Zirkulazio eta Iraitz aparatuak
-
Upload
rote-ioritz -
Category
Education
-
view
664 -
download
6
Transcript of Zirkulazio eta Iraitz aparatuak
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
IRTENAURREKOA
IKERTU SAREAN
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Irakurgaia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
XVI. mendera arte, odolak organismoan zehar egiten duen ibilbideari buruz medikuek zerabiltzaten ideiak Galenoren irakaspenetan oinarrituta zeuden. II. mendean bizi izan zen greziar mediku bat zen Galeno.Galenoren esanetan, odola bihotzetik abiatzen zen gorputzeko ataletarantz, eta hodi berak erabiliz itzultzen zen bihotzera. Halaber, zirkulazio-sistemaren organo nagusia gibela zela zioen, gainerako organoetara eta gorputz-adarretara mantenugaiak bidaltzen baitzituen.XVI. mendean, Miguel Servet espainiar medikuak zirkulazioari buruzko ideia horietako batzuk ezeztatu zituen. Servetek ateratako ondorioa iraultzailea izan zen garai hartarako: odolak birikak zeharkatzen omen zituen eta han arima jasotzen omen zuen. Hala, biriketako zirkulazioa deskribatu zuen. Baieztapen hori eta teologiari buruzko zenbait ideia zirela-eta, heresiagatik sutan hiltzera kondenatu zuten.Ia mende bat geroago, William Harvey medikuak odolaren zirkulazio-prozesu osoa finkatu zuen, odolaren zirkulazio bikoitza deskribatuz. Ikerketak hainbat esperimenturen bidez frogatzea lortu zuen Harveyk, eta horri esker, garaiko medikuen zalantzak argitu ahal izan zituen.
IRTENAURREKOA
Bihotza eta birikak
Zainak eta arteriak Miguel Servet
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Edukien eskema
Nutrizioa II
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Barne-ingurunea
Ezaugarriak
Linfa-sistema
Ezaugarriak
Odol-zirkulazioaren sistema
EzaugarriakOdol-hodiakOdolaBihotzaZirkulazio bikoitzaGaixotasunak
Iraitz-aparatua
Gernu-sistemaIraitz-funtzioa duten organoakGiltzurrunen funtzionamenduaGaixotasunak
HASI
IRTENAURREKOA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
HASI
Unitatearen azalpenerako baliabideak
IRTENAURREKOA
Barne-ingurunea Odol-zirkulazioaren sistemaren ezaugarriak
Odol-hodiak
Odola Bihotza Zirkulazio bikoitza
Zirkulazio-sistemaren gaixotasunak
Linfaren zirkulazio-sistema
Gernu-sistema Iraitz-funtzioa duten organoak
Giltzurrunen funtzionamendua
Iraitz-aparatuaren gaixotasunak
Estekak Jarduerak
Zirkulazio-aparatua
Ikertu sarean
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Barne-ingurunearen ezaugarriak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Organismo baten zelulak inguratzen dituen likidoen multzoa
OdolaLinfa
Odol-hodia
Likido interstiziala
Linfa-hodia
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Odol-zirkulazioaren sistemaren ezaugarriak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Mantenugaiak eta oxigenoa organismo osoan banatzen ditu, eta hondakin-substantziak biltzen
Bihotza
Odola
Odol-hodiak
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Zirkulazio-aparatua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Odol-hodiak
IRTENAURREKOA
Arteria
Zaina
Organoak Bihotza
Organoak Bihotza
ZAINAK
ARTERIAK
odola
Mikroskopio optikoz ikusteko
Mikroskopio elektronikoz ikustekoZain-balbula
Endotelioa
Gihar laua
Ehun konektiboa
EndotelioaGihar
lauaEhun konektiboa
Kapilarrakodola
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Odol-hodiak
IRTENAURREKOA
Mikroskopio optikoa Mikroskopio elektronikoz ikusteko
ATZERA
Kapilarra
Arteria
Zaina
Arteria
Zaina
Zain-balbula
Ehun konektiboa
EndotelioaGihar
lauaEhun konektiboa
KapilarrakOrganoak Bihotza
Organoak Bihotza
ZAINAK
ARTERIAK
odola
odola
Endotelioa
Gihar laua
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Odol-hodiak
IRTENAURREKOA
Mikroskopio optikoz ikusteko
Mikroskopio elektronikoa
ATZERA
Kapilarra
ArteriaZaina
Arteria
Zaina
Zain-balbula
Ehun konektiboa
EndotelioaGihar
lauaEhun konektiboa
KapilarrakOrganoak Bihotza
Organoak Bihotza
ZAINAK
ARTERIAK
odola
odola
Endotelioa
Gihar laua
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Odol-zelulak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Odola
IRTENAURREKOA
Funtzioak:• Nutrizioa• Arnasketa• Iraizketa• Babesa• Erregulazio termikoa
Monozitoa
Basofiloa
Neutrofiloa
Eosinofiloa
Megakariozitoa
Plaketa
Globulu gorria (hemoglobina)
Linfozitoa
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Bihotza
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Goiko kaba zaina
Birika-zainak
Aorta arteria
Birika-arteria
Eskuineko aurikula
Birika-balbula sigmoidea
Balbula trikuspidea
Eskuineko bentrikuluaBeheko kaba zainaBentrikulu arteko pareta
Balbula mitralaMiokardioa
Aorta-balbula sigmoidea
Birika-zainak
Ezkerreko aurikula
Sarbideak eta irtenbideak
Eskuineko bentrikulua
Ezkerreko bentrikulua
Eskuineko aurikula
Ezkerreko aurikula
Kaba zainak
Birika-zainak
Birika-arteria
Aorta arteria
SAKATU BIHOTZAREN FUNTZIONAMENDUA
IKUSTEKO
Birika-arteria
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Bihotza
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Bihotzaren funtzionamendua
Diastole aurikularra (dilatazioa)
Sistole bentrikularra (uzkurdura)
Odola bihotzean
sartzen da
Odola arterietatik
ateratzen da
Sistole aurikularra (uzkurdura)
Diastole bentrikularra (dilatazioa)
Odola bentrikuluetara
pasatzen da
Balbula sigmoideak
itxi egiten dira
ATZERA
Goiko kaba zaina
Birika-zainak
Aorta arteria
Birika-arteria
Eskuineko aurikula
Birika-balbula sigmoidea
Balbula trikuspidea
Eskuineko bentrikuluaBeheko kaba zainaBentrikulu arteko pareta
Balbula mitrala
Miokardioa
Aorta-balbula sigmoidea
Birika-zainak
Ezkerreko aurikula
Birika-arteria
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Zirkulazio bikoitza
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Birika-zirkulazioa edo zirkulazio txikia
Zirkulazio txikia
Zirkulazio handiaZirkulazio sistematikoa edo handia
Kaba zaina
Birika-arteria
Aorta arteria
Birika-zaina
Odola bi aldiz pasatzen da bihotzetik.Bi ibilbide daude.Odola ez da nahasten.
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW
Zirkulazio-sistemaren gaixotasunak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
Gaixotasun kardiobaskularrak Osasun kardiobaskularra
Arteriosklerosia (arteriak gogortzea)
• Gantzak metatzea
• Kolesterola metatzea
Arteriosklerosiak erasandako ateria
Miokardio-infartua (gihar-zelulak hiltzea)
• Tronboa
• Bularreko angina
Sintomak:
Torax aldeko presio edo min gorria
Aztura osasungarriak• Kirola egitea
• Behar bezala elikatzea
• Ez erretzea
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Linfaren zirkulazio-sistema
IRTENAURREKOA
Likido interstizialaren soberakina biltzen du,
eta gantzak garraiatzen
Apendizea
Amigdalak Timoa
Linfa-hodiak
Peyer-en plakak hesteetan
Barea
Hezur-muina
IRUDIA HANDITZEKO
Organoak:• Linfa-kapilarrak• Linfa-hodiak• Linfa-gangoilak
Linfa-gangoilak
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Linfaren zirkulazio-sistema
IRTENAURREKOA
Likido interstizialaren soberakina biltzen du,
eta gantzak garraiatzen Organoak:• Linfa-kapilarrak• Linfa-hodiak• Linfa-gangoilak
Linfa-gangoil baten barrualdea, mikroskopio elektronikoz ikusita.
ATZERA
Amigdalak Timoa
Linfa-gangoilak
Peyer-en plakak hesteetan
Barea
Hezur-muina
Linfa-hodiak
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Gernu-sistema
IRTENAURREKOA
Odolak garraiatzen dituen hondakin-substantziak kanporatzeko prozesua
Ureterra
Giltzurrun-zaina
Eskuineko giltzurruna
Giltzurrun-arteria
Beheko kaba zaina
Gernu-maskuria
Uretra
Beheranzko aorta arteria
Giltzurrun gaineko guruina
Ezkerreko giltzurruna
IRUDIA HANDITZEKO
Arteria iliakoa
Zain iliakoa
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Gernu-sistema
IRTENAURREKOA
Odolak garraiatzen dituen hondakin-substantziak kanporatzeko prozesua
Ureterra
Giltzurrun-zaina
Eskuineko giltzurruna
Giltzurrun-arteria
Beheko kaba zaina
Gernu-maskuria
Uretra
Zuntz-kapsula
UreterraNefrona
Giltzurrun-pelbisa
Giltzurrun-arteria
Giltzurrun-zaina
Giltzurrun-kalizak
Malpighi-ren piramidea
Giltzurrun-azala
Giltzurrun- muina
ATZERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Iraitz-funtzioa duten organoak
IRTENAURREKOA
Birikak
Karbono dioxidoa kanporatzen dute
Gibela
Digestioaren ondorioz sortutako hondakinak kanporatzen ditu
Zenbait botika kanporatzen ditu
Izerdi-guruinak
Izerdia sortzen dute (ura eta hondakin-substantziak)
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giltzurrunen funtzionamendua
IRTENAURREKOA
Nefronak:• Giltzurruna osatzen dute• Odola iragazten eta arazten dute• Gernua eratzen dute
Arteriola eferentea
Arteriola aferentea
Giltzurrun-benula
Beheranzko adarraGoranzko adarra
Henle-ren lakioa
Bowman-en kapsula
Glomerulua
Tubulu biltzailea
GERNUAREN SORRERA
Giltzurrun-arteriola
GILTZURRUNA GAIZKI
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giltzurrunen funtzionamendua
IRTENAURREKOA
Giltzurrun-arteriola
Arteriola eferentea
Arteriola aferentea
Giltzurrun-benula
Bowman-en kapsula
Glomerulua
Tubulu biltzailea
Gernua
ATZERA
Gernua sortzeko etapak
Beheranzko adarraGoranzko adarra
Henle-ren lakioa
Iragazketa glomerularra
Birxurgapentubularra
HondakinakOdolaMantenugaiakUra
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Giltzurrunen funtzionamendua
IRTENAURREKOA
Arteriola eferentea
Arteriola aferentea
Giltzurrun-benula
Bowman-en kapsula
Glomerulua
Tubulu biltzailea
Giltzurrun-arteriola
ATZERA
Giltzurruneko gutxiegitasuna
Dialisia
Beheranzko adarraGoranzko adarra
Henle-ren lakioa
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Iraitz-aparatuaren gaixotasunak
IRTENAURREKOA
Iraitz-bideetako gaixotasunak Gaixotasunari aurrea hartzea
Giltzurruneko kolikoa
Arrazoiak:
• Asaldura metabolikoak
• Ur gutxi edatea
• Zenbait elikagai hartzea
Zistitisa • Mikroorganismoen infekzioa
• Maizago emakumezkoetan
• Gernu-jarioak
• Higienea
• Behar bezala elikatzea
• Ur ugari edatea
Harriak(gatz mineralez osatutakoak)
Maskuriaren edo gernubideen hantura
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Esteka interesgarriak
HASI
IRTENAURREKOA
Biologia kardiobaskularra
SARTU WEBORRI HONETARA
Giltzurrunaren anatomia
SARTU WEBORRI HONETARA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
HASI
IRTENAURREKOA
2. JARDUERA
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Zirkulazio- eta iraitz-aparatuak
WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
HASI
IRTENAURREKOA