CO RODZICE POWINNI WIEDZIEĆ O AGRESJI ?

Od konfliktu do porozumienia...

Opracowanie: Joanna Zamojska

Albert Hurtado:

„ O wiele łatwiej jest uczyć niż wychowywać. Do uczenia

potrzebne są jedynie wiadomości. Do

wychowywania konieczna jest nieustanna obecność”

KONFLIKTY

DEFINICJA AGRESJIPrzez agresję więc rozumie się

świadome i celowe zachowanie zwrócone

przeciw innym osobom / także przeciw sobie/ i

przedmiotom zmierzające do wyrządzenia szkody.

Jak rozpoznać agresję1) Napastliwość fizyczna2) Napastliwość słowna, kłótnia, wulgaryzmy3) Nadmierny krytycyzm4) Napastliwość wyrażana krzykiem5) Tupanie nogami6) Trzaskanie drzwiami7) Niszczenie cudzej własności8) Nadmierna drażliwość przejawiająca się

porywczością

CELZe względu na cel dzielimy ją na:

• zamierzoną instrumentalną - kiedy wyrządzona komuś krzywda stanowi środek do osiągnięcia celu i jest pośrednim kosztem jego uzyskania /rozgłaszanie plotek o koleżance, aby wkraść się w czyjeś łaski, obśmiewanie lub bicie słabszego kolegi, aby dowartościować się, poczuć siłę, zyskać uznanie itp./ • zamierzona celowa - podjęcie czynności, których celem wyrządzenie krzywdy osobie lub zniszczenie rzeczy będącej przedmiotem agresji / porysowanie ławek, ścian, pobicie, ośmieszenie/.

FORMY AGRESJI SZKOLNEJ agresja werbalna - grożenie,

wyśmiewanie (szydzenie), plotkowanie, dokuczanie (drażnienie), przezywanie;

agresja fizyczna - bicie, kopanie, popychanie, ograniczanie swobody ruchów, szarpanie, przyciskanie, szczypanie, ciągnięcie;

PRZYCZYNY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH

GRUPA RÓWIEŚNICZA

DOM RODZINNY

MASS MEDIA

SZKOŁA

NIEPRAWIDŁOWA OSOBOWOŚC ( zaburzenia zachowania i emocji,

niedostosowanie społeczne)

Etapy agresji i zachowań agresywnych.

I Etap dziecko rodzi się z trudnym

temperamentem. pojawiają się objawy niedostosowania na

etapie przedszkola. występuje nadmierna pobudliwość.

NADPOBUDLIWOŚĆ

Etapy agresji i zachowań agresywnych.

II Etap dziecko reaguje agresją na każdy konflikt- na

problemy w sferze zachowań, albo wycofuje się nie potrafi budować więzi z rówieśnikami pojawiają się problemy w nauce połączone z

niskim poczuciem wartości i depresja

AGRESJA FIZYCZNA

Etapy agresji i zachowań agresywnych.

III Etap ukrywa lub przemilcza nowe problemy

zachowań – wagary, kłamstwo, kradzież przyłącza się do przestępczej grupy

młodzieżowej lub sekty bierze udział w wykroczeniach, staje

przed sądem dla nieletnich

PROFILAKTYKA

Autorytety negatywneRODZINA

 

Autorytety negatywneGRUPA RÓWIEŚNICZA

Autorytety negatywneMEDIA

Niewłaściwe postawy rodzicielskie:

odtrącająca- dyktatorskie podejście, kierowanie dzieckiem poprzez rozkazy, surowe kary, dezaprobata, otwarta krytyka, zastraszanie, przemoc

unikająca- luźny kontakt emocjonalny przy jednoczesnym obdarowywaniu prezentami, ignorowanie, nie angażowanie się w sprawy dziecka

nadmiernie wymagająca- stawianie wygórowanych wymagań, narzucanie autorytetu, ograniczanie swobody, zmuszanie, częste nagany.

nadmiernie chroniąca- nadopiekuńczość, niedocenienie możliwości dziecka, rozwiązywanie za dziecko problemów, uzależnienie dziecka od siebie, przy jednoczesnym tolerowaniu zachcianek, niewłaściwych zachowań dziecka, zaspokajania kaprysów i umożliwianiu panowania nad rodziną.

Metody wychowawcze

 Dziecko odtrącone nie ma nic lub bardzo niewiele do zyskania poprzez opanowanie gniewu i agresji wywołanej frustracją. Jego agresja przynosi mu przynajmniej tymczasową ulgę i może zmusić innych, by się nim zajęli.

Metody wychowawcze

Rodzice, którzy porównują swoje dzieci do rodzeństwa lub do kolegów, wykazując, że oni robią coś lepiej, staranniej, niszczą w dziecku dobry obraz samego siebie, a wywołują urazy, zawiść i agresję. Broniąc się przed negatywnym porównaniem, dziecko złości się, niszczy przedmioty lub atakuje inne osoby, najczęściej słabsze.

Metody wychowawczeKary fizyczne przyczyniają się do

utrwalenia niepożądanego zachowania. Bicie dziecka przez osobę kochaną wytwarza w nim przekonanie, że jeśli coś jest ważne dla człowieka to może on użyć siły fizycznej. Model takiej agresywnej rodziny przenoszony jest na inne sytuacje(szkołę, podwórko, pracę) czy stosowany przez całe życie w swej własnej rodzinie.

Metody wychowawczeDzieci bez wsparcia emocjonalnego próbują zwrócić na siebie uwagę zachowując się agresywnie, wyzywając, niszcząc, kradnąc, uciekając z domu (rozwód rodziców).

Metody wychowawcze

Każde upokorzenie dziecka jest formą przemocy emocjonalnej (są to: groźby, ostrzeżenia, wrzaski i przekleństwa, wyzwiska, poniżanie godności)

SZKOŁAPRESJA NEGATYWNYCH WZORCÓW

KONFLIKT Z NAUCZYCIELEM 

KONFLIKT W KLASIE

NIEPOWODZENIA W NAUCE

PRZYCZYNY ORGANIZACYJNE

zbyt liczne klasy , nauka zmianowa, zmiana nauczycieli , ogólny standard budynku i otoczenia, oświetlenie, poziom hałasu, wystrój pomieszczeń (zbyt mało lub zbyt dużo bodźców sprzyja agresji).

WSPÓŁPRACA

Zachowanie dziecka w szkole wiąże się mocno z atmosferą panującą w domu i odwrotnie. Dlatego szkoła powinna być w stałym kontakcie z rodzicami, opiekunami i interesować się warunkami ucznia w domu – w miarę możliwości pomagać mu.

GRUPA RÓWIEŚNICZA

Grupa jest miejscem próbowania ról – poligonem doświadczalnym przed

wejściem w dorosłe życie.

Uczniowie pełnią w klasie określone role, są to zwykle role jakich mieli okazję

nauczyć się w rodzinie.

GRUPA RÓWIEŚNICZALider

Gwiazda

Czarna owca

Kozioł

ofiarnyBłazen

Monopolista

Cierpiętnik

Moralista

Ulubieniec

Agresor

Prowokator

MEDIA - magiczna siła

TELEWIZJAGRY KOMPUTEROWE

INTERNET

utożsamianie się z bohaterami, naśladowanie, brak współczucia dla ludzi, oschłość, brak

litości, poczucia winy, aż w końcu niezdolność do miłości,

strach przed agresją może osłabić pozytywne reakcje ludzkie,

30 % DZIECI I MŁODZIEŻY TO TZW.

INTENSYWNI WIDZOWIESkutki:

Trudności w nawiązywaniu kontaktów Słaba odporność na frustracje

Impulsywne działaniaNieumiejętność przewidywania

skutkówdziałania

Dzieci agresywne: mają potrzebę dominacji wobec innych, chcą ich

podporządkować sobie, używając groźby i siły, bronią własnych praw, lekceważąc prawa innych

łatwo popadają w gniew, są impulsywni, sfrustrowani nie umieją poradzić sobie z trudnościami i przeciwnościami,

trudno jest im stosować się do ogólnie przyjętych reguł generalnie są nastawieni "na nie", przyjmują postawy wrogie są zadowoleni z własnych zachowań, bez poczucia wstydu i

winy mają łatwy kontakt z otoczeniem, umieją się wybronić w

trudnej sytuacji, mają na wszystko odpowiedź są biegłe w udawaniu dość wcześnie prezentują zachowanie antyspołeczne tj.

kradzież, picie alkoholu, palenie papierosów.

OFIARY PRZEMOCYZwiększona lękliwośćZaniżona samoocenaPoczucie osamotnieniaBrak akceptacji siebieTendencje do izolowania

sięObniżony nastrójPoczucie winy lub

wstyduZwiększona płaczliwośćZaburzenia koncentracji

Ucieczka w świat fantazjiObojętność na sprawy

innychZachowania autoagresjiZaburzenia

psychosomatyczneZmiany w nastrojuDepresjaKoszmary nocne

Jak uchronić nasze dzieci i nas przed agresją i przemocą??

Agresję można osłabić poprzez:

stwarzanie możliwości samodzielnej pracy, zainteresowanie sprawami dziecka, ucznia,

aktywne słuchanie (kontakt wzrokowy, uśmiech, spokój i opanowanie w reakcjach,

parafrazowanie, kontakt przez dotyk, atmosfera akceptacji i zrozumienie)

Sposoby radzenia sobie z agresją

DORAŹNE: nie karać, nie grozić grzecznie zwracać uwagę żartować negocjować iść na kompromis pokojowo załatwić spór omówić różnice poglądów

Sposoby radzenia sobie z agresją

PROFILAKTYCZNE: informacje o normach zachowania się, uczenie autokontroli emocji, panowania nad

złością (przeczekanie, odizolowanie się, spacer, rozrywka, relaks),

uczenie rozpoznawania emocji, przyjmowanie punktu widzenia drugiej

osoby, omawianie i ćwiczenia asertywnych

sposobów zachowania się.

ZŁOTY ŚRODEK

Najważniejszym czynnikiem

profilaktycznym przeciwko agresji jest właściwa więź emocjonalna rodziców z

dzieckiem.

Sposoby redukowania agresji.

Najczęstszym sposobem eliminowania agresji jest karanie dziecka za agresywne zachowania. Tymczasem badania psychologiczne udowodniły, że karząc za agresję możemy uzyskać rezultat odwrotny od zamierzonego - nie likwidację, lecz utrwalenie, wzmocnienie zachowań agresywnych w myśl zasady "agresja rodzi agresję".

Agresję można osłabiać poprzez:

- stwarzanie możliwości samodzielnej pracy oraz samokontroli (swobodna praca, nauka otwarta),- poświęcanie uwagi i uważne słuchanie,- kontakt wzrokowy (uśmiech, spokojne spojrzenia, mimika),- bliskość fizyczną, stawanie, siadanie blisko siebie, kontakt poprzez dotyk, krótkie kładzenie ręki na ramieniu, obejmowanie ramieniem, itp- drobne uwagi ożywiające rozmowę i stwarzające tym samym dostęp do dziecka, takie jak: "Opowiedz", , "Słucham cię",, "Ciekawi mnie twoje zdanie."

ZAPOBIEGANIE AGRESJI

mówienie mu jak bardzo jest dla nas ważne, wysłuchiwanie tego, co ma nam do powiedzenia, dawanie mu wsparcia, wspólne przeżywanie jego radości i niepowodzeń, nie lekceważenie nawet błahych według nas

problemów dziecka, zauważanie mocnych stron dziecka i docenianie

tego, co robi dobrze, okazywanie dziecku miłości bez stawiania warunków, tworzenie i pielęgnowanie pozytywnej atmosfery w

domu, zacieśnianie więzi między domem a szkołą.

Nauczyciele mogą przeciwdziałać zachowaniom agresywnym dzieci w młodszym wieku szkolnym poprzez:

stosowanie zasady indywidualizacji, przyjęcie postawy życzliwości, zaufania i

zrozumienia, stwarzanie dziecku sytuacji do osiągnięcia

sukcesu, poprzez proponowanie ćwiczeń dostosowanych do jego poziomu,

reagowanie na wszelkie przejawy agresji, niezależnie od tego, kto jest agresorem i próbę znalezienia przyczyny,

wskazywanie negatywnych lub pozytywnych konsekwencji zachowania dziecka dla innych osób,

utrzymywanie kontaktu z rodziną.

SPECJALIŚCI PEDAGOG

PSYCHOLOG

NEUROLOG

PSYCHIATRA DZIECIĘCY

PEDAGOG

PSYCHOLOG

NEUROLOG

PSYCHIATRA DZIECIĘCY

UWAGI NA ZAKOŃCZENIE

Agresja jest drugą stroną lęku Agresja jest często wołaniem - zainteresuj się

mną Postawa autorytatywna powoduje że dziecko

nie manifestuje agresji przy nas, może za to zachowywać się jeszcze bardziej agresywnie gdy nie mamy nad nim kontroli

Kara traktowana przez dziecko jako upokarzająca może prowadzić do „strajku”

Kara wymierzona długo po zabronionym czynie nie ma waloru wychowawczego

MOTTO

„Życie dziecka jest jak kartka papieru, na której

każdy zostawia jakiś znak”.

(Przysłowie chińskie)