D – 2 ARAŞTIRMANIN
ÇEŞİTLİ BOYUTLARI
Neumann (2000): Chapter 2Arslan ve Ökten (1994):sf.1-17
MANTIK YÜRÜTME YÖNTEMİ - YOLU
TÜMEVARIMTÜMDENGELİM
KURAM
HİPOTEZ
TEST (gözlem)
KURAMIN DOĞRULANMASI veya YENİ KURAM GÖZLEM
MODEL
TASLAK HİPOTEZ
KURAMOLGU
Duyularımızla elde ettiğimiz verilerin kaynağı olan, gerçekleşmiş olay ya da olaylar dizisi.
Araştırmanın düşünce yolu ‘genel’den ‘özel’e doğru. “YUKARIDAN AŞAĞIYA DOĞRU”
▼ Gözlemlediğin olguyla ilişkili olabilecek kuramı incele. ▼Bu kuramı sınırlandırarak, uyarlayarak bu olguyu açıklamaya çalış. ▼ Bu olguyu açıklamak için bağımlı ve bağımsız değişkenleri belirle: Hipotez kur!▼Ölçme yöntemini belirle: Hipotezi test et!
Kuramı doğrula / kuramı reddet.
TÜMDENGELİM
TÜMEVARIM
Araştırmanın düşünce yolu ‘özel’den ‘genel’e doğru. “AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU”
Daha büyük genellenebilir bir sonuca -ya da kurama- ulaşmaya çalış.
▲Bu modeli bir hipoteze –ya da önermeye-dönüştür.
▲Olgulardaki tekrarlanan özellikleri, modeli, davranış kalıplarını saptamaya çalış.
▲Tekil gözlemlerden, ölçümlerden GÖRGÜL GENELLEME yap.
TÜMEVARIM
Araştımanın düşünce yolu ‘özel’den ‘genel’e doğru.
“AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU”
• Tekil gözlemlerden, ölçümlerden görgül genelleme yap.
• Olgularda tekrarlanan özellikler, model saptamaya çalış.
• Bu modeli bir hipoteze –ya da önermeye-dönüştür.
• Daha büyük genellenebilir bir sonuca -ya da kurama- ulaşmaya çalış.
KURAM
HİPOTEZ
TEST (gözlem)
KURAMINDOĞRULANMASI
GÖZLEM
MODEL
TASLAK HİPOTEZ
OLGU
KURAM
HİPOTEZ
TEST (gözlem)
KURAMINDOĞRULANMASI
GÖZLEM
MODEL
TASLAK HİPOTEZ
OLGU
II.D.S. sonrasında GÜ’lerin gelişme deneyimleri
Tek sektöre, tek bölgeye ağırlık veren büyüme
Kaynakları yoğun olarak tek noktaya yığmak verimliliği arttırır; verimlilik arttıkça fiyat düşer.
GÖRELİ ÜSTÜNLÜKLER
KURAMI
GÖZLEM: AGÜ’ler kalkınamıyor, tersine yoksullaşıyor; sosyal sorunlar, eşitsizlik artıyor.
Tarım ürünleri (AGÜ) giderek ucuzluyor; san. ürünleri pahalılaşıyor. Verimlilik arttıkça fiyat düşmüyor.
DENGESİZ KALKINMA
MODELİ
Latin Amerika ülkeleriyle, dünya ticaret hadleriyle ilgili araştırmalar.
BAĞIMSIZ KALKINMA
KURAMI
ARAŞTIRMANIN 4 FARKLI BOYUTU
• AMAÇ: Araştırmanın yapılış nedeni.• KULLANIM: Araştırma sonuçlarından
nasıl yararlanılacağı• ZAMAN: Araştırmanın yapılabilmesi için
gereken süre• TEKNİK: Araştırmada kullanılacak bilgi
toplama ve analiz teknikleri
AMAÇ
KEŞFETMEK Keşfedici Araştırma
BETİMLEMEKBetimleyici Araştırma
AÇIKLAMAKAçıklayıcı Araştırma
AMAÇ
• Ne zaman yapılır?• Neden yapılır?• Ne elde edilir?• Nasıl yapılır? (Araştırmacı nasıl bir yol izlemelidir?)
• Ne tür bilgi toplanır?
KEŞFETMEK – Keşfedici AraştırmaBETİMLEMEK – Betimleyici AraştırmaAÇIKLAMAK – Açıklayıcı Araştırma
AMAÇ: KEŞFETMEK Keşfedici Araştırma [NE? KİM?]
• Ne zaman yapılır? Hemen her araştırmanın başında; özellikle, az incelenmiş bir konu ele alındığında.
• Neden yapılır? Araştırma problemindeki belirsizlikleri gidermek, konuyu sınırlandırmak için.
• Ne elde edilir? Araştırmanın nasıl yürütülmesi gerektiğine dair ip uçları.
AMAÇ: KEŞFETMEK Keşfedici Araştırma [NE? KİM?]
• Nasıl yapılır? Karşılaşılan bilginin türüne ve kaynağın durumuna göre, gerektiğinde yöntem değiştirerek. Tavır: Yaratıcı, açık fikirli, esnek.
• Ne tür bilgi toplanır? Her türlü bilgi toplanır; çoğunlukla nitel (kalitatif) bilgiler.
AMAÇ: BETİMLEMEK Betimleyici Araştırma [NASIL?]
• Ne zaman yapılır? Araştırmanın hipotezi kurulduktan sonra
• Neden yapılır? Bir yerleşmenin, topluluğun, bir durumun ya da ilişkilerin özgün ayrıntılarını ortaya çıkarmak üzere yapılır.
• Ne elde edilir? Tipolojilerden oluşan bir resim. Fiziksel özelliklerin ve toplumsal ilişkileri sınıflandıran şemalar.
AMAÇ: BETİMLEMEK Betimleyici Araştırma [NASIL?]
• Nasıl yapılır?– Yapılacak tüm işler önceden planlanır ve programlanır;– Sistematik hatadan kaçınılır;– Ayrıntılı bilgi toplanır.
• Ne tür bilgi toplanır? Her tür teknik ve bilgi kullanılır, örn. Mülakat, anket, fizik mekan tespitleri, ikincil kaynaktan istatistikler vb..
Bir Not:
Örneğin, bugünün planlama süreci anlayışı ve ilişkili kentsel analiz yöntemleri P.Geddes’in (1854-1932) etkisiyle benimsenmiş ve yerleşmiştir. Bunlardan bazıları: – Kent planı yapmadan önce bir araştırma yapılarak o kentte yaşayanların
nitelik ve eğilimlerinin saptanması (ANALİZ); – Kentin bölgesiyle birlikte ele alınarak planlanması.
Özellikle uygulamaya dönük olarak betimleyici araştırma yaparken kuramsal çerçevenin çoğu zaman farkına varmayız. Bu tür araştırmalar yerleşmiş bir yöntemle yürütülür; oysa o yöntemi ortaya çıkaran ve uygulanmasını sağlayan belirli bir dünya görüşü ile ilgili kuramlardır.
Daha önce, XIX.yy Güzel Kent (City Beautiful) akımının plancıları için bunlar hiç söz konusu olmazdı; çünkü planlamanın öncelikli kaygısı estetik, güzel bir kent yaratmaktı.
AMAÇ: AÇIKLAMAK Açıklayıcı Araştırma [NEDEN ?]
• Ne zaman yapılır? Daha önce çalışılmış, betimlemesi olan bir problem ele alındıysa.
• Neden yapılır? Gözlenen olgulardaki neden-sonuç ilişkilerini bulmak için. HİPOTEZ TESTİ için.
• Ne elde edilir? Hipotezin geçerli olup olmadığı bulunur. Genel geçerli kurallar, kuramlar bulunabilir.
AMAÇ: AÇIKLAMAK Açıklayıcı Araştırma [NEDEN?]
• Nasıl yapılır?– Yapılacak tüm işler önceden planlanır ve
programlanır;– Sistematik hatadan kaçınılır;– Ayrıntılı bilgi toplanır.
• Ne tür bilgi toplanır? Nitel ve/veya nicel
KULLANIM
TEMEL ARAŞTIRMALAR
UYGULAMA İÇİNYAPILAN
ARAŞTIRMALAR• Yansız• Bilimsel• Akademik
• Eylem için• Pragmatik• Reformcu
KULLANIM
TEMEL ARAŞTIRMALAR
• Yansız• Bilimsel• Akademik
AMAÇ: • Bilim insanının merakını tatmin etmek; insanlığın bilgi dağarcığını geliştirmek.
ÖRNEKLER:• Evrenin başlangıcı nasıldı?• Meyve sineğinin kalıtım özelikleri Mendel Kalıtım Yasası • Sosyolojide yöntem karşılaştırmaları• ‘İntihar’ olgusunun nedenleri (Durkheim)
KULLANIM
UYGULAMA İÇİNYAPILAN
ARAŞTIRMALAR
• Eylem için• Pragmatik• Reformcu
AMAÇ: • Pratik sorunlara çözüm bulmak;• İnsanların yaşam kalitesini yükseltmek.
ÖRNEKLER:• Tarımda verimliliği arttırmak için yapılan araştırmalar.• Nüfus artış hızını düşürmek için araştırma.• Enerji maliyetini azaltmak için araştırma. …
ZAMAN
KESİTANALİZİ SÜREÇANALİZİ
Belirli bir andaki (kesitteki) durum incelenir.
(+) Gözlemlenen durumun ayrıntıları incelenir.
(-) Toplumsal süreç, değişim yakalanamaz.
Belirli bir dönemdeki (süreçteki) değişim incelenir.
(-) Daha karmaşık, zahmetli ve maliyetli.
(+) Toplumsal ve mekansal değişiklikleri açıklamak için daha etkili.
ZAMAN
KESİTANALİZİ SÜREÇANALİZİ
DURUM ANALİZLERİ
ÖRNEK OLAY incelemesi.
MONOGRAFİ
ZAMAN SERİLERİEĞİLİM ANALİZLERİ
PANEL DATA ANALİZİ
ÇAĞ (COHORT) ANALİZİ
ÖRNEK OLAY incelemesi.
ZAMAN
KESİTANALİZİ SÜREÇANALİZİ
Aydın ilinin 2009 yılı itibariyle sosyo-ekonomik ve mekansal özellikleri.
Sulukule yapı envanteri.
Muğla ilinin 1999-2009 dönemindeki nüfus artış eğilimi.
Sulukule’nin bir konut alanı haline gelme süreci.
Yenikapı’nın XIX. Yüzyıldan bu yana geçirdiği fiziksel değişim.
ÖRNEKLER
TEKNİKGÖZLEM TEKNİKLERİ
NİCEL(sayısal, kantitatif)
DENEY
SÖRVEY (TARAMA)
İÇERİK ANALİZİ
İSTATİSTİKLERİN ANALİZİ
NİTEL(kalitatif)
ALAN ARAŞTIRMASI(field research)
TARİHSEL KARŞILATIRMALI
ARAŞTIRMA
TEKNİKNİCEL NİTEL
ÖLÇME _Nesnel olgular, olaylar ANLAMA_Toplumsal gerçeğin inşası; kültürel anlam
DEĞİŞKENLER SÜREÇLER, OLAYLAR
GÜVENİLİRLİK ÖZGÜNLÜK; ANA KAYNAK
Araştırmacının DEĞER YARGILARI YOK
DEĞER YARGILARI VAR ve AÇIK
BAĞLAM ÖNEMSİZ BAĞLAM ÖNEMLİ
ÇOK SAYIDA OLAY, DENEK AZ SAYIDA OLAY, DENEK
İSTATİSTİK ÇÖZÜMLEME TEMATİK ÇÖZÜMLEME
ARAŞTIRMACI YANSIZ ARAŞTIRMACI YANLI
Top Related