Yrd. Doç. Dr. Alper Engeler

Yönetimde stres kaynakları

Uzun süreli tepkiler kısa süreli tepkilerden farklıdır ve fikir yürütülmesine izin vermez

Kısa süreli semptomlar ciddiye alınmalıdır

Kısa süreli semptomlar

Fizyolojik ve sosyal

Emosyonel ve davranışsal

Bireysel sağlıkla ilgili olabilir

Strese karşı tepkiler

o Çeşitli hastalıklar stresle alakalı olabilir

o Migren, deri hastalıkları, artrit, sırt ve baş ağrıları

o Şu hastalıklar öne çıkmaktadır

o Koroner kalp hastalıkları

o Kanser

o Sindirim sistemi sorunları

o Şeker hastalığı

Çeşitli hastalıklar

• Anksiyete ve panik bozuklukları

• Genel anksiyete bozukluğu

• Panik bozukluk

• Fobiler

• PTSD

• Obsesif-kompulsif bozukluk

• Ayrılık anksiyetesi

• Sosyal anksiyete bozukluğu

Ruhsal bozukluklar

1. 6 ay veya daha uzun süreli üzüntü, sıkıntı, kaygı ve gerginlik halidir

2. Belli bir konu hakkında üzülmeyle başlar

3. Kafadan atılamayan başa kötü bir şey geleceği korkusu yaygın olarak hissedilir

4. Titreme, uykusuzluk, kolay sinirlenme, ağrılar gibi fiziksel sorunlar ve konsantre olamama gibi belirtiler vardır

Genel anksiyete bozukluğu

1. Panik atak geçiren kişilerin bazılarında panik bozukluk gelişir

2. Panik atak 8-10 dakikada zirveye ulaşan yoğun korku, dehşet ve panik halidir

3. Bu duruma bir çok otonomik belirti eşlik eder

4. Terleme, sıcak ve soğuk basması, delireceğine veya öleceğine dair korku

5. Kalp vurumunun ve nefes almanın artması,

6. Göğüste sıkışma, ellerde uyuşma bayılacakmış duygusu

7. Agorafobi olabilir veya olmayabilir

Panik bozukluk

• Belli durumlardan veya nesnelerden mantıksız şekilde korkma

• Kişi korkulan fobi nesnesinden uzak durmaya çalışır

• Yüzleşme yoğun korkuya ve panik ataklara neden olur

• Durumlardan, hayvanlardan, tıbbi işlemlerden ve doğa olaylarından korku olabilir

• Fobiler çok çeşitlidir

• Genetik temeli vardır

Fobiler

Ciddi travma sonrası ortaya çıkar

kişi travmaya ait olayın bir kısmını unutabilir

Sonrasında rüyadaymış gibi flashbackler yaşayabilir

Olayı hatırlatan durumlardan kaçınma meydana gelir

Rüyalarda materyal yeniden ortaya çıkar

Önemli kişilik değişimleri meydana gelir

Post travmatik stres bozukluğu

Kafadan atılamayan endişe verici düşünceler belirir

Bunlar çoğu zaman mantıksız olup hasta da mantıksız olduğunu kabul eder

Bunlar daha sonradan ritüel tipi davranışlara götürür

Kompulsiyon ve obsesyonlar çok çeşitli olabilir

Sayma, kontrol etme, temizlenme, kaçınma gibi davranışlar görülür

İç görü olabilir veya olmayabilir

Obsesif kompulsif bozukluk

Çocuklarda görülür

Çocuk sevdiği kişiden ayrılmak zorunda kaldığında yoğun anksiyete yaşar

4 yaş ve hatta sonrasına kadar devam edebilir

Daha sonraki çocukluk dönemlerinde boşanma ve evden ayrılma gibi nedenlerle tekrarlayabilir

Ebeveynlerinin öleceklerini, onları bırakacaklarını düşünürler

Uykuya dalmada sorun yaşarlar

Kaybolmaktan ve terk edilmekten korkarlar

Ayrılık anksiyetesi

Sosyal ortamlarda alay edilme, küçük düşme korkusu nedeniyle bu ortamlardan uzak kalma

Terleme, kızarma gibi davranışlar görülebilir

Topluluk önünde konuşmada zorluk, yemek yiyememe gibi belirtiler görülür

Sosyal fobi

• Majör depresyon

• Distimi

• Bipolar bozukluk

• Doğum sonrası depresyon

• Doğum sonrası psikoz

Depresyon ve duygulanım bozuklukları

Çok çeşitli türleri vardır

İntihara götürebilir

enerji kaybı, yorgunluk, uyku ve iştah problemleri, üzüntü ve ağlama, her şeye boş vermişlik duygusu, konsantre olamama, hafıza sorunları gibi belirtilerle seyreder

Stres sevilen, birinin ölümü, aile hikayesinde veya geçmişte depresyon kronik ağrı veya hastalık risk faktörleridir

Majör depresyon için semptomların en az 2 hafta devam etmesi gerekir

Majör depresyon

Distimi majör depresyondan daha uzun süreli ama daha az şiddetlidir

Tedavi edilmezse daha uzun sürer

Majör depresyona dönüşebilir

distimi

Manik depresyon olarak da bilinir

Mani aşamasında öfori, aşırı neşe, hareketlilik, uku ihtiyacının azalması, kendine güven, fikir kaçısı, düşüncelerin hızlanması, saldırganlık ve sosyal kuralları ihlal etme gibi davranışlar görülür

Hipomani ve mani iki alt tipi vardır

Bunu depresyon izler

Bipolar bozukluk

Pek çok annede doğumdan 3-4 hafta sonra hormonal değişikliklerle karamsarlık hali ortaya çıkar

Bu durum bazen ortadan kalmaz ve doğum sonrası depresyona götürür

Tedavi edilmezse majör depresyon ve distimi ortaya çıkabilir

Bu durumun nadir bir komplikasyonu da post partum psikozdur

Halüsinasyon ve hezeyanlar oluşur

Post partum depresyon