Türkiye’de Büyüme PerspektifleriMakroekonomik Çerçeve
Dinamikler/Strateji
Doç. Dr. Alpay Filiztekin, Sabancı ÜniversitesiDr. Ümit İzmen, TÜSİADDoç. Dr. Kamil Yılmaz, Koç Universitesi
Sunum Planı
Geçmişte ve Günümüzde Büyüme Stratejisi Uygulamaları
Türkiye’de büyüme dinamikleri:1980-2003
AB üyeliğine doğru büyüme dinamikleri: 2005-15
Büyüme sürecinde yakınsama görülmüyorKişi Başına Reel GSYİH
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
0 250 500 750 1.000 1.250 1.500 1.750 2.0001950 yılı kişi başına GSYİH
Yıllı
k O
rtal
ama
% B
üyüm
e, 1
950-
2000
Japonya
Türkiye
Yunanistan
A.B.D.
Meksika
Arjantin
Kanada
ArjantinAvusturalya
BrezilyaLüksemburg
PortekizTayland
Mısır
Nikaragua
BolivyaNijerya Honduras
İngiltere
İrlanda
İtalya
MalezyaÇin
İspanya
Avusturya
Norveç
Danimarka
Uruguay
Endenozya
İsrail
Makroekonomik politikalar
İstikrarlı makroekonomik ortamPara (Fiyat istikrarı)Maliye• Kamu harcamaları• Kamu açıkları• Vergi oranları
Dış Ticaret (Dışa açıklık)Dış Borç
Kurumsal yapının önemi
Ekonomik ve politik istikrar önemli; ancak nasıl sağlanmalı?
Piyasa içi kurumlarPiyasa dışı kurumlar Kurumsal yapıda etkinlik ve itibar Maliyet yapısal reformların uygulanması
için bir engel
Büyüme politikaları ve Türkiye
Politik istikrar Makroekonomik istikrar Yapısal reformlar –
ekonomi genelinde düzenleyici reformlarSektörel düzeyde düzenleyici reformlar • OECD ülkeleri arasında Türkiye Polonya’nın
ardından düzenleme yükünün en fazla olduğu ülke
Büyümenin Dinamikleri 1980-2003
Büyüme dinamiklerinin altında yatan temel faktörler:
demografik gelişme,sektörel yapı,bölgesel gelişme.
Büyümenin Dinamikleri 1980-2003Nüfus Dinamikleri
Fırsat Penceresi: Genç NüfusAncak yakın zamanda bu avantajı kaybedeceğiz.
Fırsat Değerlendirildi mi?Nüfus dinamikleri, verimlilik artışının refaha yansımasını engelliyor.İşgücüne katılım çok düşük. (Türkiye’de %50, Avrupa’da %75.)İstihdam yaratmada sorunlar var.
Büyümenin Dinamikleri 1980-2003Sektörel Yapı
Üretim yapısı açısından sanayileşmeye yakın. İstihdam açısından tarım toplumu.Sermayesiz tarım.
Tarımın verimliliği oldukça düşük, ve genel verimliliğin düşmesine neden oluyor.Hizmet sektörünün göreli verimliliği de düşüyor.
Büyümenin Dinamikleri 1980-2003Bölgesel Yapı
Bölgesel eşitsizlik Kişi başına katma değer açısından uzun vadede bölgesel yakınsama yok
Sektörel yapının kompozisyonu Tarım sektöründeki verimlilik farkları
Katma değer açısından iller arasındaki eşhareketlilik yeterli değil
AB üyeliği ve Kişisel Gelirde Yakınsama
Üyelik perspektifi ve Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin KB-GSYİH’sının AB ortalamasına oranı:1995 2003
Macaristan %45 %54Polonya %38 %45 Slovak Cumhuriyeti %41 %47Çek Cumhuriyeti %60 %61
Kaynak: OECD
Kişi Başına GSYİH’da Yakınsama
GRC95
IRL95
PRT95
ESP95
TUR95
BUL95
CZE95
HUN95
POL95
SVK95
GRC04
IRL04
PRT04
ESP04
TUR04
BUL04
CZE04
HUN04
POL04
SVK04
70
80
90
100
110
120
Em
ek K
ulla
nım
ı (İs
tihda
m/T
opla
m N
üfus
) AB
-15'
e O
ranı
20 40 60 80 100 120Emek Verimliliği (GSYİH/İstihdam) AB-15'e Oranı
xx
KB-GSYİH'da Yakınsama 1995-2004
KB-GSYİH= (GSYİH/İstihdam) * (İstihdam/Toplam Nüfus)
Kişi Başına GSYİH, (AB-15’e Oranı, %)
20
25
30
35
40
1990 1995 2000 2005 2010 2015
Temel Senaryo İyi Kötü
Üç Senaryo – Başlıca Varsayımlar
yüzdeKB-GSYİH (AB-15'e
göre)Yatırım /
GSYİH Istihdam artış hızı
İşgücüne Katılım Oranı
Toplam
İşgücüne Katılım Oranı Erkek
İşgücüne Katılım Oranı Kadın
Nüfus artış hızı
Çalışabilir Nüfus artış
hızıİşgücü
artış hızı2004 27.5 17.8 3.2 51.6 76.0 26.9 1.53 1.83 2.862005 28.2 19.2 2.0 51.8 76.5 26.5 1.50 1.80 2.18
2006-10 32.0 21.0 1.9 53.2 77.4 29.0 1.41 1.71 2.252011-15 38.0 23.0 2.5 55.0 78.0 32.0 1.23 1.44 2.11
2006-10 34.0 23.0 2.4 53.7 77.4 30.0 1.41 1.71 2.442011-15 42.0 25.0 3.0 56.5 78.0 35.0 1.23 1.44 2.46
2006-10 30.5 20.0 1.3 52.5 77.0 28.0 1.41 1.71 1.992011-15 33.0 21.0 1.7 53.8 77.5 30.0 1.23 1.44 1.91
Temel Senaryo
İyi Senaryo
Kötü Senaryo
Büyüme Oranı GSYİH KB-GSYİH
Emek Verimliliği
Toplam Faktör
Verimlililği Istihdam NüfusÇalışabilir
Nüfus İşgücü2004 8.9 7.4 5.7 6.0 3.2 1.53 1.83 2.862005 5.9 4.4 3.9 3.6 2.0 1.50 1.80 2.18
2006-10 5.9 4.5 4.0 3.0 1.9 1.41 1.71 2.252011-15 6.3 5.1 3.8 2.6 2.5 1.23 1.44 2.11
Sermaye Büyüme Oranı
İstihdam Artışı
(1000 kişi)Yatırım/ GSYİH
Sermaye/ GSYİH
İşgücüne Katılım Oranı
Çalışabilir / Toplam
Nüfus
İstihdam/ Çalışan Nüfus
İşsizlik Oranı
2004 2.2 671 18 2.8 51.6 64.9 46.2 10.52005 3.0 427 19 2.7 51.8 65.1 46.3 10.7
2006-10 4.2 430 21 2.5 53.2 66.1 46.7 12.22011-15 5.6 632 23 2.4 55.0 66.8 49.2 10.5
Oran
Temel Senaryo - Sonuçlar
Temel Senaryo – sektörel sonuçlarToplam Tarım Sanayii Hizmet Toplam Tarım Sanayii Hizmet
Üretim Büyüme Oranı Emek Verimliliği2004 8.9 3.5 9.5 9.8 1.06 1.00 1.06 1.072005 5.9 -0.8 7.5 6.5 1.10 0.99 1.11 1.12
2006-10 5.9 1.8 6.7 6.1 1.34 1.16 1.34 1.272011-15 6.3 3.1 6.7 6.5 1.62 1.47 1.59 1.42
İstihdam büyüme oranı Toplam Faktör Verimliliği2004 3.2 3.5 3.9 2.8 1.06 1.02 1.07 1.072005 2.0 0.6 3.1 2.5 1.10 1.03 1.13 1.13
2006-10 1.9 -1.3 3.0 3.5 1.29 1.14 1.37 1.262011-15 2.5 -1.8 3.2 4.3 1.48 1.31 1.61 1.37
Sermaye büyüme oranı EV Büyüme Oranı2004 2.2 -3.2 1.3 2.9 5.7 0.0 5.6 7.02005 3.0 -2.0 2.2 3.5 3.9 -1.4 4.5 3.9
2006-10 4.2 2.0 2.8 4.7 4.0 3.2 3.8 2.62011-15 5.6 4.4 4.0 6.1 3.8 4.9 3.5 2.5
Net İstihdam Artışı (1000 kişi) TFV büyüme Oranı2004 671 244 146 281 6.0 2.4 6.5 7.02005 427 46 121 260 3.6 0.9 5.7 5.3
2006-10 430 -93 127 396 3.0 2.0 3.9 2.22011-15 632 -116 161 587 2.6 2.7 3.2 1.6
(Türkiye/AB-15 oranı)
Emek Verimliliği ve KB-GSYİH
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
KB-GSYİH Emek Verimliliği
(1980-2015; 15-64 yaş; milyon kişi)
Toplam İstihdam
15
17
19
21
23
25
27
29
1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
Gerçekleşme ve Öngörü Trend Devamı
Toplam İstihdam (milyon kişi)
17
19
21
23
25
27
29
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Temel Senaryo İyi Kötü
Sektörel İstihdam (1990-2015)
Sektörel İstihdam (milyon kişi)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Tarım Sanay i Hizmetler
Sektörel İstihdam Payları (%)
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Tarım Sanayi Hizmetler
İşsizlik Oranı, (1990-2015; %)
4
6
8
10
12
14
16
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Temel Senaryo İyi Kötü
Emek Verimliliğinde Yakınsamanın Kaynakları
Yakınsamanın Kaynakları
EV’nin AB-15’e Oranı
Toplam Yakınsama (=1+2+3)
Sektör-içi (1)
İstihdam Kayması
(2)
Sektörler-arası (3)
1980 27.4 -- -- -- -- 1985 30.1 2.71 -0.03 0.12 2.62 1990 32.7 2.64 0.24 -0.41 2.81 1995 31.7 -1.04 -5.10 0.59 3.47 2000 34.5 2.85 -2.58 2.91 2.52 2005 40.1 5.58 2.50 1.59 1.49 2010 47.0 6.92 3.46 2.27 1.19 2015 53.5 6.51 2.04 2.64 1.83
Top Related