Yaşar Kemal - İnce Memed 1-1

8/4/2019 Yaar Kemal - nce Memed 1-1

1/378

Ya ar Kemal

nce Memed 1

Roman

Duvar n dibinde resmim ald lar

Ak ka t stnde tan y n beni

1

Toros da lar n n etekleri ta Akdenizden ba lar. K y lar dven akkpklerden sonra doruklara do ru yava yava ykselir. Akdenizinstnde daima, top top ak bulutlar sal n r. K y lar dmdz, cilalanm gibidz killi topraklard r. Killi toprak et gibidir. Bu k y lar saatlerce iekadar deniz kokar, tuz kokar. Tuz keskindir. Dz, killi, srlm topraklardan sonra ukurovan n bkleri ba lar. rlm esine s k al lar,kam lar, b rtlenler, yaban asmalar , sazlarla kapl , koyu ye il, ucubuca belirsiz alanlard r bunlar. Karanl k bir ormandan daha yabani,dahakaranl k!

Biraz daha ieri, bir taraftan Anavarzaya, bir taraftan Osmaniyeyigeip slahiyeye gidilecek olursa geni batakl klara var l r.Batakl klar yaz aylar nda f k r f k r kaynar. Kirli, pistir. Kokudanyan nayakla lmaz. rm saz, rm ot, a a, kam , rm toprak kokar.K nsa duru, p r l p r l, ta k n bir sudur. Yaz n otlardan, sazlardansuyun yz gzkmez. K nsa ar af gibi a l r. Batakl klar geildiktensonra, tekrar srlm tarlalara gelinir. Toprak ya l , l ld r.Bire k rk, bire elli vermeye haz rlanm t r. S cac k, yumu akt r.

stleri a r kokulu mersin a alar yla kapl tepeler geildiktensonrad r ki, kayalar birdenbire ba lar. nsan birden rker.Kayalarla birlikte am a alar da ba lar. amlar n birer billurp r lt s ndaki sak zlar buralarda topra a s zar. lk amlar geildiktensonra, gene dzlklere var l r. Bu dzlkler boz toprakt r. Verimsiz,k ra...Buralardan Torosun karl doruklar yan ndaym , elini uzatsantutacakm s ngibi gzkr.

Dikenlidz bu dzlklerden biridir. Dikenlidzne be kadar kyyerle mi tir. Bu be kyn be inin de insanlar topraks zd r. CmletoprakAbdi A an nd r. Dikenlidz, dnyan n d nda, kendine gre apayr

kanunlar ,tresi olan bir dnyad r. Dikenlidznn insanlar , kylerinden gayr biryeri bilmezler hemen hemen. Dzlkten d ar kt klar pek az olur.Dikenlidznn kylerinden, insanlar ndan, insanlar n n ne trlya ad klar ndan da kimsenin haberi yoktur. Tahsildar bile iki y ldabirkere u rar. O da kyllerle hi gr mez, ilgilenmez. Abdi A ay grrgider.

De irmenoluk ky Dikenlidzndeki kylerin en by dr.


2/378

Abdi A a da bu kyde oturur. Ky, dzl n gn do usuna d er.Kayal n dibindedir. Kayalar mrdur. stlerini stbeyaz, ye ilealan, gm i, trl renkte lekeler rtm tr.

st ba ta ya l , ya l l ktan dallar topra a e ilmi , dallar k vr lm bir nar a ac btn ha metiyle y llard r orada durup durur. nara ac na yz metre yakla rs n, elli metre yakla rs n ortal kta t

yoktur.Her bir yan derin bir sessizlik iindedir. Sessizlik korkutur insan .Yirmi be metre yakla rs n gene yle... On metrede ayn sessizlik.A ac n yan na gelip de kayadan yan na dnncedir ki i de i ir,birdenbirebir grlt patlar. a r verir insan... lkin kulaklar sa r edecekderecede oktur. Sonra iner, yava lar.

Grltnn geldi i yer, De irmenoluk suyunun gzdr. Gz de ildir ya,bura halk oraya suyun gzdr der. yle bilir. Bir kayan n dibindenkpklersaarak kaynar. ine bir a a paras at l rsa bir gn, iki gn, hattabirhafta suyun stnde oynad grlr. Dndrr. Baz lar iddia ederlerki,kaynayan su, stnde ta bile oynat r, bat rmaz. Halbuki suyun gzburas de ildir. Ta uzaklardan, amlar aras ndan yarpuz, kekik kokular n yklenerek Akada dan gelir. Burada da bu kayan n alt ndan girer,kprerek,kaynayarak, bir delice homurtuyla br ucundan kar.

Buradan Akada a kadar yle kayal k, yle sarpt r ki Toros, bir evyerindendaha byk toprak paras grlemez. Ulu amlar, grgenler kayalar naras ndan g e do ru a m t r. Bu kayal klarda hemen hemen hibir hayvanyoktur. Yaln z, o da ok seyrek, ak am vakitleri keskin bir kayan nsivrisinde boynuzlar n , byk angall boynuzlar n s rt na yat rm birgeyik, bacaklar n gerip, sonsuzlu a bakarcas na durur.

2

ak rdikeni en pis, en k ra toprakta biter. Bir toprak ki bembeyaz,peynir gibidir. Ot bitmez, a a bitmez, e ek inciri bile bitmez,i te orada ak rdikeni keyifle serile serpile biter, byr, geli ir.En iyi toprakta bir tek ak rdikenine rastgelinmez. Bunun sebebi,bir kere iyi toprak bo kalmaz, her zaman srlr ekilir. Bir de,yle geliyor ki, ak rdikeni iyi topra sevmez.

Ne iyi, ne kt bo b rak lm orta halli toprakta da biterak rdikeni.

ak rdikenini sker, yerini ekerler. Toros eteklerinin doruklarayak n dzlkleri bu minval zeredir.

En uzun ak rdikeninin yksekli i bir metre kadar olur. Bir srde dallar vard r. Dallar dikensi ieklerle donan r. Bu iekler be perli, y ld z gibi, ular sert, sivri i nelerin ortas ndad r. Herak rdikeninde bunlardan yzlerce bulunur.

ak rdikeni bitti i yerde bir iki, drt tane bitmez. yle st


3/378

ste, yle s k biter ki aras ndan y lan geemez. ne atsanak rdikenindenyere d mez.

Baharda zay f, a k ye ildir. Hafif bir yel esse, topra a de ecekmi gibi yatar. Yaz ortalar nda, dikende, nce mavi damarlar peydaholur. Sonra yava yava dikenin dallar , gvdesi mavile ir. A ka bir

mavidir bu... Sonra mavi gittike koyula r. Bu en gzel bir mavidir.Bir tarla, usuz bucaks z bir ova tm maviye keser. Gn batarken e er biryel eserse mavi dalgalan r, h rdar, aynen deniz gibi. Gn batarkensular nas l k zar r, ak rdikeni tarlas da yle k zar r.

Gze do ru dikenler kurur. Mavilik beyaza dner. at rt lar gelirak rdikeninden.

D me bykl nde stbeyaz smklbcekler vard r hani. Bunlardanyzlercesi, binlercesi dikenlerin gvdelerine s van r. Diken gvdeleriboncukboncuk stbeyaz olur.

De irmenoluk ky ak rdikenlik... Tarla yok, ba , bahe yok.Safi ak rdikenlik.

ak rdikenli in iinden ko an ocuk soluk solu ayd . oktanberidir kidurmamacas na ko uyordu. Birden durdu. Bacaklar na bakt . Dikenleriny rtt yerden kan s z yordu. Ayakta duracak hali yoktu. Korkuyordu. Hayeti ti, ha yeti ecekti. Korkuyla arkas na bakt . Grnrlerdekimsecikleryoktu. Ferahlad . Sa a sapt . Bir zaman ko tu. Sonra yoruldu. Yoruluncaak rdikenlerinin iine yatt . Sol yan nda bir kar nca kresi grd.Kar ncalar iri iri. Krenin a z nda c v l c v l kayna yorlar. Bir zamanher eyi unutup kar ncalara dald . Ve birden akl na gelince s rad . Sa asapt .Biraz sonra da dikenlikten kt . Dikenli in k y s na dizleri st kt.Bakt ki dikenli in stnden ba gzkyor, k st oturdu bu seferde.Bacaklar kan yordu. Kan s zan yerlere toprak ekelemeye ba lad . Toprakyaralara d nce yakt .

Kayal klar az c k tedeydi. Kayal klara do ru var gcn harcayarakyeniden ko maya ba lad .. En yksek kayan n alt ndaki nar a ac navard .A ac n dibi bir kuyu gibi derinlemesineydi. Sapsar , alt n renkli,k rm z damarl yapraklar a ac n dibini doldurmu , gvdeyi yar beline kadarrtm t.Kuru yapraklar h r h r ediyordu. Gitti, kendisini yapraklar n stne

att . nar n plak dallar ndan birisinin en ucunda bir ku duruyordu, t rd y duyunca utu gitti. Yorgundu. Bitmi ti. Burada, bu yapraklar n stndegecelemeyi geirdi akl ndan. Yumu ac k. Oturdu u yerden kalkamayabilirde.Sonra, olmaz, dedi kendi kendine. Adam kurt ku yer. A ac n stndekalm yapraklardan birka dolana dolana geldi teki yapraklar n stned t. Sonra boyuna birer iki er d meye ba lad .


4/378

Kendi kendine konu uyordu. Sesli sesli konu uyordu. Sanki, yan ndabirisivar da ona sylyor:

Giderim, diyordu. Giderim bulurum o ky. Kimse bilmez oraya gitti imi.Gider bulurum. Giderim i te. oban olurum i te. ift srerim i te. Anambeni

aras n i te. Aras n arad kadar. Kei sakall gremez yzm. Gremezi te.Ya ky bulamazsam? Bulamam! A kal r lrm. lrm i te.

Il k bir gz gne i vard . Kayalar , nar , yapraklar yal yordu.Toprak taze, apayd nl kt . Bir iki gz ie i topra yarm , ha kt ,ha kacak. iri ler ac kokuyor, slak slak da parl yordu. Da lar,iri kokar gzn.

Bir saat mi, iki saat'mi ne kadar kald orada, belli de il. Ama,gn y k ld gitti da lar n ard na. Neden sonrad r ki ocuk, sylenmeyib rak p,kendini toparlad . Birden akl na d t ki, arkas ndan geliyorlar. Deliyednd. Gne e bir gz atmay da unutmad . Gne ba n alm gidiyordu.imdinereye gitmeliydi? Hangi yne? Bilmiyordu. Kayalar n aras ndan incecikbirkei yolu geiyordu, ona girdi ko maya ba lad . Kaya demiyor, al , ta demiyor ko uyordu. Yornu unu iyi alm t . Duruyor, bir an arkas nabak yor,sonra gene ko maya ba l yordu.

Ayaklar birbirine dolan yordu. Bu minval zre ko arken, rm bira ac nstnde kck bir kertenkele ili ti gzne. Nedense buna sevindi.Kertenkele onu grnce a ac n alt na kat ...

Bir salland , sonra durdu. Ba dnyordu. Gzleri karard . Etraf ndakidnya topa a dnm t. Nas l da f rlan yordu! Eli aya da titriyordu.Arkas na bakt ktan sonra gene ko maya ba lad . Bir ara nnden bir keklikzurbas parlad . Kekliklerin kalk ndan irkildi. En kk bir t rd duysahep irkiliyordu zaten. Yre i, bu sebepten, hep deli gibi arp yordu.Umutsuzcas na arkas na gene bakt . Kan tere batm t . Dizlerinin ba zld. Yere oturuverdi. D t yer ufac k ta l bir yamat . Ek i ek ibirho ter kokuyordu. Burnuna tatl bir iek kokusu geldi. Gzlerini zorlaaabildi. Ba n a r a r, korka korka kald rd a a lara bakt . Gnbatt batacakt . Glgeler ylesine uzam . A a da hayal meyal bir toprak dam

grd.Sevinten yre i a z na geldi. Evin bacas ndan duman da k yordu. Duman,a r a r, sal na sal na k yordu. Duman, bir kara duman de ildi.Duman nrengi hafif mora al yordu. Arkas nda ayak sesine benzer bir pat rd duydu. Ba n h zla evirdi. Sol yan nda orman kapkara kesilmi birsa nak gibi gkten yere iniyordu. Orman stne stne geliyordu.Gene konu maya ba lad . Ama ba ra ba ra konu uyordu. Hem ormandankaarcas na, aksi yne yryor, hem olanca gcyle:


5/378

Giderim derim ki onlara... Giderim derim ki... Size derim...Size oban olmaya geldim. ift de srerim... Ekin de bierim. Derim kibenim ad m M st k derim, Kara M st k... Anam yok, babam yok...Abdi A am da yok derim. Sizin davar n z gderim... Sizin iftinizisrerim. Sizin ocu unuz da olurum. Olurum i te. Benim ad m nceMemed de il. Kara M st k derler bana. Anam a las n. Olurum i te.Gavur Abdi A a da aras n beni. ocuklar olurum i te.

Sonra ba ra ba ra a lamaya ba lad . Karanl k orman ak yordu.A lad ka a l yordu. A lamaktan, yaln z, avaz kt kadar a lamaktanmthi bir tat duyuyordu.

Yamatan a a inerken a lamas kirp diye kesildi. Akan burnunusa kolunun yenine sildi. Yen, yamya oldu.

Evin avlusuna geldi inde karanl k kavu mu tu. telerde birokev karart s daha grd. Bir an durdu. D nd. Bu ky, o ky mola? Kap n n nnde uzun sakal sallanan bir adam semerle u ra yordu.Ba n kald r nca sakall , avlunun ortas nda, dikilmi kalm birkarart grd. Karart kendisine do ru bir iki ad m att durdu. Adamald rmad . ine dald . Ortal k iyice karar nca adam n gzleri grmezolup, u ra may b rakt . Aya a kalkt . Soluna dnnce deminki karart y oldu u yerde ylece dikilmi durup durur grd:

Hi t! Hi t! dedi. Hi ti t! Ne i in var burada?

Karart :

Ben, dedi, oban olurum sana day . Ben ift de srerim. Herbir i yapar m size day .

Sakall adam karart y kolundan tuttu ieri ekti:

Gel hele sen ieri, sonra konu uruz hepsini...

nceden bir poyraz esiyordu. Memed, tirtir titriyordu. yle birtitriyordu ki uacak gibi.

Ya l adam ierdeki kad na:

Oca a odun at! dedi. ocuk titriyor.

Kad n:

Kim bu? diye hayretle sordu.

Ya l adam:

Bir tanr misafiri, diye cevap verdi.

Kad n:

Misafirin hi de bylesini grmedimdi, diye b y k alt ndan glmsedi.

Ya l adam:

Gr i te! dedi.


6/378

ocuk, oca n soluna, duvara iyice yap t , bzld. ocu unkocaman bir ba vard . Dz, gne ten solup, k rm z olmu kara salar aln na, yzne dmdz, dikine d yordu. Yz ufac kt . Kupkuru biryzd.Gzleri kocaman kahverengiydi. Teni gne ten yanm t . On birindegsteriyordu. Dize kadar da alvar n al yemi ti.Bacaklar bu sebepten plakt . Ayaklar da yal nd . Bacaklar nda kan

kuruyup kalm t . Ate in ok iyi yanmas na ra men titremesi durmuyordu.

Kad n:

Yavru, dedi, sen as n; Dur, sana orba koyay m da i!.

ocuk:

erim, dedi.

Kad n:

Is n rs n, dedi.

ocuk:

Titremem durur, dedi.

Kad n, ocakta ate in yan ba nda duran kocaman bir bak r tenceredenkalayl bir sahana d me orbas doldurmaya ba lad . ocu un gzleritenceredeki bu ulanan orbaya dikildi.

Kad n orbay getirip nne yerle tirdi. Eline bir tahta ka k verdi:

abuk abuk i! dedi.

ocuk:

abuk ierim.

Adam:

O kadar da abuk ime a z n yanar sonra, dedi.

ocuk:

Yanmaz.

ocuk glmsedi. Ya l adam da glmsedi. Kad n onlar n neyeglmsediklerinebir anlam veremedi.

Adam:

orbay iince, titremesi durdu aslan n.

ocuk:

Durdu, dedi, durdu.

Kad n da glmsedi.


7/378

Ocak, amurla tertemiz s vanm t . Evin dam toprakt . Tavan

al yla d eliydi. D eme y llar n isinden kapkara kesilmi parl yordu.Evi ikiye ay rm lard . teki blme ah rd . Blmenin kap s ndans cak, slak bir hava geliyordu. Nefes kar ... Bu taze s r boku,saman, taze dal kokuyordu.

Derken blmeden ya l adam n o lu, gelini, k z da geldi.

ocuk onlara bir ho , pel pel bakt .

Ya l adam, o luna:

Misafirimize ho geldin desene, dedi.

O ul gayet ciddi:

Ho geldin karde , dedi, ne var, ne yok?.

ocuk:

Ho bulduk, diye ayn ciddiyetle cevap verdi. yilik sa l k.

K z da, gelin de, ho geldin, dediler.

O arada, ocaktaki ktk yanm , tm yal ma kesmi ti.

ocuk, ellerini koynuna sokrnu bzlm t. Ya l adam geldiocu un yan na oturdu. Oca n gr yal mlar arkalar na tuhaf glgelerd ryordu. Bu glgelere bakarak adam, ocu un kafas ndan negeiyor, anlayabilirdi. Ya l adam da uzun zaman bir yerde durmayan,yal mlara gre yer de i tiren glgelere gzn dikti. Gzleriniglgelerdenay rd nda glmsyordu. Ya l adam n yz uzun, inceydi.Sakallar stbeyaz, de irmiydi. Aln n gne yakm t . Bak r rengindeydi.Yzne oca n yal mlar da vurunca, aln , yanaklar , boynu k rm z bak rgibiparl yordu.

Birden akl na gelmi gibi ya l adam do ruldu.

Bre misafir, dedi, senin ad n ne? Ad n ba lamad n..

Bana, dedi, nce Memed derler...

Arkas ndan, pi man olmu gibi altduda n s rd . Utanga utangaba n nne e di. Yolda, Benim ad m Kara M st kt r, derim dedi i akl ndan k p

gitmi ti. Olsun, dedi kendi kedine, M st k da neymi yani kendi ad mdururken. Saklay nca ne var yani ad m . Kim grecek beni bu kyde.

Ya l adam, geline:

Sofray serin de yemek yiyelim, dedi. Haydiyin.

Sofra geldi ortaya serildi. Btn aile ve nce Memed sofran n etraf nahalka oldular. Yemekte kimse a z n amad . Sessizlik iinde yemekyendikten


8/378

sonra, oca a bir kucak odun daha at ld . Oca n tam orta yerine de ya l adam bir ktk getirdi yerle tirdi. Yandaki yal mlar kt sard lar. Bu,ihtiyar n en byk zevkiydi. Bunu byle yapmasa edemezdi. Etraftakiyal mlarya l adam n kt n sar verdiler. te buna bay l rd . Kad n, adam nkula na e ildi. Yava yava :

Sleyman, dedi, ocu un yata n nereye sereyim?

Sleyman, her zamanki tatl gl yle gene gld:

Koca beygirin yemli inin iine... Nereye olacak? Biz neredeyat yorsak...Sevgili misafirim kimbilir nereden, Sleyman demi de gelmi ?

Sleyman Memede dnd. Memed, s caktan gev emi , uyuklar gibi bir halalm t .

Bre misafirim, uykun mu var?

Memed bir silkindi:

Yok, dedi, hi uykum gelmiyor.

yice gzlerinin iine bak p:

Bre nce Memed, dedi Sleyman, hi sylemedin. Nereden gelip, nereyegidiyorsun?

nce Memed, duman kaan gzn ovu turarak:

De irmenoluktan geliyor, o kye gidiyorum, dedi.

Sleyman:

De irmenolu u biliriz ya, o ky neredeymi aceb? diye meraklasorar bir tav r tak nd .

Memed, hi bozmadan:

Dursunun ky, dedi

Sleyman srar etti:

Hangi Dursunun?

Memed:

Abdi A a var ya... dedi durdu. Gzleri bir noktaya dikildi.

Sleyman:

Eeee? dedi.

Hani bizim a am z. Dursun onun tutmas i te. ift srer. AbdiA an n iftini srer. O Dursun i te.

Gzleri parlad . Az c k duralad :


9/378

Geende bir do an yavrusu tuttu kii!... O Dursun i te! Bildin mi

onu sen, imdi emmi?

Sleyman:

Bildim bildim, dedi. Eee sonra?

te onun kyne gidiyorum. Dursun bana dedi ki... Bizimkyde, dedi, ocuklar dvmezler. ocuklar ifte salmazlar. Bizimkyn tarlalar nda, dedi, ak rdikeni bitmez. Ben, oraya gidiyorumi te.

Sleyman:

Peki o kyn ad neymi ? Sylemedi mi Dursun sana hi?

Memed sustu. D nd. Ba parma n uzun zaman a z na sokup, uzun zamand nd. Sonra birden:

Yok, dedi. Kyn ad n sylemedi Dursun.

Sleyman:

Acaip, dedi.

Memed:

Yaa acaip, diye tekrarlad . Biz Dursunlan beraber ift srerdik.Otururdu bir ta n ba na. Aaah derdi bizim ky bir grsen! Ta topra alt ndand r derdi. Denizi var, am da var, derdi. nsan denizinstne biner her bir yere gidermi . Dursun oradan kam . Bana dedi ki,hikimseye syleme benim oradan kat m . Ben de anama bile sylemedim.

Sleyman n kula na e ilip:

Sen de kimseye deme. Olur mu emmi? dedi.

Sleyman:

Korkma korkma, dedi, hi kimseye sylemem.

Sonra gelin kalkt gitti. Biraz sonra s rt nda dolu bir uvalla geridnd. uval orta yere indirdi. uval n a z n a nca d ar pamukkozalar dkld. Kozalar temizlenmi , bembeyazd . Her biri bir topbeyaz bulut gibiydi. Birden evin iini keskin bir koza kokusu ald .

De bakal m nce Memed, ek bakal m pamu u, diye sevinle sylendiSleyman. Gster kendini.

nce Memed nne bir kucak pamuk alarak:

Ne var sanki, pamuk ekmek de i mi?

Al k n elleri makine gibi i lemeye ba lad .

O ul:


10/378

nce Memed, dedi, imdi sen o ky nas l bulacaks n?

nce Memed bu sorudan hi memnun olmad n gsterir gibi birhal tak nd . ini ekti:

Arar m, dedi. O kyn yan nda deniz varm . Arar m.

O ul:

Bre nce Memed, dedi, deniz buraya tam on be gnlk yoleker.

nce Memed:

Arar m, dedi. lrm de dnmem De irmenolu a, Bir daha hi dnmem.Dnmem i te.

Sleyman ald :

Bre nce Memed, dedi, senin ba nda bir hal var. Sylesenebana onu. Ne diye d tn yollara byle?

nce Memedin elleri durdu:

Sleyman emmi, dedi dur da sana hepici ini syleyim. Benimbabam, dedi, lm . Biricik anam var. Ba ka hi kimsemiz yok.Ben Abdi A an n iftini srerim.

Buraya gelince gzleri doldu. Bo az g c klanmaya ba lad . Kendisinituttu. B raksa bo an verecekti.

ki y ld r srerim ifti. ak rdikeni beni yer. Dalar... ak rdikeniadam n baca n kpek gibi kapar. te o tarlada ift srerim. Abdi A abeniher gn dve dve ldrr. Dn sabahleyin gene dvd beni. Her bir yan mdkld. Ben de kat m oradan. O kye gidece im. Beni orada bulamaz AbdiA a.O kyde bir adam n iftini srerim. oban olurum. sterse o lu daolurum.

O lu da olurum derken Sleyman n gzlerinin iine iyice bakt .Memed dolmu tu. Bir kelime daha sylese bo anacakt . Onun iin Sleyman,Abdi A a laf n de i tirtti:

Bana bak nce Memed, madem byle. Sen benim evde kalsana.

nce Memedin yz ldad . Bir sevin dalgas onu tepeden t rna a

rpertti.

O ul:

Deniz ok uzak nce Memed. O ky de kolay kolay bulunmaz.

Pamuk ekildi bitti. Ortal pamuktan d en bcekler sarm , tela l tela l oraya buraya gidiyorlard . Kara, kck pamuk bcekleri...Oca n


11/378

bir ba na da kk bir yatak serdiler. Memedin gzlerinden s cak biruykuak yordu. Yata a hasretle, rpertiyle bakt .

Sleyman Memedin durumunu oktan sezmi ti.

Gir! diye yata i aret etti.

Memed hibir ey sylemeden bzlerek yata a sokuldu. Dizlerini g sneekti. Her taraf havanda dvlm gibi a r yordu.

Memed, kendi kendine, iinden: O lu olurum. Olurum i te. Anam aras n.AbdiA a aras n. Aras nlar i te. K yamete dek aras nlar. Dnmem i te, diyordu.

Gn do madan iki saat nce, her gn ifte gitti i vakitte s rayarakuyand .Yataktan kt , d ar ya gitti. Uykulu uykulu d ar da i edikten sonra,kendine geldi. Dnk geceyi, ak sakall Sleyman hat rlad . Sleyman nevi,dedi iinden. O kye gidip de ne yapaca m? Sleyman Emmimin o lu olurum.Burada kal r m. Dnmem i te.

D ar n n ayaz ndan d. Geldi yata na girdi. Dizlerini gene g snedayad . Yatak s nd . Bugn, gn do uncaya kadar uyuyaca n biliyordu.Derken kendinden geti.

Sabah ayaz n n stne gn do du. Ana, ocaktan orbay indirdi.orba s cak, tatl tatl oca n k y s nda ttt. O ul, oktan iftegitmi ti.Sleyman da semerin ba na oturmu , ak amki b rakt yerden yapmayaba lam t .

Kad n:

Sleyman, diye a rd , orba so uyor. Gel de i!

Sleyman:

Misafir kalkt m ?

Kad n:

Sabi ocuk, dedi. Fukara ok yorulmu dn herhalde. Say klay p duruyor.

Sleyman:

Uyand rma fukaray . Dn hep kam . Yznden belliydi.

Kad n:

Neden kam ola? diye sorunca...

Sleyman:

ok, ok s k t rm lar, diye cevap verdi.

Kad n:


12/378

Yaz k, dedi. Ne de gzel ocuk. Dinsizler ne istersiniz parmak

kadar ocuktan?

Sleyman:

Can istedi i kadar kals n evde.

Bu s rada Memed gerinerek uyand . Gzlerini iyice iki eliyle ovduktansonra ocakl ktan tarafa bak nd . A z a k tenceredeki orba usuldanusuldanbu ulan yordu. Ba n d ar ya evirdi. Kap dan ieri b akla kesilmi gibibir gne eridi uzan yordu. Hemen yerinden s rad .

Sleyman Memedin tela n grnce:

Korkma, yavrum, dedi. Zarar yok. Uyu.

Memed dnd, ocakl ktaki bak r ibri i ald d ar kt . Yznbol suyla y kad ktan sonra Sleyman n ba na dikildi, onun semeronarmas n seyre ba lad .

Kad n:

Gelin de orbamz iin. orba so udu, diye tekrar a rd .

Sleyman semerin ba ndan stn rparak kalkt . Memede birgz k rpt glmseyerek:

Yr orbam z ielim.

orba, stl bulgur orbas yd . St kokusu bulgur kokusuna kar nca,birho koku meydana getiriyordu. Tahta ka klarla orbay itiler. orbaMemedinok ho una gitti. O lu olaca m i te, dedi.

Sleyman yap p bitirdi i semerin iine kuru ot bas yordu. Ot, ya l ,uzunparmaklar n n aras ndan kay yordu.

Gz gne i btn parlakl yla dnyay doldurmu tu. Kurumu ottan ince,alt n bir toz k yordu Sleyman kar t rd ka. Toz gne in alt nda parapara yay larak drt bir yana uu uyordu.

Sleyman:

ok mu s k t rd seni Abdi A a? diye sordu.

Memed byle bir soruyu beklemiyordu. Kendini toparlad :

Beni, dedi, dve dve ldrrd. Hem ift srdrrd ak rdikenlikteyal n ayak. O da ayazda. Hem ldrrd. Birinde beni bir dvd, birdvd...Bir ay yataktan kalkamad m. Herkesi dver ya, beni ok dver. Anam diyorki,Sar Hocan n muskas olmasaym , ben lrm m...


13/378

Sleyman:

Demek burada kalacaks n gayr ?

Memed:

Ne i im var, dedi, o kyde? Buradan on be gn tedeymi .Denizi varm , bana ne! ak rdikeni yokmu , burada da yok. Ben buradakal r m. Beni burada kimse bulamaz yle de il mi? De irmenoluk ky oktelerde kald yle mi? Kimse bulamaz de il mi?

Sleyman:

Ula, dedi, deli deyyus, ahac k De irmenoluk ky u da n arkac nda.Geldi in yolu bilmiyor musun?

Memed, hayretler iinde donup kald . Gzleri kocaman kocamana ld . Sonra terledi. Teri oluk oluk ak yordu. Btn umutlar suyad m t. Bir eyler syleyecek oldu. Yutkundu. Havada kartallardnyordu.Gzleri onlara tak ld . Sleymana biraz daha sokuldu:

Ben, dedi, o kye gitsem de o adam n o lu olsam. Beni burada bulursaAbdi A a ldrr:

Sleyman:

Git o kye de, git o adam n o lu ol, diye serzeni te bulundu.

Memed:

Ben senin o lun olsam ne iyi olurdu, diye yaltakland . Ne iyiolurdu ama...

Sleyman:

Amas ne?... diye sordu.

Memed:

Beni bulursa... Allah var demez... K y k k y k k yar beni.

Sleyman:

Ne gelir elden? diye ba n tezgahtan kald rd . Memedin yzne bakt .Memedin yz buru mu , yaprak gibi olmu tu. Koca gzleri snm . Tm n

yitirmi gibi.

Memed, Sleyman n kendisine bakt n fark edince biraz daha an nasokulduelinden tuttu.

Nolursun? diye gzlerinin iine btn arzusunu toplay p bakt .

teki:


14/378

Korkma, dedi.

Memed, ac ac , bir sevin, bir korkuyla karmakar k gld.

Sonra Sleyman i ini bitirdi aya a kalkt . Memede dedi ki:

Bre nce Memed, benim i im var u kar ki evde. Oraya gitmeliyim. Sen,

neistersen onu yap. Gez kyn iini.

Memed ondan ayr l p kyn iine dald . Bu, yirmi, yirmi be evlik birkyd. Evleri ham toprakla yap lm t . Biimsiz, st ste, geli igzelkonmu ta larla yap lm t . Ham toprak... Ykseklikleri yerden bir metre...

Ky bir utan bir uca dola t . ocuklar bir gbreli in stndekk oynuyorlard . Kad nlar grd. Evlerinin gnden yan na, duldayaoturmu lar kr k e iriyorlard . Bir tek de kpek grd. Kuyru unu ikipatanc n n aras na k st rm , korka korka bir duvar n dibinden yryordu.Bukyn her bir taraf n gbre alm . Ak ama kadar ky ev ev dola t . Hikimse ona, nereden gelip, nereye gidiyorsun demedi. Kendi kyleri olsa,biryabanc grseler, btn ocuklar ba na toplan rlard . Bu ky, bir ba kaky... te, bu, zoruna gitti.

Eve gelince Sleyman kar s nda buldu.

Sleyman:

Bre nce Memed, dedi, hi u ramad n eve. Ne var, ne yok?

yilik, dedi.

Bundan sonra Memed, kyn iini birka gn daha gezdi. Birkaocukla arkada oldu. Kk oynad . stne kk oynayan kmad .Ama Memed, bu hneriyle vnmedi. Ba ka bir ocuk olsayd Memedinyerinde,vnmesinden geilmezdi. O, ocuk i i der gibi, omuz silkti. Busebeptendirki, Memedin onlar yeni i, ocuklar n zoruna gitmedi. Sonra, Toroslar ngzya murlar ba lad . Gz yapraklar nas l d er, Toros ya murlar da ylekocaman taneli d er.

Gk grlyordu. Kyn st ba ndaki da dan, dzl e do ru ta laryuvarlan yordu. Da ormanl kt . ri a alar vard . Orman, st ste.

S kt .Memed, bir gn Sleymana geldi dedi ki:

Sleyman emmi, byle dur dur ne olacak? Benim can m s k l yor. Bo unadaekmek yiyorum.

Sleyman:

Dur hele. Acelen ne? Sana da i bulunur bre nce Memed.


15/378

Birka gn ya mur ara verdi. Islak ta lar n, kayalar n, a alar n,

topra n stnde gne parl yordu. Ortal k usuldan da bu ulan yordu. Birdekyn iinden bu uyla birlikte gbre kokusu geliyordu. Baz baz dagne ibulutlar rtyordu. Gm i bulutlar...

nce Memed, evin kap s ndaki bir ta n stne oturmu , Sleyman nkendisiiin ham gnden dikti i ar ayaklar na giyiyordu. ar k slakt .ar nstnde mor tyler de vard . Tylerden bunun bir tosun derisi oldu uanla l yordu.

ar ktan dolay sevinten uuyordu nce Memed.

Sleyman geldi nce Memedin ba ucuna dikildi. ar ba lay n seyrediyordu.Memedin elleri, ar k ba lamaya al k n eller... yle gsteriyor.Kaytanlar takt takt , getirdi arkadan d mledi.

Sleyman:

Bre nce Memed, dedi, sen ar k ba lamakta ustaym s n.

nce Memed ba n kald r p glmsedi:

Ben ar k bile dikerim Sleyman emmi, dedi. Ama sen iyi dikmi sin bunu.

nce Memed, aya a kalkt . yle bir iki kere kuvvetlice bast . On,on be ad m yrd. Geri geldi. Biraz daha yryerek ar klar na bakt .Hayrand . Geldi Sleyman n kar s na durdu:

Aya ma iyi oturdu, dedi.

Yola d tler. Yolda, nce Memedin gzleri hep ar klarda. Baz abukabuk yryor. Baz duruyor inceden inceye tetkik ediyordu. Baz baz dae ilip ar n tylerini ok uyor.

Sleyman; Memedin bu sevincine ortak oluyor. Memnun oluyor.

San rsam ho una gitti Memed?

Memed:

yi oturdu aya ma. Severim byle ar klar , diye cevap verdi.

Sleyman:

Bak, dedi, nce Memed, o kye gideydin, sana byle ar kimse dikemezdi.

Memed:

O kyde akakkab giymezler mi? diye yar saf, yar itesinesordu.


16/378

Sleyman, itlik mi, de il mi kavrayamad :

Giyerler ya, ar k giymezler.

Memed:

Anlad m, dedi.

Yrye yrye kyn d na kt lar. Memed, birden ferahlad .Tarlalar, ta teki da n dibine kadar uzan yordu. Bu tarlalarda dai yoktu. ak rdikeni yoktu ama, gene de i yoktu. Bu tarlalar, ta l tarlalar...

Memed, bir ara durdu sordu:

Byle nereye gidiyoruz Sleyman emmi?

Sleyman:

Gezmeye kt k, dedi.

Memed stelemedi. Yrdler.

Memedin yeni ar klar na amur s vand , Memed, iinden, ar klarabula anamura kfretti.

Ky, uzaklarda kald . Kyden, bir iki dumandan ba ka hibir eygzkmyordu.

Sleyman:

Beni dinle nce Memed, dedi. te buralarda otlat rs n keileri.Ta u telere de gidebilirsin. Yaln z u k nal tepenin ard na geme. Otaraf sizin ky, seni al r gtrrler.

Gitmem, dedi. yi ki syledin.

Sleyman:

Haydi dnelim, dedi.

Dndler. Gkteki bulutlar bembeyazd . Harman yerleri koyu ye il birerdaire halinde ta l tarlalara serpilmi ti. Uzun otlara yap m tek tksmklbcek grlyordu.

Sleyman:

Bre nce Memed, dedi, ok mu s k t rd kei sakall Abdiseni?

Memed durdu. Sleyman da durdu. Memed, yeni ar klar na birgz daha att .

Sleyman:

uraya otural m.


17/378

Memed:

Otural m, dedi. Sonra da ba lad anlatmaya:

Bak sana deyim Sleyman emmi, babam leli var ya, elimizde nemiz var,nemiz yoksa hepici ini alm Abdi A a. Anam bir laf sylese dve dve

ldrr.Beni de tutar kolumdan yere alar. Beni birinde iki gn a aca ba lad .B rakt gitti yaz n n ortas nda. Yaa, orada, a aca iki gn sar l kald mdaanam geldi at . Anam olmasayd beni kurtlar paralard orada.

Sleyman iini ekti:

Demek byle senin i ler nce Memed? dedi kalkt . Arkas ndanMemed de kalkt .

Sleyman:

Dedi im gibi eyle nce Memed. O k nal tepenin arkas nageme. Birisi grr, haber verir kei sakall Abdiye, seni al rgtrrler.

Memed:

Tvbeler olsun, dedi.

Ertesi sabah, Memed ok erken uyand , yataktan kalkt . Hemend ar ya f rlad . afa n yeri usul usul a ar yordu. Sleyman n yata nagitti. Horultuyla uyuyordu. Drterek Sleyman uyand rd .

Sleyman uykulu uykulu:

Ne o? Sen misin nce Memed? diye sordu yava tan.

Memed:

Benim, dedi iftiharla. Sonra da ekledi:

Vakit ge. Ben keileri srece im.

Sleyman hemen kalkt . Gzleriyle kar s n ara t rd . Kar oktand rkalkm inek sa yordu d arda. Kar s na seslendi:

abuk nce Memedin az n haz rlay n.

Kad n stl ellerini byk bir tencerede y karken:

Kals n, dedi, gerisini de ak am sa ar m.

Az , el de er etek de mez, haz rlay verdi. Ocakta kaynamaktaolan orbadan da orba koydu Memedin nne. Memed, orbay biranda smrd. Gzle ka aras az beline ba lad , keileri nnekatt . Ba ndan ya lanm , eski apkas n kard keilerin stnedo ru f rlatt :

Allooo bre, dedi. Ya as n.


18/378

Arkas ndan Sleyman:

U urlu kademli olsun, diye ba rd .

Memed, keilerle birlikte gzden kayboluncaya kadar dnd dnd onabakt .

Sleyman, sonra kendi kendine:

Vay, dedi, vay! ocukluk...

Kar s yan na geldi:

Gene dertlendin, dedi. Derdin ne?

Sleyman iini ekerek:

Bak u ocu a neler etmi kei sakall Abdi! Yrek paralan r halineocu un. Babas n tan rd m. Mazlum, kendi halinde bir adamd .Bak u ocu un haline! Can ndan usanm da kendisini da lara, kurdunku unaras na at vermi !... Bak hele!

Kar s :

Bre Sleyman, dedi, sen de her eyi kendine dert edersin. Gelieri de i orban .

3

Ak am oldu, iftilerin hepsi iftten dnd. nce Memed gelmedi. Gnbatt . nce Memed gelmedi. Karanl k kavu tu, gene nce Memed gelmedi.

Yandaki kom u evden, Zeynep kad n, Memedin anas na seslendi:

Dne! Dne! Daha Memed gelmedi mi?

Dne inler gibi:

Gelmedi bac m. Gelmedi daha Memedim. Ben, ne yapay m imdi?

Zeynep belki on seferdir Dneye sylyordu. Gene tekrar etti:

Git, dedi, soruver Abdi A aya. Belki onlara gelmi tir. Git desoruver bac m. u senin de ba na gelenler!.. Vay f kara Dne!

Dne:

Bu benim ba ma gelenler!.. Benim ba ma gelenler!. Memedimkye gelseydi, hi durmadan bir yerlerde, do ru eve gelirdi. AbdiA an n evinde bir lokma durmaz o. Gene de varay m gideyim. Belki...

Gkyznde ay yoktu. Bulutlu oldu u iin y ld zlar da gzkmyordu. Birkaranl k vard !... Silme karanl k. Dne, Abdi A an n evine do ru yolad t.


19/378

El yordam yla yryordu. Bir el kadar pencereden az c k k s z yordu.I avard . I n yan nda yre i grp grp, ederek durdu. Bir iki yutkundu.Eliaya titriyordu. Di ini s kt .

Neden sonrad r ki, bo az ndan bir ses kabildi. Ses, l bir ses...

Abdi A am! Abdi A am! Tabanlar n n alt n pt m Abdi A am! Memedimdahagelmedi. Sizin evde mi ola? Sormaya geldim.

erden kal n, gr bir ses duyuldu:

Kim o? Ne istiyorsun bu gece vakti hatun?...

Dne tekrarlad :

Kurban oldu um Abdi A am! Memedim gelmedi eve. Sizde mi ola? Onusormayageldim.

erdeki gr ses:

Allah belan versin. Sen misin Dne?

Dne:

Benim A am, dedi.

Ses:

Gel ieri. Ne istiyorsun bakal m?

Dne, ezile bzle ieri girdi. Abdi A a, oca n ba na, bir sedirinstne ba da kurmu oturuyordu. Ba ndaki kadife kasketinin siperisol kula n n stnde. Yolda belde, kasabada hep byledir. Bununlasofulu unu gstermek ister. stne ipekle i lenmi , nak l bir mintangiymi ti. Byk taneli kehribar tespihini ak rdat yordu.

Uzun, keskin yzl, kck, ye il mavi kar , bir ho gzl,pembe yanakl yd Abdi A a.

Gene ne istiyorsun? Syle bakal m, diye tekrarlad .

Dne, ellerini nne kavu turmu , ne do ru biraz e ilmi , sol elini desa elinin iine alm , boyuna s k p duruyordu.

A am, dedi, Memedim daha gelmedi iftten. Sizde mi ola, deyi geldim.

Abdi A a:

Hah, dedi, aya a kalkt . Daha gelmedi ha? Vay it o lu it vay!Daha gelmedi ha! Ya kzlerim?..

Kap ya h zla, geceli ini savurarak geldi. D ar ba rd :


20/378

Dursun, Osman, Ali nerdesiniz?

ses, yerden:

Buraday z A a, dedi.

Abdi A a:

abuk gelin buraya, dedi.

ki i karanl kta ko a ko a geldiler. Bunlardan biri, k rk ya lar ndagsteren Dursundu. Dursun ok iri yar yd . tekilerse on be er ya lar ndaikiocuktu.

A a:

Hemen tarlaya gidin, aray n o it o lu iti. kzleri mutlakabulmal s n z.Bulmadan dnmeyin. Anlad n z m ?

Dursun:

Biz de onu konu uyorduk. Noldu aceb Memede? Daha gelmedi, diyorduk.Giderarar z, diye sylendi.

Birden Dne h k rmaya ba lad .

Abdi A a tiksintiyle:

Kes, dedi. Kes! Ne yapaca z bakal m, bu senin it o lu itiyinelinden? E er kzlere bir ey olmu sa, onda kemik komaz k rar m.Kemiklerini tm un ederim.

Dursun, Ali, Osman karanl a at ld lar. Dne de arkalar na d t.

Dursun, Dneye:

Bac m, dedi, sen gelme. Biz, bulursak buluruz. Belki saban nbir taraf n k rm t r. Belki boyunduru u k rm t r. Korkusundangelemiyordurbelki. Sen gelme. Biz bulur getiririz. Dn, bac m Dne!

Dne:

Kurbanlar n z olay m, yavrumu bulmadan gelmeyin. Dursunemmisi, yavrum sana emanet. Yavrumu bulmadan gelme. Yavrum

sana emanet. Yavrumu bulmadan gelme! Yavrum seni ok severdiDursun emmisi!

Kad n, geri evine dnd.

ki i karanl a kar t . Gecede, uzakla an ayaklar n n sesiduyuluyordu.Al k n ayaklar, gidecekleri yolu biliyorlard . nce ufac k ta l birtarlaya


21/378

d tler. Sonra, keskin bir kayal a t lar. Kayal n arkas nadinlenmekiin oturdular. de yan yana... Sokulmu lar. Birbirlerinin stneabanm lar. Byle uzun zaman sustular. Belal bir karanl k vard .Bceklerint nden ba kaca da t yoktu. nce Dursun konu tu. Kimseye de il,geceye

sylyordu.

Noldu bu ocu a acep? Nereye gitti?

Osman:

Kimbilir ki...

Ali:

Memed bana ne diyordu, haberiniz var m ? Ben diyordu, o kyegidece im. ldrseler durmam, diyordu.

Dursun:

Kamas n Memed. Bir delilik yapmas n?

Ali:

Kat ysa iyi etti, diye di lerinin aras ndan sl k gibi bir lafb rakt .

Osman:

ok iyi etti.

Ali:

Bizimkisi lmden beter.

Osman:

ukurovaya bir atabilsek kendimizi.

Dursun:

ukurova yak n, dedi. Yre ir topra var. Bizim ky, diyedevam etti. ok al rs n ama, kendi kendiyin a as s n. Ne kar an nolur,ne gr enin. Tarlalara bir bakars n bulut km san rs n kara topra a.yle

pamuk olur i te. Toplars n. Okkas on kuru tan.

Bir yazda Abdi A an n verdi inin, yani y lda verdi inin be mislinial rs n. Bir ehir var, Adana ehri. Safi s radan, tiril tiril yanargece gndz. Aynen gne gibi. Onun iinde gezersin. Evlerin aralar ,onlar sokak derler ad na, cam gibidir. Bal dk yala. Trenler gelirgider. Denizin stnde bir ky kadar vapurlar yzer. Dnyan n tekiucuna gider. O da gne gibi yanar. I a bo ulmu tur. Bir bakars nbir daha gzn alamazs n. Para dersen sel gibi ukurovada. Yeter kisen al .


22/378

Osman birdenbire ortaya bir sual att :

Dnya ne kadar byk ola?

Dursun:

ook, dedi.

Aya a kalkt klar nda Dursun kyn anlat yordu hala.

Kayal ktan sonra da, bir ak rdikenli e d tler. ak rdikenibacaklar nasar l yor, bacaklar n di liyordu.

Osman:

Memedin ift srd tarla buralarda olacak, diye telerden seslendi.

Dursun:

Buralar ben bilmem. Siz bilirsiniz, diye cevapland rd .

Alinin:

te buras , diyen sesi sa yandan duyuldu.

Dursun:

Buras m ? diye inanmaz inanmaz sordu.

Ali:

Tabii buras . Havay koklasana, srlm toprak kokusu geliyor.

Dursun durdu. Derin derin havay iine ekti:

yle, dedi.

ndeki Osman seslendi:

Aya m srlm topra a bat yor.

Ali:

Benim de...

Dursun:

Bekleyin beni. Ben de geleyim.

Durdular. Dursun arkalar ndan yeti ti.

imdi ift srd yeri bulmaya al al m, dedi Dursun. Nedersiniz?

Osman:


23/378

O kolay, dedi. Buluruz.

Ali:

dm yahu, dedi.

Dursun:

unu bulal m da sonra, diye yat t rd onu.

Osman ba rd bu s rada:

ekti i evlekler yle duruyor. Bugn ift srmemi .

Ali de gidip aya yla yordamlad . Srlm tarLan n k y s n birkakerede dola t .

Bugn ift srmemi Memed, evlekler yle duruyor.

Dursun:

Ba na bir i gelmesin? diye ac m bir sesle sordu. Sesinde birazda hayret vard .

Osman:

Ona hibir ey olmaz. eytan n karde idir o. Hibir ey olmazona.

Ali:

Dursun emmi, sen bilmez misin onu? Ona bir ey olur mu? diye berkitti.

Dursun:

Allah vere de yle olayd . Memed ok iyi ocuk. ksz.

Srlm tarlan n ortas nda durdular. Osman, al rp toplad . AliyleDursun konu urlarken o ate i yakt . Ate in ba na getiler oturdular.Trlihtimaller stnde durdular. Bay labilirdi. Kuduz kurt gelir kapabilirdionu.Bir h rs z gelir elinden kzleri al rd . Daha ne kadar ihtimal varsa,zerinde teker teker durdular. Ama, stnde srarla durduklar bir tekihtimal yoktu. Hepsi de olabilirdi. Bir teki de olmayabilirdi.

Dursunun yzne ate in yal m vuruyordu. K rm z bak r n rengine

al yorduyz. Yznde belli belirsiz, mutlu bir glmseme vard .

Ate yand geti. Ocakta, kedi gz gibi birka kz ldad kald .Canlar s k l yordu. Ali bir trk syledi. Dertli bir trkyd bu.Geceyeyay ld :

Kap ya oturmu kurar araba


24/378

Bugn efkarl y m gnlm haraba

Kitaplar getir de yeminler edem

Senden gayrisine demem merhaba.

dler. Osman al rp toplad , ate i yeniledi. Dursunla Ali de

kalkt lar al toplamaya gittiler. Byk bir y n al y d lar ate inyan na.

Osman:

Eeee ne yapal m imdi? dedi.

Dursun:

Biz imdi bo dnersek kye, Abdi A a k yameti kopar r. yisimi burada yatal m. Sabahleyin arar buluruz.

Ali:

O Memed hi bulunmaz gayri. O kye gitti o, neredeyse o ky.Dilinden d rmyordu.

Dursun gld.

Ate i devam ettirmek iin Ali nbeti oldu, tekiler k vr ld lar.Ali gzlerini ate e dikmi kalm t . Bir ara ba n kald rd . Gzleriniate ten ald . Karanl klara dald . Kendi kendine Gitti, dedi.Gitsin. yi yapt . O s radan ehire gitti. Il k Yre ir topra na gitti.Gitsin. yi yapt . Vars n gitsin.

Osman uyan nca nbeti ona devretti. Bir kese e ba n koyarken:

Oraya gitti de il mi Osman? Memed, oraya gitti. Dursunun syledi iyere.

Osman:

Oraya... dedi.

afa n yeri rken de uyand . Tan yerinde hafif bir k z ll kvard . Bulutlar n kenar s rmalanm t . Az sonra k rm z kenarl bulutlarbeyazla maya ba lad . Sonra bir yel esti. Birazc k so uk ama, oktatl . Seher yeliydi. Az sonra ortal seebildiler. Srlm topra ntesinde, ak rdikeni gnn do du u yere kadar uzan yordu.

birden a r a r tarlan n ortas ndan aya a kalkt lar. Sabah

iinde kald lar. Koyuca glgeleri gnbat ya do ru uzanm t . de kollar n aarak gerindi. Sonra de yere melip i edi.Gerine gerine Memedin ift srd tarlay dola t lar.

Osman:

Bak n ize, dedi, kzler sabanla gitmi ler. Arkalar nda sabanla...Haydi izleyelim.

zleye izleye yrdler. Bir yerde uzun uzun durdular, konu tular.


25/378

Burada bir ift kz yatm t . Kocaman izleri bozulmam , daha kal p gibiduruyordu. Hem de boyundurukla, arkalar nda sabanla yatm lard .

Do an gn, ortal s tmaya ba lad . ak rdikenlikten kt lar, akarsuyageldiler. Ali, birden bir l k att . kisi birden Aliden yana dndler.Dnnce, boyunlar nda boyunduruk; arkalar nda saban, tam ko um halinde

kzleri grdler. kzn biri mor, biri k rm z yd . ki kzn dekaburgas kaburgas na gemi ti.

Osman n yz sapsar kesildi:

Bir hal var bu ocu un ba nda. Memed kasayd , kzleri byleko um halinde koyup gitmezdi. Bir hal var ba nda.

Ali:

Hibir hal yok ba nda. kzleri kurnazl ndan yle b rakt gitti. Okye gitti o.

Osman k zd :

O ky, o ky... Siz de... Neymi o ky? Deli misin sen?

Dursun glmsedi:

Kavga etmeyin yahu, dedi.

kzleri nlerine katt lar.

Kye girdikleri zaman gn ku luktu. Kar daki da dan bile yava yava sis kalk yordu.

Dnenin ba na ne kadar oluk ocuk, kad n, gen, ya l varsatoplanm t . Yana malar n nnde ko ulu kzleri grnce aya akalkt lar hep birden. Hi kimse konu muyordu. Gzleri kzleredikilmi ti.Dne bir l k att , kzlere do ru ko tu:

Yavrumu nettin Dursun emmisi? Yavrum seni ok severdi:

Dursun:

te, kzleri byle ko ulu bulduk derede.

Kad n dvnyordu:

Memedim yavrum... Gn grmemi kszm...

Dursun:

Bac , dedi, ona hibir ey olmam t r. Ben arar m onu. Ararbulurum.

Dne laf dinlemiyordu. Hem a l yor, hem de:

Gn grmemi kszm, diyordu boyuna.


26/378

Sonra Dne rp na rp na tozlar n ortas na d t. Orada kesik

kesik inlemeye ba lad . Yz, gz, salar apak toza belenmi ti.Sonralar yz, gz ya ndan amura kesti.

Kalabal k yle donmu , bir kzlere, bir Dneye bak yordu.

Kalabal ktan,iki kad n usulca ayr ld . Geldiler, toprakta belenmekte olan kad n kollar ndan tuttular kald rd lar. Dne, yar bayg nd .

Ba , l ba gibi sa omzuna d m t. Koluna girdiler evinegtrdler.Dne gittikten sonra kalabal k bir kar t , canland . lkin, kocakar Cennetkonu tu. Ona, at yzl Cennet derlerdi.

Uzun yz, k r k k r kt . Boyu ok uzundu. nce parmaklar dalgibiydi.F kara Dne, dedi, noldola o luna?

Elif at ld . Kyde om a zl l ile n salm t . K sa boyluydu.lmese gelirdi Memed, dedi.

Sonra bu sz boydan boya kalabal dola t :

lmese gelirdi.

lmese gelirdi.

lmese gelirdi.

Elif tekrar sz ald :

Belki babas n n d manlar ldrm tr.

Cennet kar :

Babas n n d manlar yoktu. brahim kar ncay incitmemi ti diye cevapverdi.

Beyaz ba rtler, alacal bulacal yazmalar, mor fesler, bak r paral al nlar kalabal dalgaland :

brahim kar ncay incitmemi ti.

brahim kar ncay ...

Kar ncay incitmemi ti.

Sonra ortal k kar t . Her a zdan bir ses kmaya ba lad .

Vay Memed!

Vay ksz!

Gzn kr olsun gavur dinli.


27/378

Sonra bir teklif dalgaland kalabal n stnde. Kimin syledi ibellisiz.

Dne kartal dnen yerlere gitsin baks n.

Le stnde kartal dner.

Nerede kartal dnyor orada...

Orada...

Btn kalabal k bir anda bunu syleyen kad na dnd. Bir ansessizlik oldu. Kalabal k, bir an gene dondu. Tekrar canland .

Suyun gzne d m tr.

Gzne d m tr.

Gzne...

Kalabal k ynn do uya dnd. nce ayaklar plak ocuklaryrdler. Onlar n ard ndan aya plak kad nlar... nce ak rdikenli eocuklar d t. Ard ndan kad nlar... ocuklar n bacaklar ala kan iindekald . ocuklar, gene ko tular. Kad nlarsa, bu nlerine kanak rdikeninebeddua ettiler:

Kk geesice...

ak rdikenli i kt ktan sonra, onun ckas ndan da kayalar grnd.Yorulmu ,ayaklar kanam ocuklar geride kald lar, kad nlar ne d tler. nara ula t klar nda yorulmu lard . Ulu nar f ld yordu. Birden sugrltsn duyunca duraklad lar. Bir zaman soluk ald ktan sonra, hepbirdensuya ko maya ba lad lar. Gelen suyun gzne gzn dikip bakt . Gelenbakt .Kad nlar, yan yana, st ste halka oldular. Su, byk kayan n dibindenkpksaarak kayn yordu. Kayan n sol yan nda bycek bir havuz oluyordu su.Kaynayan suyun stne drt yaprak d m t. Ak p gitmiyor, dolan pduruyorlard kpkler aras nda.

Hi t karmadan uzun zaman bakt lar.

Cennet kar :

ocuk buraya d seydi, imdiye kadar suyun yzne bir kere

olsun kard , dedi.

Kalabal k, gene kar t . Ba lar dalgaland :

Bir kere olsun kard .

kard ...

Kalabal k yorgun, bitkin, umutsuz, ne esiz, sallana sallana geridnd. Bunda ocuklar arkada kalm lar, oynaya oynaya geliyorlard .


28/378

Kalabal k, toplu halde de yrmyordu. Her biri bir yerde, ba e ikgidiyorlard .

Dne, bu gnden sonra, a laya a laya yataklara d t. Ate leriinde yand . Kyn gen k zlar da ona yard m ettiler. Dne birkagn sonra yataktan kalkt . Gzleri kan ana na dnm t. Aln na dabeyaz bir bez ba lam t .

Bir gn kyn iini merakl bir haber dola t :

Dne yemiyor, imiyor, suyun gznn ba na oturmu gzn k rpmadansuyabak yor, kacak m diye o lunun lsn bekliyor.

Haber do ruydu. Dne her sabah, gn do madan kalk yor, suyun ba nagidiyor,gzlerini sudan ay rmadan habire bak yordu.

Bu, byle on gn kadar srd. Sonra, Dne bitkin geldi evine kapand .imdide ba ka bir ey takt akl na. Gene her sabah ok erkenden kalk yor,dam nba na k yor, uzak gklere gzn dikiyor, gkleri ara t r yor. Neredesnen bir kartal kmesi varsa yaya yap ldak oraya ko uyordu. Bir i ne,biripli e dnm t. Bazen kartallar ok uzaklarda, mesela Ya murtepeninstndednyorlard . Oras bir gnlk yol eker. Dne, oraya da gidiyordu.

Bir gece Dnenin kap s dvld. Bir ses:

Dne bac a! Ben Dursunum, dedi.

Dne umutla, korkuyla kap y at .

Gel Dursun karda ! Memedim seni ok severdi, dedi.

Dursun, Dnenin serdi i d e e a r, temkinli oturduktan sonra:

Bana bak bac , dedi. Benim yre im yle hkmediyor ki o lun lmedi.Bana yle geliyor ki ba n ald gitti bir yere. Ben, onu bulurum.

Dne, Dursunun yan na kverdi:

De, dedi. Dursun karda . Bir bildi in mi var?

Dursun:

Bildi im yok ya bac , yre im yle hkmeyliyor.

Dne:

Dillerine kurban olay m karda senin, diye yalvard .

Dursun:

Ben onu arar m. Arar bulurum. Sana u kadarl n syleyim kio lun lmedi. Memed lmedi.


29/378

Dne onu u urlarken:

Bir umudum sende kald karda . Ah o lumun bir sa l k haberinialsam... Dnyada hi ba ka bir ey istemem. Sen bilirsin DursunA am. Dillerine kurban oldu um. Sen bilirsin, dedi.

4

Yaz geldi att . Ekinler biiliyor. S caklar veryans n ediyor.ukurovan ns ca na sar s cak derler. Ak s caklar kt.

nce Memed geldi geleli oban de il, nce Memed, evin o lu. Sleyman, nceMemedi can gibi seviyor. Gelgelelim, cin gibi, ne eden ta an o lana songnlerde bir hal oldu. A z n b aklar am yor. Bir efkard r kapt rm kendisini. Eskiden trk sylerdi durmadan. Yan k sylerdi. Trkler deyokgayr .

Keilerini en iyi otla a, en iyi yaprakl ormana gtrrd. Eskiden birkei, durup az c k otlamas n, az c k durgun grnsn, Memed derhal farkeder,ona bir are bulur, iyile tirirdi. imdi keileri sal veriyor otla a,oturuyor bir a ac n, bir kayan n glgesine, enesini de ne ine day yor,dal pgidiyor. Arada s rada da dayanamay p kendi kendine konu uyor.

Anac m... Vay anac m! Ekinlerini kim bier ola imdi?Gavur Abdi A a! Anac m! Ekinlerimiz kuruyup dklecek. Ekinlerikim biiyor imdi anac m? Ben olmay nca anac m?

Duruyor, g e, gkteki bulutlara, topra a, k zarmaya yz tutmu ekinlere bak yor.

Leyle in gzndeki tarla kurumu tur imdi. Kim bier ola? Anac m!..Yaln z nas l biersin tek ba na?

Geceleri de uyku girmez oldu gzne. Yatakta habire dnyor.Akl fikri Leyle in gzndeki tarlada. Leyle in gzndeki tarlaabuk gevrer geer. Bir tane bile al nmaz. Bir tane bile. Ge kal n rsa.

Sabah oluyor, yataktan kalk yor. Her bir yan k r k. lgn lgn...Keilerini nne kat yor. Keiler da l yor. Her biri bir tarafa gidiyor.Umurunda de il. Bakt yok. Sleyman n ak, gle yz geliyor gzlerininnne. Sleyman n sevgi dolu gzleri... Kendi kendinden utan yor.Canlan yor.

Keilerini toparlay p, otla a iyi bir yere gtryor... Bu uzun srmyor.Efkar bas yor: Topra a gene kyor. Toprak cay r cay r yan yor. Ama odurmuyor. Leyle in gz, diyor. Anac m, diyor. Bir de bak yor ki,ak am olmu , gn batm ... Da lm keilerini topluyor... tede, batangne ten kalan son klarla tepesi yan K nal tepeye do ru sryorkeilerini. Keilerini K nal tepenin ete inde b rakarak, kendisi ba na k yor. telerde bir dzlk gzkyor. Ak am sisleri km dzl nstne.Usul usul kalk yor. Bu grnen dzlk, ak rdikenli dzlk. K nal tepeninarkas nda De irmenolu u gremiyor. Ortaya bir set gerilmi . Aynen


30/378

gerilmi perde gibi. Bir boz toprak y n . Otlar yanacakm , hementutu acakm gibi. yle kurumu i te. Hat rlay p, kendi kendine k z yor.Sleyman ne demi ti? K nal tepenin ard na geme! demi ti. K nal tepeninarkas nda in cin yok. Buna daha beter k z yor. Ko a ko a tepenin ba ndanete e iniyor. Da lan keileri ge vakitlere kadar ancaktoparlayabiliyor.Kye ok ge dnyor. Sleyman ona, ge kalmas n n sebebini sordu u zaman

da:

yi bir otlak buldum da keileri ay ramad m, diye yalan sylyor.

Bir gn gene ok erken yata ndan kalkt . Keilerin a l na girdi.S cak, bo ucu bir geceydi. Kei a l sas sas kokuyordu. Keileria ldan kard , nne katt : Baz baz , daha afak atmadan, afaktan ok nceg ndo usunda bir taraf k nalan verir. Az sonra da oradaki bulutlar nkenarlar s rmalan r. Sonra da afak atar. Memed, gn do usuna bakt . Bugn ylesibirgnd.

Sonra Memedin ii ayd nlan verdi. Yre i hafifledi. Birden, kendisiniku gibi hafif, rahat buldu. Bu arada seherin yelleri de esmeye ba lad .Ufac kdalgalar halinde yel, yzn yalay p geiyordu.

Yre i kt kt atarak keilerin ynn K nal tepeye do ru evirdi.Memedarkada, keiler nde bir toz bulutu b rakarak ko uyorlard . Tam tepenindibine gelince, Memed, keilerin ynn evirdi.

Tela l bir hali vard . Keiler da l p oraya buraya gittiler. Memedtopra a oturdu, de ne ini enesine dayad . Uzun uzun d nd. Birara h mla kalkt , keileri tepeye do ru toplay p srmek istedi. Sonravazgeti. Oturdu gene d nceye dald . Bir zaman ba ellerindekald . Keinin biri boynunu, ellerini yakalad . Ald rmad . Keikendili indenb rakt gitti. O kadar bol k doldurmu tu ki ortal , da larta lar, a alar, otlar eriyiverip a kesecek san rd insan:

Ellerini yznden ekti. Gzlerini a nca, gzlerine k doldu.Kama t rd . Bir zaman a bakamad . Gzleri al nca yorgun, isteksizkalkt . Keileri ayn a rl kla toplad . Tepeye srd. Bir anda keilertepenin arkas na getiler. Memed, ynn gneye dnd. Ellerini gzlerinesiper etti. Uzaklara bakt . Gzne ulu nar n dallar ili ti gibi geldi.Yre i hop etti. Tepenin arkas n n kuzey yan ovayd . De irmenoluk

kynntarlalar yla, yani ak rdikenli ovayla bu ova aras na keskin boz toprakl s rt giriyordu. Keileri bu sefer s rt n dibine do ru srd. nnden ikikk ku utu. Gkte de bir tek, bir ku grd. Ba kaca, ovada sinilersinek yoktu. Ortal k p ss zd . Ta uzaklarda, topraktan bir ak bulutkalk yordu. Birden gzne, a a da, s rt n dibinde kck bir tarlaarpt .Tarlan n ortas nda kara bir leke e ilip e ilip kalk yordu. Bu sefer dekeileri ayn isteksiz hal, ayn yorgunluk, a rl kla oraya evirdi.


31/378

Ekinin yan na gelince, ekin bieni tan d . Bu, ya l Pancar Hskt.PancarHsk ekinden ba n kald r p da keilere, Memede bakmad . Habire oraksall yordu. Memed de keileri bo b rakt . Keiler ekinin k y s nageldiler.Hsk, gene fark nda olmad . Sonra keilerin hepsi her yerden ekinedald .

Bir h rt , bir pat rt d r koptu ekinin iinde. Keileri ekinin iindegrnce Pancar Hsk ifrit oldu. Elindeki ora h mla keileref rlatt .Ora n arkas ndan var gcyle kfrede ede kendi de keilere do ru at ld .

Memed, oldu u yerde durmu , Pancar Hs seyrediyordu. Pancar Hskbinbir glkle, oflay p puflayarak keileri ekinin iinden toplay p kar rken,durup ylecene kendisine bakan ocu u grd. Onun keilerin oban oldu unuanlad . te buna mthi k zd . Tepesinin tas att . Keileri bir tarafab rakt . -Ora att yerden ald . Kfrederek ocu a do ru geldi.A z ndankpkler sa l yordu:

Ulan, anas n at n tepeledi i kpo lu kpek... Keiler ekinigeirdiler.Sen durmu seyredersin burada. Bir varay m da senin yan na... Seninbabay n...Orospu anal ... Anas n n... ocuk yerinden k p rdam yordu. Halbukiihtiyar,ocu un kaaca n , kendisinin de onun arkas ndan yeti emeyece initasarl yor,yerden, ona atmak iin ta lar topluyordu eline. Yakla t , ocuk ha kat ,hakaacak... ocuk kamad . Hsk, o h zla kolundan tuttu. Ora n s rt n kafas naindirecekken, eli kalakald . ocu un kolu elinden d verdi:

Memmeed!... Yavrum sen misin? dedi. Herkes seni lm biliyor.

Solu u kesilecekmi gibi soluyordu. Topra a kverdi. K zarm boynundan, yznden oluk oluk ter ak yordu. Bu s rada tekmil keiler geneekine doldu.

Pancar Hsk:

Git de, dedi, u keileri kar gel.

Ancak bundan sonrad r ki, bir heykel gibi donmu kalm Memed

k m ldad .Ko a ko a ekine gitti. Ekine giren keileri kard uzaklara srd. GeldiPancar Hs n yan na oturdu.

Hsk:

Memedim, dedi, ulan seni araya araya bir hal oldular. Suyad m sand lar. Anan senin derdinden lyordu az daha, dedi, hiyre in ac mad m anana?


32/378

Memed, belini kamburla t rm , de ne ini enesine dayam t .Susuyordu.

Hsk sordu:

Bu keiler kimin?

Memed, istifini bile bozmad .

Hsk:

Sana diyorum, Memed! dedi, bu keiler kimin?

Memed, a z ndan dklrcesine:

Kesme kynden Sleyman n.

Hsk:

yi adam Sleyman, dedi. Sonra da ekledi: Bre deli, gideceksin gitmeye,anana haber versene. Usand n Abdi namussuzunun elinden. Anana haber ver,ondan sonra nereye kaarsan ka!

Abdi laf n duyunca Memed, Hs n ellerine sar ld :

Nolursun Hsk emmi, dedi, benim Sleyman emmiye oban oldu umu kimseyesyleme. Nolursun yani. Abdi A a duyarsa beni al r gtrr. Beni dvedveldrr.

Sana hi kimse bir ey yapamaz, dedi. Deli! Adam anas nahaber vermez mi? F kara senin derdinden lyordu az daha...

Hsk, sonra birdenbire laf yar da b rakt . Kalkt , Memede bakmadanekinegitti. Bimeye ba lad . abuk biiyordu. Ora n h rt s Memede kadargeliyordu.

Hsk ba n bir defa bile kald rmadan biiyordu. Baz baz belia r y nca do ruluyor, ellerini beline day yor, uzaklara bak yor, genebimeye koyuluyordu. Memedi oktan unutmu tu. Memed de ekinin k y s ndadurmu , k m ldamadan, dimdik dikilmi , ona bak yordu.

Gn y k ld gitti. Glgeler, upuzun uzad . Memed, gne e yle bir gzatt .Gn k zar yordu. Ovadaki otlar yar p r lt l , yar glgeli. Otlar ipilipilediyor.

Memedin ayaklar Hs e do ru srklendi. O ayn h zla bime e haladevamediyordu. Kar s nda durdu. Yre i kt kt at yordu. Hsk, Memedin kard h rt y duyunca do ruldu. Terden kapkara grnyordu bu ak am vaktinde.Gz gze geldiler: Hsk yorgun, Memedin ta gzlerinin iine bakt .Canevinebakt . Memed, gzlerini indirdi. Gzleri yerde Hs e do ru bir iki ad matt . Ellerini tuttu:


33/378

Allah n , Peygamberini seversen Hsk emmi, dedi, anama, kimseye

syleme,beni grd n.

Eli, atarcas na b rakt , arkas na bakmadan ko tu. Gn batm t ki,K nal tepeye geldi. Ter iindeydi. Nedense, bir an seviniyor, arkas ndan

yre i karar veriyordu. Bir seviniyor, arkas ndan... arp ma. K nal n ntepesine kt . S rt n dibindeki kk tarlan n oraya gzn dikti.Tarlan n ortas nda kck bir k p rt fark ediliyordu.

Hsk, kye girdi inde, nne gelene, ehemmiyetli bir s r biliyorda sylemiyormu cas na glyordu. nlerinde duruyor, glyordu.Hs n bu haline kimse bir anlam veremedi. O do ruca Dneninevine gitti. Dne kap s nda, Pancar Hs kendisine bakarak habireglmser grnce, buna ne anlam verece ini bilemedi. Pancar okseyrek glen bir adam oldu u gibi, ne Dnenin evine, ne de kimseninevine gitmezdi. Tarladan evine, evinden tarlaya. Ba ka birisiolsayd bu harekette gze batacak bir ey yoktu yoksa. i olmad zamandaevinin nne bir has r serer, stne oturur, hi kimseyle konu madankendi kendine tahtalar oyar, gzel nak l ka klar, kirmenler, ambardaklar, tespihler yapard . imdi Dnenin evinin nnde durmu ,habire glyordu. Gzlerini Dneden ay rmadan glyor, ama konu muyordugene.Dne de bu durum kar s nda ne diyece ini bilemiyordu. Bir zaman a k n,Hs n etraf nda doland ktan sonra:

Ho geldin Hsk A am, buyur otur, diyebildi.

Hsk duymam gibi yapt , glmeye devam etti.

Dne steledi:

Hsk A am buyur otursana...

Hs n glmesi kesildi. A r a r:

Dne! Dne! dedi, durdu.

Dne kulak kesildi.

Dne, mjdemi isterim.

Dne glmsedi. Arkas ndan da tela land . Titreyerek:

Mjden ba m stne Hsk A am, dedi.

Hsk:

O lunu grdm bugn Dne, dedi.

Dne hibir ey sylemedi. yle oldu ki kessen bir damla kan kmayacakt . Kurumu tu.

O lun, bugn yan ma geldi. Bym , etlenmi ...

Dne:


34/378

Dillerine kurban olurum Hsk A am, diye inledi. Mjden

ba m gzm stne.

Dne, durup durup:

Sahi mi sylyorsun Hsk A am, sahi mi? diyordu. Mjden

ba stne. Dillerine, senin gzel dillerine kurban olay m HskA am.

Sonra Hsk oturdu. Olup biteni bir bir Dneye anlatt . Dneyerinde duram yor, evin bir ucundan bir ucuna gidip geliyordu.Az c k bir zamanda Pancar Hs n getirdi i haber btn kyeyay ld . Kad nlar, erkekler, ya l lar, ocuklar, kyde kim varsa, Dneninevinin nne y l t lar. Ay , kyn toprak damlar n n, Dnenin evinnde k m ldanan insan kalabal n n stne dklyordu.

Kalabal ktan grlt, pat rd , amata geliyordu. Birden grltkesiliverdi. Ortal kta ses soluk kalmad . Cmle ba lar da gneyedo ru evrildi. Bir atl geliyordu teden. At n n ko umlar n n madenik s mlar ay nda parl yordu. Atl yakla t . Sonra kalabal yard ,geldi ortada durdu.

Dne! Dne! diye ba rd .

Kalabal ktan, zay f bir kad n sesi cevap verdi:

Buyur Abdi A am.

Duydu um do ru mu Dne?

Dne geldi, at n ba n n hizas nda durdu.

Pancar Hsk grm . Geldi bana syledi.

Abdi A a:

Nerede o Pancar? diye grledi. Gelsin yan ma.

Kalabal k kar t :

Yok. Hsk yok, dediler.

Hsk hi kalabal a girer mi?

K yamet kopsa evinden kmaz.

A a emir verdi:

Gidin getirin Hs .

Hsk gelinceye kadar, kalabal ktan gene hi ses kmad . Ortal kderin bir sessizli e gmld.

Az sonra beyaz don, beyaz gmlek iinde Hsk getirildi. Kollar n s k s k ya tutmu iki ki i aras nda rp n yordu:

Ne istiyorsunuz benden bu gece vakti? Derdiniz ne? Allah sizin


35/378

belan z versin deyyuslar!

Abdi A a:

Seni ben istedim Hsk, dedi.

Hsk indirdi. Yumu ad :

Ulan namussuzlar, neden A a a r yor demediniz?

A aya dnd:

Kusura kalma A am, dedi.

Abdi A a sordu:

Hsk, sen Dnenin o lunu grm sn yle mi?

Hsk:

Syledim Dneye.

A a:

Bana da syle, dedi.

Hsk anlatmaya ba lay nca, kalabal k etraf na s k t . Halkaoldu. Hsk, Memedi nas l grd. Ora kafas na nas l vuracakt .Hepsini teker teker, hibir ey unutmadan anlatt . Abdi A a k zd ,kplere bindi:

Vay Sleyman vay! dedi. Demek Sleyman benim kap daki adamlar al roban edersin! K rd n ceviz k rk geti Sleyman! Demek Kesme kylSleyman ha?

Hsk:

O, dedi.

Abdi A a, Dneye seslendi:

Ben onu yar n gider getiririm.

At n srd gitti. Kalabal k arkas ndan homurdand .

Abdi A a, doludizgin giden at n n ba n Sleyman n kap s n nnnde ekti:

Sleyman! Sleyman!

Sleyman ierdeydi. D ar kt . Abdi A ay grnce yz klgibi oldu. Abdi A a, at n stnden Sleymana e ildi:

Sleyman, dedi, sen hi utanmad n m ? Benim kap dan adamalmaya utanmad n m ? Sen hi haya etmedin mi? Abdinin kap s ndanadam al n r m ? imdiye kadar bu olmu i mi? Sen bilmez misinbunu? Yaz k sana Sleyman. u ak sakal na da bakmadan...


36/378

Sleyman:

n hele attan A a! n attan da buyur ieri. Sana her eyi bir birsyleyim, A a, dedi.

Abdi A a:

Senin evine inmem, dedi. O lan nerede? Yerini syle!

Sleyman:

Zahmet olur sana A a. Ben hemen al r imdicik getiririm.

Abdi A a:

Zahmeti mahmeti yok, dedi. Gster bana yerini ocu un.

Sleyman boynunu bkt:

Peki A a, haydi gidelim, dedi, at n nne d t.

Keilerin yan na gelinceye kadar, ne o konu tu, ne de o. Geldiklerinde,Memed, bir ta n dibine oturmu d nyordu. Onlar grnce aya a kalkt yanlar na vard . Abdi A aya hi hayret etmedi. Sleymanla gz gzegeldiler.Bak t lar... Sleyman, ne gelir elden der gibi boynunu bkt.

Abdi A a at n Memede do ru bir iki ad m srd:

D nme, dedi.

Memed hibir ey demeden at n nne d t yrd. Boynunu omuzlar n niine ekmi ti.

Memed nde Abdi arkada leye do ru kye girdiler. Yolda ne Abdi A abir ey sordu, ne de Memed bir ey syledi. Yaln z, Memed, her an, at stnesrverecek, ezecek diye korkuyordu. Huyunu bilirdi.

Dnenin kap s na geldiler, durdular.

Abdi A a, ieriye seslendi:

Dne! Dne! Al itini.

Dne d ar ya karken o, at n ba n evirdi. Dne, bir l k atarako luna sar ld . Bu arada kyller de haberlenmi lerdi. Yava yava kalabal k birikiyordu. Kalabal k halka olmu , Memed ortada. nne

gelen soruyor.

Neredeydin Memed?

Bu ne hal Memed?

Haa Memed?

Memed, ba n yere dikmi a z n am yor. Kalabal k gittikeo al yordu.


37/378

5

Memed, harman n bilezi inde kalan son saplar da att . Harmanyap l rkenya mur ya m , saplar birbirine yap m t . Saplardan kapkara, kmrtozu

gibi bir toz k yordu. Sabahtan beri, durmadan sap atan Memed,tan nmayacakhale gelmi ti. Kapkara. Yaln z di leri ld yordu. Sap att bitirdi.Sapyle kabarm t ki, ortadaki be i rtm t.

Bilezi in yerinde, slanm soluk bir ye il halka kald .

Yorgun, Memed, gitti gne in aln na a z yukar uzand . Firezlerinaras ndan,kar nca eritleri geip ta uzaklara gidiyorlard . Elleriyle gzlerinikapat p bir zaman a z yukar soludu kald .

Gnlerden beri al yordu. nce ekin bimi ti tek ba na. Leyle ingzndeki ekinin ii bir de devedikeniyle dopdoluydu. Sonra harman yapmakiin anas yla birlikte elek ekti. Gnlerden beri de d en sryor. Buyzden, bir deri bir kemik kalm ... Yz buru buru . Derisi sark yorgibi... Kapkara kesilmi ... Gzleri de iyice ukura kam , avurtlar gemi ...

At, biraz tesinde ktrtyle yay l yordu. Y k lacak gibi zapzay f...Kaburgalar d ar f rlam ... Ya l bir hayvan. Belki on be .Gzlerine sinekler oku uyordu. S rt n n tam ortas nda, hi iyi olmayanbirya ar vard . rinlenmi ti. rin kan kar . Bir de ekin tozuyap m t .Kocaman kara sinekler, bir kalk p bir iniyorlard .

Gn ku luk oldu. Memed, bir yan na dnd. Oluk oluk terlemi ti. Eliniyzne srd. Kapkara bir avu ter ald att .

Gne in par l par l etti i firezler, ova, gz at rmayacak kadarkama t r yordu. lrcesine yorgundu. Yatt yerden, firezlerinaral ndanbir iki kere hayvana bakt .

Hayvan n yan nda drt be leylek dolan yordu. Leyleklere dald .Eliyle de kar ncalar n yolunu kesti. Kar ncalar ellerinin stndengetiler.

Can n di ine takt . nce, uzand yerden kalkt oturdu. Ba n

sa dizinin stne koydu dald bu sefer de. Kendine az c k geldisonra. Ellerini topra a bast rarak usul usul kalkt . Yznde, boynundakar ncalar n dola t n hissetti. Ald , topra a att onlar . At tozabatm bir b rtlen al s yan nda durmu , n ayaklar ndan biriniyal yordu. Vard , at tuttu ekti.

Devedikeni mavi, kocaman ie ini am t . Ufac k bir yel parlad onu e di.


38/378

Getirdi, at bin glkle d ene ko tu. At, kabarm saplar yaram yordu.Memed, d enden indi, atla beraber saplar n stnden yrmeye al t .At,ikide bir tkezliyordu. Memed, hayvana mthi ac d . Ne yapaca n bilemiyordu. At, terlemi , kapkara kesilmi ti.

ylesine soluyordu ki, g s, kaburgalar hep birlikte inip inipkalk yordu. Btn d , s rt , sa r s kp e batm . Memed de terebatt .Terler her bir yerlerinden s z yor. Terler gzlerine doluyor.Yak yor.

Nefesini de kflenmi ekinin slak kokusu kesiyor. Bir zamansaplara bata ka harman dnnce saplar yatt . Art k biraz daha kolaydnlyor. D enin alt nda saplar at r at r ediyor.

leye do ru saplar iyicene ezildi. Saplar l yor. Karas gittisaplar n.imdi d enin arkas ndan ince, alt n sar s bir toz usuldan, Memedingenziniyakarak savruluyor. Toz kokuyor. Yan k yan k bir eyler kokuyor.

Ta uzakta bir adam, bek yap yordu. Onun tesinde de bir iki ki inind ensrd grlyordu. Koskoca ovada ba kaca can eseri yoktu.

Firezler uzun uzun... Orak makinesi, ekini dipten bier. Firez,toprakta,bir kar ya kal r, ya kalmaz. Elle biildi inde yaln z ba aklar al n r.Toprakta uzun saplar kal r. Firezlerin tesi ak rdikeni.

Memedin dili dama kurudu. S cakta, at da ba n ayaklar n n dibineindirmi ,lgn lgn yryor. Memed, d enin stnde d nyor. Hibir tarafabakt yok. Leylekler ta harman n yan na kadar sokulmu lar. Memed, uyumu kalm gibi. At baz baz ba n saplara dald r yor geveliyor. steksiz. Saplara z ndan dklyor. Memedin hibir eye ald rd yok. Gne ba navurmu .Bir keresinde aya a kalkt . Kyden yana uzun uzun bakt . Grnrdekimsecikleryoktu.

Di lerini s kt .

u anam da... dedi.

Anas ona az k, su getirecekti. Yutkundu. A z nda bir damla tkrkkalmam t . Usulca gene d enin stne yumuldu. At durdu. Ba n da sapasoktu. Memed, oral bile de il. Neden sonrad r ki i i fark etti dizginiekti:

Deh! Yavrum deeh! dedi.

Sinekler oku mu . At, kuyru unu yava yava kald rmadan sall yor.Sineklerald rm yorlar.


39/378

K zg nl kla yeniden aya a kalkan Memed, ynn kye dndrd.

Devedikenininarkas ndan bir ba gzkyordu. Az sonra gelenin anas oldu unu grd.K zg nl o anda sevince evrildi.

Yakla an ana, kan ter iinde kalm , az k tutan eli yere de ecekmi

gibiuzam t .

Nas l ettin yavru? dedi.

Kolaylad n m ?

Memed:

Sap n hepsini att m bitirdim, dedi.

Ana:

Kal n olmad m ? diye sordu.

Memed:

Oldu ama, yumu ar, diye cevap verdi.

Anan n elinden testiyi kapt gibi ba na dikti. Uzun uzun, kanakana iti. Testiden akan sularla g s, enesi, g snden a a bacaklar s r ls klam oldu.

Ana:

n yavru, dedi. n de ben srym az c k. Ekme ini ye!

At n dizginini anas n n eline verdi, b rtlen al s n n glgesinegitti. k n at . So an vard . Tuz da vard . Ayran torbas na kckkck, mucuk dedikleri sinekler oku mu tu. Bir tasa da ayran doldurdu.

Yeme ini bitirdikten sonra al n n glgesine yatt . Yaln z beldena a s gnde kal yordu. Uyudu.

Uyand zaman gn ikindin olmu tu. Gzlerini ovarak kalkt , harmanako tu:

Ana, dedi, yoruldun de il mi? ok yoruldun.

Ana:

Gel bin yavrum, diye mahzun, boynunu bkt.

ki gn sonra harman savruldu. nc gn kasar srld. Drdnc gndece edildi. K rm z bu day taneleri harman n ortas nda parl yordu. O gn,bu day uvallara doldurup eve ta yamad lar. Ce, harman n ortas ndaoldu ugibi kald . Sebebi de Abdi A an n gelip hakk n almamas yd . O geceMemedle


40/378

anas sineklere yene yene cei beklediler. O gn ku luk oldu Abdi A agelmedi. le oldu gene bir haber yok. kindiye do ruydu ki, arkas nda semerlibeygirlerebinmi yana mayla kageldi. Yz karanl k, korkuntu. Dne, bu yzgrnce korktu. Y llardan beri ok iyi tan rd onu. Dnenin kara bir derigibi k r k yz, Biraz daha k r t .

Abdi A a, Dneyi i aretle yan na a rd . Yana malara da u emriverdi:

Drtte bize, birisi de Dneye.

Dne A an n zengisine sar ld :

Etme A am! Ac m zdan lrk bu k . Etme. Eyleme. Tabanlar n peyimA am!

A a:

Hi s zlanma Dne! dedi. Hakk n veriyorum.

Benim hakk m te birdir, dedi Dne s zlayarak.

A a, attan Dneye do ru e ildi. Gzlerinin iine bakarak sordu:

ifti kim srd Dne?

Dne:

Ben srdm A am.

Bizim yana malar sana yard m ettiler mi?

Ettiler A am!

Dne?

Buyur A am

Bir daha o luna tenbih et de gidip Sleymanlara oban olmas n.

Dne sapsar kesildi. A a, at n srd gitti.

Arkas ndan yaln z:

Kulun kurban n olay m etme, A am! diyebildi.

Yana malar lmeye ba lad lar. tane A aya, bir tane Dneyekoyuyorlard . A an n y n byd gitti. Dneninki kck.

Dne, y nlara bak p bak p beddua ediyor.

Yeme in allah kei sakall . Doktor paras , cerrah paras et!Y lanc klar ks n da yeme.


41/378

Yana malar, beygire A an n hissesini yklediler. Hibirisi a z n a pbir ey sylemedi Dneye. Toprak gibi, ta gibi donmu kalm t her biri.Memed, geldi anas n n yan na oturdu. Tozlu harman n ortas ndakck bir bu day cei. Az nce ne kadar da bykt. Bir bu dayceine, bir anas na bak yordu. Sulu sulu somurtuyordu.

Ana:

Sleymandan getirdi inde seni ne diye dvmedi ini anlad m imdi. Anlad m. R zk m z kesmek iin. Gavur dinli.

Memed, kendini tutamad . H k rmaya ba lad :

Benim yzmden... dedi.

Ana, o lunu btn gcyle kuca na ekti, ba r nda s kt .

Ne yapal m? dedi. Ne gelir elden?

Memed:

Ya bu k ?... dedi.

Anas :

Bu k ?... dedi.

Sonra, ana da a lamaya ba lad :

Aaah baban olayd , dedi. Aaah baban...

6

Bir tek inekleri vard . nekleri bu y l buza lam t . Buza erkekti.E er nce Memedin bir dnm topra bile olsayd , gelecek y l inekten birerkek buza y daha drt gzle, yatakta yatamayacak kadar byk biristeklebeklerdi. Gelecek y l do acak erkek buza y hayal meyal grr gibi olur.Sonra iki buza birden byr. Byk bir ay r n ortas nda angalboynuzlubir ift tosun... Tosunlar boyunduru a kolay kolay al mazlar... U ra makgerek. En sonunda kuzu gibi olurlar. Tarla; ak rdikeni mi? Olsun.ak rdikeni bir y l biter, iki y l biter. nc y l kkne kibrit suyu.Yeter ki tarla senin olsun.

Yeni do an buza lar n tyleri, mora alan bir k rm z d r. Sonralar de i ir. Sar , k rm z , mor olur.

Kulak tyleri kadife gibi yumu akt r. nsan, avucunu iyice aar, ortayerini kula a srterse, so uk, yumu ak bir rperti, bir tatl l k duyar.

Btn f kara ky evlerinde buza lar n yeri, ocakl n yak n na,yatak serilen yerin biti i ine yap l r. Buza lar n alt na iekli baharotlar serilir. Ev bahar ie i, ot, buza pisli i ve buza kokar.Buza kokusu, st kokusu gibi bir eydir.

Gz gelince buza byr, o zaman teki s rlar n yan na yollan r.


42/378

Ana, btn bahar buza s ndan habersiz, onunla ilgilenmeden geirdi.O lunun derdi olmasayd , buza evin iinde bir top bahar gibidola r, evin sevinci olurdu.

Memedlerin evi bir gzdr. Bir gz toprak dam... Duvar , ancakbir metre yksekliktedir. Btn kyn damlar gz ya murlar na dayanmazakard . Kyde bir Memedlerin dam na kareyleyemezdi gz ya murlar . Baba

lmeden az nce, gitmi Sar a aktan toprak getirmi , evin stn onunlad emi ti. Sar a a n topra bir ba ka toprakt r. Bizim bildi imiz,kara,kumlu, k ra topraklardan de ildir. Bu toprak, para para billur gibidonmu tur. Sar s , k rm z s , moru, mavisi, ye ili, trl trls vard r.Bu, renk renk toprak billurlar birbirine kar m t r. Bu sebepten,Memedlerin evlerinin dam gne te e it e it rengiyle yalp yalp yanar.

Yaz n ana o ul canlar n di lerine takt lar al t lar ama, ne are!...Gzn dertli, belal evlerine dndler. Bir buza lar bulundu unu ozaman fark ettiler. Unutup gitmi lerdi. Buza dana olmu tu.

Ana, oca a bycek bir ktk atm t . D arda kara bulutlar gneydenkuzeye ak yorlard . Biraz sonra evin iini bir im ek ayd nlatt .Ocakta, yal mlar birbirini yiyordu. Bu s rada Memed ieri girdi. Ellerik pk rm z kesilmi ti. Oca n ba na meldi. Arkas na dnnce, yatm gevi getiren ine i grd. nek rahatt . nnde saman vard . Yemiyordu. Evintekiucu da samanla doluydu.

Kalkt ine in yan na gitti. ne in ba ucunda duran danay kula ndantuttu.Dana, buna huyland . Ba n elinden kurtard , ine in teki yan na kat .O lan glmsedi.

Ana:

Sen yo iken Al l derede do urdu bunu F nd k. Gece yar s araya araya bir al n n iinde buldum. Anas ba na durmu yal yordu.Benibir zaman yan na yakla t rmad . Sonra nl me sard m eve getirdim.

Memed:

Kocaman oldu, dedi.

Ana:

Yaa! dedi.

Sonra, konu may kesiverdiler. Birbirlerinin yzne bakamad lar. kisinin de ba nne d m , gzleri oca n kzlerine dikilmi ti.

Ana:

Vermezsek olmaz. Un daha imdiden kalmad , dedi.

Memed, cevap vermedi.

Ana, devam etti:


43/378

Abdi A a da k zg n bize. l fiyat na al r elimizden. Gene yaz

bulamay z.

Memed susuyordu.

Ana:

Ba ka aremiz yok yavrum! dedi. u senin kaman yok mu? Bkt belimizi.

Ba n yava yava kald rd anas na bakt . Gzleri dolu doluydu:

Beni, dedi, bahane ediyor. Ben olmasam ba ka bir bahane bulurdu.

Ana:

Bulurdu yavrum, dedi. O gavur zaten babay n da d man yd .

Bu anda, ikisi de ine e do ru dndler. K rm z , dolgun, aln nokta benli bir inekti bu.

K geldi att . Kar diz boyu. lestnn karl , bulutlu karanl var. Ana, is tutmu kapkara bak r tencereyi oca a vurmu . Epeydirberi su, kaynay p duruyor.

Bu s rada ieriye Cennet girdi.

Dne:

Gel otur, dedi. Cennet hatun, gel otur.

Cennet, bir ah ekti:

Oturuyum mu ki bac m? Oturuyum mu ki, diye bir k eye ili ti.Sabahtan beri ev ev dolan p duruyorum. Ne yapt m , nereye gitti imibilmiyorum. Duydum ki sende de kalmam bu day. Arpay da tketmi sin.Bizde tketeli bir hafta oldu. uvallar n dibi grneli ok oldu. Bu y lbizimekin olmad bac m. Sizinkisi gibi olsayd ...

Bizim herif her yeri her evi gezdi. dn istedi. Kimsede yok kiversin.

Cennet Kar ocakta kaynayan suyu grd.

Ne vuracaks n oca a? diye sordu. Cennet Kar n n sorusunda birmaksat vard .

Dnenin dudaklar n n yan ndan beyaz, l bir glmseme geti:

Su vurdum i te! dedi.

Cennet Kar :

Hibir ey kalmad m ? diye hayretle sordu.

Dne:


44/378

Olan m z ocakta, dedi.

Cennet Kar :

Ya nedeceksin? diye ac yarak sordu.

Dne:

Bilmem, dedi.

Cennet:

Gidip Mustuludan bir daha istesen?

Dne:

sterim ya, dedi. Onda da kalmam ...

Tipi, yukardan beri, alabildi ine savuruyor. Tipi, gz at rm yorgnlerdir. Ev aralar nda kpekler bile yok. Ky, bir da ba gibi p ss z.Herkes, kap s n bacas n rtm ieri ekilmi . ne i olan n evindesaman da var. Kimsenin kimseyle bir ili i i yok.

Dne de gitmedik ev, ba vurmad k kap komad : Belki bir hafta.Belki de on gn:

lrm de Abdi A aya yalvarmam, dedi. lrm de...

Her y l byle olurdu. Kyn yar dan o u a kal r dklrd kap s naAbdiA an n.

Dne edemedi. Bir ba na olsa neyse ne! O lan var. Gnlerdenberidir ki o lan n a z n b aklar am yor. Yznde, dudaklar nda birdamla kan eseri kalmam . Dudaklar incelmi , aynen ka t gibi.Btn yz, btn beden durgun. l gibi. Bir yere oturdu muydu,ak ama kadar oradan kalkm yor. Ba n iki eli aras na al yor, dal pgidiyor.Btn can , hayatiyeti, kini, sevgisi, korkusu, gc kocaman gzlerinetoplanm . Gzlerinde arada bir, i ne ucu gibi bir p r lt yanar sner.Keskin, batan bir p r lt d r bu! Bu p r lt dan korkulur. Korkuntur.Paralamaya, at lmaya haz rlanm kaplan n gzlerinde de ayn p r lt yanarsner mutlak. Bu nereden gelir? Belki yarat l tad r. En do rusu, ekileni kencede, dertte, beladad r. Memedin gzlerine bu p r lt , son bir y l

iinde gelip yerle mi tir. Ondan nce Memedin ocuk gzleri birhayranl k,bir sevin iinde parlard .

Gkte kara bulutlar yuvarlan p duruyordu. Abdi A an n kap s nda mekteniki bklm olmu , y rt k, el dokumas giyimli bir kalabal k, birbirlerinesokulmu titriyordu. Bir tek ki i vard kalabal n d nda: Dne. Onlar,Abdi A ay bekliyorlard . erden, Abdi A a kacak da onlara bir eysyleyecek. Derken Abdi A a, elinde doksan dokuzluk tespihi, ba nda


45/378

devetynden rlm takkesi, sivri sakal yla grnd:

Gene a m kald n z? diye sylendi.

Kalabal ktan hi ses kmad .

Kalabal n arkas nda tek ba na duran Dneyi gren Abdi A a:

Dne! Dne! diye ba rd . Sen do ru evine git! Sana bir tektane bile vermem. Evine git! Dne! dedi. imdiye kadar benim kymden,benim kap mdan adam ka p da ba ka kye, ba ka adama oban olmad ,yana maolmad . Bunu senin bir kar o lun icat etti. Sen do ru evine...

Kalabal a dnd:

Siz arkamdan yryn!

Geni alvar n n cebinden bir tutam anahtar kard , eline ald .

Ceketinin cebinden de bir defter kard .

Neden sonra kendini toplayabilen Dne arkas ndan:

A am o, bir k m k ocuktur, diyebildi. Bizi a koma.

A a durdu. Dneye dnd. Arkas ndaki kalabal k da durdu, dnd.

ocuk, ocuklu unu bilir, dedi A a. imdiye dek, ben kendimi bildimbileli, kimse De irmenoluk kynden ka p da ba ka kyde obanl k,yana mal k etmedi. Etmez de... Sen do ru evine Dne!

Abdi A a, ambar n kap s n a nca, s cak, tozlu bir bu day kokusuf rlad d ar .

Kap da durdu:

Bana bak n, dedi. O Dneye bir tek tane bile vermeyeceksiniz.Ac ndan lecek. imdiye kadar De irmenoluk kynde ac ndan lenolmad . O lecek. Ya da sataca bir eyi varsa, satacak. Verirseniz,verdi inizi duyarsam, hepinizin evine gelir verdiklerimi al r m.Demedi demeyin.

Kalabal k:

Bize yetmez ki... diye cevap verdi.

Bize yetmez ki...

Yetmez ki...

Dneye...

En arkadan c rlak bir kad n sesi:

Kamayayd Dnenin o lu da... Bize ne! Vars n ac ndan lsn.

Her biri s rt nda avdar, bu day, arpa kar zahireyle evine


46/378

dnd. De irmen kyn te ucunda, ulu nar n az a a s ndayd . kinci gn de irmenin n uvallarla doldu. De irmen oktand rba l yd . Kulaks z smaile gn do du.

Ak amst her evden, bir s cak ekmek kokusu geliyordu.

Durmu Ali, tam altm nda. Kyn en iri adam . Ya l bir nar

kadar sa lam. Byk yz, kck gzleri var. mr boyunca aya naayakkab giymemi tir. Aya n n alt nda kara, kar kar y rt lm kal n birtabakaayakkab yerini tutar. Ayaklar kocamand r. Bu ayaklara gre, hibirayakkab bulunmaz. Btn numaralar n, hatta ar k bykl nn bile d ndad r.Amaisteseydi ar k giyebilirdi. Bu, ona soruldu unda, hibir ey sylemez,sadece kfreder.

Kad n n biri hamur yu uruyor, biri ekme i a yor, biri de sacdapi iriyordu. Pi iren kad n n sa na k rm z , kal n sac bazlamalar y lm t .Ali, bir iki tanesini i tahla yedi. Sonra gzleri suland . Kar s nadnd:

Avrat, dedi, hi bo az mdan a m yor do ru drst.

Kad n:

Neden ola Ali? diye hayretle sordu.

Ali:

u bizim brahimin ocuklar ... Abdi gavurunun yapt hi akl mdan km yor, dedi. Dneyi kovdu. Dn bir tek tane bile vermedi.

Kad n:

Yaz k, dedi. brahim olayd ...

Ali:

Abdi bize de tembih etti ki...

Kad n:

Duydum, dedi.

Ali:

u koskocaman kyn ortas nda, gz gre gre iki ki i a m kalacak?

Ali, k zd kprd. Avaz kt kadar ba r yordu. Ba rt takyn teki ucundan i itiliyordu.

Kalk bakal m avrat, dedi, u ekmekten iyi bir k n yap! Birtorbaya bir lek de un koy! brahimin ocuklar na gtrece im.

Kad n eteklerinin ununu rparak ekmek tahtas n n ba ndan kalkt .


47/378

Ali, elinde torba ve k n, h zla, grleyen dall bir a a gibi kap dan

kt . Dnenin kap s na geldi inde yat m t .

Dne! Dne! diye ba rd . A kap y .

Dneyle o lu ate i gemi oca n ba na bzlm ler, birer ta

paras gibi hareketsiz duruyorlard .

Ali, birka kere daha:

Dne! Dne! diye ba rd .

Neden sonrad r ki, Dne sesi tan d , toparlan p kalkabildi.

Vard kap y isteksiz isteksiz at :

Buyur Ali A am, dedi.

Ali:

K z, dedi ne bekletiyorsun sabahtan beri d arda?

Dne:

Gel ieri A am, dedi.

Ali, kap dan e ilerek ieri girdi.

Bu ate niye yanm yor? diye sordu.

Memedin gzlerine, o, i ne ucu gibi k ak l p kalm t . Alininiyi, gle babacan yzn grnce k kayboluverdi.

Ali, k n gsterdi:

Allah kerim, dedi.

Dne:

yledir zaar, dedi.

Ali:

dm Dne! dedi. Bak ocuk da bzlm . Yaksana uate i...

Dne, bo bo oca a bakt :

Snm m? dedi. Hi fark nda olmam m.

Oca a odun att , tutu turdu Dne:

Bu gavur Abdiyi...

Abdi laf n duyunca, Memedin gzlerine o k gene geldi, oturdu.

Ali:


48/378

Vuran n, dedi, eli nurlan r. Do ru Cennete gider. Babas

bunun gibi de ildi. Kyly de d nrd.

Aliden sonra, birka kyl daha yiyecek getirdi Dneye. Bunu,Abdinin ty bile duymad . Ama, bu kyllerin getirdi i ancak onbe gn yetti. Ana o ul iki gn a kald lar. nc gnn sabah

Dne hibir ey sylemeden, ine i yatt yerden kald rd . Bo az nabir ip ba layarak d ar kard .

nek d ar k nca Memed:

Ana!... dedi.

Dne:

Yavrum, dedi.

Dne ine i ekerek, geldi Abdi A an n evinin nnde durdu.

Dana, ine in memelerinin aras na ba n sokmu emi tiriyordu.Dne, evin nnde bir zaman dikildi kald . Dneyi, d arda Dursun grpa as na haber verdi. Haber stne A a d ar kt . Dne ba n yerdenkald ram yordu. Sivri, ince enesi ti triyordu, ocuk dudaklar bz erektitriyordu. Btn bedenini de hafif bir titreme alm t .

Abdi A a, ine in s rt na elini vurarak:

Satmaya m getirdin Dne? diye sordu.

Ba n yerden kald rmadan:

Heyye A am, dedi.

Abdi A a, Dursuna emir verdi:

u ine i al Dne bac n n elinden de, gtr bizim ah ra!

Elini cebine soktu anahtar tutam n kard .

uval getirdin mi k z m Dne? diye sordu. Sesi yumu ak efkatliydi.

Dne:

Heyye, dedi.

7

Me e biten toprakta, hemen hemen hi ba ka a a gzkmez.Da ta , dere tepe s rf me edir. Me eler kal n, k sa gvdelidir. Dallar gdktr. En uzun dal n uzunlu u bir metreyi gemez. Koyu ye ilyapraklar st stedir. Toprakta, sa lam, topra a btn gleriyleyap m dururlar. Hibir g onlar oradan ay ramayacakm gibi gelir.

Me e topra k ra, bembeyaz, kire gibi bir toprakt r. stndeme eden ba ka bitki ya atmamaya ant imi gibidir.


49/378

Kadirliyle C c k aras kk kk, yayg n tepelerdir. Bu tepelerintopraklar killi, kapkara, ya l , verimlidir. Buralar, eski ukurovabatakl klar n n son ucudur. Bat s na A casaz batakl d t gibi,do usuna da Toroslar n aml d er. Tepelerin her bir yerleri tepedent rna a ekilir. te bu tarlalar n iinde me eler vard r. Her biriuzun, selvi gibi me elerdir. Dallar ndan taze bir ye illik f k r r.Gvdeleri, teki k sa me elerin gvdeleri gibi nas rl de ildir. Kavak

gvdesi yumu akl nda gzkrler. Dmdz. Ekinlerin aras nda me egibi de il de herhangi bir a am gibi dururlar.

ak rdikenlik ye il, ak rdikenlik mor, ak rdikenlik stbeyazdalgalan r.afa n yerine k ra d m tr. Buza kesmi tir ta toprak.ak rdikenli in ortas nda bacaklar paralana paralana ift srd.Yand , kavruldu. Topraktan di iyle t rna yla skp kard n ndrtte n Abdi A a ald elinden. teki kyllerden te iki al rd .O y llardan sonra garaz ba lam t . nad ndan dnmedi. F rsat bulduka dadvd, hakaret etti.

Topra na gre yeti ir, byr, geli ir.

K ra toprakta byd.

Bin bir bela... Boy atamad . Omuzlar , bacaklar geli medi. Kollar ,bacaklar kuru birer a a gibiydi. Kupkuru. Avurdu avurduna gemi ti.Yzesmerdi. Gn yan esmeri... Ona yle al c gzle bak nca o me elermutlakakla gelirdi. K sa, kt... Topra a me e gibi sa lam yap m . Her biryan sert, keskin. Yaln z bir yerinde, bir yerci inde bir tazelik kalm .Dudaklar ocuk dudaklar gibi pembe pembe... ocuk dudaklar gibiincecikk vr l yorlar. Dudaklar n kenar nda her zam

Yaşar Kemal - İnce Memed 1-1

Documents

Transcript of Yaşar Kemal - İnce Memed 1-1