• Azalera: 119 ha• Altitudea: 890 m.• Urteko batez besteko prezipitazioak: 1.400 mm• Urteko batez besteko tenperatura: 10ºC• Urederra ibaiak 19 km egiten ditu bere urak Ega ibaian (Ebrorenibaiadarra) isurtzen dituen arte.
Urederra Ibaiaren Iturburuko Natur Erreserba Ega-Urederra ibaiakBILaren (Batasunaren Intereseko Lekua) zati da. Ega-Urederra ibaiakBILa Nafarroako Gobernuak Natura 2000 Sarearen barne egotekoproposatutako eremua da, Nafarroako biodibertsitaterako duengarrantzia dela eta.
Normativa / RecomendacionesArauak
Paisaia hobe kontserbatu eta bisitaz gehiago gozatzeko, naturerreserban debekatuta dago honako jarduerak egitea:
• Sua piztea, kanpaldia, eskalada eta zintzurrak egitea, bai eta heganegitea ere edozein bitarteko erabilita.
• Bainatzea.
• Zaborrak edo hondakinak botatzea.
• Fauna kaltetu edo erreserbaren fauna eta flora edo paisaia etaingurune fisikoa hondatzen ahal duten jarduerak oro: zaratak, distiraketa ultrasoinuak, landareak errotik ateratzea, zuhaitzetan inskripzioakegitea, harri edo fosilak hartzea, arrantza edo ehiza egitea, besteakbeste.
Gomendioak
• Etengabeko bisitak eta lurzoruaren hauskortasuna direla eta, erreserbahondatzen ahal da higaduraren ondorioz. Kasu egin seinaleei etajarraitu adierazitako ibilbidea.Errespetatu, bereziki, iturburuaren zirkoa inguratzen duen alanbrehesia; zure segurtasunerako paratu da eta.
• Gozatu inguruko herrien xarmaz, baina gogoan izan abeltzaintzadela ibarreko jarduerarik tradizionaletako bat; izan ere, hari zor diogugaur egungo paisaia. Errespetatu abereak eta lotuta eraman txakurrak.
• Behatu eta miretsi natur ingurunea. Prismatikoak eta argazki kamerakerabiltzea gomendatzen dugu. Erabili oinetako egokiak.
• Bete natur parkeko langileen aholkuak. Parkeko langileei deituedozein ohar egiteko. Larrialdi egoeretan, deitu 112 telefono zenbakira.
UREDERRARENITURBURUKO NATURERRESERBA
Ezaugarriak
P A R Q U E N A T U R A L
P A R K E N A T U R A L AURBASA-ANDIA
P A R Q U E N A T U R A L
P A R K E N A T U R A L AURBASA-ANDIA
Kokapena eta sarbideak
Urederra ibaiaren iturburua Bakedaoko barrutian, Ameskoaberrenen,dago. Udalerri hori, Bakedaok ez ezik, honakoek ere osatzen dute:Artatza, Barindao, Ekala, Gollao, San Martin, Zudairi eta Urra izenekobaserria.Ibar berean, Ameskoagoien dago. Hiru udalerrik osatzen dute:Aranaratxe, Eulate eta Larragoa. Guztiek dituzte bisitatzeko erakargarrinaturalistiko, etnografiko eta kultural nabariak.
Urederra ibaiaren iturburura iristeko, Bakedaon dagoen aparkalekutikabiatzen den bidezidorretik sartu beharko dugu, oinez. Bakedaorajoateko, NA-718 (Lizarra-Olazti) errepidea hartuko dugu. Gero, 13,8kilometroan, NA-7187 errepidea hartu beharko dugu. Iturburuakegindako zirkoa ere ikusten ahal dugu, paretaren goiko aldetik joanezgero: Zurgaingo aparkalekutik, NA-718 errepideko 22. kilometroa.
GARRANTZITSUA: errespetatu udal araudia, eta herrietakoazpiegitura eta ekipamenduak. Bisitariaren erosotasun eta ibilgailuensegurtasun handiagorako, bai eta erreserbaren gaineko inpaktuaahalik eta txikiena izateko, ezinbestekoa da ibilgailuak Bakedaoeta Zurgaingo aparkalekuetan aparkatzea. Azken hori NA-718errepideko (Lizarra-Olazti) 22. km-an dago.
NafarroakoGobernua
550
1
1000
950
950900 0
NA-7182
EkalaSan Martin Baríndao
Bakedao
Gollao
Artatza
Ziordia
Urederraren
Iturburuko N.E.
Camping Bioitza
Interpretazio eremua
Informazio zentroa
Guardetxea
NA-752
1
A-3138
A-4116
NA-7130
NA-718
U RB A
S AM
E ND
I A
ZudairiEulate
Larragoa
Aranaratxe
Urra
Li
mi t a c i o n e s m e n d i a
L im i t a c i on es mendia
Urederra ibaiaren iturburua
Urbasako mazizo karstikoan sortutakoakuifero garrantzitsuaren berezkoirteerarik emaritsuena da. Bakedaokobarrutiko ipar-mendebaldeko paretan(ebakia dagoena ia) gertatzen da, 630metroko altitudean (pareta horren goikotontorrak 900 metro neurtzen ditu).Milioika urtetan, Urbasako ura hustearen
eraginez, mazizoaren hegoaldeko ertzean sortutako eta edertasunhandiko anfiteatro arrokatsua osatzen duen koska modelatu da.Hondo arrokatsua da ur-jauzi harrigarrien markoa. Ur horiek, ehunmetro baino gehiagotik jauzi eta behera iristen direnean, Urederraibaia sortzen dute (ur eta eder).
Iturburuak –antzina Ubagoa edo Ubaba (“ur ahoa”)–, batez beste,4.000 litroko emaria du segundoko, urtean. Dena dela, emaria 50.000litrotaraino iristen ahal da euriteetaneta 300 litrotaraino jaitsi agorraldian.Multzoaren ospearen eta parajearenlandare eta animalia komunitateoparoaren eraginez, Natur Erreserbaizendatu zuten 1987an.Urbasa eta Andiako Natur Parkearenzati da eta Nafarroako NaturguneBabestuen Sarearen barne dago, bereingurumen baloreen oparotasuna delaeta.
Landaredia
Pagadi kaltzikolak dira nagusi, ibaiertzeko baso eder eta joriarekinbat. Oso nabarmena da zuhaitz, zuhaixka eta flora aniztasuna; eremutxiki batean, espezie hauek aurkitzen ahal ditugu, besteak beste:ezkiak, haritzak, gurbeak, astigarrak, pagoak, lizarrak, zumarrak,lertxunak, sahatsak, hurrondoak, elorri zuriak, ezpelak eta ipuruak.
Fauna
Azpimarratzekoa da harkaitzetako hegaztienkomunitatea; erraza da sai arreak, sai zuriak,zapelatzak, belatzak, belatxingak eta haitz-enarak ikustea. Paseriformeak dira nagusi,hala nola ur-zozoak, kaskabeltzak, amilotxaketa txontak. Ugaztunak ere aurkitzen ahalditugu, hala nola basakatua, lepazuria,azkonarra edo basurdea.
Giza aztarna
I turburuaren goiko a ldean,historiaurreko aztarna megalitikoakikusten ahal dira, hala nolaBakedaoko Puerto Viejo trikuharriaeta Zurgaingo tumulua. Ibaiarenibilguak (Ameskoaren parean) biirin-errota (Zudairi eta Artatza), biibai-burdinola (Bakedao) eta armafabrika bat (Bakedao) funtzionatzeaeragin zuen.Gaur egun, iturburuko urak zentralhidroelektriko bat elikatzen du(Zudairi). Ezkerreko aldean, Erdoitzaherria zegoen; XIV. mendetik ez da inor ere bizi bertan.
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
NA-718
Urb
asako
arrasoa
N
Urbasa eta Andiako Natur Parkea
Urederraren iturburukoLimitaciones mendia
Urbasa mendia
Limitaciones mendia
A n d ía m
e nd ia
Am
e sk o
a k oL i m i t a c i o n e s
me
nd
i a
Puente del Diablo
TikutiaranaArrekata
El Siach
Aguarana
Antsurraga
Ponpalarri
Artosabal
Iruleze
El Rasico delos Avellanos
Aseki
El Boj
Aldaia
Malkizaba
Artamendi
Santakruzarra
Baratzata
AldiartaGurpide Los Acanduces
Arburu
Surgaina
Zabala
Iturzarra
Chabola de Emiliano
Corral de Celestino
Corrales de Bardoitza
Bakeadokomendate berria
Chabola de Narciso
Bakedao
+--+--+
--+--+--
+--+--
+--+
--+--+
--+--+
--+
--+-
-+--+-
-+--+-
-+--+-
-+--+-
- +--+--+--+--+--+--+--+ --+--+--+--+--+--+--+
--+--+--+--+--+--+--+--+--+--+--+--+--
Corral de Ormazábal
--+-- Muga: Urbasa mendia-Limitacionesmendia
Bigarren mailako errepidea
Informazioa Aparkalekua
Portillo del Corralde la Rosa
Raso del Puerto Viejode Baquedano
Arrasto megalitikoak
Baso pista
Eraikinak
Iturburuko ibilbideaBaquedaoko mendate zaharreko ibilbideaBaquedaoko mendate berriko ibilbidea
Ibaia
Pared del Capellán © Gobierno de Navarra
Mirlo acuático © Jose Ardaiz
Acer Campestre
Carbonero © Jose I. Juanbeltz
Urederraren iturburuko naturerreserbaren muga
Urederraren Iturburuko
natur erreserba
Texto: varios autores • Fotografías: Gobierno de Navarra. Archivo Dep. Turismo y Cultura / Jose I. Juanbeltz / José Ardaiz
Camino
delNacedero
La Pared del Capellán
Mendate
zaharrekobidea
Mendateberrikobidea
Bardoitz
ako bidea
Arratondo
bidea
Erdaide
Top Related