zfp Jahresinhalt 012 d - BELTZ
Transcript of zfp Jahresinhalt 012 d - BELTZ
1
Inhaltsverzeichnis – 58. Jahrgang 2012
Begründet durch:Fritz Blättner, Otto Friedrich Bollnow, Josef Dolch, Wilhelm Flitner,Erich Weniger
Fortgeführt von:Dietrich Benner, Herwig Blankertz, Hans Bohnenkamp, Wolfgang Brezinka,Josef Derbolav, Andreas Flitner, Carl-Ludwig Furck, Georg Geissler,Oskar Hammelsbeck, Ulrich Herrmann, Diether Hopf, Walter Hornstein,Wolfgang Klafki, August Klein, Doris Knab, Andreas Krapp,Martinus J. Langeveld, Achim Leschinsky, Ernst Lichtenstein,Peter-Martin Roeder, Wolfgang Scheibe, Hans Scheuerl, Hans Schiefele,Franz Vilsmeier
Herausgeber:Cristina Allemann-Ghionda (Köln), Sabine Andresen (Frankfurt),MarceloAlberto Caruso (Berlin), Kai S. Cortina (Michigan), Reinhard Fatke(Zürich), Werner Helsper (Halle), Eckhard Klieme (Frankfurt),Roland Merten (Jena), Jürgen Oelkers (Zürich), Sabine Reh (Berlin),Roland Reichenbach (Basel), Tina Seidel (München), Petra Stanat (Berlin),Heinz-Elmar Tenorth (Berlin), Ewald Terhart (Münster), Rudolf Tippelt(München)
Die Zeitschrift für Pädagogik wird in den folgenden Datenbanken undbibliografischen Diensten ausgewertet:
– CIJE (Central Index to Journals in Education, Phoenix, USA)– FIS Bildung (Fachinformationssystem Bildung, Frankfurt a.M.)– PSYNDEX (Zentralstelle für Psychologische Information und Dokumentation, Trier)– SSCI (Social Sciences Citation Index, Institute for Scientific Information,Philadelphia, USA)
– SOLIS (Informationszentrum Sozialwissenschaften, Bonn)
2
Hauptthemen
1/2012 Erziehungswissenschaftliche Grenzgänge2/2012 Standards in historischer Perspektive – Zur vergessenen Vorgeschichte outputorientierter
Steuerung im Bildungssystem3/2012 Beiträge zur Allgemeinen Pädagogik4/2012 Überzeugungen von Lehrpersonen5/2012 Rousseau 20126/2012 Vertrauen als pädagogische Grundkategorie
A. Pädagogische Abhandlungen, Berichte und Diskussion
Heft 1/2012 bis Heft 6/2012
Allemann-Ghionda, Cristina/Müller, Hans-RüdigerErziehungswissenschaftliche Grenzgänge ............................................................................................ 1
Bartmann, Sylke/Pfaff, Nicolle/Welter, NicoleVertrauen in der erziehungswissenschaftlichen Forschung ................................................................... 772
Bellmann, Johannes„The very speedy solution“ − Neue Erziehung und Steuerung im Zeichen von Social Efficiency ...... 143
Bellmann, Johannes/Waldow, FlorianStandards in historischer Perspektive – Zur vergessenen Vorgeschichte outputorientierter Steuerungim Bildungssystem ................................................................................................................................ 139
Biedermann, Horst/Brühwiler, Christian/Krattenmacher, SamuelLernangebote in der Lehrerausbildung und Überzeugungen zum Lehren und Lernen.Beziehungsanalysen bei angehenden Lehrpersonen ............................................................................. 460
Billich-Knapp, Melanie/Künsting, Josef/Lipowsky, FrankProfile der Studienwahlmotivation bei Grundschullehramtsstudierenden ............................................ 696
Binder, UlrichDie Verwendung von ‚Zukunft‘ in pädagogischen Programmen .......................................................... 321
Blömeke, Sigrid/Suhl, Ute/Döhrmann, MartinaZusammenfügen, was zusammengehört. Kompetenzprofile am Ende der Lehrerausbildungim internationalen Vergleich ................................................................................................................. 422
Blüthmann, Irmela/Lepa, Steffen/Thiel, FelicitasÜberfordert, Enttäuscht, Verwählt oder Strategisch? Eine Typologie vorzeitig exmatrikulierterBachelorstudierender ............................................................................................................................. 89
Böhmer, AnselmÄsthetik der Bildung – Zur Kritik von Subjektivität im Bildungsbegriff ............................................. 389
Bormann, InkaVertrauen in Institutionen der Bildung oder: Vertrauen ist gut – ist Evidenz besser? ........................... 812
Brenner, AndreasDie Verkehrung der verkehrten Welt der Ethik. Rousseaus Beitrag zu einer impliziten Ethik ............. 611
Brüggen, Friedhelm/Reichenbach, RolandRousseau 2012 ....................................................................................................................................... 607
Budde, JürgProblematisierende Perspektiven auf Heterogenität als ambivalentes Themader Schul- und Unterrichtsforschung .................................................................................................... 522
Bütow, BirgitSexuelle Gewalt in der Heimerziehung. Ein Versuch, die pädagogische Kategorie des Vertrauensin die Analyse einzuführen .................................................................................................................... 824
Caluori, Barbara/Horlacher, Rebekka/Tröhler, DanielPublizieren als Netzwerkstrategie. Die Gesamtausgabe der Werke Pestalozzis bei Cotta .................... 877
Dedering, KathrinSchulinspektion als wirksamer Weg der Systemsteuerung? ................................................................. 69
Drerup, JohannesRousseaus strukturierter Paternalismus und die Idee der wohlgeordneten Freiheit .............................. 640
3
Drieschner, Elmar/Gaus, DetlefKindergarten und Grundschule zwischen Differenzierung und Integration. Modellannahmenüber Strukturen und Prozesse der Systementwicklung ......................................................................... 541
Fabel-Lamla, Melanie/Tiefel, Sandra/Zeller, MarenVertrauen und Profession. Eine erziehungswissenschaftliche Perspektive auf theoretische Ansätzeund empirische Analysen ...................................................................................................................... 799
Fabel-Lamla, Melanie/Welter, NicoleVertrauen als pädagogische Grundkategorie ......................................................................................... 769
Foray, PhilippeRousseau: Die Erziehung zwischen Natur und Politik .......................................................................... 625
Halder, ValentinAutopoiesis anders verstanden. Zur Rezeption der Luhmannschen Systemtheorie in der Pädagogik 340
Hänsel, DagmarQuellen zur NS-Zeit in der Geschichte der Sonderpädagogik .............................................................. 242
Haupt, SelmaBiologismus, Rassismus, Leistung. Zur „Integrations“-Debatte ........................................................... 720
Herzog, WalterIdeologie der Machbarkeit. Wie die Psychologie einer effizienzorientierten BildungspolitikPlausibilität verschafft ........................................................................................................................... 176
Jordan, Anne-Katrin/Knigge, Jens/Lehmann, Andreas C./Niessen, Anne/Lehmann-Wermser, AndreasEntwicklung und Validierung eines Kompetenzmodells im Fach Musik – Wahrnehmenund Kontextualisieren von Musik ......................................................................................................... 500
Jornitz, Sieglinde/Kollmann, StefaniePädagogisches Wissen in Bildern: Zum Bildprogramm der französischen Ausgabendes 18. Jahrhunderts von Rousseaus „Émile“ ....................................................................................... 676
Kauder, PeterDie Problematik der der „Zeitschrift für Pädagogik“ gemeldeten Promotionen und Habilitationen .... 734
Klieme, EckhardInternationales large scale assessment in der Lehrerbildung: Anmerkungen zu einem neuenParadigma der vergleichenden Bildungsforschung ............................................................................... 492
Koller, Hans-ChristophGrenzsicherung oder Wandel durch Annäherung? Zum Spannungsverhältniszwischen Bildungstheorie und empirischer Bildungsforschung ........................................................... 6
König, Johannes/Kaiser, Gabriele/Felbrich, AnjaSpiegelt sich pädagogisches Wissen in den Kompetenzselbsteinschätzungen angehender Lehrkräfte?,Zum Zusammenhang von Wissen und Überzeugungen am Ende der Lehrerausbildung ....................... 476
Kraft, VolkerWozu noch Allgemeine Pädagogik? ...................................................................................................... 285
Kratzmann, Jens/Pohlmann-Rother, SannaEthnische Stereotype im Kindergarten? Erzieherinnenhaltungen gegenüber Zuwanderernaus der Türkei ........................................................................................................................................ 855
Leschinsky, Achim/Ressler, PatrickFerne Spiegel? Durkheim, Schumpeter und Weber und die Wertedebatte in den 1970er und80er Jahren ............................................................................................................................................ 837
Lüders, ManfredDer Unterrichtsbegriff in pädagogischen Nachschlagewerken. Ein empirischer Beitrag zurdisziplinären Entwicklung der Schulpädagogik .................................................................................... 109
Masschelein, JanInciting an attentive experimental ethos and creating a laboratory setting. Philosophy of educationand the transformation of educational institutions ................................................................................ 354
Meseth, Wolfgang/Proske, Matthias/Radtke, Frank-OlafKontrolliertes Laissez-faire. Auf demWeg zu einer kontingenzgewärtigen Unterrichtstheorie ........... 223
Micus-Loos, ChristianeAnerkennung des Anderen als Herausforderung in Bildungsprozessen ............................................... 302
Moser, VeraGründungsmythen der Heilpädagogik .................................................................................................. 262
Müller, AnnetteReligiöse Pluralität und Schule. Ein erziehungswissenschaftlicher Grenzgangzwischen Normativität und Neutralität ................................................................................................. 40
4
Müller, Hans-Rüdiger/Krinninger, Dominik/Bahr, Simone/Falkenreck, Dorothee/Lüders, Martin/Su, HannoErziehung und Bildung in der Familie: Pädagogische Grenzgänge in einem interdisziplinärenForschungsfeld ...................................................................................................................................... 55
Oser, Fritz/Blömeke, SigridÜberzeugungen von Lehrpersonen ........................................................................................................ 415
Rotter, CarolinLehrkräfte mit Migrationshintergrund: individuelle Umgangsweisenmit bildungspolitischen Erwartungen ................................................................................................... 204
Schäfer, AlfredFigurationen des Pädagogischen und des Politischen. Rousseaus Kritik der sozialen Immanenzsymbolischer Repräsentation ................................................................................................................. 658
Steinmann, Sibylle/Oser, FritzPrägen Lehrerausbildende die Beliefs der angehenden Primarlehrpersonen? Shared Beliefs alsWirkungsgröße in der Lehrerausbildung ............................................................................................... 441
Terhart, Ewald„Bildungswissenschaften“: Verlegenheitslösung, Sammeldisziplin, Kampfbegriff? ............................ 22
Vlieghe, Joris/Masschelein, Jan/Simons, MaartenCorporeal experience and equality. A new approach to the educational significance of the body ....... 371
Waldow, FlorianTaylorismus im Klassenzimmer: John Franklin Bobbitts Vorschläge zur standards-based reform ..... 159
Zulauf Logoz, MarinaBindung, Vertrauen und Selbstvertrauen ............................................................................................... 784
58. Beiheft
Bollig, Sabine/Kelle, Helga/Seehaus, Rhea(Erziehungs-)Objekte beim Kinderarzt. Zur Materialität von Erziehung in Kindervorsorge-untersuchungen ...................................................................................................................................... 218
Caruso, MarceloReiz und Gefahr des Ephemeren. Der Sandtisch und die Ordnung der modernen Schuleim frühen 19. Jahrhundert ..................................................................................................................... 136
Depaepe, Marc/Simon, Frank/Herman, Frederik/Van Gorp, AngeloBrodskys hygienische Klappschulbank: Zu leicht für die schulische Mentalität? ................................ 50
Fendler, LynnThe Educational Problems of Aesthetic Taste ....................................................................................... 66
Ferrari, MonicaEducation and Things. Pedagogical Ideologies and Didactic Materials in Two European Courts(15th-17th Centuries) ............................................................................................................................ 92
Geiss, MichaelDie Verwaltung der Dinge. Einige Überlegungen zur pädagogischen Geschichtsschreibung .............. 151
Grube, NorbertDer Markenartikel als Erziehungsobjekt? Kleidernormen und Kleiderformen bei Schüler/innenund Lehrer/innen im 19. und 20. Jahrhundert ....................................................................................... 185
Häder, SonjaKunstformen als Wissensrepräsentationen. Die naturwissenschaftlichen Glasmodellevon Leopold (1822-1895) und Rudolf (1857-1939) Blaschka .............................................................. 200
König, Gudrun M.Das Veto der Dinge. Zur Analyse materieller Kultur ............................................................................ 14
Neumann, SaschaPädagogisierung und Verdinglichung. Beobachtungen zur Materialität der Frühpädagogik ................ 168
Oelkers, JürgenDie Historizität pädagogischer Gegenstände ........................................................................................ 32
Prange, KlausErziehung als Handwerk ....................................................................................................................... 81
Priem, Karin/König, Gudrun M./Casale RitaDie Materialität der Erziehung: Kulturelle und soziale Aspekte pädagogischer Objekte ..................... 7
Priem, KarinSehen, Lesen, Schreiben, Sprechen und die Dinge. Eine Didaktik der „Stunde Null“ ......................... 124
Reh, Sabine/Scholz, JoachimSchülerzeitungen als Artefakte. Schulkulturen in den 1950er und 1960er Jahren ................................ 105
5
B. Besprechungen
Clausen, MartenWolfgang Einsiedler (Hrsg.): Unterrichtsentwicklung und Didaktische Entwicklungsforschung ........ 275
Cortina, Kai S.Herbert Altrichter/Katharina Maag Merki: Handbuch Neue Steuerung im Schulsystem ..................... 898
Fischer, JörgHans Merkens: Neoinstitutionalismus in der Erziehungswissenschaft ................................................. 130
Grunder, Hans-UlrichRita Hofstetter: Genève: Creuset des sciences de l‘éducation .............................................................. 278
Hofer, RogerAlfred Schäfer/Christiane Thompson (Hrsg.): Wissen .......................................................................... 759
Kreitz, RobertKirsten Meyer: Bildung ......................................................................................................................... 900
Maier, Maja S.Matthias Trautmann/Beate Wischer: Heterogenität in der Schule. Eine kritische Einführung ............. 757
Schmid, ChristineRolf-Torsten Kramer: Abschied von Bourdieu? Perspektiven ungleichheitsbezogener Bildungs-forschung ............................................................................................................................................... 409
Schneider, RobertEva Matthes: Geisteswissenschaftliche Pädagogik. Ein Lehrbuch ....................................................... 135
von Olberg, Hans-JoachimEwald Kiel/Klaus Zierer (Hrsg.): Geschichte der Unterrichtsgestaltung .............................................. 132
Zierer, KlausEveline Zurbriggen: Prüfungswissen Schulpädagogik – Grundlagen ................................................... 407
Zierer, KlausIlona Esslinger-Hinz/Anne Sliwka: Schulpädagogik ............................................................................ 407
Zierer, KlausGernot Gonschorek/Susanne Schneider: Einführung in die Schulpädagogik und die Unterrichts-planung .................................................................................................................................................. 407
Zierer, KlausAndreas Gruschka: Verstehen lehren. Ein Plädoyer für guten Unterricht ............................................. 762
Zimmer, GerhardMichael Knoll: Dewey, Kilpatrick und „progressive“ Erziehung. Kritische Studien zur Projekt-pädagogik .............................................................................................................................................. 280
Habilitationen und Promotionen in Pädagogik 2011Bundesrepublik Deutschland ................................................................................................................. 562Österreich .............................................................................................................................................. 600Schweiz ................................................................................................................................................. 602
Pädagogische Neuerscheinungen ............................................................................. 137, 283, 413, 766, 904
6
C. Sachregister
Heft 1/2012 bis Heft 6/2012
18. Jahrhundert 676, 688
Allgemeine Bildung 49Allgemeine Pädagogik 285ff., 292ff., 297f.Andersheit des Anderen 307, 315Anerkennung 302ff., 310ff.Aufgabenmerkmale 511Autonomie 640, 643ff., 651, 653f.Autopoiesis 340ff.
Bachelorstudium 90f., 95f., 98, 103Behindertenpädagogik 243, 250f., 256Bildanalyse 676, 681Bildsamkeit 775, 777, 780Bildung 302f., 307f., 310f., 313ff., 389ff., 399f.,
722f., 727f., 730Bildungs- und Erziehungstheorie 55, 65Bildungsforschung 22ff., 26f., 29ff., 35Bildungsmonitoring 815f., 820Bildungspolitik 177, 185, 187, 189Bildungsstandards 145, 150, 154, 159ff., 163, 168f.,
171ff., 500ff., 504Bildungssystem 541ff., 551f., 554, 556f.Bildungstheoretisch fundierte Biographie-
forschung 16Bildungstheorie 6ff., 12ff., 17Bildungsvertrauen 779Bildungswissenschaften 22ff., 28f., 31, 33, 35Bindung 784ff., 795, 797Biographie 773ff., 779f.Biologismus 720ff., 724ff.Buchillustration 676, 678ff., 684ff., 688ff.Butler 389, 399
Chancengleichheit 143, 152, 155Computerbasiert 500, 506Corporeality 371ff., 375, 378f., 381f., 384f.
Datenreport 734f., 743f., 746f., 749Demokratie 330f., 333Deutschland 322, 324f., 327, 841, 848Differenz 522ff., 526ff.Diskurs 523, 525ff., 531, 533, 535Dissertationen 735, 740, 749Disziplin 109ff., 114f., 117, 119ff., 123Dysfunktionalität 812, 817, 819f.
Educational philosophy & theory 371ff., 375Effizienz 176, 180, 185ff.Einstellungen 866, 869, 872Émile 611, 613ff., 625ff., 638, 640, 642ff., 646ff.,
652, 654, 658, 660f., 663ff., 676f., 679ff., 685f.,688ff.
Emotionsregulation 785f., 788f.Empirische Bildungsforschung 6f., 9ff.Entfremdung 659, 661, 663, 665, 667f., 670Equality 383f.Erziehung 625ff., 638Erziehungstheorie 681, 690Erziehungswissenschaft 285ff.Erziehungswissenschaftliche Vertrauens-
forschung 772f., 777, 780Eschatologie 324, 327, 329f., 335Evidenzbasierte Pädagogik 145, 148, 150, 156Exercise 355ff., 362, 366, 369Exmatrikulation 89ff., 93, 95, 97, 101ff., 105Experience 371, 373, 381, 382Experimental ethos 355, 366f.Externe Evaluation 69, 76
Familie 55ff., 60, 62ff.Familienerziehung 55Familienforschung 60Foucault 389ff., 395, 397, 399Frankreich 322, 331Frankreich 334, 640, 642f., 645f., 648, 650, 652f.Fürsorgeerziehung 262, 269, 271
Gefährdung von Vertrauen in Jugendhilfe 832f.Generalisiertes Vertrauen 812f., 818f.Gesamtausgabe 877f., 880ff., 891Geschichte der Heilpädagogik 263Geschichte der Pädagogik 676Geschichte 242, 244f., 247, 249ff., 257, 840Gesellschaftlicher Wandel 839, 841f., 846, 849,
852Gesellschaftsvertrag 625ff., 638Grenzen zwischen Disziplinen 33Grundschule 541, 543, 551f., 557f.
Habilitationen 734ff., 740, 747f.Hanselmann 262ff., 269ff.Hegemoniale Strukturen 389, 392, 394, 397, 399Heimerziehung 824f., 827ff., 833Heterogenität 522, 524ff., 535Hilfsschulpädagogik 262, 269f.Homogenität 522f., 525f., 530, 532f., 535f.Identität 302f., 307f., 314, 658f., 661, 670ff.,
674Individualismus 838, 841ff., 845ff., 850Institutionalisierung von Misstrauen 812, 816ff.Integration 720f., 723f., 726ff.Integrationsprozesse 541f., 556f.Interdisziplinarität 55Interkulturelle Pädagogik 40f., 44, 50f.Internationaler Vergleich 492ff.
7
Interpersonelles Vertrauen 784f., 787ff., 796IRT 508f.
Kampf um Bedeutungen 658f., 663, 665f., 668, 671,673
Kinder 784ff., 795f.Kindergarten 541, 543f., 550ff., 554ff., 855, 859ff.,
864, 866, 871Kompetenzmodell 500ff., 506, 508, 510, 513f.,
516f.Konstruktionsorientierung 464, 467ff., 472Künstlicher Eingriff 625f., 631, 633f.Kybernetik 183
Latente Profilanalyse (LPA) 428Latent-Profile-Analyse 696, 706ff., 713, 715Lehrerausbildende 441f., 445ff., 449, 451, 454f.Lehrerbildung 441, 444, 456, 476ff., 480, 487f.,
492ff., 497Lehrerkompetenzen 422, 435Lehrkräfte 204ff., 217f.Leib 611, 617, 620ff.Leistung 720ff., 726ff.Lernangebote 460, 462, 471Luhmann-Rezeption 351
Macht 310, 312f.Materiale Ethik 613, 615Mathematikdidaktik 426, 433f., 436Migration 855f., 858f., 861, 867, 869, 871f.Migrationshintergrund 204ff., 212, 214f., 217f.Misstrauen 813f., 816f., 819f.Modernisierung 541, 543ff., 551, 553f., 556f.Musikunterricht 501f., 504, 509, 515ff.
Nation 720ff., 726f., 730Nationalsozialismus 242Natur 625f., 628, 631ff., 637f.Netzwerk 877ff., 883f., 886ff., 891, 893, 895Neue Steuerung 813, 815ff.
Österreich 322, 328Outputorientierte Steuerung 143f., 154, 156
Pädagogische Gouvernementalität 658, 663ff.,673f.
Pädagogische Kommunikation 225, 227, 229, 234,236
Pädagogische Praktiken 530Pädagogische Produktivität 186Pädagogischer Bezug 800f.Pädagogisches Wissen 476, 480ff., 485ff.Paternalismus 640ff., 653f.Perfektionismus 640f., 643, 645, 651f., 654Phänomenologie 617Philosophy of education 354, 359, 366, 369Politik 625ff., 635ff.Politischer Differenzraum 658, 671ff.
Potentiality 377, 385Präreflexives Selbst 616, 618f.Profession 109, 111, 114f., 119ff., 123, 799f., 802ff.,
807Professionalisierung 494, 496Professionellen-Adressaten-Beziehung 800, 806ff.,
824f., 828, 830, 833Professionssoziologie 799, 802f., 807Professionswissen 422, 424, 426, 434Promotionen 734ff., 740f., 743f., 746ff.Prozessuales Vertrauensverständnis 799, 807f.Psychologie 176ff., 180, 183, 185ff.
Qualitative Bildungsforschung 8, 15, 17Qualitätsentwicklung 69f., 75, 77f., 81, 84Quantitative Bildungsforschung 8, 15Quellen 242, 244ff., 252ff.
Rassismus 720ff., 724ff., 728ff.Rationalismus 841ff., 847Religionspädagogik 40f., 43, 46, 48, 50f.Religiöse Pluralität 40f., 43f., 49ff.Republikanismus 328, 334Restauration 877f., 893Rezeptionsgeschichte 879Riskante Vorleistung 799, 802, 806Rollenvorbild 204f., 212f., 217Rousseau, J.-J. 653
Säkularisierung 845Schule 40f., 48, 50f., 837f., 840f., 844, 846ff.,
851Schulinspektion 69ff., 76, 78ff.Schulpädagogik 109ff., 113f., 117, 122f.Sekundäre Disziplin 285, 290ff., 297f.Sekundäre Professionalisierung 285, 290f.Selbsteingeschätzte Kompetenz 480ff.Selbstkonzept 204, 207f., 210, 212, 214f., 217f.Selbstvertrauen 784f., 787ff., 792f., 795f.Sexuelle Gewalt 824ff., 829ff.Shared Beliefs 441ff., 454ff.Singen 619, 621f.Social Efficiency Movement 159f., 170ff.Social Efficiency 143ff., 148, 151ff.Soziale Immanenz 658, 660, 666f., 669, 671, 673Sozialisation 773ff., 777Spazieren 619ff.Standards 176f., 183, 185, 187Statistisches Bundesamt 735, 743ff.Stereotype 855ff., 870ff.Steuerungsphilosophie 69, 71, 73ff., 77, 84Studienabbruch 89f., 92ff., 104Studienwahlmotivation 696, 698ff., 704, 707ff.,
713ff.Subjekt 304f., 307ff., 314, 316Subjektivierung 389ff., 395ff.Systemsteuerung 70, 72, 75, 84Systemtheorie 263, 340, 342ff., 541, 545
8
Tanzen 619, 621f.Taylorismus 162Technologiedefizit 342TEDS-M 422f., 425f., 429f., 434f., 441, 443, 445ff.,
476f., 478ff., 485, 487f.Theorieimport 340, 347ff.Transmissionsorientierung 462, 466, 469ff.Türkei 855, 857ff., 864ff., 871f.
Überzeugungen von Lehrkräften 492ff., 497Überzeugungen 422, 424ff., 428ff., 434ff., 441,
443, 445, 460ff., 464, 466f., 469ff., 478, 479,481ff.
Unterricht 109f., 112ff., 123Unterrichtsforschung 223ff., 227, 229, 235Unterrichtstheorie 224, 237USA 186, 188f.
Verlagerung von Vertrauen 817, 820Vertrauen 799ff.Vertrauen in der Heimerziehung 826f.Vertrauens- und Machtmissbrauch 824f., 828ff.,
832f.
Wahre Repräsentation 658ff., 665, 667f., 670ff.,674
Wahrnehmen 500, 503, 505, 513f., 516Wertedebatte 837ff., 841, 848, 851f.Wirksamkeit der Lehrerausbildung 461Wissenschaftsentwicklung 34Wissenschaftsforschung 109, 111, 124, 286,
288f.
Zukunft 321, 323ff., 328, 330ff., 334f.
58. Beiheft
19. Jahrhundert 136f.
Abbildungsgenauigkeit 200, 210Actor-Network-Theory 220, 222f.Artefakte 105ff., 112Ästhetik 66ff., 70, 72, 76
Belgien 52, 54, 56f., 59f., 62Beobachtung 190ff., 195, 197Bildungsverwaltung 151ff., 158f., 161ff.
Curriculumtheorie 72
Didaktik (im Europa der Frühen Neuzeit) 92ff.Dinganalyse 16, 20f.Dingbedeutung 15, 17, 19ff., 24Dinge 168ff., 176, 178ff.
Eigensinn 186ff.Erziehung 32, 36ff., 43, 45, 168f., 171ff., 180f.
Erziehung durch Objekte 92f., 100Ethnographie 169, 172, 175f., 181
Form 83, 87f., 90Fremde Dinge 202Frühpädagogik 168ff., 173, 175, 178, 180f.Funktionswandel 201Fürstenerziehung 92ff.
Generationale Ordnung 235Genuss 67, 72f., 75f., 78Geschmack 66ff., 73ff.Glaslehrmodelle 200f., 205ff., 213, 215
Handwerk 81ff., 87ff.Historizität 42
Ideologie 38
Jugendkulturen 110, 116, 119f.
Kindergarten 170Kindervorsorgeheft 228, 234Kindervorsorgeuntersuchungen 218f., 222, 225,
235Kleidung 186ff.Kulturanthropologie 14, 16ff., 20
Lehrer 189, 191, 196Lernen 82ff.Lesen 124ff., 128, 130f., 133f.
Markenartikel 185, 187, 193ff.Materialismus 37, 45Materialität 105ff., 126, 130, 168f., 171ff., 177,
181Materialität der Erziehung 92f., 101Material turn 14, 16, 18Materielle Kultur 14ff., 23, 25Menschverwaltung 154, 158
Nachkriegszeit 105, 108f.Nahsinne 73ff., 78Norm 185, 190
Pädagogische Gegenstände 38, 42Pädagogische Historiographie 152f., 158Pädagogisches 172, 174Pädagogisches Objekt 23f.Pädagogische Werkzeuge (im Europa der Frühen
Neuzeit) 93Praktiken 105ff., 119
Reformpädagogik 51, 55, 59ff.
Sachverwaltung 153, 156, 158Schreiben 124ff., 128, 130, 133f.Schulbank 50ff.
9
Schülerzeitungen 105ff., 115f., 119f.Schulkulturen 105, 107, 109f., 112, 120Schulmöbel 137f., 142Sehen 124, 126, 128ff., 133f.Sozio-materiale Institutionalisierung 235Sprechen 124, 127f., 131, 133f.
Übung 137, 139ff., 143ff.
Werkzeuge 84ff.
Zeigen 83f., 86, 88, 90
10
Abbott, A. 34Abels, H. 389Adams, R. J. 509f., 513Adanali, Y. 858Adl-Amini, B. 110Adler, M. 323, 330f.Adorno, Th. W. 619Aeppli, J. 23Agamben, G. 385Ahlheim, K. 23Ahrens, S. 359, 366Ainsworth, M. D. S. 786f.Aitkin, M. 79Albrechts, J. 724, 729Aldrich,R. 140Alexander, K. M. 857, 871Alexander, P. A. 416Alexander, R. 424Alheit, P. 61Allemann-Ghionda, C. 1, 49,
857Alt, R. 676Althof, W. 443Althusser, L. 659Altrichter, H. 816, 898An, S. 424Anderson, J. R. 147Andersson, H. 702Andreitz, I. 699Andresen, S. 825Andressen, M. 324Andrew, G. 360Angermüller, J. 816Anisman, H. 857Apel, H. 109Arcilla, R. 359Arendt, H. 354, 356ff., 361, 363,
365, 367, 609, 627, 647Aristoteles 296Ariza, R. P. 442Arnold, K.-H. 76Arnold, R. 25Arnold, S. 806f., 826f.Artmann, M. 529Asendorpf, J. B. 423Ashby, W. R. 184Askew, J. M. 502Asparouhov, T. 428, 706Audehm, K. 59, 60Auernheimer, G. 2, 40, 44, 204,
857
Baacke, D. 779Baader, M. S. 324
Bacher, J. 813Baczko, B. 626Baecker, D. 226Baer, M. 478Bagley, W. C. 143f., 151Bahnsen, U. 720, 728Bähr, J. 501Bahr, S. 55Baker, D. 493Balibar, E. 730Ball, D. L. 493Ballusek, H. 830Baltes, B. B. 858Balzer, N. 307, 310, 312f., 316Bangs, R. 857Bannas, G. 724Barad, K. 380Barkatsas, A. N. 443Barkhoff, J. 880Barnacle, R. 378Barron, K. E. 706Barrow, R. 371ff.Bar-Tal, D. 443Bartmann, S. 770, 772, 777, 779Bartsch, P. 254Baudrillard, J. 390Bauer, J. 494Bauer, K.-O. 209Baumann, M. 42Baumann, U. 839Baumert, J. 1, 37, 109, 187, 204,
223, 236f., 292, 422, 441,455, 463, 493, 524, 541, 696,702, 714
Bax, D. 720, 722Bayer, S. 496Beck, U. 819, 850f.Becker, B. 855Becker, F. 272Becker-Lenz, R. 806Beckmann, C. 55Beer, B. 29, 34Beetz, S. 342, 349Begemann, E. 247Bellack, A. 121Bellenberg, G. 208Bellin, N. 855Bellmann, J. 69, 139, 141, 143,
150, 172, 816, 819Benhabib, S. 534Benjamin, J. 308Benjamin, Jr., L. T. 183Benner, D. 6f., 9, 11ff., 23, 40,
109, 310, 314ff., 359, 390f.,
D. Personenregister
Heft 1/2012 bis Heft 6/2012
393, 395f., 546, 646, 650,652
Bennewitz, H. 492f.Ben-Porath, S. R. 640, 645, 647Bentham, J. 611f., 614Berdelmann, K. 297Berger, P. L. 533Bergman, L. R. 702Bergmann, J. 231f.Berlin, I. 645Bernfeld, S. 58, 831Bernhard, A. 23Bernhard, Th. 622Berning, E. 92, 93Bertram, G. W. 306Beschel, E. 246, 253Besuch, G. 89Bettelheim, B. 825, 828, 831Bhabha, H. K. 535Biebricher, T. 390Biedermann, H. 419, 460, 495ff.Bielefeldt, H. 43Bierhoff, H. W. 784, 789Biesta, G. 359, 374Billich-Knapp, M. 696Bilstein, J. 654Binder, U. 321, 328Birk, L. 92Birnbaum, Y. 855Bischof, N. 787Blankertz, H. 607, 643f., 652Blehar, M. C. 786Bleidick, U. 246f., 252f.Blickle, P. 329Bliss, D. C. 150Blom, P. 607Blömeke, S. 154, 415ff., 422,
424f., 441ff., 455, 461ff.,467, 472, 477, 482f., 485,f.,494ff.
Blossfeld, H.-P. 170Blum, P. R. 347Blume, A. 618Blüthmann, I. 89, 91Bobbitt, J. F. 141, 143, 146f.,
153, 159ff., 166ff., 172f.Boden, M. A. 184Boehm, G. 298Bogat, G. A. 702Bögeholz, S. 479Böhm, M. 839Böhm, W. 775Böhme, G. 189, 621Böhme, H. 880
11
Böhmer, A. 389, 400Bohnsack, R. 57Boldrin, A. 417Bollenbeck, G. 8Bollnow, O. F. 359, 774, 800Bonazzi, G. 146Bonhoeffer, M. 825Bopp, L. 266Borg, K. 57Bormann, I. 771, 778, 812Borsboom, D. 477Bortz, J. 708Bos, W. 155, 551Böttcher, W. 69f., 72, 82f., 820Böttger-Beer, M. 70Bourdieu, P. 60ff., 399f.Bowlby, J. 785f., 788, 792Bozdogan, H. 509Brachmann, J. 111, 124Brady, R. C. 818Brake, A. 55, 59f.Brand, B. R. 441Brandstätter, H. 91Brandstätter, J. 209Brandt, M. 61Brandt, S. 209Bråten, I. 416Bräu, K. 525Braune, A. 699Breidenstein, G. 223, 226, 533,
535Breinbauer, I. M. 812Breit, H. 812Breitenbach, E. 779Bremer, H. 61Bremerich-Vos, A. 501Brenner, A. 611, 622Bresler, L. 371Bresson, R. 362, 367f.Bretherton, I. 788Brewer, D. J. 208, 859Brezinka, W. 24, 112, 295, 839,
851Briggs, A. 71Brill, W. 254Brimblecombe, N. 79f.Brinke, S. T. 442Britt, M. A. 416Britzman, D. P. 460Broadhead, P. 79f.Bröckling, U. 663Broder, H. M. 725Brookhart, S. M. 697, 699,
713Brophy, J. E. 417Brouwer, N. 442Browne, M. W. 708Browne, W. J. 451
Brüggen, F. 390f., 393, 607,645f., 650, 652
Bruhn, H. 505Brühwiler, Ch. 419, 460, 495Brumlik, M. 61, 644Bruner, J. 462Brunner, M. 441, 443, 463Brunsden, V. 80Bryk, A. S. 466Buchen, S. 528Buchholz, F. 252, 256f.Buchmann, R. 790, 792Büchner, P. 55, 59f.Buck, G. 371Buckley, K. W. 180Budde, G. F. 777Budde, J. 522, 524, 527ff., 531,
533Buff, A. 700Bukow, W.-D. 2Bundschuh, C. 829f.Burgelin, P. 661, 667Burger, E. 329Burgess, S. 71Bürgin, A. 659, 668Buschkühle, C.-P. 523, 525Busco, C. 817Buss, K. 787Buss, S. 648Busse, D. 723Bütikofer, A. 878Butler, J. 312f., 315, 373, 375,
380, 382, 389, 399, 533f.,702
Bütow, B. 771, 824, 826, 828
Calderhead, J. 461Callahan, R. E. 161, 176, 188Caluori, B. 877Cameron, B. 451Candova, A. 698Cardullo, B. 360Carlson, E. 789Carozzi, M. J. 375Carpenter, T. 426Carrington, B. 213Carson, J. 156Casale, R. 2, 7, 23f., 32, 244, 293Casper, F. 116Cassidy, J. 786Cassirer, E. 668f.Ceylan, R. 48Chai, Ch. S. 435Chang, D. F. 859Chapman, C. 79f.Charlton, C. 451Charpa, U. 112Charters, W. W. 160f., 172f.
Cheesman, R. 72Cheng, Y. C. 435Cheong, Y. F. 466Chin, E. 701Christen, M. 296Chrostowski, S. J. 418Chudoba, C. 478Citlak, B. 855Cladis, M. S. 334Claessens, D. 60Clarke, J. 535Clausen, M. 278Cloetta, B. 461Cocard, Y. 779Cochran-Smith, M. 492Cohen, J. 449Cole, B. 857Coleman, J. S. 848ff.Coltham, J. B. 140Combe, A. 295, 800Condorcet 631, 637Congdon, R. 466Conradi, M. 727Cooney, T. 416Cordier, H. 92f.Cornell, D. 534Cortina, K. S. 1,900Courtis, S. 164f.Cramer, C. 477, 479, 488Criblez, L. 442, 501Crul, M. 855Cuckle, P. 79f.Cullingford, C. 80Cunningham, M. 213Cunningham, W. J. 162Czerwenka, K. 702
Damrow, M. K. 824, 829Daniels, S. 80Dann, H. D. 461Dardenne, J.-P. 359ff.Dardenne, L. 359ff.Dargel, A. 706Darling-Hammond, L. 188, 442,
455Darnell, R. 79Dassier, J.-L. P. 208Datta, A. 788Davie, J. 79Davies, M. 80Davies, S. 778Davis, D. 178, 184ff.Davis, S. L. 706de Bot, K. 856de la Motte-Haber, H. 504de Landa, M. 380de Saussure, F. 323De Wachter, F. 383
12
de Wolf, I. 80f.Deacon, R. 376Deaux, K. 857Dedering, K. 69Dee, T. S. 208Dehn, U. 46Deinhardt, H. M. 264DeKlyen, M. 789del Pozo, R. M. 442Deleuze, G. 362, 365Deligny, F. 366Demers, K. E. 492Demmrich, A. 187Demorest, S. M. 504Demyan, A. 859Denkler, Th. 720Denzler, S. 697Dernbach, B. 773Derrida, J. 349, 531, 534, 615,
662Descartes, R. 613, 616f., 625,
630Detjem, J. 878Deutsch, D. 500, 502, 504Dewey, J. 59, 143f., 151, 160,
163, 173, 331, 371, 646, 838di Luzio, G. 802Dickhäuser, O. 702Diehm, I. 859, 871Diener, E. 428Dietrich, I. 858Diller, A. 553Dilthey, W. 774Dinkelaker, J. 57, 227Ditton, C. 23Ditton, H. 856, 858Dobbelstein, P. 513Döbert, H. 28, 69, 75ff.Döbrich, P. 72ff.Döhrmann, M. 415, 417f., 422,
494f.Dollinger, B. 265, 267, 394Doornenbal, J. 779Dörpinghaus, A. 7, 8, 390, 393f.,
396, 400Dörr, M. 826ff., 832f.Dost, A. 855Downey, D. B. 859Dräbing, R. 324Drerup, H. 36Drerup, J. 640Drewek, P. 109Drieschner, E. 541, 549, 558Driessen, G. 856Dröge, K. 720, 726du Toit, M. 466Dubberke, T. 441, 463Duncker, L. 523
Düring, D. 804Düring, M. 880Durkheim, É. 323, 331ff., 837f.,
841f., 845ff., 850, 852Dworkin, G. 645
Earley, P. 79Eberding, A. 858Eberle, G. 253Eccles, J. S. 698Edelmann, D. 208Edelstein, W. 58Edmonds, D. J. 607Egeland, B. 789Egenhofer, S. 298Egger, R. 371Ehren, M. C. M. 70, 79, 81Ehrenberg, D. 208Ehrenberg, R. G. 859Ehrenpreis, S. 892Eichberg, H. 374Eid, M. 428Eidinow, J. A. 607Einsiedler, W. 109, 275Eisner, E. W. 164Elbing, E. 209Elias, N. 61, 62Ellger-Rüttgardt, S. 245ff.,
250ff., 256f., 262ff., 268Elmer, A. 416, 461Endreß, M. 770, 774, 805, 808,
812f., 815ff.Engelhart, M. 149Epple, K. 249, 252Eppler, E. 839Erensü, S. 858Ericsson, K. A. 184Erikson, E. H. 773Esser, M. 807Esslinger-Hinz, I. 407
Fabel-Lamla, M. 769f., 777f.,799, 808
Fadrus, V. 328f.Falkenberg, M. 230Falkenreck, D. 55, 57Fang, Z. 460Farell, E. J. 208Farthofer, A. 91Fatke, R. 735ff., 741, 743f., 747f.Faulstich-Wieland, H. 531Faust, A. 327Faust, G. 541, 552, 857Fegert, J. M. 825, 829, 832f.Feiman-Nemser, S. 492Felbrich, A. 416, 419, 455, 461,
476, 495f.Fend, H. 543
Fennema, E. 426Fenstermaker, S. 532Ferguson, N. 79Ferrini-Mundy, J. 456Fichte, J. G. 304, 310, 314Fidler, B. 79Fiechter, U. 442Fischer, A. 702Fischer, G. 725Fischer, J. 132Fischer, M. 622Fischl, H. 329Fitzgerald, H. 375Flick, U. 115, 209, 211, 805f.,
861Foerster, F. 697, 699Fonagy, P. 788Foray, Ph. 625Ford, H. 161Forgasz, H. J. 416, 441Forschner, M. 641, 668Foucault, M. 312, 355, 366,
373f., 376, 389ff., 396ff.,526, 528, 615, 663
Frank, H. 23Franke, L. 743Franke-Meyer, D. 543, 551Frankfurt, H. 648Fraser, B. J. 186f.Fraser, N. 303, 309, 534Freeman, D. J. 697, 699, 713Freeman, L. C. 880Frei, H. 790, 792Freise, J. 51Freud, S. 824Freudenthal, H. 418Freund, P. 376Frevert, U. 769, 773ff., 819Frey, B. S. 818Fried, L. 555Friedrich, D. 23Friedrich, S. 723Frintrup, A. 706Fritzsche, B. 223, 530Frost, U. 32Fthenakis, W. 551Fuchs, E. 244Fuchs, P. 292Fuchs, T. 16Fuchs, W. 442Fuchs-Rechlin, K. 859Fuhr, Th. 288, 297Furet, F. 618Füssel, H.-P. 76
Gabriel, S. 720, 725, 728Gagné, R. M. 147f.Gahleitner, S. B. 827f., 831
13
Galanter, E. 183Gambetta, D. 817, 819Ganter, S. 856Gardner, H. 184Gardner, J. 79, 80Gärtner, H. 82f.Gasser, L. 23Gassmann, E. 325Gates, P. 441Gaudig, H. 324, 326Gauger, J.-D. 32Gaus, D. 541Gay, P. 327Gebauer, G. 60Gebauer, K. 773Gebhardt, E. 496Gehltomholt, E. 831Gehring, P. 390Gehrmann, A. 501Geiling, U. 527Geiser, C. 702, 706f.Geiss, I. 721Geißler, R. 534Gellert, U. 531Gembris, H. 502George, C. 786, 789Georgens, J. D. 264Georgi, V. 208Gerhardt, V. 314Gerstenmaier, J. 488Geuen, H. 501, 502Geyer, C. 720, 725f.Gfrereis, H. 298Giddens, A. 774, 803, 806, 813f.,
816Giddings, F. H. 145f.Gieryn, T. F. 34Giesecke, H. 40, 801Giesinger, J. 643f.Giessen, H. 91Girard, G. 893Gladasch, U. 478Gleyse, J. 376Glöckel, H. 116, 118Glöckel, O. 323, 328ff.Gloger-Tippelt, G. 788Gniewosz, B. 23Goetz, T. 417Gogolin, I. 40, 45, 204, 856Gold, A. 91ff.Goldhaber, D. D. 208, 859Goldin, G. 461Gollwitzer, M. 702, 706Gomolla, M. 524, 533, 536, 855,
871Gonschorek, G. 407Gonzalez, E. J. 418Göppel, R. 262
Gordon, F. M. 443Gößling, H. J. 389Götz, M. 552Grabbe, H. 857Grant, W. P. 162Granzer, D. 501Gräsel, C. 23Graßhoff, G. 805Graumann, O. 524, 527Gray, C. 79f.Gray, J. 79f.Greenberg, M. T. 789Greiling, J. Ch. 264Grenner, K. 550Griesbach, H. 89, 92ff., 103, 105Grigutsch, S. 426, 443Grill, K. 653Grillich, L. 91Grisay, A. 496Grittner, F. 532Grob, U. 463Groethuysen, B. 667Grunberg, A. 362Grunder, H.-U. 109, 280, 529Grundmann, G. 779Gruntz-Stoll, J. 382Gruschka, A. 6, 13f., 16, 223,
762Guldimann, T. 442Gumbrecht, H.-U. 298Günder, R. 827Gunnar, M. 787Günther, U. 515Guppy, N. 778Gut, A. 529Gutmann, A. 608Gutzwiller-Helfenfinger, E. 23
Ha, K. N. 535Habermas, J. 9, 342, 845, 851Hächler, St. 880Hacker, H. 552Häcker, T. 524Hackl, B. 371, 374Haertel, G. D. 187Hafeneger, B. 310, 527, 825,
828, 830, 831Hafner, H. 442Hafström, M. 302Hagedorn, J. 532, 534Hagemeister, C. 708Halbheer, U. 480Haldane, S. A. 509Halder, V. 340Halik, T. 46Hall, G. S. 161Hall, S. 719f., 727Halm, D. 858
Hamburger, F. 2Hanfstingl, B. 696, 699, 702, 713Hänsel, D. 242, 244, 250, 252f.,
256f., 262f., 272Hanselmann, H. 262, 266f., 269,
271Hansen, D. 359Hansen, K. P. 215Hansen-Schaberg, I. 324f.Hansot, E. 162Harazd, B. 857Hargreaves, L. 213Harrison, C. 679f.Hart, L. C. 461, 472Harten, H.-C. 242f.Hartig, J. 508, 510f., 706Hartinger, A. 441, 532Hartmann, M. 773, 775, 813f.,
818f.Hartwig, L. 829f.Harwood, R. 855Hascher, T. 494, 498, 812Hattie, J. A. 186, 696Hauenschild, H. 110Haug, S. 42f.Haug, V. 229Haupt, S. 720, 723Hawelka, B. 441Healy, M. 451Heath, A. 855Heath, C. 460Hecht, M. 804Heese, G. 270Hegel, G. W. F. 303ff., 310, 312,
314f., 358, 607, 637f.Hehlmann, W. 116, 118Heid, H. 6, 9ff., 15Heide, D. 727Heilmann, Th. 726Heim, H. 775Heimann, P. 112Heinrich, M. 816Heintz, B. 816f.Heinze, A. 855Heinzel, F. 527Heise, E. 702Heitmeyer, W. 310, 825Helfferlich, C. 528Héliot, L. 360Heller, D. 702Heller, K. 531Heller, Th. 264ff.Helmke, A. 223, 478, 511, 555Helsper, W. 237, 295, 525, 530,
534, 800, 802Henkenborg, P. 310Henning, C. 651Hensen, G. 829f.
14
Herbart, J. F. 234, 236, 776Herbert, M. 40Herder, J. G. 393, 777Hericks, U. 116, 501Hering, S. 831Herman, M. R. 857Hermanns, F. 723Herrera, T. A. 169Herrle, M. 57Herrlitz, H.-G. 110Herrmann, T. 60Herrmann, U. 324, 725Herwartz-Emden, L. 855Herzig, B. 154Herzmann, P. 529Herzog, W. 110ff., 141, 176, 184,
187, 189, 225, 334, 642ff.,649, 653
Heublein, U. 89ff., 93ff., 102,106
Hiebert, J. 493Higgins, A. 443Hill, H. C. 493Hiller, C. 248f., 252, 254Hintz, D. 116, 118Hinz, A. 525, 534Hinz, R. 525, 879Hirschauer, S. 227Hirtenlehner, H. 813Hlebowitsh, P. S. 161, 173Hobbes, Th. 668Höblich, D. 805Höck, M. 249Hofer, B. 416Hofer, R. 762Hoffmann-Lange, U. 778Hofmann, V. 793, 795Hofmann, W. 246, 249, 252, 257Hofstetter, R. 278Hogan, M. 379Hogrefe, J. 229Höhler, J. 510Hohmann, M. 44Höhne, T. 207, 816Hollinger, D. A. 153Hollstein, O. 229Holmes, M. 376Holzinger, M. 296Holzkamp, K. 217Honneth, A. 303, 307ff., 315f.,
636f., 645, 727Hopmann, S. T. 170Hopper, K. 146Hopper, W. J. 146Horkheimer, M. 619Horlacher, R. 877, 881Hörmann, G. 290, 394Hormel, U. 45
Horn, K.-P. 111, 242Hornstein, W. 851Horvath, J. A. 443Hosenfeld, I. 511Hoyningen-Süess, U. 267, 271Hradil, S. 61Hsieh, F.-J. 483Huber, F. 82f.Huf, C. 524, 530, 533Hügli, A. 112, 649Hull, D. L. 34Huls, E. 858Humboldt, W. von 16, 346,
393ff., 777Hümmer, A.-M. 531Hummrich, M. 531Hünersdorf, B. 56Huron, D. 505Hurrelmann, K. 778Huschke-Rhein, R. 341, 343,
345ff., 351, 840Hüsemann, D. 82Husserl, E. 617Hüther, G. 773Hutzsch, C. 89Hylla, E. 144Hyman, R. T. 121
Idel, T.-S. 223Illeris, K. 292Inglis, D. 376Ipfling, H.-J. 116, 118
Jacob-Ebbinghaus, L. 702Jacobsen, T. 793, 795Jahnke-Klein, S. 531Jank, W. 502Janssens, F. J. G. 74, 80Jantzen, W. 247, 271Jeltsch, B. 270Jones, A. 374Jordan, A.-K. 500, 517Jornitz, S. 676Jude, N. 508, 706Judge, T. A. 702Jullien, M. A. 891Jung, C. G. 824Jurczyk, K. 55
Kaddor, L. 727Kade, J. 225, 227, 232, 545Kagan, D. M. 443Kahl, R. 346Kähler, D. 502Kahraman, B. 857Kaiser, G. 415, 419, 422, 424,
443, 461, 463f., 467, 476f.,494ff.
Kallen, H. M. 179Kalpaka, A. 44Kalthoff, H. 227, 230, 530f.Kampshoff, M. 524Kane, R. 460f., 472Kant, I. 236, 293f., 389, 607f.,
611ff., 627, 635, 637f., 645,650, 661, 668f., 776
Kao, G. 855Kaplan, D. 496Kaplan, N. 792Kappeler, M. 829ff.Käppner, J. 728Karakas, N. 208Karakaşoğlu, Y. 44, 208Karsen, F. 323ff.Karsten, S. 74Kassebaum, U. 789f.Kauder, P. 37, 287, 734Keiner, E. 111, 293Kelek, N. 720, 724Kelle, H. 523Kelle, U. 209Kelly, A. 530Kenk, M. 493, 501Kerns, K. 789f.Kerst, Ch. 291Keuffer, J. 529Keune, M. 82Keupp, H. 773Key, E. 71, 324f., 776Kidd, B. 143, 152, 155Kiel, E. 132, 699Kieserling, A. 226Kilian, J. 331King, I. 151f.King, V. 2Kiper, H. 527Kitayama, S. 435Kittler, F. 380Klafki, W. 395, 524Klagsbrun, M. 788, 792Klass, T. N. 667Klauer, K. J. 529Kleickmann, T. 441Klenowski, V. 79Kleve, H. 343Kliebard, H. M. 121, 141, 152,
160, 172f.Klieme, E 1, 13, 139f., 169, 223,
419, 424f., 492f., 496, 500f.Kluge, S. 209, 212Klusmann, U. 424, 436, 702Kneer, G. 344Knigge, J. 500ff., 504, 506, 511Knoblich, G. 857Knoche, N. 514Knoll, M. 143, 152, 280
15
Koch, E. 70Koch, J. J. 443, 461Koenig, M. 29, 34Kogan, M. 79Kohlberg, L. 58, 838, 845Kohler, B. 724Kokemohr, R. 16f., 398Kolb, M. 725Kolbe, F.-U. 223, 530Kolinsky, E. 858Kolland, F. 90ff., 103Koller, H.-C. 2f., 6, 10, 16f., 391,
398f., 816Köller, O. 501Kollmann, St. 676Kölsch, S. 504Köngeter, S. 804König, J. 419, 476f., 480, 483,
485ff., 495f.König, L. 788König, R. 845Konrad, F.-M. 324Kopka, A. 209Köppel, R. 724Körner, I. 525Körner, W. 290Korte, H. 61f.Koselleck, R. 321Kötters, K. 779Kotthoff, H.-G. 69f., 72, 81ff.Kraft, V. 285, 292, 295, 297Krais, B. 60Krämer, A. 857Kramer, R.-T. 409Krampen, G. 209Krampf, A. 254Krappmann, L. 58Krattenmacher, S. 419, 460, 495Kratzmann, J. 855, 859f.Kraul, M. 110Kraus, A. 371Kraus, J. 32Krawitz, R. 116, 118, 123Kreitz, R. 903Krempel, L. 880Krempkow, R. 818Kreutz, G. 504Kreye, A. 727Kridel, C. 161Krinninger, D. 55, 57Kristen, C. 858Kristeva, J. 383Kröner, S. 702Krüger, H.-H. 17, 285, 289Krüger-Potratz, M. 40, 44f.Krumenacker, F.-J. 828Krummheuer, G. 223Kruse, B. 110
Krüsken, J. 856, 858Kucharz, D. 524Kuckartz, U. 115Kuhlmann, E. 804Kuhn, C. 480Kuhn, M. 859, 871Kuhn, T. S. 349Kullik, A. 789Kulm, G. 424Künsting, J. 696ff., 703, 706,
714f.Künzli, R. 142Kunter, M. 223, 236f., 415, 422,
424, 436, 441, 455, 463, 466,477, 493, 696f., 702
Kupfer, A. 813Kussau, J. 814, 818
Labaree, D. F. 144Lacan, J. 659Laclau, E. 668Ladenthin, V. 32Lagemann, E. C. 144, 189Lähnemann, J. 40, 47f.Lambrecht, M. 82Landrock, U. 818Lang, E. 532Lange, A. 55, 61Lange, E. B. 505Lange, H. 76Lange, W. 47Langeheine, R. 428Langness, A. 778Larossa, J. 359Latour, B. 362, 365Lave, J. 462Le Tendre, G. K. 493Leahey, T. H. 184Learmonth, J. 80Leder, G. C. 416, 441, 472Lee, B. P. H. 443Lee, Ch. B. 435Lefort, C. 660, 668Lehberger, R. 525Lehmann, A. C. 500, 502Lehmann, L. 442Lehmann, R. H. 424, 443, 463ff.,
467, 477, 494, 524Lehmann-Wermser, A. 500ff.Lehrke, M. 524Leigh, R. A. 677ff.Leimgruber, S. 46Leiprecht, R. 44Lenger, F. 880Lenzen, D. 348, 738, 746Lepa, S. 89, 91Lepper, M. 298Lepsius, M. R. 813, 816
Lesanovsky, W. 324Leschinsky, A. 1, 76, 837Lesemann, G. 246, 257Leu, H. R. 553Leuchter, M. 463Leung, F. K. S. 435f.Leutner, D. 493, 501, 529Leven, I. 778Levinas, E. 303, 306f., 534Levine, J. M. 444Lévi-Strauss, C. 390Lewin, K. 89f., 92ff., 103, 400Leyendecker, B. 855Liebau, E. 23, 27, 60Liebenwein, S. 60f.Liepelt, K. 880Liessmann, K.-P. 2, 8Lind, D. 514Lindemann, G. 224f., 227Lindemann, H. 344Linke, A. 723Lipowsky, F. 696ff., 703, 714f.Litt, Th. 776Llinares, S. 417Lloyd, G. M. 443Loch, W. 294Locke, J. 625, 630, 644Loef, M. 426Lohmann, V. 25Lortie, D. C. 460Los, W. 878Loveless, T. 778Löw, R. 286Löwisch, D. J. 851Löwith, K. 844Lübbe, H. 286Lübcke, P. 112Lubke, G. H. 707Luckmann, T. 231f., 533Lüders, C. 209Lüders, J. 16f., 390Lüders, M. 55, 109, 121, 223,
225, 492, 501Lüdtke, O. 466, 702Luginbuhl, R. 81Luhmann, N. 111, 121, 156,
223ff., 229, 235, 237, 263f.,291, 334, 341f., 344f., 347ff.,541f., 545, 548, 644, 646,650, 770, 774, 799, 803, 806,813f., 816, 825, 842
Lundahl, C. 168Lundgreen, P. 394Lüsebrink, I. 461Lutz, H. 44
Maag Merki, K. 82, 898MacCallum, G. M. 645
16
Macintyre Latta, M. 371MacIntyre, A. 612Macke, G. 110, 287, 749Maden, M. 79Maeder, Ch. 56Maeße, H. 246, 257Maier, M. S. 528,759Maier, U. 478Main, M. 786Makropoulos, M. 296Malke-Sträter, K. 737Malone, J. 443Mandl, H. 488Mangelsdorf, S. 787Mannheim, K. 206Marcoen, A. 791Maritzen, N. 70Marks, J. 648, 652Markula, P. 374Markus, H. R. 435Marotzki, W. 16f.Marquard, O. 296Marsh, H. W. 706f.Martin, M. O. 418Marx, K. 627, 843Mason, J. 441Mason, L. 417Masschelein, J. 354, 368, 371Massey, W. F. 778Matheson, K. 857Matthes, E. 135Matthews, P. 79Maturana, H. R. 346Maurer, S. 824, 826May, J. F. 264Mayer, K. U. 1Mayer-Smith, J. 441, 460Mayr, J. 478, 696, 699, 702, 713,
715Mayring, P. 212, 861McClelland, D. C. 147McConnell, B. 71McEachern, J.-A. E. 677ff.McElvany, N. 441, 463McGushin, E. 355McIntyre, J. 492McKown, C. 857, 871McLaren, P. 376McWilliam, E. 371Mead, G. H. 307f., 331Meadmore, D. 371Mebert, C. J. 872Mecheril, P. 207, 535Mecherill, P. 310Mehan, H. 121Meier, M. 533Mellenbergh, G. J. 477Mennicken, H. 816
Merian, A. 893Merkens, H. 6, 8, 23, 130Merkle, J. A. 153Merleau-Ponty, M. 62, 314, 378,
398, 617, 621f.Merten, R. 112, 736Mertes, K. 832Meseth, W. 223, 229, 237Meux, M. O. 121Meyer, K. 900Meyer, M. A. 525Meyer, M. 773Meyer-Drawe, K. 62, 312,
314ff., 393, 397, 400, 816Michel, I. 677, 680f., 689Micus-Loos, Ch. 302Miles, S. 721Mill, J. St. 611f.Miller, B. J. 706Miller, G. A. 183Miller, S. 527Miller, T. 342, 345Mintrop, H. 818Misik, R. 728Mittelstraß, J. 112Möckel, A. 246, 248ff., 252,
254ff., 262f.Mol, A. 366Molenaar, P. C. M. , 702Mollenhauer, K. 61, 359Möller, J. 494, 696, 698, 704, 707Montada, L. 58Montaigne, M. de 625, 630Montandon, J. 892Montesquieu 625f.Moon, B. 441, 460Moor, P. 271Morrison, S. J. 504Moser, V. 262ff., 270, 272Mouffe, C. 668Mount, M. K. 702Müller, A. 3f., 40Müller, B. 56Müller, C. 416, 455, 461Müller, F. H. 699Müller, H.-P. 846Müller, H.-R. 1, 4, 55ff., 61Müller, T. 150, 816Müller-Fohrbrodt, G. 461Müller-Wieland, M. 879Mullis, I. V. S. 418Münch, R. 178, 817Münch, W. 323ff.Münder, J. 544Müssig, S. 42Muthén, B. O. 428, 706f.Muthén, L. K. 706Myschker, N. 246
Nachmias, M. 787Nassehi, A. 226f., 344Nath, A. 542, 545Natorp, P. 327Nauck, B. 855Neckel, S. 720, 726Neirich, U. 242Neiwert, P. 82Nespor, J. 443Neubauer, W. 784, 789Neuhouser, F. 652Neumann, D. 826Neumann, S. 2Neumann, U. 204Neuweg, G. H. 714Newton, D. P. 79Niehoff, U. 525Nieke, W. 6, 23, 40, 45, 49Niemeyer, C. 830Niesel, R. 856, 871Niessen, A. 500, 502f.Nietzsche, F. 398, 616Nipkow, K. E. 40, 47f.Nique, Ch. 878Nohl, A.-M. 16f., 45Nohl, H. 264, 316, 324, 776,
800f., 831Nölle, K. 702Nothdurft, W. 303Null, J. W. 143, 163Nunner-Winkler, G. 231Nylund, K. L. 428, 707
O’Farrell, C. 371O’Hagan, T. 650, 652Oelfken, T. 325Oelkers, J. 121, 140, 152, 159,
231f., 237, 244, 324, 331,343ff., 349, 417, 478, 501,642ff., 648, 654, 660, 825,831
Oerter, R. 504Oevermann, U. 773, 803Ofenbach 110Offe, C. 773, 808Ogus, A. 642Olafson, L. 435Oppenheimer, C. 879Ormston, M. 79, 80Oser, F. 415, 417f., 441ff., 445,
446, 463f., 467, 478, 494,497
Osterwalder, F. 327, 329, 331,893
Oswald, H. 58Oswald, M. E. 773Oswalt, V. 523Otto, B. 323, 326, 328
17
Otto, G. 112Otto, H.-U. 55, 544, 746Ouston, J. 79, 80Owens, D. T. 169
Paine, L. 483Pajares, M. F. 416, 422, 443,
455f.Palentien, C. 527Pallat, L. 264, 324Pant, H. A. 82Pape, P. 257Parritz, R. 787Parsons, T. 223, 226, 802f.Pascal, B. 614, 627Passeron, J.-C. 60, 399Pastor, D. A. 706Pattison, M. F. A. 162Pauli, C. 223, 416, 442f., 461,
463Pechar, H. 816Peek, R. 513Pehkonen, E. 472Peng-Keller, S. 816Périsset Bagnoud, D. 442Perkins, D. M. 872Perner, J. 788Persky, H. R. 502Pestalozzi, J. H. 189, 308, 638,
777, 877ff., 891ff.Petermann, F. 789, 807Peters, M. 371, 373Peters, R. S. 373Petersen, J. 16Peterson, P. L. 426Petrat, G. 545Petrina, S. 181Peukert, D. J. K. 845Peukert, H. 16Pfadenhauer, M. 802, 804Pfaff, N. 770, 772, 777, 779Pham, K. 727Philibert, N. 302Philipp, R. A. 443Piaget, J. 58, 838Pintrich, P. R. 416Plake, K. 342Plessner, H. 381, 617, 621Pocock, J. G. A. 322f., 329, 335Poenitsch, A. 7Pohlenz, P. 93Pohlmann, B. 696ff., 704, 707Pohlmann, S. 857Pohlmann-Rother, S. 855Pole, C. 213Pollak, G. 775Pongratz, L. A. 346Pongratz, L. 6, 23
Pop, R. 726Popham, W. J. 185ff.Porter, Th. M. 816Pörzgen, B. 208Postlethwaite, T. N. 155Power, C. 443f.Pozzer-Ardenghi, L. 379Prange, K. 59, 286, 294, 297,
316, 336Prédal, R. 365Preisendörfer, P. 802Prengel, A. 310ff., 314f., 525,
527, 534Prenzel, M. 417Pressey, S. L. 178, 180ff., 183f.,
187Pribesh, S. 859Pribram, K. H. 183Pritsch, S. 390Prochaska, M. 706Proske, M. 223, 225, 228f., 234,
237Prosser, Ch. 160Protz, S. 112Przybilla, O. 727
Quante, M. 645, 651
Raatz, U. 426, 443Rabenstein, K. 223, 529Rabinow, P. 366Radtke, F.-O. 223, 228f., 237,
524, 536, 545, 855, 871Raftery, J. R. 161Raider-Roth, M. B. 779Raithel, J. 394Rancière, J. 357, 365Rang, M. 667, 683Rapple, B. 140Rasbash, J. 451Rasch, B. 448Rauch, W. 706Raudenbush, S. W. 466Rauin, U. 478Rauschenbach, T. 1, 289, 291,
544, 553, 744, 746Ravitch, D. 149, 154, 160f., 188Rawls, J. 627, 638Reckwitz, A. 226, 535Redl, F. 831Reh, S. 223, 525, 530Rehle, C. 532Rehmann, J. 727Reich, S. 858Reichenbach, R. 6, 308, 397,
607, 642, 651, 816, 820Reichertz, J. 209Reimann, R. 33
Reinders, H. 23Reinhard, W. 880Reinhardt, S. 207Reinhold, G. 775Reiss, K. 855Reissert, R. 92Renz, A. 46Resnick, L. B. 444Ressler, P. 837Retelsdorf, J. 702Reusser, K. 140, 159, 223, 416,
442f., 461ff., 472, 480, 501Reyer, J. 543, 551f.Reynders, B. 363Rhodes, J. E. 702Riccaboni, A. 817Rice, J. M. 148ff., 152f., 155Richard, G. 722Richardson, P. W. 697f., 701,
703, 713Richardson, V. 424, 461, 464Richert, P. 76Richter, C. 501Richter, M. 55Richter, R. 398Ricken, N. 310, 312ff., 359, 391,
393f., 396f., 816Ricœur, P. 57, 302, 313ff., 317Ridgeway, D. 788Riechelmann, C. 725Rieger-Ladich, M. 347, 391Rihm, T. 524Rimmele, R. 417Rindermann, H. 729Rink, S. 42Riou, J. 880Rippel, Ph. 618f.Rissland, B. 382Rittelmeyer, C. 378Ritzi, C. 23, 689Robespierre 636Robinson, F. P. 181Robitzsch, A. 466Roeder, P. M. 37, 109, 292Rogers, C. 346f.Rohlfs, C. 527Rohloff, H. 743Rohmann, E. 784, 789Röhner, C. 2, 7, 23, 293Rolff, H.-G. 219Rolle, C. 501, 504f., 513, 515Romey, S. 257Rorty, R. 373Rose, N. 366, 816Rosenberg, R. L. 346Rosenow, E. 643f.Rosenthal, L. 80Rösken, B. 461
18
Rossbach, H.-G. 550Rost, D. 729Rost, J. 509Roth, H. J. 204Roth, H. 23Roth, L. 116, 118Roth, W. M. 379Rothgerber, H. 856, 861, 870Rothland, M. 110, 287, 492f.,
697, 702, 714Rotter, C. 204Rouet, J. F. 416Rousseau, J.-J. 314, 331, 393,
607ff., 611ff., 625ff., 640ff.,652ff., 658ff., 676ff., 683ff.,687ff., 776
Rowan, B. 493Rudnick, M. 247Rudolph, C. W. 858Ruhloff, J. 10, 32, 608f.Ruisinger, M. M. 880Ruitenberg, C. 355Rürup, M. 69Rustemeyer, D. 295Rutschky, K. 831
Saake, I. 227Saar, M. 391Said, E. 728Sammons, P. 79Sandene, B. A. 502Sander, N. 89Sandermann, P. 2Sandfuchs, U. 525Sandretto, S. 460Sarasin, P. 721Sarrazin, Th. 720ff.Sauer, L. 43Sauer, M. 858Scanlon, M. 80Scapens, R. W. 817Scarry, E. 384Schaal, G. 812Schaarschmidt, U. 702Schaarschuch, A. 2, 7, 23, 293Schaefers, C. 553f.Schäfer, A. 16, 359, 389, 399,
643, 658, 661f., 666, 759,770, 776, 801, 814
Schäfer-Walkmann, S. 804Schaper, N. 480Schauenburg, B. 857Scheef, S. Y. 343f.Schefczyk, M. 646Scheffler, I. 322, 348Scheibe, W. 800f.Scheler, M. 614f.Schepker, R. 858
Scherr, A. 45, 310Scheuerl, H. 654Scheunpflug, A. 225Schieder, R. 42Schiefele, U. 700, 702, 714Schiele, S. 232Schier, M. 55Schiffler, H. 676Schiller, F. 612Schimank, U. 78, 542, 545f.,
818Schindler, G. 92f.Schipper, M. 789Schiro, M. St. 141, 148Schirrmacher, F. 725f., 728Schleiffer, R. 826, 828Schlensog, S. 47Schluchter, W. 844f.Schluß, H. 2, 6Schmaderer, F. O. 839Schmelzer, R. 90Schmid, C. 412, 778Schmidt, B. 6, 8, 10, 483Schmidt, M. G. 608Schmidt, W. H. 424Schmitt, S. 720Schmitz, B. 23Schmitz, G. 479Schmitz, H. 617f., 621Schneewind, K. A. 60Schneider, H. 232Schneider, R. 136Schneider, S. 407Schneider, W. 534Schneider, W.-L. 231Schnell, H. 72Schnell, M. W. 307Schober, B. 33Schoefs, V. 791Schoenfeld, A. H. 422, 435Schofield, J. W. 857, 871Scholand, B. 531Scholz, A. 708Schömer, F. 61Schönebaum, H. 879Schorr, K.-E. 235, 291Schramm, A. 112ff., 120, 123Schraw, G. 435Schreck, B. 816Schreiber, J. 89Schriber, S. 268ff.Schröder, H. 118Schröder-Gronostay, M. 89, 94f.,
103ff.Schrödter, M. 55Schroeder, J. 522Schröger, E. 505Schubarth, W. 478, 480
Schuch, J. 244Schuler, H. 706Schulte, K. 479f., 487Schultes, H. 723Schultheiss, K. 288Schultz, T. 858Schulz, W. 112, 496Schulze, E. 268Schulze, T. 774, 779Schulzeck, U. 110Schümer, G. 204Schumpeter, J. A. 837f., 841ff.,
852Schupp, J. 815Schütze, F. 803, 808Schwarz, P. 723Schwarzer, R. 479Schweer, M. K. W. 780, 804f.,
812ff.Schweitzer, F. 529Schwerdt, U. 525Schwerendt, M. 242Schwindt, K. 417Segeritz, M. 855Seibert, N. 109Seidel, A. 478Seidel, T. 417, 714Seidel, V. 25Seifert, A. 477, 480, 488Seifried, J. 441, 443Seitter, W. 227Selman, R. 58Selz, O. 324Semenova, E. 294Semler, C. 722Sezgin, H. 727Shapiro, S. B. 379Shavelson, R. 714Shaw, M. 79, 80Sheets-Johnstone, M. 371, 378Shen, C. 496Shevlin, M. 80Shilling, C. 373Shils, E. 223Shmueli-Goetz, Y. 788Shuell, T. J. 187, 188Shulman, L. S. 424, 426, 455f.,
493, 498Siep, L. 304ff.Sievers, I. 858Silber, K. 879Simmel, G. 770, 774, 803, 812,
819Simmen, M. 116Simon, H. A. 184Simons, M. 354, 368, 371Singer, E. 779Siu, M. K. 424
19
Skinner, B. F. 178, 181ff., 187,189
Skinner, Q. 322f., 329Slater, H. 71Sliwka, A. 407Sloterdijk, P. 346, 721, 727f.Smith, A. 614Smith, B. O. 121Smith, F. L. 121Smith, L. D. 189Snedden, D. 143, 151, 154, 160Soboczynski, A. 720Soëtard, M. 608f., 630Solomon, J. 786, 789Somm, I. 720Sommer, D. 89ff.Soro, R. 441Sowder, J. T. 456Spaemann, R. 286, 609Spangenberg, H. 91Sparka, A. 75Speck, K. 478Spencer, S. J. 857, 871Spiel, C. 33, 702Spielrein, S. N. 824Spies, C. 298Spies, K. 702Spiess, C. 91, 92Spiewak, M. 720, 728Spinoza, B. de 631Spitz, R. A. 773Spitzner, F. 858Spranger, E. 608Sprietsma, M. 858Sroka, W. 72Sroufe, L. A. 788Stäheli, U. 228Stanat, P. 187, 855Standaert, R. 69Stanulla, I. 828, 831Starobinski, J. 648Staub, F. C. 417, 422, 441, 443Staub-Bernasconi, S. 345, 347Steele, C. M. 857Steiner-Khamsi, G. 171Steinfeld, T. 720, 727Steinherr, E. 699Steinmann, S. 417f., 441, 494,
497Steinvorth, U. 612Stern, E. 417, 422, 441, 443, 726Sternberg, R. J. 443Stettner, U. 644Stevenson, Ch. L. 144Stichs, A. 42Stichweh, R. 34, 111, 289ff., 545Stigler, J. 493Stinson, S. 377
Stöcker, H. 524Stoffel, A. M. 270Stoffer, T. H. 504f.Stojanov, K. 310ff., 314f.Stollorz, V. 724, 729Stolurow, L. 178, 184ff.Störk-Biber, C. 804Strasser, U. 269Straub, J. 303Streblow, L. 702Stricker, M. 294Strobel-Eisele, G. 297, 341ff.Ströhlein, G. 90, 92Strømsø, H. I. 416Stroß, A. 111Strulik, T. 814Stubbe, T. C. 76Stuber, M. 880Sturm, T. 524Sturma, D. 645Su, H. 55Suhl, U. 415, 417f., 422, 465,
494f.Sunderman, G. 818Sünkel, W. 294Sünker, H. 2, 7, 23, 293Sunstein, C. R. 640, 647f.Symes, C. 371Szydlik, M. 61Szymenderski, P. 55
Tabachnick, B. R. 442Tachtsoglou, S. 480, 487Tam, H. P. 496Target, M. 788Tatto, M. T. 424, 426, 428, 443,
445, 447, 463, 478, 482f.Tautz, M. 40Taylor, C. 303Taylor, F. W. 141, 146, 149,
155f., 159ff., 165, 168, 171,176
Teasley, S. D. 444Tenbruck, F. H. 840, 844, 845Tenorth, H.-E. 6, 8ff., 13ff., 36,
40, 111, 232, 236, 242ff.,264, 272, 289, 295, 322,343ff., 349, 390, 394f., 548,640f., 644f., 647, 649f., 735,775f.
Teo, T. 435Terhart, E. 3, 14, 22, 25, 31, 109,
477, 492f., 549, 820Tervooren, A. 523, 529Tetsuro, W. 620Tettenborn, A. 23Teubert, W. 723Thaler, R. H. 640, 647f.
Thiel, F. 89, 91, 111, 546Thies, B. 805, 812Thomas, A. 699Thomas, M. 149Thompson, A. G. 443, 455Thompson, B. 145f.Thompson, C. 359, 366, 759Thompson, J. S. 855Thorndike, E. L. 164, 177f., 187,
189Tiedemann, J. 530Tiefel, S. 770, 778, 799, 804, 807Tietze, W. 550Tillmann, K.-J. 523f., 744, 746Tinsner, K. 93Tippelt, R. 6, 8, 10, 23, 744, 746,
775Todd, S. 354Todorov, T. 303Tomasello, M. 58Tönjes, B. 702Topcu, Ö. 725, 727f.Törner, G. 426, 443, 461, 472Tornow, K. 244, 253f., 256Toscano, J. M. 442Toulmin, S. 34Trautmann, M. 525, 529, 757Trautwein, U. 466, 702Trechsel, F. 893Treibel, A. 61Treml, A. K. 839Trezzini, B. 880Tries, H. 804Tröhler, D. 110, 244, 328, 330f.,
547, 877f., 881, 886Trommer, L. 1Trösch, L. 442Trout, J. D. 647f.Tulard, J. 879Tulodziecki, G. 154Tuomela, R. 444Tyack, D. B. 144, 160f.Tyler, R. W. 161, 171f.Tyrrell, R. W. 173
Uçar, B. 48Uhlig, C. 325f.Ulrich, B. 720, 725, 727ff.
van Ackeren, I. 69, 71ff.van Boom, W. 642van den Berg, K. 298van der Gaer, E. 496van der Slik, F. 856van Heerden, J. 477Vandekerckhove, L. 383Vanderstraeten, R. 233Varela, F. J. 346, 618
20
Velden, M. 726Vermeulen, H. 855Verschueren, K. 791Verstraeten, M. 363Vieluf, S. 424f., 493, 496Vincenti, L. 629Virilio, P. 621Visscher, A. J. 70, 79, 81Vlieghe, J. 371Voelkle, M. C. 89Vogt, J. 501Vollmer, A. 816von Bonstetten, C. V. 893von der Groeben, A. 525, 529von Dohnanyi, K. 720, 724von Düring, E. 264ff.von Eye, A. 702von Graevenitz, G. 296von Hartmann, E. 615von Hentig, H. 393, 609, 645,
648, 681von Kayserlingk, L. 880von Kopp, B. 816von Olberg, H.-J. 135von Prondczynsky, A. 13, 287,
329von Rosenberg, F. 16von Saldern, M. 524Voß, G. 55Vossler, O. 667
Wagenblass, S. 806, 826Wagener, M. 524Wagner, G. 815Wagner, P. 33Wagner, T. 727Wagner, W. 466, 508Walberg, H. J. 178, 186f.Waldenfels, B. 62, 315, 399f.,
621ff.Waldow, F. 139, 141, 159, 168,
171f.Walgenbach, K. 207, 529, 533Wall, S. 786Wallerstein, I. 851Walser, M. 355Walter, O. 855Walter, S. 643Walthes, R. 525Walton, G. M. 857, 871Walz, D. 815Wang, W.-C. 510Wank, J. 90Watermann, R. 479, 778Waters, E. 786Watson, J. B. 178ff., 182ff., 186f.Watt, H. M. G. 696, 698, 701,
703, 713
Webber, S. 784Webbink, D. 81Weber, M. 213, 531, 533, 837f.,
841f., 844ff., 850, 852Weck, M. 91f.Weegen, M. 208Wehrlin, J. 443Weiler, H. 6, 14Weinert, F. E. 147, 415, 422f.,
441, 502Weinfield, N. 788ff.Weingardt, M. 812, 815Weingart, P. 111Weinmann, U. 271Weinstein, C. S. 460Weinstein, R. S. 857, 871Weinstein, T. 187Weishaupt, H. 110, 291, 744, 746Weiß, B. 812Weiß, S. 699, 713Weisser, J. 324Welch, W. W. 186Welter, N. 244, 769f., 772, 777Wenger, E. 462Wenning, N. 522, 532Weps, B. 209Wertheimer, M. 178West, C. 530, 532Westermann, R. 702Westhoff, K. 708Wetz, F.-J. 296White, R. 643, 647Wideen, M. 441, 460f.Widorski, D. 444Wiegand, A. 248, 252, 254ff.Wiegmann, U. 23, 244Wierth, A. 725Wigger, L. 6f., 16f.Wilberschied, L. 208Wilcox, B. 79, 80Wildermann, J. 720Wilke, H. 547, 552Wilkins, J. L. M. 441Willems, K. 524, 530Wilson, M. 416, 509, 510Wimmer, M. 6, 23, 295, 359Winkeler, R. 676Winkler, M. 828Winkley, D. 80Winne, P. H. 416Winnicott, D. W. 308Winterhager, M. 111Wischer, B. 523ff., 529, 531,
533, 757Wissinger, J. 492Witte, E. 391, 393f.Wittgenstein, L. W. 355Witz, M. 116
Witzel, A. 212Wolf, K. 827Wolf, M. 43Wolff, M. 825, 832ff.Wölfingseder, M. 725Wolfisberg, C. 264, 268ff.Wolter, A. 291Wolter, S. C. 697Worbs, S. 855Worchel, S. 856, 861, 870Wu, M. 509, 513Wu, Z. 424Wudtke, H. 61Wulf, C. 59Wurster, S. 82f.
Yağmurlu, B. 855Young, I. M. 377Young, J. W. 701
Zaborowski, K. U. 533Zedler, P. 8, 11, 28, 549Zeichner, K. M. 442Zelenko, M. 787Zeller, M. 770, 778, 799, 807Zhu, Y. 435Ziebertz, H.-G. 40, 46Ziegler, A. 531Zierer, K. 132, 409, 765, 817Zimmer, G. 282Zimmer, H. 242f.Zimmerman, D. H. 530Zinn, H. 487Zirfas, J. 59f.Zlatkin-Troitschanskaia, O. 480Züchner, I. 291Zulauf Logoz, M. 770, 773, 784,
791Zurbriggen, E. 407Zurn, C. F. 304Zymek, B. 110, 171
58. Beiheft
Abels, K. 161Addison, J. 74Adorno, Th. W. 213Alkemeyer, Th. 124Allhoff, F. 72Apel, F. 126Apostolidès, J.-M. 98Arendt, H. 125Ariès, P. 98, 188Armstrong, D. 218Atkinson, P. 108Aubry, C. 153
21
Baacke, D. 110, 192f., 195Bachelard, G. 181Bachmann-Medick, D. 17Baker, E. 140Bal, M. 21f.Balzarini, R. 98, 100Bamert, T. 194Bartels, H.-P. 113f.Bartoshuk, L. M. 77f.Baudrillard, J. 8, 22, 106, 125Baumfelder, C. F. G. 141Baur, A. 188, 191Baur, G. 37Bausinger, H. 15f.Beaudry, M. C. 15Becchi, E. 92, 93Becker, H. 152Becker, P. 153Bell, A. 136, 138f., 141ff., 145,
147Bellinger, A. 18Benjamin, W. 7, 202, 213Bennett, T. 18Berg, C. 152Berg, M. 224f., 232Berger, A. A. 15Bernfeld, S. 234Bernheim, E. 21Bestor, T. C. 26Betts, P. 23Bierlaire, F. 101Bischoff, D. 18Blaschka, L. 11, 200, 204ff., 215Blaschka, R. 11, 204ff., 209f.,
215Bloch, E. 7Blumenberg, H. 126Bodei, R. 7, 100Böhme, H. 18Böhm, G. 126Böhm, W. 108Bohnsack, F. 111Bollig, S. 11, 168f., 218f., 224,
234Bologna, G. 97Bölsche, W. 208Borges, J. L. 7Bosche, A. 152Bourdieu, P. 19f., 174, 186,
193ff.Brass, J. 76Braudel, F. 164Breidenstein, G. 172Brenner, G. 109Bringéus, N.-A. 16Brodsky, O. 51ff.Brodsky, R. 52Brown, B. 18
Brümer, F. 207Bucher, T. 187Bülck, H. 154Burke, C. 10, 26
Cagnolati, A. 101Camden, W. 34Campbell, A. D. 142f.Canetti, E. 129f.Cantauw, C. 18Carderera, M. 145Carile, P. 93Caron, A. H. 92Caronia, L. 92Carspecken, P. F. 74Caruso, M. 11, 136, 143, 148Casale, R. 7, 164Cassirer, E. 174Cavallo, G. 125Cesalpino, A. 33Chanet, J.-F. 92Chartier, R. 92, 125Chervel, A. 92Chittolini, G. 96Cogitore, I. 93Comte, A. 153f., 156ff.Cook, D. T. 195Corsaro, W. A. 179Craik, J. 193Cramer, D. 109Crane, T. 72Crisinel, A.-S. 78Csikszentmihalyi, M. 19, 125Cuban, L. 137, 163Currie, J. 38, 41, 42
Dahlberg, G. 170Dant, T. 15, 50Darwin, Ch. R. 202, 214Daston, L. 21f., 126, 129, 209f.,
212ff.Daum, A. W. 203Dávila, P. 100de Certeau, M. 126, 129, 187de Coninck-Smith, N. 10Decroly, O. 59f.De Giorgi, F. 92de Grazia, V. 25de Iturzaeta, J. F. 144de Jong, A. 23Dekker, J. J. H. 164Demers, P. 44Denney, R. 186, 192Depaepe, M. 11, 50f., 57, 59ff.De Vroede, M. 55D’hoker, M. 58Díaz Manzanares, J. 143f., 146Dickens, Ch. 35
Dickie, G. 68Dodd, G. 35Donzelot, J. 76Dörpfeld, F. W. 152Dotzler, B. J. 35Drieschner, E. 169Droysen, J. G. 21Durchleuchter, R. 108f., 120Durkheim, E. 9
Eberspächer, M. 17Ecker, G. 25Edler von Keess, St. 39Edwards, R. 223Eggers, C. 141, 144Eigensinn 185Elias, N. 8, 124, 126, 192Elschenbroich, D. 170Emmison, M. 108Engels, E.-M. 202Engels, F. 153, 155f.Erhard, L. 134Escolano Benito, A. 100
Fahlenbrach, K. 195Farné, R. 100Fendler, L. 66Fenner, A. 160Fenwick, T. 223Ferrari Alfano, M. 98Ferrari, M. 11, 12, 92f., 95ff.,
100f.Ferry, L. 68Firpo, L. 96Flasch, K. 86Flitner, A. 151Foisil, M. 98Förster, C. 25Forsthoff, E. 164Forty, A. 23Foucault, M. 22, 67, 76, 101,
185ff., 190, 196, 218Fougère, B. 71Fourier, Ch. 155Frank, M. C. 202, 215Freud, S. 74Freyer, H. 157f.Fritzsche, B. 172Frohschammer, J. 45f.Froschauer, U. 108Fthenakis, W. E. 169Führ, Ch. 105Fuhr, Th. 203Furck, C.-L. 105Furno, M. 101
Gallison, P. 126, 129Garfinkel, H. 174
22
Garin, E. 93, 94Gass-Bolm, T. 105Gehlen, A. 186Geiss, M. 11, 151, 161Gell, A. 17, 213Georgescu, V. 187Gesner, C. 33Giedion, S. 22Giel, K. 25Giordano, L. 95Gisbert, K. 170Glazer, N. 186, 192Gockel, B. 202Godenzi, L. 191Gombrich, E. H. 97Goodale, G. L. 209f., 212Goyet, F. 93Graf Blücher, V. 193f.Grandière, M. 36Grandini, M. 98Grenner, K. 169Griesmeier, J. 159Gröger, H. 212Grosvenor, I. 105f.Grube, N. 185, 191, 196Gutman, M. 10
Haas, S. 153, 164Habermas, T. 19Häder, S. 11, 200Haeckel, E. 205f., 209, 212, 215Hahn, H.-P. 107Halévi, R. 93Hall, N. 138Hamilton Smith, M. 98Hamlin, D. D. 10Hamm, B. 161Hammersley, M. 108Hansen, H. 141, 144Happel, J. 58, 60Hartmann, A. 18Hauschild, Th. 202Hauser, A. 19, 20Hautala, S. 99Heese, T. 24Heidegger, M. 7, 84f., 173f., 176,
178f.Heider, F. 173Heinemann, M. 163Hellekamps, S. 191Helsper, W. 109Hengerer, M. 153, 164Herbart, J. F. 86Herman, F. 11, 50ff.Hermann, T. 191, 196Hess, V. 222Heubach, F. W. 20, 125, 128f.Hicks, D. 15
Hirschauer, S. 174, 223f.Hitzler, R. 187, 192Hnilica, S. 51, 55, 62Hochbruck, W. 24Höffer-Mehlmer, M. 219Hoffmann-Ocon, A. 152, 163Hofmann, M. 57Hofmeister, G. 206Hogan, D. 147Höher, P. 18Honig, M.-S. 168Horn, K. P. 105Howes, D. 74Hume, D. 72f.Hungerland, B. 218f.Hunter, I. 147
Idel, T.-S. 172Iremonger, F. 139
Jacob, T. 77Janko, J. 204Jellinek, G. 77Jenkins, D. 21Joos, A. 161Jordan, S. 14Jost, S. C. 15, 18Joyce, P. 18Julia, D. 92, 100
Kant, I. 32, 36, 67f., 72f.Karnick, R. 87Karrer, Ph. J. 39Katona, G. 195Kaul, H. 111f.Kelle, H. 11, 218, 224, 226, 233,
235Keller-Drescher, L. 18f., 23Keller, G. 190Kelsen, H. 154, 158Kemnitz, H. 105Kerschensteiner, G. 14, 24, 82Kimmich, D. 202Klaus, A. 218Kliebard, H. M. 68, 152Kluchert, G. 105Knappett, C. 17Kneer, G. 173, 223Knorr-Cetina, K. 19, 221Koch, C. A. L. 39Kohl, K.-H. 18Konersmann, R. 126, 134König, G. M. 7f., 10, 14, 16, 18,
20, 23, 50, 107, 125, 128Korff, G. 17, 21, 24Koring, B. 203Korsmeyer, C. 66, 68, 74f.Koselleck, R. 22, 185
Köstering, S. 203Köstlin, K. 16Kraft, V. 84, 203Kretschmann, C. 210Kretschmer, M. 191Krieger, D. J. 18Kuhn, Th. S. 58
Labaree, D. F. 68, 71Lachmund, J. 222Lancaster, J. 136, 139ff., 147Landwehr, A. 188, 190Langeveld, M. J. 129Latour, B. 8, 17f., 106f., 137,
153, 173, 222ff.Lawless, H. 70f.Lawn, M. 105f.Lecoq, A.-M. 100Leibniz, G. W. 90Lenin, V. I. 153ff.Leo, G. E. 188Le Roy de Gomberville, M. 99Leuschner, A. 109Liedtke, M. 109, 114Liegle, L. 169f.Lingkost, A. 109Link, J.-W. 108Lippmann, W. 191Locke, J. 43f., 90Lubkin, G. 95Lucco, M. 96Luciani, G. 93Ludwig, A. 15Ludwig, H. 193Luhmann, N. 164, 170, 172
Maase, K. 193Macdonald, S. 23Mahlke, K. 202Malafouris, L. 17Marcus, G. E. 26Marin, L. 98Markwart, O. 188f.Marrou, H. I. 67Marsh, H. 139Martin, J. 141Marx, K. 154, 156Maset, P. 114Mauss, M. 9McDaniel, J. T. 143McWilliam, E. 76Mead, G. H. 173Medick, H. 188Meechan, Ch. 206Meiners, U. 18Mentges, G. 25Mersch, D. 24Meyer-Drawe, K. 125, 171
23
Meyer, J. 93Meyer, S. 18Micotti Gazzotti, S. 98Mietzner, U. 108, 225Miklautz, E. 9Mohrmann, R.-E. 25Moles, A. A. 19Mollenhauer, K. 24, 200Möller, J. C. 138f., 145f.Monroe, D. 70, 72Morandi, M. 101Moreno Martinez, P. L. 51Morf, H. 151Mr. H. 141Müller, Th. 55, 58f.Münch, M. C. 187, 190f.Murphy, C. 20Musner, L. 16Musolff, H.-U. 191
Naya, L. M. 100Neese, C. 152Neugebauer, W. 162Neumann, S. 11, 168Nicole, D. 141Niederbacher, A. 187Niederer, J. 188, 197Niepelt, M. 205, 207Niesel, M. 192Nipperdey, Th. 210, 214Noelle, E. 193f.Nohl, A.-M. 9, 18, 168f.Nünning, A. 14Nyhart, L. K. 210
Oelkers, J. 10, 32, 164, 190Oelkers, N. 235Oggenfuss, P. 194Olson, R. J. M. 51Ortheil, H.-J. 124, 127ff.Ortlepp, A. 20Ott, M. 234Owen, R. 155
Paldi, C. 139, 141Parmentier, M. 214Pazzaglia, L. 92Pazzini, K.-J. 171Pearson, J. D. 140Peirce, Ch. S. 86Pépin, J. 78Peters, H. 145f.Peters, U. 208, 212Petroski, H. 34Petter, F. 39, 40Petzold, E. 190f., 203Pilarczyk, U. 108, 225Pirker, Th. 155
Plessner, H. 192Ponce, W. 136Potthoff, W. 152Pozzi, G. 96, 97Prange, K. 9, 11, 24, 81, 83, 85,
203Preda, A. 18, 50Priem, K. 7, 11, 25, 124Priestley, J. 35Probyn, E. 76Puliga, D. 99
Querrien, A. 147f.Quignon, Mme. 140
Rabenstein, K. 172Raithelhuber, E. 17Ramsay, W. 142Reh, S. 11, 105Reigart, J. F. 140Reiling, H. 205ff., 209f., 215Reilly, P. L. 51Rein, W. 152Renson, R. 58Reuter, L. R. 109Rheinberger, H.-J. 18f., 215,
222Ribbat, C. 20Richter, St. 205Rieger-Ladich, M. 181Riesman, D. 186, 192, 195Rilke, R. M. 7Ritter, J. 201Ritzi, C. 108ff.Rochberg-Halton, E. 19Roche, D. 17Rode, J. 39Roeder, P.-M. 151, 154Roggero, M. 92Rollet, C. 221Rose, G. 108Roßbach, H.-G. 169Rossi-Wilcox, S. M. 209Roßler, G. 15Rousseau, J.-J. 32, 84, 100f.Ruge, W. 155Ruppert, W. 8, 20, 106Rustemeyer, D. 163
Sahlins, M. 125Saint-Simon, C.-H. de 153,
155f.Sandgruber, R. 18Sarasin, P. 190f.Schäfer, G. E. 169f.Schapp, W. 85, 125Scharfe, M. 16Schatzki, Th. R. 106f., 221
Scheibe, W. 111Schelsky, H. 105, 109, 134,
191f., 195Schiller, F. 190Schleiden, M. J. 210Schlereth, Th. J. 20Schmalenbach, H. 8, 19Schmid, M. 219Schmidtchen, G. 193f.Schmidt, F. W. V. 44Schmidt, K. 168Schmitt, H. 108Schmutzler, R. 212Schnalke, T. 21Schneider, R. 55, 58f.Schneller, H. 193Scholz, J. 11, 105Scholz, S. 25Schoning, B. 51Schorr, K.-E. 170Schrage, D. 18Schreiber, J.-Ph. 57Schroer, M. 223Schulze, F. E. 206f., 215Schulz-Schaeffer, I. 223, 234Schuster, K.-M. 169Schüttpelz, E. 223Schwarb, U. 196Seehaus, R. 11, 218, 226, 235Seelig, T. 18Segre, C. 93Seidelmann, K. 111Semprini, A. 92Sennett, R. 81f., 84Shaffer, M. J. 71f.Shepherd, R. 51Sidel, J. 77Siegfried, D. 193Signorini, R. 96Simmel, G. 7, 9Simonetta, M. 95Simon, F. 11, 50f., 59f.Skopec, M. 212Smith, D. 221Smith, P. 108Soentgen, J. 19f.Sørensen, E. 172, 224Spanger, J. 160Spence, C. 78Spranger, E. 82f., 152Stahel, U. 18Stieve, C. 169, 171, 181Stolnitz, J. 68Stone, H. 77Strasser, S. 20Stratmann, H. 188, 191Strobel, R. 115Styra, P. 193
24
Sünkel, W. 82f.Süßlin, W. 194Sweeney, K. W. 67
Tafoya, M. 69te Heesen, A. 15, 215Tenorth, H.-E. 105, 162Tietze, W. 169Timm, E. 25Tobin, W. 137Tolleneer, J. 58Tosch, F. 108Treml, A. K. 202Trevisani, F. 96Trischler, H. 21Tröger, W. 193Tronchot, R. R. 140Tschofen, B. 15Tschopp, S. S. 108Tschurenev, J. 138Tugendhat, E. 125Turin, L. 69Turmel, A. 220f.Tyack, D. 137, 159, 163
van Brabant, W. 58van Dülmen, R. 188Van Gorp, A. 11, 50f., 59van Laak, D. 15van Ussel, J. M. W. 58Veblen, Th. 186, 194Veit, U. 20Verdier, J. 36Villaume, P. 36, 38Viñao, A. 50Vogt, C. 45, 46Vollborn, M. 187Volpilhac-Auger, C. 93, 101von Ciriacy-Wantrup, K. 34von Hayek, F. A. 156ff.von Krosigk, R. 153von Rohden, R. 152von Sallwürk, E. 152, 161f.von Savigny, E. 221von Stein, L. 154von Türk, W. 189
Wagner, M. 40f.Weber-Kellermann, I. 188, 191Weser, A. 192
Whitehead, A. N. 172Whitehouse, D. 206Wiegmann, K. 15, 207Wiesemann, J. 172Wildt, M. 186Williams, J. 145Williams, R. 16, 127Wilson, F. R. 84Windmüller, S. 20Wolff, S. 221, 224f.Wolgast, H. 151Woods, A. T. 78Wozniak, R. H. 68Wunder, B. 163Wuttke, H. 108Wyneken, G. 152Wynn, S. G. 71
Yates, F. A. 99
Zerrenner, C. Ch. G. 145Ziehe, T. 105Zizek, S. 120Zuccoli, F. 100