ARDURAZ JOKATZEKO INGURUMENERAKO HEZIKETA
LehenHezkuntza
JARDUERA EGITARAUA 2010 | 2011
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEA
P I 2
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEA
PAPER BIRZIKLATUANINPRIMATUA
Mankomunitatearen egoitza
Chinchilla jenerala kalea, 7(atzealdea) 31002 IruñaTel. 948 423 285/194Faxa. 948 423 230 E-posta. [email protected] [email protected]. Webgunea www.mcp.eshttp://sites.google.com/site/progra-maeducativomcp
Tel. 948 203 444
Ingurumen Heziketarako ProgramaIruñerriko Mankomunitatea
Bisitak etajarduerak eskatzeko
ARMADA ETORB. CHIN
CHIL
LA J
ENER
ALA
PARKEA ALDE ZAHARRA
YAN
GU
As
Y M
IRA
ND
A
MANKOMUNITATEAREN EGOITZA
BALUARTE
LehenHezkuntza
ARDURAZ JOKATZEKO INGURUMENERAKO HEZIKETA
JARDUERA EGITARAUA 2010 | 2011
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEA
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
SARRERA ETA AURKIBIDEA
Sarrera
Eskolako Ingurumenerako Heziketa-rako Programa Iruñerriko ikastetxe, kolektibo eta partikularrei zuzendu-tako heziketa eskaintza da. Xedea Urari, Hondakinei, Garraioari eta Iru-ñerriko Ibai Parkeari lotutako jardue-retan, kanpainetan eta prestakuntza prozesuetan parte hartzea da.
PAPER BIRZIKLATUANINPRIMATUA
Ingurumen Heziketarako Programa 05 I OR. Nabarmentzeko moduko baliabideak 2010/2011 06 | OR. “Kontsumoa, Hondakinak eta Birziklapena” Programa 10 | OR. “Iruñerriko Ibai Parkea” Programa 14 | OR.
“Ura: Hornidura eta Saneamendua” Programa 16 | OR.
“Hiri Garraioa eta Mugikortasun Iraunkorra” Programa 20 | OR.
Jardueren laburpena 21 | OR.
Jarduerak eskatzeko fitxa 2010/2011 22 | OR.
Aurkibidea
P I 5
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
Hezkuntza komunitateak ingurumenari buruzko kontzientzia eta horren inguruko interesa hartzea, baita egun dauden ara-zoetarako konponbideak bilatzeko zein etorkizunean agertu daitezkeenak sai-hesteko beharrezko ezagutzak, jarrerak, jokabideak, motibazioa eta nahia banaka zein taldeka eskuratzea ere (Ingurumen heziketaren xedea, Belgradeko Gutuna, 1975).
Ingurumen esperientzia eta programak egin daitezela sustatzea, Iruñerritik hurbileko ingurunean ezagutza eta analisi kritiko eta sormenezkoa helburu izanen dutenak.
Baliabide materialak eta aholkularitza tek-niko eta didaktikoa erraztea, irakasleek zein ikasleek aipatu programak gauza-tu eta euren informazio premiak bete ditzaten.
Uraren Ziklo Integrala / Hornidura eta Saneamendua.
Kontsumoa, Hondakinak. Konposta, Birziklapena eta Berreskuratzea.
Garraioa eta Mugikortasun Iraunkorra.
Iruñerriko Ibai Parkea.
Ingurumen Heziketa.
Naturako eta Hiriko Ingurumena.
Dokumentazio zentroaKontsulta eta mailegua.
Aholkularitza tekniko eta didaktikoaIrakasle eta ikasleei zuzenduta.
Material didaktikoen diseinu, koordinazio eta edizioa
Sentikortasun kanpainak eskola esparruan
Ikastetxean hondakinak kudeatzeko baliabideak Ontziak, paperak eta pilak gaika biltzeko
edukiontziak eta zakuak. Ikasgeletan papera birziklatu eta
berrerabiltzeko paperontzi eta erretiluak. Pilak biltzeko edukiontziak. Materia organikorako konpost-ontzia,
etab. Horma-irudiak, gaikako bilketaren
eranskailuak, etab.
Mankomunitateak kudeatutako instala-zio eta espazioak bisitatzea. Ibilbide gi-datuak, sentikortasun instalazio, eremuak eta zentroak ezagutzeko helburu zehatza dutenak: burutzen diren prozesuak, funtzionamendua eta kudeaketa, ingu-rumenaren aldeko jarrera eta jokabideei buruzko hausnarketa ahalbidetzen duten jarduera osagarriekin batera.
Tailerrak. Lan proposamen dinamiko eta parte-hartzaileak, programa bakoitzeko eduki nagusiei buruzkoak, norberaren ardura eta erantzukizuna sustatzeko zein ingurumenaren aldeko jokabideak bereganatzeko.
Jardunaldiak. Goizeko saioak, insta-lazio batera edo ibai parkera egindako bisitatik garatzen direnak; helburua eduki zehatzetan sakontzea da, sentikortasuna azpimarratuz eta jokabide eta ohitura arduratsuak sortuz.
Zer helburu du?
INGURUMEN HEZIKETARAKO PROGRAMA
Zer eduki lantzen dira?
Zer zerbitzu eskaintzen ditu?
Jarduera programa
P I 6
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
PARTE-HARTZE DATUAK
Emaitzak2009 -2010 Iruñerriko ikastetxeak
IIHZ berria. Lur azpiko urakArtetako iturburuan
Urtarriletik aurrera, Artetako Ingurumen Informazio eta Heziketa Zentroak (IIHZ) erakusketa baliabideak berrituko ditu: maketak, ikus-entzunezko proiekzioak, panelak eta birsortze interaktiboak.
Iturburuaren kokapena eta sorrera eza-gutzea, akuifero baten funtzionamendua ulertzea, Iruñerriko bilakaeran eta ha-zkundean izan duen garrantzia eta inguru-ne hori babesteko premia dira erakusketa berriak dituen eduki nagusiak.
NorentzatL.H.-ko 3. ziklokoak.
Jarduerak Bisita: Arteta + IIHZ Lur azpiko urak +
Egillorko Edateko Uraren Araztegia (EUA) Jardunaldi berria: Arteta, aberastasun
handiko tokia (3. hiruhilekoa bakarrik).
NABARMENTZEKO MODUKO BALIABIDEAK: URA
Ura 44 2.741 52 6.277 39 3.859 101 12.877
Hondakinak 20 950 57 7.157 40 5.390 99 13.497
Garraioa 9 1.062 14 985 23 2.047
Ibai parkea 23 1.410 37 3.311 30 2.281 80 7.002
GUZTIRA 58 5.101 71 17.807 52 12.515 125 35.423
HAUR H LEHEN H BIGARREN H GUZTIRA IKAsTETXEAK IKAsLEAK IKAsTETXEAK IKAsLEAK IKAsTETXEAK IKAsLEAK IKAsTETXEAK IKAsLEAK
P I 7
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
ErakusketaUra osasun iturriaUrtasungo EUAn
Jardunaldi berriaArteta, aberastasun handiko tokiaIbilbide gidatua eta Artetako gatzagetara bisita.
3. hiruhilekoan, jardunaldi berri bat egiteko aukera izango duzu: Arteta, aberastasun handiko tokia. Iturburua eta IIHZ berria bisitatzeaz gainera, Ollaranen interpretazio ibilaldi labur bat egin eta gatzaga zaharrak bisitatuko dituzu.
Gatzagen agerpena, baliabideen tra-diziozko ustiapena, zonaldearen itsas jatorriaren seinale da. Instalazio zaharrak bisitzeak zera ulertzen ahalbidetzen du: ur gaziaren lurruntze prozesu naturala,
gatz bilketa eta gatzaren inguruko hainbat erabilera eta ohitura.
Urtasungo Edateko Uraren Araztegiak (EUA), ikasturte honetan, erakusketa eta proiekzio areto bat izango du. Bertan jarduera esperimentalak egiteko aukera egongo da.
Egunero eta berehala, gure beharrak asetzeko behar dugun edateko ur adina lortzen dugu. Hori dela eta, askotan ahaz-ten dugu ura eskuratzen denetik araztu arte dagoen ibilbide neketsua.
Zenbait bisitak laborategian esperimentu erraz bat egiteko jarduera osagarria hartzen dute barne.
NorentzatL. H.-ko 3. ziklokoak.
JarduerakJardunaldi berria: Arteta, aberastasun handiko tokia. (3. hiruhilekoa bakarrik).
NorentzatL. H.-ko 2. eta 3. ziklokoak
Jarduerak Jardunaldia: Uraren zikloa hirian Bisita: Eugiko urtegia + Urtasungo EUA +
Mendillorriko ur-biltegiak.Ikusi ”Ura“ programa 19. or.
P I 8
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
NABARMENTZEKO MODUKO BALIABIDEAK: KONTSUMOA, HONDAKINAK ETA BIRZIKLAPENA
Ikastetxeetan, hondakinen ingurumen ku-deaketa helmen handiko praktika da Ingu-rumen Heziketari dagokionez. Hondakinen murrizketan eta gaikako bilketan aktiboki parte hartzen duten ikasleek ingurumena-rekiko errespetuzko eta ardurazko jarrera garatzen dute. Gainera, jarrera hori beste eremu batzuetara erraztasunez zabaltzen dute.
Programak ikastetxeen eskura jartzen du, ikastetxeetan paper eta ontzi bilketa kudeatzeko baliabide materialak zein hori ezartzeko eta garatzeko prozesuan beha-rrezkoa den laguntza teknikoa.
BaliabideakArgibidedun horma-irudiak, bilketa ondo egiteko
Paperontziak eta edukiontziak identifikatzeko eranskailuak
Poltsa edo zaku berrerabilgarriak
Gaikako bilketa egiteko edukiontzi horiak edo urdinak
Kalean dagoen edukiontziaren egokitzea
BaldintzakPrograman parte hartzeko eta laguntza baliabideak eskatzeko, ikastetxeek urtero berritu eta bidali behar dute parte hartzeko konpromisoaren inprimakia.
Gaikako bilketak ikastetxeetanParte hartzeko konpromisoa
Ikastetxeak martxan jarriko dituen ingurumenarekiko jarduketetan familien esku hartzea ahalbidetzeko, IMak doan eskainiko die ikasleen gurasoen elkarteei Gongorako Hiri Hondakinak Tratatzeko Zentroa eta Ingurumen Ikasgela bisitatze-ko aukera.
Ingurumen Ikasgelak hainbat hezkuntza baliabide ditu: tailerrak, maketak, Ikus entzunezko proiekzioak, panelak eta birsortze interaktiboak. Horrek, Iruñe-rriko hondakinen kudeaketa ezagutzea eta kontsumo arduratsuaren inguruko ohitu-rak garatzea ahalbidetzen du. Bisitariek suspergarri bat jasoko dute.
Bisita eskatzeko Iruñerriko Mankomunitatearen Hezkuntza Programara deitu behar da
Gongorako H.H.T.Z.-ra bisita eta Ingurumen IkasgelaIkasleen Gurasoen Elkarteei zuzendutako jarduera
P I 9
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
Hamaiketakoan sortzen diren hondakinak murrizteko Boc’n rollek izan duten ha-rrera ona zein ikastetxe batzuen “bokata-zorroa” hori ikastetxe osoan zabaltzeko eskaera ikusita, horren gastuaren %20ko diru laguntza emango du IMak. Halaber, Boc’n rollaren diseinu grafiko pertsonali-zatua (ikastetxearen slogan edo logoti-poa) egiten ere lagunduko du.
Hamaiketakoaren hondakinen murrizketaBoc’n roll pertsonalizatuakEskola kanpaina
GIDA
Baliabide eta jardunbide egokien gida
Gida horren xedea antolaketa eta gogoeta elementuak ekartzea da ikastetxeetan egindako praktika arduratsuak ohitura bihur daitezen.Ia eguneroko ekintza guztietara eta honako eremu hauetara zabaltzen da ingurumen konpromisoa: hondakinen murrizketa, ur kontsumo eraginkorra edo mugikortasun iraunkorra. Izan ere, hezkuntza komunitateko kide guztiok egunero hartzen dituzte gai horien ingu-ruko erabakiak.
Ingurumenaren aldeko praktikak garatzeko eremuakUr kontsumo eraginkorra
Hondakinen murrizketa
Gaikako bilketa programa: papera, on-tziak, pilak, hondakin toxikoak eta beste hondakin bereziak.
Materia organikoa berreskuratzea
Mugikortasun iraunkorra
TRIPTIKOA
Gaikako bilketan parte hartzeko konpromisoa
Programan parte hartzeko eta laguntza baliabideak eskatzeko, ikastetxeek urtero berritu eta bidali behar dute parte hartze-ko konpromisoaren inprimakia. Gaikako bilketan parte hartzeko konpromisoa duen triptikoa ikastetxeari bidaliko zaio eta ikasturtearen hasieran, beteta, itzuli beharko da.
P I 10
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
“HONDAKINAK ETA BIRZIKLAPENA” PROGRAMA
TAILERRA IKASGELAN
Energiaz beteriko konpost-ontziaTAILERRA IKASGELAN
Arte sormena hondakinak baliatuta.Belardi bat
Eremu natural baten konposizio plastikoa egitea ikasleek erabilitako ontziak baliatuta.
NorentzatL.H.-ko 2. mailakoak
Iraupena, gutxi gorabehera2 ordu
Parte-hartzaile gehieneko kopTalde/Ikasgela bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko bi tailer gehienez.
Helburuak Arte adierazpide kolektiboak sortzea ohiko hondakinak erabilita Hondakin-ontziak birziklatzea eta berrerabiltzea
Tailerraren baliabideak Aurretik adostutako ontziak Kartoizko egitura inprimatua belardi bat birsortzeko
BetekizunakIkastetxeak eguneratua izan behar du ontzien bilketan parte hartzeko konpromisoa
2º
Teknika erraza eta ekologikoa da konposta egitea, baratzean, lorategian edo jantokian sortutako hondar organikoak baliatzen dituena elikagaietan aberatsa den ongarria sortzeko. Elikagai horiek lurrarentzat onuragarriak dira.
NorentzatL.H.-ko 3. eta 4. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kop. Talde bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko bi tailer.
HelburuaMateria organikoaren bidez konposta nola egin eta eskolako konpost-ontzia nola zaindu behar den ezagutzea.
Edukiak Komposta zer den eta nola sortzen den. Ingurumenarekiko abantailak.
Baliabideak Power-point bidezko aurkezpena. Jarduera ludiko eta didaktikoa. Bisita ikastetxeko konpost-ontzira.
Betekizunak konpost-ontzi bat izatea. Konpost-ontzi berriak telefonoz eskatzea (urriaren 31 baino lehen).
Horrekin lotuta dauden familiek zein irakasleek hitzaldi/tailer bat eska dezakete.
P I 11
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
TAILERRA
Nola egin paper birziklatuaTAILERRA IKASGELAN
Nik kontsumitzen dut eta 3R delakoak betetzen ditut
PROGRAMA DE RESIDUOS y REcIcLAjE
Kontsumo arduratsuak eta paperaren be-rreskurapenak eta birziklapenak ingurume-nari mesede handia egiten diote.
NorentzatL.H.-ko 3. eta 4. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kop. Talde/Ikasgela bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko bi tailer.
HelburuaGaikako bilketaren eta paperaren birzikla-penaren alde onak ezagutzea.
Baliabideak Basoen eta paperaren balioari buruzko proiekzioa. Papera artisau moduan egitea.
Betekizunak Ikastetxeak eguneratua izan behar du paper bilketan parte hartzeko konpromisoa
Guk sortzen ditugun hondakinen bidez 3R estrategia betetzeak ohitura arduratsuak garatzea ahalbidetzen du.
NorentzatL.H.-ko 3. eta 4. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat.
Parte-hartzaile gehieneko kop. Talde/Ikasgela bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko bi tailer.
HelburuaHondakinen produkzioan zein murrizke-tan kontsumitzaile protagonistak garela aitortzea.
Baliabideak Aurretik adostutako hondakinak Kontsumo arduratsuari buruzko jarduera.
Betekizunak Aldez aurreko prestaketa
P I 12
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
Hezkuntza baliabide ezberdinak dituen Hondakinen Ingurumen Ikasgela ondokoen gaineko hausnarketa egiteko gunea da: hondakinak, hondakinen ekoizpena eta horien kudeaketa.
Murriztea, berrerabiltzea, birziklapena eta gaikako bilketa bezalako kontzeptuek egu-nerokoan gauzatzeko moduko dimentsio praktikoa hartu dute.
Norentzat4., 5. eta 6. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabehera3 ordu.
Parte-hartzaile gehieneko kop. Bi talde/ikasgela bisita bakoitzeko (60 ikasle).
Helburuak Sortzen ditugun hondakinei egiten zaien tratamendua ezagutzea. Kontsumo arrazoizko eta arduratsua sustatzea.
Edukiak Gure kontsumoaren ondorio hurbil edo urrutikoak. Gaikako bilketak eta hondakin mota desberdinen tratamendua.
Baliabideak Gaikako bilketa egiten den instalazioa eta kontrolpeko zabortegia bisitatuko dira Erakusketa iraunkorra: Tximeleta efektua. Hondakinen bitartez egindako arte kreazioak biltzen ditu. Ikus-entzunezko eta maketa aretoa. Ontziak bereizteko uhal bat birsortuko da. Supermerkatu bat birsortzen duen tailer- ikasgela, kontsumoa lantzeko.
BISITA GONGORAKO HHTZ +
HONDAKINEN INGURUMEN IKASGELA
“HONDAKINAK ETA BIRZIKLAPENA” PROGRAMA
BERRIKUNTZA
Baliabide eta jardunbide egokien gida
Antolaketa eta gogoeta elementuak ekartzen dituen esku liburuxka da. Horren xedea ikastetxea ingurunera moldatzea da.
BIsITA GIDA
Bukaera zure esku dago
Gongorako HHTZ eta Ingurumen ikasgela bisitatzean laguntzeko gida. Dokumenta-zioa, jarduerak eta ordenagailurako joko interaktibo bat biltzen ditu.
P I 13
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
Kontsumo arduratsuak eta paperaren be-rreskurapenak eta birziklapenak ingurume-narekiko abantaila handiak sortzen dituzte.
NorentzatL.H.-ko 5. eta 6. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kop. Talde/Ikasgela bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko bi tailer.
HelburuaPaperaren gaikako bilketaren eta birziklape-naren alde onak ezagutzea.
Baliabideak Basoen eta paperaren balioari buruzko proiekzioa. Papera artisau moduan egitea.
Parte hartzeko betekizunak Ikastetxeak eguneratua izan behar du paper bilketan parte hartzeko konpromisoa.
TAILERRA
Nola egin paper birziklatua
“HONDAKINAK ETA BIRZIKLAPENA” PROGRAMA
TAILERRA IKASGELAN
Energiaz beteriko konpost-ontzia
TAILERRA IKASGELAN
Hondakinik gabeko hamaiketakoa
Hamaiketakoen ohiko bilgarriak izango dira abiapuntua. Horien kontsumoa murriztearen garrantziari buruzko hausnarketa egingo dute ikasleek.
NorentzatL.H.-ko 5. mailakoak
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat
Parte-hartzaile gehieneko kop. Talde/Ikasgela bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko zenbait tailer.
HelburuaHamaiketakoek sortzen dituzten hondakinak murrizteko konpromiso pertsonala.
Edukiak Hondakinak murriztea. 3R estrategia eta hamaiketakoen hondakinak murrizteko alternatibak.
Baliabideak Esperientzia martxan jartzeko eta horren jarraipenaren inguruko ekintza plana. Boc’ n roll delakoak ematea.
Betekizunak Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko. Aldez aurretik ikasgela erabiltzeko aukera izatea. Ikastetxeak eguneratua izan behar du ontzien bilketan parte hartzeko konpromisoa.
Teknika erraza eta ekologikoa da konposta egitea, baratzean, lorategian edo jantokian sortutako hondar organikoak baliatzen dituena elikagaietan aberatsa den ongarria sortzeko. Elikagai horiek lurrarentzat onura-garriak dira.
NorentzatL.H.-ko 5. eta 6. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kop. Talde/Ikasgela bat tailer bakoitzeko. Ondoz ondoko bi tailer.
Helburua Materia organikoaren bidez konposta nola egin eta eskolako konpost-ontzia nola zaindu behar den ezagutzea.
Edukiak Konposta zer den, eta nola sortzen den Ingurumenarekiko abantailak
Baliabideak Power-point bidezko aurkezpena Jarduera ludiko eta didaktikoa. Bisita ikastetxeko konpost-ontzira.
Betekizunak Konpost-ontzia izatea Konpost-ontzi berriak telefonoz eskatzea (urriaren 31 baino lehen).
Horrekin lotuta dauden familiek zein irakasleek hitzaldi/tailer bat eska dezakete.
5º
P I 14
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
“IRUÑERRIKO IBAI PARKEA” PROGRAMA
Paseatzeak, behatzeak eta eremu berde horien balioa ezagutzeak errespetuz gozatzea ahalbidetzen dute.
NorentzatL.H.-ko 1. eta 2. mailetakoak.
Tokia Atarrabiako jolas eremua: Donapeko zaldaina. Barañaingo jolas eremua.
Noiz1. eta 3. hiruhilekoak.
EgunakAsteartetik ostiralera.
Iraupena, gutxi gorabeheraBi ordu eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kopBi talde/ikasgela bisita bakoitzeko.Hiru talde bisita bakoitzeko ostiraletan.
Helburuak Ibai Parkearen inguruko izaki bizidunak ezagutzea. Naturarengan errespetuz eta jolasen bidez hurbiltzea.
Edukiak Iruñerriko Ibai Parkea. Hainbat izaki bizidunen oinarrizko ezaugarriak. Ingurunea zaintzea.
Jarduerak Paseo didaktikoa ibai parketik. Sentikortzeko jolasak: Nor naiz eta Parkea esploratzen.
Ibaiak paisaia itxuratzen du eta ibai eko-sistema aberatsa sortzen du. Ingurune horretara hurbiltzeak zaintzearen garrantzia balioestea ahalbidetzen du.
NorentzatL.H.-ko 3. eta 4. mailetakoak
TokiaBurlatako Nogalera jolas eremua.
EgunakAsteartetik ostiralera.
Ordutegia09:30etik 12:00etara.
Iraupena, gutxi gorabeheraBi ordu eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kopBi talde/ikasgela bisita bakoitzeko.
Helburuak Behaketa gaitasuna garatzea. Paisaia interpretatzen ikastea.
Edukiak Iruñerriko Ibai Parkea, gozatzeko eta zain-du beharreko ingurua. Ibaiaren eta gizakiaren eragina paisaiaren bilakaeran. Ibai ekosistemaren hainbat izaki bizidunen oinarrizko ezaugarriak.
Jarduerak Ibilbide gidatua. Gymkana La Nogalera-tik. Flora eta faunari lotutako jolasak.
Burlatako ur-biltegiaren irisgarritasunak panoramikaren ingu-ruan jarduera berri bat egitea ahalbidetuko du.
JARDUNALDIA
Ezagutu parkearen bizia
JARDUNALDIA
Paisaiak ibaiareninguruan
BIsITA GIDA
Gure ingurunea zaintzen
Ibai Parkea bisita-tzean laguntzeko gida. Dokumentazioa eta jarduerak biltzen ditu.
LAN-KOADERNOA
Ibai parkea esploratu
Landa-koadernoa Ezagutu parkearen bizia jardunaldirako.
P I 15
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
Egun, Iruñerriko Ibai Parkearen Sentikortze-ko Zentroa bihurtu da toki hori. Ekologia eta historia nahasten dira bertan.
Norentzat L.H.-ko 5. eta 6. mailetakoak.
TokiaAtarrabiako pilategia eta inguruak.
EgunakAsteartetik ostiralera.
Ordutegia09:30etik 12:00etara.
Iraupena, gutxi gorabehera2 ordu eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kopBi talde/ikasgela bisita bakoitzeko.
HelburuaIbaiaren ohiko erabilerak eta Ibai Parkea ezagutzea.
Edukiak Iruñerriko Ibai Parkea, ibaia eta bere ingurunea natur eta historia ondare gisa. Ibaiaren antzinako erabilerak.
Jarduerak Pilategia bisitatzea: Ibaiaren oparia erakusketa, bideoa, maketak eta pilategiaren antzinako erabileren erakustaldia: ehunak pilatzea, ehungailua eta paper errota. Pilategiaren natur eta hiri ingurunea interpretatzeko paseoa.
JARDUNALDIA
Ibai bat, mila erabilera. Atarrabiako pilategia
“IRUÑERRIKO IBAI PARKEA” PROGRAMA
P I 16
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
NorentzatL.H.-ko 1. eta 2. mailetakoak.
TokiaMendillorriko ur-biltegiak.
EgunakAsteartetik ostiralera.
Iraupena, gutxi gorabeheraBi ordu eta erdi.
Parte-hartzaile gehieneko kop.Bi talde/ikasgela bisita bakoitzeko.
Helburuak Urak hiriko ziklotik egiten duen bidea aurkitzea. Ura aurrezteko ohiturak bereganatzea egunerokoan.
Jarduerak Paseo didaktiko parketik Bisita eta entzunaldia ur-biltegi zaharretan. Jarduera: Uraren bidea. Bideoa: Ura zure laguna da. Jarduera: Tantaz tanta.
BetekizunakAldez aurreko prestaketa.
JARDUNALDIA
Zer egiten dut ura zaintzeko?
“URA: HORNIDURA” PROGRAMA
DVDa
Water is your friendUra zure laguna da
Ura zure laguna da DVDa ingelesez ere badago, Mendillorriko eta Artetako ur-bilte-gietan ikusteko zein maileguan eskatzeko ikasgelan lantzeko.
P I 17
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
“URA: HORNIDURA” PROGRAMA
NorentzatL.H.-ko 1. eta 2. mailetakoak.TokiaArtetako iturburua.EgunakAstelehenetik ostiralera.Iraupena, gutxi gorabeheraBi ordu eta erdiParte-hartzaile gehieneko kop.Bi talde/ikasgela bisita bakoitzeko.Helburuak Iturburuaren paisaia interpretatzea. Uraren naturako zikloa ezagutzea. Ura zaintzearen garrantziaz eta beharraz
sentikortzea.
Jarduerak Artetako iturburua bisitatzea. Jarduera: Zikloa naturan. Jarduera: Desagertu egiten da ura lur
azpian? Maketa batetik lantzen da. Bideoa: Ura zure laguna da.
BetekizunakAldez aurreko prestaketa.
JARDUNALDIA
Zikloa naturan eta lur azpiko urak
LAGUNTZEKO UNITATE DIDAKTIKOA
Maite eta ura1º, 2º y 3º E.P.
Unitate didaktikoak ondokoa biltzen du:Ikaslearen lan-koader-noa.
Irakaslearen gidali-burua.
Uraren soinuak biltzen dituen CDa.
Horma-irudiak eta musika lanak.
Margolan artistikoak.
Ikaslearen lan-koader-noak eskatzeko:
Bisita ikasgelan pres-tatzeko ikaslearen lan-koadernoa zein unitate didaktikoa gainerako jarduerekin batera es-katu behar dira eskaera fitxaren bitartez.
P I 18
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
“URA: HORNIDURA ETA SANEAMENDUA” PROGRAMA
NorentzatL.H.-ko 3. eta 4. mailetakoak.
Non Oinezkoentzako pasealekua eta Eugiko urtegia. Urtasungo Edateko Uren Araztegia. Mendillorriko Uren Etxea.
Iraupena, gutxi gorabeheraGoiza eta arratsaldea edo saio jarraitua (eguraldi txarra izanez gero).
Helburuak Urtegiko paisaia interpretatzea. Ura kontsumitu ahal izateko nola tratatzen ezagutzea. Uraren balioaz eta zaintzeko beharraz jabetzea.
Parte-hartzaile gehieneko kop.Bi talde/ikasgela eguneko (60 ikasle gehienez).
BetekizunakAldez aurreko prestaketa ikasgelan.
JARDUNALDIA
Uraren zikloa hirian
PASEOA EUGIKO URTEGIKO ERTZETATIK +URTASUNGO EDATEKO UREN ARAZTEGIA ETA “URA OSASUN ITURRIA” ERAKUSKETA + MENDILLORRIKO UREN ETXEA
Jarduerak1. SAIOA 2:30 ORDU Interpretazio paseoa urtegiko ertzetatik Eugiko presa bisitatzea Urtasungo Edateko Uren Araztegia bisitatzea eta erakusketa berria Ura osasun iturria ikustea. Laborategiko jarduera osagarria.DENBORA LIBREA/BAZKARIAAlternatibak: Eugi herria edo Mendillorriko ur-biltegietako lorategiak
2. SAIOA 1:30 ORDU Mendillorriko Uren Etxea bisitatzea. Erakusketa, Uraren bidaia: ikus-entzunezko proiekzioak 3 dimentsiotan eta maketak. Ur-biltegi zahar eta berriak bisitatzea. Jardunbide egokiei buruzko jarduera.
Ikusi nabarmentzeko moduko baliabideak: Ura 7. or.
ARTETAKO ITURBURUA + IIHZ BERRIA “LUR AZPIKO URAK” + EGILLORKO EDATEKO URAREN ARAZTEGIA ETA “URAREN ERABILERA ERAGINKORRA” ERAKUSKETA L. H.-KO 5./6. MAILAK ARAZURIKO ARAZTEGIA + OHITUREN GAINEKO
JARDUERA + PASEOA ARGA IBAIAREN ERTZETATIK*3 L. H.-KO 5./6. MAILAK
BISITAK ARTETAKO ITURBURUA + EGILLORKO
EDATEKO UREN ARAZTEGIA ETA “URAREN ERABILERA ERAGINKORRA” ERAKUSKETA L. H.-KO 3./4. MAILAK EUGIKO URTEGIA + URTASUNGO EDATEKO
UREN ARAZTEGIA + MENDILLORRIKO UR-BILTEGIAK *2 L. H.-KO 3./4./5./6. MAILAK
NorentzatL.H.-ko 3., 4., 5. eta 6. mailetakoak.
EgunakAstelehenetik ostiralera.
Iraupena, gutxi gorabeheraInstalazioaren araberakoa (Ikusi eskaera fitxan)
Parte-hartzaile gehieneko kop.Bi talde/ikasgela bisita bakoitzeko.Bat edo bi bisita eguneko (iraupenaren arabera)
Helburuak Ur horniketa eta saneamendu prozesua ezagutzea. Uraren erabilera eta kontsumo arduratsua sustatzea.
Edukiak Horniketa iturriak Ura edangarri bihurtzeko eta banatzeko prozesuak Ura araztea Kontsumo arduratsuko ohitura eta erabi- lerak.
Baliabideak Bideoak o diaporamak Maketak eta erakusketak Bisita gidatua instalaziora Zenbait jarduerak uraren gaineko ohitura eta erabilera eraginkorrei buruzko jarduera osagarria barne hartzen dute.
Ver Recursos Destacados Agua Pag. 6.
*1 Artetako IIHZ berria Lur azpiko urak urtarrilera arte itxita egongo da.*2Mendillorriko ur-biltegietatik hasteko aukera dago. Urtasungo EUAk erakusketa eta proiekzio areto berria izango du aurten. Kintoan geratuko diren bisitek Eugiko urtegiaren ertzean dagoen oinezkoentzako pasealekuaz goza dezakete. Interpretazio panelak daude bertan.*3Paseoa Argaren ertzetatik: Arazuriko araztegira egindako bisitek Arga ibaiaren zati horren ibai-paisaia ezagutzea helburu duen paseo laburra bilduko dute osagarri gisa. Iraupena: 30 minutu.
P I 19
JARDUERA EGITARAUA IRUÑERRICO MANKOMUNITATEALEHEN HEZKUNTZA
“URA: HORNIDURA ETA SANEAMENDUA” PROGRAMA
Ver Recursos Destacados Agua Pag. 7.
BIsITA GIDA
Gure ingurunea zaintzen
Arazuriko Hondakin Urak Arazteko Estazioa bisitatzean laguntzeko gida. Dokumentazioa eta jarduerak biltzen ditu.
Norentzat L. H.-ko 5. eta 6. mailetakoak
EgunakAstelehenetik ostiralera3. hiruhilekotik aurrera
Iraupena, gutxi gorabeheraHiru ordu
Parte-hartzaile gehieneko kopBi talde/ikasgela jardunaldi bakoitzeko
Helburuak Akuiferoaren sorrera eta Artetako gatzagak ezagutzea. Uraren, ingurunearen eta ohituren balioaren inguruan sentikor bihurtzea.
Edukiak Paisaia interpretatzea Gatza lortzeko prozesuak, erabilerak eta ohiturak Lur azpiko urak
Bisitaren baliabideak Artetako iturburua IIHZ berria Lur azpiko urak Ibilbide gidatua eta Artetako gatzagak bisitatzea Gatzaren ezaugarriei eta erabilerari buruzko jarduera
JARDUNALDIA
Arteta, aberastasun handiko tokia
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEAJARDUERA EGITARAUA LEHEN HEZKUNTZA
P I 20
Umorezko pantomima jarduera hiri ga-rraioko autobus batean egindako ibilbidean.
NorentzatL.H.-ko 5 eta 6 mailetakoak
NoizOstiralak soilik
Iraupena, gutxi gorabehera 35 minutu
Parte-hartzaile gehieneko kop.Talde/Ikasgela bat saio bakoitzeko Bi saio gehienez eguneko.
BetekizunakBanator eta banoa tailerretan parte hartzea.
Helburuak Elkarbizitzarako arau batzuk modu ludikoan bereganatzea. Garraio kolektiboaren erabilera arduratsua errazten duten arauak ezagutzea.
Edukiak: Garraioa eta mugikortasun iraunkorra Eskualdeko Hiri Garraioa Eskualdeko Hiri Garraioaren erabiltzaile gisa izan behar diren jardunbide egokiak
Baliabideak Pantomima Kollins Klown en eskutik Txartel zorro bana emango zaie
BetekizunakBanator eta banoa tailerrean parte hartzea.
PANTOMIMA JARDUERA
Joan-etorriak eskualdeko hiri garraioan
“HIRI GARRAIOA ETA MUGIKORTASUN IRAUNKORRA” PROGRAMA
Dugun hiri eredua eta bertan joan-etorriak egiteko modua ezagutzeak beste alterna-tibak proposatu eta baloratzen lagunduko digu.
NorentzatL.H.-ko 5. eta 6. mailetakoak.
Iraupena, gutxi gorabeheraOrdu bat.
Parte-hartzaile gehieneko kop.Talde/ikasgela bat tailer bakoitzeko.Ondoz ondoko bi tailer egun bakoitzeko.
Parte hartzeko betekizunak Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko. Aldez aurreko prestaketa.
HelburuaHiri esparruan joan-etorriak egiteko ohiko moduak eta euren ondorioak aztertzea.
Edukiak Iruñerritik joan-etorriak egiteko gure ohiturak. Mugikortasunak ingurunean eta pertsonen bizi kalitatean dituen ondorioak.
Baliabideak Jarduera ludiko eta didaktikoa Kontakturik gabeko txartela emango zaie, Eskualdeko Hiri Garraioan 55 bidaia inguru egiteko balio duena.
Betekizunak Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko. Aldez aurreko prestaketa.
TAILERRA IKASGELAN
Banator eta banoa
LAGUNTZEKO UNITATE DIDAKTIKOA
Joan-etorrian dabilen eskualdeaHIRI GARRAIOA IRUÑERRIAN.
Unitate didaktikoak ondokoa biltzen du:Ikaslearen lan-koadernoa.
Lan irteera
Irakaslearen gidaliburua.
Dokumentazio txostena
LAGUNTZEKO BALIABIDEA
Garraio motxila
Mugikortasuna hiri ingu-runean aztertzeko.
Baliabideak
Soinu-eskala eta soinu-ibilbidea biltzen dituen CDa.
Pultsu-kontagailua.
Nibela eta zinta metrikoa.
Iruñerriko eta Eskualdeko Hiri Garraioaren horma-irudiak
EskatzekoMotxila mailegu uzten da astebetean.http://groups.google.es/group/
mcptallertransporte/web?pli=1
ARDURAZ JOKATZEKO INGURUMENERAKO HEZIKETA
Lehen Hezkuntza
jARDUERA PROGRAMA 2010/2011
47 Tailerra ikasgelan: “Sormen lanak, hondakinak baliatuta. Belardi bat” 2 h Nahi dena Ikasturte osoa
63 Tailerra ikasgelan: “Nik kontsumitzen dut eta 3R delakoak betetzen ditut” 1 h Nahi dena Ikasturte osoa
67 Tailerra ikasgelan: “Nola egin paper birziklatua” 1,30 h Nahi dena Ikasturte osoa
58 Tailerra ikasgelan: “Energiaz beteriko konpost-ontzia” 1,30 h Nahi dena Ikasturte osoa
52 Bisita: Gongorako H.H.T.Z. + Ingurumen Ikasgela 3 h 9,30 Ikasturte osoa
49 Tailerra ikasgelan: “Hondakinik gabeko hamaiketakoa” 1 h Nahi dena Ikasturte osoa
310 Jardunaldia: “Ezagutu parkearen bizia” Atarrabiako eremua 2,30 h 9,30 1. eta 3. hiruhilekoak
311 Jardunaldia: “Ezagutu parkearen bizia” Barañaingo eremua 2,30 h 9,30 1. eta 3. hiruhilekoak
314 Jardunaldia: “Paisaiak ibaiaren inguruan” Burlatako La Nogalera jolas eremua 2,30 h 9,30 Ikasturte osoa
316 Jardunaldia: “Ibai bat, mila erabilera” Atarrabiako pilategia. 2,30 h 9,30 Ikasturte osoa
26 Jardunaldia: Zer egiten dut ura zaintzeko? Mendillorriko ur-biltegiak 2,30 h 9,30 Ikasturte osoa
14 Jardunaldia: “Zikloa naturan eta lur azpiko urak” Artetako iturburua 2,30 h 9,45 Ikasturte osoa
29 Jardunaldia: “Uraren zikloa hirian”: Paseoa Eugitik + Egun osoa 9,45 Ikasturte osoa Urtasungo edateko uren araztegia + Mendillorriko Uren Etxea
3 Bisita: Artetako iturburua + Egillorko edateko uren araztegia 2,30 h 9,45 Ikasturte osoa
19 Jardunaldia: “Arteta, aberastasun handiko tokia” Berrikuntza 3 h 9,45 3. hiruhilekoa
6 Bisita: Eugiko urtegia + Urtasungo edateko uren araztegia + Mendillorriko ur-biltegiak 3 h 9,45 Ikasturte osoa
10 Bisita: Artetako iturburua + IIHZ berria “Lur azpiko urak” + Egillorko 3 h 9,45 2. eta 3. hiruhilekoak edateko uren araztegia
34 Bisita: Arazuriko araztegia + Ohiturei buruzko jarduera + Paseoa Argaren ertzetik 3 h 9,30 Ikasturte osoa
150 Tailerra ikasgelan: “Banoa eta banator” 1 h Nahi dena Ikasturte osoa
160 Pantomima jarduera: “Joan-etorri Eskualdeko Hiri Garraioan” 35’ Nahi dena Ostiralak
IBAIPARKEA
PROGRAMA 1.a 2.a 3.a 4.a 5.a 6.aKODEA JARDUERAK IRAUPENA ORDUTEGIA OHARRAK MAILAK
URA
HONDAKINAK
GARRAIOA
P I 21
IRUÑERRIKO MANKOMUNITATEA
IKASTETXEA
TELEFONOA FAXA POSTA ELEKTRONIKOA
ARDURAZ JOKATZEKO INGURUMENERAKO HEZIKETA
Lehen Hezkuntza
ESKAERA FITXA 2010/2011
HBP, ordutegi murriztapenak eta abar dituzten ikasleei buruzko oharrak:
L.H.-ko 1., 2. eta 3. mailak: “Ura” Programaren bisitetarako ikaslearen lan-koadernoak jaso nahi ditugu BAI | L. H.-ko 1. maila | KOP: BAI | L. H.-ko 2./3. mailak | KOP
JARDUERA MAILA IKASLE KOPURUA C (CAST.) ARDURADUNA NAHIAGO ORDUA TALDEA / IKASGELA E (EUS.) NOMBRE y APELLIDOS DEN DATA
Mesedez, zehaztu ahalik eta gehien datak, lehentasunerako irizpidea izanen baita hori.Eskaera-orri hau edo horren kopia faxez edo postaz bidaltzen ahal dira Iruñerriko Mankomunitatera, 2010eko urriaren 31 baino lehen.Astebeteko epean zure eskaera aintzat hartu dugun esango dizugu telefonoz.
Bisitak eta jarduerak eskatzeko:Tel.: 948 203 444Faxa: 948 423 230 (Heziketa Programa)e-posta: [email protected] / [email protected]. Webgunea: www.mcp.es
Top Related