Zofia Janiszewska Urząd Regulacji Energetyki
description
Transcript of Zofia Janiszewska Urząd Regulacji Energetyki
Zofia JaniszewskaUrząd Regulacji Energetyki
Perspektywy liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce -
– szanse i zagrożenia
Warszawa, czerwiec 2005
O czym będzie mowa?
Po co i komu potrzebna jest liberalizacja Prawne i instytucjonalne uwarunkowania
liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce
Przeszkody w drodze do wolnego rynku Odpowiedzi na pojawiające się trudności
Po co i komu potrzebna jest liberalizacja? Szansa dla odbiorcy… szansa na usługę łatwo
dostępną, tańszą i lepiej zorganizowaną Mobilizacja dla przedsiębiorcy… działania
proefektywnościowe szansą na uzyskanie dobrej pozycji konkurencyjnej na rynku międzynarodowym
Nadzieja na lepsze jutro – innowacyjność, ochrona środowiska…
Liberalizacja – wszędzie tam, gdzie to jest możliweRegulacja – tylko tam, gdzie to jest konieczne
Co ogranicza liberalizację?
Bariery rozwoju konkurencyjnego rynku energii: prawne (ramy legislacyjne),
instytucjonalne (struktura rynków), organizacyjne (przygotowanie do uczestnictwa w rynku),
ekonomiczne (ograniczenie swobody kształtowania cen), psychologiczne (niechęć do podejmowania ryzyka).
Ramy prawne procesu liberalizacji – - regulacje europejskieDyrektywa 2003/54 - Preambuła Strategia Lizbońska - wezwanie do przyspieszenia
liberalizacji elektroenergetyki Swobody gwarantowane obywatelom przez Traktat:
swobodny przepływ towarów, wolność świadczenia usług, prawo do swobodnego przepływu osób
możliwe są tylko w warunkach w pełni otwartego rynku, zapewniającego wszystkim konsumentom swobodny wybór sprzedawców, a wszystkim sprzedawcom swobodną dostawę dla własnych odbiorców
Ramy prawne procesu liberalizacji – - regulacje krajowe Dostęp stron trzecich do sieci
Zatwierdzanie IRiES (przesyłowej i dystrybucyjnych) w zakresie bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi,
Zwalnianie z obowiązku przedstawiana taryf do zatwierdzenia
Kontrola rynku - możliwość cofnięcia udzielonego zwolnienia
Ustawowe przesłanki podjęcia decyzji o zwolnieniu - art. 49 ust. 3.
Ramy instytucjonalne rynku energii – wytwarzanie energii elektrycznej (1) około 120 koncesjonowanych wytwórców 12 elektrowni lub zespołów elektrowni 18 elektrociepłowni lub zespołów elektrociepłowni
Udział w wolumenie sprzedaży energii wytwórców systemowych w 2004 r. - największy wytwórca - 38,76% - trzej najwięksi wytwórcy - 65,54%
Ramy instytucjonalne rynku energii – wytwarzanie energii elektrycznej (2)
kontraktypoza kontraktami
Podział rynków wytwórców i odbiorców w Polsce na podstawie danych statystycznych za rok 2004
Rynek wytwórców systemowych
odbiorcyuprawnieni doTPApozostaliodbiorcy
odbiorcykorzystajacy zTPApozostaliodbiorcy TPA Rynek
odbiorców
Ramy instytucjonalne rynku energii – przesyłanie energii elektrycznej naturalny monopol sieciowy szeroki zakres regulacji, m.in. w zakresie:
- koncesjonowania- zatwierdzania taryf- zatwierdzania zasad wymiany transgranicznej- uzgadniania planów rozwoju sieci- zatwierdzania IRiESP (w części dotyczącej zasad
bilansowania i zarządzania ograniczeniami) Operator Systemu Przesyłowego - PSE-Operator S.A.
– wydzielenie i plan „uskarbowienia”
Ramy instytucjonalne rynku energii – dystrybucja energii elektrycznej (1) naturalne monopole sieciowe o zasięgu lokalnym –
- 14 Spółek Dystrybucyjnych zakres regulacji – podobny jak w przypadku
działalności przesyłowej brak prawnego rozdziału działalności dystrybucyjnej i
obrotowej (wyłącznie rozdział księgowy) ↔ brak niezależnych Operatorów Systemów Dystrybucyjnych
planowana dalsza konsolidacja - 9 skonsolidowanych spółek dystrybucyjnych…
Ramy instytucjonalne rynku energii – dystrybucja energii elektrycznej (2)Przewidywany podział rynku skonsolidowanych spółek dystrybucyjnych
Przedsiębiorstwo
Wolumen sprzedaży
[TWh]
Udział w rynku
sprzedaży [%]
Ilość odbiorców
[mln]
Udział w rynku
odbiorców [%]
ENEA 15,0 15,4 2,2 14,3EnergiaPro 11,1 11,4 1,6 10,4ENION 14,5 14,9 2,3 14,7ENERGA 16,8 17,2 2,7 17,1GZE 8,0 8,2 1,1 7,0L5 16,2 16,6 3,1 19,9EN Podkarpacka 3,6 3,7 0,7 4,2Ł2 6,6 6,8 1,1 7,0STOEN 5,7 5,8 0,8 5,2Razem 97,5 100,0 15,7 100,0
Uwaga: dane dotyczące wolumenu sprzedaży pochodzą ze sprawozdań spółek dystrybucyjnych i dotyczą wyłącznie sprzedaży do odbiorcy końcowego
Ramy instytucjonalne rynku energii – obrót energią elektryczną ok. 300 koncesjonowanych przedsiębiorstw,
z czego… …ok. 20 aktywnych na rynku spółek obrotu… …o rocznym wolumenie sprzedaży ok. 30-35 TWh
(ok. 22-25 % całkowitego zapotrzebowania).
Zagrożenia dla procesu liberalizacji – konsolidacja pionowa(1) „unbundling” i (2) niezależność operatorów sieci są podstawami skutecznego działania rynku
dostęp do sieci musi być:- przejrzysty- wolny od dyskryminacji - rzetelnie wyceniony
(Dyrektywa 2003/54)
Odpowiedź - operatorzy systemów elektroenergetycznych 28 lipca 2004 r. - wyznaczenie OSP (PSE - Operator
S.A.) - odpowiedzialny za przesył energii w sieciach wysokich napięć oraz bezpieczeństwo systemu
1 lipca 2007 r. - ostateczny termin wydzielenia OSD – odpowiedzialnych za dystrybucję energii w sieciach średnich i niskich napięć – ze spółek dystrybucyjnych
Zagrożenia dla procesu liberalizacji – kontrakty długoterminowe (KDT) KDT wiążą około 50% produkowanej energii energia objęta KDT jest dostępna wyłącznie dla
PSE SA, konserwując duży udział tego przedsiębiorstwa w zakupie energii w kraju
wytwórcy posiadający KDT nie odczuwają konieczności zwiększania efektywności, ponieważ kształtują ceny w oparciu o własne koszty
wytwórcy ci mają zapewniony odbiór energii - nie muszą pozyskiwać odbiorców
Odpowiedź – nowy projekt rozwiązania KDT (podstawowe informacje) Warunek rozwiązania kontraktu - wyrażenie zgody
przez wytwórcę, który w zamian otrzyma… …środki na pokrycie kosztów osieroconych
powstałych w wyniku rozwiązania kontraktów… …w wysokości i na zasadach określonych zgodnie z
metodologią Komisji Europejskiej, czyli… …wypłata „z góry” bazowej wysokości kosztów
osieroconych i… …coroczna korekta wypłaconej kwoty w zależności
od poziomu cen rynkowych.
Zagrożenia dla procesu liberalizacji – karygodne praktyki przedsiębiorstw… … głównie Spółek Dystrybucyjnych, utrudniających
uprawnionym odbiorcom zmianę dostawcy poprzez: narzucanie nieuzasadnionych wymagań
technicznych, np. w zakresie opomiarowania lub dróg transmisji danych
niekorzystną zmianę warunków dostarczania energii odbiorcom odchodzącym „na rynek”
Odpowiedź – działania Prezesa URE, w zakresie: rozstrzygania sporów (art. 8 ustawy – Prawo
energetyczne) – na wniosek strony tworzenia standardów zmiany dostawcy publikowania stanowisk wydawania opinii w sprawach indywidualnych
Prezes URE zachęca do składania wniosków o rozstrzygnięcie sporów w sprawie TPA…
Zagrożenia dla procesu liberalizacji – mankamenty rozwiązań systemowych brak dywersyfikacji źródeł wytwarzania w wyniku
spłaszczania profilu dobowego cen na rynku energii zakłócone działanie konkurencji cenowej wskutek
subsydiowania produkcji niektórych wytwórców przychodami z „gry ograniczeniami technicznymi”
brak właściwych sygnałów ekonomicznych dla lokalizacji nowych źródeł energii elektrycznej i dużych odbiorców
brak motywacji do działań inwestycyjnych nastawionych na usuwanie ograniczeń technicznych
wysoki udział opłaty przesyłowej w kosztach pozyskania energii elektrycznej przez odbiorców
Odpowiedź – Zespół do spraw Rozwiązań Systemowych Rynku Energii Elektrycznej…powołany 14 marca b.r. przez ZPE Cel - opracowanie rozwiązań zmierzających do
eliminacji negatywnych skutków obecnego modelu i ustalenie harmonogramu wdrożenia nowych rozwiązań
Skład: - przewodniczący - Prezes URE- członkowie – przedstawiciele MGiP, UOKiK, UKIE,
PSE-Operator S.A., TGPE, PTEZ, PTPiREE i TOE