Yeni doğan endokrin sistemi

Prof Dr Olcay Evliyaoğlu

Ekstrauterin hayata geçiş:

Korunmalı intrauterin ortam Plasenta yardımı intermittan gıda

sağlanımı Hipotermi,Hipoglisemi , Hipokalsemi Geçici substrat yetersizliği Ekstrauterin adaptasyon:

-adrenal korteks, -otonom sinir sistemi(paraaortik

kromaffin sistemini de içeren)

Kortizol deşarjı:Terme yakın zamanda.a) Fetal adrenal kortizol yapımını arttırırb) Kortizolden kortizona dönüşüm azalır.

KORTİZOL ARTIŞI

Surfaktan sentezi artar Adrenomedüller fentolamin N-metil

transferaz(PNMT) akt. artar NE E Hepatik dış halka iyodotironin MDI aktivitesi

artarT4 T3 Ductus arteriosusun prostaglandinlere

hasssasiyetini azaltır ve kapanmasını kolaylaştırır İnce bağırsağın transport proçesleri, enzim

maturasyonu arttırır Hepatik enzim maturasyonunu arttırır

Kortizol deşarjının ikincil etkileri Artmış T3 düzeyleri

ß-adrenergic receptor bağlanmasını uyarır ve akc de surfaktan sentezini arttırır,

Kahverengi yağ dokusunun NE duyarlılığını arttırır

Katekolamin artışı Doğumla NE ,E, Dopamin yükselir

Kan basıncı yükselir, inotropik etki Glukagon yükselir İnsulin düşer Esmer yağ dokusu termogenezi artar Plazma serbest yağ asidi düzeyleri artar Pulmoner sıvının mobilizasyonu Surfaktan salınımı artar

Yenidoğan kahverengi yağ dokusu ve termogenez

Kahverengi yağ dokusu yenidoğanın başlıca termogenez dokusudur.

En büyük kitleleri: böbrek ve adrenalleri çevreler

Daha küçük kitleler: mediastinum ve boyundaki kan damarlarını çevreler

Norepinefrin, ß-adrenerjik reseptörler ile, kahverengi yağ dokusunda termogenezi uyarır and dokunun en yüksek NE cevabı için tiroid hormonu gerekir

Kalsiyum homeostazı: İntrauterin yüksek Ca’lu ortam PTH

baskılı ,kalsitonin artmış Doğum Ca düşer PTH baskılı ,kalsitonin

artmış Postnatal uyum PTH yükselir, kalsitonin düşer

Gecikmesi

Yeni doğan hipokalsemisi

İlk birkaç gün Glomerüler filtrasyon azdır PTH’a renal cevap düşüktür Fosfat ekskresyonu sınırlıdır: Hiperfosfatemi

Premature PTH daha düşük Kalsitonin daha yüksek Böbrek fonk. daha immatür Hipokalsemi belirgin

Glukoz homeostazı Düşük glukoz ve yüksek katekolamin düzeyleri

glukagon salınımını uyarır ve doğumdan 2 saat sonra plazma glukagon düzeyleri geçici pik yapar.

Doğumda plazma insulin düzeyleri düşüktür ve hipoglisemiye ikincil daha da düşme eğiliminde olur.

Erken glukagon ve katekolamin deşarjları hızlıca hepatik glikojen depolarını tüketir ve plazma glukozu normale doğumdan 12-18 saat sonra gelir ve glukoneogenezin yüksek plazma glukagon / insulin oranı altında maturasyonunu gerektirir

Doğumdan sonra ilk saatlerde glukagon salınımı kademeli olarak artar özellikle protein beslenmesi ile.

Prematüre:Hipoglisemi daha ağır Glikojen depoları az

Hepatik glukoneogenez yetersiz

Term bebekte glukoz homeostaz 5-7 gün Preterm bebekte glukoz homeostaz 1-2 hafta

Postnatal dönemde tiroid fonksiyonları

Doğumdan hemen sonra soğuk ve strese bağlı olarak

TSH ilk 30 dakikada 60-80 mIU/ml’e kadar yükselir

1-2 gün içinde giderek azalır, 5-7 gün içinde ortalama değerlerine iner (<8 mIU/ml)

TSH’ın artmasının hemen ardından T3 ve T4 tirotoksik düzeye varacak kadar artar (İlk 24 saatte)

T4 : 15-19 g/dl, T3 :300 ng/dl Bu olaya “fizyolojik hipertiroidism” denir