„Zgin li za nas”ę

Powstanie wielkopolskiePowstanie wielkopolskie – powstanie polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Rzeszy Niemieckiej zaistnia e na łprze omie lat 1918–1919. Polacy domagali si powrotu ziem zaboru ł ępruskiego do Rzeczypospolitej umacniaj cej swoj niepodleg o .ą ą ł ść

Powstanie wielkopolskie wybuch o 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w łczasie wizyty powracaj cego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, ąktóry w drodze do Warszawy przyby 26 grudnia do Poznania, łowacyjnie witany. Tego samego dnia Paderewski wyg osi przemówienie ł łdo swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. Nazajutrz 27 grudnia swoj parad wojskow na wi tym Marcinie ą ę ą Ś ęurz dzili Niemcy – zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano ąna polskie instytucje – dosz o do zamieszek, w wyniku których łwywi za a si walka, podj ta nast pnie przez oddzia y kierowane ą ł ę ę ę łprzez Polsk Organizacj Wojskow Zaboru Pruskiego.ą ę ąPowstanie zakończy o si 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze , ł ęktóry rozszerza na front powstańczy zasady rozejmu Compiègne z ł11 listopada 1918 kończ cego I wojn wiatow .ą ę ś ą

„Liczby” powstania

W Powstaniu wielkopolskim bra o udzia 1500 osób. ł łTowarzyszy mu szereg niemieckich demonstracji łpostuluj cych utrzymanie ziem. W powstaniu zgin o ą ęłoko o 2000 powstańców i o nierzy a oko o 6000 ł ż ł łzosta o rannych.ł

Bohaterowie powstania

Kazimierz Grudzielski Dowódca frontu pó nocnego -ł Mimo e w 1918 roku Kazimierz Grudzielski mia 62 ż łlata, w momencie wybuchu Powstania Wielkopolskiego odda si do dyspozycji Komisariatu Naczelnej Rady ł ęLudowej w Poznaniu. Frontowe do wiadczenie i wysoki śjak na warunki powstania stopień wojskowy (podpu kownik) sprawi y, e obj on dowództwo na ł ł ż ąłpa uckim odcinku frontu. Niew tpliwie zdoby on ł ą łszacunek podkomendnych, którzy w lutym 1919 roku nadali imi p k Kazimierz Grudzielski zdobycznemu ę łsamochodowi pancernemu Ehrhardt.

Józef Dowbor – Mu nickiś Dowódca powstania wielkopolskiego- G ównodowodz cy si ami powstańczymi od 16 stycznia ł ą ł1919 roku Józef Dowbor- Mu nicki poprowadzi nowo ś łutworzon Armi Wielkopolsk do zwyci stwa nad ą ę ą ęNiemcami. Przys any do Poznania przez Józefa łPi sudskiego – podobno w celu ograniczenia jego łpopularno ci w wojsku i prawdopodobieństwa śkonfliktu z odmiennymi mentalnie Wielkopolanami – z powierzonych zadań genera wywi za si ł ą ł ęznakomicie, dowodz c umiej tnie podleg ymi mu ą ę łoddzia ami. Mieszka przy ul. Mylnej 15 na ł łpoznańskich Je ycach, a nast pnie w Lusowie i ż ęBatorowie ko o Poznania.ł

Kazmierz Zentkler Dowódca frontu zachodniego - Dowódca frontu zachodniego Kazimierz Zenkteler sta łsi legend za ycia. Walczy nie tylko w Powstaniu ę ą ż łWielkopolskim 1918/19, ale tak e podczas wojny żpolsko-bolszewickiej (1919-1921) oraz w III powstaniu l skim (1921). Wielokrotnie wyró niany, ś ą żm.in. Krzy em Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti żMilitari za sprawno i umiej tne dowodzenie na ść ępolu bitwy.

Stanis awł Taczak Pierwszy dowódca powstania wielkopolskiego - Pierwszym dowódc powstania by Wielkopolanin, ą łStanis aw Taczak. Urodzi si w Mieszkowie, oko o 6 ł ł ę łkm na pó noc od Jarocina. Po zdaniu matury w łOstrowie Wielkopolskim, ukończy studia in ynierskie ł żna Akademii Hutniczej we Freibergu. Jako poborowy s u y w szeregach armii pruskiej. W czasie I wojny ł ż łwiatowej (1914-1918) nominowany do stopnia śkapitana.

Ignacy Jan Padarewski wirtuoz ,polityk ,bohater - Dla Poznania i Wielkopolski Ignacy Jan Paderewski sta si ł ęsymbolem walki o odzyskanie wolno ci spod niemieckiego śpanowania oraz walki o granic zachodni . Przyp yn do ę ą ł ąłGdańska 25 grudnia 1918 roku. Do Poznania, w którym pojawi łsi 26 grudnia 1918 roku, podró owa przez Pi i Oborniki. ę ż ł łęNiemcy za wszelk cen nie chcieli dopu ci do przyjazdu tak ą ę ś ćznamienitej osoby, maj c wiadomo zagro enia, jakie mog oby ą ś ść ż łnie ze sob to wydarzenie. Poniewa niemieckie interwencje ść ą żokaza y si nieskuteczne, w ostateczno ci wy czono pr d na ł ę ś łą ąpoznańskim dworcu. Przy blasku setek pochodni entuzjastyczne nastawione tysi ce poznaniaków przywita y Ignacego Jana ą łPaderewskiego pie niami patriotycznymi. Wydarzenia dnia śnast pnego doprowadzi y do wybuchu Powstania Wielkopolskiego ę ł1918/1919. Po patriotycznych marszach powitalnych pod hotelem Bazar, gdzie zatrzyma si wybitny pianista, przysz a kolej na ł ę łkontrmanifestacj niemieck , skanduj c has a przynale no ci ę ą ą ą ł ż śtych ziem do Niemiec. Po godzinie 17 pad pierwszy strza ...ł ł

Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego

- Zygmunt Kittel, - Marcin Ro ek,ż- Leon Prauziński,- Franciszek Ratajczak.

Plac niepodleg o ci w Nowym Tomy luł ś ś

Pomnik proj. poznańskiego rze biarza Jana Marii Jakóba stan przed ź ąłbudynkiem S du Rejonowego na Pl. Niepodleg o ci w Nowym Tomy lu. ą ł ś śPowsta na bazie i z elementów monumentu upami tniaj cego zwyci stwo ł ę ą ęPrus nad Francj ( wiadcz o tym jego kszta t oraz wielko ), który w ą ś ą ł śćlatach 1895 – 1919 mia swoje miejsce na Pl. Chopina. Przybra form ł ł ęobelisku wykutego z granitu. Na jego bokach widnieje jedena cie śp askorze b postaci w mundurach i ubraniach cywilnych. Pomnik ł źods oni to 22 VII 1963 r. Na przedniej stronie zwróconej ku wschodowi ł ęczytamy: Powstańcom Wielkopolskim walcz cym o wolno Ziemi ą śćNowotomyskiej w latach 1918 – 1919 Spo eczeństwo Powiatu łNowotomyskiego. Z prawej strony napisu przytwierdzony krzy żpowstańczy. Na tablicy z drugiej strony napis: Cze Bohaterom śćW adys aw Woliński 10 V 1894 11 II 1919 Stanis aw Ma kowiak 27 III ł ł ł ć1891 11 II 1919 Feliks Pi ta 06 X 1895 09 II 1919. Obok pomnika stoi ęci ty czubek z wizerunkiem pal cego si p omienia.ś ę ą ę łPowstanie Wielkopolskie 1918/1919. Bra o w nim udzia wielu ł łmieszkańców naszej gminy. Kieruj c si trosk o upami tnienie ich ą ę ą ębohaterskich czynów, Burmistrz Nowego Tomy la podj inicjatyw ś ął ęumieszczenia tablicy pami tkowej – po wi conej nowotomyskim ą ś ępowstańcom - na znajduj cym si na pl. Niepodleg o ci pomniku ą ę ł śPowstańców Wielkopolskich.

Pomnik Powstańców w Nowym Tomyślu

Umundurowanie i uzbrojenie powstańców wielkopolskich

Najbardziej charakterystycznym wyró nikiem żpowstańca by trefl (p telka) o wysoko ci 8-9 ł ę ścentymetrów, mocowany z przodu lewej strony powstańczej rogatywki. Szar o nierza odczytywano żę ż łz r kawa i w a nie z trefla, gdy kolory obr czek i ę ł ś ż ąich liczba mówi y o stopniu. Rozpoznawalnym łelementem umundurowania by a ponadto wysoka łrogatywka z wypustkami w barwie broni.

W ród broni maszynowej, najpopularniejszy by ci ki ś ł ężkarabin maszynowy Maxim kal. 7,9 mm. Do parcianej ta my śpodczepiano 250 pocisków. Karabin ten wyst powa równie ę ł żw lekkiej odmianie o tym samym kalibrze. Baterie artylerii stanowi y armaty: lekka kal. 77 mm oraz ci ka ł ęż152,4 mm.W Powstaniu Wielkopolskim obie strony ch tnie ęwykorzystywa y równie w swoich akcjach zaczepnych czy ł żprzygotowywanych dzia aniach poci gi pancerne. W trakcie ł ązmagań powstańcy zdobywali niemieckie poci gi pancerne, ąktóre wchodzi y potem do akcji ju pod wielkopolskimi ł żauspicjami. Do dzi mo na ogl da wagon z cz ci sk adu ś ż ą ć ęś łpoci gu pancernego „Poznańczyk”, który znajduje si w ą ęzbiorach Muzeum Broni Pancernej Centrum Szkolenia Wojsk L dowych w Poznaniu przy ul. Wojska Polskiego.ą

Zaj cie Nowego Tomy la przez Niemcówę ś

2 stycznia Polacy zaj li Gostyń. Tego samego dnia ęuderzyli te na Nowy Tomy l, który by zamieszkany w ż ś łwi kszo ci przez Niemców (ludno polska stanowi a ę ś ść łtam tylko ok. 10% mieszkańców). Miejscowo zosta a ść łzdobyta i obsadzona przez powstańców o 3 nad ranem. Rozpocz to przygotowania do ataku na Wolsztyn i ęZb szyń. Tymczasem w Inowroc awiu, po nieudanych ą łnegocjacjach z Niemcami, oddzia y POW zaatakowa y ł łratusz, poczt , starostwo i koszary. NRL nakaza im ę łprzerwanie dzia ań zbrojnych, zawieraj c ł ąporozumienie o rozejmie z dowódcami niemieckimi. Jednak powstańcy nawi zali kontakt z oddzia ami ą łPaw a Cymsa, które zbli a y si do miasta.ł ż ł ę

Dlaczego Powstańcy Wielkopolscy maj by naszym ą ćpatronem

Mo emy by jedynie pewni, e gdyby nie nasi ż ć żprzodkowie, którzy zaci cie walczyli o wolno dla ę śćnaszego narodu nie mogliby my teraz y w wolnym ś ż ćKraju i mówi w j zyku polskim i mie poczucie ć ę ćswojej państwowo ci.ś

ród a Ź ł

http://27grudnia.pl/bohaterowie/kazimierz-zenkteler.htmlhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_wielkopolskie

Prezentacje wykonali uczniowie z klasy 3b.

Prezentacje przygotowa y:łWeronika Patalas Wiktoria KochWeronika Obrempalska

Dzi kujemy za uwag !! ę ę