gamoyenebasTan dakavSirebul saqmianobas, ucxoelebs SeuZliaT investireba marTvis
uflebis mopovebis gareSe.
ucxouri investiciebis mozidvis yvelaze mniSvnelovan meqanizms saxelmwifo privatizacia warmoadgens.
saqarTveloSi mimdinareobs privatizaciis meore etapi, romelic msxvili sawarmoebis privatizacias
gulisxmobs. 1998-1999 wlebSi privatizaciis procesi ZiriTadad sainvesticio tenderebis meSveobiT
xorcieldeboda, romelic axal mepatroneebs garkveul pirobebs uyenebs. kerZod, yofili sawarmos valis
mTlianad dafarvas, warmoebis saxis da samuSao Zalis srul SenarCunebas.
saqarTveloSi investiciebis Semosvlas xels uwyobs mTavrobis mier gatarebuli liberaluri savaWro
politikac. nedleulis da naxevarfabrikatebis importi, romelic gamiznulia saeqsporto produqciis
25
dasamzadeblad, sabaJo gadasaxadisagan Tavisufldeba. zogierTi kapitaluri saqonlisa da maTi saTadarigo
nawilebis importi ibegreba 5%-iani ganakveTiT. saqonlis eqsporti gaTavisuflebulia sabaJo
gadasaxadebisgan da ibegreba dRg-s da saaqcizo gadasaxadis nulovani ganakveTiT.
ucxoel investorTa uflebebs icavs saerTaSoriso SeTanxmebebic. saqarTvelos gaformebuli aqvs
SeTanxmebebi "investiciebis dacvisa da waxalisebis Sesaxeb" rogorc dsT-s, aseve rig ganviTarebul
qveynebTan.
avtoris azriT, ucxouri kapitalis gonivruli mozidvis politika krizisidan gamosvlis yvelaze pirdapiri
da sakmaod efeqtiani gzaa. magram ucxouri kapitalis qveynis ekonomikaSi monawileobas SeiZleba Tan axldes
uaryofiTi Sedegebic:
dasavleTis firmebi dainteresebulni arian ZiriTadad nedleulis da energomatareblebis mopovebiT da
eqsportiT, rac arganaxlebadi resursebis amowurvis daCqarebas iwvevs;
dasavleTis kapitalis privatizaciis procesSi monawileoba maT saSualebas aZlevs erovnuli kapitalis
Semcirebuli kursis pirobebSi iafad SeiZinon mniSvnelovani obieqtebi;
sazRvargareTis kapitaldabandebebi arcTu iSviaTad gamoiyeneba "WuWyiani fulis" gakeTilSobilebis
saSualebad.
aRniSnuli da sxva uaryofiTi Sedegebis Tavidan asacileblad mizanSewonilia prezidentis brZanebulebiT
ekonomikis saministros daevalos investiciebis savaldebulo registraciis wesis ganxorcieleba.
registracias unda daeqvemdebaros rogorc adgilobrivi, aseve ucxouri investiciebi, raTa SenarCunebul
iqnes Tanabari sainvesticio garemo.
f. wowkolauri
uak 658.14(430)(479.22)
1.a3.39. germanuli kapitali saqarTveloSi imuSavebs. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 6 _
qarT.
1999 wlis 13 maiss saqarTveloSi gaixsna ,,mikrosafinanso banki”-MBG. axali bankis sawesdebo kapitali 5
mln. lars Seadgens. bankis ZiriTadi damfuZnebelia germaniis rekonstruqciisa da ganviTarebis saxelmwifo
banki KFW (51%). qarTul bankebs warmoadgenen ,,TBC-banki”-19,6%, ,,inteleqtbanki” da ,,Tbilkreditbanki”-
2,2%, ,,Tbilkombanki”-1,4%, garda amisa, saqarTvelos bankebma damatebiTi ofcionebic SeiZines.
MBG sameTvalyureo sabWos Tavmjdomaris doqtor noihofis gancxadebiT, sakredito Tanxis saSualo sidide
15 aTasi germanuli marka iqneba, xolo maqsimaluri zRvari 50 aTasi dolari, riTac navaraudevia mcire da
saSualo biznesis xelSewyoba.
k. sayvareliZe
uak 339.727.22/.24
1.a3.40. saqarTvelos partniorebi umravldebian. /a. griSikaSvili/. kvali. 1999. _#1-2. _ gv. 40. _ qarT.
aRniSnulia, rom ucxouri investiciebis moculobis zrdas mravalferovani motivebi gaaCnia. iseT
tradiciul motivebTan erTad, rogoricaa bunebrivi nedleuli, mosaxleobis ricxovneba, geopolitikuri
mdebareoba, bazrebTan siaxlove da sxva, didi yuradReba eqceva agreTve teqnologiebis ganviTarebis dones,
qveynis inovaciur potencials. kerZod, transports da komunikaciebs, mosaxleobis ganaTlebis dones,
xelmZRvanel muSakTa profesionalizms.
gardamavali ekonomikis qveynebSi ucxouri investiciebis dabandebis tempebi gacilebiT dabalia, vidre
msoflios sxva qveynebSi, maSin roca am qveynebs ufro metad sWirdebaT finansuri daxmareba. sazogadoebaSi
xSirad gaismis, rom saqarTveloSi ucxouri kapitalis Semodineba, fabrika-qarxnebis Sesyidva ucxoelebis
mier, Cvens qveyanaSi maTi sawarmoebis aSeneba Seaferxebs saqarTvelos damoukideblobis ganmtkicebis process
da safrTxes Seuqmnis qveynis suverenitets, rac sruliad miuRebelia. qveynis suvereniteti da
damoukideblobis xarisxi naklebad ukavSirdeba ucxouri investiciebis dabandebas.
saqarTveloSi 1997 wels ucxouri investiciebis moculobam 109 mln dolari Seadgina, xolo 1998 wels
60%-iT gaizarda. investiciebi dabandebulia ZiriTadad energetikasa da navTobsadenSi. avtoris azriT,
saqarTveloSi ucxouri investiciebis mozidva kvlav ZiriTad problemad rCeba. misi gadaWris mizniT saWiroa
kanonSi investiciebis Sesaxeb cvlilebebis Setana. kerZod, SeRavaTebis sistemis SemoReba ucxoeli
investorebisaTvis, rasac kanoni ar iTvaliswinebs.
f. wowkolauri
26
uak 336.77
1.a3.41. ucxouri kreditebi efeqtianad rom gamoviyenoT. /v. TaTulaSvili/. makro mikro ekonomika. _ 1999.
_ #9-10. _ gv. 27-28. _ qarT.
qveyanaSi finansuri krizisis daZlevis Sida resursebis ararsebobis SemTxvevaSi gamoiyeneba ucxouri
kreditebi, xolo Tu krizisi realur seqtorSia, e.i. qveyanaSi warmoebuli produqcia arasakmarisia, misi
daZleva ucxouri produqciis importis gziT xdeba. roca es procesebi erTdroulia da farTomasStabiani,
saxezea Rrma ekonomikuri krizisi. ucxouri kreditebis Semosvla qveyanaSi aumjobesebs ekonomikis mimdinare
mdgomareobas, magram mZime tvirTad awveba mas momavalSi. gansakuTrebiT maSin rodesac kreditebi mimdinare
xarjebs xmardeba.
saqarTveloSi arsebuli bankebi arc adre da arc axla ar asruleben Tavis erT-erT umTavres funqcias -
finansuri resursebis mobilizacias, raTa Seqmnan sakredito resursebi. amitom saxelmwifo sawarmoTa
privatizaciis dros finansuri resursebis gareSe darCenil axladwarmoSobil mewarmeTa fena warmoebis
asamuSaveblad iyenebs ucxour kreditebs da investiciebs. sakredito resursebis deficitma ganapiroba, rom
ucxoeli investorebis xelSi aRmoCnda iseTi obieqtebi, romlebic marTlac saWiroeben did investiciebs da
iseTi sawarmoebic, romlebic SeeZloT mewarmeebs TviTon aemuSavebinaT.
avtoris gaangariSebiT, kreditis saprocento ganakveTi mniSvnelovnadaa damokidebuli fulis brunvaze, e.i.
rac maRalia fulis brunva, miT metia saprocento ganakveTi. aqedan gamomdinare, ufro meti finansuri
resursebis dabandeba xdeba ekonomikis mcireciklian seqtorSi, sadac fulis brunva maRalia. xolo
warmoebebSi, sadac warmoebis cikli didia da fulis brunva dabalia (fabrikebi, qarxnebi, soflis
meurneoba), Tanxebis dabandeba ar xdeba.
dReisaTvis saqarTvelos ekonomikis zrdis saukeTeso variantia eqsportis zrdiT brunvaSi arsebuli fulis
zrda, anu eqsportze orientirebuli ekonomikis aSeneba. ucxouri kreditebi unda moxmardes ZiriTadi
sawarmoo fondebis Seqmnas, nou-haus, axali teqnologiebis Sesyidvas da eqspluataciaSi gaSvebas. sakredito
resursebis aTvisebis ufleba unda mieceT satendero brZolaSi gamarjvebul kompaniebs. didi yuradReba unda
mieqces aRricxvisa da analizis procesebis normalurad warmarTvas konkretul obieqtebze.
f. wowkolauri
uak 339.187.62
1.a3.42. safinanso lizingis SesaZleblobebi da realuri pirobebi saqarTvelos mrewvelobaSi. /T.
baraTaSvili, n. RonRaZe/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ # 4-6. _ gv. 9. _ qarT.
saqarTveloSi sainvesticio saqmianobisas didi mniSvneloba aqvs salizingo biznesis ganviTarebas. amJamad
CvenTan es sfero praqtikulad ignorirebulia, vinaidan ar arsebobs Sesabamisi sakanonmdeblo baza. amitomac
arc salizingo kompaniebi funqcionireben. sxvadasxva qveynis kanonmdeblobis mixedviT arsebobs salizingo
operaciis ramdenime saxe. operaciuli lizingi _ gulisxmobs mowyobilobis ijariT gacemas im vadiT,
romelic misi gamosadegobis vadaze bevrad naklebia. amasTan, ijaris gamcemi Tavis Tavze iRebs mowyobilobis
remontis xarjebs. ijaris vadis gasvlisTanave mowyobiloba ijariTve gadaecema sxva momxmarebels, magram
ukve naklebi anazRaurebiT. safinanso lizingi _ iTvaliswinebs mkacrad dadgenil vadaSi im Tanxis gadaxdas,
rac sakmarisia ijaris kapitaldabandebaTa sruli amortizaciisa da gansxvavebuli mogebis uzrunvelsayofad.
salizingo firma gamodis rogorc damfinansebeli organizacia, is Seisyidis momxmareblisaTvis saWiro
mowyobilobas da ijariT gascems momxmarebelze. amasTan, sawarmo-damamzadebeli TviTon miawvdis
momxmarebels mowyobilobas, xolo damfinansebeli firma aris mxolod Suamavali, romelic asrulebs
mowyobilobis Sesyidvis, dasawyobebis da transportirebis funqciebs. igi pasuxismgebeli ar aris
mowyobilobis xarisxze an masSi aRmoCenil defeqtebze. safinanso lizingis ZiriTadi niSnebia: manqanebisa da
mowyobilobaTa teqnikuri momsaxureba, maTi remonti, dazRveva. saijaro xelSekrulebis vadis gasvlis
Semdeg moijares SeuZlia Seisyidos manqanebi da mowyobiloba an ganaaxlos saijaro xelSekruleba.
safinanso lizingi iTvaliswinebs 100%-ian dafinansebas, maSin rodesac myidvels mowyobilobaTa
SenaxvisaTvis sabanko kreditiT uwevs misi mTliani dafarva. moijarisagan ar moiTxoveba girao an sxva
garantiebi. ijaris vadis gasvlis Semdeg mas ar sWirdeba mowyobilobaTa realizaciis problemis gadawyveta.
safinanso lizingis naklovaneba is aris, rom moijares ar SeuZlia mowyobilobis sruli Rirebulebis
gadaxdis Semdegac misi gayidva gamosadegobis vadis gasvlis Semdeg; moijares ar SeuZlia srulad gamoiyenos
axal investiciebze dawesebuli sagadasaxado SeRavaTebi, vinaidan is ar aris mowyobilobis mesakuTre.
d. vawaZe
27
uak 330.3
1.a3.43. mewarmeobis ganviTarebis zogierTi sakiTxi. /o. ejibaZe/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ #4-6. _
gv. 30. _ qarT.
90-iani wlebis dasawyisidan daiwyo saijaro urTierTobaTa (gansakuTrebiT ijara-gamosyidvis uflebiT)
aqtiuri ganviTareba, ramac safuZveli daudo saxelmwifo seqtoridan kerZo seqtorSi qonebis ukontrolo
gadadinebis process. am procesma xeli Seuwyo saxelmwifo qonebis ganiaveba-datacebas, ris Sedegadac
saxelmwifo sawarmoebis didi nawili araqmediTi aRmoCnda. mewarmeobis ganviTarebis pirveli etapi
dasrulda imiT, rom ar gamoikveTa mewarmis, rogorc damoukidebeli institutis, Camoyalibeba, ramac
negatiuri gavlena moaxdina movlenebis Semdgom ganviTarebaze. dReisaTvis saqarTvelos bazari ZiriTadad
importul saqonelzea damokidebuli. vinaidan mosaxleobis Semosavlebi Zalze SezRudulia, momxmarebeli
gavlenas ver axdens momwodebelze. deficituri, TiTqmis mkacri monopolirebuli bazari xisti da
mouqnelia. am pirobebSi samarTlian konkurenciul pirobebze saubaric ki zedmetia. axali meurne-subieqtis
SeRwevas aferxebs arasrulyofili sakanonmdeblo bazaric, rom araferi iTqvas `mewarmeTa Sesaxeb~ kanonis
arasrulyofilebaze. sawesdebo kapitali damwyebi mewarmisaTvis solidur Tanxas warmoadgens. samewarmeo
saqmianobis dawyebas arTulebs biurokratiuli licenzirebisa da nebarTvebis sistema. Semaferxebel faqtors
miekuTvneba araefeqtiani sagadasaxado sistema, ar vrceldeba civilizebul qveynebSi miRebuli xelSemwyobi
SeRavaTebi damwyebi mewarmisaTvis. adgilobriv mmarTvelobis organoTa doneze xdeba mTeli rigi
mosakreblebis daweseba, romelTa winaswar gaTvaliswineba ver xerxdeba mewarmeTa mier. privatizaciis
xarvezebiT Catarebis Sedegad sawarmoTa 17% faqtobrivad gakotrebulia, sawarmoTa 45%-is asamuSaveblad
saWiroa mniSvnelovani saxsrebi, rac gare investiciebis daxmarebis gareSe SeuZlebelia. sabanko sfero ver
uzrunvelyofs sawarmoTa dakreditebas Tavisufali sakredito Tanxebis ukmarisobis gamo. amas emateba is,
rom bankebi resursebs upiratesad mimarTaven savaWro da saSuamavlo operaciebze swrafi mogebis miRebis
mizniT. mniSvnelovani xelSemSleli pirobebi axlavs rogorc Sida, aseve gare investiciebis mozidvas
efeqtiani sakanonmdeblo bazis uqonlobis gamo. gansakuTrebiT didi mniSvneloba aqvs miwis sakuTrebis
daregulirebis sakiTxebs. ver Camoyalibda fasiani qaRaldebis meoreuli bazari, ris gamoc ver xerxdeba
saaqcio sawarmoebis umravlesobis aqciebis gayidva. yovelive es moiTxovs saxelmwifo xelisuflebis
mxridan kerZo kapitalis ganviTarebis mxardamWeri RonisZiebebis ganxorcielebas.
d. vawaZe
uak 06.012.5:658
1.a3.44. mcire mewarmeoba gadaarCens saqarTvelos. /z. RuduSauri/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ #1-3.
_ gv. 39. _ qarT.
sakanonmdeblo donezea saWiro mcire mewarmeoba gaemijnos msxvil mewarmeobas da daukanondes mas iseTive
SeRavaTebi, rogoriTac igi sargeblobs sazRvargareT, unda ganisazRvros mcire sawarmoTa kriterialuri
niSnebi da maTi parametrebi. aseTi kriteriumuli niSnebi unda iyos muSakTa raodenoba da ZiriTadi
fondebis raodenoba. am ukanasknelis maqsimaluri zRvari mxolod sawarmos gaxsnis droisaTvis unda
dawesdes. mcire sawarmod unda CaiTvalos is obieqti, romelSiac muSaobs araumetes 50 kaci da romlis
ZiriTadi fondebis Rirebuleba ar aRemateba 1 mln lars. 100 kaciani parametris miCneva gamoiwvevs mcire
sawarmoTa ricxvSi axlaxan gaxsnil sawarmoTa absoluturi umravlesobis moxvedras, ris gamoc SeuZlebeli
iqneba maTze im SeRavaTebis gavrceleba, romlebic Tavisufali mcire mewarmeobis ganviTarebis erTdaderTi
stimulia. saWiroa muSaobis dawyebis (da ara registraciis) dRidan mcire mewarme 4 wliT mTlianad
ganTavisufldes yovelgvari gadasaxadisagan, garda saSemosavlo da socdazRvevis gadasaxadebisa, romlebic,
Sesabamisad, ar unda aRematebodes 10-15%-s. Semdgom wlebSi (7-8 wlis ganmavlobaSi) TandaTanobiTi zrdiT
mewarmes gadaexdeba mogebis, miwisa da qonebis gadasaxadis dadgenili ganakveTebi. aseTi SeRavaTiani reJimiT
mewarmeebis dabegvra xels Seuwyobs mcire sawarmoTa ganviTarebas, riTac gadaiWreba mosaxleobis dasaqmebis
problemac ( 1 mln-mde adamiani). dasaqmebulTa saSemosavlo gadasaxadi 15%-iani ganakveTiT biujets
damatebiT 900 mln lar Semosavals miscems, xolo socdazRvevis 10%-iani anaricxebi socuzrunvlyofis
fonds 600 aTasi lariT Seavsebs.
d. vawaZe
28
uak 65.017.3
1.a3.45. mcire biznesi saqarTveloSi. /d. amaRlobeli, a. CibuxaSvili/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa
da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #21. _ gv. 3-16. _ qarT.
miuxedavad im uzarmazari mniSvnelobisa, romelic mcire bizness qveynis ekonomikis winasvlisaTvis eniWeba,
saqarTveloSi am mxriv TiTqmis araferi gakeTebula.
mocemulia kanonstruqturis `mcire biznesis ganviTarebis saxelmwifoebrivi mxardaWeris Sesaxeb~
komentarebi, romlis miReba gaurkveveli mizezebiT Wianurdeba. am kanonproeqtis ZiriTadi naklia is, rom
biznesis subieqtTa gansazRvras axdens mxolod dasaqmebulTa raodenobis mixedviT, rac sruliad
aramarTebulia. evropis komisiis rekomendaciebiT mcire biznesis subieqtebis ganaxleba unda moxdes sami
kriteriumiT: 1. dasaqmebulTa raodenoba, 2. saqonelbrunvis moculoba, 3. damoukidebloba.
arsebuli kanonstruqtura ar iTvaliswinebs realur daxmarebas mcire sawarmoebisaTvis.
mocemulia im RonisZiebebis CamonaTvali, romlebic realurad xels Seuwyoben mewarmes, agreTve saxelmwifo
da saerTaSoriso organizaciebis daxmarebis programebis mizanmimarTul gamoyenebas.
saqarTvelos sawarmoTa 86% mcire biznesis sawarmoebs miekuTvneba, maT mier warmoebuli produqcia 1998
wels 7,6%-iT gaizarda, maSin roca mrewvelobaSi mTlianad warmoebuli produqcia 2,7%-iT Semcirda.
mocemulia 1998 wels saqarTvelos mcire sawarmoTa samrewvelo saqonlis gamoSvebis maCveneblebi
saqmianobis saxeobebis da administraciul-teritoriuli erTeulebis mixedviT.
m. kopaleiSvili uak 331.102(479.22)
1.a3.46. kerZo biznesi saqarTveloSi da memkvidreoba, romelic sabWoTa sistemidan gvergo. /d. sinjaraZe/.
imiji. _ 1999. _ #11. _ gv. 36-37. _ qarT.
interviu viqtor svaniZesTan - saerTaSoriso savaWro palatis generalur mdivanTan da jon konlanTan -
saeraSoriso savaWro palatis prezidentTan saqarTveloSi. saqarTvelos saerTaSoriso-savaWro palatis
damfuZnebelia 110 ucxouri da erToblivi sawarmo. saerTaSoriso-savaWro palata monawileobs
sakanonmdeblo saqmianobaSi, misi monawileobiT Seiqmna kanon proeqti “samewarmeo saqmianobis licenzirebis
Sesaxeb”, palata TanamSromlobs sabaJo da sagadasaxado departamentebTan, exmareba ucxour kompaniebs
saqarTvelos xelisuflebasTan urTierTobaSi, palata moizidavs saqarTveloSi ucxour sawarmoebs da
investorebs, sabanko kreditebs. apirebs masStaburi proeqtebis ganxorcielebas telekomunikaciis, rkinigzis
da energetikis sferoSi.
n. javaxaZe
a.4. saxalxo ganaTleba
uak 37.01:312.993.7
1.a4.47. ganaTlebis sistema. /a. aleqsiSvili/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #26. _ gv. 13-39. _ qarT.
1999 wlidan saqarTveloSi mimdinareobs ganaTlebis sistemis reforma. ganaTlebis kanonis Tanaxmad,
romelic 2001 wlidan Seva ZalaSi, dawyebiTi ganaTleba moicavs I-IV klasebs, ZiriTadi sabazo ganaTleba –
VII-IX klasebs. kanoni uzrunvelyofs ufaso dawyebiT da sabazo ganaTlebas, bolo 3 weli (X, XI, XII
klasebi) eyrdnoba gimnaziasa Tu liceumSi Sesasvlel programas. ganaTlebis sistemis saxelmwifoebrivi
marTvis struqtura ZiriTad sami safexurisagan Sedgeba: ganaTlebis saministro, saskolo samxareo
sammarTvelo da adgilobrivi ganyofilebebi (raionuli done). mocemulia 1995-98 wlebSi ganaTlebis
sistemaze danaxarjebis dinamika. aRwerilia mdgomareoba skolamdeli aRzrdis dawesebulebebSi, zogad-
saganmanaTleblo saSualo skolebSi, profesiul saswavleblebsa da umaRles saswavleblebSi. aRniSnulia,
rom 1995-98 wlebSi ganaTlebis seqtorze saxelmwifo xarjebi 4-jer gaizarda, Tumca 1998 wels
ganaTlebis seqtorze modioda mTliani Sida produqciis 1,7%, rac Zalian mcirea (ganviTarebuli
qveynebisaTvis – 5,1%, ganviTarebadisaTvis 3,9% saSualod). 1998 wels ganaTlebis dargis dafinansebaSi
centraluri biujetidan gamoyofili iyo 49%. mocemulia statistikuri monacemebi testirebuli
maswavleblebis raodenobis, pedagogTa Semadgenlobis, sagnebis xvedriTi wilis moswavleTa da studentTa
raodenobis Sesaxeb da a.S. aRniSnulia, rom dReisaTvis ganaTlebis done Zalian dabalia, gansakuTrebiT
profesiul da umaRles saswavleblebSi.
m. kopaleiSvili
29
uak 338:37 (001.7)
1.a4.48. ganaTlebis sistemaSi mimdinare reformebis ekonomikuri analizi. /l. CareqiSvili/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #3 (419). _ gv. 161-165. _ qarT.
ganaTlebis dargis ganviTareba msoflios nebismier qveyanaSi didmniSvnelovani da saWirboroto sakiTxia,
gansakuTrebiT axla, rodesac Cvens qveyanaSi ganaTlebis sistemaSi reformebis ganxorcieleba axali
demokratiuli safuZvlebis damkvidrebas daemTxva. ganaTlebis sistemis gardaqmna da misi Sinaarsis reforma
xangrZlivi procesia. igi ganxorcieldeba mxolod maSin, rodesac saganmanaTleblo dawesebulebebSi
realurad daiwyeba miznobrivad orientirebuli Tvisobrivi cvlilebebi swavlebis SinaarsSi, formebsa da
meTodebSi, sadac gaTvaliswinebuli iqneba qveynis moTxovnileba kadrebze, SesabamisobaSi mova pedagogiuri
kadrebis materialuri anazRaureba da pirveladi moTxovnilebis saqonlis fasebi. cxr. 2, lit. das 4.
avt.
uak 37.01.4
1.a4.49. aSendeba Tu ara Savi zRvis Turquli universiteti bazaleTze. imiji. _ 1999. _ #9-10. _ gv. 24-
27. _ qarT.
momzadebulia Turqul `aqtuelSi” gamoqveynebuli masalis mixedviT.
interviu Savi zRvis universitetis erT-erT damaarsebelTan guram mamuliasTan. Savi zRvis Turquli
universiteti saqarTveloSi 1995 wels gaixsna. es aris inglisurenovani saerTaSoriso universiteti, sadac
muSavdeba saerTaSoriso programebi. es universiteti Cveni qveynis evropasTan damakavSirebeli erT-erTi
xidia. mamulia Tvlis, rom am universitetis sawinaaRmdego ganwyobileba saqarTveloSi sruliad
usafuZvloa. garda aRniSnulisa, bazaleTis tbaze universitetis mSenebloba gzebis da socialuri
infrastruqturis ganviTarebasac gamoiwvevs.
n. javaxaZe
a.5. informatika
uak 510.22 1.a5.50. ekoinformaciuli sistemebis monacemTa bazebSi arasruli da ganuzRvreli informaciis
warmodgenis zogierTi xerxis Sesaxeb. /m. xaCiZe/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a.
eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 198-200. _ ingl.
ganxilulia arasruli da ganuzRvreli monacemebis warmodgenis sxvadasxva SemTxveva. SemoTavazebulia
meqanizmi aramkveTr simravleTa Teoriaze dayrdnobiT, romelic iZleva saSualebas, daviyvanoT monacemebi
erTgvarovan saxemde maTi warmodgenis formiT ekoinformaciul sistemaTa monacemTa bazebSi.
avt.
uak 621.361.681.324
1.a5.51. optimaluri sinTezis amocana ekonomikuri kriteriumis mixedviT. /i. badagaZe, T. kupataZe, l. si-
xaruliZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 150-154.
SemoRebulia sainformacio sistemis funqcionirebis xarisxis ekonomikuri maCvenebeli, rogorc sistemis
danakargebis ranJirebuli funqcia. igi gansazRvrulia, erTi mxriv, sistemis didi datvirTviTa da,
Sesabamisad, informaciul SetyobinebaTa dayovnebis didi droiT gamowveuli jarimebiT, meore mxriv,
mowyobilobis mcire datvirTviT gamowveuli mocdeniT. dasmulia sistemis sinTezis, rogorc am funqciis
minimizaciis amocana.
avt.
uak 681.327.801.73
1.a5.52. teqstebis sinTezi hiperteqstur sistemebSi. /i. xomeriki/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _
gv. 175-185.
hiperteqstur sistemebSi teqstebis sinTezis strategiam unda uzrunvelyos momxmareblis Zalebis
minimizacia saWiro masalis momzadebisa da informaciis blokebis Seswavlis mimdevrobisTvis.
SemoTavazebulia grafebis daxmarebiT moZraobis modeli, romelic saSualebas iZleva SerCeul iqnes
statiebis Seswavlis racionaluri Tanamimdevroba. il.7, lit.das. 4.
avt.
30
uak 519.245:303.025
1.a5.53. monte-karlos fenomeni da/an meTodi da empiriuli monacemebidan codnis amokrefis problema. /v.
WavWaniZe/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti.
Tbilisi – 1998. _ gv. 132-138. _ rus.
naCvenebia, rom adamianis gonis erT-erTi atributuli Tvisebaa unari, awarmoos dualurad SeuRlebuli
operaciebi, xdomilebis seriebiT aRadginos SexvedraTa sixSireebis ganawileba da piriqiT. wamoyenebulia
hipoTeza am procesebis kvanturi bunebis Sesaxeb. amave dros, kidev erTxelaa xazgasmuli adamianis TavSi
mimdinare “konceptualizaciis” operaciis atributul-evristikuli roli mravali sagnisa da procesis
mocvisas erT mTlianSi niSan-Tvisebis, suraTebisa da konfiguraciis gamoyofili klasiT. kerZos gamoyofis
es valenturoba iZleva “garCevaTa saSinelebis” amoxsnis saSualebas. swored mexsiereba da misi
konceptualuri struqtura aZlevs saSualebas “Homo sapiens”-s, Tavi gaarTvas siZneleebs “teqnikuri
kompiuteris” gareSe – iyenebs ra iseTi tipis neironuli qselebis da struqturebis ierarqias, rogoricaa
“KAN” da “KAM” da sxva neironuli ansamblebi.
avt.
uak 681.32:801.55
1.a5.54. bi-funqcionaluri inglisuri morfologiuri procesori. /g. CikoiZe/. SromaTa krebuli, saqarT-
velos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 150-161. _
ingl.
adre Camoyalibebuli [g. CikoiZe, 1997-Si] da nawilobriv gamocdili rusul substantur formawarmoebaze
([g.CikoiZe, 1998]) morfologiuri procesoris warmodgenis qseluri meTodi gamoyenebulia inglisuri
morfologiisaTvis. muSaobis procesSi meTodi dazustda da nawilobriv gamartivda, rac momavalSi mogvcems
SesaZleblobas, gavafarTooT misi gamoyenebis are da avamaRloT am gamoyenebis efeqturoba. midgomis arsi
mdgomareobs imaSi, rom procesoris funqcionirebis orive modaloba (sinTez/analizi) daiyvaneba unifikaciis
ganzogadebul procesamde saleqsikono informaciisa da bazisur morfologiur qselebs Soris. amave dros,
es sistema, erTi mxriv, aRwers ena-obieqtis morfologiur struqturas, da, meore mxriv, axdens bunebrivi
enis erT-erTi fundamenturi Tvisebis modelirebas - mis bimodalobas, anu erTi da imave meqanizmis
gamoyenebas Tqma-gagebis da wera-kiTxvis procesebis gansaxorcieleblad.
avt.
uak 681.84:007.52 1.a5.55. makoreqtirebeli procedurebis gamoyeneba xmis individualurobis normalizebuli aRwerisaTvis.
/g. ramiSvili/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 138-145. _ ingl.
naSromi warmoadgens cdas normalizebuli saxiT iqnes aRwerili sametyvelo signalis garkveuli akustikuri
parametrebi, romlebic pasuxismgebelni arian xmis individualurobis bunebaze. am mizniT Seswavlil iqna am
parametrTa variaciulobis sazRvrebi da maTi urTierTdamokidebuleba admianis sametyvelo qcevis sxvadasxva
pirobebSi (emociebi, gare xmauri). miRebuli Sedegebis safuZvelze mocemulia am parametrTa koreqtirebisa
da normalizebis rekomendaciebi sxvadasxva situaciuri faqtorebis gaTvaliswinebiT. aseTi procedurebis
efeqturoba naCvenebia kriminalistikur amocanebSi molaparakis xmis individualobis mixedviT pirovnebis
avtomatizebuli identifikaciis magaliTze – metyvelebis sadavo da sanimuSo fonogramebis
urTierTdapirispirebis dros.
avt.
uak 651.2:681.3
1.a5.56. `saqmeTa mmarTveloba 2000~ _ informaciis zRva erT kompiuterSi. /l. kuWava/. auditi, aRricxva,
finansebi. _ 2000. _ #1. _ gv. 18-21. _ qarT.
`saqmeTa mmarTveloba 2000~ _ warmoadgens nebismieri tipis organizaciis saqaRaldo brunvis avtomatiz-
aciisa da kompiuterizaciisaTvis agebul sistemas. igi Seicavs sam ZiriTad bloks: 1) korespondencia; 2)
kadrebi; 3) brZanebebi. `saqmeTa mmarTveloba 2000~ warmoadgens qselur programas, igi Tavsebadia amJamad
gavrcelebul sistemebTan, gaaCnia qarTuli Srifti, Seesabameba Windows 2000-Tan da Unicode moTovnebs.
aRniSnuli programa iZleva informaciis operatiulad povnisa da amoRebis saSualebas, gaaCnia mimoweris
organizaciis moqnili da unikaluri sistema, aRWurvilia Secdomebisagan dazRvevis sistemiT, gaaCnia Ziebisa
da statistikis Segrovebis unikaluri SesaZleblobebi, misi kadrebis sistema mTlianad Tavsebadia
saqarTveloSi moqmed kanonmdeblobasTan, beWdva xorcieldeba Microsoft Word-is an Microsoft Excel-is
daxmarebiT. ZiriTadi programis garda, `saqmeTa mmarTveloba 2000~-s Tan erTvis klientebis samuSao pro-
31
grama, romelic saSualebas aZlevs organizaciis TanamSromlebs daaTvalieron anda amobeWdon is werilebi,
romlebic maTze aris gapirovnebuli. aRniSnul programas Tan erTvis Sesabamisi monacemTa bazis marTvisa da
administraciis programa.
i. buxnikaSvili
a.6. kultura. xelovneba
uak 72.013
1.a6.57. sveticxovlis kaTedralis aRmosavleTis fasadis proporciebi. /m. kaWarava/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #3 (419). _ gv. 123-130. _ qarT.
ganxilulia sveticxovlis arqiteqturuli Zegli, aRwerilia misi garemoculoba, aRmosavleTis fasadis
dekori da Taviseburebani. naSromSi mocemulia sveticxovlis Zeglis armosavleT fasadis proporciebis
analizi da dasabuTebulia SemoTavazebuli analizis geometriuli meTodis SerCevis siswore. il. 3, lit.
das. 3.
avt.
uak 72.013
1.a6.58. sveticxovlis kaTedralis gegmisa da moculobis proporciebi. /m. kaWarava/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #3 (419). _ gv. 117-123. _ qarT.
ganxilulia sveticxovlis arqiteqturuli Zegli, aRwerilia misi garemoculoba da gegma, mocemulia mokle
cnobebi misi adgilmdebareobisa da aSenebis drois Sesaxeb. warmodgenilia sveticxovlis Zeglis gare
moculobisa da gegmis proporciebis analizi da dasabuTebulia SemoTavazebuli analizis geometriuli
meTodis SerCevis siswore. il. 2, lit. das. 3.
avt.
a.7. sazogadoebrivi mecnierebebis saerTo da kompleqsuri problemebi uak 1:330
1.a7.59. WeSmaritad adamianuri-klasikuri (sanimuSo)-sazogadoebis Teoria. /a. kurataSvili/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 166-174. _ qarT.
warmodgenilia avtoris mier SemuSavebuli WeSmaritad adamianuri-klasikuri (sanimuSo) sazogadoebis
mecnieruli Teoria, romelic principulad gansxvavdeba sazogadoebrivi wyobilebis yvela sxva Teoriisagan.
lit. das. 15.
avt.
uak 1
1.a7.60. adamianuri Tavisuflebis safuZvlebi: cnobieri, aracnobieri, fizikuri. /n. maisuraZe/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 174-178. _ qarT.
ganxilulia adamianis Tavisuflebis miRwevis gzebi da maT Soris gamoyofiliasami ZiriTadi safuZveli:
cnobieri, aracnobieri da fizikuri. lit. das. 3.
avt.
uak 1
1.a7.61. filomenologia-sicocxlisadmi siyvarulis filosofia. /n. maisuraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _
#3 (419). _ gv. 179-181. _ qarT.
avtoris mier SemoTavazebulia axali filosofiuri mimdinareoba, romelsac igi filomenologias uwodebs,
rac berZnulad sicocxlisadmi siyvaruls niSnavs.
avt.
uak 658:061.25:331.105.44
1.a7.62. baf-i _ TviTregulirebadi sazogadoebrivi organizacia. auditi, aRricxva, finansebi. _ 2000. _
#1. _ gv. 6-7. (qarT.).
saqarTvelos profesional buRalterTa da auditorTa federacia (SemoklebiT _ baf) arasamTavrobo,
arakomerciuli, sazogadoebrivi organizaciaa, romelic Seiqmna saqarTvelos buRalterTa klubisa da
saqarTvelos buRalterTa asociaciis Serwymis Sedegad 1998 wlis aprilSi. baf-is mmarTvelobis umaRlesi
organoa saerTo kreba, romelic imarTeba weliwadSi erTxel, xolo operatiul xelmZRvanelobas
axorcielebs Svidi wevrisgan Semdgari gamgeoba, arCeuli saerTo krebis mier 2 wlis vadiT, federaciis
xelmZRvaneli pirebi arian: gamgeobis Tavmjdomare revaz ZaZamia da misi moadgileebi: lavrent WumburiZe da
zurab xaratiSvili. amJamad baf-s hyavs 1400-mde asocirebuli wevri da 600-mde namdvili wevri
32
(sertificirebuli profesionali buRaltrebi). baf-i saqarTvelos parlamentTan arsebuli auditoruli
saqmianobis sabWosTan erTad monawileobas Rebulobda auditis saerTaSoriso standartebis Targmnasa da
gamocemaSi. parlamentma saqarTvelos buRaltruli aRricxvis komisiis SemadgenlobaSi baf-is 4 wevri
airCia, maT Soris komisis Tavmjdomared arCeuli iqna l. WumburiZe. baf-i aris buRalterTa da auditorTa
regionaluri federaciis _`evraziis~ erT-erTi damfuZnebeli da namdvili wevri. 2000 wlis zafxulidan
saqarTvelos profesional buRalterTa da auditorTa federacia gaxdeba buRalterTa saerTaSoriso
federaciis (IFAG) wevri. baf-is misiaa: saqarTveloSi buRaltruli aRricxvis reformis ganxorcieleba;
buRaltrul aRricxvisa da auditSi saerTaSoriso standartebisa da praqtikis danergva; buRaltruli
aRricxvis erovnuli normebisa da standartebis SemuSaveba mcire biznesisaTvis; federaciis wevrTa saerTo
interesebis dacva.
i. buxnikaSvili
uak 657.1-05
1.a7.63. mcire ram imis Sesaxeb, Tu rogor SeiZina saqarTvelom pirveli profesionali buRalteri. /e.
miqelaZe/. auditi, aRricxva, finansebi. _ 2000. _ #1. _ gv.7-10. _ qarT.
buRaltruli kadrebis gadamzadebis saqmes xeli mohkida saqarTvelos profesional buRalterTa da
auditorTa federaciam (baf-ma), romelmac 1999 wels saTanadod SemuSavebuli sertificirebis debulebisa
da saswavlo programis mixedviT etapobrivad Caatara swavleba da gamocdebi. Sedegad gasuli wlis 18
dekembers cnobili gaxda pirveli 60 qarTveli profesionali buRaltris vinaoba.
`aafi~-s redaqciam Caatara pirveli profesionali buRaltrebis azris gamokiTxva sertificirebaze da
gamocdebze. qvemoT mogvyavs zogadi tendenciebis gamomsaxveli zogierTi saintereso pasuxi: 1) kiTxvebi unda
SeirCes ise, rom Segvimowmon codna da ar iyos ubralod gamokiTxva, zogierTi kiTxva iyo arafris momcemi,
magaliTad, auditSi; 2) visac auditis sferoSi muSaobis praqtikuli gamocdileba ara aqvs, verc misi
leqciebidan gamoitan azrs da verc misi konspeqtebidan; 3) Tu gamocdebi ar garTulda, qarTvelebis
sertifikadebisadmi da wodebebisadmi midrekilebis gamo SeiZleba saqarTvelo I adgilze aRmoCndes erT sul
mosaxleze sertificirebuli buRaltrebis odenobiT. aRsaniSnavia agreTve, rom gamokiTxulTa umetesma
nawilma normalurad miiCnia sagamocdo qulebisa da gamsvleli procentis raodenoba, Tumca gamoiTqva
sawinaaRmdego azric: rac ufro Zneli iqneba am sertifikatis mopoveba, meti wona eqneba mas.
i. buxnikaSvili
uak 657.6(479.22)
1.a7.64. auditoruli saqmianoba saqarTveloSi. /n. qebaZe/. auditi, aRricxva, finansebi. _ 2000. _ #1. _
gv.3-5. _ qarT.
saqarTvelos parlamentTan arsebuli auditoruli saqmianobis sabWo (Seqmnilma 1995 wlis 7 Tebervlis
kanonis `auditoruli saqmianobis Sesaxeb~ safuZvelze) Tavisi funqcionirebis ganvlil periodSi warmatebiT
awarmoebda auditoruli saqmianobis saxelmwifo regulirebas da TviTmmarTvelobis funqciebis
ganxorcielebas, mis sakanonmdeblo uzrunvelyofas, saTanado standartebisa da meToduri rekomendaciebis
SemuSavebas, auditorTa atestacias da licenzirebas. kerZod, broSurebis saxiT gamoica zogadi, sabanko,
sadazRvevo organizaciebisa da sabirJo auditis programebi; SemuSavebul iqna auditorebis qcevis Sefasebis
kriteriumebi _ `auditorTa qcevis kodeqsi~. auditoruli saqmianobis sabWos mxardaWeriTa da daxmarebiT
gamocemul iqna qarTuli avtorebis saxelmZRvaneloebi auditis Sesaxeb, iTargmna rusuli da
ucxouriыmonografiebi da sxva. gasul wels pirvelad saqarTveloSi Catarda Teoriul-praqtikuli
konferencia Temaze; `buRaltruli aRricxva da auditis reforma saqarTvelos sawarmoebSi~. xolo 1998
wlis 23 aprils aSS da saqarTvelos mTavrobebs Soris xelmoweril iqna urTierTgagebis memorandumi
`buRaltruli aRricxvisa da auditis reforma saqarTvelos sawarmoebSi~. sadReisod saqarTveloSi ukve
Camoyalibda auditorTa korpusi, Tumca iseTi auditorebi, romlebic kargad floben Tanamedrove meTodebs,
Teoriul bazas da Tan gaaCniaT saTanado praqtikuli gamocdileba, Zalian cotaa. aRniSnuli xarvezis
aRmosafxvrelad qarTul enaze iTargmna `auditis oficialuri teqnikuri dokumentebis~ ortomeuli
(gamosca buRalterTa saerTaSoriso organizaciam) da Semdgom auditoruli saqmianobis sabWo Seudga
auditis saerTaSoriso standartebis swavlebas Tbilisis saxelmwifo universitetis leqtorebis
daxmarebiT. amasTan, msmenelebs, romlebic warmatebiT gaivlian atestacias, eZlevaT samwliani auditoris
sertifikati, ris safuZvelzec gaicema auditoruli saqmianobis licenzia. amJamad auditoruli saqmianobis
33
sabWo apirebs yvela im auditoris xelaxal atestacias, romlebsac 2000 wlisaTvis daumTavrdaT vada
sertifikatebis mixedviT. auditis saerTaSoriso standartebTan dakavSirebiT warmoiSva maTi interpretaciis
problema. amitom auditis saerTaSoriso standartebis praqtikaSi dasanergad saWiroa maTi gamoyenebis
Teoriuli da praqtikuli rekomendaciebis da komentarebis Sedgena da erovnuli standartebis Sesadgenad
safuZvlebis momzadeba, rac unda itvirTos rogorc auditoruli saqmianobis sabWom, aseve TiToeulma
auditorma.
i. buxnikaSvili
a. sabunebismetyvelo da zusti mecnierebebi
b.1. maTematika. fizika. kibernetika
uak 13.00.02
1.b1.1. mravalkuTxedis gareCaxazuli wrewiri da amocanebi piramidaze. /T. manjaviZe/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #3 (419). _ gv. 9-15. _ qarT.
aRniSnulia xarvezebi, romlebic arsebobs adgili aqvs moqmed saswavlo literaturaSi zemoaRniSnul Temaze.
naCvenebia am xarvezebis gamosworebis gzebi. ganxilulia amocana saskolo saxelmZRvanelodan, romelsac,
nacvlad oTxi pasuxisa, mxolod erTi pasuxi aqvs wignSi naCvenebi. ganxilulia agreTve originaluri
amocanebi, romelTa amoxsna moiTxovs naSromSi moyvanili axali Teoremisa da formulebis gamoyenebas. lit.
das. 5.
avt.
uak 681.324-192:681.518.5
1.b1.2. Cadgmul-wrfovani markovuli procesebi. /i. miqaZe, r. kakubava, S. naWyebia/. stu-s Sromebi. _ 1998. _
#1 (417). _ gv. 199-208. _ qarT.
agebulia da analizurad gamokvleulia markovul procesTa klasi, romelic rTuli teqnikuri sistemebis
maTematikuri modelirebis uaRresad efeqtiani meTodebis safuZvelia. gamoyenebuli midgoma warmoadgens
SemTxveviT procesTa gamoyenebiTi Teoriis aRiarebuli specialistebis d. kendalis, d. koqsis Cadgmuli
markovuli jaWvebis da damatebiTi cvladis Semotanis meTodebis erTgvar sinTezs. amave dros, igi iZleva
cnobili rusi mecnieris i. beliaevis wrfovani markovuli procesebis arsebiT ganzogadebas.
avt.
uak 681.324-192:681.518.5
1.b1.3. Cadgmul-wrfovani markovuli procesebis zogadi Teoriis zogierTi gamoyeneba. /i. miqaZe, S. na-
Wyebia/. stu-s Sromebi, 1998, #1 (417), gv. 185-193. _ qarT.
gamoyenebulia etapTa mimdevrobiT-paraleluri organizacia, romelic saSualebas iZleva miviRoT SemTxveviT
sidideTa variaciis koeficientis nebismieri mniSvneloba. lit. das. 7.
avt.
uak 22.0
1.b1.4. maTematikuri modelirebis analizis erTi kriteriumi. /e. asaTiani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2
(418). _ gv. 160-165. _ qarT.
ganxilulia analizuri funqciidan aproqsimaciis funqciis miRebis gzebi. SemoTavazebulia ori funqciis
miaxloebis xarisxis cnebis safuZvelze iseTi kriteriumebis ageba, romlebic gansazRvraven funqciaTa
siaxlovis xarisxs. es kriteriumebi gamoyenebulia sawyisi da aproqsimaciis funqciebis SefasebisaTvis. lit.
das. 3.
avt.
uak 519.7:001.891.573
1.b1.5. maxasiaTebelTa erTobliobis mixedviT gadawvetilebaTa analizis matematikuri modeli. /v. ga-
bisonia/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti.
Tbilisi – 1998. _ gv. 42-47. _ rus.
34
Seswavlilia im mocemul sistemaTa Soris saukeTeso sistemis amorCevis amocana, romlebic funqcionireben
erTnair pirobebSi da romelTa efeqturobac fasdeba maxasiaTeblebis garkveuli erTobliobis saSualebiT.
maxasiaTeblebis erTobliobis mixedviT gadawyvetilebaTa analizis mTavari amocana mdgomareobs
gadawyvetilebaTa mimRebi pirisaTvis garkveuli rekomendaciebis SemuSavebaSi imis Sesaxeb, Tu rogor unda
awarmoos sistemuri poziciebidan “saukeTeso” alternativis amorCeva. SemoTavazebuli meTodikiT Sedgenili
programis mixedviT ganisazRvreba woniTi koeficientebi, gamoiTvleba sistemis efeqturobis SedarebiTi
Sefasebis sidideebi da maT safuZvelze SeirCeva saukeTeso sistema.
avt.
uak 681.324-192:681.518.5
1.b1.6. ciklebis ganxorcielebadobis analizi mtyunebad teqnikur sistemebSi. /S. naWyebia/. stu-s Sromebi
_ 1998. _ #1 (417). _ gv. 194-199. _ qarT.
damuSavebulia mtyunebadi teqnikuri sistemis funqcionirebis ciklebis maTematikuri modelebi im varaudiT,
rom mtyunebaTa nakadi zogadia. gamoyenebulia aproqsimaciis efeqtiani meTodi, rac ganapirobebs modelis
maRal adekvaturobas originalis mimarT.
avt.
uak 519.7:52-8 1.b1.7. nawilobriv dalagebul sivrceebSi mravalkriteriuli amocanebis kvleva TamaSTa Teoriis
safuZvelze. /v. maisuraZe, m. saluqvaZe, a. TofCiSvili/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. el-
iaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 17-28. _ ingl.
naSromSi TamaSTa klasikuri Teoriis safuZvelze Seswavlilia statikuri mravalkriteriumuli amocanebi
ganuzRvrelobis pirobebSi nawilobriv dalagebul sivrceebSi. gamokvleulia optimaluri amonaxsnebisa da
unagira wertilebis Taviseburebani da zogadi Tvisebebi. moyvanilia klasikuri TamaSTa Teoriis Sedegebi,
rogorc rezultati zogad SemTxvevaSi Seswavlilisa.
avt.
uak 519.83 1.b1.8. veqtoruli optimizaciis amocanebSi kompromisuli amoxsnebis amorCevis procedura TamaSTa
Teoriis safuZvelze. /v. gabisonia, v. maisuraZe/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvil-
is sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 35-41. _ rus.
SemoTavazebulia kompromisuli gadawyvetilebis amorCevis dialoguri procedura veqtoruli optimizaciis
amocanebSi. arsebiTad dazustebulia belonson-kuperis [2] cnobili algoriTmi.
avt.
uak 519.83
1.b1.9. saSualo-kvadratuli gayofa ganuzRvrelobis Semcvel TamaSebSi. /m. saluqvaZe, a. rezimovi/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _
gv. 5-17. _ ingl.
naSromSi ganxilulia saSualo-kvadratuli garantirebuli gayofis cneba ori piris kooperatiuli
TamaSisaTvis gverdiTi gadaxdebis gareSe, xelSeSlis, SeSfoTebebisa da sxva saxis ganuzRvrelobaTa
gaTvaliswinebiT. ganuzRvrelobaTa Sesaxeb cnobilia mxolod maTi mniSvnelobaTa are. Camoyalibebulia
garantirebuli saSualo-kvadratuli gayofis cneba, gamokvleulia misi Tvisebebi, agreTve, aseTi gayofis
arsebobasa da agebis xerxebTan dakavSirebuli sakiTxebi zogierTi kerZo saxis TamaSisaTvis. naSromi
gankuTvnilia marTvis problemebisa da TamaSTa Teoriis sakiTxebiT dainteresebuli maTematikosebis,
inJinrebisa da ekonomistebisTvis, agreTve, am specialobaTa aspirantebisa da studentebisTvis.
avt.
uak 537.8.001.5
1.b1.10. rCeuli Sedgenilobisa da formis dieleqtrikul sxeulebze zms diapazonis eleqtromagnituri
talRebis difraqciis amocanebis kompiuteruli modelirebis SesaZlebloba. /d. mecxvariSvili, d. qarqaSaZe,
r. zariZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 94-103. _ qarT.
damxmare gamomsxiveblis meTodiT ganxilulia anizotropiuli, STanmTqmeli dieleqtrikuli sxeulebi zms
velSi. naCvenebia, Tu rogor daiyvaneba aseT garemoSi elifsurad polarizebuli talRis ganxilva wrfivad
polarizebulamde. miRebulia grinis funqcia anizotropiul garemoSi gavrcelebuli velis veqtorebisaTvis.
35
naCvenebia, Tu rogor saxes iRebs denis wyarosa da anizotropiuli dieleqtrikuli sxeulis
urTierTqmedebis energia. Catarebulia ricxviTi eqsperimentebi sam sxvadasxva formis anizotropiul
dieleqtrikul linzaze. Seswavlilia linzebis mafokusebeli Tvisebebi zms diapazonSi da dadgenilia maTi
vargisobis xarisxi. il. 4, lit. das. 5.
avt.
uak 539.3
1.b1.11. sworkuTxedis formis filebis Runvis zogadi Teoria Cveulebriv diferencialur gantolebebSi.
/g. jabiZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 35-39. _ qarT.
ganxiluli Teoria gamomdinareobs Cveulebriv diferencialur gantolebebSi drekadobis cnobili Teoriidan.
il. 3, lit. das/ 4.
avt.
uak 539.3 1.b1.12. arastacionaruli temperaturuli velis ricxviTi modelireba firfitebSi ori sabazo zedapiris
gamoyenebiT. /g. gubeliZe, d. kakabaZe, a. TvalWreliZe, T. SublaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _
gv. 105-110. _ qarT.
ganxilulia maTematikuri modeli firfitebSi arastacionaruli temperaturuli velis gamokvlevisTvis
siTbos Siga wyaroebis arsebobisas. modeli saSualebas iZleva miaxloebiT gaviTvaliswinoT firfitebSi
siTbogadacemis samganzomilebiani xasiaTi. sasruli elementebis meTodis safuZvelze SemuSavebulia ricxviTi
algoriTmi. Catarebulia firfitebis SeduRebisas arastacionaruli temperaturuli velis ricxviTi
gamokvleva, romlis Sedegebi Sedardeba eqsperimentuli gamokvlevebis monacemebs. il. 3, lit. das. 5.
avt.
uak 539.182 1.b1.13. mravaleleqtroniani atomis efeqturi kvazirelaturi potencialis ageba Tomas-fermis modi-
ficirebuli meTodiT. /l. CxartiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 26-27. _ qarT.
potenciuri energiis kvazirelaturi Sesworebis, kinetikuri energiis energetikuli speqtris
diskretulobasTan dakavSirebuli Sesworebis da eleqtronTaSorisi gacvliTi korelaciis
(fenomenologiurad agreTve ufro susti efeqtebis) gaTvaliswinebiT SerCeulia Tomas-fermis meTodis iseTi
modifikacia, romlis gamoyenebiTac SesaZlebelia stacionaruli atomuri mdgomareobebis raodenobrivi
aRwera. damuSavebulia am klasis arawrfiv amocanaTa amoxsnis sqema da mis safuZvelze agebulia
realisturi efeqturi potenciali mravaleleqtroniani atomisaTvis. lit. das. 14.
avt.
uak 621.396.673
1.b1.14. rezonansuli Cxiris eleqtrodinamika sworkuTxa talRagamtarSi. /q. kotetiSvili/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #1 (417). _ gv. 155-160.
mocemulia sworkuTxa talRagamtarSi H 10-tipis talRis rezonansul idealurad gamtar Cxirze difraqciis
amocanis amoxsna. Cxiris zedapirze wrfivi denis mimarT Sedgenilia integraluri gantoleba. miRebulia am
gantolebis mkacri amonaxsni, romelic akmayofilebs Cxiris zedapirze nulovan da “basr napirebze”
pirobebs. analizur formaSi warmodgenilia ZiriTadi talRis mimarT arekvlis koeficientis gamosaxuleba.
il.2, lit. das. 1.
avt.
uak 531
1.b1.15. inerciis momentebis eqstremaluri Tvisebebis Sesaxeb. /t. kviciani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4
(420). _ gv. 9-14. _ qarT.
miRebulia Sedegebi: 1. Oxy sibrtyeSi moTavsebuli m masisa da simkvrivis erTgvarovan amozneqil brtyel
figuraTa Soris, Oz RerZis mimarT, inerciis momenti aRwevs Tavis minimalur mniSvnelobas, rodesac aqvs
wris forma, romlis centri O saTaveSia da radiusi R= m 2. ganxilulia igive sakiTxi l RerZis mimarT,
romelic adgens Oz RerZTan maxvil kuTxes da gadis O saTaveSi. naCvenebia, rom am SemTxvevaSi inerciis
momenti aRwevs minimalur mniSvnelobas, rodesac aqvs elifsis forma, centriT O saTaveSi, naxevarRerZebiT
36
a= m cos da b=
m
cos
1. 3. m masis da simkvrivis erTgvarovan amozneqil sxeulTa Soris
polaruli inerciis momenti O polusis mimarT aRwevs Tavis minimalur mniSvnelobas birTvze, romlis
centri O polusSia, radiusi R= 343m . lit. das. 4.
avt.
uak 534 1.b1.16. sivrciTi meqanizmis kinetostatikuri gaangariSeba mravalrgoliani Ria kinematikuri jaWvebisaTis.
/d. TavxeliZe, i. boWoriSvili, a. menabdiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 98-105. _ qarT.
samecniero literaturaSi arsebuli meTodebis ganzogadebis safuZvelze ganxilulia specialurad
damuSavebuli algoriTmi, romelic drois mocemul momentSi mocemuli parametrebis meSveobiT saSualebas
gvaZlevs egm-is gamoyenebiT SedarebiT iolad gadavwyvitoT statikuri amocana Caketili da Ria sivrciTi
kinematikuri jaWvebisaTvis. sivrciTi meqanizmebis kinetostatikur analizSi gamoyenebulia Teoriuli
meqanikis, analizuri geometriisa da veqtoruli algoriTmis safuZvlebi. il. 1, lit. das. 4.
avt.
uak 531.8.
1.b1.17. ukugeometriuli sivrciTi amocanis analizi mravalrgoliani Ria kinematikuri jaWvebisaTvis. /d.
TavxeliZe, i. boWoriSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 111-117.
sivrciTi manipulatoris ukugeometriuli analizis Catarebisas yuradReba gamaxvilebulia sivrciTi
manipulatoris satacis orientirebasTan dakavSirebul problemebze. samecniero literaturaSi arsebuli
meTodebis ganzogadebis safuZvelze ganxilulia meTodi, romelic saSualebas iZleva SedarebiT iolad
gadavwyvitoT Caketili da Ria sivrciTi kinematikuri jaWvebisaTvis arapirdapiri geometriuli sivrciTi
amocana. sivrciTi kinematikuri jaWvebis kinematikuri parametrebis gaangariSeba dafuZnebulia rekurentul
wesze da gamoyenebulia analizuri geometriisa da veqtoruli algebris safuZvlebi. il.5, lit. das.3.
avt.
uak 534
1.b1.18. regularulelementebiani rgoluri struqturis kinematikuri jaWvebis moZraobis modelireba. /v.
gogilaSvili, T. kaxeTeliZe, i. papalaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 92-98. _ qarT.
ganxilulia rgoluri struqturis Caketili jaWvuri sistema, romelic dakecili mdgomareobidan iSleba
radialuri mimarTulebiT. sistemis gadaadgileba xorcieldeba calkeul kvanZebSi arsebuli regularuli
meqanizmebis meSveobiT. SemuSavebulia algoriTmebi da programaTa kompleqsi rgoluri sistemis moZraobis
manqanuri modelirebisaTvis konstruqciuli elementebis drekadobisa da energiis danakargebis
gaTvaliswinebiT. rgoluri jaWvi warmoadgenilia rogorc sistema, romelic Sedgeba mravali drekad-
friqciuli kvanZisagan. gamokvleulia rogorc TviT transformaciis procesi, aseve sistemis mdgomareoba
transformaciis Semdeg inerciis Zalebisa da gare impulsuri datvirTvebis zemoqmedebis dros. dadgenilia
drekad-friqciuli parametrebis cvalebadobis diapazoni, romlebic uzrunvelyofen rgoluri sistemis
mdgrad moZraobas. nax. 2, lit. das. 4.
avt.
uak 519.244
1.b1.19. mimdevrobis operaciuli gamoTvlis dasabuTebis Sesaxeb. /d. grigoraSvili/. SromaTa krebuli,
saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 48-53.
_ rus.
mocemulia mimdevrobis operaciuli gamoTvlis dasabuTebis cda sruliad damoukideblad, safexurovan
funqciaTa kavSiris gareSe. moyvanilia analogia mimdevrobebis operaciebsa da operaciebis rigebs Soris, rac
logikurad naTels fens ama Tu im gansazRvrebis Semoyvanas. gamoyenebuli mimdevrobebis amocanaTa
intervalis gavrceleba uaryofiT mTel ricxvebze da ukumimdevrobebis arseboba saSualebas iZleva, xSir
SemTxvevebSi, Tavidan aviciloT operatoris cnebis Semoyvana.
avt.
37
uak 007.52: 510.635
1.b1.20. rusuli teqstis sintaqsuri donis sityvaTa prediqtori. /l. godabreliZe/. SromaTa krebuli,
saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 167-
170. _ ingl.
asaxulia SvedeTis mecnierebaTa akdemiasTan erToblivi proeqtis nawils. proeqtis mizania gauwios daxmareba
pirebs, romlebsac uWirT wera da kiTxva (an daavadebuli arian dizleqsiiT an afaziiT). muSavdeba sityvaTa
prediqtori, romelic Seicavs rusuli teqstis gamaanalizebel lingvistur procesors. mocemuli
semantikuri da gramatikuli informaciidan, da rac mTavaria, predikatuli konstruqciebidan amosvliT,
sistemas SeuZlia maqsimaluri albaTobiT iwinaswarmetyvelos teqstSi erTi an ramdenime sityvis gamoCena.
amgvari “karnaxi” momxmarebels exmareba weris procesSi.
avt.
uak 519.7
1.b1.21. molaparakis verifikaciis sistemebis damuSavebis zogierTi sakiTxi. /g. ramiSvili/. SromaTa
krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _
gv. 171-175. _ rus.
warmodgenilia molaparakis verifikaciis problemis sxvadasxva aspeqti. ganxilulia teqstze damokidebuli
da teqstisagan damoukidebeli sistemebis damuSavebis amocanebi. maT ricxvs miekuTvneba winaswari
verifikaciis, brZanebaTa verifikaciis, mimdinare verifikaciis da sxva sistemebi.
avt.
uak 005:001.891.573 1.b1.22. klasifikaciis amocana da obieqtTa klasis ganzogadebuli aRwera niSnebis binaruli mniSvnelo-
bisas. /v. raZievski/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 204-207. _ rus.
ganixileba niSnebis binaruli mniSvnelobebiT warmodgenili obieqtTa klasis ganzogadebuli aRweris
modeli. naCvenebia, rom aseTi modeli SeiZleba warmodgenil iqnes logikuri funqciiT, romelic iseTi
koniunqciebis logikur jams warmoadgens, romelTa niSnebi aRsaweri obieqtis niSnebis nawilia.
avt.
uak 519.714.25
1.b1.23. minimaluri Rirebulebis qselis moZebnis erTi proceduris Sesaxeb. /i. bokuCava, a. TofCiSvili, n.
CxikvaZe/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti.
Tbilisi – 1998. _ gv. 76-81. _ rus.
ganxilulia lokaluri qselebi, romlebic SeiZleba warmodgenil iqnen xiseburi grafebis saxiT. damuSa-
vebulia procedura, romelic minimaluri Rirebulebis qselebis moZebnis problemis gadawyvetis saSualebas
iZleva, rogorc efeqturi gadawyvetilebis arCevis mravalkriteriumuli amocanisa.
avt.
uak 519.688
1.b1.24. wrfivi dinamikuri cvladparametrebiani sistemebis identifikacia. /b. SanSiaSvili/. SromaTa kre-
buli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv.
60-65. _ ingl.
damuSavebulia erTganzomilebiani da mravalganzomilebiani wrfivi cvladparametrebiani sistemebis para-
metrebis identifikaciis algoriTmebi sistemis Sesasvlel da gamosasvlel cvladebze da parametrebze
garkveuli SezRudvebis dros. damtkicebulia Teoremebi iseTi Sualedis arsebobis Sesaxeb, sadac
algoriTmebi arian samarTliani.
avt.
uak 517.51
1.b1.25. 1.2.29. arawrfivi uwyveti sistemebis struqturuli identifikacia blokurad orientirebuli mo-
delebiT. /a. guguSvili, b. SanSiaSvili/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax.
marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 54-59. _ ingl.
38
ganixileba arawrfivi uwyveti sistemebis struqturuli identifikacia blokurad orientirebuli modelTa
klasidan. sistemis Sesasvleli signalia perioduli funqcia, romlis furies mwkrivi aris Tanabrad da
absoluturad krebadi. damuSavebulia modelTa aRniSnuli klasidan modelis struqturis amorCevis
kriteriumi.
avt.
b.2. qimia
uak 543.422.
1.b2.26. bunebrivi sorbentebis gamoyeneba mikroelementebis koncentrirebisaTvis zedapirul wylebSi. /z.
svaniZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 16-17. _ qarT.
damuSavebulia kadmiumis, TuTiis, spilenZis da tyviis gansazRvris sorbciul-atomur-absorbciuli meTodi
tyibulis narCeni qvanaxSiris gamoyenebiT zedapirul wylebSi. cxr. 1, lit. das. 8.
avt.
uak 541.64:539.2
1.b2.27. bunebrivi -aminomJavebis, alifaturi dikarbomJavebisa da diolebis safuZvelze sinTezirebuli
polieTeramidebis -qimotrifsinolizis kvleva cdebSi IN VITRO. /l. edilaSvili, n. arabuli, v. beriZe,
r. qacarava/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 18-21. _ qarT.
potenciometruli titraciis meTodis gamoyenebiT Seswavlilia Cvens mier sxvadasxva -aminomJavas
safuZvelze sinTezirebuli polieTeramidebis biodegradacia -qimotrifsiniT cdebSi in vitro, agreTve
fermentis spontanuri imobilizacia wyalxsnarebidan polieTeramidis firis zedapirze. dadgenilia, rom
polimeruli jaWvis gverdiTi Camnacvleblebis hidrofoburobis gadideba iwvevs polimeruli substratis -
qimotrifsinolizis siCqaris zrdas. agreTve naCvenebia, rom -qimotrifsinolizis siCqare izrdeba diolis
naSTis polimeTilenuri jaWvis dagrZelebisas. cxr. 1, lit. das. 3.
avt.
uak 541.49
1.b2.28. BiCl3[(DENA)(C2H5OH)] koordinaciuli naerTis kristalTa kristaluri da molekuluri
struqtura. /T. wivwivaZe, T. CiCua, g. cincaZe, e. gagoiZe, d. gulbani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418).
_ gv. 17-23. _ qarT.
rentgenostruqturuli analizis meTodiT gaSifrulia BiCℓs3[(DENA)(C2H5OH)] struqtura, sadac
dena-dieTilnikotinmJavas amidia (kordiamini). Seswavlil kompleqsSi aRmoCenilia rTuli kaTionuri da
anionuri kompleqsebi. il.1, cxr.3, lit. das. 7.
avt.
uak 541.49 1.b2.29. mJaunmJavas Riamidisa da dihidrazidis koordinaciuli reaqciis unaris kvantur-qimiuri
Seswavla. /k. wereTeli, m. cincaZe, x. kaxiani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 14-30.
mocemulia naxevrad empiriuli AMI meTodiT kvantur-qimiuri gamoTvlebis mixedviT mJaunmJavas diamidisa da
dihidrazidis geometriuli agebuleba, eleqtronuli struqtura da molekuluri eleqtrostatikuri
potencialis (mesp) sivrciTi ganawileba. gansazRvrulia dasaxelebuli ligandebis liTonebTan
koordinirebis SesaZlo SemTxvevebi. il.8, cxr.2, lit. das. 14.
avt.
uak 541.41
1.b2..30. diqlorobis _ (NINNdimeTilacetamid) TuTiis kristaluri da molekuluri struqtura. /m.
cincaZe, v. belski, T. wivwivaZe, T. turiaSvili, d. gulbani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 30-
37.
gaSifrulia Zn Cl2(dmaa)2 kristaluri da molekuluri struqtura. dadgenilia, rom kompleqsSi TuTiis
atomebs aqvT damaxinjebuli tetraedruli koordinacia, warmoqmnili qloris ori atomiT da dmaa
molekulaTa Jangbadis ori atomiT (Zn-Cl=2,239,z-0=1,979A). kuTxeTa aratolfasovneba Seesabameba TuTiis
39
centralur atomTan ori dmaa-s molekulis koordinaciis aratolfasovnebas, romelic ganapirobebs v(CO)
zolis gaxleCas amidebiani liTonebis kompleqsebSi. il.2, cxr.3, lit. das.8.
avt.
b.3. geologia. geodezia
uak 551. 24:553.9 (479.22) 1.b3.31. afxazeT-samegrelos sinklinoriumis geologiuri agebuleba (navTob-gazSemcvelobasTan
dakavSirebiT). /n. jiqia, g. TumaniSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 149-154. _ qarT.
ganxilulia kolxeTis Rrmulis Crdilo-dasavleT periferiasTan dakavSirebuli afxazeT-samegrelos
sinklinoriumis Savi zRvis nawilis geologiuri agebulebis sakiTxebi. moyvanilia sinklinoriumis
teqtonikuri sqema da Semadgeneli elementebis geologiuri agebulebis mokle daxasiaTeba. mocemulia
sinklinoriumis zRvis nawilis navTobgazSemcvelobis perspeqtivebi. il.1, cxr.1, lit. das. 5.
avt.
uak 622.244.442. 1.b3.32. maRali antifraqciuli Tvisebebis mqone sarecxi siTxeebis gamoyeneba WaburRilebis almasuri
gvirgvinebiT burRvisas. /v. xiTariSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 155-159. _ qarT.
naSromSi ganxilulia almasuri gvirgvinebiT saZiebo WaburRilebis burRvisas miRebuli antifriqciuli
Tvisebebis mqone sarecxi siTxeebis danergvis Sedegebi madneul-folodauris spilenZ-baritis polimetalur
sabadoebze. aRniSnuli xsnarebis gamoyenebam mkveTrad Seamcira saburRi iaraRebis vibracia, burRvaze saWiro
simZlavris xarji, grexis momenti, SesaZlebeli gaxda saburRi iaraRis racionaluri brunTa ricxvis
SerCeva, sagrZnoblad amaRlda burRvis meqanikuri siCqare. cxr. 1, il. 3.
avt.
uak 622.244.441.532
1.b3.33. sarecxi siTxeebis nakadis hidravlikuri da reologiuri maxasiaTeblebis gansazRvra. /v.
xiTariSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 66-72.
mocemulia WaburRilebis burRvisas gamoyenebuli sarecxi siTxeebis moZravi nakadis hidrodinamikuri da
reologiuri maxasiaTeblebis gansazRvra eqsperimentuli da Teoriuli gamokvlevebis saSualebiT.
gamokvlevebis Sedegebis danergva warmoebaSi WaburRilebis gayvanisas sagrZnoblad aumjobesebs polimeruli
sarecxi siTxeebiT WaburRilis lulis gawmendas gaburRuli nawilakebisagan, amaRlebs misi burRvis
efeqturobas. il.2, cxr.1, lit. das.4.
avt.
b.4. geografia. kartografia. astronomia
uak 553.982:551.78 (479.22) 1.b4.34. Tbilisis midamoebis paleogenis navTobgazSemcveli danaleqebis liTologiur-stratigrafiuli
daxasiaTeba. /g. sanaZe/. stu-s Sromebi. 1998. _ #3 (419). _ gv. 84-87. _ qarT.
Tbilisis midamoebis paleogenuri naleqebis navTobgazianobisa da liTologiur-stratigrafiuli
daxasiaTebis safuZvelze rogorc gaSiSvlebebSi, aseve WaburRilebSi erTmaneTisgan mkveTrad gansxvavebuli
SemadgenlobiT, faunisturi monacemebiT, eleqtrokerotaJuli maxasiaTeblebiT da petrofizikuri para-
metrebiT gamoiyofa borjomis, dabaxanis, navTluRis da maikopis wyebis qanebi. amasTan, miCneulia, rom
Tbilisis da misi mimdebare qarTlisa da kaxeTis ubnebis farglebSi samrewvelo navTobisa da gazis
sabadoebis Zebnisa da Ziebis perspeqtiul obieqtebs ganlagebis pirobebiT, liTologiuri da koleqtoruli
TvisebebiT warmoadgenen borjomisa da dabaxanis wyebebi. lit. das. 9.
avt.
uak 551.49. 553.7 1.b4.35. aWara-TrialeTis naoWa zonis paleogenuri horizontis Termuli wylebis formirebis sakiTxebi
(komponenturi da faqtobrivi analizi). /m. SaorSaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 70-77. _
qarT.
40
ganxilulia komponenturi da faqtobrivi analizis Sedegebi, moyvanilia korelaciuri matrica. gamoyofilia
miwisqveSa Termuli wylebis formirebis eqvsi faqtori. korelaciuri matricis 75%-s xsnis pirveli sami
faqtori. pirvels narCeni mineralizaciis faqtori ewodeba, meores - karbonatuli warmoSobis am siRrmis
(temperaturis) faqtori, mesames - mantiuri (postvulkanuri) faqtori. il. 1, cxr. 4, lit. das. 7.
avt.
uak 552.321 (479, 22-13)
1.b4.36. xramis kristaluri masivis metamorfitebis Sesaxeb. /T. wuwunava, n. ikoSvili/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #4 (420). _ gv. 78-85. _ qarT.
xramis kristaluri masivis metamorfitebi gneis-migmatituri kompleqsiT da sustad metamorfuli qanebis
teatonikuri qercliTaa warmodgenili. maTi petroqimiuri klasifikaciisa da metamorfizmamdeli bunebis
dasadgenad gamoyenebuli diagramebis safuZvelze gamoTqmulia mosazreba, rom metaqviSaqvebis da biotit-
kordieritiani pladiogneisebis sawyisi qanebi vulkanogenur-danaleqi bunebisaa, xolo biotit-rqatyuariani
kvarc-diorituli gneisebis sawyisi fuZe magmuri qanebis gardaqmnis produqtebia. il. 7, cxr. 1, lit. das.
11.
avt.
uak 552.321 (479.22-13)
1.b4.37. axali monacemebi Sigakavkasiuri masivis xramis kristaluri Sverilis gneisebis Sesaxeb. /d. Se-
ngelia, n. ikoSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 72-79.
pirvelad, xramis kristaluri Sverilis gneisur-migmatitur kompleqsSi dadgenilia kordieritiani
saxesxvaobebi. gneisebis ori geneturi saxeobis – paragneisebisa (biotit-kordieritiani plagiogneisebi) da
orTogneisebis (biotit-rqatyuariani kvarcian-diorituli gneisebi) SedarebiTi mineralogiuri da
petroqimiuri daxasiaTebis safuZvelze naCvenebia, rom hercinuliswina (adrehercinuli) progresuli reg-
ionaluri metamorfizmis Sedegad metapelitebis xarjze yalibdeba praqtikulad erTgvarovani mineraluri
paragenezisiT Cor+Bi+Pl+Q±Or±Cum±Mu warmodgenili biotit-kordieritiani plagiogneisebi da
plagiomigmatitebi, xolo pirveladi magmatitebis – upiratesad rqatyuariani kvarciani dioritebisa da
naklebad dioritebis saxecvlis produqtebia rqatyuariani kvarcian-diorituli gneisebi damaxasiaTebeli
paragenezisiT- Hb±Bi+Pl±Q. il.5, cxr.1, lit. das.7.
avt.
uak 551.24
1.b4.38. Zirulis masivis struqturuli damokidebuleba mezobel rofebTan. /e. vaxania, z. mgelaZe/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 78-80. _ qarT.
Zirulis masivis agebuleba gviCvenebs, rom masivis centralur azevebul, paleozour-kambriul kristalur
fundaments periferiul da sinklinur CaRunvebSi transgresiulad da xarvezebiT adevs mezozour-
kainozouri kompleqsis terigenuli, vulkanogenuri da karbonatuli formaciebi, wyebebi da horizontebi.
faqtiuri masalebis analizma uCvena, rom Zlieri dislokaciis Sedegad iuramdeli warmonaqmnebi Camoyalibda
saqarTvelos beltis fundamentis saxiT, romelic xSirad SiSvldeboda sxvadasxva drois monakveTSi da
irecxeboda. gadarecxili masala monawileobas Rebulobs danaleqi safaris mravali wyebis SemadgenlobaSi.
masivis dasavluri daZirva da daboloeba SedarebiT naTelia da rionis rofisagan savaraudo gurTa-kulbakis
regionuli siRrmuli rRveviT gamoiyofa. aRmosavleTiT maTi daZirvis xasiaTi ufro bundovania. Zirulis
amowevis analizma gviCvena maTi kvaziantiklinuri agebuleba, romlis saboloo Camoyalibeba Suasarmatulis
Semdeg orofazebis gavleniT ganxorcielda. lit. das. 4.
avt.
uak 551.24
1.b4.39. soxumis teqtonikuri amowevis agebulebis struqturis Taviseburebani. /e. vaxania, z. mgelaZe, d.
vaxania/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 68-69. _ qarT.
soxumis teqtonikuri amoweva saqarTvelos beltis kolxeTis zonis erT-erT TvalsaCino
morfostruqturul erTeuls warmoadgens. mis farglebSi araTanabrad SiSvldeba carculi da kainozouri
naleqebi, romelTa siRrmul agebulebaSi monawileobs zedaiuruli okribis wyeba, baiosuri porfirituli
wyeba da qvedaiurul-aalenuri terigenuli seria. es amoweva antiklinuri formisaa, rac mis ZiriTad
Taviseburebas warmoadgens da, garda imisa, rom erTmaneTisagan yofs oCamCirisa da gudauTis rofebs, Tavis
41
SedgenilobaSi aerTianebs bunebaSi mkafiod gamosaxul 6 naoWs. soxumis teqtonikuri amoweva
Camoyalibebulia valaxuri orofazisis Sedegad. lit. das. 5.
avt.
b.5. sabunebismetyvelo da zusti mecnierebebis saerTo da kompleqsuri problemebi
uak 330.1:658
1.b5.40. samecniero-kvleviTi samuSaoebis efeqti. /r. CodriSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _
gv. 215-218.
ganxilulia kvleviTi samuSaoebis efeqtis yvela saxe. Seswavlilia calkeuli efeqtis Taviseburebani. daxa-
siaTebulia kavSiri efeqtsa da efeqturobas Soris. lit. das. 3.
avt.
uak 62.506
1.b5.41. neironisa da neironuli qselis modelirebis principebis Sesaxeb. /o. verulava, r. xuroZe, g. gri-
galaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 117-134. _ qarT.
ganxilulia neironuli qselis midelirebis problema. ganzogadebulia neironisa da neironuli qselebis
midelirebis arsebuli meTodebi da maTi analizis safuZvelze SemoTavazebulia modelirebis principi,
romelic emyareba bunebrivi neironuli qselis rogorc funwciuri, aseve morfologiuri da tipologiuri
Tvisebebis asaxvas adekvaturobis im xarisxiT, ra xarisxiTac cnobilia es Tvisebebi. Semotanilia neironebis
ranJirebis, anu “msgavsis” zoma, es ukanaskneli warmodgenilia ranguli kavSirebis TeoriaSi cnobili e.w.
“mezoblobis” mimarTebiT, romelic faqtiurad warmoadgens submetrikas. Semotanilia da (an) dazustebulia
neironuli qselebis modelirebisaTvis aucilebeli cnebebi, rogorebicaa “martivi” da “rTuli” neironi,
“neironuli Sre”, “neironuli qseli” da sxv. il. 2, cxr.2, lit. das. 14.
avt.
uak 514:681.32 1.b5.42. samganzomilebian sivrceSi rTuli figurebis moZraobis drois realur masStabSi asaxvis meTodi.
/f. kogani, d. raZievski/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 184-185. _ rus.
ganxilulia rTuli samganzomilebiani figurebis moZraobis drois realur masStabSi kompiuteris ekranze
formirebis meTodi.
avt.
uak 621.7.044.2 1.b5.43. zemaRali wnevebis zemoqmedebis pirobebSi daZabul-deformirebuli mdgomareobis gansazRvris
meTodika. /i. CxartiSvili, a. nozaZe, n. kvataia, d. CxartiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv.
130-133.
zemaRali wnevebis zemoqmedebis pirobebSi mimdinare fazuri da polimorfuli gardaqmnebis ganxilva
plastikuri deformaciis TvalsazrisiT moiTxovs daZabul-deformirebuli mdgomareobis gansazRvris axali
meTodikis Camoyalibebas, romelic deformaciis klasikur TeoriaSi arsebuli meTodikisagan principulad
unda iyos gansxvavebuli. deformaciis analizi tardeba plastikuri deformaciis elementaruli aqtis
Sesabamisi sawyisi moculobis doneze. masalebis diskretuli aRnagobis da fizikuri gardaqmnebis maCvenebeli
geometriuli parametrebis sasrulobis gaTvaliswinebiT SemuSavebuli meTodikiT ganisazRvreba: 1)
plastikuri deformaciis elementaruli aqtis Sesabamisi sawyisi moculoba da misi cvlileba; 2)
plastikuri deformaciis sruli energia, rogorc sawyis da saboloo mdgomareobaSi kavSiris energiebis
sxvaoba; 3) Zvris deformacia-savalento kuTxis cvlileba; 4) normaluri da mxebi Zabvebis mniSvneloba.
lit. das. 2.
avt.
42
uak 539.3
1.b5.44. anizotropiul sxeulTa drekadobis TeoriaSi hukis kanonis Sesaxeb. /a. kvaracxelia, g. yifiani, g.
maxaraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 53-56.
ganzogadebuli hukis kanonidan gamomdinare, veqtorul formaSi miRebulia damokidebuleba Zabvasa da
deformacias Soris anizotropiuli masalisaTvis, romelTa izotopis mimarTuleba saerTod ar emTxveva
mocemuli samganzomilebiani sxeulis baziss. lit. das. 4.
avt.
g. mrewveloba. gamoyenebiTi mecnierebebi
g.1. energetika
uak 621.31 1.g1.1. eleqtroenergetikis sfero. /i. ToxaZe/. SaqarTvel.os strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis
centri, biuleteni. – 1999. _ #34. _ gv. 2-30. _ qarT.
1989-96 wlebSi saqarTveloSi eleqtroenergiis warmoeba 15,8 mlrd kvt/sT-dan 7,2 mlrd kvt/sT-mde, xolo
moxmareba 18,2-dan 7,3 mlrd kvt/sT-mde Semcirda. saqarTvelos 319 mdinaris potenciuri energia weliwadSi
159,4 mlrd kvt/sT-s Seadgens. miuxedavad amisa, umniSvneloa maTi gamoyenebis potenciali (6,15% 1994
wels).
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi saqarTvelos energetikis dasafinanseblad gamoyofili kreditebis jamuri
moculoba 200 mln aSS dolars sWarbobs, maT Soris 96 mln aSS dolari ukve aTvisebulia.
aRwerilia eleqtroenergetikis sferos mZime krizisuli mdgomareobis gamomwvevi mizezebi, SemoTavazebulia
krizisis daZlevis ramdenime mimarTuleba: naxSiris mrewvelobis aRdgena, energiis akumulireba. Termuli
wylebis gamoyeneba mosaxleobis gaTbobisa da wyalmomaragebisaTvis, dargis restruqturizacia subieqtebis
privatizaciiT da sxva.
2000 wlisaTvis navaraudevia 9,2 mlrd kvt/sT, 2005 wlisaTvis – 12,8 mlrd kvt/sT da 2010 wlisaTvis –
16,3 mlrd kvt/sT eleqtroenergiis warmoeba.
mocemulia eleqtroenergetikis sferos mdgomareobis amsaxveli statistika da monacemebi privatizebuli
hesebis Sesaxeb.
m. kopaleiSvili
uak 620.9:621.472
1.g1.2. helioenergetikuli resursebis gamoyenebis perspeqtivebi. /l. SalvaSvili/. mecniereba da teqnika. _
1999. _ #4-6. _ gv. 98. _ qarT.
mze energiis miRebis uzarmazari wyaroa, romlis simZlavre 4X1023 kvt-s Seadgens. aqedan dedamiwis wilad
modis 1014 kvt. saSualod dedamiwis 1m2-ze modis 1 kvt mzis energia. dRis astronomiuri xangrZlivoba anda
SesaZlebeli dReRamuri (24 saaTiani) mzis naTeba saqarTvelos teritoriaze erTi wlis ganmavlobaSi
saSualod 15 sT da 16 wT-dan 9 sT da 7 wT-mde meryeobs. mzis naTebis wliuri da Tviuri jamis mixedviT
aRmosavleT saqarTvelos raionebi Savi zRvis sanapirosa da kolxeTis dablobTan SedarebiT, ufro mziania.
mzis naTebis maCveneblebi umTavres raionebSi dekember-TebervalSi 80-120 sT-ia. maqsimaluri jami zafxulis
TveebSi aRiniSneba da Seadgens 225-300 sT, xolo xogjer 300-360 saaTamdec. mzis danadgaris stabiluri
muSaobisaTvis optimalur maCveneblad iTvleba 250 sT da ufro metic. saqarTvelos teritoriaze mosuli
mzis energiis saerTo raodenoba wlis ganmavlobaSi 500-jer aRemateba respublikis wliur moTxovnilebas.
amdenad, respublikaSi mzis energiis gamoyenebas didi perspeqtivebi aqvs. dadgenilia, rom koleqtorebis
tipis heliodanadgarebis muSaobis xangrZlivoba saqarTvelos teritoriaze weliwadSi daaxloebiT 1500-
2200 sT-s Seadgens. mzis radiaciis xangrZlivoba sezonis mixedviT zamTarSi Seadgens 5,2-6,5 sT-s,
gardamaval sezonSi –6,5-7,5 sT-s, xolo zafxulSi _8,2-8,5 sT-s. im sezonebisaTvis, romlebisTvisac mzis
naTebis xangrZlivoba metia an weliwadSi 2000 sT-s uaxlovdeba, ekonomikurad gamarTlebulia mzis
energiis gardamqmneli TiTqmis yvelanairi sistemis gamoyeneba, maT Soris fotoeleqtronuli
gardamqmnelebis principze momuSave eleqtrosadgurebis mSeneblobac ki (jerjerobiT teqnologiuri
43
sirTuleebis gamo Zvirad Rirebuli sistemebia). naklebi naTebis xangrZlivobis dros ekonomikurad
gamarTlebulia Tburi heliodanadgarebis amuSaveba (gasaTbobad, wylis gasacxeleblad, gasaSrobad da a.S.).
dRevandel pirobebSi saTbobze fasebis momatebasTan dakavSirebiT da garemosdacviTi RonisZiebebis Catarebis
aucileblobisagan gamomdinare, saWiroa heliodanadgarebis farTo masStabiT gamoyeneba. saqarTvelos
pirobebSi 1 m2 farTobis mqone mzis Tbur koleqtors wlis ganmavlobaSi SeuZlia 150-200 kg saTbobis
dazogva. misi TviTgamosyidvis vada iqneba 4,2-10 weli navTis, Txevadi airisa da bunebrivi airis dRevandeli
gasayidi fasebis pirobebSi.
d. vawaZe
uak 621.311.22 1.g1.3. Tbofikaciis optimaluri koeficientis gansazRvra energomomaragebis sistemebSi airturbinuli
blok-TecebiT. /g. CitaSvili, g. baduraSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1(417). _ gv. 118-124.
analizurad gansazRvrulia Tbofikaciis koeficientis optimaluri mniSvnelobebi airturbinuli blok-
TecebisaTvis. dadgenilia, rom energetikulad optimaluri Tbofikaciis saaTuri koeficientis sidide
airebis sawyisi temperaturis pirdapirproporciulia, xolo am koeficientis ekonomikurad optimaluri
mniSvneloba maRaltemperaturiani blok-TecebisaTvis erTs uaxlovdeba. il.1, lit. das. 9.
avt.
uak 621.311.22.
1.g1.4. bunebrivi airis potenciuri energiis gamoyenebis efeqtianoba Tbilisis sresSi. /g. CitaSvili, g.
baduraSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 113-121. _ qarT.
ganxilulia Tbilisis sresSi bunebrivi airis potenciuri energiis SesaZlo gamoyenebis teqnikuri aspeqtebi
da ekonomikuri efeqtianoba. analiziT dadgenilia, rom am jerjerobiT gamouyenebeli energoresursis
realizaciiT TbilisSi SesaZlebelia minimum 20..30 mgvt damatebiTi simZlavris miReba. cxr.1, il.5, lit.
das. 7.
avt.
uak 553.981
1.g1.5. bunebrivi airi. /v. kaciaSvili/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #32. _ gv. 2-26. _ qarT.
mocemulia msoflios regionebs Soris bunebrivi airis resursebis ganawilebis mdgomareoba, moZiebuli
maragebis dinamika qveynebis mixedviT, energoresursebis moxmareba maTi saxeobebis mixedviT da prognozi
regionebis mixedviT. aRniSnulia, rom 1990-96 wlebSi msoflioSi navTobis komerciuli maragebi 9,5%
gaizarda, bunebrivi airis ki – 9,6%-iT. mocemulia informacia 1996 wlis mdgomareobiT msoflios sxva-
dasxva regionSi mSenebare milsadenebis Sesaxeb.
aRwerilia kavkasiasa da mimdebare regionebSi (ruseTi, yazaxeTi, TurqmeneTi, uzbekeTi, azerbaijani, Tu-
rqmeneTi, somxeTi, irani, ukraina, saqarTvelo) arsebuli bunebrivi airis resursebi. mocemulia azerbaijanis
satranzito magistraluri milsadenebis ZiriTadi teqnikuri maxasiaTeblebi.
saqarTveloSi arsebuli magistraluri gazsadenis qseli moicavs mTliani teritoriis 40%-s, sadac
mosaxleobisa da samrewvelo sawarmoTa naxevarze metia ganlagebuli. aRniSnulia, rom eqspertTa SefasebiT
saqarTvelos gamanawilebeli qselebis srulyofili reabilitaciisaTvis saWiro Tanxa daaxloebiT 100 mln
aSS dolars Seadgens.
amJamad saqarTvelos teritoriaze mimdinareobs navTobisa da gazis Zebna-Ziebis samuSaoebi mTeli rigi
ucxouri kompaniebis (frontera, remko, kanargo, binifor limitedi, uaithol treidersi da sxv.)
monawileobiT. varaudoben, rom saprognozo resursebi mxolod aRmosavleT saqarTvelos teritoriaze 98
mlrd m3 Seadgens. garda amisa saqarTvelos gaaCnia bunebrivi airis tranzitis SesaZlebloba da potencia.
m. kopaleiSvili
44
g.2. eleqtroteqnika. eleqtronika. radioteqnika. kavSirgabmuloba
uak 347.218/.23:338.47
1.g2.6. saqarTvelo – telekomunikaciis seqtoris privatizebis gzebi. saqarTvelos telekomunikacia. –
1999. _ #1. _ gv. 14-15. _ qarT.
mocemulia saqarTvelos telekomunikaciis seqtoris privatizebis sxvadasxva modeli: `saqarTvelos
telekomis~ ganmxoloebiTi privatizeba, Sps `saqarTvelos telekomis~ da Sps `saqarTvelos
eleqtrokavSiris~ Serwyma, Sps `saqarTvelos eleqtrokavSiris~ gardaqmna axal saerTaSoriso operatorad
da sxv.
m. kopaleiSvili
uak 338.47
1.g2.7. axali msoflio axali resursebiT. saqarTvelos telekomunikacia. – 1999. _ #1. _ gv. 16-19. _
qarT.
mocemulia eleqtrokavSirgabmulobis dargSi vaWrobis mniSvneloba da upiratesoba, daxasiaTebulia
aRniSnuli dargis sxvadasxva sfero (mowyobilobaTa gayidva, kavSirgabmulobis momsaxurebis miwodeba) da
warmoCenilia misi mzardi roli rogorc finansuri, ise momxmareblisaTvis mniSvnelobis TvalsazrisiT.
Camoyalibebulia Tavisufali vaWrobisa da Ria bazris upiratesobani: SedarebiT dabali fasebi da farTo
arCevani, axali SesaZleblobani investorebisaTvis da ekonomikuri ganviTarebis maRali tempebi. ganxilulia
eleqtrokavSirgabmulobis saerTaSoriso organizaciis mniSvneloba telekomunikaciis sferoSi vaWrobis
ganviTarebis, mravalmxrivi bazrisa da saboloo jamSi, globaluri sainformacio sazogadoebis SeqmnaSi.
m. kopaleiSvili
uak 621.397.13
1.g2.8. saqarTvelos telecentris sadReiso problemebi. /n. berikaSvili/. saqarTvelos telekomunikacia. –
1999. _ #1. _ gv. 38. _ qarT.
mocemulia saqarTvelos telecentris finansuri problemebi, aRniSnulia, rom Tbilisis anZa gadatvirTulia
sxvadasxva tipis mauwyeblobiTi radioaparaturiT. rogorc adgilobrivi, aseve ruseTis telekompaniebi cudi
gadamxdelebi arian, ris gamoc Zneldeba moZvelebuli aparaturis Secvla. TbilisSi dResdReobiT muSaobs 4
metruli, 15-mde decimetruli arxi.
m. kopaleiSvili
uak 621.396.43
1.g2.9. radio-sareleo xazi saqarTveloSi. /r. gamsaxurdia/. saqarTvelos telekomunikacia. – 1999. _ #1. _
gv. 35. _ qarT.
aRwerilia Tbilisi-quTaisis radiosareleo xazis maxasiaTeblebi, sadgurebis marTvisa da meTvelyureobis
centris SesaZleblobebi. xazs aSenebs `saqarTvelos telekomi~ germanul firmasTan `simensi~ erToblivad.
proeqti mniSvnelovania rogorc trans-azia-evropis (TAE) optikur-boWkovani sakabelo proeqtis
rezervirebis saukeTeso varianti.
m. kopaleiSvili
uak 551.521.3:535.36
1.g2.10. radiogamosxivebis gabneva araerTgvarovan brtyel fenaSi arsebul siCqaris fluqtuaciaze. /J.
diasamiZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 9-13.
ganxilulia eleqtromagnituri talRebis gamosxivebis gabneva sasruli sisqis SemTxveviT-araerTgvarovan
fenaSi gavlisas, sadac xdeba siCqaris fluqtuacia. miRebulia gabneuli gamosxivebis sivrciT-droiTi
speqtris analizuri gamosaxuleba nebismieri korelaciuri funqciisaTvis. daxasiaTebulia kerZo SemTxvevebi
viwro da farTozoliani procesebisaTvis, agreTve araerTgvarovnebebis ganivi gadatanebi. lit. das.4.
avt.
uak 66.046.516
1.g2.11. ZnS-is B+ da In
+ ionebiT implatacia. /T. buTxuzi, n. kekeliZe, m. SarvaSiZe, e. CikoiZe, l. trapaiZe,
l. afciauri/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ #1-3. gv. 58. _ qarT.
ZnS naxevargamtarSi eleqtronuli gamtarianobis marTvis SesaZleblobaTa gamokvlevis mizniT gamoyenebulia
B+-iTa da In
+-iT ionuri legirebis meTodi, romlebic Caenacvlebian TuTias da ZnS-is akrZalul zonaSi
45
donorul doneebs qmnian. Seswavlilia legirebis teqnologiuri Taviseburebani da legirebuli fenebis
eleqtruli da optikuri Tvisebebi. B+ ionis SeWrisas gisosi naklebad damaxinjdeba, vidre In
+-ionis
SeWrisas, amasTan, gacilebiT metia legirebis siRrme. TermodimfuziiT B+-iT legirebisas Zns-is nimuSebis
eleqtrogamtarobis cvlileba ar SeimCneva.
d. vawaZe
uak 621. 372.8 1.g2.12. or paralelurdanakargebian dieleqtrikul cilindrze daxrilad dacemuli eleqtromeqanikuri
talRis difraqcia. /S. dekanosiZe, g. kekelia/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 195-200. _ qarT.
ganixileba difraqciis amocana, rodesac brtyeli elqtromagnituri talRa daxrilad ecema or paralelur,
danakargebian dieleqtrikul cilindrs. gaTvaliswinebulia, rom am SemTxvevaSi gabneuli veli ECT-
talRebTan erTad unda Seicavdes TM-talRebsac. gamoyvanilia gabnevis maxasiaTeblis saangariSo formula.
il. 1, lit. das. 9.
avt.
uak 621.372.8 1.g2.13. danakargebiani dieleqtrikuli cilindrebisagan Sedgenil periodul meserze daxrilad dacemuli
eleqtromagnituri talRis difraqcia. /S. dekanosiZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 188-195.
_ qarT.
mkacri maTematikuri midgomiT miRebulia danakargebiani dieleqtrikuli cilindrebisagan Sedgenil
periodul meserze brtyeli eleqtromagnituri talRis difraqciis amocana (talRa mesers daxrilad ecema).
naCvenebia, rom am dros gabneul velSi TE-talRebTan erTad TM-talRebic warmoiqmneba. gamoTvlilia
gabneuli velis amplituduri speqtri, romelic Seicavs multipoluri speqtris koeficientebs. es
koeficientebi akmayofileben predholmis tipis usasrulo alagebul gantolebaTa sistemas, romlis
amonaxsni SeiZleba moiZebnos egm-ze reduqciis meTodiT. il. 1, lit. das. 10.
avt. uak 681.621.390 1.g2.14. ormxriv nabeWd firfitebze Sridan Sreze gadasasvleli naxvretebis ricxvis minimizaciis
amocanis gadawyvetis erTi meTodis Sesaxeb. /d. vefxvaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 169-
175.
SemoTavazebulia Tanamedrove eleqtronuli gamomTvleli aparaturis ormxriv nabeWd firfitebze Sridan
Sreze gadasasvleli naxvretebis ricxvis minimizacis amocanis gadawyvetis meTodi, romelic dafuZnebulia
ormxrivi nabeWdi firfitebis trasirebuli topologiuri suraTis grafebiT warmodgenis principze da
aseTi warmodgenis SemTxvevaSi wrfiv segmentTa optimaluri ganSrevebis gazrdili SesaZleblobis
safuZvelze uzrunvelyofs Sridan Sreze gadasasvleli naxvretebis ricxvis Semcirebas. il.6, lit. das. 2.
avt.
g.3. avromatika da telemeqanika. gamoTvliTi teqnika
uak 621.9:658.512.011.56
1.g3.15. integrirebuli CAD/CAM sistemebis ganviTarebis tendenciebi. /a. SarmazanaSvili/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #1 (417). _ gv. 100-110.
ganxilulia teqnologiuri procesebis kompiuteruli daproeqtebis axali, sakonstruqtoro-teqnologiuri
modulebis meTodologia, romelic mmarTveli programebis saimedoobisa da meqanikuri damuSavebis
procesebis ekonomikuri efeqtianobis amaRlebis saSualebas iZleva. il.8, lit. das.8.
avt.
uak 681.32
1.g3.16. IBM PC grafikuli kontroleris pirdapiri marTva. /n. kilaZe/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn.
akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 145-149. _ rus.
46
ganxilulia moTxovnebi, romlebic ganapirobeben grafikuli kontroleris pirdapiri marTvis saWiroebas
rTuli gamosaxulebebis ekranze formirebisaTvis. aRwerilia IBM PC tipis grafikuli kontroleris str-
uqtura. ganxilulia mTavari registrebis funqcionaluri daniSnuleba da maT mier Sesrulebuli operaciebi.
avt.
uak 621.01
1.g3.17. manipulatorebis manipulaciuroba. /o. gogoZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 122-128.
_ qarT.
manipulaciuri sistemis manipulaciurobis Tvisebebis safuZvelze analizurad gansazRvrulia manipulatoris
satacis mdebareoba da orientacia rogorc moZrav, ise uZrav sakoordinato sistemaSi; gamoyvanilia satacis
centris mdebareobis ganmsazRvreli rekurentuli formulebi. gansazRvrulia agreTve satacis orientacia.
miRebuli SedegebiT SeiZleba Catardes manipulaciurobis analizi: 1. manipulaciurobis Sefasebis gamoTvla;
2. orientirebis operaciebis parametrebis dasaSvebi mniSvnelobebis gansazRvra; 3. manipulaciuri sistemis
romelime konfiguraciis SerCeva. il. 2, lit. das.4.
avt.
uak 621.01
1.g3.18. manipulatorebis kinematikis Sebrunebuli amocana. /o. gogoZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417).
_ gv. 87-94.
manipulatorebis kinematikis Sebrunebuli amocana amoxsnilia eqvsi Tavisuflebis xarisxis mqone
manipulatorisaTvis gamomavali rgolis moZraobis daSliT (difrencirebiT) xelisa da mtevnis moZraobebad,
rogorc sam Tavisuflebis xarisxis mqone sistemad. pirvel etapze ganisazRvreba sataciis centris
mdebareobis veqtori mtevnis parametrebis mixedviT. meore etapze gamoiTvleba mtevnis fardobiTi moZraobis
parametrebi, rogorc mocemuli da gansasazRvri sakoordinato sistemebis ortebs Soris kuTxeebi. amocana
sistemebisaTvis amoxsnilia brunviTi wyvilebiT, magram miTiTebulia, rom winsvliTi wyvilebis SemTxvevaSi
amocanis amoxsna martivdeba. il.2, lit. das.4.
avt.
uak 681.586. 787.313.621.398
1.g3.19. aditiuri urTierTinduqciuroba kuTxuri gadaadgilebis pirvelad gardamqmnelSi. /m. cercvaZe, o.
labaZe, g. kublaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 111-113. _ qarT.
ganxilulia aditiuri urTierTinduqciurobis gansazRvris meTodi marTkuTxa kveTis mqone koWebisaTvis
superpoziciis principis gamoyenebiT. miRebulia saTanado maxasiaTebeli kuTxuri gadaadgilebis pirveladi
gardamqmnelisaTvis, romlis gamoyeneba SesaZlebelia obieqtis kuTxuri mdebareobis kontrolisaTvis
avtomaturi marTvis sistemebSi. il. 2, lit. das. 2.
avt.
g.4. samTo saqme. metalurgia. qimiuri mrewveloba
uak 622.7. uak 621.928 1.g4.20. bajiTis sabados kvarcis qviSis gamdidrebis teqnologiis damuSaveba TeTri da ufero minis
warmoebisaTvis saWiro kondiciuri koncentratis miRebis mizniT. /n. samxaraZe, j. SerazadiSvili, T.
kostava/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 61-62.
SemuSavebulia bajiTis sabados kvarcis qviSis gamdidrebis teqnologiuri sqema, romelic uzrunvelyofs
TeTri da ufero minis warmoebisaTvis saWiro kondiciuri koncentratis miRebas. Teoriuli da
eqsperimentuli kvlevebis safuZvelze dadginda gamdidrebis eleqtromagnituri separaciis upiratesoba sxva
meTodebTan SedarebiT. miRebulia kvarcis qviSis koncentrati masSi SiO2-is 98,5%, Fe2O3 araumetes 0,05%
da Al2O3 0,2% SemcvelobiT.
avt.
uak 622.7.
1.g4.21. madnis dawvrilmanebis Ria ciklis optimaluri marTvis sakiTxisaTvis. /l. guCua/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #2 (418). _ gv. 142-145. _ qarT.
47
statiaSi ganxilulia Ria ciklSi momuSave wisqvilis swrafqmedebis mixedviT optimaluri marTvis
sakiTxebi. swrafqmedebis mixedviT optimaluri marTvisa da proporciuli regulatoriT regulirebisaTvis
Catarebulia gaTvlebi da agebulia gardamavali maxasiaTeblebi. naCvenebia ganxiluli teqnologiuri
ciklisaTvis swrafqmedebis mixedviT optimaluri marTvis upiratesoba, il. 5, lit. das. 1.
avt.
uak 553.981/982 (479.22)
1.g4.22. samxreT kaxeTis Siraqis wyebis navTobgazSemcvelobis Sesaxeb. /g. sanaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998.
_ #1 (417). _ gv. 57-60.
Siraqis wyebis rogorc gaSiSvlebuli, aseve WaburRilebis mier gaxsnili Wrilebis SeTavsebis safuZvelze,
adre eqspluatirebuli horizontebidan narCeni navTobis modenis gazrdis mizniT, SemoTavazebulia daxrili
WaburRilebis burRva. agreTve Wrilisa da SesaZlo navTobgazianobis Seswavlis mizniT, rogorc Siraqis
wyebis qveda sarTulisTvis, aseve mirzaanis sabadosa da samxreT kaxeTis mimdebare struqturebis molasuri
kompleqsis ufro Zveli naleqebis gamokvlevisaTvis rekomendebulia saZiebo WaburRilis burRva. lit. das
10.
avt.
uak 622. 323. 1.g4.23. damuSavebis sxvadasxva stadiaze navTobis budobidan amoRebuli siTxis gawylovanebis
gaangariSebaTa sizustis damokidebuleba fenis SeRwevadobis speqtris gansazRvris cdomilebaze. /g.
durgliSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 58-63. _ qarT.
faqtiuri SeRwevadobis speqtris mixedviT Sedgenil iqna xuTi sxvadasxva varianti, raTa dagvedgina fenis
SeRwevadobis speqtris cdomilebis gavlena amoRebuli produqciis gawylovanebis sizusteze, rogorc bu-
dobis damuSavebis mTeli periodis manZilze, ise calkeuli stadiebis SemTxvevisaTvis. magaliTisTvis
SerCeul iqna CeCneT-inguSeTis “starogrozneckis” zedacarculi budobis faqtiuri SeRwevadobis speqtri.
il. 1, cxr. 2, lit. das. 3.
avt.
uak 622.233.519.21.
1.g4.24. samSeneblo da mosapirkeTebeli qvebis mompovebeli kopleqsis Semadgenlobis da maTi Sesabamisi
damuSavebis racionaluri sistemis gansazRvra. /n. boWoriSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _
gv. 80-84. _ qarT.
mocemulia eklaris saSeni da mosapirkeTebeli qvebis karierze, napralian qanebSi, sayelavi manqana urali-33,
qvis mWreli manqana CM-428 kompleqsis racionalurad gamoyenebis gamokvlevebi. eqsperimentebisa da
kvlevebis Sedegad dadgenilia mompovebeli kompleqsis damuSavebis racionaluri sistemebi karierze
blokebis mopovebis mwarmoeblurobis gazrdis mizniT. il. 3, cxr. 2.
avt.
uak 624.19. 1.g4.25. samTo masivis gravitaciuli wneva da sagvirabo konstruqciebis muSaobis reJimebi mdgrad
qanebSi. /T. WuraZe, z. kviriaSvili/. stu-s Sromebi. 1998. _ #2 (418). _ gv. 170-181. _ qarT.
ganxilulia mdgrad qanebSi sagvirabo konstruqciebis muSaobis reJimebi. damuSavebulia samagrTan qanebis
masivis urTierTqmedebis ganzogadebuli diagrama, romelic grafikulad asaxavs Tarazuli gamonamuSevrebis
samagris muSaobis sam reJims, samagrisa da qanis erToblivi deformaciebis, kombinirebul da mocemuli
datvirTvebis reJims, romelic gansxvavdeba arsebuli diagramebisagan imiT, rom saSualebas iZleva,
gaTvaliswinebul iqnes agreTve samagris muSaobaSi CarTvamde gaumagrebeli gamonamuSevris konstruqciis
sawyisi wanacvlebac. il. 3, lit. das. 2.
avt.
uak 669.168.
1.g4.26. manganumis oqsidebis silikoTermuli aRdgenis procesis Termodinamikuri analizi. /d.
cagareiSvili, n. wereTeli, s. mazmiSvili, r. mazmiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 45-50.
_ qarT.
48
mocemulia oqsidebidan manganumis silikoTermuli aRdgenis procesis klasikuri Termodinamikuri
gaangariSeba siliciumis monooqsidisa da manganumis orTosilikatis gaTvaliswinebiT. lit. das. 3.
avt.
uak 669.054.669.558.
1.g4.27. manganum-silicium-aluminiani kompleqsuri ligaturis miReba. /o. miqaZe, T. cercvaZe, b.
gogiCaiSvili, T. buCukuri/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 43-45. _ qarT.
Cvens mier warmodgenili iyo kazmis Sedgeniloba Mn-Si-Al Senadnobis gamosadnobad. ligatura miRebulia
feromanganumis warmoebis mtvrisagan meoreuli aluminis warmoebis nedleulis anacerisa da bariumis
Semcveli madnis kudebisagan. gamodnobili foladi gamoiyeneba modificirebisa da ganJangvisaTvis. mocemulia
gamodnobili foladis araliTonuri CanarTebis raodenobrivi analizi da dadgenilia, rom igi 50...60%-iT
Semcirda. lit. das. 3.
avt.
uak 669.168
1.g4.28. manganumis oqsidebis silikoTermuli aRdgenis procesis eqsperimentuli gamokvleva. /n. we-
reTeli, s. mazmiSvili, r. mazmiSvili, n. svaniZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 20-23. _ qarT.
maRaltemperaturuli derivatografis gamoyenebiT dadgenilia manganumis oqsidebis silikoTermuli aRdgenis
procesis Tburi efeqtis Sesabamisi temperaturebi. il. 2, lit. das. 5.
avt.
uak 669.743.
1.g4.29. silikomanganumis warmoebis nayari widis plazmuri meTodiT gadamuSaveba. /r. labaZe, g. zviadaZe,
v. kovaliovi, v, diatlovi, i. vlasovi/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 61-64. _ qarT.
Catarebulia silikomanganumis nayari widis 250 kvt simZlavris WaSvur plazmur RumelSi gadamuSavebis
cdebi. dnoba tardeboda barbotaJuli da uwyveti karboTermuli aRdgenis reJimiT. dasabuTebulia uwyveti
karboTermuli aRdgenis reJimis upiratesoba, kerZod, misi maRali teqnikur-ekonomikuri maCveneblebi iafi
nedleulis gamoyenebis, ZiriTadi elementebis amoRebis maRali xarisxis da dabalfosforiani Senadnobis
miRebis gamo. cxr. 3, lit. das. 2.
avt.
uak 621.771.011
1.g4.30. eleqtroglinvis srulyofili teqnologiis damuSaveba da Tbofizikuri amocanis kvleva. /a.
nozaZe, n. vaSakiZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417) _ gv. 136-140.
glinvis dros damuSavebulia zolis eleqtrokontaqturi gaxurebis efeqturi xerxi, romelic kargad
aregulirebs xurebis temperaturas. gamokvleulia Tbofizikuri amocana da moyvanilia temperaturis
ganawilebis gansazRvris meTodika. il.2, lit. das. 4.
avt.
uak 621. 771.
1.g4.31. deformaciis siCqaris gavlena reducirebis procesze. /a. TuTberiZe, T. cercvaZe/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #2 (418). _ gv. 46-50. _ qarT.
naCvenebia, rom glinebis wriuli siCqaris gazrdasTan erTad Txelkedliani milebis Setacebis momentSi,
kedlis adgilobrivi SetyleJis procesi gadadis sqelkedliani milebisaTvis damaxasiaTebel procesSi.
madeformirebeli Zalebis myisieri modebis adgilebSi (gamSvebebTan) viTardeba liTonis adgilobrivi
gamtkiceba, romelic, miuxedavad temperaturuli zemoqmedebisa, ver aswrebs relaqsacias. deformacia
mimdinareobs mTel ganivkveTze ovalwarmoqmnis gziT. il. 1, lit. das. 7.
avt.
uak 621.774.35
1.g4.32. avtomatdganis glinebis milis Setacebisas Sebijgebis Zalebis gaangariSeba. /a. TuTberiZe, s.
mebonia, a. gagniZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417) _ gv. 141-147.
mocemulia kalibris mxridan milze moqmedi Sebijgebis Zalebis gaangariSebis meTodika. am Zalebis
zemoqmedebis Sedegad Txelkedliani milebi ganicdis adgilobriv gabrtyelebas da Setaceba mimdinareobs
milis ganivi kveTis mdgradobis dakargvis zRvarze. sqelkedliani milebi deformirdeba mTel konturze
49
(ovalis warmoqmna). aRniSnuli Zalebis gaangariSeba da regulireba uzrunvelyofs milis Setacebis
normalur mimdinareobas. il.2, lit. das.5.
avt.
uak 669.1
1.g4.33. aglomeratis miReba kazmSi rkinis xenjis gazrdili Semcvelobis pirobebSi. /i. TvalavaZe, m. mi-
ndeli, m. lomTaTiZe, T. cercvaZe/. stu-s Sromebi _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 54-58. _ qarT.
rusTavis metalurgiuli kombinatis saaglomeracio fabrikaSi Catarda samrewvelo cdebi saaglomeracio
kazmis Secxobis teqnologiaze rkinis xenjis gazrdili raodenobis gavlenis dasadgenad. rkinis xenjis
TandaTanobiT gazrda xdeboda 10 t/sT-iT zaporoJies saaglomeracio madnis xarjze 100 t/sT-dan 20 t/sT-
mde SemcirebasTan erTad. cdebis Sedegebma gviCvena, rom saaglomeracio kazmSi rkinis xenjis Setana 30...40
t/sT-is raodenobiT (kazmis wonis 20...30%) iwvevs aglomeratSi rkinis Semcvelobis 3-4%-iT gazrdas,
saaglomeracio manqanis mwarmoeblurobis, agreTve vargisi aglomeratis gamosavlisa da simtkicis gazrdas,
koqswvrilas xarjisa da aglomeratis TviTRirebulebis Semcirebas. cxr. 3, lit. das. 1.
avt.
uak 669.017:669.558 1.g4.34. aluminis Semcveli egzoTermuli widawarmomqmneli narevebiT Txevadi foladis Rumelgare
rafinirebis Seswavla. /T. cercvaZe, b. gogiCaiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 18-20. _
qarT.
warmodgenilia meoradi aluminis Semcveli egzoTermuli widawarmomqmneli narevis racionaluri
Sedgeniloba. ganxilulia Txevadi foladis damuSavebis meTodi, Seswavlilia damuSavebuli foladis
desulfuraciis xarisxi, araliTonuri CanarTebis raodenoba da maTi Sedgeniloba. il. 1, cxr. 3, lit. das.
7.
avt.
uak 621.967
1.g4.35. rgoluri formis zusti namzadebis miRebis axali xerxis damuSaveba. /z. lomsaZe/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #3 (419) _ gv. 38-41. _ qarT.
damuSavebulia milebisagan zusti formisa da zomebis mqone rgoluri namzadebis miRebis originaluri
xerxi, sadac danawevrebis zonaSi milis miwodebisas, CamosaWreli namzadis Siga zedapiris dakalibrebasTan
erTad, adgili aqvs misi gare zedapiris dakalibrebas reducirebis gziT. ZvriT Wris arsebul xerxebTan
SedarebiT, SemoTavazebuli xerxi saSualebas iZleva rogorc Cveulebrivi, ise saSualo sqelkedliani
(S/D≥0,12) milebisagan miRebul iqnas zusti geometriuli zomebis mqone, maRali xarisxis rgoluri
namzadebi maTi fardobiTi sigrZis (L/D) farTo diapazonSi. il. 1, lit. das.3.
avt.
uak 669.017.554.620.192.3 1.g4.36. kompleqsur SenadnobebSi manganumisa da siliciumis Tanafardobis gavlena damuSavebuli
foladis araliTonuri CanarTebis raodenobaze. /T. cercvaZe, b. gogiCaiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _
#3 (419). _ gv. 41-43. _ qarT.
araliTonuri CanarTebi foladSi damokidebulia ganmJangavis Sedgenilobaze. Cvens mier Seswavlil iqna
kompleqsuri Senadnobis Mn:Si Tanafardobis gavlena damuSavebuli foladis araliTonuri CanarTebis
raodenobaze. eqsperimentebi tardeboda maRaltemperaturul tamanis RumelSi azotis atmosferos pirobebSi.
eqsperimentis Sedegebma gviCvena, rom racionaluria damokidebuleba Mn:Si=1,1. amasTanave, araliTonuri
CanarTebis Tanafardoba minimaluria. cxr. 2, lit. das. 5.
avt.
uak 54-19
1.g4.37. erTfaziani naerTebis miReba Ti-l-is sistemaSi. /l. oniaSvili, g. varSalomiZe, z. aslamaziSvili,
e. quTelia, g. oniaSvli/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ #4-6. _ gv. 71. _ qarT.
sistemaSi interliTonuri Ti-Al Senadnobebis sistemaSi farTo gamoyenebas, romlebic Seucvlelia aviaciaSi,
kosmosur da saraketo teqnikaSi, xels uSlis maTi miRebis teqnologiis sirTule. naklebad mwarmoebluri
da energotevadi tradiciuli dnobis teqnologiis sanacvlod, SemuSavebulia martivi teqnologia organuli
50
nivTierebebisa d masalebis TviTgavrcelebadi maRaltemperaturuli sinTezis procesis gamoyenebiT. inertul
areSi miRebul iqna erTfaziani naerTebi. produqtis forovani struqturis gamo Seqmnil danadgarSi
gaTvaliswinebulia kompatirebis SesaZlebloba 0,5X105 pa wnevis SualedSi. miRebuli masala warmoadgens
Ti-Al-is fazas, romlis marcvlis zoma 15 mkm-s ar aRemateba. egzoTermuli reaqciis xarjze warmoqmnili
maqsimaluri temperatura sinTezis dros udris 1200-12500C.
d. vawaZe
uak 669.114.6 1.g4.38. eleqtronuli mikroskopis meTodiT naxSirbadovan foladebSi martensitis daSlis sawyisi
etapebis kvleva. /e. quTelia, T. ZigraSvili, b. quTelia, k. demirkiriani, T. kukava/. _ stu. _ qarT.
naxSirbadovan foladebSi martensitis daSlis sawyisive periodSi karbidul fazas aqvs cementitis
kristalis struqtura. es struqtura formulirdeba ramdenime etapad martensitis tetragonaluri gisosis
gardaqmnisas cementitis gisosad bagariacvis meqanizmis Sesabamisad Sualeduri geqsagonaluri E-karbidis
warmoqmnis gareSe. kristaluri struqturebi da fazebis morfologia Seiswavleboda gamWvirvi
eleqtronuli mikroskopiis maRali mkafioobisas, muqi velis (ares) meTodiT, difraqciis eleqtronuli
gamosaxviT, modelirebulebs kompiuterze, furies swraf gardaqmnas optikuri analogebis difuzuri
ganbnevis modelirebisaTvis da procesebze pirdapiri dakvirvebiT mikroskopis svetSi.
d. vawaZe
uak 538.945:621.315.612
1.g4.39. CaO danamatis moqmedeba zegamtar YBa2Cu3O7-∆ keramikis Tvisebebze. /v. jRamaZe, n. margiani, i.
mJavanaZe, n. sabaSvili, g. SurRaia, g. tabiZe/. saqarTvelos mecnierebis akademiis kibernetikis inst.
SetyobinebaSi ganixileba CaO danamatis moqmedeba zegamtar YBa2Cu3O7 keramikis Tvisebebze. YBa2CuxCa3Oy
sistemis kritikuli temperatura dabldeba X-is gadidebiT 88,7 er (X=0) 84,4 er-mde (X=0,4). CaO-s
damateba YBa2Cu3O7-∆ -Si aumjobesebs muxtis transportirebis pirobebs normalur pirobebSi.
d. vawaZe
uak 663.14.039.38
1.g4.40. adsorbentebi analcimis modificirebuli formebis fuZeze (safuZvelze). /v. ciciSvili, n. dola-
beriZe, m. aleliSvili, d. WipaSvili, g. cincvalaZe, g. sturua, m. niJaraZe, n. gigolaSvili, g. mirZveli/. _
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis p. meliqiSvilis saxelobis fizikuri da organuli qimiis instituti. _
qarT.
mJavuri (marilmJava, xsnarebis koncentracia 0,1-5 N) da Termuli (300-800 Co) damuSavebiT miRebulia da
CaCubeTis (saqarTvelo) gelaTis sabadoebis analcimebis modificirebuli formebi. im kvlevis Sedegebis
Sedegad, miRebuli masalebi, romlebic Catarda rentgenografiuli meTodebiT, ik-speqtroskopiiT, Termuli
analiziT da wylisa da benzolis adsorbciiT, warmoadgenen mezoforovan adsorbentebs sakmarisi adsorbciu-
li tevadobiT.
d. vawaZe
g.5. manqanaTmSenebloba. xelsawyoTmSenebloba
uak 539.3
1.g5.41. kompresoris barbacas dinamikuri mdgradobis problema. /T. bacikaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2
(418). _ gv. 90-100. _ qarT.
ganxilulia axali tipis kompresoris barbacas mdgradoba, romelic muSaobs xangrZlivi da dinamikuri
datvirTvebis reJimSi. saangariSo sqemis SerCevis dros mxedvelobaSi aris miRebuli montaJiT gamowveuli
Reros sawyisi gamrudeba, rac arTulebs mdgradobis pirobebs. gamoyvanilia barbacas sakuTari ganivi
rxevebis gantoleba Reros sawyisi CaRunvebis gaTvaliswinebiT. ganxilulia mapulsirebeli (mfeTqavi) grZivi
Zalis moqmedeba. il. 8, lit. das. 3.
avt.
51
uak 629.7.015.
1.g5.42. TviTmfrinavis horizontaluri frenis poliara. /u. roiniSvili, g. sanaZe/. stu-s Sromebi _ 1998.
_ #4 (420). _ gv. 107-109. _ qarT.
gaanalizebulia TviTmfrinavis horizontaluri frenis poliara, romelic gvaZlevs TviTmfrinavis ZiriTadi
aerodinamikuri maxasiaTeblebis (amwevi Zalis koeficienti, Subluri winarobis koeficienti da Setevis
kuTxe) da horizontaluri frenis reJimis (siCqaris) SerCevis saSualebas. naSromis praqtikul mniSvnelobas
warmoadgens misi gamoyenebis SesaZlebloba TviTmfrinavis daproeqtebis dros. il. 3, lit. das. 4.
avt.
uak 629. 735.33
1.g5.43. TviTmfrinavebis gabarituli proporciebis Sesaxeb. /a. beTaneli, g. sanaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998.
_ #3 (419). _ gv. 131-138. _ qarT.
Catarebulia Tanamedrove (1970 wlis Semdeg gamoSvebuli) TviTmfrinavebis gabarituli proporciebis
statistikuri analizi (frTis gaqanis ℓ da TviTmfrinavis sigrZis L fardobani). mecnieruli siaxle is aris,
rom dadgenilia gabarituli proporciebis oqros kveTis kanonisadmi daqvemdebareba, gansazRvrulia, rom
bgeramdeli siCqareebisaTvis ganmsazRvreli faqtoria ℓ/L, xolo zebgeriTi siCqareebisaTvis L/ℓ praqtikuli
mniSvneloba mdgomareobs TviTmfrinavis geometriuli modelis da Sesabamisad TviTmfrinavis daproeqtebis
avtomatizebuli sistemis geometriis funqciuri blokis srulyofis SesaZleblobaSi. il. 4, cxr. 1, lit.
das. 7.
avt.
uak 629.7.015
1.g5.44. TviTmfrinavis sivrciTi manevrireba. /u. roiniSvili, g. sanaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4
(420). _ gv. 104-107. _ qarT.
gaanalizebulia TviTmfrinavis sivrciTi manevrirebisa da gadamettvirTebis mniSvnelovani sakiTxebi.
SemoTavazebulia TviTmfrinavis sivrciTi manevrirebis maCveneblebis dadgenis SesaZlebloba. miRebuli
Sedegebi SeiZleba gamoyenebul iqnas TviTmfrinavebis daproeqtebis dros. il. 3, lit. das. 3.
avt.
uak 629. 735.33
1.g5.45. M ricxvis gavlena TviTmfrinavis frTis geometriul maxasiaTeblebze. /g. sanaZe/. stu-s Sromebi.
_ 1998. _ #3 (419). _ gv. 139-145. _ qarT.
sxvadasxva tipis TviTmfrinavebis frTebis geometriuli maCveneblebis statistikuri analizis safuZvelze
dadgenilia Tanamedrove TviTmfrinavebis frTebis geometriuli maCveneblebis (frTis wagrZeleba, Seviwroeba
da isriseburoba) diapazonebi da maTi cvlilebebis kanonzomierebebi m ricxvis zrdasTan erTad. naSromis
praqtikul mniSvnelobas warmoadgens miRebuli Sedegebis safuZvelze TviTmfrinavis avtomatizebul
daproeqtebaSi frTis geometriuli modelis Seqmnis srulyofis SesaZlebloba il. 4, lit. das. 4.
avt.
uak 629.115.004 1.g5.46. Zravisa da transmisiis xangamZleobis amaRleba avtomobilis eqspluataciis dros misi
mimuSavebis racionalizaciiT. /a. ratmani, j. iosebiZe, r. TedoraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _
gv. 146-147. _ qarT.
avtomobilis Zravisa da transmisiis xangamZleobis gazrda, rac miiRweva eqspluataciaSi transmisiis
uSualo gadacemaTa ricxvis SemcirebiT, erTdroulad ganapirobebs misi sawvavis ekonomiurobis gazrdas.
amitom quTaisis saavtomobilo qarxnis mier kaz-4540 avtomobilisTvis miRebulia Zravis muxla lilvis
brunvis optimaluri sixSire 1600-2300wT-1 sazRvrebSi. SemoTavazebulia kaz-4540, kamaz-5320, kamaz-53212
avtomobilebis (romelTa Zravebis nnom=2600 wT.–1 ), agreTve mil-433 100 avtomobilis (romlis Zravis
nnom=2 8000 wT –1) Zravis muxla lilvis brunvis optimaluri sixSiris Semcireba. maTi Zravebis
mosaxmarisebis procesis racionalizaciis dros, saxeldobr, sagarantio gadarbenis periodSi, rac Seadgens
30 000 km-s. lit. das.5.
avt.
52
uak 621.791.76.042
1.g5.47. КАЗ-4540 avtomobilis kabinis SeduRebis reJimis optimizacia. /m. SalamberiZe/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #2 (418). _ gv. 38-42. _ qarT.
КАЗ-4540 avtomobilis kabinis saxuravis damzadebisas, kontaqturi wertilovani SeduRebis reJimis
ZiriTadi parametris - SeduRebis denis optimizacia saSualebas iZleva, daizogos SeduRebisaTvis
aucilebeli energia da gaumjobesdes saSemduReblo eleqtrodis cveTamedegoba. damuSavebulia maTematikuri
statistikis meTodebis gamoyenebiT SeduRebis denis optimizaciis meTodika. il. 1, cxr. 1, lit. das. 3.
avt. uak 621.90.022
1.g5.48. saCarxo sistemebis ZiriTadi kvanZebis moZraobisas sixistis eqsperimentuli gansazRvra. /g.
jafariZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 94-100.
moyvanilia sazomi xelsawyoebis erTobliobis sqema, romelic saSualebas mogvcems ganvsazRvroT saCarxo
sistemis sixistis maxasiaTebeli rogorc Carxis aramuSa mdgomareobaSi, ise Carxis ZiriTadi kvanZebis
moZraobisas. Carxis maxasiaTebeli gansazRvrulia misi ZiriTadi kvanZebis moZraobisas, axlosaa mis realur
maxasiaTebelTan. il.4, cxr.2, lit. das.8.
avt.
uak 621.961
1.g5.49. sortuli makrateli namzadis diferencirebuli ganivi mimWeriT. /z. lomsaZe, j. lomsaZe, g.
nikuraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 23-26. _ qarT.
mocemulia Stampebsa da makratlebSi Wrisas sortul naglinze aqtiuri ganivi miWeris ganxorcielebis
sqemebis mimoxilva. damuSavebulia namzadis diferencirebuli ganivi mimWeris mqone sortuli makratlis
mWreli meqanizmis originaluri konstruqciuli sqema. meqanizmi SeiZleba gamoyenebul iqnas rogorc
mrudmxara, ise hidravlikuri makratlebisa da sortuli naglinis saWreli Stampebis konstruqciebSi. il .
2, lit. das. 3.
avt.
uak 658.512.11.56
1.g5.50. damamuSavebul centrebsa da rpm Carxebze torsuli frezvis parametruli optimizacia. /p.
guoqsiuni, t. gegeWkori, ce ionlini/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 54-57. _ qarT.
ganxilulia damamuSavebul centrebsa da rpm Carxebze torsuli frezvis parametruli optimizaciis
ganxorcielebis algoriTmi da programa, miTiTebulia maTi racionaluri gamoyenebis sfero. il. 2, lit. das.
3.
avt.
uak 621.825.5 1.g5.51. diskoebis Rarulebiani SeerTebebis cveTis gavlena mravaldiskoiani friqciuli quros moxaxune
wyvilTa datvirTvaze. /n. barZimaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 48-51. _ qarT.
ganxilulia diskoebis Rarulebiani SeerTebebis cveTis gamomwvevi ZiriTadi faqtorebi da aRniSnulia, rom
SeuRlebuli zedapirebis cveTa gamowveulia freting-koroziis movleniT. eqsperimentuli gamokvlevebis
safuZvelze dadgenilia, rom Rarulebiani SeerTebebis urTierTSemxebi zedapirebis cveTa da am cveTiT
gamowveuli Slicebis xazovani zedapirebis sawyisi geometriuli formis damaxinjeba arRvevs quros
moxaxune wyvilebs Soris datvirTvis ganawilebis saangariSo kanonzomierebas. grafikebis saxiT
warmodgenilia freting-koroziis intensiurobis damokidebuleba mravaldiskiani friqciuli quros diskoebis
Rarulebiani SeerTebebis zogierT ZiriTad parametrze. il. 4, lit. das. 6.
avt.
uak 621.771.077.
1.g5.52. P6M5 markis swrafmWreli foladis burbuSelasgan milisebri danebis damzadebis procesis
kvleva. /z. lomsaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 26-29. _ qarT.
ganxorcielda P6M5 markis swrafmWreli foladis burbuSelasgan damzadebuli nimuSebis dawnexa da cxlad
moculobiTi Stampva. dadginda, rom =6 gamoWimvis koeficientiT dawnexili monoliTi ukeTesi fizikur-
meqanikuri TvisebebiT xasiaTdeba, vidre daStampviT miRebuli. kompaqturi burbuSelovani namzadebisgan
damzadda milisebri danebi da Catarda maTi laboratoriuli gamocda. dadginda, rom mWreli wibos
zedapiris xangamZleobis mixedviT, burbuSelovani nakeToba ar Camouvardeba standartuls. il. 2, lit. das.
3.
53
avt.
uak 621.967.1.
1.g5.53. plastikur zonaSi deformaciebisa da Zabvebis intensiurobis gansazRvra reversiuli Wris dros.
/z. lomsaZe, j. lomsaZe, a. nozaZe, v. WeiSvili, g. nikuraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418), gv. 65-70.
_ qarT.
Catarebulia deformaciis keris eqsperimentuli gamokvleva kvadratuli naglinis reversiuli Wris dros.
deformaciis keris ganviTarebis dinamikisa da masSi Zabvebisa da deformaciebis intensiurobis dasadgenad
gamoyenebulia cnobili metalografiuli meTodi, romelsac safuZvlad udevs deformirebadi liTonis
sisalesa da moqmed ZabvaTa intensiurobas Soris arsebuli funqcionaluri damokidebuleba. kvlevis Sedegad
gamovlinda deformaciis keris maxasiaTebeli zonebi da dadginda maTi parametrebi reversiuli Wris
procesis sxvadasxva stadiaSi. cxr. 2, il. 2, lit. das. 5.
avt.
uak 621.967.1.
1.g5.54. deformaciebis da Zabvebis kvleva reversiuli Wris procesSi. /z. lomsaZe, j. lomsaZe, a. nozaZe,
v. WeiSvili, g. nikuraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 33-37. _ qarT.
mrgvali naglinis reversiuli Wris dros gamokvleulia Wris kveTis daZabul-deformirebuli mdgomareoba.
gamoyenebulia eqsperimentulad miRebuli deformaciebis safuZvelze Zabvebis sididis dadgenis meTodi.
dadgenilia, rom deformaciis keraSi liTonis daZabul-deformirebuli mdgomareoba araerTgvarovania da
damokidebulia danawevrebis meqanikur sqemaze da mWreli instrumentis liTonSi Canergvis xarisxze.
miRebuli Sedegebis safuZvelze mocemulia reversiuli Wris teqnologiuri procesis dasamuSavebeli
rekomendaciebi. il. 2, lit. das. 6.
avt.
uak 58.512.011.56
1.g5.55. detalis geometriis gardaqmna saxeTa gamocnobis meTodiT. /a. SarmazanaSvili, a. mamamTavriSvili/.
stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 161-169.
ganxiluli sakiTxi exeba samanqanaTmSeneblo detalebis sawyisi aRwerilobis damuSavebis process.
gamokvleulia am etapis procedurebis gamartivebisa da daproeqtebis, rogorc procesis saimedoobis,
amaRlebis SesaZlebloba. teqnologiuri procesebis avtomatizebuli daproeqtebisas detalis sawyisi
aRwerilobis gardaqmna dayvanilia saxeTa gamocnobis amocanamde da gansazRvrulia aRniSnuli amocanis sami
SesaZlo gadawyveta. il.2, lit. das.2.
avt.
uak 621.825.5.
1.g5.56. diskoebis Rarulebiani SeerTebebis cveTis gavlena mravaldiskoiani friqciuli quros moxaxune
wyvilTa datvirTvaze. /n. barZimaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 128-132. _ qarT.
naSromSi ganxilulia diskoebis Rarulebiani SeerTebebis cveTis gamomwvevi ZiriTadi faqtorebi da
aRniSnulia, rom SeuRlebuli zedapirebis cveTa gamowveulia freting-koroziis movleniT. eqsperimentuli
gamokvlevebis safuZvelze dadgenilia, rom Rarulebiani SeerTebebis urTierTSemxebi zedapirebis cveTa da am
cveTiT gamowveuli Slicebis wrfivi zedapirebis sawyisi geometriuli formis damaxinjeba arRvevs quros
moxaxune wyvilebs Soris datvirTvis ganawilebis saangariSo kanonzomierebas. grafikebis saxiT
warmodgenilia freting-koroziis intensiurobis mravaldiskoiani friqciuli quros diskoebis Rarulebiani
SeerTebebis zogierTi ZiriTadi parametri. il. 4, lit. das. 6.
avt.
uak 621.774.35
1.g5.57. milebis boloebis deformirebis mowyobilobis konstruqciis damuSaveba. /j. melqaZe/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 58-60. _ qarT.
moyvanilia milebis boloebis deformirebis mowyobilobis axali konstruqciis muSaobis principis
aRweriloba. mowyobiloba SeiZleba gamoyenebul iqnes milamdidav warmoebaSi. il. 1, lit. das. 1.
avt.
54
uak 001.891.3
1.g5.58. erliftebSi aRmavali samkomponentiani nakadis naxevarempiriuli Teoriis zogierTi aspeqti. /g.na-
cvliSvili/. _ stu. _ qarT.
damuSavebulia naxevradempiriuli Teoria vertikalurad aRmavali samkomponentiani nakadis aRwerisaTvis.
Teorias safuZvlad udevs is, rom samkomponentiani narevi (siTxe, airi, myari nawilakebi) warmodgenilia,
rogorc orkomponentiani (gadamtani siTxe, airi). amasTan gadamtani siTxe warmodgeba rogorc narevi siTxis
myar nawilakebTan. Teoriuli debulebebi eqsperimentalurad damtkicebulia.
d. vawaZe
uak 621.91
1.g5.59. HT-tipis mcirevolframiani sali Senadnobebis medegoba da saimedooba foladebis torsuli
frezvisas. /g. SaraSeniZe, s. maisuraZe, g. tyemalaZe, g. tabataZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv.
80-87.
ganxilulia titanis karbidze TiC da siTbomedeg Ni-Mo-W–is Semkvrelze Seqmnili H25T da H30T
mcirevolframiani sali Senadnobebis medegoba da saimedooba. naCvenebia maTi gamoyenebis racionaluri are-
naxSirbadovani da legirebuli foladebis (fl.45,40X, ШХ15, 30ХГСА) sufTa da naxevrad sufTa frezva,
sadac mcirevolframiani Senadnobebi arsebiTad sjobnis standartul maRalvolframian Senadnobs T5K10.
il.4, lit. das.8.
avt.
uak 621.7.044.2. 1.g5.60. zemaRali wnevebis zemoqmedebis pirobebSi plastikuri deformaciis cnebis gansazRvra fazuri da
polimorfuli gardaqmnebis gaTvaliswinebiT. /i. CxartiSvili, a. nozaZe, n. kvataia, d. CxartiSvili/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 15-17. _ qarT.
zemaRali wnevebis zemoqmedebis Sedegad masalebSi mimdinare fazuri gardaqmnebis, rogorc plastikuri
deformaciis procesis, aRwera atomarul doneze ganisazRvreba Semdegi debulebebiT: 1. sxeulebs aqvT
diskretuli aRnagoba. atomebi erTmaneTTan dakavSirebulia mizidvis an ganzidvis ZalebiT. 2. sxeulis
moculobis minimaluri mniSvneloba, romlis mimarT unda ganisazRvros plastikuri deformacia, Seesabameba
masalis elementaruli meseris moculobas. 3. plastikuri deformaciis elementaruli aqti ganisazRvreba
pirobiT: qimiuri elementebis atomebis jamuri raodenoba ar icvleba. reaqciaSi monawile TiToeuli
elementis atomebis raodenoba elementarul ujredSi (meserSi) atomebis Semcvelobis jeradia. 4.
deformaciis Sedegad formis cvlileba gulisxmobs masalis kristaluri aRnagobis saxecvlilebas
savalento kuTxis SecvliT, xolo moculobis cvlileba- plastikuri deformaciis elementarul aqtSi
monawile TiToeul atomze mosuli moculobis cvlilebas. lit. das. 2.
avt. g.6. msubuqi mrewveloba
uak 677 1.g6.61. qudebiani saCeCi manqanis muSaobisas mimdinare procesebis Seswavla maRalsiCqariani
konogadamRebi aparatis meSveobiT. /a. lomiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 139-145. _
qarT.
axlo warsulSi moxda sarTavi warmoebis manqanebis modernizaciis srulyofa: kerZod, Semcirda
teqnologiuri gadasvlebis ricxvi, gaizarda manqanebis siCqare da saCeCi manqanebi aRiWurva mTliani
liTonis xerxisebri garniturebiT. saboloo jamSi gazrdili moTxovnileba gansakuTrebiT did moTxovnebs
uyenebs CeCvis procesSi boWkoebis dasworeba-danapralebas. amitom CeCvis procesis Sesaswavlad sasurvelia
gamoviyenoT konogadaReba.
avt.
55
uak 677
1.g6.62. qudebiani saCeCi manqanis muSaobis kvleva. /a. lomiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _
gv. 151-158. _ qarT.
gaangariSeba gviCvenebs, rom manqanis siCqaris normaluri reJimis dros centridanuli Zala mniSvnelovan
sidides aRwevs da misi ugulvebelyofa ar SeiZleba. haeris nakadiT gamowveuli Zalis eqsperimentuli
kvlevis ganxorcieleba Znelia, amitom iZulebuli varT, mivmarToT Teoriul mosazrebebs da analogebs,
visargebloT zogierTi ram gazis dinamikidan- prandtlis Teoriidan. il. 6.
avt.
uak 677
1.g6.63. haeris nakadis siCqaris gansazRvra CeCvis procesSi. /a. lomiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4
(420). _ gv. 135-138. _ qarT.
Seswavlilia aerodinamikuri procesebi saCeC manqanebSi. mocemulia siCqaris cvlilebis suraTi mTavari
dolisa da qudebis muSaobis zonaSi. il. 3, lit. das. 3.
avt.
uak 677
1.g6.64. momxsneli dolis moZraobis mimarTulebis gavlena naCeCis xarisxsa da raodenobaze. /a.
lomiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 146-151. _ qarT.
ganxilulia saCeCi manqanis mTavari da momxsneli dolis erTdrouli muSaobisas boWkoebis moraobis kanoni.
dRemde arsebuli masalebisagan gansxvavebiT, kvlevis saSualebiT dadgenilia, rom boWkoebi gadadis momxsnel
dolze ara mTavari da momxsneli dolebis centrebis SemaerTebel xazze, aramed am xazidan 80 mm zeviT.
rogorc gamoirkva, aseT movlenas ganapirobebs haeris mZlavri nakadi. imis gamo, rom manqanis Cveulebrivi
muSaobisas momxsneli dolidan boWkoebis nawili brundeba mTavar dolze, es ki auaresebs naCeCis xarisxsa
da amcirebs manqanis mwarmoeblurobas, SromaSi rekomendebulia momxsneli dolis ukumimarTulebiTi brunva.
manqanis mwarmoeblurobis gazrdis mizniT, agreTve, rekomendebulia momxsneli dolis zedapiris perforacia.
eqsperimentiT dadgenilia, rom dolis ukumimarTulebiTi brunvisas manqanis mwarmoebluroba 20%-iT
izrdeba. il. 2, lit. das. 2.
avt.
g.7. kvebis mrewveloba
uak 664.64
1.g7.65. purproduqtebis resursebis mdgomareoba. /g. sabanaSvili/. kvali. _ 1999. _#1-2. _ gv. 15-16. _
qarT.
purproduqtebis sistemaSi gatarebulma reformebma SesaZlebeli gaxada resursebis formirebis strategiis
Zireuli Secvla. am sistemis reorganizaciisa da purze fasebis liberalizaciis dawyebamde, resursebis
formireba xorcieldeboda mxolod saerTaSoriso organizaciebis humanitaruli daxmarebebisa da grantebis
gziT miRebuli sasursaTo xorbliTa da fqviliT. saxelmwifos mxridan xorblis Semotanaze
demonopolizaciis procesma xeli Seuwyo axladCamoyalibebuli komerciuli seqtoris wilis zrdas. Tu
1996 wlis ivnisSi resursi Seadgenda 35-40 aTas tonas da mTlianad saxelmwifo seqtors ganekuTvneboda,
1997 wlis ianvarisaTvis man Seadgina 107 aTasi tona. aqedan saxelmwifo rezervi 40 aTas tonas ar
aRemateboda.
aRniSnulia adgilobriv fermerTa daintereseba xorblis moyvanisa da realizaciis saqmeSi. marto 1997
wels xorblis mosavalma 210 aTasi tona Seadgina. SemuSavda xorblis warmoebisadmi xelSewyobis
programebi. Semcirda xorblis importi.
avtoris azriT, qveynis purproduqtebis sistemis winaSe ramdenime problema dgas. pirvel rigSi,
purproduqtebis dabegvris erTiani sistemis SemoReba. purze fasebis liberalizaciis dawyebasTan erTad,
puris fasebis zrdis Tavidan acilebis mizniT, xorbali mTlianad gaTavisuflda dabegvrisagan, xolo
adgilobriv purze da fqvilze SemoRebul iqna SeRavaTiani reJimebi. fqvilisa da puris dRg-iT dabegvris
20%-iani tarifis SemoRebam TiTqmis mTlianad gandevna adgilobrivi warmoebis fqvili bazridan. amitom
Setanil iqna cvlilebebi sagadasaxado kodeqsSi. dRg-s ganakveTi purze, makaronze da xorblis fqvilze 7%-
iani ganakveTiT ganisazRvra. meore mniSvnelovani problemaa sawarmoebSi aRricxvianobis sistemis
56
mowesrigeba; mesame, aSS saerTaSoriso ganviTarebis saagentos valisa da saxelmwifo korporaciis
likvidaciis Sedegad warmoqmnili finansuri problemebi.
f. wowkolauri uak 664.5-035.67
1.g7.66. axali saRebavi kvebis mrewvelobisaTvis. /g. RvalaZe/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ #1-3. _ gv.
82. _ qarT.
damuSavebulia rehanis foTlebisagan sirof-saRebavis miRebis teqnologia. Seswavlilia rehanis saRebavi
nivTierebebi da dadgenilia rehanis wyliani eqstraqtis feris cvalebadoba pH-is aris mixedviT. roca pH 7-
is tolia, eqstrats aqvs momwvano-molurjo feri. eqstraqtze limonmJavas damatebisas (pH-3,0) aRniSnuli
feri gadadis wiTel ferSi da xasiaTdeba naklebi mdgradobiT. feris stabilurobisaTvis damatebul iqna
Saqari, ris gamoc eqstrsatma miiRo kaSkaSa mdgradi wiTeli feri. wyliani eqstraqti SaqarTan (pH-5,0)
aseve wiTel fers iZleva, magram limonmJavas gareSe xdeba misi daSaqreba da feris intensivobis Semcireba.
sirof-saRebavis Senaxvis vada 1 welia.
d. vawaZe
g.8. mSenebloba. arqiteqtura
uak 711.581-168-(470.23-25)
1.g8.67. dabalsarTuliani sacxovrebeli fondis rekonstruqcia q. TbilisSi. /v. roketaSvili/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 114-117. _ qarT.
ganxilulia sakiTxi q. Tbilisis Zveli ubnis kompleqsuri rekonstruqciis Sesaxeb sabazro ekonomikis
pirobebSi qalaqis Zveli raionis- avlabris erT-erTi kvartalis magaliTze. miaxloebiTi Sefasebisas
mocemuli proeqtis rentabeluroba 30%-s unda Seadgendes.
avt.
uak 728.1
1.g8.68. sazafxulo zona mravalsarTuliani sacxovreblis struqturaSi. /n. TevzaZe/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #1(417). _ gv. 209-214.
warmodgenilia im sayofacxovrebo procesebis analizi, romlebic mimdinareobs sazafxulo zonebsa da
saTavsebSi; mocemulia rekomendaciebi binis, saxlis da saxlebis jgufis dagegmarebis srulyofis Sesaxeb
maTi am zonebTan mimarTebaSi.
avt.
uak 624.21/.8
1.g8.69. saavtomobilo da sarkinigzo xidebis sayrdenTa fuZeebSi gruntis amtanianobis gazrda. /iv. Se-
ngelia, g. TavaZe, T. WuraZe/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ #4-6. _ gv. 85. _ qarT.
burjis saZirkvelis fuZis brtyeli farTobis (romliTac igi eyrdnoba gruntis fuZes), winaswari
damuSavebiT ise, rom misi zedapiri xorklovani gaxdes, SesaZlebelia proeqciaze 28%-iT dawnevis Semcireba.
Sesabamisad mcirdeba saZirkvlisa da dasamuSavebeli gruntis moculoba, SromiTi xarjebi, TviTRirebuleba.
fuZis zedapiris damuSavebas axdenen rkinabetonis qarxanaSi urTierTmkveTrRariani, konusuri an
piramidisebri amoburcvebis mqone formebiT (yalibebiT). Rarebisa da amoburcvebis zomebi winaswar saTanadod
gaiangariSeba.
d. vawaZe
uak 627.82.042.536
1.g8.70. enguris betonis kaSxlis biozemoqmedebaze mdgradobis gamokvlevis sawyisi Sedegebi. /z.
lomTaTiZe, p. WiWaRua, z. kacaZe, v. WiaberaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 108-112. _
qarT.
statiaSi moyvanilia engurhesis betonis TaRovani kaSxlis biozemoqmedebaze mdgradobis gamokvlevisa da
damcav saSualebaTa damuSavebis sawyisi Sedegebi. cxr. 1.
avt.
57
uak 728
1.g8.71. moculobiTi blokebis arqiteqturul-gegmarebiTi SesaZleblobebi. /n. TevzaZe/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #4 (420). _ gv. 86-93. _ qarT.
warmodgenilia moculobiTi blokebis maxasiaTeblebi, romelTa gaTvaliswinebac dadebiTad moqmedebs
sacxovrebeli saxlebis da mTeli kompleqsebis dagegmarebis xasiaTsa da arqiteqturul-mxatvrul
gamomsaxvelobaze. il. 4.
avt.
uak 624.014.2.04
1.g8.72. centralurad SekumSuli Reroebis mdgradoba proporciulobis sazRvrebs gareT. /i. mSvenieraZe,
g. farcxalaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 67-77. _ qarT.
dRemde yvelaze metad gavrcelebuli iyo eqsperimentuli kvlevis Sedegebze dafuZnebuli gaangariSebis
meTodebi. aqedan gamomdinare, sxvadasxva avtoris mier SemoTavazebuli iyo grZiv Runvaze gaangariSebis
formulebi drekadobis farglebs gareT. mocemulia mcdeloba sakiTxisadmi originaluri midgomisa, romlis
mizania kritikuli Zabvebisa da grZivi Runvis koeficientebis mniSvnelobebis gansazRvra-dazusteba
eqsperimentuli kvlevis Sedegad dadgenili mxebi da e.w. ormagi drekadobis modulebis aproqsimaciis gziT,
ekonomikuri efeqturobis miRwevis TvalsazrisiT. il. 6, lit. das. 9.
avt.
uak 624.042.7:519.21 1.g8.73. miwisZvrisas fuZis horzontaluri da vertikaluri mimarTulebiT erToblivi SemTxveviTi
rxevebis gaTvaliswinebiT miRebuli zemoqmedebis erTi modelis Sesaxeb. /s. esaZe, b. berZeniSvili/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 45-52.
ganxilulia SemTxveviTi seismuri zemoqmedebis erT-erTi SesaZlo modeli, romelic iTvaliswinebs fuZis
aCqarebaTa horizontaluri da vertikaluri Semdgenebis erTobliv moqmedebas. zemoqmedebis ganxiluli
modelisTvis mocemulia CarCos sistemis gaangariSebis meTodika, risTvisac aRniSnuli sistemis dinamikuri
wonasworobis gantolebasTan erTad ganixileba wrfivi filtrebis (sistemebis) gantolebebi. am ukanasknelTa
ganxilva saSualebas iZleva amocanis gadawyvetisas gamoyenebul iqnas markovis SemTxveviT procesTa Teoriis
meTodebi. mocemulia ricxviTi magaliTi. il.2, lit. das. 11.
avt.
uak 624.21/8 1.g8.74. ZalvaTa gadanawileba foladis Sedgenil kveTebSi mravaljer ganmeorebadi datvirTvisas. /g. ki-
ziria, n. eremaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 38-45.
ganxilulia SemTxveva, rodesac saWiro xdeba foladis konstruqciis gaZliereba. naCvenebia, rom Tu aseT
gaZlierebul konstruqciaze moqmedebs mravaljer ganmeorebiTi datvirTva, datvirTva-gantvirTvis TiToeul
etapze xdeba Zalvebis gadanawileba – Zalvebis nawili konstruqciis gadatvirTuli nawilidan gadaecema
masze Semdgom mierTebul naklebad datvirTul nawils. ganxilulia SemTxvevebi, rodesac folads aqvs an
ara aqvs civWedvis Tviseba. naCvenebia, rom pirvel SemTxvevaSi Zalvebis gadanawileba ufro metia, vidre
meoreSi. il.5.
avt.
uak 69.059.32
1.g8.75. aguris kedlis aRdgenisa da gaZlierebis axali xerxi. /S. andrazaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998.
_ #4 (420). _ gv. 32-34. _ qarT.
sarekonstruqcio Senobis kedlis mzidi unaris aRdgenisa da amaRlebisTvis SemuSavebulia axali xerxi,
romelic mdgomareobs arsebuli susti duRabis nawilobriv SecvlaSi polimercementuriT, romelsac maRali
adheziuri Tvisebebi aqvs. imave dros, sruldeba gamowmendili nakerebis grZivi da ganivi daarmatureba
ReroebiT. il. 1, lit. das. 2.
avt.
uak 69.059.22:551.244.2 1.g8.76. ximinjebs Soris manZilis gansazRvra da maTi ricxvis dadgena mwkrivSi mewyruli ferdobis
ganivi mimarTulebiT. /z. oragveliZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 56-61. _ qarT.
58
dadgenilia ximinjebs Soris manZili im pirobidan, rom yoveli ximinji muSaobs damoukideblad da gavlenas
ar axdens mezobel ximinjze. grunti ximinjebs Soris da mis irgvliv ar unda qmnides mTlian daZabul tans.
aseTi midgomiT miRweulia ximinjebis zidvis unaris maqsimaluri gamoyeneba. il. 2, cxr. 1, lit. das. 5.
avt. uak 69.059.32
1.g8.77. Casasobi ximinjis daSlili saTavisis aRdgenis xerxi. /S. andrazaSvili, e. muradiani/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 34-35. _ qarT.
administraciuli Senobis ximinjis fundamentis mowyobisas warmoiqmna Casobis procesSi daSlili ximinjebis
saTavisebis aRdgenis aucilebloba. aRdgenili saTavisebis saimedo konstruqciis Seqmnis mizniT gamoyenebul
iqna modificirebuli epoqsiduri polimerxsnari. il. 2.
avt.
uak 624.137.5 1.g8.78. ximinjovani mewyersawinaRo nagebobebis ferdobebze mravaliarusiani ganlagebisas mwkrivebs
Soris manZilebis gansazRvra. /z. oragveliZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 166-170. _ qarT.
analizuri da grafikuli gziT dadgenilia mwkrivebs Soris manZilebi mewyrul ferdobebze ximinjebis
mravaliarusiani ganlagebis dros. ximinjebis aseTi ganlagebisas miRweulia nagebobis ekonomiuroba. il. 1,
lit. das. 5.
avt.
uak 69.059.25/3
1.g8.79. 1.8.166. meqanikuri dazianebis mqone rkinabetonis koWis aRdgena. /g. iosebaSvili/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #3 (419). _ gv. 51-56. _ qarT.
mocemulia dazianebuli da daSlili rkinabetonis koWis aRdgenis meTodebi, dazianebis xarisxis dadgenis
xerxebi, aRdgenisaTvis saWiro masalis Sedgeniloba, dazianebis aRdgenis Semdeg maTi gaangariSebisaTvis
saWiro formulebi. aseve moyvanilia sakontaqto zonis bzarmedegobis parametrebis ZiriTadi maxasiaTeblebis
- KIC da KHC koeficientebis gamoTvlis formulebi. il. 2, lit. das. 9.
avt.
uak 69.059.25/3 1.g8.80. konstruqciebis gasaZlierebeli da saremonto-aRdgeniT samuSaoebSi gamosayenebeli betonebisa da
maTi matricebis simtkicis maxasiaTeblebis damokidebuleba cementis xarjze. /v. lolaZe, g. iosebaSvili,
d. nadiraZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 86-90. _ qarT.
moyvanilia betonebisa da maTi matricebis simtkicis maxasiaTeblebis kvlevis Sedegebi kumSvisa da gaWimvisas
da, agreTve, koeficientis mniSvneloba 350-550 kg/m³ cementis xarjisa da С-3 da СПКС-2
superplastifikatorebis damatebis SemTxvevaSi. gamovlenilia betonebis simtkicis maxasiaTeblebis zrdis
intensiurobis gadideba 450 kg/m³ cementis xarjis dros. il.4, cxr.1, lit. das. 3.
avt.
uak 624.21/8
1.g8.81. rkinabetonis konstruqciebis gaangariSebis zogierTi sakiTxi. /g. kiziria/. stu-s Sromebi. _ 1998.
_ #2 (418). _ gv. 71-82. _ qarT.
moyvanilia betonis cocvadobis zomis adre damuSavebuli gamosaxulebis koreqtireba swrafganviTarebadi
cocvadobis deformaciebis ganviTarebis eqsperimentulad dadgenili Taviseburebebis gaTvaliswinebiT.
eqsperimentebis Tanaxmad, gantvirTvisas swrafganviTarebadi cocvadobis deformaciebi aRdgeba ara mTlianad,
aramed nawilobriv. datvirTva-gantvirTvis yoveli ciklis Semdeg gvrCeba swrafganviTarebadi cocvadobis
deformaciebis plastikuri nawili. es garemoeba gaTvaliswinebulia e. w. mwyvetara funqciis meSveobiT.
cocvadobis zoma Cawerilia Semdegi saxiT:
C(t)= ,/E{1+ξ[θo-mφ(τ)]+(1-ξ)k[θo-mφ(τ)]+(φ(t)-φ(τ)] [1+ω()]}
59
Tu gaangariSebis romelime bijze kveTSi Zabvebi izrdeba, maSin ξ=1, xolo Tu Zabvebi mcirdeba, ξ=0. swrafganviTarebadi cocvadobis deformaciebis miRebuli norma saSualebas iZleva gaangariSebis dros
gaviTvaliswinoT masalis plastikuri Tvisebebi maRali Zabvebisas da SevafasoT rkinabetonis elementis
zidvis unari mravaljer ganmeorebadi datvirTvisas. il. 3, lit. das. 5.
avt.
uak 691 1.g8.82. ganmeorebadi datvirTvebis gavlena sxvadasxva asakis betonebis simtkicesa da deformaciul Tvi-
sebebze. /g. soxaZe, d. soxaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 100-103. _ qarT.
statiaSi mocemulia hidroteqnikur betonze damzadebuli 6 Tvis, 1,5 wlis da 25 wlis asakis prizmis
formis nimuSebis eqsperimentuli gamocdis Sedegad miRebuli simtkicisa da deformaciuli maxasiaTeblebis
maCveneblebi. eqsperimentuli monacemebis safuZvelze miRebulia, rom 6 Tvis asakis betonis simtkicesTan
SedarebiT 1,5 wlis asakis betonis prizmuli simtkice 7%-iT Semcirda, xolo 25 wlis asakis betonis
simtkice 19%-iT gaizarda. mravaljeradi ganmeorebadi cikluri datvirTvebis moqmedebisas gansazRvrul iqna
sruli ganivi deformaciisa da puasonis diferenciuli koeficientis sidideebi. eqsperimentis Sedegad
miRebulia, rom betonis asakis zrdis Sesabamisad izrdeba sruli ganivi deformaciis koeficienti betonis
struqturis daurRvevlad. 25 wlis betonis nimuSebis gamocdiT miRebulia, rom nimuSebis 40-jeradi
datvirTva-gantvirTvis Sedegad ganivi deformaciis koeficienti mkveTrad mcirdeba, e. i. asakis gazrda
iwvevs mravaljeradi datvirTva-gantvirTvis Sedegad plastikuri deformaciebis mkveTrad Semcirebas. bolos
SegviZlia davaskvnaT, rom gansazRvruli raodenobis ganmeorebadi datvirTva-gantvirTvis ciklebis Sedegad
mosalodnelia betonis drekadad muSaoba. cxr. 2, il. 3, lit. das. 4.
avt.
uak 69.059.25/3
1.g8.83. plastikuri da polimeruli kompoziciebiT aRdgenili rkinabetonis elementis amtanobis unari.
/a. piradovi, g. iosebaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 82-85. _ qarT.
ganxilulia dazianebisa da daSlis Sedegad aRdgenili elementis gaangariSebis meTodika, mocemulia
saangariSo formulebi, romlebic eyrdnoba rRvevis meqanikis cnobil meTodebs. SemoTavazebulia dazianebuli
da daSlili elementebis aRdgenisaTvis saWiro masalebi. il. 1, lit. das. 3.
avt.
uak 620.197:624.01
1.g8.84. gvirabis samagrs gareT saWirxni xsnarebis wyalSeuRwevobis kvleva. /T. CitaiSvili, k. WuraZe, b.
gocaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 125-127.
ganxilulia satamponaJo xsnarebis wyalSeRwevadobis cvlileba mamkvrivebeli danamatis gamoyenebiT.
kvlevebma gviCvena, rom Tixacementis xsnarebze poliakrilamidis damateba amkvrivebs xsnaris struqturas da,
Sesabamisad, amcirebs mis wyalgamtarobas. es cvlileba SesamCnevia kaspis pucolanur portlandcementSi da
rusTavis widaportlandcementSi. cxr. 1, lit. das. 5.
avt.
uak 666.972.2:666.973.96
1.g8.85. msubuqi betonis hidrofobizaciis sakiTxebi. /l. ugulava/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _
gv. 30-32. _ qarT.
msubuq betonSi damzadebis dros Seyvanili iyo kaJbadorganuli siTxeebi. ganxilulia am siTxeebis zegavlena
betonis zogierT fizikur-meqanikur Tvisebebze. cxr. 2, lit. das. 4.
avt.
uak 691
1.g8.86. asakis gavlena hidroteqnikuri betonis deformaciul maxasiaTeblebze. /g. soxaZe, d. soxaZe/. stu-
s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 61-67. _ qarT.
mocemulia engurhesis kaSxlis betonis deformaciuli maxasiaTeblebi RerZuli kumSvis pirobebSi. gamocdil
iqna prizmis formis betonis nimuSebi mravaljeradad ganmeorebad statikur datvirTvaze. nimuSebis gamocdis
miRebuli meTodis saSualebiT warmoebda rogorc grZivi, aseve ganivi deformaciebis gazomva yoveli
aTjeradi datvirTva-gantvirTvis Semdeg safexurovnad datvirTvisa da gantvirTvis procesSi. safexurovnad
datvirTva-gantvirTvis sidided miRebul iqna 0,1Rpr; 0,2Rpr; 0,3Rpr; 0,4Rpr; da 0,5Rpr. ormocdaaTjeradi
60
datvirTva-gantvirTvis Semdeg datvirTva warmoebda safexurovnad deformaciebis gazomviT nimuSis
darRvevamde. gamocdil iqna 420-dRiani da 10-wliani asakis nimuSebi. miRebuli Sedegebis gaanalizeba
saSualebas iZleva davaskvnaT, rom deformaciuli maxasiaTeblebi mniSvnelovnad Seicvala asakovan betonSi,
kerZod, gaumjobesda betonis muSaoba gaWimvaze. il. 11, cxr. s1.
avt.
uak 691.54:620.179.152
1.g8.87. bzarwarmoqmnis zRvrebis Sesaxeb cementis qvasa da wvrilmarcvlovan betonSi gaWimvisas. /j. Co-
govaZe, r. Ciqovani/. stu-s Sromebi _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 39-44. _ qarT.
ganxilulia bzarwarmoqmnis procesis kanonzomierebani cementis qvasa da wvrilmarcvlovan betonSi gaWimva-
Runvis dros. dadgenilia bzarwarmoqmnis qveda da zeda zRvrebi. eqsperimentebSi gamoyenebul iqna
rentgenokinogadaRebisa da gamowveuli polarizaciis (eleqtruli potencialis sididis dadgenasTan erTad)
meTodebi. il. 3, lit. das. 4.
avt.
uak 625.821.5:620.172.25
1.g8.88. bzarwarmoqmnis kinetika cementis qvaSi gaWimvisas. /j. CogovaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4
(420). _ gv. 45-47. _ qarT.
ganxilulia bzarwarmoqmnis procesis eqsperimentuli gamokvlevebis Sedegebi cementis qvaSi gaWimvisas mis
damamTavrebel stadiaSi rRvevis dros. gansazRvrulia rRvevis bzaris gavrcelebis siCqare, romlis
mniSvneloba dakavSirebulia rRvevis nimuSis sxvadasxva maxasiaTebelTan (asaki, tenianoba, datvirTva). il. 1,
cxr. 1, lit. das. 6.
avt.
uak 624.21/8
1.g8.89. axali sistemis saqveiTo vanturi xidi md. mtkvarze q. borjomSi. /g. kiziria, b. maisuraZe/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 127-129.
Cveulebriv, vantur xidebSi vantebSi Zalvebis horizontaluri Semdgeni gadaecema sixistis koWs. amis gamo
sixistis koWi muSaobs kumSvaze, rac didi malebis SemTxvevaSi misi zomebis mniSvnelovan zrdas iwvevs.
warmodgenil konstruqciaSi vantebSi Zalvebis horizontaluri Semdgeni sixistis koWis meSveobiT gadaecema
ankers, ris gamoc sixistis koWi imuSavebs gaWimvaze, rac saSualebas gvaZlevs sixistis koWi minimaluri
zomebiT davaproeqtoT. il.1.
avt.
g.9. soflisa da satyeo meurneoba. Tevzis meurneoba
uak 336/77:63
1.g9.90. 1.9.177. msoflio bankis proeqti - `soflis meurneobis ganviTareba~. /g. barbaqaZe, d. lomiZe/.
saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #30. _ gv. 20 _ 31. _
qarT.
mocemulia informacia agrosasursaTo seqtoris sferoSi sxvadasxva donori organizaciis mier
ganxorcielebuli teqnikuri daxmarebis proeqtebis Sesaxeb, maT Soris TACIS, FAO-s, USAID, germaniis
teqnikuri daxmarebis (GTZ), iaponuri garantis (2KR) da sxv. Sesaxeb.
msoflio bankis proeqti, romelic msoflio bankidan 15 mln da soflis meurneobis ganviTarebis
saerTaSoriso fondidan 6,5 mln aSS dolaris sesxis gamoyofas iTvaliswinebs, sam etapad Catardeba
(TiToeuli 4 weli) da iTvaliswinebs.
- kreditis gacemas agrosamrewvelo da gadamamuSavebeli sawarmoebisaTvis;
- sakredito kavSirebis ganviTarebas soflad;
- miwis registraciis sistemis danergvis proeqtis ganxorcielebas;
- samecniero kvleva-Ziebas da danergvas.
m. kopaleiSvili
uak 338.431
1.g9.91. mcire biznesis ganviTareba saqarTvelos agrarul sferoSi. /r. andRulaZe, r. kakulia/. kvali. _
1999. _ #7-8. _ 20-21. _ qarT.
61
aRniSnulia, rom mcire biznesi araTu ganviTarebadi da patara qveynebis, aramed udidesi saxelmwifoebis
ekonomikis safuZvelsa da xerxemals warmoadgens, rac imiT aixsneba, rom mcire biznesi Zalze mobiluria,
SeuZlia advilad auwyos fexi bazris koniunqturas, advilad moaxdinos warmoebis Zveli teqnologiis
Secvla axliT da a.S. saqarTveloSi moqmedi sawarmoebis 99% mcire biznesiT aris dakavebuli.
gansakuTrebiT maRalia mcire sawarmoTa xvedriTi wili sabiTumo da sacalo vaWrobaSi (98%) da soflis
meurneobaSi (84%). amasTanave sasoflo-sameurneo savargulebis 25.6% kerZo sakuTrebaSia usasyidlod
gadacemuli da daqsaqsuli. aRniSnulia, rom: 1. miwebis aseTi parfelacia xels uSlis miwis meqanizebul
damuSavebas, iwvevs damuSavebaSi myofi miwebis Semcirebas. 2. miwis farTobebis aseTi simcire iwvevs soflad
saqonelmwarmoebelTa mcire biznesiT dasaqmebas, rac Sesabamis sakanonmdeblo bazis formirebas saWiroebs.
agraruli sferos gansakuTrebulobisa da specifikurobis gamo saWiroa SemuSavebul iqnes kanoni
"fermeruli (glexuri) meurneobebis Sesaxeb". avtorTa azriT, am kanonma unda gansazRvros agrarul sfe-
roSi fermeruli meurneobebis, soflis meurneobis produqtebis gadammuSavebel sawarmoTa, soflad servisis
organizaciebis funqcionirebis saxelmwifoebrivi mxardaWeris ekonomikuri da samarTlebrivi safuZvlebi.
SemuSavebul unda iqnes saxelmwifo da adgilobrivi programebi. unda gafarTovdes ekonomikis
saministrosTan arsebuli mcire biznesis ganviTarebis xelSewyobis fondis saqmianoba, romlis bazazec
iqmneba mcire sawarmoTa ganviTarebisa da xelSewyobis centri. kvlav ZiriTad mamoZravebel Zalad unda
darCes evrokavSiris sapartnioro fondis daxmareba. unda Seiqmnas soflad finansuri stuqturebi,
rogoricaa sakredito kavSiri.
f. wowkolauri
uak 63-058.232.6:658.336
1.g9.92. axali fermeruli struqturebi da fermerTa swavleba-konsultaciebis sistema saqarTveloSi. /m.
gogotiSvili/. kvali. _ 1999. _ #7-8. _ gv. _ 24-26. _ qarT.
sabazro ekonomikam dRis wesrigSi daayena qveynis ekonomikis agraruli seqtoris reformis aucilebloba.
miRebul iqna kanonebi "sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis sakuTrebis" da "sasoflo-sameurneo
daniSnulebis miwis ijaris" Sesaxeb. reforma axali fermeruli meurneobebis Seqmna-ganviTarebis safuZveli
gaxda. agraruli reforma saadgilmamulo urTierTobaTa mowesrigebiTa da miwis reformiT daiwyo.
saqarTvelom saadgilmamulo urTierTobaTa mowesrigebis "prusiuli gza" airCia. glexebs gadaecaT miwebi
kerZo sakuTrebaSi usasyidlod da ijariT. 1992 wlidan dawyebuli, kerZo sakuTrebaSia gadacemuli
sasoflo-sameurneo miwebis 58%, ijariT –27%, xolo 14% kvlav saxemwifo sakuTrebaSia. erT komlze
(ojaxze) saSualod gacemul iqna 0.77 heqtari sasoflo-sameurneo savarguli. ijariT gacemuli miwebis
26.6%-s floben moijare fizikuri pirebi, xolo 73.4%-s ki - moijare iuridiuli pirebi (msxvili
sasoflo-sameurneo sawarmoebi). miwebis kerZo sakuTrebaSi gacemam xeli Seuwyo fermerTa fenis
Camoyalibebas. erTdroulad daiwyo fermerTa gaerTianebebis Seqmna fermerTa kavSirebis saxiT. aseTi
kavSirebi 15-mdea da viwro specializaciisaa. amasTanave fermeruli meurneobebi qveyanaSi daqsaqsuli da
araorganizebulia. amitom msoflio bankis da soflis meurneobis ganviTarebis saerTaSoriso fondis
proeqtiT daiwyo glexTa sakredito kavSirebis Camoyalibeba. aRniSnulia, rom glexuri meurneobebi
gadamwyvet rols asruleben qveynis agrosasursaTo warmoebaSi. fermerul meurneobaSi Seqmnilia qveynis
ekonomikis mTliani Sida produqtis 28%. fermerul meurneobebSi dasaqmebulia erovnul meurneobaSi
dasaqmebulTa 55%.
daqucmacebuli da susti fermeruli meurneobebis umravlesoba ar aris gaerTianebuli fermerTa
asociaciebSi da kavSirebSi. sustia agreTve kavSirebi fermerul meurneobebsa da samecniero-kvleviT
dawesebulebebs Soris, fermerebsa da axali teqnologiebis mimwodeblebs Soris, rac xels uSlis axali
teqnologiebis da mecnierul siaxleTa danergvas.
f. wowkolauri
uak 663.95(479.22)
1.g9.93. qarTuli Cais momavali. /T. imedaZe/. kvali. _ 1999. _ #3-4. _ gv. _ 41-42. _ qarT.
aRniSnulia, rom krizisma moicva saxalxo meurneobis maprofilebeli dargebi, maT Soris meCaieoba. dargSi
moxda seriozuli struqturuli deformaciebi aRwarmoebisa da ekonomikuri urTierTobebis sferoSi,
daiwyo warmoebis deindustrializaciis, samecniero-teqnikuri da inteleqtualuri potencialis mkveTri
daqveiTebis procesi. avtoris azriT, sabazro ekonomikis pirobebSi saqarTvelos soflis meurneobaSi da mis
wamyvan dargSi –meCaieobaSi warmoebis organizaciuli struqturebi warmodgenili unda iyos sakuTrebisa da
62
meurneobriobis sxvadasxva formebiT, rac ganpirobebulia: Cais plantaciebis gavrcelebisaTvis
damaxasaTebeli vertikaluri zonalobiT; sawarmoo infrastruqturiT, gansakuTrebiT ki teqnikuri da
ekonomikuri ganviTarebis doniT; meurneobis individualuri da koleqtiuri gaZRolis CvevebiT. amitom
meCaieobaSi gadamamuSavebeli sawarmoebis gansaxelmwifoebriobis erT-erT formad miRebuli unda iqnes
gadamamuSavebeli kooperativebis Camoyalibeba, saxelmwifosagan sawarmos Rirebulebis naturiT gamosyidvis
pirobiT. miTiTebulia, rom konkurentunariani maRalxarisxovani Cais produqciis warmoebis mizniT
gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba maRalproduqtiuli Cais jiSebis da klonebis warmoebaSi danergvas,
perspeqtiuli jiSebis SerCevas da gamravlebas, samrewvelo plantaciebis gaSenebas. es ki saxelmwifos
mxardaWeris gareSe SeuZlebelia. gamoyenebuli unda iqnes dargze zemoqmedebis pirdapiri da arapirdapiri
formebi. avtoris azriT, mocemul etapze umTavresia SeRavaTebis sistemis gamoyeneba. kerZod, tara-SesafuTi
masalebis, nedleulis da sxva damxmare masalebis damatebiTi Rirebulebisa da sabaJo gadasaxadisgan
gaTavisufleba; damatebiTi Rirebulebis gadasaxadis 10%-mde Semcireba; ZiriTadi energetikuli resursis-
mazuTis gaTavisufleba dRg-s da sabaJo gadasaxadisgan; miwisa da qonebis gadasaxadze 5-wliani
moratoriumis gamocxadeba.
f. wowkolauri
uak 551.49:553.7
1.g9.94. marneulis dablobis niadagebSi toqsikuri liTonebis ganawilebis kanonzomierebaTa Sesaxeb. /u.
zviadaZe, i. lominaZe, z. comaia/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 63-68. _ qarT.
daxasiaTebulia saqarTvelos erT-erTi msxvili sasoflo-sameurneo regionis - marneulis dablobis niadagi
toqsikuri liTonebis Semcvelobis TvalsazrisiT. gamoyofilia zustad da zomierad dabinZurebuli ubnebi
da miTiTebulia arsebuli mdgomareobis SesanarCuneblad sistematuri kontrolis dawesebis aucilebloba.
il. 3, cxr. 1, lit. das. 6.
avt.
uak 543.422
1.g9.95. mikroelementebis gansazRvris meTodi niadagebSi. /z. svaniZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418).
_ gv. 24-25. _ qarT.
dadgenilia kadmiumis, TuTiis, spilenZisa da tyviis gansazRvris atomur-absorbciuli meTodi, maTi
winaswari koncentrirebis Semdeg polimeruli xelaturi sorbentis gamoyenebiT niadagebSi. cxr.1, lit. das.
7.
avt.
g.10. wylis meurneoba. melioracia
uak 626.8
1.g10.96. sarwyavi sistemebis saimedooba. /v. nikolaiSvili/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ # 7-9. _ gv.
114. _ qarT.
eqspertTa gamokiTxvis Sedegad miRebuli aprioruli cnobebis safuZvelze Sedgenilia matrica, romlis
damuSavebis Sedegad gairkva, rom sarwyav sistemebSi susti adgilebis mxriv pirvel adgilze iyo Rarebis
seqciebis SeerTeba. Semdegi adgili daikava Rarisa da wyalmimwodi kvanZis SeerTebam. Semdeg modis
wyalmimwodi kvanZi, Camket-gamanawilebeli mowyobiloba, tumbo-danadgari da eleqtruli mowyobiloba.
betonis Rarebidan wylis misaRebad dRemde gamoyenebuli stacionaruli wyalgamSvebis nacvlad, romlis
mowyobac Rarze SedarebiT Sromatevadia da Zviric, amasTan, xasiaTdeba cudi hermetulobiT (wylis
danakargebi aRwevs 40%-s), SemuSavebulia martivi konstruqciis mqone calmxrivi da ormxriv momqmedi
gadasatani sifonuri tipis wyalgadasaSvebebi, romelTa gamoyenebac minimumamde amcirebs kvanZSi wylis
danakargebs. gadasatani wyalgadasaSvebi mzaddeba polimeruli masalisagan, misi damzadeba mcire seriiT
SesaZlebelia martiv saxelosnoebSic.
d. vawaZe
uak 626.824
1.g10.97. wylis resursebis ganawilebis erTi mravalkriterialuri amocanis Sesaxeb. /v. gabisonia, d.
sixaruliZe/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 95-99. _ rus.
63
moyvanilia wyalsacavTa seriis mqone mdinaris wylis optimaluri ganawilebis mravalkriteriumuli amocana.
ganixileba sami ZiriTadi kriteriumi: ekonomiuri, regionaluri ganawilebis da ekologiuri. amocanis
amosaxsnelad gamoiyeneba podinovskis ZiriTadi lokaluri kriteriumis maqsimizaciis procedura. [2]
avt.
uak 628.1658.512.22.011,56
1.g10.98. wylis miwodebis sistemis qseluri modeli modificirebuli petris qselebis bazaze. /g.
jerenaSvili, z. gasitaSvili, z. cixelaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 188-195. _ qarT.
warmodgenilia modificirebuli petris qselis aparati G-qseli, romelic wylis miwodebis sistemis
procesis modelirebis graful aparats warmoadgens da Tavis TavSi moicavs analizur-imitaciuri
modelirebis principebs. aRniSnuli aparati adekvaturad aRwers wylis miwodebis sistemas da generirebas
axdens samodelo scenarebis aRniSnul enaze, rac saSualebas iZleva, Seiqmnas wylis miwodebis sistemebis
modelirebis avtomatizaciis meqanizmi. il. 4, lit. das. 5.
avt.
uak 658.512.22.011.56-628.1
1.g10.99. wylis miwodebis sistemis marTvis scenarebis modelirebisa da analizis avtomatizebuli
sistemis struqturuli modeli. /g. jerenaSvili, z. cixelaSvili, z. gasitaSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998.
_ #3 (419). _ gv. 196-203. _ qarT.
ganxilulia wylis miwodebis sistemis sainJinro qselis modelirebis avtomatizebuli sistema.
warmodgenili sistema moicavs obieqtis (sainJinro ubnis) mdgomareobis, samodelo qselis avtomatizebuli
formirebis, samodelo qselis avtomatizebuli formirebis saZiebeli scenarebis Camoyalibebis, Sedegebis
asaxvisa da analizis kompleqsur urTierTdakavSirebul funqciaTa ganxorcielebis meqanizms. il. 5, lit.
das. 3.
avt. uak 556.1.004.12(479.22)
1.g10.100. wylis xarisxis identifikacia saqarTvelos wylis nakadebisTvis. /m. saluqvaZe, v. gabisonia, b.
SanSiaSvili/. SromaTa krebuli, saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis
instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 88-94. _ ingl.
kormogorov-gaboris uwyveti da diskretuli polinomebi, Sesabamisad statikuri da dinamikuri
modelirebisaTvis, gamoiyenebian wyalSi gaxsnili Jangbadis modelebis asagebad. aseTi zogadi arawrfivi
modelebis wevrebis umravlesoba araniSnadia da saWiroa maTi amogdeba. zogadi modelis mxolod niSnadi
wevrebis amorCevisaTvis, e. i. modelis “saukeTeso” struqturis gansazRvrisaTvis warmodgenilia
algoriTmebi, damyarebuli regresiul analizze. niSnadi wevrebis amorCevisas, Cveulebrivi fiSeris F-
kriteriumis garda, Semotanilia damatebiTi informaciuli kriteriumebi, romlebic gamoiyeneba agreTve
proceduris Sewyvetis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebisas saqarTvelos mdinareebis zogierT ubanze wylis
xarisxis prognozirebisa da marTvisaTvis. agebulia wyalSi gaxsnili Jangbadis wrfivi da arawrfivi
modelebi.
avt.
uak 543.3
1.g10.101. miwisqveSa wylebis Sedgeniloba da mikrokomponentebis Semcveloba. /z. svaniZe, n. dabaxiSvili, l.
svaniZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #1 (417). _ gv. 62-65.
Seswavlilia saqarTvelos miwisqveSa wylebis qimiuri Semadgenloba da mikrokomponentebis Semcveloba maTi
daWuWyianebis kontrolis mizniT. cxr.2, lit. das. 5.
avt.
g.11. sagareo da Sida vaWroba. turizmi
uak 339.92
1.g11.102. msoflio savaWro organizacia da saqarTvelo. /n. oxanaSvili/. saqarTvelos strategiuli kvle-
vebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #22. _ gv. 2-41. _ qarT.
64
mocemulia msoflio savaWro organizaciis ZiriTadi principebi da saqarTvelos aRniSnul organizaciaSi
gawevrianebis mniSvneloba, rasac qveynis erT-erT prioritetul amocanad miiCneven.
aRwerilia mso-Si saqarTvelos gawevrianebis procedurisaTvis saWiro gansaxorciebeli samuSaoebi da
administraciuli RonisZiebebi.
aRniSnulia, rom saqarTvelos, rogorc ganviTarebadi, gardamavali ekonomikis mqone qveynisaTvis mso-Si
gawevrianeba aucileblad uamrav dadebiT Sedegs moitans.
mocemulia msoflio savaWro organizaciis struqtura, davebis gadawyvetis procedura, generaluri
SeTanxmeba tarifebsa da vaWrobaze.
m. kopaleiSvili
uak 658.6/.9
1.g11.103. vaWrobis sferos organizacia. /S. gvenetaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis
centri, biuleteni. – 1999. _ #28. _ gv. 2-24. _ qarT.
aRwerilia 90 – ian wlebSi vaWrobis sferoSi mimdinare procesebi, vaWrobis sawarmoTa samarTlebrivi
formebi sakuTrebis saxeobebis mixedviT, moqmedi prezumciuli gadasaxadebis saxeebi, mosakrebelTa
ganakveTebi, vaWrobis moculobis dinamika, sacalo vaWrobis moculobis struqtura, agraruli bazrobebisa
da bazrobebis wili.
aRniSnulia, rom bazrobebze mTliani saqonelbrunvis 60 procenti modis, sul saqarTveloSi 1999 wlis
monacemebiT 212 bazroba funqcionirebda, samomxmareblo saqonlis 70% importulia.
Camoyalibebulia vaWrobis sferos umniSvnelovanesi problemebi: ekologiuri mdgomareoba, falsificirebuli
produqciis realizacia, saqonelbrunvis aRuricxaoba, momxmarebelTa uflebebis dacvis minimaluri done.
bazroba aRiarebulia, rogorc vaWrobis sferos civilizebulad ganviTarebis Semaferxebeli faqtori,
kontrabanduli saqonlis gasaRebis adgili, romlis ukontroloba xels uSlis qveynis ekonomikis
ganviTarebas.
mocemulia Tbilisis bazrobebis mdgomareobis amsaxveli statistika.
m. kopaleiSvili
uak 339.564
1.g11.104. sagadasaxado balansi myardeba. /e. jgerenaia/. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #6. _ gv. 8-11. _
qarT.
saqarTvelos 1999 wlis 6 TveSi savaWro urTierTobebi hqonda 88 qveynis partniorebTan. saqarTvelos
eqsportis sasaqonlo struqtura TiTqos mravalferovania, magram masSi mniSvnelovani xvedriTi wili sul
ramdenime dasaxelebis saqonels ukavia. eqsportirebuli 70 dasaxelebis saqonlisa da saqonelTa jgufidan
xils, yavas, Cais da sunelebs, alkoholian da ualkoholo sasmelebs, madans, Sav liTonebs da
mowyobilobebs ukavia mTeli gatanili saqonlis 58.8%. es faqti ki saqarTvelos SezRudul saeqsporto
SesaZleblobebze miuTiTebs.
marTalia, saqarTvelos sagareo vaWrobis saerTo brunvis struqturaSi eqsport-importis Tanafardoba didi
disproporciiT xasiaTdeba, magram, miuxedavad amisa, garkveuli Zvrebi mainc SeiniSneba. sabaJo organoebis
satvirTo-sabaJo deklaraciebis Tanaxmad, qveynis eqsport-importis saerTo brunva 1999 wlis 6 TveSi,
gasuli wlis Sesabamis periodTan SedarebiT, 29.6 %-iT Semcirda. maT Soris eqsporti 4.5%-iT, importi
35.3%-iT. aRsaniSnavia isic, rom eqsportirebuli saqonlis 7.8% sazRvargareT gatanilia reeqsportis
reJimiT.
aRniSnul periodSi kidev ufro mkveTrad Semcirda importirebuli saqonlis moculoba. Semcirda importi
teqnologiuri mowyobilobebis (40.3%), eleqtromowyobilobebis da aparaturis (60.6%), Savi liTonebis
nawarmis (83.0%). wleuls importis eqsportiT dafarvis koeficienti 38.8%-s Seadgenda, nacvlad gasuli
wlis Sesabamisi periodis 24.0%-isa. mimdinare wels sagareo vaWrobis raodenobrivi maCveneblebis Semcireba
mkveTrad gamokveTil tendenciad Camoyalibda. saangariSo periodSi saqarTvelos sagareo vaWrobis
saqonelbrunvis moculoba gacilebiT naklebi iyo gasuli wlis Sesabamis periodTan SedarebiT. igi Semcirda
rogorc eqsportis, aseve importis xarjze. Tumca pirveli faqtoris gavlena umniSvneloa mTlian brunvaSi
misi naklebi xvedriTi wilis gamo da igi ZiriTadad importis mkveTri SekveciT aris gamowveuli.
f. wowkolauri
65
uak 339.564
1.g11.105. eqsportis mxardaWera. /g. barbaqaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #20. _ gv. 3-39. _ qarT.
erToblivi Sida produqtis vardnis TvalsazrisiT 1989-96 wlebSi gardamaval etapze myof qveynebs Soris
saqarTvelo erT-erTi pirvelia (1989 wlis maCveneblis mxolod 34%, samrewvelo produqciis moculobis
vardna TiTqmis 100%-iT).
1994-98 ww. adgili hqonda savaWro balansis deficitis zrdis – eqsportis zrdis tempebi mniSvnelovnad
CamorCeboda importis zrdis tempebs. 1998 wels importis eqsportiT dafarvis koeficientma Seadgina
mxolod 18,5%.
mocemulia eqsportis stimulirebisaTvis saWiro amocanebis CamonaTvali, Sedgenili TACIS-is eqspertis
azriT _ ZiriTadi sasaqonlo jgufebis mixedviT (mineraluri wylebi, Cai, azotovani sasuqebi, Rvino,
spilenZis madani da koncentranti, citrusebi, eTelis spirti da spirtiani sasmelebi). mocemulia agreTve
saqarTvelos sagareo savaWro balansi 10 umsxviles partnior qveyanasTan 1998 wels, sabaJo tarifebi
saqarTvelosa da mezobel qveynebSi da mosazrebebi saeqsporto Semosavlebos gazrdis Sesaxeb, rogoricaa:
gazafxul-zafxulis periodSi arsebuli iafi hidroeleqtroenergiis gatana, samSeneblo momsaxurebaSi
maRalkvalificiuri, iafi muSaxelis gasvla evropis an dTs-s bazarze, qarTuli abreSumis warmoebis
ganviTareba, turizmis xelSewyoba, amwyobi, SemfuTavi da nawilobrivi gadamuSavebis sawarmoebis Seqmna da
sxva. garda amisa, mocemulia cxrilebi saqarTvelos potenciuri saeqsporto produqciis Sesaxeb da
ekonomikur sferoSi sazRvargareTis qveynebTan xelmowerili SeTanxmebebis CamonaTvali.
m. kopaleiSvili
uak 379.85
1.g11.106. sastumro biznesi: korporacia `starvudi~. speqtri. – 1999. _ # 1. _ gv. 17. _ qarT.
mocemulia informacia msoflios erT-erTi wamyvani sastumro korporaciis `Starvud Hotel and Resorts
Uorlduaide~ qselSi Semaval sastumroTa Sesaxeb.
m. kopaleiSvili
g.12. transporti
uak 629.1.038
1.g12.107. sahaero transporti saqarTveloSi. /d. amaRlobeli, l. kiRuraZe/. saqarTvelos strategiuli
kvlevebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ # 25. _ gv. 2-17. _ qarT.
1998 wels satransporto dargidan mTlianad biujetSi 60 mln lari gadairicxa, aqedan 9,3 mln lari, anu
15,5% sahaero transportze modioda.
amJamad saqarTveloSi samoqalaqo aviaciis eqvsi aeroporti funqcionirebs, Tbilisis aeroportze qveynis
mgzavrTbrunvis da tvirTbrunvis saerTo moculobis 81% modis.
2008 wlisaTvis saqarTvelos sahaero gadazidvebid saerTo moculoba 800-900 aTas mgzavrs miaRwevs, rac
1990 wlis faqtobriv maCvenebelze samjer naklebia.
cxrilebis saxiT moyvanilia monacemebi mgzavrTbrunvisa da tvirTbrunvis Sesaxeb transportis saxeobebis
mixedviT.
mocemulia aviakompaniebis gadazidvebis maCveneblebi 1998 wlis monacemebiT, sahaero transportis
departamentis finansuri maCveneblebi, gadazidvis monacemebis cvlilebis dinamika 1991-97 wlebSi da sxva.
m. kopaleiSvili
uak 656.615(479.22)
1.g12.108. baTumisa da foTis portebis roli trasekas proeqtis ganxorcielebaSi. /m.. feiqriSvili/. makro
mikro ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 30-31. (qarT.).
1990 wels foTis navsadguris tvirTbrunvam 4,3 mln. tona Seadgina, 1997 wels ki Semcirda 2,3 mln.
tonamde. baTumis navsadguris tvirTbrunva 1990 wels Seadgenda 5,9 mln. tonas, xolo 1997 wels mxolod
3,1 mln. tonas.
dReisaTvis tvirTbrunvis saerTo moculobaSi ZiriTadi nawili modis navTobproduqtebze, rac 1997 wlis
monacemebiT Seadgens foTis navsadgurSi 25,9%-s, xolo baTumSi 31,9%-s.
66
foTis sazRvao navsadguris sawarmoo simZlavre saSualebas iZleva gadamuSavebul iqnes 4,5 mln. tona
tvirTi.
1998 wlis bolosaTvis foTis navsadgurs gaaCnda TxuTmeti navmisadgomi 2852 grZivi metriT.
imave droisaTvis baTumis sazRvao-savaWro navsadgurs gaaCnda TerTmeti navmisadgomi 2095 saerTo grZivi
metriT. aqedan #1, #2 da #3 navmisadgomebi 505 metriT specializebulia navTobproduqtebis
gadatvirTvaze. foTisa da baTumis navsadgurebs gaaCniaT mZlavri sasawyobo meurneoba.
(moyvanilia cxrilis saxiT foTisa da baTumis navsadgurebis tvirTbrunvis da gemebis maCveneblebi)
k. sayvareliZe
uak 341.23:621.643/.644
1.g12.109. baqo-jeihanis navTobsadenis monawile partniorebi molaparakebebs aCqareben. makro mikro
ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 19. _ qarT.
aSS-is xelisuflebis warmomadgenelma, riCard morningsTarma, romelic pasuxs agebs amerikis energetikul
politikaze kaspiis auzSi, ganacxada, rom gaaqtiurda muSaoba, raTa 1999 wlis ivlisisaTvis dasruldes
baqo-jeihanis navTobsadenis mSenebloba, romlis saSualebiTac unda moxdes nedli navTobis transportireba
kaspiis zRvidan xmelTaSua zRvisken.
aprilSi TurqeTisa da azerbaijanis mTavrobebma, azerbaijanis navTobkompaniam da TerTmetma ucxourma
navTobkompaniam xeli moaweres SeTanxmebas, riTac ikisres valdebuleba, rom sami Tvis ganmavlobaSi
daasruleben SeTanxmebis gaformebas saerTaSoriso konsorciumis Seqmnis mizniT, romelmac unda aaSenos
1600 km sigrZis milsadeni baqodan saqarTvelos gavliT xmelTaSua zRvis TurqeTis sanapiroze mdebare
qalaq jeihanamde.
progresi SeiniSneba sxva milsadenebTan dakavSirebul molaparakebebzec, romlebzec TurqmeneTidan da kaspiis
dasavleT sanapirodan azerbaijanisa da saqarTvelos gavliT TurqeTSi unebrivi gazi transportirebas
ganixilaven.
k. sayvareliZe uak 621.643.2
1.g12.110. navTobsadeni – realoba Tu Tanadroulobis axali miTi. /d. sinjaraZe/. imiji. _ 1999. _ #9-10. _
gv. 18-19. _ qarT.
interviu janri kaSiasTan, parizis i. WavWavaZis saxelobis qarTul-evropuli institutis direqtorTan.
londonis strategiuli kvlevis institutis kvlevebis da sxva wyaroebis mixedviT 25-30 wlis Semdg
navTobi Camoscildeba energetikis sferos. amdenad navTobze saxelmwifos strategiuli politikis dafuZneba
Secdomaa. satransporto gzis qselis mSenebloba dakavSirebulia stabilurobis faqtorTan, xolo
uaxloesma warsulma dagvanaxa, rom am mxriv yvelaferi rigze ar aris. miuxedavad amisa, “trasekas” proeqti
dadebiTad unda Sefasdes.
n. javaxaZe
uak 656.615(479.22)
1.g12.111. foTis sazRvao-savaWro navsadguri. /i. jibuti/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganvi-
Tarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #32. _ gv. 27 _ 52. _ qarT.
aRwerilia foTis navsadguris teqnikur-ekonomikuri mdgomareoba da ganviTarebis proeqtebi.
90-iani wlebis dasawyisSi foTis navsadguris tvirTebis moculoba 5 mln-dan 1 mln tonamde Semcirda,
1994 wlidan daiwyo mdgomareobis gaumjobesebis tendencia. amJamad foTi 67% sxva qveynebisaTvis atarebs,
amoqmedda saborne gadazidvebze momsaxure navmisadgomi, romlis saSualebiT rkinigzis vagonebi xmeleTidan
gem-boranze gadaiyvaneba.
foTis navsadguris konkurentunarianobis miRweva SeuZlebelia didi grZelvadiani investiciebis gareSe,
arsebobs am investiciebis variantebi, sruldeba samuSaoebi navsadguris privatizaciis sqemebis
SesamuSaveblad. aRwerilia navsadguris ganviTarebis proeqtebi, romelTa nawili ukve Sesrulebis procesSia.
mocemulia mTeli rigi ekonomikuri maCveneblebi cxrilebisa da grafikebis saxiT, romlebic sami wlis
monacemebiT aris agebuli (tvirTbrunvis dinamika, tranzitulad Semosuli tvirTebis dinamika,
gadamamuSavebeli konteinerebis raodenoba, navsadguridan gasuli tvirTebis dinamika da sxv.)
aRniSnulia, rom mZlavri satransporto infrastruqturebis Camoyalibebis Semdeg, geografiuli
mdebareobidan gamomdinare, saqarTvelos msoflioSi erT-erTi msxvili tvirTgamtarunariani saxelmwifo
SeuZlia gaxdes.
mocemulia foTis navsadguris privatizaciis sqemebi, Savi zRvis saborne gadasasvlelebis tarifebi, foTis
navsadguris datvirTva-gadmotvirTvis samuSaoebisa da momsaxurebis satarifo ganakveTebi.
67
m. kopaleiSvili
uak 625.14. 1.g12.112. mTian sauReltexilo ubnebze balastis prizmis gaWuWyianebis mizezebis gamokvlevis Sedegebi da
misi samsaxuris vadis gaxangrZlivebis RonisZiebebi. /k. nozaZe, n. rurua/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2
(418). _ gv. 181-187. _ qarT.
mocemulia mTian sauReltexilo rkinigzis ubnebze balastis Sris xangamZleobis amaRlebis mizniT misi
gaWuWyianebis intensiurobis Sesamcireblad gasatarebeli RonisZiebani, romlebic SemuSavebul iqna arsebuli
samecniero kvlevisa da saqarTvelos rkinigzis suramis sauReltexilo ubanze Catarebuli eqsperimentuli
dakvirvebebis Sedegebis safuZvelze. il. 1, cxr. 1, lit. das. 2.
avt.
uak 622.625.57:656.35.
1.g12.113. bagirgzis meqanikuri sistemis miaxloebiTi maTematikuri modeli. /T. javaxiSvili/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 133-136. _ qarT. qanqarasebri bagirgzis rgoluri struqturis drekad-blanti sawevi bagiri warmodgenilia Svidi Tavisuflebis xarisxis
mqone meqanikur sistemad. gamoyvanilia sistemis moZraobis diferencialur gantolebaTa sistema oTxmasiani
sistemisaTvis, rodesac vagonebi ganlagebulia amZrav da damWim SkivebTan axlos. aseve gamoyvanilia moZraobis
gantolebebi da gadacemis funqciebi. il. 2, lit. das. 3.
avt. g.13. medicina. jandacva. biologia
uak 312.6
1.g13.114. jandacvis sferoSi mimdinare privatizacia. /T. xmalaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da
ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #26. _ gv. 47-64. _ qarT.
dsT-s qveynebSi jandacvaze saxelmwifo dafinansebis absoluturi da mTliani Sida produqtis wilis
mkveTri Semcireba aRiniSneba. saqarTveloSi es maCvenebeli 1990-96 wlebSi 0,05-0,42 procentebs Soris
meryeobda, 1999 wlidan daiwyo mcireodeni gaumjobeseba da 1999 wels 1% gaxda (das. evropis
qveynebisaTvis saSualod – 8%)
1995 wels daiwyo saqarTvelos jandacvis sistemis reorganizacia, rac Camoyalibda oTxi etapis saxiT:
1. sistemis reorganizacia – 1995 wlis 10 agvisto – 1996 wlis 15 Tebervali
2. axali modelis SemuSaveba – 1996 wlis 15 Tebervali – 1997 wlis 1 maisi
3. axali modelis danergva – 1997 wlis 1 maisi – 1999 wlis 1 ianvari
4. modelis adaptireba da srulyofa – 1999 wlis 1 ianvari – 2000 wlis 1 ianvari
amavdroulad daiwyo janmrTelobis dacvis dawesebulebaTa privatizacia Sedgenili programis mixedviT.
Tavdapirvel nusxaSi Sesuli 759 obieqtidan 81,3% farmacevtuli, 13,8% samedicino, xolo 3%
arasamedicino dawesebulebebia. amaTgan privatizebulia 477 obieqti. privatizebisas gamoyenebul iqna yvela
moqmedi forma: firdapiri miyidva, auqcioni, konkursi da ijara-gamosyidva.
qonebis marTvis saministros monacemebiTa 1995 wels privatizirebul iqna 306 obieqti, 1997 wels – 201,
1997 wels – 36, 1998 wels – 9.
janmrTelobis dacvis obieqtebis privatizebis savaldebulo piroba profilis aranakleb 10 wliT
SenarCunebaa.
saprivatizacio obieqtebi Sefasda 18688632 larad, aqedan jandacvis saxelmwifo fondSi Cairicxa 949,6
aTasi lari, anu mTeli Rirebulebis 5%.
mocemulia jandacvis sferos obieqtebis privatizaciis mimdinareoba wlebis mixedviT, saqarTvelosaTvis
sacicocxlod aucilebeli janmrTelobis dacvis obieqtebis nusxa, im obieqtTa CamonaTvali, romelTa
privatizireba amJamad mimdinareobs.
m. kopaleiSvili
uak 616-08
1.g13.115. Zveli kolxeTis saukunovanma gamocdilebam msoflioSi interesi gamoiwvia. /i. samxaraZe/. makro
mikro ekonomika. _ 1999. _ #4. _ gv. 25. _ qarT.
Zvel kolxeTSi mkurnalobis dros kosmiur energias (kosmizms) iyenebdnen. kolxeTSi sicocxlis xangr-
Zlivobis Sesaxeb mravali saidumlo recepti arsebobda, romlebic Tanamedrove mkvlevarTaTvis gaugebari
68
iyo. torsuli velebis Teoriam am unikalur movlenebs axsna mouZebna. ruseTis federaciis samecniero da
teqnologiuri centris xelmZRvanelma, akademikosma anatoli akimovma saqarTvelos prezidents moswera
werili, sadac igi sTxovs prezidents, mxari dauWiros winadadebas, romelic iTvaliswinebs ruseTis
akademiis sabunebismetyvelo mecnierebaTa saerTaSoriso institutis da saqarTvelos samecniero da
teqnologiuri centris bazaze sicocxlis xangrZlivobisa da reabilitaciis saerTaSoriso centris Seqmnas,
igi torsul meTodebze imuSavebs.
k. sayvareliZe
uak 519.766
1.g13.116. wertilovani mutaciebi da biopolimerebis evolucia. /k. kvinikaZe, v. WavWaniZe/. SromaTa krebuli,
saqarTvelos mecn. akademia. a. eliaSvilis sax. marTvis sistemebis instituti. Tbilisi – 1998. _ gv. 186-
191. _ ingl.
ganxilulia nukleotidebisa da aminomJavebis iseTi wertilovani mutaciebi, romlebic ucvlelad toveben
molekulis sigrZes. moyvanilia am procesis markovis jaWvebis enaze aRwerili Teoriul-logikuri modeli.
gamoTvlilia sxvadasxva mutagenebis mimarT aminomJavebis mdgomareoba, kerZod gamoTvlilia HNO2–is mimarT
Tambaqos mozaikis virusis aminomJavebis “mdgradobis mwkrivi”, rac iZleva SesaZlo wertilovani mutaciebis
drois mixedviT dalagebis SesaZleblobas. miRebuli Sedegebi SeiZleba gamoyenebul iqnes biologiuri
evoluciis gzebis dadgenisas.
avt.
g.14. mrewvelobis da gamoyenebiTi mecnierebebis saerTo da kompleqsuri problemebi
uak 621.791.71.42 1.g14.117. SeduRebis denis mixedviT ormxrivi mravalwertilovani SenaduRi SeerTebis simtkicis
prognozirebis SesaZleblobis kvleva. /m. SalamberiZe, n. Selia, a. xvadagiani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _
#3 (419). _ gv. 22-27. _ qarT.
miRebulia SeduRebis denis saangariSo formula, romelic iTvaliswinebs misi daSuntvis sidides.
denmimyvanebSi gazomili denis mixedviT gaangariSebul SeduRebis densa da SenaduRi SeerTebis simtkices
Soris gamovlenilia maRali korelaciuri kavSiri. il. 2, cxr. 2, lit. das. 3.
avt.
uak 621.791.71.42
1.g14.118. denis ormxrivi miyvaniT ormxrivi mravalwertilovani SeduRebis Senacvlebis sqema. /m.
SalamberiZe, n. Selia, a. xvadagiani/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv. 27-33. _ qarT.
damuSavebul iqna ormxrivi mravalwertilovani SeduRebis Senacvlebis sqema, romelic saSualebas iZleva
imitirebul iqnes eleqtrodebs Soris bijis SecvliT SeduRebis denis daSuntvis pirobebi. naCvenebia, rom
denis daSuntvis gansxvavebuli pirobebis gamo, calkeul denmimyvanebSi sxvadasxva sididis deni gadis. il. 2,
cxr. 1, lit. das. 2.
avt.
uak 621.791.76
1.g14.119. sadenis zRvruli efeqtis gamovlenis meTodebi. /a. sulamaniZe, h. el-beseli/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #1 (417). _ gv. 133-136.
wertilovani SeduRebis analogiuri sistemis bazaze damuSavebulia sadenis myar da Txevad fazaTa zRvarze
aRZruli Termo-em Zalis gamovlenis ubralo da xelmisawvdomi meTodebi, romlebic dafuZnebulia ori
nimuSis sigrZeTa da temperaturaTa sxvaobaze. SemoTavazebul meTodTa praqtikuli gamoyenebiT gamovlinda
denis monopolaruli impulsiT winaRobiT SeduRebis Txevadi birTvis erT-erTi nimuSis siRrmeSi
gadaadgilebis meqanizmi im pirobisTvis, roca maTi sisqeebi tolia masala ki igive, rac eleqtrodebisa.
il.2, lit. das. 4.
avt.
69
uak 621.791.76.042
1.g14.120. kontaqturi wertilovani SeduRebis modelirebis sakiTxebi. /m. SalamberiZe/. stu-s Sromebi. _
1998. _ #2 (418). _ gv. 42-46. _ qarT.
planirebis meTodiT wertilovani kontaqturi SeduRebis procesis mravalfaqtoriani modelis miReba
saWiroebs eqsperimentebis Catarebas, rac warmoebis pirobebSi gaZnelebulia. SedarebiT advilia
erTfaqtoriani modelebis miReba. mocemul naSromSi warmodgenilia kontaqturi wertilovani SeduRebis
procesis mravalfaqtoriani modelis erTfaqtoriani modelebisagan miRebis eqsperimentul-statistikuri
meTodi. lit. das. 3.
avt.
uak 621.791.76.042
1.g14.121. kontaqturi wertilovani SeduRebis maTematikuri modeli. /m. SalamberiZe/. stu-s Sromebi. _ 1998.
_ #1 (417). _ gv. 147-149.
maRali korelaciuri kavSirisa miuxedavad, wertilovani kontaqturi SeduRebis dros SenaduRi birTvis
simtkicesa da birTvis parametrebs Soris cnobili eqsperimentul-statistikuri modelebis gamoyenebisas
SenaduRi birTvis simtkicis Sefasebis cdomileba didia. am cdomilebis Semcireba SesaZlebelia 50-70%-iT,
Tu maTematikur modelSi gaTvaliswinebuli iqneba SesaduRebeli masalis simtkice. naSromSi aseTi
maTematikuri modeli miRebulia masSi SeduRebis dros simtkicis teqnologiuri danakargis gaTvaliswinebiT.
il.1, lit. das. 2.
avt.
uak 666.97 1.g14.122. teqnikur mineralTa da nakeTobaTa sasinTezo konteinerebisa da gamxureblebis axali
teqnologia. /r. sxvitariZe, r. mamalaZe, g. sidamoniZe/. keramika. _ 1999. _ #2. _ gv. 17-19. _ qarT.
aRwerilia almasis sasinTezo konteiner-izolatorebis dasamzadebeli wnex-fxvnilis miRebis teqnologia im
meTodiT, rodesac makavSireblad gamoyenebulia dasawnexi fxvnilidan momzadebuli Semkvrelis wyalxsnari.
teqnologiuri parametrebis dasadgeni kvlevis Catarebisas gamoyenebul iqna hidratirebuli da
dehidratirebuli makavSirebeli, romelTa raodenoba icvleboda 5-30%-is farglebSi, xolo Semsvlebis anu
liTografiuli qvis fxvnilis raodenoba _70-95%-is farglebSi.
gamokvleul iqna kazmis komponentebis TanafarTobis gavlena konteineris simtkiceze, dadgenil iqna, rom
maRali simtkicis konteinerebis misaRebad umjobesia dehidratirebuli makavSireblis gamoyeneba, vidre
hidratirebulisa.
damuSavebuli teqnologia daculia saqarTvelos patentiT.
m. kopaleiSvili uak 624.19
1.g14.123. naSxefi betonis koroziuli mdgradobis kvleva gogirdwyalbadovan garemoSi. /T. CitaiSvili, m.
grZeliSvili, b. gocaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 104-107. _ qarT.
gamokvleulia gogirdwyalbadovan garemoSi naSxefi betonis koroziuli mdgradoba karbonatuli danamatebis
gamoyenebiT. dadginda, rom gogirgwyalbadovan garemoSi karbonatuli danamatis da kirqvebis Semvsebad
gamoyenebam mniSvnelovnad gazarda naSxefi betonis koroziuli mgradoba. cxr.2, lit. das.2.
avt.
uak 620.197.3
1.g14.124. koroziis inhibitori sistemaSi Fe/H2SO4. /n. qemxaZe/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2. (418). _ gv.
9-17. _ qarT.
naSromSi farTod aris ganxiluli laboratoriuli kvlevis Sedegebi, kerZod, folad 20-is koroziis
realuri siCqare (g/m²sT) 24%-ian H2SO4-is xsnarSi temperaturis Sesabamisad (t=20÷80°C). Seswavlilia, rom
mocemul koroziul areSi foladi 20-is koroziis siCqare Seadgens 14,4-869,0 g/m²sT. inhibitor ХОСП-10-
is damateba aRniSnul momwavlel xsnarSi mkveTrad amcirebs foladis koroziul gaxsnas da misi dacvis
unari mocemuli temperaturis pirobebSi 85-99%-ia. agreTve ganxilulia foladi CB 08-A-s meqanikuri
Tvisebebis cvlileba 24%-ian H2SO4-is xsnarSi uinhibitorod da inhibitoris Tanaobisas. dadgenilia, rom
inhibitori ХОСП-10 sagrZnoblad unarCunebs liTons mis meqanikur Tvisebas (σ=84-95%) da icavs mas
70
dawyalbadebisgan. laboratoriuli kvlevis Sedegebis safuZvelze gacemulia rekomendacia inhibitor ХОСП-
10-is (Сina=0,3+0,5 g/l) sawarmoo gamocdisaTvis naxSirbadovani foladis koroziisagan dacvis mizniT misi
mowamvlis procesSi. inhibitor ХОСП-10-is xarji erTi tona momwamvleli xsnarisTvis Seadgens 0,3-0,5 kg.
il.2, cxr. 2, lit. das. 10.
avt.
d. dargTaSorisi problemebi
d.1. organizacia da marTva
uak 658:06.012.5
1.d1.1. sawarmos daarsebis Teoria da praqtika. /g. barbaqaZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da
ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ # 22. _ gv. 42 _ 49. _ qarT.
aRwerilia `mewarmeTa Sesaxeb~ kanoniT gansazRvruli sawarmoTa organizaciul – samarTlebrivi formebi.
maTgan yvelaze gavrcelebulia sami saxe: individualuri sawarmo, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba
da saaqcio sazogadoeba. sawarmos daarsebisaTvis oficialuri gadasaxadia 100-dan (individualuri sawarmo)
550 dolaramde (saaqcio sazogadoeba), Tumca sasamarTloebSi maT dafuZnebas mravali barieri eRobeba.
mtkivneulad mimdinareobs licenziebis gacemac, aseve arsebobs bevri biurokratiuli problemebi
sertifikatis miRebisas. yovelive es xels uSlis biznesis ganviTarebas.
m. kopaleiSvili
d.2. garemos dacva. ekologia
uak 502.7 1.d2.2. saqarTvelos Savi zRvis sanapiro zolis ekologiuri keTilsaimedoobis sakiTxebi mdgradi
ganviTarebis koncefciis mixedviT. /g. qarCava/. mecniereba da teqnika. _ 1999. _ # 4-6. _ gv. 77. _ qarT.
dReisaTvis savsebiT dasabuTebulia azovisa da Savi zRveebis ekologiurad katastrofuli mdgomareoba. Savi
zRvis dacva misi auzis eqvsive qveynis erTobliv Zalisxmevas moiTxovs. sanapiro zolis garemosdacviTi
saqmianobis marTva (Tanaxmad mdgradi ganviTarebis koncefciisa) unda xorcieldebodes garemosdacviTi
kanonmdeblobis, saTanado normebisa da standartebis, marTvis yvela sxva arsebuli meqanizmisa da
saSualebis gamoyenebiT, qveyanaSi funqcionirebadi yvela Sesabamisi ierarqiuli struqturis CarTviT.
katastrofuli ekologiuri mdgomareobis ZiriTadi mizezebia: azerbaijanis (da Sua aziis) navTobis
transportirebiT Savi zRvis gaWuWyianebis zrda; Savi zRvis Selfidan navTobisa da bunebrivi airis
mopovebis Sedegad navTobproduqtebiT zRvis wylis gaWuWyianeba; auzSi eqvsive qveynis mier zRvaSi didi
raodenobis daumuSavebeli sayofacxovrebo, sameurneo da samrewvelo Camdinare wylebis CaSveba;
gogirdwyalbadiani Sris sivrculi zrdis tendencia; sanapiro zolis rRveva misi dinamikuri wonasworobis
pirobaTa daucvelobis gamo; atmosferuli haeris mier gadmotanili mavne nivTierebebiT (da maT Soris
radionuklidebiTac) Savi zRvis gaWuWyianeba. amJamad navTibproduqtebis mavne ingredientTa koncetracia
zRvis wylebSi daaxloebiT 3-6-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb normebs, fskerul naleqebSi ki igi 100
mg/kg-is donezea. Savi zRvis wylebSi aseve didia ionTa toqsikuri liTonuri koncetracia gauwmendavi
samrewvelo da sasoflo-sameurneo Camdinare wylebis mdinareebSi CaSvebis gamo. arsebiTi mniSvneloba aqvs
agreTve gogirdwyalbadiani fenisa da paTogenuri baqteriebis dinamikas, evtrofikaciis donisa da
anTropogenuri aborigenis _ mnemiofsisis SemoWris dinamikas. mzardi evtrofikacia da wylis Jangbaduri
reJimis darRveva Savi zRvis wylebis ekologiuri mdgomareobis mniSvnelovan gauaresebaze metyvelebs, ris
gamoc mTel akvatoriaze SeimCneva ekosistemis daTrgunva.
d. vawaZe
uak 574:338.2
1.d2.3. mdgradi ganviTarebis koncefcia da ekologiuri menejmenti. /g. SixaSvili/. makro mikro ekonomika.
_ 1999. _ #4. _ gv. 50-51. _ qarT.
ekonomikis ekologizaciis mravalwliani Ziebis Sedegad Tanamedrove mecnierebam SeimuSava ,, mdgradi
ganviTarebis koncefcia”. es aris sazogadoebis ganviTarebis iseTi sistema, romelic sazogadoebis
ekonomikuri ganviTarebisa da garemos dacvis interesebis gaTvaliswinabiT uzrunvelyofs adamianis
cxovrebis donis xarisxis zrdas.
mdgradi ganviTarebis principebs eyrdnoba saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTarebis 1996-2000
wlebis indikaturi gegma, ris safuZvelzec Camoyalibebulia ekologiuri politikis arsi.
71
saqarTvelos kanonSi ,,garemos dacvis Sesaxeb” asaxulia garemos dacvis ZiriTadi principebi, romelTagan
aRsaniSnavia:
1. riskis Semcirebis principi;
2. mdgradobis principi;
3. prioritetulobis principi;
4. fasiani bunebaTsargeblobis principi;
5. principi ,,dambinZurebeli ixdis”;
6. narCenebis minimizaciis principi;
7. gadawyvetilebis miRebis procesSi sazogadoebriobis monawileobis principi;
kanonis mixedviT, didi yuradReba unda daeTmos ganaTlebasa da samecniero kvlevebs garemos dacvis sferoSi.
saqarTvelos normaluri ekonomikuri ganviTareba SeuZlebelia adgilobrivi, regionuli da globaluri
faqtorebis gaTvaliswinebis gareSe. erovnuli gamocdilebisa da sazRvargareTuli saqmianobis Rrma
Seswavlis safuZvelze unda Seiqmnas saTanado sakanonmdeblo, ekonomikuri da mmarTvelobiTi sistema,
romlis funqcionireba moawesrigebs mTel garemosdacviT saqmianobas saqarTveloSi.
k. sayvareliZe
uak 543.3.
1.d2.4. toqsikuri liTonebis gansazRvris meTodi atmosfe ros haerSi. /z. svaniZe, g. gunia, l. svaniZe, n.
dabaxiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 138-142. _ qarT.
Seswavlilia kadmiumis, TuTiis, spilenZis da tyviis gansazRvris atomur-absorbciuli meTodi atmosferos
haerSi xelatwarmomqmneli sorbentis gamoyenebiT. cxr. 2, lit. das.8.
avt.
uak 551.510.42 1.d2.5. atmosferos farTomasStaburi Sedgenilobis cvlilebebis gavlena niadagis zedapiris qimiur
mdgomareobaze. /z. svaniZe, g. gunia, l. svaniZe, n. dabaxiSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #3 (419). _ gv.
87-91. _ qarT.
avtorTa mier adre Sesrulebuli gamokvlevebisa da sazRvargareTis uaxlesi mecnieruli publikaciebis
analizis safuZvelze gakeTebulia daskvna atmosferoSi naxSirmJava gazis koncentraciis zrdis Sesaxeb,
romelmac ukanasknel wlebSi, industriamdel periodTan SedarebiT, 30%-ze meti Seadgina. kavkasiis mTel
rig punqtebSi atmosferuli naleqebis qimiuri Sedgenilobis gamokvlevebis Sedegebma saSualeba mogvca,
gagvekeTebina daskvna maTi mineralizaciis 12%-mde zrdaze. mocemuli regionis naleqebi mineralizaciis
maxasiaTeblis mniSvnelobis mixedviT SeiZleba davyoT sam genetikur saxed: qalaqis, mTis da zRvispireTis.
moyvanilia monacemebi pirvelad Sesrulebuli gamokvlevebisa atmosferodan Camomrecxavi nivTierebis
/mineraluri/ raodenobis Sesaxeb kavkasiis sxvadasxva raionSi da atmosferul naleqebSi liTonuri
mikrominarevebis koncentraciebze saqarTvelos mTel rig punqtebSi. miRebuli Sedegebi mowmobs atmosferos
qimiuri Sedgenilobis farTomasStabian cvlilebas adamianis sameurneo Semoqmedebis Sedegad. cxr. 3, lit.
das. 4.
avt.
d.3. statistika
uak 330.131.7
1.d3.6. komerciuli riskis statistikuri SeswavlisaTvis. /n. abesaZe, n. CixlaZe, m. abesaZe/. mecniereba da
teqnika. _ 1999. _ #4-6. _ gv. 19. _ qarT.
riski rTul sabazro procesebTan, saeRto ekonomikur koniunqturasTan, socialur-politikur mdgomareobasa
da sabazro partniorobis fsiqologiasTan dakavSirebuli movlenaa. igi uSualo gazomvas ar eqvemdebareba.
masze mravali faqtori axdens gavlenas, romelTagan didi nawilis gaTvaliswineba xSir SemTxvevaSi
SeuZlebelia. amitom aucilebelia riskis daSvebisa da sabazro brZolaSi wagebis albaTobis xarisxis
dadgena. gamoiyofa ori atributuli gradacia: dasaSvebi (gardamavali) da Warbi (dauSvebeli) riski, riskis
Sefasebis yvelaze gavrcelebul da xelmisawvdom meTods warmoadgens saeqsporto meTodi. riskis
raodenobrivi Sefaseba xorcieldeba koniuqturis analizis safuZvelze. riskis sidided gvevlineba bazris
72
ZiriTadi parametrebis cvalebadobisa da simyaris maCveneblebi, agreTve misi ganviTarebis tendenciis
maxasiaTeblebi; rac ufro sasurveli tendenciaa bazris ganviTarebisa, miT ufro naklebia riski. riskis
zonis operatiulad gansazRvra SesaZlebelia agreTve marketinguli matricas meSveobiT, e.i. bazris
mdgomareobisa da sakuTari SesaZleblobis SefasebiT. es ori maxasiaTebeli ganisazRvreba koordinatebis
saxiT, romelTa gadakveTa warmoaCens firmis mdgomareobas da Sesabamisad _riskis dones.
d. vawaZe
uak 336.748
1.d3.7. evrozonaSi inflacia izrdeba. makro mikro ekonomika. 1999. _ #11-12. _ qarT.
1999 wlis agvistoSi wliuri saSualo inflaciis zrdis maCvenebeli evrozonaSi identuri iyo wina wlis
amave periodis maCveneblisa.
inflaciis didi zrda dafiqsirda portugaliaSi (1,8%), italiaSi cvlileba ar yofila (1,6%), danarCenma
qveynebma inflaciuri zrda wliur saSualoze odnav meti aCvenes.
inflaciis mixedviT evroare sam nawilad daiyo:
1. qveynebi, romelSiac samomxmareblo fasebis inflaciis maCvenebeli 1%-ze dabalia.
2. oTxi sxva qveyana, sadac es maCvenebeli 1-sa da 2%-s Sorisaa.
3. sami qveyana romelTac 2%-s gadaaciles.
amJamad inflaciis zrdis mixedviT qveynebi Semdegnairad nawildeba:
avstria da safrangeTi (+0,5%), germania da belgia (+0,7%) da (0,9%). fineTi, luqsemburgi, italia da
potrugalia, Sesabamisad,
+13%, +14%, +1,6% da 1,8%.
isini imyofebian meore jgufSi.
evros inflaciis zrdis saSualo maCveneblebis zeviT arian espaneTi +2,3%, irlandia +2,4% da holandia
+2,5.
k. sayvareliZe
uak 338.45.002.2
1.d3.8. dsT-s qveynebis umravlesobaSi samrewvelo warmoeba daeca. makro mikro ekonomika. _ 1999. _ #4
_ gv. 21. _ qarT.
1999 wlis pirvel kvartalSi dsT-s saxelmwifoTaSoriso statistikuri komitetis monacemebiT dsT-s Svid
qveyanaSi samrewvelo warmoeba daeca. moldovaSi daeca 27%-iT, saqarTveloSi 5,7%-iT, yirgizeTSi 4,6%-iT,
somxeTSi 4,4%-iT, ukrainaSi 2,4%-iT, ruseTSi 2%-iT.
Sida erovnuli prouqtis mateba dafiqsirda azerbaijanSi 6,2%-iT, saqarTveloSi 1,2%-iT, belorusSi 1%-
iT, yirgizeTSi 0,3%-iT.
inflaciis yvelaze maRali tempebi dsT-s qveynebis samomxmareblo bazrebze dafiqsirda belorusSi 12,1%,
ruseTSi 2,9%, yirgizeTSi 2,7%, saqarTveloSi 1%, ukrainaSi 1%.
k. sayvareliZe
uak 339.727.22/.24
1.d3.9. saqarTvelos biznes garemo da ucxouri investiciebi. /d. amaRlobeli/. saqarTvelos strategiuli
kvlevebisa da ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #19. _ gv. 3-13. _ qarT.
1998 wlis ivnisis mdgomareobiT saqarTveloSi ucxouri investiciebis saerTo moculobam Seadgina 136
278245 aSS dolari (registracia moicavs mxolod im sawarmoebs, romelTa ucxouri investiciebi Seadgens
100 000 dolars da ufro mets). saqarTveloSi yvelaze meti investicia aqvs Cadebuli israels
(daaxloebiT 18 mln. aSS dolari), Semdeg modis irlandia (13%-mde), ruseTi (10,57%), didi britaneTi
(10,13%), TurqeTi (8,78%).
dargebis mixedviT investiciebi metad araTanabradaa ganawilebuli:
dargebi
proeqtis
r-oba
Tanxa (aSS
dolarebSi)
xvedriTi
wili
saerTo
moculobaSi
(%)
mrewveloba 36 44,120,315 32,38
kavSirgab- 10 30,446,887 21,34
73
muloba
kvebis
mrewveloba
47 19,163,950 14,06
sabanko sfero 14 17,161,706 12,59
soflis
meurneoba
5 8,094,730 5,94
vaWrobis
sfero
31 6,388,019 4,69
mSenebloba 8 4,604,940 3,38
transporti 4 2,532,059 1,86
momsaxureba 11 1,198,639 1,46
turizmi 1 1,670,000 1,23
medicina 1 107,000 0,08
seriozul safrTxes qmnis sagareo valebis momsaxurebisaTvis gankuTvnili Tanxebis gadineba. 1999 wels
saqarTvelos valis momsaxurebis saxiT gadaxdili aqvs 169 mln dolari.
ucxouri investiciebiT Seqmnil sawarmoebSi 99% adgilobrivi momuSavea dasaqmebuli.
biznesmenTa azriT, saqarTvelosTvis yvelaze perspeqtiul dargebad turizmi da transporti miiCneva.
ucxouri investiciebis ganxorcielebis TvalsazrisiT saqarTvelos aqvs rigi upiratesobebi:
_ SedarebiT stabiluri politikuri da ekonomikuri garemo;
_ fasebis stabiluri done da erovnuli valutis kursis mizeruli ryevebi;
_ saqarTvelo Riaa saerTaSoriso sazogadoebisaTvis
_ saqarTveloSi SedarebiT iolia informaciis mopoveba qveyanaSi mimdinare movlenebis Sesaxeb;
_ siaxlove dsT-s bazrebTan;
_ gasasvleli msoflio bazarze, rogorc sazRvao, ise sahaero, saavtomobilo da sarkinigzo, aseve
milsadeni transportiT;
_ naklebad konkurentuli garemo;
_ dabali gadasaxadebi (gansakuTrebiT mogebis 20%);
_ kargad ganviTarebuli sakanonmdeblo baza;
saqarTvelos sainvesticio garemos naklovani mxareebi:
_ yvelaze didi problemaa _ korufcia yvela donis samTavrobo institutebSi;
_ uzomod gazrdili biurokratia;
_ e.w. damatebiTi xarjebis (telekomunikaciis, transportis) maRali done;
_ eleqtroenergiis SeferxebiT miwodeba;
_ sirTuleebi sagadasaxado organoebTan urTierTobisas;
_ maRali socialuri gadasaxadi (32%);
_ sirTuleebi, romlebsac mTavroba uqmnis mewarmeebs.
ucxoeli investorebi Tvlian, rom saqarTveloSi biznesis garemo uaresobisaken icvleba.
m. kopaleiSvili
uak 330.576.28:301
1.d3.10. ojaxebis Semosavlebis mimoxilva. /g. fanculaia/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da
ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #25. _ gv. 18 _ 35. _ qarT.
1998 wlis bolos oTxkaciani ojaxis saSualo Semosavali 5%-iT gaizarda da 170,52 lars gautolda.
mosaxleobis 49,6% Semosavlebis doniT saarsebo minimums qvemoT imyofeba. saSualo Semosavali qveyanaSi
saarsebo minimumis 95%-s Seadgenda, 1998 wlis bolosaTvis es maCvenebeli 93%-mde Semcirda. saarsebo
minimumis miRma mcxovrebTa ricxvi imereTSi, guriasa da TbilisSi mosaxleobis 54-57% Seadgens. qveyanaSi
gaWirvebul mcxovrebTa ricxvi 73%-dan 74%-mde gaizarda.
im kategoriis mosaxleobis raodenoba, romelTa arseboba kiTxvis niSnis qveSaa (100 laramde Semosavali)
24%-dan 27%-mde gaizarda. qveyanaSi arsebuli saSualo fenis raodenoba 19%-dan 18%-mde Semcirda. 1998
wlisaTvis dafarulma Semosavlebma 81% Seadgina. igi yvelaze maRalia aWaraSi da 90%-s Seadgens.
mocemulia statistikuri monacemebi saarsebo minimumis, Semosavlebisa da xarjebis Sesaxeb regionebis
mixedviT, erTi Sinameurneobis saSualo Tviuri xarjebis struqtura regionebis mixedviT da sxva.
74
m. kopaleiSvili
uak 301.18
1.d3.11. saqarTveloSi socialuri politikis problemebi ekonomikuri reformebis procesSi. /d. jangu-
laSvili/. mikro makro ekonomika. _ 1999. _ #11-12. _ qarT.
saqarTveloSi radikaluri ekonomikuri gardaqmnebis dawyebiT etapze, 1992 w., ZiriTadi aqcenti gakeTebuli
iyo ekonomikis finansur gajansaRebasa da makroekonomikur stabilizaciaze. socialurma sferom da misma
problemebma ki ukana planze gadainacvla. amis Sedegad saqarTvelos mosaxleoba zog SemTxvevaSi cxovrebis
donis mkveTri, xSirad damangreveli dacemis winaSe aRmoCnda sazogadoebis socialuri diferenciaciis
gaZlierebis fonze. magaliTad, 1998 w. samomxmareblo saqonelze fasebi 26-jer gaizarda, mosaxleobis
fuladi Semosavali ki _ daaxloebiT 5-jer, maT Soris xelfasi _ 3-jer.
1991-1998 wlebSi mosaxleobis erT sulze saSualod dRe-RameSi cilebis moxmareba 1,8-jer Semcirda.
daeca dRe-RameSi kilokaloriebis moxmarebis donec. 1999 wlis monacemebiT, saqarTveloSi ukidures
siRaribeSi cxovrobs mosaxleobis 11%-ze meti, mosaxleobis 50%-ze meti ki saarsebo minimumis zRvars
qvemoT agrZelebs arsebobas. mimdinare wlis ivnisisaTvis saarsebo minimumma 118 lari Seadgina, wina welTan
SedarebiT cxovreba 4 lariT gaZvirda. samrewvelo warmoebis mniSvnelovani daqveiTeba, inflacia,
centralizebul fondSi safinanso resursebis Setanis meqanizmis ararseboba saSualebas ar iZleva sruli
SesaZleblobebiT gakontroldes fuladi fondebis formireba da gamoyeneba. amaze metyvelebs is faqtic, rom
biujetSi yovelwliurad dagegmil gadasaxdelTa 40%-ze meti ar Sedis.
dRemde qveyanaSi ar aris miRebuli kanoni minimaluri xelfasis Sesaxeb, dadgenilia mxolod Sromis
anazRaurebis minimaluri done. (moyvanilia cxrilebi: 1. realuri Semosavlis indeqsi, samomxmareblo xarjebi,
xelfasi da pensiebi saqarTveloSi; 2. mosaxleobis erT sulze kvebis produqtebis moxmareba; 3. dasaqmebis
maCveneblebi).
k. sayvareliZe
uak 351.711 uak 656.131:351.72
1.d3.12. saxelmwifo msubuqi avtomanqanebi. /d. lomiZe/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da
ganviTarebis centri, biuleteni. – 1999. _ #19. _ gv. 30-45. _ qarT.
biujeturi saxsrebis mwvave deficitis pirobebSi Zalian maRalia saxelmwifo msubuqi avtomanqanebis SeZenisa
da Senaxvis xarjebi, romelTa dagegmva saerTod arakontrolebadia, ar arsebobs araviTari maregulirebeli
normatiuli aqti, romelic gansazRvravs axali avtomanqanis SeZenis saWiroebas da minimalur raodenobas.
moyvanilia informacia sakanonmdeblo da zogierTi aRmasrulebeli organos msubuqi manqanebis parkis da maTi
SeZena-Senaxvis xarjebis Sesaxeb (1998w.):
saqarTvelos parlamenti _ 100, 1.035.000 lari;
saxelmwifo uzrunvelyofis samsaxuri _161, 600.000 lari;
saqarTvelos finansTa saministro _ 25, 597.100;
saqarTvelos sagadasaxado inspeqcia _ 115, 157 000;
sabaJo departamenti _ 90, 95.200;
ekonomikis saministro _ 8, 47.000;
melioraciis da wylis meurneobis departamenti _ 22, 205.600.
m. kopaleiSvili
uak 351.711
1.d3.13. privatizacia. /g. fanculaia/. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri,
biuleteni. – 1999. _ #21. _ gv. 17-29. _ qarT.
aRwerilia saqarTveloSi privatizaciis mimdinareobis mdgomareoba. 1998 wlis ganmavlobaSi privatizebulia
1645, saaqcio sazogadoebad dafuZnebulia 70 sawarmo, privatizaciidan miRebulia 72,3 mln lari, maT Soris
centralur biujetSi – 46,8 mln lari, adgilobrivSi - 25,5 mln lari.
gansakuTrebuli yuradReba eqceva energetikis da telekomunikaciebis sferoebis privatizacias: saqarTvelos
teritoriaze moqmedi eleqtroenergiis gamanawilebeli 66 kompania gaerTianda 4 ZiriTad jgufad, romlebic
moemsaxurebian Tbiliss (Telasi), aRm. saqarTvelos, das. saqarTvelos da aWaris avt. respublikas.
mocemulia privatizaciis mdgomareobis daxasiaTeba saavtomobilo transportis, sarkinigzo transportis da
sagzao gadazidvebis seqtorebSi.
m. kopaleiSvili
75
d.4. saerTo dargobrivi da dargTaSorisi problemebi
uak 339.5
1.d4.14. rogor davicvaT sakuTari produqcia. /T. kunWulia/. kvali. _ 1999 _ #3-4. _ gv. _ 19-21. _ qarT.
aRniSnulia, rom saqarTvelos gawevrianebiT msoflio savaWro organizaciaSi (mso) SesaZlebeli gaxdeba
savaWro operaciebis gafarToeba, sagareo vaWrobis politikis saerTaSoriso praqtikasTan SesabamisobaSi
moyvana da a.S. mso-s mixedviT saimporto produqciaze maRali tarifebis daweseba aferxebs qveynis bazris
gajerebis process. saqarTveloSi am mimarTulebiT gansxvavebuli situaciaa, radgan sabaJo tarifi eqsport-
importze Tanabaria da Seadgens 12-%-s. sakuTari warmoebis produqciis dacvisa da deficituri produqciis
advilad SemoRwevisaTvis, iseve rogorc sazRvargareTis qveynebSi, saWiroa SemoRebul iqnes
diferencirebuli sabaJo tarifebi. rac SesaZlebels gaxdis importis regulirebas.
avtori aRniSnavs, rom saqarTvelos gaaCnia saeqsporto produqciis upiratesi warmoebis yvela piroba:
unikaluri bunebriv-ekonomikuri pirobebi, mravali saxis produqciis warmoebis SesaZlebloba, sawarmoo
simZlavreebi, muSakTa maRali kvalifikacia da a.S. alkoholiani sasmelebi, sakonditro nawarmi, Cai,
mineraluri wylebi, xili da sakonservo nawarmi, Tambaqo, bambuki, eTerovani zeTebi, cxovelebis
aborigenuli jiSebi kvlav inarCunebs saeqsporto potencials saukeTeso bunebriv pirobebSi intensiuri
gziT warmoebis SesaZleblobis gamo. miT ufro rom regionSi arsebul sawarmoo struqturas uaxloes
momavalSi alternativa ar gaaCnia.
arsebulis sruli ngreva da mis adgilze axali sawarmoo seqtorebis Seqmna, sadac xangrZlivi dro da
udidesi kapitaluri danaxarjebi dasWirdeba, gaumarTlebelia. miTiTebulia, rom aseTi midgomis pirobebSi:
gagrZeldeba adgilobrivi moxmarebis produqciis warmoebaze orientirebuli ekonomikis segmentebis
ganviTareba, romelsac didi perspeqtiva ar gaaCnia.
amitom saxelmwifom unda uzrunvelyos warmoebis ganviTarebisaTvis saWiro pirobebis Seqmna: unda
gaxorcieldes sabaJo tarifebis diferencireba SezRuduli jgufebis saqonelze; saWiroa xelSewyoba im
sawarmoebisaTvis, romlebic iyeneben adgilobrivi warmoebis nedleuls. radgan warmoebis xelisSemSleli
mizezi sakredito resursebis deficitia, amdenad warmoebis gamococxlebis realuri gza ucxouri
investiciebis mozidvaa.
f. wowkolauri
uak 658.51:629.113.004 1.d4.15. nakeTobis teqnikuri mdgomareobis cvlilebis procesis aRwera diskretuli SemTxveviTi
TanamimdevrobiT. /g. cirekiZe, T. yuraSvili/. stu-s Sromebi. _ 1998. _ #4 (420). _ gv. 51-53. _ qarT.
ganxilulia nakeTobis teqnikuri mdgomareobis cvlilebis procesi. nakeTobis teqnikuri mdgomareoba
calkeuli elementebis mier teqnikuri resursis amowurvis kvaldakval drois nebismier momentSi SeiZleba
mocemul iqnes gaorebuli SemTxveviTi m veqtoriT. mdgomareobis Secvlis procesi warmodgenilia rogorc
diskretuli SemTxveviTi Tanamimdevroba. lit. das. 5.
avt.
uak 65.012+613
1.d4.16. Sromis procesSi daxarjuli energiis gaangariSebis meTodi. /g. kvaSilava, n. JRenti/. stu-s
Sromebi. _ 1998. _ #2 (418). _ gv. 146-149. _ qarT.
ganxilulia Sromis procesSi daxarjuli energiis gaangariSebis meTodi. avtorebis mir warmodgenili
energiis xarjis gaangariSebis meTodi gansxvavdeba literaturaSi cnobili da praqtikaSi arsebuli
meTodisagan. igi saSualebas iZleva uSualod sunTqvis procesSi gaizomos Jangbadis koncentracia
amonasunTq haerSi. garda amisa, es meTodi saSualebas iZleva vawarmooT uwyveti, avtomatizebuli gazomvebi
rogorc adgilze, ise distanciurad. lit. das.1.
avt.
Top Related