ÇÖLYAK HASTALIĞIve
TANISI
Dr. Tutku TANYELDüzen Laboratuvarlar Grubu
Gıda İntoleransı
İmmuniteİlaçlar
Katkı maddeleri(tartrazin, sülfitler ve
benzoatlar)
Enzimeksiklikleri(Laktoz eksikliği )
İmmunite
IgE Bağımlı(Gıda Allerjisi )
IgE ‘denbağımsızIgG- IgA
İlaçlarKatkı maddeleri(tartrazin, sülfitler ve
benzoatlar)
Enzimeksiklikleri(Laktoz eksikliği )
Çölyak
Genetik yatkınlığı olankişilerde
buğday başta olmaküzere belli tahılproteinlerinin
alınmasıyla tetiklenenGenellikle enteropati ile
kendini gösterenSistemik oto-immun bir
reaksiyondur
Çölyak HastalığıGenetik yatkınlığı olan
kişilerdebuğday başta olmak
üzere belli tahılproteinlerinin
alınmasıyla tetiklenenGenellikle enteropati ile
kendini gösterenSistemik oto-immun bir
reaksiyondur
Çölyak Tarihi
MS2
Aretaeus
‘’Koiliakos”
1888
SamuelGee
1954Paulle
y
Gee, SJ (1888)."On the coeliacaffection". StBartholomew'sHospital Report24:17-20
Dicke, WK. Simpledietary treatment forthe syndrome ofGheeHerter. NedTijdschr Geneeskd1941: 85:1715.
SidneyV. Haas
Mukozal inflamasyonKript hiperplazisiVillous atrofisi
MS2
Aretaeus
‘’Koiliakos”
1888
SamuelGee 1941-43
1954Paulle
y
Booth, CC. History of celiac diseaseBMJ 1989: 298:527.
PAULLEY, JW.Observation on theaetiology ofidiopathicsteatorrhoea: jejunaland lymph-nodebiopsies. Br Med J1954: 4900:1318
Adams F, translator(1856). "On TheCeliac Affection".The extant works ofAretaeus, TheCappadocian.London: SydenhamSociety. pp.
1908Christian
Herter
Genetik yatkınlığı olan kişilerdegluten içeren yiyeceklerle ortaya
çıkanT hücre aracılı bir immun cevap
ile meydana gelensıklıkla enteropati ile kendini
gösteren sistemik bir hastalıktır.
Çölyak:
Genetik
Gluten
Genetik yatkınlığı olan kişilerdegluten içeren yiyeceklerle ortaya
çıkanT hücre aracılı bir immun cevap
ile meydana gelensıklıkla enteropati ile kendini
gösteren sistemik bir hastalıktır.
Gluten
İmmuncevap
ÇÖLYAK
GenetikSpesifik Sekans varyant Genel Populasyon Çölyak
HastalarındaNot
DQ2 DQA1*05DQB1*02
% 20-30 * > % 90 Çölyak hastalarınınbir kısmında sadece1 sekans varyantıgözlenebilir *
DQ8 DQA1*03DQB1*0302
% 10 * % 5-10
DQ2 ve DQ8
MICAMICB
MICA5 ? ? Bilbao et al 2002MICAMICB
MICA5 ? ? Bilbao et al 2002
IL10 gen ? ? Barisani et al 2006
Myosin IXB MYO9B ? ? Van heel et al 2007
IL2 ve IL21 ? ? Van heel et al 2007
CTLA4, ICOS, CD28 Kromozomal region2q33
Brophy et al 2006
CCR3, IL12A, IL18RAP, RGS1,SH2B3,TAGAP
? ? Hunt el al 2006
•Sollid and Lie 2005, Liu 2006Margaritte et all 2004
GlutenBuğday ve diğer
tahıllarda bulunan birproteindir
Gluteninin alkoldeçözünebilen
Prolamin olarak bilinenelastik protein
fraksiyonu hastalığaneden olmaktadır
Buğday ve diğertahıllarda bulunan bir
proteindirGluteninin alkolde
çözünebilenProlamin olarak bilinen
elastik proteinfraksiyonu hastalığaneden olmaktadır
Gliadin(Buğday)
Secalin(Çavdar)
Hordein (Arpa)
Gliadin
İntraepitelyallenfositler
IL-15
SitokinlerIL-1, TNFα, IL21
Kripthiperplazisi
mukozalinflamasyon villus
atrofisi
İnte
stin
alM
ukoz
a
Deaminegliadin peptid
DokuTransglutaminaz
APC Tcell BcellAntijen sunanhücreler
SitokinlerIL-1, TNFα, IL21
Antikorlar:Anti-DGPAnti tTGEMA
Th2
GİS Semptomlar
• Kronik diare• Malabsorbsiyon• Karın ağrısı• Distansiyon• Bulantı/Kusma• Kilo kaybı
Ekstraintestinalsemptomlar 1
•Dermatitisherpetiformis•Kronikyorgunluk• Artrit•Demir eksikliğianemisi•Vitamineksiklikleri•Osteoporoz•Anormaltransaminazyükseklikleri•Pankreatit
Ekstraintestinalsemptomlar 2
•Dikkat eksikliği• Periferiknöropati•Migren•Epilepsi•Serebellar ataksi•Depresyon,anksiete•Gecikmişpuberte•İnfertilite
• Kronik diare• Malabsorbsiyon• Karın ağrısı• Distansiyon• Bulantı/Kusma• Kilo kaybı
•Dermatitisherpetiformis•Kronikyorgunluk• Artrit•Demir eksikliğianemisi•Vitamineksiklikleri•Osteoporoz•Anormaltransaminazyükseklikleri•Pankreatit
•Dikkat eksikliği• Periferiknöropati•Migren•Epilepsi•Serebellar ataksi•Depresyon,anksiete•Gecikmişpuberte•İnfertilite
Çölyak Tipleri :Klasik Çölyak• GİS semptomlar• Çocuklar (6 -24 ay)
Atipik Çölyak• GİS semptomlar (reflü, kabızlık, dispepsi..)• GİS dışı semptomlar (en sık anemi)• Yetişkin (30-50 yaş)
Atipik Çölyak• GİS semptomlar (reflü, kabızlık, dispepsi..)• GİS dışı semptomlar (en sık anemi)• Yetişkin (30-50 yaş)
Sessiz Çölyak• Semptom yok• Seroloji pozitif• Villus atrofi
Latent çölyak• Semptom yok• Seroloji Pozitif• Biyopsi normal
Prevalans•Hill ID, Dirks MH, Liptak GS, et al. Guideline for the diagnosis and treatment of celiac disease in children:
recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. JPediatr Gastroenterol Nutr 2005; 40: 1-19.
•Hill ID, Bhatnagar S, Cameron DJS, et al. Celiac disease:•Working Group report of the first World Congress of Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition. J
Pediatr Gastroenterol Nutr 2002; 35: 78-88.
Amerika’da1/300
•Csizmadia CGDS, Mearin ML, von Blomberg BME, et al. An iceberg of childhood coeliac disease in the Netherlands.•Korponay-Szabo IR, Kovacs JB, Czinner A, et al. High prevalence of silent celiac disease in preschool children
screened with IgA/IgG antiendomysium antibodies. J Pediatr Gastroenterol Nutr 1999; 28: 26-30.•Maki M, Mustalahti K, Kokkonen J, et al. Prevalence of celiac disease among children in Finland. N Engl J Med
2003; 348: 2517-24…………………
Avrupa’da1/85-198
•Csizmadia CGDS, Mearin ML, von Blomberg BME, et al. An iceberg of childhood coeliac disease in the Netherlands.•Korponay-Szabo IR, Kovacs JB, Czinner A, et al. High prevalence of silent celiac disease in preschool children
screened with IgA/IgG antiendomysium antibodies. J Pediatr Gastroenterol Nutr 1999; 28: 26-30.•Maki M, Mustalahti K, Kokkonen J, et al. Prevalence of celiac disease among children in Finland. N Engl J Med
2003; 348: 2517-24…………………
Avrupa’da1/85-198
•Ertekin V, Selimoğlu MA, Kardafl F, Aktafl E. Prevalence of celiac disease in Turkish children. J Clin Gastroenterol2005; 39: 689-91.
•Tatar G, Elsürer R, Fiimflek H, et al. Screening of tissue transglutaminase antibody in healthy blood donors forceliac disease screening in the Turkish population. Dig Dis Sci. 2004; 49: 1479-84.
•Karaaslan H, Bektafl M, Bozkaya H, et al. Seroprevalence of gluten enteropathy in volunteer blood donors. Turk JGastroenterol 2003; 14: 18.
Türkiye1/77-140
% 7.5
GENETİK HASTALIKLAR Down sendromu % 5-12
Turner Sendromu % 3
Williams Sendromu % 3-10
IgA Eksikliği % 2-10
OTOİMMUN HASTALIKLAR Tip 1 Diabet % 6
Sjögren sendromu % 5-15
Tiroidit % 2-4
Otoimmun KC hast. % 3-7
Addison ?MULTİSİSTEM HASTALIĞIMULTİSİSTEM HASTALIĞI
Addison ?
FERTİLİTE BOZUKLUKLARI İnfertilite
% 3-6Düşük doğum ağırlığı
IU büyüme bozukluğu
Spontan Abortus
MALİGNİTELER T cell lenfoma
X 40-100Özofagial/faringeal skuamöz karsinoma
İntestinal adenokarsinoma
Non hodkign lenfoma
MULTİSİSTEM HASTALIĞIMULTİSİSTEM HASTALIĞI
43%
5%5%6%6%
8%
10%
17%
KLİNİK
Diare DiğerKarın ağrısı Kilo kaybıKemik ağrısı AnemiAsemptomatik villus atrofisi Asemptomatik seroloji
ResminbütününüGörebilmek !!!
ÇÖLYAKKlinik bulgular
Belirgin mukozal lezyon
Atipik çölyak
Sessiz çölyak
SEMPTOMATİKÇÖLYAK
LATENT ÇÖLYAK
NORMAL MUKOZA
SEROLOJİK BULGULARDQ2/ DQ8 Varlığı
LATENT ÇÖLYAKLATENT ÇÖLYAK
TANIMalabsorbsiyon testleriKan sayımıKemik dansitesiDemirVitaminlerElektrolitlerProtein kaybıKCFT
SerolojiAnti-tTG
Anti-DGPEMA
Retikülin
TotalIgA
SerolojiAnti-tTG
Anti-DGPEMA
Retikülin
GENETİKTestlerDQ8DQ2 Biyopsi
ÇÖLYAK
Demir eksikliği anemisiVitamin E veya K eksikliği
OsteoporozHipokalsemi
Transaminaz artışıOtoimmun hastalıklarNörolojik rahatsızlıklar
ŞÜPHE ?
Anti-gliadin1958
• ELISA• Duyarlılıkları %52 Özgüllükleri de %86’dir• Gliadin antikorlar düşük duyarlılık ve özgüllükleri yüzünden çok uzun zamandır
önerilmemektedir
EMA 1983
• IFA• tTG antijenine karşı antikorları gösterir
• rekombinan htTG antijeni kullanılır• ELISA• Oldukça duyarlı ve özgül bir testtir (> %90)• Tedavi takibinde kullanılır
Anti-tTG1997
• rekombinan htTG antijeni kullanılır• ELISA• Oldukça duyarlı ve özgül bir testtir (> %90)• Tedavi takibinde kullanılır
Anti-DGP2009
• Deamine edilmiş gliadin moleküllerine karşı antikor• % 90 duyarlılık
Anti-Doku Transglutaminaz(tTG)
tTG
Yaraiyileşmesi
GliadindeaminasyonuApopitozis
Celiac Disease and Immunoglobulin A Deficiency: How Effective Are the SerologicalMethods of Diagnosis? V. Kumar1,2,*, M. Jarzabek-Chorzelska3,
• tTG bir çok dokuda bulunan bir enzimdir• ELİSA yöntemi ile çalışılır.• Oldukça duyarlı ve özgül bir testtir (> %90)
tTGEkstra
sellülermatriksgelişimi
GTP azaktivitesi
Anti-tTG IgA
• NASPGH (North AmericanSociety for PediatricGastroenterology, Hepatology and Nutrition) derneğitarafından ilk çalışılmasıgereken test olarakönerilmektedir
• Anti-tTG IgA negatif ise IgAeksikliği yönündentaranmalıdır
• NASPGH (North AmericanSociety for PediatricGastroenterology, Hepatology and Nutrition) derneğitarafından ilk çalışılmasıgereken test olarakönerilmektedir
• Anti-tTG IgA negatif ise IgAeksikliği yönündentaranmalıdır
TEDAVİ TAKİBİ• Diyet sonrası 6-12 ay
içinde düşmeye başlar
• Anti-tTG IgA düzeyihastalık şiddeti ileparaleldir
• Diyet sonrası 6-12 ayiçinde düşmeye başlar
• Anti-tTG IgA düzeyihastalık şiddeti ileparaleldir
Serum levels of IgG antibodies against tissue transglutaminase (tTG) in 36coeliac disease patients before and during a gluten free diet.
EMA (Anti-endomysial antikor)
EMA tTG antikoru aranıyorAnti-tTG = EMA
EMA (IgA), tecrübe gerektirmektedir
EMAEMA
Primat Özafagus
Primat BarsakPrimat Karaciğer
Primat Özafagus
Muskularis mukozaSmooth muscle cell
Maymun Özafagus
EMA ASMA
Maymun Karaciğer
Intralobuler sinosoidlerdeFlamentöz ayrımlarda
NEGATİF
EMA
EMA
NEGATİF ASMANEGATİF
Deamine Gliadin Peptid (Anti-DGP)
tTG
Serolojik testlerTest Adı Duyarlılık Özgüllük TEKNİK Yorum
EMA IgA %100 %100 IFA Tecrübe gerekli
Anti-tTG-IgA %90-95 %98 ELİSA Tedavitakibinde de
kullanılır
Gliadin IgA %52 %86 ELİSAGliadin IgA %52 %86 ELİSA
Anti-DGP IgA %80 % 95 ELİSA Tedavitakibinde de
kullanılır
EMA IgGAnti-tTG IgG
Anti-DGP IgG
%86 %78 IFA/ELİSA IgA eksikliğiolan hastalarda
GENETİK HASTALIKLAR Down sendromu % 5-12
Turner Sendromu % 3
Williams Sendromu % 3-10
IgA Eksikliği % 2-10
OTOİMMUN HASTALIKLAR Tip 1 Diabet % 6
Sjögren sendromu % 5
Tiroidit % 2-4
Otoimmun KC hast. ?
Addison ?Addison ?
FERTİLİTE BOZUKLUKLARI İnfertilite % 3-6
Düşük doğum ağırlığı
IU büyüme bozukluğu
Spontan Abortus
MALİGNİTELER T cell lenfoma X 40-100
Özofagial/faringeal skuamöz karsinoma
İntestinal adenokarsinoma
Non hodkign lenfoma
Total IgA
• Tarama testleri IgA izotipleridir• İzole IgA eksikliği genel populasyonda
(1/300 -700 )• Selektif IgA eksikliğinde çölyak hastalarında
( % 2-10 )• Serolojik testler NEGATİF
• Total IgA mutlaka bakılmalıdır
• Tarama testleri IgA izotipleridir• İzole IgA eksikliği genel populasyonda
(1/300 -700 )• Selektif IgA eksikliğinde çölyak hastalarında
( % 2-10 )• Serolojik testler NEGATİF
• Total IgA mutlaka bakılmalıdır
Celiac Disease and Immunoglobulin A Deficiency: How Effective Are the SerologicalMethods of Diagnosis? V. Kumar1,2,*, M. Jarzabek-Chorzelska3,
Genetik testlerGen Test method Sekans Çölyak
HastalığındaSıklık
SONUÇ YORUM
HLA-DQA1 *Hedef mutasyonanalizi
*Sekans analizi*Allel spesifik
mutasyon analizi
HLA-DQA1*0501HLA-DQA1*0505
> % 99POZİTİF
Çölyak olmaihtimali var
HLA-DQB1 HLA-DQB1*0201HLA-DQB1*0302 NEGATİF
Kesinlikle Çölyakdeğil
HLA-DQ typing in the diagnosis of celiac diseaseHLA-DQ Typing in the Diagnosis of CeliacDisease Katri Kaukinen, Jukka Partanen The American Journal of Gastroenterology 97, 695-699(March 2002)
• Biyopsi bulguları tanıyı destekler• Fakat patagonomik değildir ve klinik korelasyon kurulamayabilir
1- Anti-tTGIgA
Anti-tTGIgA
‘POZİTİF’
Anti-tTGIgA
‘NEGATİF’
Anti-tTGIgA
‘NEGATİF’
IgADÜŞÜK
2- TotalIgA
ÇÖLY
AKYO
K
Anti-tTGIgG EMA IgGAnti –DGP
IgGEMA IgAHLA DQ2/DQ8
NEGATİF
IgANORMAL
TESTLERİTEKRAR EDİN !!
Anti-tTGIgG EMA IgGAnti –DGP
IgGEMA IgAHLA DQ2/DQ8
NEGATİF
Biyopsi
ÇÖLYAK
MARSH2-3
EMANEGATİF
HLAPOZİTİF
EMAPOZİTİF
HLANEGATİF EMA
POZİTİFHLA
POZİTİF
Asemptomatik hastalardaHLA
DQ8/DQ2
POZİTİF
NEG
ATİF
ÇÖLYAKYOK
Anti-tTG IgA , Total IgA
Anti tTGI GAnti-DGP IgG
EMA IgG
NEGATİFAnti tTGI GAnti-DGP IgG
EMA IgG
EMA
BİYOPSİ
MARSH2-3
ÇÖLYAK
Düşük gluten duyarlılığıAntikor oluşumunda
kararsızlık
DÜŞÜKPOZİTİF POZİTİF
NEGATİF POZİTİF
Tedavi TakibiGlutensiz diyet
6 ay sonra testet !!
IgA düşükIgA Normal
Anti-tTG IgAveya
Anti-DGP IgA
Anti-tTG IgGveya
Anti-DGP IgG
NEGATİF POZİTİF
Tedaviden yarargörüyor 12 ayda
bir test et
Tedaviye cevapvermemiş 6 ay
sonra tekrarREFRAKTE ÇÖLYAK
???
REFRAKTE ÇÖLYAK
• Glutensiz diyete rağmen bulguların devam etmesi• 20 yaş üzerindeki hastalarda gözlenir• Komplikasyonların görülme sıklığı daha fazla
kabul edilmektedir• Kortikosteroidler ve immunsupresiflerle tedavi
edilirler
• Glutensiz diyete rağmen bulguların devam etmesi• 20 yaş üzerindeki hastalarda gözlenir• Komplikasyonların görülme sıklığı daha fazla
kabul edilmektedir• Kortikosteroidler ve immunsupresiflerle tedavi
edilirler
Refrakte çölyak
– Refrakte Çölyak I : Intraepitelyal (CD3 ve CD8 ) lenfositlernormal
– Refrakte Çölyak II : İntraepitelyal lenfosit kaybı
Primer refrakteÇölyak Sekonder refrakte
Çölyak
– Gliadinin direk toksiketkisi var mı?
– Genlerin rolü ne kadar?– Enfeksiyonların rolü var
mıdır?
– Gliadinin direk toksiketkisi var mı?
– Genlerin rolü ne kadar?– Enfeksiyonların rolü var
mıdır?
TEŞEKKÜRLER
Top Related