PERVASIEVE ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN BIJ KINDEREN EN JEUGDIGEN MET EEN LICHTE VERSTANDELIJKE BEPERKING
de Bildt, A., Kraijer, D. (2007). Pervasieve ontwikkelingsstoornissen bij kinderen en jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking. Kind en Adolescent, 11, 171-181
Emilia Dejager, 1BATP B1
INLEIDING
Wat is een pervasieve ontwikkelingstoornis (pervasive developmental disorder, PDD)?
Pervasief staat voor ‘diep doordringend’. Het verwijst naar 4 ontwikkelingsstoornissen en één restgroep die in het DSM-IV omschreven worden, namelijk de autistische spectrumstoornissen.
Autistische stoornis Syndroom van rett Desintegratiestoornis van de kinderleeftijd Syndroom van Asperger PDD-NOS (restgroep)
INLEIDING
Merendeel van personen met PDD hebben ook een verstandelijke beperking
Belangrijk aandacht te hebben hiervoor bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) Combinatie LVB en een PDD veroorzaakt ernstige
psychische en/of gedragsproblemen!
INLEIDING Inhoud artikel
Friesland onderzoek Diagnostische instrumenten
Autisme en verwante stoornissen schaal- Z-Revisie Autism Diagnostic Interview-Revised (ADI-R) Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS)
Vergelijking resultaten op verschillende diagnostische instrumenten AVZ-R ADI-R/ADOS
Prevalentie Recente cijfers
Bijkomende problematiek: sociale redzaamheid Implicaties voor diagnostiek, begeleiding en beleid
HET FRIESLAND-ONDERZOEK
460 kinderen met een LVB (IQ tussen 51 en 70) van 5 tot 18 jaar gescreend op PDD
Eerst screening met AVZ-R, na eerste selectie 63 kinderen verder onderzocht met ADI-R en ADOS
Instrumentele classificatie + klinische classificatie (kinderpsychiater/gz-psycholoog)
HET FRIESLAND-ONDERZOEK Diagnostische instrumenten
Stellen van diagnose niet eenvoudig! groep kinderen met definitie PDD breed
o Niet allemaal zelfde gedrago Overlap in gedrag tussen kinderen met een VB en
kinderen met een PDDo Diagnose baseren op
o Uitgebreide informatieo Informatie verzamelen op gestandaardiseerde wijze
met specifieke, betrouwbare en valide instrumenteno Informatie naast elkaar neerleggen
interpreteren wegen = DIAGNOSE
HET FRIESLAND-ONDERZOEK Diagnostische instrumenten
Autisme en Verwante stoornissen schaal- Z-Revisie (AVZ-R) Nederlands instrument Gehele PDD-spectrum Kinderen en volwassen met een VB Schaal: twaalf dichotome gewogen items voor de 3
aspecten van PDD (sociaal, communicatief en stereotiep gedrag)
Maximale score 19 Goede psychometrische technieken volgens COTAN Totaalscore opgedeeld in 3 groepen
PDD (score 10-19) Twijfel (score 7-9) Niet PDD (score 6 of lager)
HET FRIESLAND-ONDERZOEK Diagnostische instrumenten
Autism Diagnostic Interview-Revised (ADI-R) Uitgebreid gestandaardiseerd interview met outer of
verzorgers over ontwikkeling en gedrag van het kind Onderscheid gemaakt tussen AD of geen AD (geen
categorie voor PDD-NOS) Gericht op de drie deelgebieden van AD Afname door getrainde ineterviewer Duur: 2 uur
HET FRIESLAND-ONDERZOEK Diagnostische instrumenten
Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS) Semi-gestructureerd observatie-instrument Voor kinderen, jongeren en volwassen Onderscheid gemaakt tussen AD, PDD-NOS en niet-
PDD Verschillende gestandaardiseerde situaties waarin
bepaald gedrag (sociaal, communicatief, spel of stereotiep) uitgelokt wordt
Duur: 45 tot 60 minuten Bestaat uit 4 modules Goede psychometrische kwaliteiten Afname door getrainde onderzoeker
HET FRIESLAND-ONDERZOEK Vergelijking resultaten op verschillende
diagnostische instrumenten AVZ-R
Identificeert veel kinderen en jeugdigen (met een LVB) met een PDD die ook de classificatie PDD krijgen op ADOS, ADI-R of bij de klinische beoordeling met DSM-IV
Via correctie met kappa en ROC-analyse is grotere samenhang gevonden tussen AVZ-R en ADOS dan met ADI-R en de DSM-classificatie
Logisch ADOS en AVZ-R beide gericht op gehele spectrum
van PDD, terwijl ADI-R specifiek gericht is op AD AVZ-R gescoord door externe professionele
observator (met ervaring met PDD), bij ADI-R-interview zijn ouders informanten
HET FRIESLAND-ONDERZOEK Vergelijking resultaten op verschillende
diagnostische instrumenten ADI-R/ADOS
Met kappa (gecontroleerd voor kans): matige overeenstemmingo Met Pearson r-correlaties gekeken naar samenhang
tussen totaalscores: scoren kinderen die hoger scoren op het ene instrument ook hoger op het andere? NEEN
verklaring: -verschillende informanten voor verschillende instrumenten- onderliggende concepten-tijdsperiode waarin info verzamelt werd
ADI-R en ADOS zijn NIET INWISSELBAAR
PREVALENTIEo Schattingen van kinderen met een PDD +
VB: 40%-75%o Comorbiditeit tussen kinderen en jeugdigen
met een VB en een PDDo Inzicht in prevalentie van PDD bij kinderen
jeugdigen met een LVBo Groot belang voor beleid, tijdige signalering en
het bieden van specifieke begeleiding
PREVALENTIEo Recente cijfers
o Meest betrouwbare prevalentieschatting van PDD: 9,3 %o Op basis van DSM-IV-TR en ouderinformatie uit ADI-R
informatie over ontwikkeling + over huidige situatie
Eerder aan de lage dan aan de hoge kant!
BIJKOMENDE PROBLEMATIEK: SOCIALE REDZAAMHEID Sociale redzaamheid = ‘de conceptuele,
sociale en praktische vaardigheden die mensen nodig hebben om te kunnen functioneren in het dagelijks leven’ (volgens American Association on Mental Retardation).
Specifiek profiel bij kinderen met een LVB die ook een PDD hebben: functioneren over het geheel lager, maar vooral ook op sociaal vlak!
PDD-problemen hebben een verlagende invloed op het niveau van sociale redzaamheid, met als gevolg: beperkende invloed op schoolniveau
IMPLICATIES VOOR DIAGNOSTIEK, BEGELEIDING EN BELEID
AVZ-R: efficiënt instrument + goede samenhang met ADOS, wel lagere samenhang met ADI-R maar valt te nuanceren (zie hoger)
geschikt instrument voor screening op PDDo Uitgebreidere diagnostiek: ADOS en ADI-R OPGELET: niet inwisselbaar, maar
vullen elkaar aan! Combinatie is
aangeraden.
IMPLICATIES VOOR DIAGNOSTIEK, BEGELEIDING EN BELEID Instrumenten zorgen voor tijdige onderkenning
en vereenvoudiging diagnose
Op vlak van sociale redzaamheid: Meer aandacht voor het minderen of voorkomen
van gedragsproblemen Op vlak van prevalentie
Hoge prevalentie: hulpverleners en anderen in zorgverlening voor kinderen en jeugdigen met een LVB er meer bewust van maken dat PDD heel frequent voorkomt
Zo noodzakelijke en specifieke hulp bieden!
Top Related