Zasady oceniania z geografii.

1. Sposoby sprawdzania i zasady oceniania osiągnięć uczniów.

Do obiektywnej oceny pracy i postępów ucznia w szkole pomogą mi stopnie szkolne wyrażone cyframi w skali od 1-6, które uczeń może otrzymać podlegając niektórym z następujących form sprawdzania:- odpowiedź ustna,- odpowiedź przy mapie,- konturówka,- sprawdzian,- test,- praca w grupie,- zadanie domowe,- portvolio,- projekty,- obserwacja pracy na zajęciach terenowych/ wycieczkach,- obserwacja pracy ucznia w klasie,- ćwiczenia/ karty pracy/praca z tekstem źródłowym.

Forma sprawdzania

Częstotliwość w semestrze

Zakres Zasady przeprowadzania

Ocena

Odpowiedź ustna. bez ograniczeń trzy ostatnie tematy

bez zapowiedzi precyzja wypowiedzi, poprawność językowa, poprawność merytoryczna, wyczerpanie zagadnienia, puenta wypowiedzi1-6

Odpowiedź przy mapie.

bez ograniczeń wskazany przez nauczyciela, zgodny z realizowanym w danym roku materiałem

bez zapowiedzi 1-6

Konturówka bez ograniczeń wskazany przez nauczyciela, zgodny z realizowanym w danym roku materiałem

bez zapowiedzi 1-6

Sprawdzian / Sprawdzian on-line

po zrealizowanymdziale

materiał obejmujący cały dział

zapowiedziany tydzień przed terminem

1-6

Test w zależności od potrzeby

materiał wskazanyprzez nauczyciela

termin określa nauczyciel

1-6

Praca w grupie. bez ograniczeń materiał/zadanie wskazany(e) przeznauczyciela

1-6podział pracy, sposoby podejmowania decyzji, współdziałanie w grupie, postawa podczas pracy, forma prezentacji wyników

Zadanie domowe. możliwe po każdejlekcji

dotyczące danej lekcji lub wyprzedzające

zapis w dzienniku 1-6

Portvolio/Projekt 1 ustalony pomiędzy uczniem i nauczycielem

zapis w dzienniku 1-6zgodność z tematem, logicznyukład pracy, poprawność językowa i merytoryczna, przygotowanie bibliografii, estetyka pracy

Obserwacja pracy na zajęciach terenowych i wycieczkach.

po zajęciach terenowych, wycieczce

zgodny z celem zajęć, przewidywanymi osiągnięciami ucznia

podczas zajęć terenowych/ wycieczki

1-6umiejętność sporządzania notatki, wyników badań, wykonania schematów, modeli, opracowań, określania relacji między elementami środowiska czy zebrania informacji

Obserwacja pracy ucznia w klasie.

możliwe na każdejlekcji

zgodny z celem zajęć, przewidywanymi osiągnięciami ucznia

bieżąca praca na lekcji

1-6umiejętność sporządzania notatki, wykonania zadań schematów, modeli, opracowań, określania relacji między elementami środowiska czy zebrania

informacji,odpowiedzi na zadane pytania

Ćwiczenia/karty pracy/praca z tekstem źródłowym.

możliwa na każdejlekcji

zgodny z celem zajęć, przewidywanymi osiągnięciami ucznia,np. odczytywanie i analizowanie danych statystycznych, treści map lub literatury

bieżąca praca na lekcji

1-6

II Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów.

1.Zapis w dzienniku elektronicznym.2.Prace uczniów dostępne do wglądu u nauczyciela.3. Przy każdej ocenie w dzienniku elektronicznym jest wpis określający rodzaj aktywności ucznia, zakres materiału i forma sprawdzianu.4.Przy każdej pracy sprawdzającej stopień opanowania wiadomości i umiejętności, nauczyciel wskazuje ustnie uczniom ich osiągnięcia i braki. 5.W indywidualnych kontaktach z rodzicami (opiekunami), nauczyciel wskazuje ustnie osiągnięcia i braki ucznia oraz możliwości uzyskania pomocy i sposoby poprawienia oceny.6. Informacja o grożącej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej jest przekazywana zgodnie ze Statutem Szkoły Podstawowej w Otorowie.

III Sposoby poprawiania ocen.1.Uczeń może poprawić każdą ocenę w terminie wyznaczonym przez nauczyciela.W sytuacjach wyjątkowych jak np. choroba, inna usprawiedliwiona nieobecność w szkole termin ten może ulec wydłużeniu.2.Prace pisemne poprawiane są również w formie pisemnej (indywidualne przypadki ustnie), odpowiedzi -ustnie.3. Sprawdziany są obowiązkowe- nieobecni uczniowie piszą w terminie ustalonym z nauczycielem.4. Poprawione prace ucznia oddawane są w terminie do dwóch tygodni.

Klasa VWymagania na poszczególne oceny.

I. Mapa PolskiOcena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

-wyjaśnia znaczenie terminów : mapa, skala, legenda mapy-wymienia rodzaje skali-wymienia elementy mapy

-odczytuje skalę mapy-odczytuje za pomocą legendyznaki kartograficzne z mapy-stosuje legendę mapy do odczytywania informacji

-rozpoznaje na mapie znaki punktowe, liniowe i powierzchniowe-rysuje podziałkę liniową-przekształca skalę liczbową na mianowaną i liniową

-wyjaśnia dlaczego każda mapa ma skalę-wyjaśnia związek międzyskalą mapy a wielkością przedstawianych obszarów

-uzasadnia dlaczego każda mapa ma skalę

-oblicza odległość w terenie za pomocą skali mianowanej odczytanej z legendy mapy

-oblicza odległość w terenie samodzielnie zmieniając skalęz liczbowej na mianowaną

-oblicza odległość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej

-oblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowej

-oblicza odległość na mapie znając odległość w terenie

-wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna wysokość względna-odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapie-podaje nazwy barw stosowanych namapach hipsometrycznych

-oblicza wysokość względną-odczytuje informacje z mapy poziomicowej

-wyjaśnia jak powstaje mapa poziomicowa

-rozpoznaje wielkie formyukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej

-przedstawia widoczne na mapie hipsometrycznej różnice między obszarami nizinnymi, wyżynnymi a obszarami górskimi

-wymienia różne rodzaje map-odczytuje informacje z planu miasta

-wyszukuje w atlasie mapy o różnej treści

-wyjaśnia różnice między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazową-przedstawia sposoby

-analizuje treść mapy turystycznej i planu miasta-czyta treść mapy lub

-omawia zastosowanie map cyfrowych

orientowania mapy w terenie

planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego

II. Krajobrazy Polski.

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

-wyjaśnia znaczenie terminu krajobraz-wymienia składniki krajobrazu

-podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazem kulturowym-wskazuje pasy rzeźby terenu na mapie Polski

-omawia cechy poszczególnych pasów rzeźby terenu

-porównuje rzeźbę terenu poszczególnych pasów

-prezentuje wybrany przez siebie krajobraz

-proponuje przykłady zmian w zagospodarowaniu terenu wokół szkoły

-określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski

-opisuje cechy krajobrazu najbliższej okolicy

-dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego piękna oraz ładu i estetyki zagospodarowania oraz proponuje zmiany w jego zagospodarowaniu

-prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły

-wskazuje położenie pasa pobrzeży na mapie Polski-opisuje świat roślin i zwierząt Wybrzeża Słowińskiego

-przedstawia na podstawie ilustracji główne cechy krajobrazu nadmorskiego-wymienia największe miasta lezące na Wybrzeżu Słowińskim i wskazuje je na mapie Polski

-opisuje wpływ wody i wiatru na krajobraz nadmorski-przedstawia zagospodarowanie terenu Wybrzeża Słowińskiego

-omawia na podstawie ilustracji etapy powstawania jeziora przybrzeżnego-opisuje obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża

-opisuje zajęcia ludności terenów nadmorskich

Słowińskiego oraz wskazuje je na mapie Polski

-wskazuje na mapie Polski położeniePojezierza Mazurskiego-odczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskim

-wymienia atrakcje turystyczne Pojezierza Mazurskiego

-przedstawia główne cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego

-omawia znaczenie turystyki w regionie

-przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz Pojezierzy

-wskazuje na mapie Polski pas NizinŚrodkowopolskich oraz położenie Niziny Mazowieckiej-odszukuje na mapie największe miasta Niziny Mazowieckiej

-wskazuje na mapie regionu Kampinoski Park Narodowy

-opisuje główne cechy krajobrazu nizinnego,-opisuje cechy krajobrazu rolniczego na Nizinie Mazowieckiej

-opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckie

-wymienia inne atrakcjeturystyczne regionu

-określa położenie Warszawy na mapie Polski,-rozpoznaje na ilustracjach najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy

-opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego

-omawia charakter zabudowy Warszawy

-opisuje sieć komunikacyjną Warszawy

-planuje wycieczkę po Warszawie na podstawie planu miasta

-wskazuje na mapie Polski położeniepasa Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską-wskazuje na mapie największe miasta Wyżyny Śląskiej

-przedstawia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej-omawia znaczenie węgla kamiennego w dziejach wyżyny Śląskiej

-przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie wyżyny powstałe w wyniku działalności człowieka

-charakteryzuje życie i zwyczaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej

-omawia atrakcje turystyczne Szlaku Zabytków Techniki

-wskazuje na mapie Polski położenieWyżyny Lubelskiej-wymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiej

-przedstawia główne cechy krajobrazu Wyżyny Lubelskiej-przedstawia rolnicze zagospodarowanie Wyżyny Lubelskiej

-omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych

-omawia czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej

-opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej

-wskazuje na mapie Polski położenie -omawia cechy krajobrazu na -opisuje rzeźbę krasową i -wymienia i rozpoznaje na -charakteryzuje

Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

podstawie ilustracji formy krasowe na podstawie ilustracji-opisuje Szlak Orlich Gniazd

podstawie ilustracji charakterystyczne dla regionu gatunki roślin i zwierząt

dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskie

-wskazuje na mapie Polski położeniepasa gór oraz Tatr-wskazuje na mapie najwyższy szczyt Tatr-omawia cechy pogody w górach-opisuje na podstawie ilustracji piętrowość roślinną w Tatrach

-prezentuje na mapie podział Tatr na Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie-omawia cechy krajobrazu wysokogórskiego-omawia różnice w krajobrazie Tatr Wysokich i Zachodnich

-opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego-wymienia zabytki architektury ludowej w Zakopanym i innych miastach Podhala

-omawia zajęcia i zwyczaje mieszkańców Podhala

-uzasadnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr

III. Lądy i oceany.

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

-wymienia nazwy kontynentów i oceanów, wskazuje je na globusie i mapie świata-wskazuje główne kierunki geograficzne na globusie-wskazuje na globusie i mapie światadowolny południk i równoleżnik

-wyjaśnia co to jest siatka geograficzna i kartograficzna

-określa położenie kontynentów i oceanów względem równika i południka zerowego

-porównuje na podstawie diagramów słupkowych powierzchnie kontynentów i oceanów

-wyjaśnia dlaczego Antarktyda jest kontynentem a Arktyka nie

-wymienia największych odkrywców-podaje przyczyny odkryć geograficznych

-wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy Marca Polo-wskazuje akweny morskie natrasach pierwszych wypraw

-opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba-przedstawia znaczenie wypraw geograficznych

-opisuje podróże odkrywcze XVII-XIXw.

-opisuje podróże i odkrycia geograficzne XXw.

geograficznych

IV. Krajobrazy świata.

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

-wyjaśnia znaczenie terminów:pogoda i klimat-wymienia składniki pogody-wymienia elementy klimatogramu

-wyjaśnia różnice pomiędzy pogodą a klimatem

-analizuje klimatogramy -oblicza średnią roczną temperaturę powietrza, różnicę miedzy średnią temperaturą powietrza w najcieplejszym i najzimniejszym miesiącu roku oraz roczną sumę opadów

-przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza iopadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map klimatycznych

-wymienia na podstawie mapy strefyklimatyczne na Ziemi-wymienia kryteria wydzielania strefkrajobrazowych-podaje nazwy stref krajobrazowych

-przedstawia czynniki kształtujące klimat

-przedstawia na podstawieilustracji układ stref krajobrazowych na półkulipółnocnej

-porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimaciemorskim i kontynentalnym

-omawia wpływ działalności człowieka na krajobrazy Ziemi

-wskazuje na mapie świata obszar występowania strefy wilgotnych lasów równikowych, lasów liściastych i mieszanych-rozpoznaje na ilustracji rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych, liściastych i mieszanych

-charakteryzuje świat roślin i zwierząt wilgotnych lasów równikowych, liściastych i mieszanych-opisuje na podstawie ilustracji warstwy wilgotnego lasu równikowego-opisuje warstwową budowę lasów liściastych i mieszanych

-omawia klimat strefy wilgotnych lasów równikowych, liściastych imieszanych na podstawie map klimatycznych i klimatogramów

-opisuje życie mieszkańców strefy lasówliściastych i mieszanych

-porównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi na podstawie ilustracji i tabeli

-wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step, preria, pampa

-charakteryzuje świat roślin i zwierząt stepów

-omawia na podstawie klimatogramu cechy

-omawia zajęcia mieszkańców strefy

-przedstawia główne cechy i porównuje

-wskazuje na mapie świata strefy występowania sawann i stepów-rozpoznaje na ilustracjach rośliny i zwierzęta typowe dla sawann i stepów

charakterystyczne klimatu strefy sawann i stepów

sawann i stepów krajobrazy sawann i stepów na podstawie ilustracji i tabeli

-wyjaśnia znaczenie terminu pustynia-wskazuje na mapie świata obszary występowania pustyń gorących i lodowych-rozpoznaje na ilustracjach charakterystyczne rośliny i zwierzętapustyń gorących i lodowych

-wymienia największe pustynie świata i wskazuje je na mapie-charakteryzuje na podstawie ilustracji świat zwierząt Arktyki i Antarktyki oraz pustyń gorących-omawia na podstawie klimatogramu cechy charakterystyczne klimatu pustyń gorących i lodowych

-opisuje rzeźbę terenu pustyń gorących

-omawia życie mieszkańców w strefie pustyń lodowych

-porównuje strefę pustyń gorących ze strefą pustyń lodowych na podstawie ilustracji itabeli

-wskazuje na mapie europy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym-rozpoznaje na podstawie ilustracji charakterystyczne gatunki roślin i zwierząt-wymienia główne gatunki roślin uprawnych

-charakteryzuje świat roślin i zwierząt strefy śródziemnomorskiej-omawia na podstawie klimatogramu klimat strefy śródziemnomorskiej-

-omawia cechy krajobrazuśródziemnego

-podaje przykłady charakterystycznego budownictwa strefy śródziemnomorskie-uzasadnia atrakcyjność turystyczną strefy śródziemnomorskiej, przywołuje przykłady

-prezentuje życie mieszkańców strefy śródziemnomorskiej

-wyjaśnia znaczenie terminów: tundra, tajga-wskazuje na mapie świata położeniestrefy tajgi i tundry-rozpoznaje na podstawie ilustracji gatunki roślin i zwierząt tajgi i tundry

-charakteryzuje na podstawie klimatogramu klimat tundry i tajgi-wyjaśnia znaczenie terminu wieloletnia zmarzlina

-omawia świat roślin i zwierząt w tajdze i tundrze

-porównuje krajobrazy w strefie tajgi i tundry-opisuje budownictwo na obszarze tajgi

-przedstawia zajęcia mieszkańców tajgi orazsposoby gospodarowania na tymterenie

-wskazuje na mapie świata -charakteryzuje zmienność -omawia cechy krajobrazu -porównuje strefy -przedstawia życie i

najwyższe łańcuchy górskie , w tym Himalaje-wymienia formy rzeźby wysokogórskiej

warunków klimatycznych w Himalajach-charakteryzuje piętra roślinności w Himalajach na podstawie ilustracji

wysokogórskiego krajobrazowe na Ziemi i piętra roślinności w górach

zajęcia ludności zamieszkującej Himalaje

klasa VIIWymagania programowe na poszczególne oceny.

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4) celujący (1+2+3+4+5)

-wymienia źródła wiedzy geograficznej,

- odszukuje informacje w różnych źródłach wiedzy geograficznej,

-podaje wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu

-wyjaśnia różnice pomiędzy elipsoidą a geoidą

-omawia zastosowanie wiedzy geograficznej w życiu

-wskazuje południki i równoleżniki na globusie i mapie,- podaje cechy siatki geograficznej

- odczytuje szerokość geograficzną : biegunów, kół podbiegunowych, zwrotników , równika

- odczytuje współrzędne geograficzne wybranych punktów z globusa, mapy

- wskazuje punkty na globusie, mapie po współrzędnych geograficznych

-omawia wykorzystanie współrzędnych w życiu,

-podaje przykłady zastosowania współrzędnych geograficznych przez człowieka,-poprawnie stosuje pojęcia szerokość i długość geograficzna

-odczytuje współrzędne geograficzne punktów na mapie,-wyznacza w terenie współrzędne dowolnych punktów,-podaje zasady działania i wykorzystania odbiornika GPS

-oblicza odległość na mapie między dwoma punktami ( rozciągłość południkowa),-oblicza odległość na mapie między dwoma punktami ( rozciągłość równoleżnikowa)

-wyjaśnia wpływ rozciągłości południkowej na warunki życia i gospodarowania człowieka

-wyjaśnia wpływ rozciągłości równoleżnikowej na warunki życia i gospodarowania człowieka,-oblicza odległość(rozciągłość) między dwoma punktami na mapie

- wymienia elementy mapy, - wymienia rodzaje skal, -szereguje skale od -posługuje się skalą, - wyjaśnia różnice

- podaje cechy siatki kartograficznej

- zamienia skale największej do najmniejszej,- podaje przykłady zastosowania map

(oblicza) pomiędzy siatką geograficzną a kartograficzną

- przedstawia skalę w postaci mianowanej i liniowej

- posługuje się skalą do obliczania odległości w terenie,

- posługuje się skalą do obliczania odległości na mapie na podstawie odległościw terenie

- oblicza skalę mapy na podstawie odległości miedzy punktami na mapie i w terenie

- oblicza powierzchnię w skali

-wskazuje na mapie poziomice, odczytuje wartości wysokości bezwzględnych,- wymienia metody przedstawiania zjawisk na mapach

-oblicza wysokość względną pomiędzy dwoma punktami namapie,- odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod

-omawia sposoby przedstawiania rzeźby na mapie,-przedstawia podział map ze względu na treść, skalę i przeznaczenie

- analizuje rzeźbę na podstawie mapy poziomicowej,

-omawia zastosowanie map

II. Środowisko przyrodnicze Polski.

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4) celujący (1+2+3+4+5)

- wskazuje Polskę na mapie fizycznej i politycznej,- wymienia i wskazuje sąsiadów Polski

- wymienia nazwy półkul, na których leży Polska,- wskazuje na mapie punkty najdalej wysunięte na północ, południe, wschód i zachód,-wskazuje na mapie przebieg granic Polski ( w tym wód wewnętrznych)

- opisuje przebieg granic Polski,- odczytuje położenie matematyczno -geograficzne wybranych punktów i obszarów na mapie Polski

- omawia pozytywne i negatywne cechy położenia Polski,

wyjaśnia konsekwencjerozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski

-odczytuje z mapy nazwy strukturgeologicznych Polski,

- odczytuje z tabeli stratygraficznej nazwę ery/okresu kiedy występowały ruchy górotwórcze

- wskazuje na mapie zasięg poszczególnych struktur,

-wykazuje związek pomiędzy strukturą geologiczną obszaru Polski/ Europy a krajobrazem,

-omawia zagrożenia wynikające z budowy geologicznej

- wymienia typy gór -rozróżnia poszczególne typy gór,- podaje przykłady poszczególnych typów gór w Polsce

- wskazuje na mapie Polski i Europy poszczególne typy gór,- rozpoznaje je po opisach i nailustracjach

-wykazuje związek pomiędzy występowaniem ruchówgórotwórczych a ukształtowaniem powierzchni Polski

- omawia cechy krajobrazu poszczególnych gór

-rozumie pojęcia : glacjał, integlacjał, krajobraz młodoglacjalny, staroglacjalny

- podaje nazwy zasięgu zlodowaceń na obszarze Polski-podaje cechy krajobrazu polodowcowego

- wskazuje na mapie zasięg trzech zlodowaceń,-opisuje formy polodowcowe na podstawie schematu

-wykazuje związek pomiędzy zlodowaceniem w Europie/Polsce a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski.

-charakteryzuje proces powstawania lodowców

-wymienia pasy ukształtowania powierzchni Polski-odczytuje z mapy nazwy krain geograficznych wchodzących w skład poszczególnych pasów rzeźby,

- wskazuje pasy ukształtowania powierzchni Polski na mapie,-na podstawie dostępnych źródeł wyjaśnia nazwę „ Niż Polski”- wskazuje na mapie krainy geograficzne Polski

-omawia cechy rzeźby terenu Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej Polski, krzywej hipsograficznej

- wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski

-przedstawia wpływ ruchów górotwórczych izlodowaceń w Europie na ukształtowanie powierzchni

-odczytuje z mapy nazwy surowców występujących w Polsce

-wskazuje surowce występujące w najbliższej okolicy,-dokonuje podziału surowców mineralnych

-podaje przykłady wykorzystania surowców,

-omawia znaczenie gospodarcze surowców

- opisuje/wskazuje rozmieszczenie surowców na mapie

-realizuje zadanie projektowe -realizuje zadanie projektowe -realizuje zadanie projektowe -realizuje zadanie projektowe

-odczytuje z klimatogramów informacje o rozkładzie

- wymienia czynniki kształtujące klimat Polski,

-omawia masy powietrza napływające na obszar Polski,

-przedstawia główne cechy pogody

-omawia wpływ głównych mas

temperatur powietrza i opadach atmosferycznych,- podaje nazwę strefy klimatycznej Polski

- opisuje jak poszczególne czynniki wpływają na klimat Polski

kształtowanej przez poszczególne masy powietrza,- prezentuje główne czynniki kształtujące klimat Polski na tle klimatów Europy

powietrza na klimat Polski

- wyjaśnia wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport, turystykę,- podaje przykłady wiatrów lokalnych w Polsce

-wymienia przeważające kierunki wiatru,-opisuje rozkład temperatur powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce na podstawie map tematycznych,

-charakteryzuje wiatry w Polsce,-oblicza amplitudę temperatury powietrza,- opisuje uwarunkowania wiatrów lokalnych w Polsce

- oblicza średnią roczna temperaturę powietrza

-wyjaśnia czym jest okres wegetacyjny i omawia jego zróżnicowanie na obszarze Polski

- wyjaśnia znaczenie terminów: system rzeczny, dorzecze, przepływ, reźim rzeczny(zasilanie), rodzaje ,-wymienia rodzaje zasilania

-wskazuje Wisłę, Odrę i jej dopływy na mapie,- wskazuje główne rzeki Europy na mapie,-rozpoznaje typy ujść rzeki,- omawia znaczenie gospodarcze wód powierzchniowych

-opisuje cechy sieci hydrograficznej Polski( w tymjeziora)-opisuje deltę Wisły

-porównuje Wisłę i Odręz wybranymi systemamirzecznymi Europy,

- charakteryzuje przepływy wybranych rzek

-wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, tarasa zalewowa, sztuczny zbiornik wodny

-opisuje zjawisko powodzi,-przedstawia przyczyny powodzi,

-wskazuje rozmieszczenie największych zbiorników retencyjnych na mapie Polski,-analizuje i porównuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej

-wskazuje obszary zagrożone powodzią w Polsce na mapie ogólnogeograficznej Polski,-określa wpływ obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników na występowanie i skutki powodzi

- wskazuje Bałtyk na mapie -przedstawia cechy środowiska -przedstawia rzeźbotwórczą -charakteryzuje -podaje źródła

Europy,-podaje przykłady państw leżących nad Bałtykiem

przyrodniczego Bałtyku na podstawie mapy tematycznej,- wskazuje na mapie największe miasta Polski położone nad Bałtykiem (5),

działalność morza,-określa wpływ walorów przyrodniczych Pobrzeża Bałtyku na rozwój turystyki,-rozpoznaje typy wybrzeży

temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata

zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego

- wyjaśnia pojęcia : gleba, profil glebowy,-wymienia czynniki glebotwórcze

-odczytuje z mapy tematycznejnazwy gleb występujących w Polsce,- wymienia czynniki glebotwórcze

-wyróżnia najważniejsze cechy gleb (brunatnej, bielicowej, czarnoziemu, mad,rędzin

- przedstawia rozmieszczenie gleb na obszarze Polski na podstawie mapy gleb,

-ocenia przydatność rolniczą wymienionych gleb

- wymienia główne rodzaje lasóww Polsce,

-rozróżnia główne rodzaje lasów w Polsce( na podstawie ilustracji lub w terenie),

-opisuje typy zbiorowisk leśnych w Polsce,-omawia wskaźnik lesistości w Polsce na podstawie danychstatystycznych

-wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnikalesistości w Polsce

-omawia cechy charakterystyczne lasówpołożonych najbliżej szkoły

III. Ludność i urbanizacja w Polsce.

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4) celujący (1+2+3+4+5)

-wskazuje Polskę i jej sąsiadów na mapie Europy,- podaje nazwę województwa, w którym mieszka i wskazuje je na mapie

-wskazuje największe i najmniejsze państwa na mapie Europy,- wymienia nazwy województworaz ich stolice

- rozpoznaje państwa na mapie konturowej Europy,- identyfikuje państwo po nazwie stolicy,

- rozpoznaje województwa i ich stolice na mapie

-omawia zmiany na mapie politycznej Europy po 1945r.

- odczytuje z wykresu informacjedotyczące zmian liczby ludności Polski w XX i XXIw.-wyjaśnia pojęcia : przyrost naturalny, , wskaźnik przyrostu naturalnego

-charakteryzuje zmiany liczby ludności Polski w XX i XXI w.- poprawnie stosuje pojęcia : przyrost naturalny, wskaźnik przyrostu naturalnego

-odczytuje z danych statystycznych zmiany liczby ludności w Polsce w XX i XXIw- opisuje/porównuje zmiany przyrostu naturalnego w

- ocenia zmiany liczby ludności Polski w XX i XXIw

- analizuje przestrzennezróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce i Europie

Polsce i Europie na podstawiewykresu

-wyjaśnia pojęcia: demografia, piramida płci i wieku,-odczytuje dane z wykresów i danych statystycznych

-posługuje się pojęciami : demografia, piramida płci i wieku,

- odczytuje informacje z piramidy płci i wieku

-analizuje i porównuje informacje z piramidy płci i wieku ( Polski, Kosowa, Niemiec),-porównuje średnią długość życia Polaków na tle europejskich społeczeństw

-formułuje wnioski na podstawie informacji uzyskanych z piramidy płci i wieku,

-wyjaśnia pojęcie gęstość zaludnienia,- odczytuje wartość gęstości zaludnienia województwa /gminy, w której mieszka

-poprawnie stosuje pojęcie gęstość zaludnienia,

-wyjaśnia na podstawie map tematycznych zróżnicowanie gęstości zaludnienia na obszarze Polski,-opisuje cechy rozmieszczenialudności Polski

-omawia czynniki decydujące o rozmieszczeniu ludności,-oblicz wskaźnik gęstości zaludnienia Polski

- rozumie pojęcia : migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji,przyrost rzeczywisty,- odczytuje informacje z wykresów, diagramów(wielkość, kierunek migracji, współczynnik przyrostu rzeczywistego)

- poprawnie stosuje pojęcia : migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty,-wyróżnia migrację wewnętrzną i zewnętrzną,-formułuje wnioski na podstawie wykresów(wielkość,kierunek, współczynnik przyrostu rzeczywistego)

-podaje główne przyczyny i skutki migracji wewnętrznychi zewnętrznych (np. wpływ procesów na strukturę wieku izmiany zaludnienia obszarów wiejskich na przykładzie województwa zachodniopomorskiego i podlaskiego

-charakteryzuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce

-określa problemy migracyjne Polski na tleEuropy,

- odczytuje informacje zawarte wdiagramach kołowych: struktura narodowościowa wybranych państw Europy, struktura wyznaniowa wybranych państw Europy,

- porównuje strukturę narodowościową i wyznaniowąwybranych państw Europy na podstawie diagramów,-poprawnie stosuje pojęcia : mniejszość narodowa,

-podaje przyczyny zmian w strukturze ludności Polski po II wojnie światowej,- podaje przykłady mniejszości etnicznych w Polsce,

- wskazuje na mapie największe skupiska mniejszości narodowychi etnicznych w Polsce,-wykazuje różnorodność kulturową Polaków,

-przedstawia strukturę wyznaniową Polaków

-rozumie pojęcia mniejszość narodowa, etniczna

mniejszość etniczna - podaje przykłady mniejszości narodowych żyjących w Polsce

- wymienia sektory gospodarki, w których społeczeństwo uzyskuje zatrudnienie

-odczytuje informacje z wykresów, diagramów, map dotyczących struktury zatrudnienia w Polsce na tle wybranych krajów europejskich, w wybranych latach, w województwach w Polsce

- porównuje strukturę zatrudnienia w Polsce do wybranych krajów europejskich, w Polsce w wybranych latach, w różnych województwach Polski

-określa różnice w strukturze zatrudnienia wPolsce, wybranych krajach Europy i województwach Polski

-omawia podział gospodarki na sektory i wykazuje ich znaczeniew rozwoju społeczno- gospodarczym państwa

-wyjaśnia kiedy występuje bezrobocie,-rozumie pojęcie stopa bezrobocia, bezrobocie ukryte,ludność aktywna zawodowo

-poprawnie stosuje pojęcia : bezrobocie, stopa bezrobocia, bezrobocie ukryte,-odczytuje informacje z wykresów( stopa bezrobocia rejestrowanego w wybranych latach w Polsce, stopa bezrobocia w wybranych krajach europejskich, stopa bezrobocia w województwach w Polsce),-porównuje strukturę wykształcenia ludności Polski zwybranymi państwami Europy na podstawie danych statystycznych

-wymienia główne przyczyny bezrobocia,-wyciąga wnioski z analizy wykresów(( stopa bezrobocia rejestrowanego w wybranych latach w Polsce, stopa bezrobocia w wybranych krajach europejskich, stopa bezrobocia w województwachw Polsce),-porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych

- omawia skutki społeczne i ekonomicznebezrobocia,-przedstawia i ocenia dane dotyczące bezrobocia w gminie, powiecie, województwie,którym mieszka,

- oblicza stopę bezrobocia

-wyjaśnia znaczenie terminu miasto

-identyfikuje przyczyny rozwoju największych polskichmiast

-wskazuje funkcje miastapodaje przykłady miast o różnych funkcjach

-charakteryzuje przemiany współczesnych miast

-omawia problemy dużych miast

-wyjaśnia terminy: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji,

- poprawnie stosuje terminy: urbanizacja i wskaźnik

-wyjaśnia przyczyny rozwoju największych miast w Polsce,

- analizuje poziom urbanizacji,

-omawia różnicę między konurbacją a

-wymienia 6 największych miast w Polsce i 6 największych w Europie

urbanizacji,- wskazuje na mapie 6 największych miast w Polsce i 6 największych miast w Europie,-odczytuje informacje dotyczące wskaźnika urbanizacji z wykresów i map

-przedstawia typy zespołów miejskich (aglomeracja i konurbacja),- identyfikuje związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu i zagospodarowaniu danego terenu, stylu zabudowy, strukturze ludności w strefach podmiejskich na przykładzie obszaru metropolitalne go Warszawy i Poznania

rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce na tle miast Europy

aglomeracją

IV. Rolnictwo i przemysł Polski.

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4) celujący (1+2+3+4+5)

-wymienia warunki przyrodniczerozwoju rolnictwa

-wymienia warunki poza przyrodnicze rozwoju rolnictwa,-ocenia na podstawie mapy warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa dla wybranych regionów Polski

-opisuje warunki przyrodnicze i poza przyrodnicze rozwoju rolnictwa

-porównuje rolnictwo w Polsce z rolnictwem innych krajów europejskich,

- przedstawia korzyści, szanse i zagrożenia dla polskiego rolnictwa w UE

-wyjaśnia pojęcia: zbiory, plony, areał,- wymienia zboża, rośliny przemysłowe, warzywa i owoce uprawiane w Polsce

-odczytuje informacje z map orozmieszczeniu upraw w Polsce

- podaje przyczyny takiego rozmieszczenia,- porównuje strukturę użytkowania ziemi w Polsce i w wybranych krajach UE oraz wysokość plonów,

-opisuje znaczenie gospodarcze najważniejszych roślin uprawnych w Polsce,-przedstawia strukturę upraw na podstawie danych statystycznych

-wyjaśnia pojęcia: pogłowie, chów, hodowla,- wymienia zwierzęta hodowane w Polsce,

-odczytuje informacje z map o rozmieszczeniu hodowli zwierząt w Polsce

-podaje przyczyny takiego rozmieszczenia,-porównuje wysokość pogłowia zwierząt w wybranych krajach UE

-określa w jakim celu hoduje się wybrane przykłady zwierząt w Polsce,

- przedstawia strukturę hodowli w Polsce na podstawie danych statystycznych

-wymienia główne działy przemysłu,-wyjaśnia pojęcie restrukturyzacja przemysłu

- rozróżnia główne działy przemysłu,-poprawnie stosuje pojęcie restrukturyzacja

- podaje przykłady produkcji poszczególnych działów przemysłu,- podaje przyczyny restrukturyzacji,-wykazuje wpływ przemian politycznych i gospodarczych w Polsce po 1989r. na zmiany struktury zatrudnienia w konurbacji górnośląskiej i aglomeracji łódzkiej

-porównuje strukturę produkcji przemysłowej w Polsce w latach 1990/2015,

- omawia skutki restrukturyzacji,

- dzieli źródła energii na odnawialne i nieodnawialne,- wymienia przykłady elektrownicieplnych, wodnych w Polsce

- poprawnie stosuje pojęcia źródła odnawialne i nieodnawialne,- lokalizuje na mapie przykłady elektrowni cieplnych i wodnych w Polsce

- podaje przykłady źródeł energii odnawialnej i nieodnawialnej,-przedstawia strukturę produkcji energii w Polsce na tle wybranych krajów Europy (na podstawie wykresów lub danych statystycznych),- wskazuje największe elektrownie w Polsce na mapie

-opisuje różne typy elektrowni,

-analizuje warunki przyrodnicze i poza przyrodnicze sprzyjające lub ograniczające produkcję energii ze źródeł nieodnawialnychi odnawialnych na przykładzie województwa pomorskiego i łódzkiego

-odczytuje z mapy gospodarczej nazwy portów morskich,

- wskazuje porty morskie na mapie Polski i Europy,- na podstawie dostępnych źródeł ocenia możliwości rozwoju gospodarki morskiej

-analizuje sytuację polskiego rybołówstwa,- określa uwarunkowania rozwoju przemysłu stoczniowego w Polsce,

-opisuje strukturę i wielkość przeładunków w portach morskich Polski na podstawie danych statystycznych,

-charakteryzuje na podstawie diagramów strukturę i wielkość przeładunków w polskich portach

w Polsce morskich

V. Usługi w Polsce.

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4) celujący (1+2+3+4+5)

- wyjaśnia czym są usługi,-podaje przykłady różnych rodzajów transportu, łączności

- podaje przykłady różnych usług,- wymienia zalety i szanse poszczególnych rodzajów transportu

-klasyfikuje konkretny rodzaj działalności do właściwej grupy usług,-wymienia wady i zagrożenia poszczególnych rodzajów transportu,- identyfikuje związki między przebiegiem dróg a lokalizacjąprzedsiębiorstw przemysłowych, centrów logistycznych, handlowych w obszarze metropolitalnym Wrocławia oraz między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta

-omawia zróżnicowanie usług i ich rolę w rozwoju gospodarki,

-określa znaczenie różnych rodzajów transportu i łączności w rozwoju gospodarczym kraju

- dzieli turystykę na różne rodzaje w zależności od celu wyjazdu,- wymienia przykłady walorów przyrodniczych,- wymienia i wskazuje na mapie Polski 3 obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości,

- podaje przykłady ośrodków turystycznych Polski wybieranych w zależności od celu wyjazdu,- podaje przykłady walorów kulturowych,-wymienia i wskazuje na mapie Polski 6 obiektów z Listy Światowego DziedzictwaKulturowego i Przyrodniczego

- wskazuje ośrodki turystycznePolski na mapie,-omawia walory turystyczne wskazanego miejsca w Polsce na podstawie dostępnych źródeł,-wymienia i wskazuje na mapie Polski 10 obiektów z Listy Światowego DziedzictwaKulturowego i Przyrodniczego

- określa rolę turystyki wgospodarce kraju,-wymienia i wskazuje namapie Polski 14 obiektów z Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości,

-wykazuje atrakcyjność turystyczną Polski,

- dokonuje refleksji nad wartością wybranych obiektów

Ludzkości,- dokonuje refleksji nad wartością wybranych obiektów

Ludzkości,- dokonuje refleksji nad wartością wybranych obiektów

- dokonuje refleksji nad wartością wybranych obiektów

- opracowuje zgodnie z podanymi kryteriami plakat przedstawiający wybrane miejscew Polsce,

- prezentuje opracowany plakat przedstawiający wybrane miejsce w Polsce na forum klasy, wspiera swoją wypowiedź notatkami

- prezentuje opracowany plakat przedstawiający wybrane miejsce w Polsce na forum klasy, utrzymuje kontakt wzrokowy z publicznością, wzbudza zainteresowanie koleżeństwa,

- w atrakcyjny i ciekawysposób przedstawia wybrane miejsce w Polsce na forum klasy,

-wykazuje atrakcyjność turyst. Polski,

-wyjaśnia pojęcia : eksport, import, saldo handlu zagranicznego

-podaje przykłady produktów znajdujących się w jego domu wyprodukowanych za granicą oraz wytworzonych w Polsce,- odczytuje z diagramu głównych partnerów handlowych Polski

- ocenia znaczenie handlu zagranicznego w codziennym życiu Polaków,

- wskazuje na mapie głównych partnerów handlowych Polski

-podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej

VI. Zanieczyszczenia i ochrona środowiska przyrodniczego Polski

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4)

celujący (1+2+3+4+5)

- wymienia źródła zanieczyszczeń,-wyjaśnia termin recykling

- dzieli zanieczyszczenia na : przemysłowe, komunalne, pochodzenia rolniczego, wytwarzane przez środki transportu,- wymienia obszary zagrożeniaekologicznego i klęski

- klasyfikuje zanieczyszczenia do poszczególnych grup,-wskazuje na mapie obszary ekologicznego zagrożenia i klęski ekologicznej w Polsce,-proponuje własne pomysły recyklingu

-określa skutki zanieczyszczeń dla środowiska,

-omawia pozytywne skutki recyklingu

ekologicznej w Polsce,- podaje przykłady recyklingu z własnego otoczenia

-wymienia warunki przyrodniczei pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii

-analizuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii

-określa wpływ warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój energetyki na przykładzie wybranych województw

-analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowychw województwach łódzkim i pomorskim

-omawia różne sposoby pozyskiwania energii

-wymienia różne środki transportu

-odczytuje z mapy nazwy głównych dróg i węzłów komunikacyjnych

-wskazuje na mapie główne szlaki komunikacyjne w Polsce

-określa wpływ najbliższych szlaków(dróg) komunikacyjnych na rozwój przemysłu w własnym regionie

-omawia wpływ szlaków i węzłów komunikacyjnych na rozwój gospodarczy

-wyjaśnia co to jest gospodarka centralnie sterowana i gospodarka rynkowa

-porównuje gospodarkę sterowaną z rynkową

-wymienia cechy gospodarki w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed 1989r. i po nim

-wykazuje wpływ przemian politycznych w Polsce po 1989r. na zmiany struktury zatrudnienia

- określa prognozę na przyszłość

-porównuje współczynniki salda migracji

-analizuje współczynniki saldamigracji na przykładzie województwa zachodniopomorskiego i podlaskiego

-analizuje dane dotyczące zmian w zaludnieniu w wybranych województwach

-formułuje wnioski dotyczące zmian w strukturze wieku na obszarach wiejskich

- ocenia skutki zachodzących zmian

-wymienia największe miasta Polski i Europy

-określa przyczyny migracji dostref podmiejskich

-identyfikuje związki miedzy rozwojem dużych miast a zmianami struktury ludności na przykładzie obszarów metropolitalnych Warszawy i Krakowa

-identyfikuje związki między rozwojem dużych miast a zmianami w strefach podmiejskich w zakresie użytkowania i zagospodarowywania

-ocenia skutki zachodzących zmian

terenu, stylu zabudowy na przykładzie obszarów metropolitalnych Warszawy i Krakowa

VII. Mój region i moja mała ojczyzna.

dopuszczający (1) dostateczny (1+2) dobry (1+2+3) bardzo dobry (1+2+3+4)

celujący (1+2+3+4+5)

-nazywa i wskazuje na mapie region, w którym mieszka,- wymienia i wskazuje regiony sąsiadujące na mapie ogólnogeograficznej Polski,-wyszukuje źródła informacji o regionie,

- posługuje się źródłami informacji o własnym regionie,- charakteryzuje położenie swojego regionu,- podaje przykłady wybitnych przedstawicieli swojego regionu

-charakteryzuje środowisko przyrodnicze swojego region,-wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych

- określa główne cechy regionu na podstawie map tematycznych-prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu,-prezentuje formy współpracy zagranicznej między gminami partnerskimi

potrafi wskazać walory własnego regionu

-opracowuje zgodnie z podanymikryteriami plakat przedstawiający wybrane miejscaw regionie uwzględniając waloryprzyrodnicze, kulturowe i turystyczne (projekt wycieczki krajoznawczej)

-prezentuje opracowany plakat przedstawiający wybrane miejsca w regionie( uwzględniając walory przyrodnicze, kulturowe i turystyczne) na forum klasy, wspiera swoją wypowiedź notatkami(projekt wycieczki krajoznawczej)

-prezentuje opracowany plakat przedstawiający wybrane miejsca w regionie (uwzględniając walory przyrodnicze, kulturowe i turystyczne)na forum klasy, utrzymuje kontakt wzrokowy z publicznością, wzbudza zainteresowanie koleżeństwa, (projekt wycieczki krajoznawczej)

-w atrakcyjny i ciekawy sposób przedstawia wybrane miejsca w regionie (uwzględniając walory przyrodnicze, kulturowe i turystyczne) na forum klasy,(projekt wycieczki krajoznawczej)

-przygotowuje prezentację multimedialną przedstawiającą dwa przykłady osiągnięć Polaków związanych z własnym regionem w różnych dziedzinachżycia społeczno - gospodarczego

-przygotowuje prezentację multimedialną przedstawiającątrzy przykłady osiągnięć Polaków związanych z własnym regionem w różnych dziedzinach życia społeczno - gospodarczego

-przygotowuje prezentację multimedialną przedstawiającą cztery przykłady osiągnięć Polaków związanych z własnymregionem w różnych dziedzinach życia społeczno - gospodarczego

-przygotowuje prezentację multimedialną przedstawiającą pięć przykładów osiągnięć Polaków związanych z własnym regionem w różnych dziedzinach życia społeczno - gospodarczego

-wyjaśnia co rozumie pod pojęciem „ moja mała ojczyzna”,- przedstawia w postaci prezentacji multimedialnej lub plakatu atrakcyjność „ małej ojczyzny”jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

- identyfikuje obszar utożsamiany z własną „ małą ojczyzną”,- wyszukuje i przedstawia źródła informacji o „ małej ojczyźnie”, -przedstawia w postaci prezentacji multimedialnej lub plakatu atrakcyjność„ małej ojczyzny”jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

- wykazuje zależności między elementami środowiska geograficznego na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w miejscu zamieszkania, -przedstawia w postaci prezentacji multimedialnej lub plakatu atrakcyjność„ małej ojczyzny”jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

-projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych,działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności,- przedstawia w postaciprezentacji multimedialnej lub plakatu atrakcyjność„ małej ojczyzny”jako miejsca zamieszkania i rozwojuokreślonej działalności gospodarczej

-potrafi zainteresować odbiorców pięknem swojej „ małej ojczyzny”

Klasa VIIIWymagania edukacyjne na poszczególne oceny.

I. Azja.

Ocena dopuszczającaUczeń:

Ocena dostatecznaUczeń:

Ocena dobraUczeń:

Ocena bardzo dobraUczeń:

Ocena celującaUczeń:

-wskazuje położenie geograficzne Azji na mapie ogólnogeograficznej-wymienia strefy i główne typy klimatów-wymienia największe rzeki Azji-wymienia strefy aktywności sejsmicznej Azji na podstawie mapy geologicznej-wymienia największe rzeki Azji

-opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy ogólnogeograficznej-charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azji-omawia czynniki wpływające na sieć rzeczną Azji

-omawia budowę geologiczną i jej zróżnicowanie na podstawie mapy geologicznej-omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji-omawia cyrkulację monsunową-przedstawia kontrasty w ukształtowaniu terenu

-charakteryzuje azjatyckiekontrasty klimatyczne i roślinne na podstawie mapy tematycznej

-analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej i hydrosfery na podstawie infografiki

-wyjaśnia znaczenie terminu -wulkanizm-odczytuje z mapy nazwy największych wulkanów oraz wskazuje rejony koncentracji ich na mapie

-omawia rodzaje wulkanów-wskazuje na mapie zasięg występowania tzw. „Ognistego Pierścienia Pacyfiku”-omawia płytową budowę Ziemi na podstawie map tematycznych

-opisuje przebieg trzęsieniaziemi-omawia powstawanie Himalajów-omawia wpływ budowy geologicznej na występowanie wulkanów, trzęsień ziemi i rowów oceanicznych

-wyjaśnia przyczyny trzęsień ziemi-ocenia skutki trzęsień ziemi na obszarach gęsto zaludnionych

-omawia powstawanie rowów tektonicznych-przedstawia sposoby zapobiegania tragicznym skutkom trzęsień ziemi i tsunami

-wymienia główne rośliny -wskazuje obszary o warunkach -omawia warunki -omawia znaczenie -wymienia czołówkę

uprawne na podstawie map tematycznych-omawia warunki przyrodnicze i poza przyrodnicze rozwoju rolnictwa

korzystnych i niekorzystnych dla rozwoju rolnictwa

klimatyczne wpływające na rytm uprawy ryżu

uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo-Wschodniej

państw w światowych zbiorach wybranych roślin uprawnych na podstawie danych statystycznych

- wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Japonię -wymienia największe wyspy Japonii-wymienia główne rośliny uprawne kraju

-omawia nieprzyjazne cechy środowiska geograficznego Japonii-charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii-omawia rolę i znaczenie transportu w gospodarce Japonii- omawia bariery rozwoju gospodarki

-analizuje źródła gospodarczego rozwoju Japonii-opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki-charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki kraju oraz rodzaje produkcji przemysłowej

-omawia znaczenie warunków przyrodniczychi czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki-wykazuje związek pomiędzy budową geologiczną a występowaniem trzęsień ziemi, wybuchów wulkanów i pojawianiem się tsunami

-uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie

-określa cechy położenia kraju na podstawie mapy ogólnogeograficznej-lokalizuje ośrodki przemysłu wysokiej technologii na mapie

-charakteryzuje różnorodność cech środowiska Chin na podstawie map tematycznych-omawia cechy rozwoju gospodarki Chin

-omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu-omawia znaczenie nowoczesnego transportu kolejowego w rozwoju Chin

-przedstawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności na podstawie mapy gęstości zaludnienia-analizuje wielkość PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych

-przedstawia problemy demograficzne i społeczne kraju ze szczególnym uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych-omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę innych krajów świata

-określa położenie Indii i cechy środowiska Półwyspu Indyjskiego-wymienia i wskazuje na mapie największe aglomeracje kraju

-podaje przyczyny powstawaniaslumsów- wskazuje obszary uprawy konkretnych roślin na mapie

-omawia system kastowy wIndiach-przedstawia problemy demograficzne kraju

-porównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu prognozę dla tych państw

-omawia kontrasty etniczne, językowe, religijne w Indiach na podstawie na podstawie

-wyjaśnia znaczenie terminu slamsy-wymienia rośliny uprawne -wymienia surowce mineralne Indii

-charakteryzuje cechy gospodarki kraju i możliwości ich rozwoju-wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na mapie gospodarczej

-omawia warunki uprawy roślin na podstawie map tematycznych-charakteryzuje indyjską Dolinę Krzemową

-analizuje strukturę zatrudnienia i strukturę PKB na podstawie wykresu

map tematycznych i wykresów-przedstawia rosnące znaczenie przemysłu w Indiach

-charakteryzuje położenie Bliskiego Wschodu-wskazuje na mapie politycznej państwa leżące na terenie Bliskiego Wschodu-wyjaśnia skrót OPEC-wymienia państwa Bliskiego Wschodu należące do największych producentów ropy naftowej na świecie

-charakteryzuje warunki naturalne środowiska bliskiego Wschodu-omawia zasoby ropy naftowej w regionie-wskazuje na mapie państwa należące do największych producentów ropy naftowej na świecie

-porównuje zasoby ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie-omawia znaczenie ropy naftowej w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschodu na podstawie mapy gospodarczej

-omawia znaczenie przemysłu naftowego

-przedstawia rolę organizacji OPEC

II. Afryka

Ocena dopuszczającaUczeń:

Ocena dostatecznaUczeń:

Ocena dobraUczeń:

Ocena bardzo dobraUczeń:

Ocena celującaUczeń:

-określa położenie matematyczno-geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej-wymienia klimaty Afryki

-omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki-wskazuje na mapie przebieg rowów tektonicznych w Afryce

-wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej-omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstaniem rowów tektonicznych

-omawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych na podstawie mapy tematycznej

-wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej w Afryce na podstawie map tematycznych

-wymienia główne uprawy oraz omawia znaczenie hodowli w Afryce-omawia warunki przyrodnicze i poza przyrodnicze rozwoju rolnictwa-wyjaśnia nazwę Sahel

-omawia typy rolnictwa w Afryce-omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki-wskazuje na mapie obszar Sahelu

-charakteryzuje gospodarkęw strefie Sahelu

-wymienia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu

ocenia skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego w afryce Zachodniej

-wymienia surowce mineralne Afryki i wskazuje obszary ich występowania na podstawie mapy gospodarczej

-przedstawia zróżnicowanie PKB w wybranych państwach Afryki-charakteryzuje nowoczesne działy gospodarki Afryki

-omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych

-omawia rozwój i znaczenie usług w Afryce

-przedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie

-określa położenie geograficzne Etiopii-wymienia państwa dotknięte problemem głodu i niedożywienia w Afryce na podstawie mapy tematycznej

-wyjaśnia różnicę miedzy głodem a niedożywieniem-analizuje niedożywienie ludności w Afryce na podstawiedanych statystycznych

-omawia przyczyny i skutki niedożywienia ludności w Etiopii na podstawie wybranych tekstów źródłowych

-opisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności w Etiopii

-przedstawia na przykładzie Etiopii sposoby walki z głodem

-określa położenie geograficzne Kenii-wymienia obiekty wpisane na „ Listę światowego dziedzictwa UNESCO”

-omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki

-przedstawia na podstawie analizy danych statystycznych ruch turystyczny Kenii

-opisuje walory kulturoweKenii

-wskazuje bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce

III. Ameryka Północna i Południowa.

Ocena dopuszczającaUczeń:

Ocena dostatecznaUczeń:

Ocena dobraUczeń:

Ocena bardzo dobraUczeń:

Ocena celującaUczeń:

-wymienia nazwy mórz i oceanów -charakteryzuje położenie i -porównuje strefy -omawia związek stref -wykazuje związek

oblewających Amerykę Północną iPołudniową-przedstawia prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki

cechy środowiska przyrodniczego Ameryki-charakteryzuje czynniki klimatotwórcze wpływające na klimat Ameryki Północnej i Południowej

klimatyczne występujące wAmeryce Północnej i Południowej

klimatycznych ze strefamiroślinnymi w Ameryce na podstawie mapy tematycznej-omawia budowę geologiczną Ameryki

ukształtowania powierzchni z budową geologiczną

-wyjaśnia znaczenie terminu : tornado i cyklon-wymienia nazwy wybranych cyklonów XXI wieku

-wymienia główne rejony występowania cyklonów i tornad

-przedstawia skutki występowania cyklonów i tornad

-przedstawia prawidłowe zachowania człowieka przed nadchodzącym cyklonem na podstawie dostępnych źródeł

-omawia mechanizm powstawania tornad

-określa położenie Amazonii-opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych-omawia florę i faunę lasów równikowych

-omawia środowisko przyrodnicze Amazonii-przedstawia cechy klimatu Amazonii

-podaje przyczynę wysokich rocznych sum opadów w Amazonii-podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii

-omawia ekologiczne następstwa wylesienia Amazonii

-charakteryzuje działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii

-przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce

-podaje przyczyny zróżnicowania rasowego i etnicznego Ameryki-podaje przyczyny zaniku kultury rdzennych mieszkańców Ameryki

-omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki

-omawia zmiany liczby ludności w Ameryce na przestrzeni lat na podstawie wykresu

-omawia skutki zanikania kultur pierwotnych na przykładzie Ameryki Północnej lub Ameryki Południowej

-wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji,aglomeracja, megalopolis-wymienia i wskazuje na mapie obszary słabo i gęsto zaludnione-wskazuje na mapie megalopolis Ameryki Północnej i Południowej

-wymienia i wskazuje na mapie świata największe miasta oraz aglomeracje Ameryki Północneji Południowej-określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej-przedstawia negatywne skutki urbanizacji

-podaje przyczyny powstawania slumsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej-opisuje problemy ludnościmieszkającej w slumsach

-przedstawia rozwój miastna podstawie dostępnych źródeł

-analizuje liczbę ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludnościAmeryki na podstawie analizy danych statystycznych

-charakteryzuje cechy położenia -przedstawia wpływ klimatu na -wykazuje zależność -omawia strukturę -omawia cechy

geograficznego Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej-wymienia cechy gospodarstw wielkoobszarowych

cechy krajobrazu Kanady-przedstawia cechy ukształtowania powierzchni na podstawie mapy ogólnogeograficznej-przedstawia zasięg lasów i omawia czynniki wpływające na przebieg ich północnej granicy

pomiędzy ukształtowaniempowierzchni a klimatem Kanady-przedstawia zasięg upraw i hodowli na podstawie mapy tematycznej-

użytkowania ziemi na podstawie wykresu-przedstawia miejsce Kanady w światowej produkcji wybranych płodów rolnych na podstawie wykresu

charakterystyczne gospodarki kraju z uwzględnieniem surowców mineralnych,rozwoju przemysłu i handlu

-charakteryzuje cechy położenia geograficznego na podstawie mapy ogólnogeograficznej-wyjaśnia znaczenie terminów: produkt krajowy brutto, technopolia

-charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych na tle innych państw-przedstawia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej-charakteryzuje strukturę użytkowania ziemi na podstawie wykresu-omawia cechy charakterystyczne rolnictwa

-omawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy-omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce kraju

-wyjaśnia przyczyny marnowania pożywienia na przykładzie Stanów Zjednoczonych

-określa rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej

IV. Australia i Oceania.

Ocena dopuszczającaUczeń:

Ocena dostatecznaUczeń:

Ocena dobraUczeń:

Ocena bardzo dobraUczeń:

Ocena celującaUczeń:

-określa położenie geograficzne Australii i Oceanii na podstawie mapy ogólnogeograficznej i politycznej-wyjaśnia znaczenie terminu basen

-charakteryzuje ukształtowanie powierzchni na podstawie mapyogólnogeograficznej-wymienia charakterystyczne cechy poszczególnych typów

-omawia cechy środowiskaprzyrodniczego Australii-omawia strefy klimatyczne na podstawie mapy klimatycznej

-wyjaśnia wpływ położenia Australii na klimat-charakteryzuje wody powierzchniowe

-omawia strefowość roślinną na podstawie map tematycznych

artezyjski, endemit klimatu na podstawie klimatogramów-podaje przykłady endemitów Australii i Oceanii

-rozpoznaje na ilustracjach endemity-omawia zasoby wód artezyjskich

-określa rolę wód artezyjskich w gospodarcekraju

-przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych

-omawia bariery utrudniające zamieszkanie kontynentu-omawia cechy rolnictwa na tle warunków przyrodniczych

-omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludnościAustralii-omawia występowanie surowców mineralnych na podstawie mapy tematycznej

-charakteryzuje rdzennychmieszkańców kontynentów-omawia znaczenie przemysłu przetwórczego i zaawansowanych technologii w rozwoju kraju

-omawia znaczenie turystyki w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii

V. Obszary okołobiegunowe.

Ocena dopuszczającaUczeń:

Ocena dostatecznaUczeń:

Ocena dobraUczeń:

Ocena bardzo dobraUczeń:

Ocena celującaUczeń:

-określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych na podstawie mapy ogólnogeograficznej-omawia znaczenie terminów góralodowa, pak lodowy,lądolód, lodowiec szelfowy, nunatak-wymienia gatunki roślin i zwierząt Arktyki i Antarktyki

-omawia środowisko geograficzne Arktyki i Antarktyki-opisuje zjawisko dnia i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych

-charakteryzuje klimat obszarów polarnych

-wyjaśnia dlaczego Antarktyda jest nazywana pustynią lodową

-omawia zmiany w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych

-wyjaśnia status prawny Antarktydy i znaczenie traktatu Antarktycznego

-wskazuje położenie polskiej stacji badawczej Henryka Arktowskiego na mapie Antarktydy

-charakteryzuje główne cele i zakres badań prowadzonych w Arktyce i Antarktyce na podstawie dostępnych źródeł

-prezentuje osiągnięcia polskich badaczy obszarów okołobiegunowych

-opisuje warunki życia w polarnej stacji badawczej

IV EWALUACJA PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Ewaluacja zasad oceniania dokonywana jest na podstawie: -analizy ankiety do ucznia, -analizy dokumentu( dziennika lekcyjnego ),-rozmowy z reprezentatywną grupą uczniów (o różnym poziomie),-analizy wyników egzaminów,-zmian w prawie oświatowym.