* DrBarbaraŻmudzińska-Żurek,mgrinż.MagdalenaŻółty,InstytutChemiiiTechnologiiOrganicz-nej,WydziałInżynieriiiTechnologiiChemicznej,PolitechnikaKrakowska.
BARBARAŻMUDZIŃSKA-ŻUREK,MAGDALENAŻÓŁTY*
BADANIEWPŁYWUCHARAKTERUBAZYOLEJOWEJ NAWŁAŚCIWOŚCISMARÓWLITOWYCH
INFLUENCEOFBASEOILSCHARACTERONLITHIUMGREASESPROPERTIES
S t r e s z c z e n i e
Wartykulewytworzonosmary litowe ikompleksowe litowezudziałemróżnychbazolejo-wych:naftenowejT110,parafinowejSAE30/95,parafinowejzdodatkiemaromatówSN500,syntetycznej SYN 10. Określono efektywność zagęszczania w stosunku do baz olejowychmydłem litowym kwasu 12-hydroksystearynowego oraz kompleksowymmydłem litowym,dowytworzeniaktóregoużytokwas12-hydroksystearynowyorazkwasazelainowy.Zbadanowpływstosunkumasowegokwasów12-hydroksystearynowegodoazelainowegowzagęszcza-czukompleksowymlitowymnaefektzagęszczającybazyolejowej.Określonowpływilościkompleksowegozagęszczaczanapenetrację i temperaturękroplenia.Przeprowadzonobada-niastabilnościmechanicznej,stabilnościstrukturalnejorazdziałaniakorodującegowybranychsmarówlitowychikompleksowychlitowych.
Słowa kluczowe: smar litowy, smar kompleksowy litowy, baza olejowa
A b s t r a c t
Inthispaperinvestigationtheconventionalandcomplexlithiumgreaseswerepreparedwiththe fallowingbaseoils:naphthenicT110,paraffinicSAE30/95,paraffinicwithadditionofaromatesSN500,syntheticSYN10.Therewasdeterminedcapacityofsaponificationprocesswithlithium12-hydroxystearatesaltonbaseoils.Theinfluenceofratioof12-hydroxystearicacidtoazelaicacidincomplexlithiumsoaponbaseoilsaponificationeffectwasstudied.Theinfluenceofcontentcomplexlithiumthickeneronpenetrationanddroppingpointwasdetermi-ned.Theresearchesincludedalsomechanicalandstructuralstability,corrosioneffectofsomeconventionalandcomplexgreases.
Keywords: lithium grease, complex lithium grease, base oil
300
1. Wstęp
Smary litowestanowiądominującągrupęsmarówplastycznych.Są tosmarywieloza-danioweiczęstookreślanesąjakouniwersalne,ponieważznajdująszerokiezastosowaniewróżnychskojarzeniachtrących.Mogąbyćstosowanewszerokimzakresietemperatur,wy-kazujądobrewłaściwościochronysmarowanychpowierzchniprzedkorozją,dobrąodpor-nośćmechanicznąorazodpornośćnadziałaniewody.
Doprodukcjismarówlitowychnaszerokąskalęstosujesiękwas12-hydroksystearynowy.Smaryzagęszczane12-hydroksystearnianemsąodpornenautlenienieorazścinanie[1].
Właściwoścismarówlitowychzależąwdużymstopniuodcharakterubazyolejowej,którajestichgłównymskładnikiem.Dowytworzeniasmarówlitowychmogąbyćstosowaneolejepochodzeniamineralnego,olejesyntetyczneorazroślinne.Naznaczeniuzyskująrównieżolejeniekonwencjonalne,którychprodukcjapozwalawpełniwykorzystaćwszystkiecenneskładni-kiprzerabianejropynaftowej.Niektóreolejesyntetyczne,jakrównieżolejeroślinne,charakte-ryzująsiędużązdolnościądobiodegradacjioraznietoksycznościąproduktówodpadowych,comawpływnaochronęśrodowiska.
Podstawowymiparametramiokreślającymiprzydatnośćolejudoprodukcjismarówsą:lepkość iwskaźnik lepkości,własności reologicznewniskich temperaturach, temperaturazapłonu,własnoścismarneizdolnośćdoochronyantykorozyjnej[2].
Lepkośćbazyolejowejpowinnabyćzbliżonadolepkościoleju,którymnależałobydanywęzełtarciasmarować,gdybymiałbyćsmarowanyolejem[3].
Zaoptymalnedoprodukcjismarówlitowychnależyprzyjąćolejemineralnegoowyso-kimwskaźnikulepkości,dobrejodpornościnautlenianie,niskiejtemperaturzekrzepnięciaiwysokiejtemperaturzezapłonu.Odpowiednioniskatemperaturakrzepnięciabazyolejowejzapewniadobrąpracęurządzeniawpobliżudolnejgranicystosowaniasmaru.Odpowiedniowysokistopieńrafinacjiolejuzapewniadobrąodpornośćsmarunautlenianieijegopodat-nośćnadziałanieinhibitorówutleniania,cojestszczególnieważnedlasmarówdołożysktocznych.Temperaturazapłonubazyolejowejokreślamożliwośćodparowaniaolejuzesma-ruiprzygotowaniasmaruwwysokichtemperaturach[2].
Właściwościmineralnychbazolejowychsązwiązanezichskładem.Olejetezawierajątrzyzasadniczegrupywęglowodorów:parafiny,naftenyiaromaty.Spośródwęglowodorówparafinowychizo-parafinysąpożądanezpowoduichdoskonałejodpornościnautlenianie,niskiejlotnościidobrejcharakterystycelepkościowej.Węglowodoryn-parafinowetakżepo-siadajądobrąodpornośćnautlenianieiniskąlotność,alewykazująbardzosłabewłasnościniskotemperaturowe[4].Aromaty,jakoskładnikbazolejowych,sąpożądanezewzględunaichzdolnośćdorozpuszczaniadodatkówizanieczyszczeń,jednakniesąodpornenautle-nianie icharakteryzująsięzbytwysoką lotnością. Imbardziejaromatyczny jestcharakterbazyolejowej,tymmniejmydłatrzebawprowadzić,abyuzyskaćwiększąwydajnośćsmaru[5].Naftenywykazujązarównodobrąodpornośćnastarzenie,jakiodpowiedniewłasnościniskotemperaturowe.Siarkaiazotsączęstoobecnewmineralnychbazacholejowych,ponie-ważwchodząwskładzwiązkówheterocyklicznych.Siarkamożepolepszaćodpornośćbazolejowychnautlenianie,alerównocześnieprzyczyniasiędopowstawaniaosadówiniesta-bilnościkoloru,związkiazotuwspomagająutlenianieitworzeniesięosadów[4].
Wzrostwymagaństawianychsmaromlitowymzarównopodwzględemichwłaściwościużytkowych,jakteżochronyśrodowiskaspowodowałwprowadzeniewcorazszerszymza-kresiesyntetycznychbazolejowych[6].
301
Wcharakterzeolejówsyntetycznychstosujesiępoli-α-olefiny,atakżeróżnegorodzajucieczesilikonowe,polialkilenoglikole,złożoneestrykwasówdikarboksylowych(np.kwasuadypinowego,sebacynowego)iwyższychalkoholiC6+,cieczefluoro-,chloro-ikrzemowę-glowe, a także inne produkty syntezy organicznej (np. alkilobenzeny). Syntetyczne bazyolejowedosmarówcharakteryzująsięzazwyczajwysokimiwskaźnikamilepkości,bardzoniską temperaturąkrzepnięcia,niskąprężnościąparorazstosunkowowysoką temperaturązapłonu(niejednokrotniesątosubstancjeniepalne).Smaryuzyskanewoparciuosyntetycz-neolejestosujesiędosmarowaniamechanizmówspecjalnychurządzeńaparatury[2].
Syntetyczneolejesąstosownewtakichwarunkach,gdzieolejemineralnejużsięniena-dajązewzględunawystępująceczynniki(np.ekstremalniewysokielubniskietemperatury,wysokieciśnienia) lubnie sąwstanie spełnić innychwymagań (np.niskaodparowywal-ność).Powinnybyćstosowanewtedy,gdysąonewstaniezapobiecawariomlubzaburze-niomruchumaszyn,krótkotrwałymokresomużywalnościoleju,powstawaniuryzykownychstanówbezpieczeństwa,takbyichzastosowaniepomimowysokiejcenybyłorozwiązaniemekonomicznym[7].Opróczszereguzaletolejówsyntetycznychwporównaniuzolejamimi-neralnymiwodniesieniudowłaściwościlepkościowo-temperaturowych,smarnościowych,zdolnościdobiodegradacji,posiadająrównieżwadywzakresieinnychwłasnościnp.stabil-nościoksydacyjnej[8].
Wcharakterzebazolejowychsmarówlitowychmożnastosowaćrównieżolejeroślinne,głównierzepakowy,sojowy,słonecznikowy[8].Zaletąolejówroślinnychjestwysokabio-degradowalność, rzędu95%orazniska toksyczność.Ponadtocharakteryzująsięwysokimwskaźnikiemlepkości(≥200),dobrąsmarownością,wysokątemperaturązapłonu,kompa-tybilnościązdodatkamiiolejemmineralnymorazumiarkowanymkosztem[9,10].Wadąna-tomiastjestsłabaodpornośćtermooksydacyjna,wynikającazobecnościglicerydówpolinie-nasyconychkwasówtłuszczowychorazniskatemperaturapracy,którąmożnapodwyższyć,wprowadzającwmiejsceolejuroślinnego,syntetycznyolejestrowy[11,12].
Celempracybyłookreśleniewpływucharakteruchemicznegobazolejowychnapodsta-wowewłaściwoścismarówlitowych.
2. Część doświadczalna
2.1.Charakterystykaskładnikówsmarówlitowych
Wcharakterzebazyolejowejużyto:olejpodstawowyT110produkcjifirmyNYNAS, –olejpodstawowySN500produkcjifirmySEMI, –olejpodstawowySAE30/95produkcjifirmySTATOIL, –otrzymanezzachowawczejprzeróbkiropynaftowej,selektywnierafinowanefurfurolem, –odparafinowanemetodąrozpuszczalnikową,anastępniepoddanerafinacjiwodorem,olejpodstawowySPECTRASYN10(poli-α-olefinowy),produkcjifirmyEXXONMO- –BILOilCorporation-Synthetics,otrzymanywwynikuoligomeryzacjidecenu-1.Właściwościbazolejowychprzedstawionowtabeli1.
302Tabela
1
Wła
ściw
ości
baz
ole
jow
ych
Właściwości
Jednostka
miary
Bazaolejow
aNum
ernormy
T110
SAE30/95
SN500
SYN10
Charakterbazy
–naftenowa
parafinow
aparafinow
azdodatkiem
arom
atów
syntetyczna
BN-64/0530-05
Barwa
–żółty
jasnyżółty
ciem
nybrąz
bezbarwny
PN-80/C-04034
Gęstośćw:
15°C
20°C
g/ml
0,9162
0,9160
0,8760
0,9134
0,9250
0,8796
0,8370
0,8277
PN-ENIS
O
3838:2005(U)
Lepkośćkinematycznaw:
40°C
100°
Cmm
2 /s120,0
9,1
87,7
10,1
133,9
10,9
69,6
10,33
PN-81/C-04011
Wskaźniklepkości
–11
9548
125
PN-79/C-04013
Punktanilinow
y°C
86112
64–
PN-82/C-04028
Temperaturazapłonu
°C209
252
215
259
PN-82/C-04008
Temperaturakrzepnięcia
°C–24
–9–9
–50
ISO3016/AST
MD97
Liczbakwasow
amgK
OH/g
<0,01
0,01
0,3
0,01
PN-88/C-04049
Zawartośćsiarki
%m/m
0,01
0,06
0,03
–ISO14596
303
Wcharakterzezagęszczaczazastosowanomydłalitowekwasu12-hydroksystearynowegoilitowemydłakompleksowe,dowytworzeniaktórychużytokwas12-hydroksystearynowyorazkwasazelainowy.
2.2.Wytwarzaniesmaróworazzastosowanemetodybadawcze
Próbki smarówwytwarzanow laboratoryjnym reaktorze otwartym o pojemności 500cm3,zaopatrzonymwmieszadłomechanicznezpłynnąregulacjąobrotów.
Smary litoweDoreaktorawprowadzono1/3całkowitejilościoleju,podgrzewanodo80°Cprzycią-
głymmieszaniu i w tej temperaturze wprowadzono kwas 12-KHS.Mieszając zawartośćreaktora,podgrzewanodotemperaturyok.100°Cwcelurozpuszczeniakwasu.Następniemieszaninęchłodzonodo80°Ciwprowadzanoporcjamiwodorotleneklituwpostaciwodnejzawiesiny(na1częśćwodorotlenkulituprzypada1,5częściwody).Pozakończeniudozo-waniawodorotlenkulituzawartośćreaktoramieszanoprzez60minut.Potymczasiestop-niowopodgrzewanomieszaninędo210°Ciutrzymywanowtejtemperaturzeprzez15minut.Następniedoreaktoradodawanopozostałączęśćoleju,podgrzanąuprzedniodotemperatury100°Ciogrzewanojeszczeprzezkolejne15minut,poczymsmarstopniowochłodzonoprzyciągłymmieszaniu.
Kompleksowe smary litoweDoreaktorawprowadzono2/3całkowitejilościoleju,podgrzewanodo70°Cprzycią-
głymmieszaniu.Wtejtemperaturzewprowadzonokwas12-KHS,apojegorozpuszczeniu,dodanowtemperaturze85°Ckwasazelainowy.Mieszajączawartośćreaktora,podgrzewanodotemperaturyok.100°Cwcelurozpuszczeniakwasu.Następniemieszaninęchłodzonodo80°Ciwprowadzanoporcjamiwodorotleneklituwpostaciwodnejzawiesiny(na1częśćwodorotlenkulituprzypada1,5częściwody).Pozakończeniudozowaniawodorotlenkulitu,zawartośćreaktoramieszanoprzez30minut.Potymczasiestopniowopodgrzewanomie-szaninędo150°Cwceluodparowaniawody.Następniewtemperaturze150°Cdodawanopozostałączęśćolejupodgrzanąuprzedniodotemperatury100°Ciszybkopodnoszonotem-peraturędo180°C,utrzymującprzezkolejne15minut,poczymsmarstopniowochłodzonoprzyciągłymmieszaniu.
WytworzonesmarywnastępnymdniuhomogenizowanowegalizatorzetypuFryma,pro-dukcjiszwajcarskiejfirmyUhlmanA.G.,stosującszczelinę0,2mm.
Oznaczanonastępującewłaściwościwytworzonychsmarów:penetracjęwgPN-84/C-04134, –temperaturękropleniawgPN-84/C-04139, –stabilnośćmechanicznąwgPN-62/C-04144, –stabilnośćstrukturalnąwgBN-69/0536-11, –działaniekorodującewgPN-75/C-05124. –Badaniepenetracjipoleganazmierzeniugłębokościnajakązanurzasięwciągu5sekund
znormalizowany stożekmikropenetrometruw ściśle określonychwarunkach, a następnieprzeliczeniumikropenetracjinapenetracjęwedługcytowanegoprzeztąnormęwzoru.
304
Badanietemperaturykropleniapoleganazmierzeniutemperatury,wktórejwydzielasiępierwszakroplasmaruwznormalizowanychwarunkach.
Badaniestabilnościmechanicznejpoleganazmierzeniuzmiankonsystencjismarupodwpływemsiłścinających,działającychprzywałkowaniusmaruwaparacie„RollingTester”,produkcjiStanhopeSetawtemperaturze60°Cprzez4godziny.
Badaniestabilnościstrukturalnejpoleganaokreśleniuilościwydzielonegozesmaruole-ju,podczasogrzewaniawtermostacie,wtemperaturze100°Cwciagu30godzin.
Badaniedziałaniakorodującegoprowadzisięnapłytkachmiedzianychpokrytychcienkąwarstwąsmaru,umieszczonychw100°Cprzez3godziny.NastępniedokonujesięwizualnejocenypłytekwoparciuoskalęASTM-130.
3. Opracowanie wyników badań
3.1.Badaniewpływurodzajubazyolejowejnakonsystencjęsmarów
Wytworzono próbki smarów z udziałemmineralnych baz olejowych oraz jednakowejilościzagęszczaczalitowego,którawynosiłaodpowiedniodlasmarówprostych8%m/m,dlasmarówkompleksowych17,5%m/m,przyczymstosunek12-KHSdokwasuazelainowegobyłstałyiwynosił2,5:1.
Wytworzonesmarypoddanobadaniomwzakresiepodstawowychparametrów,tj.pene-tracjiitemperaturykroplenia,awynikiprzedstawiononarysunkach1–4.
Rys.1.Wpływrodzajumineralnejbazyolejowejnakonsystencjęsmarówlitowych
Fig.1.Influenceofmineralbaseoilstypeonlithiumgreasesconsistency
305
Rys.2.Wpływrodzajumineralnejbazyolejowejnatemperaturękropleniasmarówlitowych
Fig.2.Influenceofmineralbaseoilstypeonlithiumgreasesdroppingpoint
Rys.3.Wpływrodzajubazyolejowejnakonsystencjęsmarówlitowychkompleksowych
Fig.3.Influenceofbaseoilstypeonlithiumcomplexgreasesconsistency
306
3.2.Badaniewpływustosunkumasowegoużytychkwasówwzagęszczaczu naefektzagęszczaniabazyolejowej
Wytworzonopróbkismarów,wktórychilośćzagęszczaczabyłastałaiwynosiła17,5%,azmieniałsięstosunekmasowykwasu12-hydroksystearynowegodoazelainowego.
Smary te poddano badaniomw zakresie penetracji i temperatury kroplenia, awynikiprzedstawiononarysunkach5i6.
Rys.4.Wpływrodzajubazyolejowejnatemperaturękropleniasmarówlitowychkompleksowych
Fig.4.Influenceofbaseoilstypeonlithiumcomplexgreasesdroppingpoint
Rys.5.Wpływstosunkumasowegokwasu12-KHSdoazelainowegonakonsystencjęsmarówkompleksowych
Fig.5.Influenceofmassratioof12-OHStacidtoazelaicacidonlithiumcomplexgreasesconsistency
307
3.3.Badaniewpływuilościzagęszczaczanaefektzagęszczaniabazyolejowej
Z udziałemwszystkich baz olejowych oraz różnych ilości zagęszczacza wytworzonopróbkismarówprzyzałożeniu,żepenetracjasmarówbędzieodpowiadała2i3klasiekonsy-stencji.Wprzypadkusmarówkompleksowych,stosunekmasowykwasu12-KHSdokwasuazelainowegoużytychwzagęszczaczubyłstałyiwynosił2,5:1.
Smarytepoddanobadaniomwzakresiepenetracjiitemperaturykroplenia.Wynikibadańprzedstawiononarysunkach7–10.
Rys.6.Wpływstosunkumasowegokwasu12-KHSdoazelainowegonatemperaturękropleniasmarówkompleksowych
Fig.6.Influenceofmassratioof12-OHStacidtoazelaicacidonlithiumcomplexgreasesdroppingpoint
Rys.7.Wpływilościzagęszczaczanakonsystencjęsmarówlitowych
Fig.7.Influenceofthickeneramountonlithiumgreasesconsistency
308
Rys.8.Wpływilościzagęszczaczanatemperaturękropleniasmarówlitowych
Fig.8.Influenceofthickeneramountonlithiumgreasesdroppingpoint
Rys.9.Wpływilościzagęszczacza,przystosunkumasowymkwasu12-KHSdoazelainowego2,5:1nakonsystencjęsmarówkompleksowych
Fig.9.Influenceofthickeneramountonlithiumcomplexgreasesconsistencybymassratioof 12-OHStacidtoazelaicacidcometo2,5:1
309
3.4.Badaniewłaściwościfizykochemicznychwybranychsmarówlitowych
Badaniompoddano smary,którychpenetracjamieściła sięw2klasiekonsystencji, tj.260–300jednostek,wytworzonezudziałemzastosowanychwpracybazolejowychimini-malnejilościzagęszczacza.Wprzypadkusmarówkompleksowychstosunekmasowykwasu12-KHSdoazelainowegowzagęszczaczubyłstałyiwynosił2,5:1.
Wynikibadańzostałyprzedstawionewtabeli2.
T a b e l a 2
Właściwości wybranych smarów litowych i kompleksowych smarów litowych
WłaściwościRodzajbazyolejowej
T110 SAE30/95 SN500 SYN10
Smarlitowy
Ilośćzagęszczacza[%m/m] 5 10 6 17
Stabilnośćmechaniczna[%] 20,2 14,3 30,8 5,1
Ilośćwydzielonegooleju[%m/m] 13,5 12,2 17,1 12,7
Działaniekorodujące 1b 1b 1a 1b
Rys.10.Wpływilościzagęszczacza,przystosunkumasowymkwasu12-KHSdoazelainowego2,5:1natemperaturękropleniasmarówkompleksowych
Fig.10.Influenceofthickeneramountonlithiumcomplexgreasesdroppingpointbymassratioof12-OHStacidtoazelaicacidcometo2,5:1
310
Kompleksowysmarlitowy
Ilośćzagęszczacza[%m/m] 9,5 12,5 10,5 18,5
Stabilnośćmechaniczna[%] 14,6 7,9 9,3 7,9
Ilośćwydzielonegooleju[%m/m] 6,1 6,0 5,4 4,1
Działaniekorodujące 1a 1b 1b 1a
1a–lekkiezmatowienie;1b–lekkiezmatowienie
4. Wnioski
Napodstawiewynikówprzeprowadzonychbadaństwierdzono,żenajwyższąpodatnośćnazagęszczaniemydłemlitowymkwasu12-KHSwykazujeolejocharakterzenaftenowymT110,zkoleinajniższąolejsyntetycznySYN10.Wytworzeniesmarówwklasiekonsysten-cji2,wprzypadkubazynaftenowejT110wymagaużyciatylko5÷6%m/mzagęszczacza.DlaparafinowejbazySN500,którazawieradodatekaromatów,ilośćzagęszczaczajestniecowiększaiwynosi5÷8%m/m.Największejilościzagęszczacza,tj.17–20%m/m,trzebaużyćwprzypadkusyntetycznejbazySYN10.
Najwyższymi temperaturamikropleniacharakteryzują się smarywytworzonenabaziesyntetycznej. Smary wytworzone z udziałem olejówmineralnych posiadają nieco niższetemperaturykroplenia,przyczymwprzypadkuzastosowaniaolejutypunaftenowegoorazparafinowegozdodatkiemaromatówwartośćtajestpodobna,rzędu180°C.Smarywytwo-rzoneprzyużyciuolejuparafinowegoSAE30/95charakteryzująsięnajniższymiwartościa-mitemperaturkroplenia,ok.170°C.
Wzrost ilościzagęszczaczawsmarzepowodujespadekwartościpenetracjiwytworzo-nychsmaróworazwzrostichtemperaturykroplenia.
Porównaniewłaściwoścismarówlitowychwytworzonychprzyużyciuróżnychbazole-jowychwykazało,żesmarwytworzonynaSYN10charakteryzujesiędoskonałąstabilnościąmechanicznąorazbardzodobrąstabilnościąstrukturalną.Spośródmineralnychbazolejo-wych,smarwytworzonyzudziałemolejuparafinowegowykazujenajmniejszątendencjędowydzielaniaolejuoraznajlepsząstabilnośćmechaniczną.Żadenzwytworzonychsmarówniewykazujekorozjipłytekmiedzianych.
Zdolnośćzagęszczającakompleksowychmydełwzrastawrazzewzrostemudziałukwa-su12-KHSdokwasuazelainowegowzagęszczaczu.Zewzględunawartościpodstawowychparametrów,tj.penetracjiitemperaturykropleniazaoptymalnystosunekkwasu12-KHSdokwasuazelainowegowzagęszczaczuprzyjęto2,5:1.Przytymstosunkuskładnikówzagęsz-czacza,najwyższąpodatnośćnazagęszczaniewykazujeolejnaftenowyiparafinowyzdodat-kiemaromatów,najmniejsząolejsyntetyczny.PodobniejakwsmarachprostychnajwiększąpodatnośćnazagęszczaniewykazująbazyT110iSN500.WceluzagęszczeniabazyT110orazSN500użytoodpowiednio9,5–11,5oraz8,5–12,5%m/mzagęszczacza,abazysynte-tycznejSYN10użyto18,8%m/m.
cd.tab.2
311
Kompleksowesmarylitowecharakteryzująsięzdecydowaniewyższątemperaturąkro-pleniawporównaniudo temperaturykropleniasmarówlitowych.Najwyższe temperaturykropleniawykazująsmarywytwarzanezudziałemolejusyntetycznegoPAO,azgrupyole-jówmineralnych,olejunaftenowegoT110.
Skłonnośćdowydzielaniaolejupodwpływem temperatury jestnajniższadla smarówwytworzonychnabazieolejusyntetycznegoiwynosi4,1%m/m,dlapozostałycholejówok.6%m/m.Najlepsząstabilnościąmechanicznącharakteryzująsięsmarynabazienaftenowej,najgorsząnabazieparafinowejzdodatkiemaromatów.
Olejtypunaftenowegoposiadabardzodobrąpodatnośćnazagęszczaniemydłamilitowy-mi.Smarynabazieolejunaftenowegocharakteryzująwysokietemperaturykroplenia,dobrastabilnośćstrukturalnaorazniezbytwysokastabilnośćmechaniczna.
Olej typuparafinowegoposiadanajgorszą spośródmineralnycholejówbazowychpo-datnośćnazagęszczaniemydłamilitowymi.Smarynabazieolejuparafinowegowykazująwysokietemperaturykropleniaorazbardzodobrąstabilnośćstrukturalnąimechaniczną.
Olejtypuparafinowegozdodatkiemaromatówmaporównywalnądoolejunaftenowe-gopodatnośćnazagęszczaniemydłamilitowymi.Smarynabazieolejuparafinowegozdo-datkiemaromatówposiadająwysokietemperaturykroplenia,porównywalnedotemperaturkropleniasmarównabazienaftenowej.Smarytecharakteryzująsięsłabąstabilnościąstruk-turalnąimechaniczną.
Olejtypusyntetycznegoposiadanajgorsząspośródzastosowanycholejówpodatnośćnazagęszczanie.Wzakresietakichwłaściwościjaktemperaturakroplenia,stabilnośćmecha-niczna,skłonnośćdowydzielaniaoleju,smarycharakteryzująsięwyższąjakościąwstosun-kudosmarównabazieolejówmineralnych.
L i t e r a t u r a
[1]C z a r n y R., Smary plastyczne, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa2004.
[2]PracazbiorowaporedakcjąŻmudzińska-ŻurekB.,Chemia i technologia ropy naftowej w laboratorium,WydawnictwoPK,1987.
[3]P o d n i a ł o A.,Paliwa, oleje i smary w eksploatacji,WydawnictwoNaukowo-Tech-niczne,Warszawa2002.
[4]D e c k a m n D.E.,L o u i s J.R.,M u r p h y W.R.,Base Stock: The Real Story,Hart’sLubricantsWorld,1997,7,46-50.
[5]B e r e t S., Impact of base Oil Changes on grease Performance,NLGISpokesman,1993,9,12-18.
[6] S z a ł a j k o U., F i s z e r S., Stabilność oksydacyjna mineralnych, syntetycznych i roślinnych olejów smarowych,Nafta-Gaz,1998,9,373-379.
[7]B u c z y ń s k i P.,Syntetyczne środki smarowe (część 1),Paliwa,olejeismarywek-sploatacji,2002,4,15-18.
[8]S t e m p f e l E.M., S c h m i t L.A., Biodegradable Lubricating Greases, NLGISpokesman,1991,8,313-321.
312
[9]S z a ł a j k o U., F i s z e r S., N i e m e c P., K l o m f a s J., Kompozycje olejów roślinnych i produktów ich epoksydacji jako środki smarowe,Nafta-Gaz, 2004, 12,653-658.
[10] F i s z e r S.,S z a ł a j k o U.,Oleje roślinne jako substraty środków smarowych po-chodzenia naftowego,Nafta-Gaz,2000,3,181-188.
[11] Z a j e z i e r s k a A., S t e i n m e c F., T r z a s k a E., Badania nadwytwarzaniem biodegradowalnych smarów plastycznych,Nafta-Gaz,1995,12,506-512.
[12] S t e m p f e l E.M., Practical Experience with Highly Biodegradable Lubricants, Especially Hydraulic oils and Lubricating Greases,NLGISpokesman,1998,4,8-23.
Top Related