YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK...

58
YASAM/ YILI:1986/I 32. Birleşim 21 Ocak 1986,Salı İÇİNDEKİLER I. GELEN EVRAK II. BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI 1. Ulusal Birlik Partisi Gazi Mağusa Milletvekili Hukuk ve Siyasi İşler Komitesi Başkanı Sayın Mustafa Adaoğlu'nun "Gündemdeki seçimler konusunun görüşülmemesi" hakkındaki önergesi. 2. Cumhurbaşkanlığının,Ekonomi ve Maliye Bakanı Sayın Taşkent Atasayan'a Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanının vekalet etmesini uygur gören tezkeresi. 3. Cumhurbaşkanlığının, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Sayın Dr. Mustafa Erbilen'e, Turizm ve Kültür Bakanı Sayın İsmail Bozkurt'un vekâlet etmesini uygun gören tezkeresi. 4. Cumhuriyetçi Türk Partisi Gazi Mağusa Milletvekili Sayın Ferdi Sabit Soyer'in "Hayvan üreticilerinin sorunlarına" iliş- kin gündem dışı konuşması. 5. Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Sayın Nazif Borman'ın Sayın Ferdi Sabit Soyer'e yanıtı. Sayfa 2613 2614-2615 2616 2616 2617-2622 2622-2627

Transcript of YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK...

Page 1: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

YASAM/ YILI:1986/I

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

32. Birleşim 21 Ocak 1986,Salı

İÇİNDEKİLER

I. GELEN EVRAK II. BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

1. Ulusal Birlik Partisi Gazi Mağusa Milletvekili Hukuk ve Siyasi İşler Komitesi Başkanı Sayın Mustafa Adaoğlu'nun "Gündemdeki seçimler konusunun görüşülmemesi" hakkındaki önergesi.

2. Cumhurbaşkanlığının,Ekonomi ve Maliye Bakanı Sayın Taşkent Atasayan'a Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanının vekalet etmesini uygur gören tezkeresi.

3. Cumhurbaşkanlığının, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Sayın Dr. Mustafa Erbilen'e, Turizm ve Kültür Bakanı Sayın İsmail Bozkurt'un vekâlet etmesini uygun gören tezkeresi.

4. Cumhuriyetçi Türk Partisi Gazi Mağusa Milletvekili Sayın Ferdi Sabit Soyer'in "Hayvan üreticilerinin sorunlarına" iliş-kin gündem dışı konuşması.

5. Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Sayın Nazif Borman'ın Sayın Ferdi Sabit Soyer'e yanıtı.

Sayfa

2613

2614-2615

2616

2616

2617-2622

2622-2627

Page 2: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

i}

- 2611 -

Sayfa

6. Cumhuriyetçi Türk Partisi Lefkoşa Milletvekili Sayın Hasan Sarıca'nın "işçi sorunlarına" ilişkin gündem dışı konuşması.

7. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Mehmet Altınay'ın Sayın Hasan Sarıca'ya yanıtı.

8. Cumhuriyetçi Türk Partisi Lefkoşa Milletvekili Sayın Ergün Vehbi'nin "Akçay K6yü Su Kooperatifi'ne" iliş-kin gündem dışı konuşması.

9* Ulusal Birlik Partisi Lefkoşa Millet-vekili Sayın Dr. Vehbi Zeki Serter'in "Rumların 1950 sahte plebisit hareketi-nin 36. yıl dönümüne" ilişkin gündem dışı kcK'işması.

10. İçtüzük (Değişiklik) Önergesine ilişkin ivedilik önergesi.

11, Hukuk ve Siyasi İşler Komitesi üyelerin-den Sayın Vehbi Zeki Serter'in yerine Sayın Togay Varış'ın görevlendirildiğine ilişkin Ulusal Birlik Partisi Grup Başkan Vekilliğinin tezkeresi.

2628-2643

2643-2645

2646-2648

2648-2652

2652-2653

2654

III. SORULAR VE YANITLAR 1. Cumhuriyetçi Türk Partisi Girne Milletve-

kili Sayın Salih Usar'ın, "Yurttaşlarımı-zın Türkiye'deki bankalarda mevcut mevdu-atları" hakkında yazılı sorusu ve yanıtı. (Y.S.NO.19/1/86)

2. Cumhuriyetçi Türk Partisi Girne Milletve-kili Sayın Fadıl Çağda ile Lefkoşa Millet-vekili Sayın Hasan Sarıca'nın ortaklaşa sordukları "Salamis Bay Otel Yönetiminin ilgili sendika ile toplu sözleşme yapmak istemediği ve rezervasyon yapmadığı" hakkında sözlü sorusu.(S.S.NO.8/1/86)

2655-2658

2658-2659

2612/....

Page 3: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2612 -

- 26li - Sayfa

Savfa 3. Cumhuriyetçi Türk Partisi Girne Milletvekili Sayın Fadıl Çağda'nın L "T izinleri" hakkında so^lü sorusu ^ (SİS.N).9/1/86) ^ - 2659 ^ ^i gönder !;

4. Cumhuriyetçi Türk Partisi Gazi,Meğusa ;6 43 Milletvekili Sayın Ergin Abdullah'ın İL B^kan-"Sayı^ Başbakanın puan satın alması" hakkında sKzlü sorusu.(S'.S.NOJİ2/İ/86) 22660^^^61

5. Yeni Doğuş Partisi Lefkoşa Milletvekili Sayın Emin Uzun, Gazi Mağüsa Milîetveki-li Sayın Kenan Akın ve Sayın Ömer Demir'in ortaklaşa sordukları "İthal edilen motorlu araçların ruhsatlarına iki yıl devredileme-yeceği yönünde kayıt düşülmesi" hakkında sözlü sorusu.(S.S.NO.11/1/86) 2661

6. Yeni Doğuş Partisi Milletvekilleri Sayın Aytaç Beşer lûr. Sayın Ömer Demi^ve Sayın ^ ^ ^ EmihUzun'. artaklaşa sordukları "Zeytin

iOyağ^ üreticilerinin ürettlkl^Tİ^yag-larınT alımı" hak? nöa sözlü sorusu.(S.S.NO.10/1/86)

IV. GORUŞULEN^İŞLER r-^er' in ir? - Huku&' ve Siyasf-İşler Ko&it3siWin-Yüksek'^^ Adliye Kurulu üyelik^başvuru ve önerileri-^ ninVdeğerlendirilm^slne ilişkin raporu, <2665-2664

III. SORULAR. YANITLAR 1. . T ü r k Partisi Girnr Hi^letve-

' . - ' n Salih Usar'ın, "Yur ^ır Türkiye'deki bankalarda mevcut mevdu-at yazılı sorusu ve yanıtı. (Y S.no 19/1/86) 2655-2658

2613/... 2t Cumhuriyetçi Türk Partisi Girne Milletve-

kili Sayın Fadıl Çağda ile Lefkoşa Millet-vekıı Sayın Hasan Sarıca'nın ortaklaşa sorduk!arı "Salamis Bay Otel Yönetiminin jlgi^ı sendika ile toplu sözleşme yapmak ısiemediği /e rezervasyon yapmadığı" hakkında sözlü sorusu.(S.S.NO.8/1/66) 2658-2653

2612/

Page 4: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

I. G^LEN EVRAK

TR3ARILAR 1. Poliçeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı (Y.T.No:55/l/86)

(Başkanlığa geliş tarihi: 14.1.1986) (Hukuk ve Siyasi İşler Komitesine: 15.1.1986)

2. 1964 Mali Yılı Kesin Hesap Yasa Tasarısı (Y.T.No:56/l/86) (Başkanlığa Geliş Tarihi: l6.1.1986)(Maliye, Bütçe ve P13n Komitesine: 16,1.1986)

3. Bayrak Radyo Televizyon Kurumu (Değişiklik) Yasa Tasarısı (Y.T.No: 57/1/66)' (Başkanlığa geliş tarihi: 20.1.1986) (İdari, Ekonomik ve Sosyal îşler Komitesine: 20.1.1986)

nNRRTLER 4. Cumhuriyet Hecltsi İçtüaüğü (Değişiklik) Önerisi *

(Y.O.No: 7/1/66). (Başkanlığa Geliş Tarihi: 21.1.1936) (Başbakanlığa: 21,1.1986) (Hukuk ve Siyasi İşler Komitesine: 21.1.1986)

RAPORLAR 5. Hukuk ve Siyasi İşler Komitesinin, Yüksek Adliye Kurulu

üyelik başvuru ve önerilerinin değerlendirilmesine ilişkin Raporu (Dağıtım tarihi: 17.1.1986)

SORULAR VE YANITLAR 6. Cumhuriyetçi Türk Partisi Girne Milletvekili Sayın Salih

Usar'ın, 'Yurttaşlarımızın Türkiye'deki Bankalarda Mevcut " ^ Mevduatları Hakkında" yazjlı Sorusu (Y.S.No: 19/1/86) (Başkanlığa geliş tarihi: 14,1.1986) Başbakanlığa: 14.1.1986)

7. Cumhuriyetçi Türk Partisi Gazi Mağusa Milletvekillerinin Ortaklaşa vermiş oldukları "En son İthal Edilen Patates Tohumluln Hakkında" yazılı soru (Y.S.No:20/l/86) (Başkanlığa geliş tarihi: 14.1.1986)(Başbakanlığa: 14.1.19^6)

8. Cumhuriyetçi Türk Partisi Girne Milletvekili Sayın Salih Usar'ın, "Yurttaşlarımızın Türkiye'deki Bankalarda Mevcut Mevduatları hakkında"yazılı sorusuna Başbakanlığın Yanıtı (Y.S.No:19/l/86) (Başkanlığa geliş tarihi: 16.1.1986) ^oru Sahibine: 16.1.1986)

MECLİS ARAŞTIRMALARI 9. Cumhuriyetçi Türk Partisi Meclis Grubunun, Türkiye'den turist

olarak gelip yerleşen ve izinsiz olarak çalışanlar hakkında yürürlükteki mevzuatın uygulanıp uygulanmadığı yönünde Meclis Arastırması yapılması Önergesi. (M.A.No:1/1/86) Başkanlığa Geliş

Page 5: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2614 -

- BİRİNCİ^OTURUM -

Açılış Saati: 10.50 BAŞKAN: Hakkı Atün KATİP : Dr. Erbay Kan&tlı KATİP : Feridun Onsav

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; Cumhuriyet Meclisinin otuz ikinci birleşimini açıyorum. Şimdi ad okunarak yoklama yapılacaktır,

(Ad okunarak yoklama yapılır.) ^

KATİP - Nisap vardır Sayın Başkan. ^

BAŞKAN - Toplantı yeter sayısı vardır. II. BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

Sayın milletvekilleri; gündemimizin birinci maddesi Başkanlığın sunuşlarıdır.

Seçimler konusunun bugünkü birleşimde görüşülmemesi hakkında Ulusal Birlik Partisi Gazi Magusa milletvekili Sayın Kcmite Başkanı Mustafa Adaoğlu'nun önergesi vardır. Okuyuyorum.

KATİP -Cumhuriyet Meclisi Başkanlığı, Lefkoşa.

Oz: Gündemdeki seçimler konusunun görüşülmemesi hakkında önerge.

İçtüzüğümüzün 163. maddesinin (l). fıkrası kuralları ile Anayasanın 81. maddesinin (5). fıkrası kuralları çatıştığından seçim işlemlerinin İçtüzük kuralları çerçevesinde yapılması halinde Anayasaya aykırı işlem.yapılmış olacaktır. Bu nedenle İçtüzüğün seçimlerle iliş-kili kurallarının Anayasaya uygun olarak yeniden düzenlenmesine olanak

Page 6: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2615 -

tanınması amacıyla gündemin ikinci kısmında yaralan seçimler konusunun 21 Ocak İ986 tarihinde yanılacak birleşimde görüşül-mesini öneririm.

İçtüzüğün 67. maddHKi uyarınca'gereğini saygılarımla rica ederim.

Mustafa Adaoğlu UBP Gazi Mağusa Milletvekili

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; İçtüzügümüzün"Yöntem hakkında konuşma^ yan başlığını taşıyan 67. maddesi uyarınca yapılan bu önerge hakkında lehte ve aleyhte birer üyeye söz verilecek ve önerge oya sunulacaktır. Söz isteyen?... Söz isteyen yok. Mustafa Adaoğlu'nun önergesini oylarınıza sunuyorum, kabul edenler?... Etmeyenler?... Çekimser?... Oybirliğiyle kabul edilmiştir. Uç çekimser oya karşılık.

i MUSTAFA ADAOĞLU (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Sayın Başkan.

BAŞKAN - Buyur Sayın Adaoğlu.

MUSTAFA A3A0GLU (3?vamla) - jörMşnly^si hakkınca bir Öneri.'.:,*.

BAŞKAK - Buyur Sayın Adaoğlu.

AHAC^LU ( Gazi Hegusa) (Başkanlık kürsüsünün ya- ^ nından) - Buyurun Sayın Başkan, ^^rehçelori üze^^n^edir.

( İvedilik önerisini yazılı olarak Başkan'a sunar.)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; Meclis Başkanlığına Sayın Komite Başkanı ivedilik önergesi sunmuştur. İvedilik önergesini oylarınıza sunuyorum. Kabul edenler?... Etmeyenler?... Çekimser?... Oybirliğiyle kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri; bu durumda İçtüzükte gerekli yeni düzenleme yapılıncaya kadar seçimler ertelenmiş olmakta ve bugünkü birleşimde görüşülmeme kararı alınmış bulunmaktadır.

i

Page 7: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 26ir. -

Değerli milletvekilleri; Cumhurbaşkanlığının Ekonomi ve Maliye Bakanına Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanının vekâletinin uygun görUlmüş olduğunu belirten tezkeresi v&rdır. Okttuyorum.

KATİP -Kuzey Kıbrıs TUrk Cumhuriyeti Başbakanlığı, Lefkoga.

İlgi: 17.1.19S6 tarih ve BB-141/76/2 sayılı yazıları.

20 Ocak 19S6 tarihinde yurt dışına gidecek olan Ekonomi ve Maliye Bakanı Sayın Taşkent Atasayan'a Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Sayın Nazif Borman'ın vekâlet etmesi uygundur.

Bilgi ve gereğini saygılarımla rica ederim.

Rauf Raif Denktaş Cumhurbaşkanı,

BAŞKAN - Bilgilerinize sunulmuştur. Yine Cumhurbaşkan-lığının Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanına Turizm ve Kültür Baka-nının vekâletinin uygun görUldUgUnü belirten tezkeresi vardır.

Okutuyorum. Buyurun.

KATİP -Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanlığı, Lefkoşa.

İlgi: 17.1.1966 tarih ve BB-141/76/2 sayılı yazıları.

18 Tcak 1986 tarihinde yurt dışına gidecek olan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Sayın Mustafa Erbilen'e Turizm ve Kültür Bakanı Sayın İsmail Bozkurt'un vekâlet etmesi uygundur.

. . . / ?617

Page 8: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2617 -

Bilgi ve gereğini saygılarımla rica ederim,

Rpuf Kaif Denktag Cumhurbaşkanı.

BAŞKAM - Bilgilerinize sunulur.

Sayın milletvekilleri; Sayın Ferdi Sat it Soyer'in hayvan üreticilerinin sorunları hakkında gündem dışı konuşma istemi vardır, okutuyorum.

KRTİP -Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanlığı, Lefkoşs.

Hayvan Üreticilerinin Sorunları hakkında 21.1,1936 Salı günkü Meclis Bir; "^winde gündem dışı bir konuşma yapmak istedi-ğimi tarafınıza bildirir, gereğinin yapılmalını rica ederim.

Saygılarımla.

Ferdi Sabit Soyer Cumhuriyetçi Türk Partisi

Magusa Milletvekili.

BAŞKAN - Buyurun Sayın Soyer.

FERDİ SABİT SOYER (Gazi Magusa) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; ülkemizde yıllardır uygulanan politikalar acı sonuçlarını vermeye başlamış bulunmaktadır. Üretime inanmayan, üretimi teşvik etmeyen, üretimi desteklemeyen bu politikaların acı sonuçları her alanda kendini göstermektedir. Bu alandaki...

ERDAL SÜREÇ (Lefkoşa) (Yerinden) - Hiç duyulmuyor burdan Sayın Başkan.

EŞBER SERAKINCI (Gazi Magusa) (Yerinden) - Kesik kesik gelir ses.

.../?nl8

Page 9: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

İÜ -

KATİP - Kesik kesik geliyor Sayın Başkan. DefaLarca j%az ettik arkadaşlara, teknisyenle^^ ama... Defalarca ikiz etti*.

MUSTAFA HACIAHMETO^LU (Girne) (Yerinden) - Sabotaj yaptı-lar size mutlaka. Hulusi yaptılar bunu.

BAŞKAN - Dev,ı edin Sayın Ferdi Sabit Soyer. '

FERDİ SABİT ^OYER (Devamla) - Bu alanda ortays^çıkan'^^ ' sonuçlardan biri de. bu politikanın ortaya çıkarttığı^sonuçlar-dan biri de tarım ajanında ve özellikle hayvan üreti^^nde ortaya çıkan sonuçtur.

Ulusal Biri. Partisinin gerek yalnız başına, gerekse de koalisyonlarda yer aıdıg^, baş çektiği tüm hükümetler, döneminde bu politikaların y^^ünden ortaya çıkan bu sonuçlar idini biraz evvel de belirttiğ ız gibi bu alanda gösterpiş bulu^naktadır^

a .. M^i' I .. . Halka ucuz . yedirme iddiası ile buzlu et ithaline izin

verilmiştir. ^Ibet yurttaşa, halka ucuz kırmızı et sunmanın yolları aranmalıdır Proteinin insan yaşamındaki öne^d bilin-mektedir. Anca^ Hükümetin sahip olduğu ekonomik felsefe nedeniyle üretime olan inançsızlığını bu alanda da kanıtlamıştır. Halka ucuz et sunacağım diyerek, bir taraftan buzlu et ithaLine izin veren HSkümet, bir '^raftan yerli üretimi pahalıland^rmak için elinden geleni yapmıştır. Özellikle büyük baş hayvan üretiminde

üretim girdisinde en büyük paya sahip olan hayvan yemini pahalı-Jandırpıştır. Üretilin pahalılandırılması ve buzlu et ithaline izin verilmesi yüzümden yerli büyük baş hayvana duyulan talep azalmış ve hayvanlar, üreticinin elinde kalakalmıştır.

Aranmayan, satılmayan hayvanların üreticiye getirdiği yük yüzünden,hayvan üreticilerimizin tepkisi Hükümetin üzerinde yoğun-laşmış ve bunun üzerine hükümet kirli, 900 Türk Lirasından hayvan alımına başlamıştır. Bu arada ihracat için çalışmalar yapılmış ve ihracat için bağlantılar kurulmuştur.

.../261.9

Page 10: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2619 -

İşte Hüküm^ in ilkesizliği bu noktada ortaya çıkmaktadır Halka ucuz et yedir ne gerekmesi ile buzlu et İthali ile ithalat^L tüccarlara alabild gine kar yapma ve vurgur VLrma imkânı verilirden, aynı zamanda tarı&^R üretime destek ve sübvansiyon politikasının terk etme yolunda, gerileterek pahalı üretimin baş so uminsu olan UBP Hükümetleri, pahalı üretimin suçlusu olaraK da üretir ileri bir anlamda îlân e.^^ktedir.

Pahalı yeri* et yerine,ucuz ithal buzlu et. Sözüm pna-"piyasayı dengeleme adı altında piyasaya ucuz buzlu -^t et sürme. Yani piyagaya pah&lı et süren üreticiyi cezaland^nma^ Bu bir anlamd? bu politikadan çıkan sonuç, yani hayvan[üreticisi cezalandırılacak. ^

Hükümetin p: '.itikasından çıkan sonuç budur. Amş pej zaman yerli üretim aarbe yedi, üretici elindeki hayvşniiile başbaşa kaldı; hayvan üreticileri, gerekse de toplumsal muhalefet bu polit aya karşı çıktı ve bu politikanın acı sonuçları kısa sür6' e su yüzüne çıktı, işte o zaman Hükümet destekleme alımına e ihracata yöneldi. Ancak,burada şunun altını çizmek gerek'yor; yapılan üretim fazlalığından ortaya çıkan bdr ihracat değildi^^ Yapılan ihracat buzlu et ithalatı ile iç piyasada ortaya çık&n tıkanıklık yüzünden elde kalan ve tüke-cilneyen hayvanların ihracatıdır.

Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; elde ettiği- --Miz bilgiler doğru ise üreticiden kirli 900 Türk Lirasına alınan hayvanlar 600 Türk Lirasına ihraç ediliyormuş. Yani Hükümet 300 Türk Lirası civarında sübvansiyon yapıyor. Yine Sayın Tarım Bakanımızın verdiği bilgilere göre ilk etapta 220 büyük baş hayvan ihracat bağlantısı yapılmış ve 1986 içerisinde 500 adet kasaplık tosun için bağlantı kurulmuş. Tüm bu işler için Hükümet 120 milyon Türk Liralık bir sübvansiyon yapıyor. Kısacası yüzlerce hayvan gemiye bindirilip 600 Türk Lirasından satıldı. Eger olay 120 milyon sübvansiyonla, yalnız bununla kalsaydı, kimseye konuşmak düşmezdi. Mikeye döviz gelecek, yerli üretimimiz ihraç edilecek, der, otururduk.

../2620

Page 11: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- ?6?C -

Ama Ulusal Birlik ^artiai - Toplumcu Kurtuluş Partisi Hükümeti ne yapıyor? Bir tararcan sırtındski derisi, postu, kanı. kemiği ile milli servetin bir bglümHnÜ kullanmadan Olkaden çıkartırken, yüzlerce hayvanla 300 Türk Liralıks toplam 120 milyonluk bir sübvansiyon uygulayıp satarkens öte taraftan da alabildiğine buzlu et ithalatına izin vermektedir. Gemiler ülkemizden canlı hayvan gStürürken, postu ile derisi ile, gemi-ler ülkemize derişiz postsuz buzlu et getiriyor. Döviz geldiği gibi gidiyor da. Şimdi bazı rakamlara bakalım. Bütçe görüşmelerin-de de belirttiğimiz gibi 610 ton buzlu et ithal edilmiştir ülkemize. Bu takriben İpOO'canlı hayvana tekabül eden at miktarıdır. Bu politikanın yerli üretime vurduğu ağır darbeyi görmezlikten ge-len Hükümet aynı tutumu ısrarla sürdürmeye devam etmektedir. Şöyle ki,1985 yılını" son dört ayına baktığımızda Eylül ayında 260 ton, Ekim ayında 20 ton, Kasım ayında 320 ton. Aralık ^yınd* 98 ton, toplam son d5-t ayda 698 tonluk ithalât için izin veril-miştir. *

OZKER ÖZCUR ('^fkoşa) (Yerinden) - Bu?lu et ithalâtı.

FERDİ SABİT SOYER (Devamla) - Buzlu et ithal3tı için izin verilmiştir. Bu da takriben 2000 civarında canlı hayvana tekabül eden et miktarıdır. Yani biz 500 tane tosun satacağız 1986 yılı içinde yurt dışına ama 1985 yılı içerisinde 2000'den çok, onun çok üstünde canlı hayvana tekabül eden buzlu eti derişiz, postsuz ülkemize ithal ediyoruz. Bu politikanın acı sonuçlarının en çok hissedildiği bir dönemde verilen bu ithal izinleri ükümetin politikasında üretime olan inançsızlığı göstermektedir. İthalâtçı tüccarların buzlu et ithali ile kâr etmesini, bir anlamda Hükü-met gözetmektedir.

Hükümet ucuz et diye,buzlu ete yöneleceğine bugün bir anlamda ihracatçı-aracı tüccar için yapılan sübvansiyonu önceden yapsa ve halka ucuz et sunmak için bugün yapılanı,gerekirse biraz daha açarak dün yapmış olsaydı,üreticiden geçerli fiatla aldığı hayvanı sübvansiyon yaparak ve narh koyarak piyasaya sürse,halka ucuz ve taze yerli et sunulabilirdi. Böylece üretim teşvik edi-lirken, aynı zamanda tüketiciye ucuz et sunulabilir ve ithalâtçı veyahut da ihracatçı pozundaki aracı firmalar toplumumuzun sır-tından ve üreticilerimizin sırtından vurgun vurma imkânına sahip

.../262i

Page 12: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2621 -

olmazlardı. Deri de post da ülkemizde kalır, bu servet ve yurt dışına kaçmazdı. Kuşkusuz bu npktada daha bitirilemeyen ve devreye sokulamayışı yüzU^apn ülke ve tc)lum ekonomimize oldukça darbe vuran et kombinasının hâlâ daha devreye sokula-mayışının da altını çizmek istiyoruz!

HUkMme^in politikasının bu çarpıklığı^CTP'nin politikası-nın doğruluğunu kanıtlamaktadır. Partimizin tarımsal Hretimde sübvansiyon politikasının terkedilmemesi gerektiği görüşünü bu politikayı liberal ekonomi adı altında terkeden Hükümetin,işler sarpa sarınca nasıl hemen aynı politikanın aklına geliverdiğini bu son durumla yegsdık. Ama bu geçen zaman içerisinde gerek ülke, gerekse de üretici çok şey kaybetti ve kaybetmeye de devam ediyor?

Bütçe j^rHşnaleri ^ır^sın^a .Oayi!- laManı^ı^ ^ıciı* konu^^a^a, i^i ce- için yaptığı t^nu^u^^a i al - Ptti '. j ve bizim de üst^; ^neaü^ ra?ı yM^leri v&rdı. Sayın Bakanımızın pH?!^^L aKİımı^a iyice yer ^^^dştit Bakanımız eğer et itha-ütı i/ 'time zarar veriyorsa bundan vazgeçeriz de-mişti. Ancak,Fubvsnsiye ederek ihracat imkânı bulabildiğimiz gerçeği yaşadıktan ve yerli üretimde bu denli tıkanıklıklar oluştuktan sonra biz Hükümetin bu konuya artık çSzümleyici tedbir almasını bekliyoruz. 1985'in son üç ayında ithalat için verilen büyük miktardaki izin hükümetin bu politikaya devam edeceğinin işareti mi olmaktadır?

Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; Cumhuriyetçi Türk Partisi heyetleri ihracatı yerinde izlemek için Mağusa limanına gitti. Orada gördüklerimiz karşısında parmak ısırdık. Tamamıyla organizasyon bozuklukları yüzünden sabahleyin limana gelip hayvanını ancak ertesi sabaha tarttırıp teslim eden üre-ticilerimizin yaşadığı çileyi ve.kaybı yerinde gördük. Gecenin ayazında hayvanların başında toplanıp yaktıkları ateşin başında, kamyonların içerisine kıvrılıp büzülen insanların çektikleri ezgiyi gördük. Denize düşen tosunları, ve uzun süre beklemekten ötürü koyunları ölen, kuzuları ölen üreticileri gördük. Bu ölen kuzuların zararını üreticiye kim tazmin edecektir? Hayvanını tez

.../2622

Page 13: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2622 -

teslim edeceği ümidi İ3 çocuğu ile li&^na gelip de ge:e yarısına kadar ateş başında titreşen üreticilerin çilesini görüp yerinde incelerken, Mreticil&r bize. beşlemesi ezgi. bakması ezgi, satması ezgi diye duraklarını özetlediler. H^^ümet bu konuda:i politikasını gözden ^?çirmeli, liberal ekonomi adı alt.nda uygu-lanan politikanın ür-ttci scktSrlerimİKO get rdigi darbeyi artık görmelidir.

Bu vesile i^e ^unu da vurgulayalım. İthalat yalnız buzlu ette değildir. Süt ürünleri de olabildiğine itnal edilmektedir. Tıpkı ete olduğu gibi. Hükümetin neden olduğu pahalı üretim yü-zünden yurttaşlar hellim yerine,yerli ürünler yerine daha ziyade ithal süt ürünleri oldu. Stokların büyüdüğü bilinmektedir. Bu içerisinde bulunduğumuz günlerde özellikle küçük baş hayvanlar-dan alınan sü^ veri^j^in de artacağı dikkate alınırsa, Hükümet tedbiri şimdiden düşf^^^k zorundadır. Artacak süt verimi süt ürünlerindeki stokun da büyümesini getirecektir.

Hükümet de'v ı^me alımlarına devam etmeli, buzlu et ithglatı ve süt ürünleri ithalatı politikasını yeniden gözden geçirmeli ve b sub-L siyonları uygulayıp, halkımıza ucuz, taze, yerli et ve y&rli süt ürünleri sunabilmelidir.

Dinlediğiniz için saygılar sunarım.

BAŞKAN - Sayın Bakan. Teşekkür ederim Sayın Soyer.

TARIM VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANI NAZİF BORMAN - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; hayvan ihracatı veya buzlu et ithali konusundaki CTP'nin görüşlerini dinledik. Olağandır ve pek tabiîdir ki bizin politikamız CTP'nin öngördüğü politikayla paralellik arzetmemektedir. ^ani bizim bu konuda yaptığımız uygulama kesinlikle onların öngördüğü şekilde dengesiz bir poli-tika olamaz. Biz icraatçıyız ve Hükümet olarak, hayvancılık sektörünün en iyi bir şekilde belli dengelere oturtulmasını göze&en bir icraat içindeyiz. Yoksa bu kürsüye çıkıp da her

.../2623

Page 14: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

-. 2623 -

güzel eyi tenkit etmek gay^c kolaydır. Dünyada yaeıl?geler en güzel şeyleri dab: bir ki^i isterse çıkıp burdan tenkit ede-bilir. Her meşeler in.

NACİ T. USAP (Cazi Mağuia) (Yerinden^ - Aracıy,a ArabAı zengin ettiniz 37' liradan tosun vererek kendilerin?. Daha konuşursunuz.

NAZİF EORM^P (Eevamlg) - Cevabınızı varaceğiz efendim.

NACİ T. US4R (Devamls) - Vereceksiniz cevabınızı. ,

3^rda NAZİF BCRMAK (Oevamls) - Bilmeden, konuları bilmeden konuşmak gayet edilebilen yö de gerekmez.

et basittir. Bir şey demedik biz. Her konunun teı^it ön'e', olduğunu belirtmeye çalışıyoruz. Yani mJd^hale

!

NACİ T, US^R (Davamla) - Hayır, 570 liradan tosunümbzu'verdinİ2 aracıya kaptırdınız, ârab^ kaptırdınız, eleştirince &6^dengesiz konuşuyorsunuz diyorsunuz.

NAZİF BCRh^^ Jtavamla) - E, öyle efendim, öyle. t .

NACİ T üoA^ ,Devamla) - Peki efendim, dinleyelim.

NAZİF BORMAN 'Devamla) - Müsaade edin meramımızı anlatalım, tatmin olmazsanız çıkar söylersiniz.

BAŞKAN - Devam edin Sayın Başkan*

NAZİF BORMAN (Devamla) - Bütçe görüşmelerinde de doğrudur, biz politikamızı çok açık şekilde ortaya koyduk ve tutanakları * incelerseniz göreceksiniz o zaman da bizim dediğimiz şu idi: Biz bu ülkede sübvansiyon yoluyla üretim sektörünü arzulanan hedefe vara-cağına inanmıyoruz. Anca^ sübvansiyon bir malın ihracı anında değer-lendirilmesi anında yapılması takdirde daha büyük bir değer yaratır. Biz o görüşteyiz ve bunu söyledik. Hayvan ihracı konusunda da dedik ki Eylül ve Ekim aylarında ortaya bir tıkanıklık çıktığı doğrudur. Çünkü Eylül'de &apanan 1985 ihracat sezonunda bazı üreticilerimiz ellerinde hayvanları tutmuşlardı, iç piyasa fiyatları yükselecek gerekçesiyle ve son gelen iki ihracat gemisine biz mal vermeden tekrar gerisin geriye göndermiş olduk. Bunu izhh ettik ve dedik ki, bu yıl da politikamız ki 6 Ocak'ta ihaleler açılacaktır, her yıl böyle olmaktadır, Ocak'ta bu ihracat tekrar başlayacağına göre hayva* üretiminde ortaya çıkan stokların değerlendirilmemesi diye bir konu

.../2624

Page 15: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2624 -

olamaz. Biz hayvan^Krımız^ ihraç et,ikten sonra tüketicinin daha ucuza et ye^^^^ni te^dn için buzlu ete de izin vereceğiz. Ancak eğer ihracatımızı başaramazsak* ürettiğimiz hayvanları dışa gönd're-mezsek pek tabi: ^ gerekirse,hayvan üreticisinin menfaati için bu yasaklamaları de getireceğiz. Bizim söylediğimi: ayren buydu. Peki yaptığımıza bakalım, ^arklı bir şey mi yapıyoruz? Hayır. İhale-leri açtık. Bu uJkede 1300 tane, o civarda tosun var. Tesbit ettrK bunu. Ve bu ülkenAn ihtiyacı olan da belli. Bunlar da hesaplanmıştır* 500 tane tosunun İhalesine çıkıldı, milletlerarası ihaleye. Gelen teklifler var. Bugün Bulgaristan, Macaristan 750 Dolara tonu olmak üzere bu bizim sattığımız pazarlara ürün satıyorlar, hayvan satıyorlar büyük başta. Biz 810 Dolara bağladık. Niye bağladık? Mesafe'^ısa. Yani nakliye kol.ylığı dolayısıyle. Bu hayvanların dış'pdyasâda bir değeri var, bir borsası var. Siz istediğiniz kadar bu ucuzdur, paha-lıdır ü^ye söyle^4n, bu dış piyasayı etkilemez. Piyas^^%pgulları arz ve talep sorunudur ve orda fiyatlar bir dengeye gelir^jB^^yıl şu anda gereL Lübnan, gerekse diğer ülkeler, ki başka ülke cahlı hayvan almıyor şu anda, te^bit ettiğimiz kadarıyla 700 ve 750 Dolar tonu olmak üzere satmakt^dfr. Biz 810 Dolara 500 tane bağladık. Geçen gün 220 tanesi gitti. Yırın bakiyesi de gidecek. Peki burda yaptığımız nedir? Biz üreticimizin zarara uğramasını önlemek için devlet olarak dedik ki, biz her ne kadar aşağı yukarı bir kusur Dolara satıyorsak da bunu, yani 600 lira üreticimize 900 liradan ödeme yapacağız. Hesabını yaptık, üretilen dananın canlı ağırlığı üreticimize kaça mal oluyor ve kaça satarsa bu üretime devam edebilir, zarara uğramaz. Bunu tesbit ettikten sonra ilân ettik fiyatımızı ve rahatlama da getirmek için önce çiftliklere almaya başladık. Bir iki parti de aldık. Şimdi gemilerle nakliye başladı ve biz 900 liradan ödüyoruz. Dolayısıyle ûjz sübvansiyonu Ara^^' değil, biz üreticimize yapıyoruz. Ama dış piyasada fiyat düşüktür. Pe^ tabii bu böyledir, malınız var sata-caksınız. Ha, içe niye satmıyorsunuz, bir soru ve bu istismar ediliyor. Bu konuda bildiğiniz gibi Bt Kombinası Projemiz var. O tamamlandıktan sonra bu politika uygulanabilir. Bir zorluğu ^oktur. Bugün kesim organizasyonumuz yok, dağıtım organizasyonu-muz yok, ve her kasabın başına bir polis dikerek siz fiyat kontrolü mu yapacaksınız?

../2625

.1. t. .L

Page 16: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2625 -

Bu ülkede narh fiyatlarının hiçbir fayda getirme-diğini,uyguladığımız uygulamalar bize çok yakın tarihlerde göstermiştir. Hangi malda narh koymuş olursanız o mal mutlaka kıtlı&a girer, tezgah al-tına girer ve bu defa da ne fakir fukara bulabilir o malı, tamamen bir karaborsa dünyası yaratmış olursunuz. Dolayısıyle dağıtım mekanizmasına, kesim mekanizmasına hakim olmadığınız zaman b9yle bir işe girmenizde büyük risk vardır. Ve bSyle bir uygulamayı da yapamazsınız. Dolayısıyle hayvan Üreticisi limanda işte eziyet çekmiş falan. Pek tabii çekecek, ihracat kolay iş değil ki. Bu bütün devlet organlarıyla bunu çekiyor. Biz tabii bazı bPTin gazetelerde tenkit ediyor efendim üç tane bakan gitmiş de limanda nasıl yapıldığını görmüş.

MEHMET CİVR (Lefkoşa) (Yerinden) - Dört tane.

NAZİF BCRMAN (Devamla) - DSrt tane bakan görmüş. Pek tabii işte bu zor olduğu için bu dört tane bakan kalkıp gidiyor bu soğuğun içerisinde ve izliyor yüklemeyi. Denize de düşebilir, bundan normal ne olabilir? Bu, narenciyede de aynı, patateste de aynı, herşeyde. İhracat yapmak zor iştir. Bu zor işi başarmak için de onu takip edeceksiniz, biz de onu yapıyoruz. Üreticimiz eziyet çekmiş biraz. Gitmiş sabahleyin de gece yarısına kadar malını yükletememiş. Evet biz üreticimizle gittik görüştük. Siz çok sonra gittiniz üreticiyi görmeye. Biz sabah sabah gittik teknisyenlerimizle, veteriner-lerimizle. Bu tosunun hali ne böyle dedik davul gibi. İşte bir kırk bin lira daha fazla para

2626/...

Page 17: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2626 -

alacak düşüncesiyle bazı üreticilerimiz doğru yoldan da çıktıkları için, mecburen alıcı da bize danışarak dedi ki "birkaç saat ben ertelemem lâzım, bu hayvanlara su içirildi, yem verildi, bu ağırlıkla bu hayvanları gemiye yükletemezsiniz. Ve ben her hayvanda elli bin lira mahkûm edilenem." Hakikatten incelendi durumu ve neticede buna karar verildi. Peki yarım gün devam etmiş. Altı yüz seksen tane toplu kuzu yükletmişsiniz, iki yüz yirmi tane de tosun yükletmişsiniz. Bunlar yarım tonla bir ton ara-sında değişen ağırlığa sahip koskocaman hayvanlar. Hakikatten mOşkMl ve zor. Bu yüklemeyi gidip görehler ancak bilebilir bu işin zorluğunu. Yoksa burds efendim üretici beş on saat beklemiş. Bekleyecek yani bunun başka yolu da yoktur.

NACİ T. USAR (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Zaten %5 fireyi koydulardı efendim.

NAZİF SORMAN (Devamla) - %5 fire normal alımlar için ve normal ihracatlarda yapılan bir şeydir. Bu yani hayvanı gereksiz yere şişirmek ve fazla ağırlık vermek suretiyle para ödemek şeklinde yorumlanamaz. Dünya ticaretinde, milletlerarası hayvancılık veyahut meyve ticaretinde fire işlemi yapılagelen ve normal olan bir işlemdir. Kuzularda daha farklı, büyük hayvanda daha farklı, narenciyede daha farklı, elmada, armutta daha farklı uygulamalardır. Biz dünyayı yeni baştan keşfetmiyoruz. Dolayısıyle hayvancılık politikamız da tekrarlayayım, gerek küçükbaş olsun, gerekse büyükbaş olsun üretimimizi, ürettiğimizi, üreticimizin yararına ihraç etmek suretiyle değerlendireceğiz. Ve piyasada fiyatları dengelemek için de buzlu et ithaline devam edeceğiz başka çaremiz yoktur. Aksi halde fiyatları tutamazsınız. Oyle bir yükselir ki bu defa üretici kazanmayacak, yani bu defa aradaki mekanizmalar kazanır ve bunu önleyemezsiniz. Karaborsacılık yayılır ve bunun da sonu gelmez.

26277...

Page 18: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2627 -

Parası olan ancak eti yiyebilir. Pr^^sı olmayan da uzaktan bakar. Biz bu politikayı doğru görn^/oruz ve bu itibarla da dengeli bir şekilde bi ithalâtı da ^^rçekleştirmek durumundayız. Ancak, yine söylüyorum. Büyük bir p] ınlem çıkar da gerekli ihra-catı yapamazsak,ona göre kısıtlamaya her zaman gündemimizde tutuyoruz. Nitekim, şimdi dahi yine ?ideki hayvanların sürümü-nü kolaylaştırmak için buzlu et getr -en iş adamlarına;beşte bir oranında canlı hayvan almaları koşulunu getirdik. Dolayısıyla, uyguladığımız politika Et Konbinası tamamlanana kadar en uygun ve bu ülke şartlarına uygun düşen bir politikadır. Dağıtım ve kesim mekanizmaları olmadıktan sonra bu üreticinin elinde bu hayvanların beş ay, altı ay, belki bir sene daha kalması lâzım ve beslemeleri lâzım içe yönelik kesim ve dağıtım düşünülüyorsa. Kaldı ki, böyle tir mekanizma ve depolama imkânı da bb ülkede yoktur. Şok suretiyle eti dondurmak işarttır. Aksi halde etin muhafazası da mümkün değildir. Bu itibarla gayet basit şekilde söylendiği gibi değil konu. Etin tüketiciye ulaşmasi çok büyük ameliyeler isteyen bir işlem gerektirmektedir.

s.

Et Konbinası, esas projesinde zaten 1986 sonu,1987 baş-larında tamamlanacaktı. Orda bizim şu andaki durumumuza göre büyük bir gecikme sözkonusu değildir. Ve 1987 başlarında bu tesisin gitmesini bekliyoruz.

Konu verdiğim izahat çerçevesinde süt ürünleri için de varittir ve süt ürünlerinde bildiğiniz gibi ihracata teşvik primi veriyoruz. Yani bir nevi sübvansiyon yapıyoruz. Bugün hellim gönderen, hellim ihraç eden, beyaz peynir ihraç eden herkese mevzuatımız dahilinde %30'lara kadar varan teşvik primleri verilmektedir. Bu ihracatı teşvik ediyoruz ve bugüne kadar da ettik. Bu her yıl gözden geçirilir ve ihracat teşvik oranları saptanır. Burda da ucuz peynirin getirilmesi konusu tamamen tüketici menfaatlarına da dengelemek için yapılmıştır ve bu idareyi yüklendiğimiz sürece de sadece bir kesimin değil, toplumdaki bütün kesimlerin bir denge içerisinde ekonomik konu-lardan yararlanması görüşündeyiz. İthalât politikamız da tamamen bu dengelerin kurulmasına dayalıdır.^Maruzatımız bu kadardır.

i

2628/...

İt.

Page 19: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- P628 -

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Takan. Sayın mii]ptvekıllert; Sayın Hasan Sarıca'nın ^şçi sorunları hakkında günden^^ışı konuş-MT istemi vardır. Okuyunuz lütfen.

^ KATÎP - Kuzey Kıbrıs Tr-k Cur^uriveti Meclis

NACİ T. USAR (Gazi Mağusa)(Yerinden^- Orda da i-^i ithal ederiz dengeleye^^y diye,

KATİP -Meclisin bn^^n^H hlrleşjy^nde iş^j sorunlarıyla ilgili

gündem bir kcru^^^ yap^^k r^t- iipini bile ir^r, ^^rertnir vap^l&ügTM' r t'. .:

-u^^uriyet^i "^^k Partici Lrfkoş^ h^l^etvekjli 3

Hasan ^^rıca

BA^\A^ - Sayın HACİ r. tDcvarla)" Onu da ^^tik. Kalktık dergc^

leyelim bu sefer, ücret piyas^s^nı d^ngeleyeıir diye, Eu sefer de

TARIM VE DOĞAL KAYNAKLAR B^KAKI NAZİF BORMAN (Yerinden)-Onu da ,..

NACİ T. USAR (Devamla)- Ah Na^if ah.

HASAN SARICA (Lefkoşa)- Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; ezellikle dün Sny^^ Başba'^anımızın veya rakanİ9^ Kurulu sdına yaf^-lan açıklamalardan aonra genel anlamda işçi sorunları ve oz^lie Sanayi Holding'in üzerinde durmak bir gereklilik haline gelmiştir. Ne acıdır ki bu konuşmayı hasırlarken, Sanayi Holcing'Je, $ur;a genel merkezde dileyen gidip ^^nrrol edebilir. İşveren yire taraflı olarak dün elektrik tesisatına fare gitmiş, elektrik tesisatı bozulmuş gerekçesiyle çalışanların büyük bir bölümünü bir farenin verdiği^zararı ileri sürerek mecburi ve çalışanların cebinden izne yollamıştır. Bu da sanıyorum ki yeni Hükümet döne-mimizde ve yüzyıllık Kıbrıs'ın Rumu Türkü çalışma yaşamınaa tik defa olarak elektrikler kesildiğinde çalışanların izne gönderil-diğini çalışanların cebinden yaşamaktayız.

2629/.'.

Page 20: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- ?6?9 -

Yine bir süre önce dile getitilmişti Termal ^lastik Fabrikası, Famasak Fabrikası meseleleri. Bazı bakanlarımız bu iş yerlerini dolaşmışlar, gezilmiş, çalışanların izne gönderilmeyeceği ödenekli veya ödeneksiz söz^^ verildi ama yine burda anlat-mıştık,^hammadde getiren geminin dümeni kırıldı, bilmem kamyonu geç kaldı gibi gerekçelerle ne acıdır ki çalışanlara 1987 yılının, 1987 yılının ödenekli izinleri verilmektedir. Bu konuda gerek Sanayi Bakanımız, gerekse de işverenle yapılan görüşmede e ne yapsın denmektedir. Biz de soruyoruz, eğer koskocaman şirket hammaddeyi biraz geç getirdim, elektriğim kesildi diye işçileri izne yollayacaksa isçiler ne yapsın? Ben öğrenmek istiyorum bir sendi-kacı olarak da bugüne kadar acaba bu Kıbrıs'ta, özel-likle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetihde veyahutta dün-yanın neresinde be stok sayımı yapacağım diyerek çalı-şanlar yine kendi ceplerinden işyerinden uzaklaştırıla-bilmektedir.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Sanayi Holding konusundaki açıkla&aları ibretle radyodan takip ettik. Ne acıdır ki aslında gariplik açıklamada vardı, o da şu. İşveren ve Sanayi Bakanının önerileri ışığında konuyu Bakanlar Kurulu görüşmüş. Peki soruna direk muhatap olan çalışanlar? Onlar Sayın Bakanlar Kurulu üyelerimiz konuyu görüşürken onların görüşleri bu kadar mı önemsizdi? Ki onların görüşleri dahi alınmadan Bakanlar Kurulu birtakım kararlar almaktadır. Görüş, zaten işçiler giderek azalmaktadır. Raporlara, 85 işçileri bin on yedi kişi olarak görülmesine rağmen bugün hu sayı dokuz yüz seksenin de altına düşmüştür. Konu da yine ilerde epeyi tartışılacağı için ve Sanayi Holding'in nasıl bu hale getirildiği sanıyorum ki uzun yıllar bu Meclisimizde tartışılacaktır. Bir belgeyi daha Meclis tutanaklarına geçirtmek istiyorum. Belgenin sayısı GM/MD/73/84. 23/6/1986'de hazırlanmıştır. Aynen okuyacağıp.

2630/...

Page 21: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2 6 3 0 -

"Kıbrıs Türk Sanayi İşletmeleri Holding Limited Şirketi

- Personele Dnyuru -

Şirket YBnetim Kurulu Sanayi Holding'in üre .n yapısına uymayan gelişme potansiyelinden yoksun veya kaynak birikimine katkısı bulunmayan fabrikalara P^^i Emlâk ve Malzeme Dairesine devretmesi konusunda t < karar almış bulunmaktadır. Yönetim Kurulumuzun bu Bakanlar Kurulunca da uygun gBrOlmüştUr.

SCzkonusu karar kapsamındaki fabrikalar şunl^ j a) Telsan b) Aleminyum anotlama c) Dikmen d) Serap Çorap e) Do-Re-Mİ f) Ceylan MBbIe.

1. Bu düzenlemeden güdUlen amaç, kısıtlı na.^ kaynaklarımızın*daha akılcı bir biçimde gelişme poT^/: yUksek ve kaynak birikimine katkısı bulunabilen ^re ı.r alanlarına kanâlize edilmesi ve şirketin geliş^^si^i ; ; lamaktır.

2. Bu düzenleme kapsamındaki tesislerin ne zan^n ve hangi koşullarla devredileceği YHnetim Kurulun-a kararlaştırılacaktır.

3.""Dikkatinizi çekmek istiyorum* "Devretme iş sırasında bu tesislerde çalışan personelin işten çıkar! kesinlikle sBzkonusu değildir.

4. Bu karar kapsamındaki tesislerde çalışan r . tOm hakları korunarak şirketin diğer üretim birimler istihdam edilecektir. Saygılarımızla." İki tane im .ı Türk Sanayi İşletmeleri Holding Limited Şirketi 1 lUğü, dağıtım B PlAnı.

Aradan bir buçuk yıla yakın bir süre geçtieı ki ilgili sendika bu yBntemin ve bu gBrüşün Holding mayacağını hem işveren, hem Hükümete duyurmuştu. Dünkü Bakanlar Kurulu açıklamalarını izledik.

2631/...

Page 22: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2631 -

Konuyla ilgili olarak Devrimci Genel-İş Sendikasının Başbakana hitaben yazdığı Cumhurbaşkanlığı, bakanlar ve milletvekilleriyle işyeri sendika temsilcilerine dağıtımı yapılan yazıyı burdan okumak istiyorum:

''Sanayi Holding'de çalışanların temsilcisi olarak bugüne kadar Sanayi Holding ile ilgili tartışmaların içerisine girmeye çalıştık. Şirket, Bakanlık ve diğer ilgililer ne yapmak istedik-leri konusunda sendika ile ciddi görüşmeye girmediler. Sendikaya basına yapılanın ötesinde bilgi verme, çok sancılı günler yaşayan Sanayi Holding'de çalışanlara olanı biteni anlatmadan kaçınıl-masını sendika ve çalışanlar birlikte yaşıyoruz.

Acı reçeteler uygulanabileceğini açıklayan Başbakanımızın reçetenin uygulanacağı çalışanlara bilgi vermemesini yorumlamak gerçekten güçtür.

Bir yandan kdnu ile ilgili olarak Sanayi ve Ticaret Bakanı ile görüşün denmekte, öte yandan işveren ve sözkonusu Bakanın görüş ve önerileri ışığında Bakanlar Kurulu kararlar üretmektedir. Çalışma Bakanlığının işverenle işten durdurulacak veya tatile gönderilecek personel tartışmalarının yapıldığı ayyuka çıkmaktadır.

işveren, Başbakan ve ilgili Bakanlara Anayasanın çalışma hakkı ve toplu iş sözleşmesini bir kez daha hatırlatmak zorunda kalmaktayız.

Bu aşamada sendikamızın Sanavi Holding'e bakışını kısa bir raporla açıklamakta yarar görmekteyiz, saygılarımızla.''

Sanayi Holding'in son durumuna ilişkin nedir işçi tarafının sendikasının değerlendirmeleri? Bu ekleri'de hatırlatıyorum.

Sendikamız yıllardır süregelen uyarılarda bulunmuş ancak bunlar ciddiyetle dikkate alınmamıştır. Dcv-İş olarak Kamu iktisadi teşebbüslerine verdiğimiz büyük'önemden en büyük payı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin sanayisinip^bel^kemiğini oluşturan Sanayi Holding almaktadır. Bu değerlendirme; raporunda diğer Kamu iktisadi teşebbüsler ve Hükümetin kamu iktisadi teşebbüslere yönelik poli-tikaları ele alınmamıştır. Üretim, finansman, pazarlama ve satış politikalarına genel olarak çok kısa değinilmiş, ağırlık personel ilişkilerine verilmiştir.

2632/...

Page 23: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2632 -

Sanayi Holdingle dıştan bakıldığında görünümü nedir? Sanayi Holding bugün dizleri üzerine çökertilmiş dev görünümün-dedir. Oyalantı işler dışında pek çok işyeri üretim yapamamaKta daha doğrusu yaptırtılmamaktadır.

Üretim yapamamanın gerekçeleri olarak ileri sürülen hammadde yokluğu yanlış politikaların ürünüdür. Özellikle kredilerin kulla-nımındaki yanlış yöntemler, fason işçilik temelindeki şirket aley-hine yapılan pazarlamalar bu sonuçları doğuran ana etkenlerdir.

Üretim yaptırılmayan işyerleri vardır, çünkü üretim belli ma mal gruplarında odaklanacaktır görüşünden hareket eden yöneticiler, bu yanlış saplantıları nedeni ile kendi kendine yeten işyerlerini kapatmış veya devre dışı bırakmıştır. Kendi seçtikleri mal grup-larında da başarı elde edemeyen yöneticiler -burada örneğin plâstik çuvalı örnek verebiliriz- dikkatlari kendi beceriksizliklerinden uzaklaştırma telaşı içerisine girmişlerdir. Sözkonusu yöneticiler bu görüşlerinin yanlışlığını gizleyebilmek için diğer mal ve hizmetlerin ver^m^i alanlar almadığını kanıtlamaya çalışmaktadır-lar. Kapatılan Ceylan Möble ve kapatılmak istenen Do-Re-Mi ve ça-lışmaları çok düşük kapasite ve az çeşite indirgenen Gökkuşağı Boya Sanayii bunun en son örneklerindendir. Özellikle Gökkuşağı Boya Sanayinin geçmiş yıllardaki kapasite ve kârlılığı ile, on iki yıla yakın süredir hiç zarar etmemiş Do-Re-Mi'nin tam kapasi-teye ve her çeşide sokulmamasının bizce nedeni yukarıda anlatılan-lardır.

Bizce,Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ölçeğinde birbirini tamamlayabilen, destekleyebilen üretim araçlarına -makine, araç, gereç, emek- sahip olan Sanayi Holding doğru politikalarla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin sanayi ülkesi haline getirilmesine hizmet edebilir.

2633/...

Page 24: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2633 -

Tek işyerine bakınca ne görebiliriz? Bazı ilgLliler tek bir işyerini ele almakta, veya Şirket tek bir ig/erini Srnek göstermektedir. Bu yaklaşım doğru sonuçlar veremez. ÇOnkU bugüne \adar sürekli ve dengeli üretim sürdürmüş işyal hemen hemen yoktur. O günkü çalışma kapasitesi, iş yoğunluğu veya benzeri faktörler işyerine çeşitli görün-tüler vermektedir.

İşyerlerinin sağlık şartları ve çalışma ortanı nedir? Fabrikalar Yasasındaki zorunlu düzenleme ve çalışma ortamının olmadığı çıplak gözle görülebilir. İşyerlerinin kırık camlarının onarımı dahi sendika ile işveren arasındaki uzun görüşmeler sonrasında mümkün olmakta, örneğin Gökmen- Ozmea fabrikalarının ısınma ve soğutma gibi sorunları elektrik kapasitesinin yetersizliği ileri sürülerek askıda tutulnaktadır. İşgüvenliği için gerekli araç ve gereçler toplu iş sözleşmesine rağmen, Yasal zorunluluk hallerinde dahi ya yerine getirilmemekte, ya da aksatılarak yarım yamalak yerine getirilmektedir. ı

İşyerlerinde ehil ve güvenilir ilk yardım personelinin de olmadığı bir gerçektir.

1974 öncesi çalışma alamı, hacim ve benzeri şartları Yasalara uygun olarak inşa edilen Bordo-^lastik Fabrikası'na yasalara dikkat gösterilmeden iki işyeri daha sığıştırıldı. İlhan ve Morsan Bakım Onarım. Aynı şeyi Isın Soba'nın Tuncer'e taşınması ve Ozmen'in Gökmen'e taşınmasında da görebiliriz.

İşyerinin kendi içindeki personel hareketleri nedir? İşyeri içinde karmaşa olup olmadığı net olarak görülemez. Şöyle ki; ilgili işyerinin yüzde kaç kapasite ile çalıştığı önemlidir. Sıkışıklık dikkate alınmadan veya tam tersi durumda personel çalıştırılabilmektedir. Üretimin o anki durumuna göre işyerinin kendi farklı bölümlerinden veya dıştan içe ve karşıtı personel gel-gitleri olmaktadır.

2634/...

Page 25: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2634 -

İstihdamda yeterlilik SlçOsO ve standart saata ilişkin durum nedir? Kuzey Kıbrıs TOrk Cumhuriyetitnde yetkin /e güve-nilir standartların olmadığı bilinmektedir. Genel ola-ak her iş-yeri "adama göre 1$ arama değil; işe göre adam arama" prensibini uyguladığını söyler. Ancak,Hzellikle 1980-1981 yıllarından sonra bu ilkeden Sanayi Holding'de de süratle uzaklaşıldığını sOylemek mümkündür. Forslu ve arkalı olanların istihdam edilmesi Kuzey Kıbrıs TOrk Cumhuriyetimin her yerinde ve her işyerinde olduğu gibi Sanayi Holding'de de geçerli olmuştur.

İstihdam, yeterlilik ve standart saat konularında toplu iş sözleşmesi ideal bir düzenleme yapmıştır. Çünkü Şirket personel istihdam ederke^ istihdam edilenin statüsünü başlangıçta boşlukta bırakmakta ve 'O' işi yapabilecek yeterli-liğe v&ya 'O' standart saat üretimi gerçekleştirebilecek kapa-sitede olup olmacığını işçide iki üç ay, memurda Üç dCrt ay deneyebilmektedir. Bu dönemlerde yeterli olmayan persdnel ihbar-sız ve tazminatsır olarak durdurulabilmektedir. '

*

Bu konularda Sanayi Holding'in sorunu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki genel sorundur. Hangi makine veya araç v&txmzeri standart saat, adam saat üretimi nedir sorusuna objektif ve doğru cevap verebilecek bir makam veya kuruluş yoktur. Bu standart, işçi-işveren-hükümet üçlüsü tarafından diğer ülkelerden yararla-narak, ancak tamamen kopya çekmeden kendi koşullarımıza uyarlanarak tesbit edilebilir. Bu yönde ciddi bir çalışma olmadığı bir gerçektir. Durum bu olunca yeterlilik ve verimlilik konuları işçi ve işveren tarafının içinde bulundukları sübjektif konumlarına bağlı kalmak-tadır. Bir personelin yeterlilik veya standart üretim konuları ilgili müdürce çalışanla istişare dahi etmeden kendi sübjektif konumuna göre tesbit edilmektedir. Durumu şöyle örnekliyelim:

Örneğin Termal-Plastik'te bir dokuma tezgahı işçisi istih-dam edilirken üç aylık deneme devresi içerisinde kaç tezgaha bakabileceği görülür, işbaşında fiilen denenir. Yeterli görülen işçi istihdam edilir. Bu sayıda yeterli tezgaha bakabilmek yeterli ve standartlara uygun olduğundan sözkonusu işçi kadrolacır. Bir süre sonra bazen sınıf yükseltme, bazen işten durdurma tehdidi altında işçiden üç tezgaha bakması istenir. SMzkonusu kadrolp işçi tedirgin olur. Çünkü alt veya üst sınır hakkında kendine birşey söylenmemiş ve örneğin iki tezgaha bakması yeterli görülerek kadrolanmıştır. Birkaç yıl sonra bu sayı üçe çıkınca şaşıran işçi

2635/...

Page 26: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2635 -

4.

daha sonra dört Ratta be$ tezgaha bakmakla yOzyüze getirilir.

Bu örnekler çoğaltılabilir. Bu yöntemin izlenmesi ile ne standart tesbit ed&ebilir,.ne de verimlilik artırılabilir. Çünkü işçi yarın kendisinden ne iş isteneceğini bilmemektedir. Bu uygulamalar &ynı işi yapan fabrikalar arasında dahi farklı-lıklar gösterebilmektedir. Standart adam-saat üretimi nedir sorusu her işyerindeki müdüre göre değişir, çeşitli şekiller alır.

Böyle bir karmaşa da i$çi-müdür, işveren-sendıka ilişki-lerini sürekli tedirginlik ve tartışma ortamına sürükler.

Bizce yapılması gereken standqrt üretim, standart adam-saat ve yeterlilik konularının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde de ""

? bu youde bir çalışma olmadığını da dikkate alarak kalıcı bir şekilde sendika^işveren arasında çözümlenmesi ve bunuq üstünde çalışmaların nasıl ödüllendirileceğinin çalışanlara tereddüte yer bırakmayacak şekilde birlikte açıklanmasıdır.

i Kalifiye eleman gel-giti nedir? Sanayi Holding'de her

düzeyde kalifiye eleman mevcuttur. Bu gözlemimizin toplu sözleşme kapsamına giren personele ilişkindir. Sanayi Holding'deki ekonomik faaliyetlere ilişkin olarak yeterli personel vardır. Hatta mevcut personelin kalifiye olma durumunun kâğıt üzerindeki verilerden de öteye olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü her sınıflandırma döne-minde pek çok personelin sınıflarının yükseltilmesi gelişen kali-fiye gücün artmasını göstermektedir. 1985 yılında işveren tarafı toplu iş sözleşmesini çiğneyerek sınıflandırma görüşmelerine oturmamıştır. Eğer toplu iş sözleşmesine göre 1985 yılında sınıf-landırma yapılmış olsa idi, kalifiye eleman birikiminin daha yüksek bir noktaya geldiği görülecekti.

Sanayi Holding'de mevcut kalifiye eleman dışa gitmek istememekte, Sanayi Holding'de çalışmayı tercih etmektedir.

2636/.

Page 27: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2636 -

UretiK^?inansman-Pazarlama için özetle neler^söylenebilir? ince Devlet,gümrük ve benzeri yerli üretimi yeteri

korumamaktad Yapılan ithalâtla^ %Unun göstergeleridir. Kalite yönünden ise ^^nayi Holding ürünlerinin çoğu ithal mallarırdan daha kaliteli olduğu piyasada öğrenilebilir. Bu araştırmada kimi yöneticilerim en uç örneklerle ortaya çrkmaya çalıştıkları da bilinmektediî

Cypfruv^x ve Sunzest narenciye kasası için ayrı ayrı Nar-Pdk ve Tek-San fabrikalarına iş vermişler, aynı mal, aynı tarihte bu iki firmaya farklı fiyatlarla yapılmıştır.

Faaliyet raporlarına üretimin ton olarak arttığa gösteri-lerek Sanayi Lolding'in iyi gittiği gösterilmeye çalışılır. Bu üretim artış3 değildir. Çünkü yoğun hammadde kullanılan bir mal üretmek üretil tonu yükseltir. Uretim-ton, üretim-saat, adam-saat, üretim-^, ür&tim-doiar gibi değerler birlikte ele alılmadan üretim durumu değerlendirilmektedir. İdarenin başarısi hangisinde görülecekseyc tercih edilmektedir.

Cetvellerdeki hesap oyunları ile kâr veya zararda göster-meye devam et^^kte, bu Şirketin murakıp raporlarında da görüle-bilmektedir.

Kimi yöneticiler, kendi başarısızlıklarını gizlemek için şimdi de kredi bulmanın da artık verimli çalışmayı getirmediğini ileri sürmektedir. Mevcut yönetimin kredi kullanma yöntemlerinin yanlış olmasının yeni kamuflajı da bu şekilde ortaya çıkmaktadır. Aldıkları kredinin faizlerini de ödemekte zorluk çeken yöneti-cilere verilebilecek yanıt vardır. %24 faiz veya %30 civarında maliyetle bulunan kredi yılda iki kez işlense faiz %15, üç kez işlense %10'a düşebilir.

Sınırlı personel ile yoğun ve kârlı üretim yapabilecek Gökkuşağı Boya Sanayinin kapasitesinin çok altında çalıştırıl-ması ve paranın dönmesinin en kolay olduğu bu alandan çekilmeye çalışılmasını yöneticiler nasıl izah edeceklerdir? Bugüne değin hiç zarar etmemiş Do-Re-Mi Kozmetik Fabrikasının elden çıkarıl-maya çalışılmasının da izahı güç olsa gerek.

26377...

Page 28: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2637 -Direk-indyrek maaçlı personel durumu nedir? Bugünkü perso-

nel sayısı Sanayi Holdingin 1975 hariç en düşük personel sayısı-dır. 1017 kişi. Bu sayı aslında 900 civarında olacaktı. Ancak bu dönemde, yani 19C5 yılında istifa eden 206 personel yerine fazla personel var diyen bugünkü yönetim bu son dönemde yaklaşık 100 yeni personel istihdam ettiğinden rakam, 1017'ye ulaştı. Bazı çevrelerin iddialarının aksine son üç yılda indirek ve maaşlı personel sayıs^ 73 kişi azalmıştır. Bü sayı kendi içinde çok yüksek bir oranda azalmadır. Son sayıları şöyle görülmektedir; direk işçi 535, indirok işçi 245, maaşlı işçi 237 olarak toplam 1017 personel olarak görülen Sanayi Holding çalışanları içinde her direk işçiye 0.9 indirek artı maaşlı düştüğü görülür. 1979'da 1315 olan toplam personel sayısı içerisinde maaşlı personel sayısı ile 'ndir3x işçı sayısı bugünkünün aynı idi. Oranın şimdi yükselmesi eirek işçilerin azalmasındandır. İndirek ve maaşlı< personel şitket faaliyetleri için zorunlu olan personeldir. Bekçi, formen, mak lijt, elektrikçi, vardiya sorumlusu, işletme şefi, ambarcı, işletme mühendisi, teknisyenler, kapıcı, odacı, şöför ve işverenler bu iki grupta gösterilmekledir.

Maaşlı perncn^l olarak görülen 237 kişinin 55-60'ı işverenlerin kendileridir. Maaşlı personel içinde ambarcı, işletme şefi ve mühendisleri de dahildir. Örneğin bugün memur fazlası vardır diyenler gazetelerle elektrik mühendisi ara-maktadırlar. Demek ki üretim düzeyi ne olursa olsun,her işyeri için asgari bir indirek ve maaşlı personel gerekir. Maaşlı personel arasında ambarcılar, işletme şefleri, teknisyenler, ve işletme mühendisleri de vardır. Yani her işçiye veya her iki işçiye bir mamur değil, aslında her 8-10 direk işçiye bir müdür düşmektedir, İndirek olarak görülen personel için de durum aynıdır. Formensiz, makinistsiz ve vardiya sorumlusu ol-madan nasıl üretim olabilir. Kaldı ki formen ve vardiya sorumlu-larının hemen hemen tümü üretim tezgahlarında,üretime katılmak-tadırlar. Sanayi Holdind^e formen veya vardiya sorumlusu nezaretçi değil, tezgâh başındaki bir işçidir. Bekçilerin ise son düzenlemeler ile en alt düzeye indirildiği ve işyerlerinin güvenliğinin de ortadan kaldırıldığı herkesçe bilinmektedir. Du konuda bir parantez açarak birkaç kelime daha ilSve etmek istemekteyim.

Değerli milletvekilleri; herhangi bir işyeri eger tar-lanın ortasında ise...

.../2638.

Page 29: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 26^8 -

BAŞKAN - Sayın Sarıca; taç dakikp dah^ sRrec^^?

HASAN SARİCA (Devamla) - PJrkaç dakika daha sürer,

BALKAN - Ne kadür?.,^

HASAM 3ARICA (Devamla) - Beş on dakika,

BAŞKAN - On dakika daha sürerse yetki almam lazım. ÇOnkO bir çeyrek konuşma hakkınız.yar.

HASAN SARICA (Davamla) - Peki süratleneyim o zaman^

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; konuşma suresi tamamlan-mıştır. Eger yetki verArsenia konuşM^sına devam edecektir. Uygun mudur?t,^

?AüIL ÇAĞDA (^^rne) (Yerinden) - Nisap yoktur Sayın &a$x

KKNA^ AKIN Magusa) (Yerinden) - Konuşsun efendim.

BAŞKAN - ÎL. t^ı olan vsr mı efendim ...

SESLR^ - efendiMs

BAŞKAN - Devam edinia efendi^^

HASAM SARICA (Devamla) - Şimdi ^^lînilen durum şudur; herhangi bir işyerinde fabrika dağın ortasında veya ovanın orta-sında durmaktadır. Ksç işçi çalışıp çalışmamasına bakılmaksızın en az dört tane bekçi gerekmektedir. Yapılan, söylenen nedir Sanayi Holding yöneticileri tarafından? İşyeri üretim yapmıyor, çalışan isçi sayısı oldukça düşük, her isçiye tir bekçi düşsr Elbette düşecektir. Bir fabrikada sıfır işçi de olsa dört bekçi lazımdır, 100 işçi de olsa dört bekçi Ifzımdır. Bu Haspolat bölgesi için de böyledir. İnşallah yeni bir boya yangını, yeri bir Ceylân Möblc yangını gibi olaylarla yüzyüze gelmeyiz. Çünkü mevcut bekçilerin sayısı herhangi ciddi bir kontrol veya denetlemeyi yapmaktan da uzak bir hale getirilmiştir.

.../2639.

Page 30: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

!

- 2639 -<

Üretir, düzeyi ne olursa olsun kanaatinizce indirek ve toplu söz^sşme kapsamına giren memur sayısı Sanayi Holdingin üretim yapabilmesi için de &€^ari personeldir. Kitabetle uğraşan personel ise yaklaşık 100 kişijir. Yani yenire-or^^-izasyon i e görülecek+lt kiüeride daha fazla kitabet personelini gerektirecektir, ^enel İdare giderlerini artıran unsur olarak gHsteriln? e çalışan iki grup nerno^eli azaltmak çare değildir. Bunlarım durdurulması dewe^ yine işyerleri kapatmak veya Başbakanımızın ifadesi ile işyerlerinin faaliyetlerini dondurmak demdddn Bizce çare direkt ^şçi spyjsını, üretini artırmak bunu yapabilecek bir yön^t\n : dr^nunu iş başına g^tir ektir. Oysa Şirh^tin ^rveut ^r L üretim hedeflerini te^^lrte 1935'e öre . beyinde daha yüksek,ancak bi^im bazında daha kHçnk jedc '1er peşindedir, ^aaş ve ücretleri^ yüksekliği de bahano oj?rak Gösterilmeye çalışılmakladır, Son hayat pahalılığının uygulanmasını dikkate alalım. ^33'ün "uygulama maliyetlere %6-7 oranında y^nsı -îktır. Üretim içinde manş ve ücretlerin pdyAndaki oran ui^Late ıımrsa ve %33 uygulaması yapılırsa

; b . -r- . aynı dönemde Sterlin bazında hammadde temıniada fiyati=.-n artışı %18.32 olmaktadır. Yani mal-iyetlere etki ücr&t artışlarında hammaddeye göre 1/3 oranında olmaktadır.

Çeşitli diğer konular^ da kısaca başlıklar şöyle olabilir. Hangi görüş veya kir^ biznet ettiğini anlamakta zorluk çektiğimiz uygulamalardan bir tanesi Türkiye'ye bir yıl süre ile sabit fi atlarla,evet bir yıl sUre ile sabit fiyatlarla mal nitrik için mukavele yapılmaaı ve ilk bir iki 3y ^^rlı, on ay da zararına üretim yapılmasıdır. Mevcut enflasyon oranından hareket edeilmemesinin ve bir yıl süre ile sabit fiyatla mal satılmasının beceriksizliklerinin altından kalkamayanlar şimdi personel durdurmayı gündeme getirirken,bu Şirketi zarara sokanlara nc olacaktır? Haklarında ne gibi işlemler yaoılacaktır?

.../2640.

Page 31: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2640 -

Cyprotabe Boru 1000-1500 ton üretim yaparken 4000-5000 ton üretim yaparak birim naliyetleri yapacağım diyerek birim maliyetleri düşürerek Türkiye'de hangi girma ile anlaştılar ve şimdi pratikte 1000^500 ton ^ üreterek maliyetler yüksek demektedirler ve bunun da ,, . sorumluluğu çalışanlara yükletilmoye çalışılmaktadır. Fason işçilik diyerek Sanayi Holdin-in rıt kredi olanakları,karşı firmalara faizsiz krodi gibi , ^ kullandırılmaktadır. Şöyle ki; hammaddeyi Şirke^ ithal ederek kredi olanaklarını buraya bağlamakta, ^retim yaparak,üzerind fason işçilik ilave ederek,karşı firmaya yollamakta, 90 gün ancak pratikte 150 Şünü ^ aşan bir süre sonra parasını tahsil etmekte, kendi ^aiz ve üöviz farkı Öderken karşı firma da kevfi sürmektedir. Bu zararlar da birikince de yine nersonele yüklenilmektedir.

I Hükümetin Türkiye Cumhuriyeti ile i^zaLedığı Ek Protokol ile Termal Plastik Fabrikasının çalışanlarının nasıl i i : atıl vaziyete düşürüldükleri de aynı şekilde dikkat çekicidir. Şirket Yönetimi son iki yılla hesap oyunları ile aslında zarar eden Şirketi kârda -östermişlerdir. Kıdem Tazminatı provizyonları ile ovn^yan yöneticiler hem zararı kâr diye göstermişler, hem de vergi ve kâr payı dağıtmak suretiyle şirketi parnsal zarara sokmuşlardır.

Sanayi Holding'in sorunlarına şirketi bu hale getiren^r^e çare aramak tabir caiz ise " Tilkiye ınvukları bekİGMt ve tavukları kurtlatdnn kur^nr^ası için ^ rev ^er^eye" benzemez mi?

.../2641.

i: i' ')

Page 32: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2641 -

Sanayi Holdingin ürettiği ve 1985'te Kuzey Kıbrıs TUrk Cumhuriyeti'ne ithal edilen malların bazılarına da göz atalım.

Bisküvi 368 milyon 400 bin liralık, 42 milyon 700 bin liralık şampuan, 48 milyon 2C0 bin liralık plâstik boru hortu-mu, 205 milyon 500 bin liralık kozmetik, 44 milyon 100 bin li-ralık sulama hortumu, 292 milyon 500 bin liralık boya ve türev-leri, 302 milyon 50 bin liralık file çuv^l ve torba, içme su^u projesi için it.nl ediler spiral borular dahil 1 ^ilvar 275 milyon 200 bin liralık çelik boru, 19 milyon 300 bin liralık elektrod, 23 milyon 190 bin liralık kalorifer soba, 40 milyon 700 bin liralık vest tipi çanta, 338 milyon liralık tüm plâstik mamülleri, ve 232 milyon liralık kablo. Bu geçmiş yıllarda faklı değildi. Örneğin bisküviye bakalım. 1982'de 92m milyon 942 bin, bu 1983'de 134 milyon 673 bine ve 1984'te 182 milyon 685 bine yükseldi. Kablo yine 1982'de 40 milyon 524 binden 1983'te 97 milyon 475 bine ve 1984'te 193 milyon 595 bine, çelik boru 20 milyon 552 binden ^8 milyon 800 bine, bilâhare 1984'te 46 milyon 783 bine, boya 1983'te 93 milyon 778 bine, 1983'te 131 milyon 983 bin ve 1984'te 137 milyon 198 bine, çivi de 13 milyon 779 bin, 1983'te 25 milyon 798 bin ve 1984'te 24 milyon 91 bin.

Sadece bu rakamlar yerli ür&timin korunması için önlem-ler almanın zorunluluğunu göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri gibi gelişmiş kapitalist bir devlet yerli üretimini koruyucu önlemler alırken Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin mevcut dış ticaret anlayışını yorumlamak kolay değildir. Üzerinde en çok konuşulan personelin de sayısal azalmasına bir göz atalım. Yıllar itibariyle işverenler dahil, Sanayi Holdingteki personel sayısı şöyle olagelmiştir:

.../2642.

Page 33: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2642 -

1975'te 989y 176 da 1120, 1977'de .\380, 1978'de 1330, 1979'da 1315, 1980'd^ 12no, 1981'de 1124, 1982*de 1076, 1983'te 1123, 1984'te 1072, ';85'te 1017 ve bugün g^nümOzde 980^ Personelin son üç yıldaki dağılımı da ilginçtir. Çünkü memur sayısının Sanayi Holding'de arttığı, bire iki memur düştüğü tezleri yaygınJaşme^tadır. 1983'te maaşlı personel sayısı işverenler 3anil 252 ^işi idi. Bu rakam 19E4'te 240'a, 1985'te ise 232'ye düşmüştür İndirek işçi sayısı d? 301'den 1984'te 254'e,

1985'te 248'e düşmüş, direk işçi sayısı da f70, 578 ve 532 olarak azalmıştır, Sansyi Holding sorunları bize göre bu ra-kamlarda de^il, şimdi vu-gulamaya çalışacağım gibi üretimde kullanılabilen direk personel sayısındadır. Üretimde kullanı-labilen ^tr^ -: p^rscnGİ aayısı 1983'te 333 kişi iken, bu t 1984'te ;06fya düşmüştür. i,

#

Tablodan 3a u'Rcegi üzere son üç %ılda maaşlı ve ^ direk personji ^935 ^963'e göre 71 kişi vani %26.17 ! ^ f azalırken, direk işç^ a^rı bazda 35 kişi yani %6.14 azal-ij * mıştır* Yâr t fa^-3 e/- 'i rilaeye çalışılan maaşlı ve indirek tşçi sayısı ve oranA ^^^erek azaİMaktadır* ^ynı şekilde üretimde kullanılabilen direk işçi sayısının da %8.10 yani 27 kişi azaldığa görülür. Direk personelin Hretimde 1.983'te %53'inin; 1984'te %56'sının ve 1985'tG ise %57'sinin kulla-nıldığı görülür. Demek ki sorun maaşlı ve indirek personel fazlası değildir. Sorun üretimde kullanılan personel sayısını artırmak için üretimi artırmaktır.

.../2643.

Page 34: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2643 -

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; oldukça uzan konuştum, konuşmama devam*etmek için olanak sağlayan milletvekili arkadaşlarımıza teşekür ctnek isterim. Bu konuda yapılması gereken eğer ortada acı veya tatlı reçete varsa reçeteyi yazan doktorun hastayı iyi muayene etmesi,'hastanın da rızası olmadan nuayene etmeye başlamamasıdır. Eğer bir sorun varsa bu sorun tüm taraflarla görüşülerek çözümlenmelidir. Oldu bittilerle bu işleri çözmeye girişilmemelidir. Dikkatiniz için teşekkür ederim.

FERDİ SABİT SOYER (Gazi Magusa) (Yerinden) -Adımız Tıp-İş değil Sayın Sarıca bizi çağırsınlar

^ Bakanlar Kuruluna.

ERGİN ABDULLAH (Gazi Mağusa) (Yerinden) - Güvencemiz Çalışma Bakanlığı altındadır. 3.

BAŞKAN - Peki teşekkür ederim, Sayın Sarıca. Buyurun Sayın Bakan. Çalışma Bakanı Sayın Altınay.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANİ PEHMIT ALTİNAY - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Toplumcu Kurtuluş Partisi-Ulusal Birlik Partisi Koalisyon Hükümetinin gündemine ^^len ilk konulardan birisi de muhakkak ki Sanayi Holding'in ve orada çalışan llOO'e yakın insanımızın ve ailenin sorun-larıdır. Sanayi Holding konusu Hükünetin ^^ncemine geldiğinde öyle bir işletme ki borç taahhütlerini yerine getiremiyor, vadesi dolmuş borçlarını ödeyemiyor. Hammadde yok, fabrikalar çalışmıyor, işçiler izine gönderiliyor, üretim kapasitesi düşük, maliyetleri yüksek, pazarlama yapamıyor, satış yapamıyor. Yüksek maliyetlerle çalışıyor. Maaşları ödemekte sıkıntı çekiyor. 13. maaşlar hala daha ödenemiyor. Dahası, çalışanların İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta yatırımları da yapamıyor. Böyle bir noktada konu ^Mkümetin gündemine gelmiştir ve bizim görevimiz

,../2644.

Page 35: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

i !

- 2644 -

Hükümet olarak^bu ııhtada bulduğumuz Sanayi Hciding'i kapatmak değil

NACİ T. US ^ (Gazi Magusa) (Yerinden) - Yaşatmak.

MEHMET ALT "AY (Devamla) - Çalışanları da eve göndermek deği^^ .kümetin gündeminde olan asıl konu öncelikle Sanayi 'İding'i yaşatmak.

Yine f?br \^iarda çalışanlar arasında yaygın konu V huzur^js işte fabrikalar kapatılıyor, devrediliyor, işçi —nde işlerine son verilecek. Fabrik İcarda ta t ^lan konu da bu değerli arkadaşlar. Hüküme, aylardır ! konuları enine, boyuna araştırıp tartışmakta ve b tartışma ve araştırmanın hiç ^ ^izli d3 yeni ır. Çünkü bu konudan kamuoyunda Mecliste basına- j^ekli tartışılan ve bilinen konuİ3)^ar. Yen! ^ -ular değildir. Dün bu konuları özel giıdemle ror ^en Bakanlar Kurulu Başbakanın da dün yaptığı aç3kl'T^da belirttiği gibi fab-ikaların elden çikarılmas 3eğil, fabrikaların elden çıkarılmayacağı açıklanmıştır. Bj konuda tartışmaları sürdürme bir yarar getirmez. Bu konuda yapılan açıklama kesindir. İşçi durdurulması değil, fabrikaları üretime geçirmek sureti ile,verimli çalışır hale getirmek sureti ile orada çalışanları korumak amacımızdır ve bu konuda kararlar ürettlmi^tir. Şimdi fabrikalar Üretime geçecek pazarlama sorunları var. Üretime geçmek için hammadde istiyor. Kredi sorunu var.

.../2645.

Page 36: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2645 -

Bakanlar Kurul^^nun dünkü toplantıda somut olarak aldığı karar-lardan 'irisi ^^^ Sanayi Holding'deki çarkları döndürecek kredi olanah erinin anayi Holding'e sağlanması ySnündedir. İddiaların tersine fabrikaların devredilmesi değil, işçi durdurulması değil, fabrikaların y^^amını, çalışmalarını sürdürmesi için gerekli kredi ^lan^kla. ., mali imkânlar Sanayi Holding'e yaratılacak ve San yi HolöÂng'in çalışmaları denetlenecektir.

f^ne Htr (en beri tartışılan yetkiler merkezde toplan-mıştır^ 'abrik^ müdürleri ve sorumluları daha çok yetkiler veriler^^, mer^ ;zin yetkileri büyük oranda fabrikalara, fabri- ^ ^ ka müdü" erine aktarılacaktır.

( 'etim ! pazarlama sorunları için de çok yönlü çalış-malar * ^^ır. ;te söylendiği gibi yerli üretimi korumak için öncelikin Sane ^n Holdingin ürettiği ürünlerin kamu kurum ve kuruluşlarımı? ^ alımı yapılması sağlanacaktır. Pazarlamada ise, dış pazar olannKİarı rekabet edecek düzeyde üretim kalite ve stan^ rt v maliyetlerle çalışma yapılması gerektiğine inanıy ız.

"^nayi Holdingin sorunları hem üretim, hem pazarlama, hem yönetim ve nem de kredi sorunları ele alınmış, kararlar üretil^ ştir. İnancımız odur ki yakın zamanda tüm tesisleri ^ üretim" 30kup,mevcutların yanında daha çok iş olanakları yarat-ma ola^ ktır. Bütün bu söylenenlerin aksine Hükümet konuya olumlu ^içimde eğilmektedir. Saygılar sunarım.

AŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Bakan.

Sayın milletvekilleri; Sayın Ergün Vehbi'nin "Akçay Köyü Su ve Kooperatif Sorunları" hakkında gündem dışı konuşma istemi vardır* Lütfen ckur musunuz?

.../2646.

...

Page 37: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

^ <

' - 2646 -

KATİP r

"Kuzey Kıbrıs Cumhuriyet^ Meclis Paşkan ..gına,

konuda gündem dışı konuşma t3teğimi gerekli işlem için saygılarımla bilgilerinize sunarıa.

Ergün Vehbi Lefkoşe Milletvekili.

Konu: Akçay Köyü Su Kooperatifi."

BAŞKAN Buyurun Sayın Vehbi. ^ ...

ERGUN (Lefkoşa) - Sayın Başkan, değerli üyeler; bilindiği gib^ lüzelyurt Bölgesinde;Akçay Köyü sulu tprım yapan bir narenciye vs sebze üreticisi bölgemizdir. Yalnızoe bu köy için değil, ül^&mizln tüm köyleri ve tüm bölgeleri için yine bilinen bir ??rçaktir ki su hayatî derecede önemli bir konudur. Ancak, biz buş^n genel su sorununa değil, özellikle Akçay ve yöresinin su ^ rununa kısaca değinmek istiyoruz.

Bu köyü&üzün civarındaki bahçelerin sulanması için mev-cut sular,bir kooperatif kanalı ile dağıtılmakta ve bahçelere kullandırılmaktadır. Anca^ senelerdir, bugün değil, dün değil, Kurucu Meclis döneminde de değil, ta Federe Meclis döneminden başlayarak bu köyün ismi ile alınarak bu sorun, bu kooperatifin su sorunu bu ^^clisin gündemine getirilmektedir. Akçay'ın sula-ma işleri ile ilgili kooperatifi, geçmişte de araştırmaya tabî tutulmuştur. Pu konuda Sayıştay^n Denetim Raporları vardır ve Sayıştayın Denetim Raporları ile mevcut o köyün su kooperati-finin yönetimi bazı paraların hesabını verememekle itham edilmektedir.

.../2647.

Page 38: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2647 -

Bv Say şta Ra arları geçmişte sun^İMuş cinasına rağmen ne yazı^. ki i ne konmamıştır. Ve herhangi bir tedbir alınmad-ğî i;in le sonraran yapılan seçimlerle o dönemde yolsozl.kla itham edilmiş olan bizzat Sayıştay tarafından, bia/3 tarafımızdan değil. Yolsuzlukla itham edilmiş olan yi'etim,yine dönüp dolaşıp aynı kooperatif başına ^eimiş b .unmaktadır.

^İLLİ EC ?İM GENÇLİK VE SPOR BAKANI SALİH COŞAR ^ erinder - Birliğin.

RGUN V5^ 3İ (Devamla) - Aynı sulama Birliğinin. Özür dj irim. ^^^ekkür ederim Sayın Bakan. Bu Sulama Sirliği şu abda la aşağı yukarı aynı yöneticiler * ^ tarafından yön^t İnektedir. Ve ne yazık ki geçmişte ^ hiçbir ^edbir t" nmadıgı için sorun çöznmlehmemiştiri < , I Ve o kö e her ) ipliğim ziyarette bütün köylüler, büyük bir böl mü en a?tndan köylülerin büyük bir bölümü acı acı bu Sulama Itrliginden yakınmaRndır. Köylülerin iddiala '3. vardır. Köylüler şu anda da geçmiş Sayıştay Raporla ında söylenenlere paralel birtakım sözler ve iddiale* ortaya koymaM^^^r^ Biz bunları bu kürsüden gerçeklerle ilişkisi var mıdır yok m^dur bilmediğimiz sıralayamayacağız, getiremeyeceğiz. Ancak,köylümüzün bağrı yanıktır ve görünen bir gerçektir. Basına da gazetelere de yansımıştır. Bazı tarlalar, bazı bahçeler yeterinre sulanmadığı 'çin verimli ür^n elde edememekte-dirler. Hatta yerel bir gazetemiz orda iyi sulanan bahçelerle, çok az su almış bahçelerin ürünlerini karşılaştıran ve acıklı durumu gösteren resimler de yayınlamış bulunmaktadır. Bu nerden olnaktadır? Köylünün iddiası birtakım usulsüzlükler vardır, adam kayırmalar vardır ve yine bu kooperatif bölgede suyu en pahalı satan kooperatif durumundadır. Başka bölgede 500 liraya satılan suyu, bize bu bölgede bu Birlik,hala kooperatif diyoruz 1000 lir^'dan misli su satmaktadır.

i 1

. '26'3,

Page 39: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 26 ' -

Değerli. İllete killeri; b .in gör vimız bu 'oğu^ bieimdv köyde-ı ize in .ikal eden sj:^nları gündeme getiraek ve Mü^üMeti göreve davet inektir. Hükümet, lütfen bu sor. yeniden ele alsiı oraya gidip köy-lülerle koau^t-gu zam^n,verdiği solleri yerine getirsir, denetimini yapsın ve bu Birliğin,Ssvıştayca yeni baştan günümüzde yeni 'aştan hesaplarının incelenmesini sağlasın. Köylülerin, cır ki yurttaşların bahçelerine, sebzelerine şu alamayışına n yakınmaları*, ycnünde söyledikleri başka bir küR^ vardi' Biz bu Birliğin yönetimini değiştirme olanağına da saıip değiliz. Çünkü öyle bir düzen getirilmiştir ki Lc^draüa oturan birçok insan bu Bitliğin üyesi görühH urdur ûçük bir parça tarlası varsa üyesi görün-mektedir, Ve ç.^^letle şimdiki yöneticilere oy kullandırmak-tadır Dolay j le köylümüz ve köylümüzün insanları aciz içİHG iTs Biz; -ükümeti bu iddiaları da araştımak üzere j&yıştj^ göreve davet etmeye ça^^rırız. Saygılar sunarız,

3AŞKA^ i3$ekkUr ederim. Sayın Vehbi. İlgili Bak?n vokturj Sayın *) lletvekilleri Sayın Ve^bi Zeki Serter'in de gür^em dı*^ cnuşma istemi vardır. Eu dördüncü gündem dışı konuşma stemi olduğu içir İçtüzüğe gore Genel Kurulun onayı t rekmek^edir. Onun için dorcüncü konuşmacıyı uygun görenleri lütfen belirtmelerini rica ederim. Kabul edenler efendim.

SESLER " Ederiz efendim.

BAŞKAN - Uygun görüldü, buyurun Sayın Serter.

KATİP -"Sayın Hakkı Atun. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Meclis Başkanlığı. Rumların 1950 sahte plebisit hareketinin 36. yıl dönümü münasebeti ile yapmış oldukları gerçek dışı iddiaları yanıt&mak üzere Meclisin bu^^nkü birleşiminden önce bana gündem dışı söz verilmesinde tavassutlarınızı saygılarımla rica ederim. Dr. Vehbi Zeki Serter. Ulusal Birlik Partisi Milletvekili."

.../2649,

Page 40: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

264^

BA§KAN vurun ^ayın^Vehbi Z* li Birter.

VEHBİ Z^/J SKRTER (Lefkoga) - Kıymeıli arkadaşlar; konuşmama önce bana bu imkanı STgladığınız için hepimize te^ekkû* ederim.

S^yin E^^ gündem kor" bağlanması içi? plebisit hareke-bas^n^ndr çıka^ yanlıştır ve C^ gün vurguladığa dedikleri Rum oiduğu imajını

' r^ değerli milletvekilleri; bugünkü lamda, 1950'de Kıbrıs'ın Yunanistan'a

Enosis için Rumlar tarafından yapılan ^ ie Türklerin de katıldığı yolunda Rum ! ıberiere değinmek istiyorum. Bu kesinlikle ırbaşkanımız Sayın Rauf Denktag'ın da geçen, .bi, bunun anlamı açıktır. Yani Kıbrıslılar ;ının, Türkleri de ihtiva eden bir millet rmek için girişilen yeni bir propogandadır.

gimdi g rr4mizi biraz gerilere çevirelim ve Rumların 3950 sözde ple^ t hareketine bir göz atalım.

Sayın Ba gündem dıgı kon^ gibi Kıbrıs Ruml^ Enosis olagelmist ile Kıbrıs'ın 18/ devredilmesi ile İgte 1950 plebisı tarafından Rum iddialarırı^

tn, değerli milletvekilleri; burdan önceki nalarımda da devaml^ bir gekilde vurguladığım rının ezeli v e ebedi arzularını daima ir. Bu hareket, Yunanistan'ın da desteği 3 yılında geçici bir süre için ingilizlere oaglamıg ve bu günlere kadar gelmiştir, t hareketi ile de Enosis amacı ile Rumlar legtirilmig bulunan bir hareketti, fakat aksine tek bir Türk dahi katılamamıştı.

Plebisit damek, bir yeri yöneten devletin çekilmesi bThis konusu olduğu bir karar veya andlaşma ile bu durum tesbit edildiği takdirde o yer halkının tümüyle bağlı olmak istedikleri devlet hakkında oylarını kullanmalarıdır. Halbuki ortada hiç de böyle bir durum yoktu ve Rumlar bu hareketleri ile Ada Statüsünü değiştirip Enosisi gerçekleştirmek için beynelmilel hukuk kaidelerine uymayan böyle bir harekete başvurmuşlardı.

../2650

Page 41: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

2650

O günkü bu h&reKat §Kyle gerçekleştirilmişti. 15 Ocak 1950 Pazar günü K ı b r ı s O r t o d o k s kılîscier^nde ayinden sonra Rum ha^kk pleb^ pusulaları -^nİLe^ evrakları doldurmaya davat ^ditJilcL., İngiliz yönetimi daha Bncc bu plebisit teklidjniu sonuçlarını tnnı^ayara^ım açıklamıg^ı.t PusulaLar Gört nüıha idi. BirArci nüsha İngiliz, ikinci nüsh^ Yunan bükü^^tlerin^p H^üncüsü Birlsşmig Milletler Genel Sekreterliğine gönderilecek dördüncü nüsha da bu sözde plubisiri hazırlamakta ve yürütnokte büyük rol oynayan Efnargik Partt^i*nin arşivlerinde saklanacaktı. Bu Partiyi, Kıbrıs ^appiskopesu ve üggKtM^ idare ettiklerinden hakikatte ple^isiK K^Lng R^m Mlis^^^nin eseri idî. Rum s"'de pI^Lisit hareketi İ5 Ocak günü kiliselerde açılan defter^e^e pa^a^iarı ba^kiRi tle Ru^^aıa im^; attırılması şeklinde cereyan etm^^rit*

Yuküi r^^irttiğiM gibi bey^^i^ = J. plebisite hi$ benzemeyen ve bir imaa t&piama oi^ ^k vasıflandıra-bilaceğimiz arla biy pAeb^ t arak isimlendik rilemezdi. FakaL RurKiiissr? -e Va^hel^nis^' sr hayret edilecek derecsde^ MSta bir ^tcpag^nda t^ktt^i b^ sözde plebisitten Enosis kampanyaları tgin eoK yataktandılar. Sanki hakiki bir plebisit yapılmıg hakikati edip kendi tabirlerinceAda halkının %96'sını Enosis i? yor yollu haberleri dünyanın J3rt bir köşesine ilân ettiler. Halbuki Adada tek bir halk değil halklar vardı ve bu halkların bir

^ tanesi de Tüxk halkı idi, ve^da halkının bu dönemde %20'sinden faaiasını tegkli eden Türklerin Rum kiliîelerindeki pazar ayinine katılamayacakları açık olduğundan,propagandacılar biraz insaflı davranıp Ada halkının %96'sı yerine, Rum halkının %96'sı demeliydiler.

1950 senesinin Aralık ayında Amerika'nın o zamanki Dıgigleri Bakanı Mr. Acheso^ Rumların İlhak Delegasyonunu huzuruna kabul ettiği zaman 15 Ocak 1950 plebisitinin nasıl yapıldığını bildiğinden delegelere hitaben "Rum kilisesi tarafından organize edilen plebisit daha çok tayin olunmug bir gaye için imza toplama ameliyesine benziyor" demigti.

../2651

Page 42: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

^ 2651 "

"zdc P1 sit. hareketi, ^erek Kıbrıs ürkleri ve ^tar : ^ = z tarafından gfrt bir şekil te eleştirjimiş ve

ü; bP' ^ bir ha. ati asla tanımadıkları dünyaya ilan edilmişti

SayiM Başkan değe milletvekilleri; Rimların o günkü sHzde 1 ^slt harek^tleri^d 'I tam 36 yıl geçmiştir. Fakat Rum, Yunan zih-iy^ti o gün nfsılsa, rt gün de aynı kalmış, değişmemiştir. 11 Ocak

tarihinde Rum Gazetesi, "ENOSIS PLEUİStTİ'NİN 36. YILI" başlıklı yazısın- bakınız neler diyor:

"BugHn yıl imünü kutladığımız 15 Ocak 1950 tarihli ^K^^is Plebisite'nin K rıs Tarihinde önemli bir yeri vardır. Zira ^ günde Kıbrıs halkı i^^ası ile vurguladığı gerçek niyetini ortaya ^nvmug ve KıbI^3 Halkalın Yunanistan ile bütünleştirmek istediğini

*

"uvn^mnştu.Kıt ' s Halk tın aralarında çok sayıda Kıbrıs TRrkü'nün de ^ hnlupduğu %96'^ık bölüt^^ Ada'nın Yunanistan'a bağlanmasını gönüllü

hiçbir orllaaya ge^sk duymadan istemiş bulunuyordu." t

Sayın Maş:an, değerli yukari^a da vurgula-'T-^mız gibi, iumları^ bu iuüiaları yal^n ve gülünçtür ve Kıbrıs'ta < Y millet olduğu imnj nt vermek için girişil niş yeni ^^r pro^^-

hareketi ir. Lıh ıs'ta bu gün ^^^^nrın aksinn, 1571 yılından îiharon Kınrı 'a ^^l^Uş bulanan ataları ve yurtları heili olan T? &3 Hz bir Turk halkı bulunmaktadır ve bu hakikati hiçbir ^ücun tahrib a^^esine İnkan ve de nlauak yoktur. Kıbrıs Türkü n başından brri karşı oliHuş ve bu umurda pek çok şehit e^M^ştir. Kırrıs Türkü'nün, bundan sonraki ^mcadelesini de yine ^ ^neı sürdüreceğinden hiç kimsenin kuşkusu nlinamalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sönümü bitir neden 19 Ocak l^Sb'ua, yaui hc^en g^çen günlerde, ^ıbrıs Rum

^esiminde, yapılan "M^^Rfios'a gcv^i" yürüyüşü sırasında, yürüyüşü başlatan Rum Voneti^i Lideri Spiros kipriauu'nun yapmış olduğu ^on konuşmasına da bir nebze değinmek istiyorum, ^iprianu onrpMasında "umların ^^karios'a göstcr^biJecckleri en büyük saygının, "Lnun rüya'arını sonuna ^adar, gerçekleştirene kadar tücodeleci yoluna devan cL^^leri" olacngıuı "ve uu yo] an as!a gar: dönmiyeccklerini" söylemiştir, ^u rMyatnrın, ^A^Slb rüyası ^Ldu^unu buraca tekrarlamaya gerek var ^^dır?

../2652

Page 43: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

I^tP arkad ^Inr* so^^ Plebisit a.ar^ketini 36. yıl dönümünde R^m Kfsını ^ lletier Seyret "i ^eiiz de ^uellar'ın, Kıbrıs Sorununa çc^ü^ aradığı bu günlerdj, Rum ^onetimi Liderinin konuşması. GSrMlHyor ki bı gün halâ, ^^mların ve Yunanistan'ın Eaosis rüyasın'an V9T;geçtikleri söylenemez, ileride bundan vazgeçecek-lerine dair an küçük bir işaret de meYcut değildir.Enosis rüya-ları^ ve MegaTc İde3 hayali, Hum, Yunan ikilisini bu günlere getirmiştir. Bu^^an sonra nereye götüreceğini de yine hep birlikte görecegiz, Hapi^izi saygıyla selâmlarım,

i '.t i BAŞKAM - l^^ekkür eUarim Sayın Serter.

Sa JT aiÎA^ şimdi dikkatinize bu Maddeyi getir-mednj Önce. bi^ ^^ıkla^c yapma ihtiyacı ary^aktayım. Bildiğiniz Kib^ yeni uygulamaya koymuş bulunmaktayız. Gefek teknik k-^aş^^rım, g^r rı^^Başkanlık ^İvanı olarak bezler daha çok

K&ki Tüzüğün yö^e^^^ligine alışık olduğumuzdan, bazı şeyler daha . -X ^y ^a oüuy ^^K^aM^ş, istemeyerek hatalar v; gözdeı kaçan ^ .ıjpsa* olmakt^d^t, Az önce sayın Billetvakilî.ri; Sayın Adaoglu'nun ; huriy.t Mecl^El içtüzüğü (Değişiklik) Önergesinin ivedilikle ^orü^ülr^si yönünde önerge verdi. Bu Önergeyi oyunuza sunmuştum

onaylatmış tim. Tutanağa gçç ttesi bakımından Önergeyi okutmamız ^^^ckM^^tedir.a Lütfen ünergeyi okur musunuz?

K^TiP - Iç^HsRk (Değişiklik) Önergesine Jlinkin ivedilik Onergpsi.

Kıbrıs Türk Cumhuriyeti -umhuriyet ^^clis BnşknnİTgı,

1. içtüzüğün 163. iaddesi ^^ncl ^ur'lda yapılacak seçin]erle .gili olarak Anayasr^a aksine kural bnlun^afıgı hallerde Genel

kurulda yapılacak tüm seçimlerde, üye ta^ sayısının salt çoğunluğu ^ anmaktadır. Dunun dışında Anayasanın 81. nadnesi "Cumhuriyet ^

celisinin üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanacağını ve ^ nayasa'da başka kural olmaması halinde toplantıya katılanların salt f c^unluğu ile karar alınabileceği amir hüküm olarak kurala

Page 44: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- -

^ ve ^^dde^-ri arasında t^roLan bu çatışmayı ^id^ynek ve ^^^^^^ nın am r hükmünü uygulamak amacı ile îçtüzdğün 861 dayanılarak İ$Lüzük(Begİ3İklik) önergasinin ivedilikle görüşülmesi konusunda gerekli işlemlerin yapLİm^ûinı saygılarımla arzederim.

?.içtüzük ^ egişiklik) Yasa Önerisi ile ayrıca ekonomik konuların İdari ve Sosyal İşler Komitesinin gündeminden gıkar^ arak Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plân Komitesinin günden ne girmesi sağlanmıştır. Komite de çalışmaların zamau kaybına meydan vermeden sürekliliğini sağlamak amacı ii^ içtüzüğün 86. maddeni uyarınca İçtüzük (Degi§ klik) öner: sinin ivedilikle görüşülmesi konusunda

^^ gerekli işlemlerin yapılmasını saygılarımla arzederim.

Mustafa Adaoglu." 4.

BAŞKAN " Evtt, teşekkür ederim. Sayın ri^i^tvekilleri...

MUSTAFA ADACSLU (Gazi hagusa)(Yerinden) - Orda bir f&daksiyon var. Hukuk ve Siyasi tşler Komitesine havale ^dilecsktir.

KATİP - ^elen evrak içerisinde vardır Sayın Adaoğlu. Çelen evrak içerisine konulmuştur.

HuST^FA /l^OGLU (Devamla) - Peki efendim.

BAŞKAN - Şimdi onu daha pratik hale getirdik Sayın Adaoğlu, Dağıttığımız şeylerle bilginize getirmek suretiyle havale edilmektedir ve burdan okunmamaktadır, değil mi?

MUSTAFA ADAOGLU (Davamla) - Çok teşekkür ederim.

^ BAŞKAN - Sayın milletvekilleri; yine bilgilerinize getirilmek üzere Ulusal Birlik Partisi Grup Başkan Vekilliğinin komita üyelerinde değişiklik yapılması yönünde tezkeresi vardır. Okur musunuz?

../2654

Page 45: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

L..

! * - ' ' - 2654 - !

KRTİP . ^

t Cumhuriyet M^ lisi 8a§kanlığı Lefkoşa. 3 t ! d N;

içtüzüğün 23. maddesinin (2). fıkrası uyarınca Hukuk ve Siyâsi Igler Komitesindeki üyelerimizden Sayın Vehbi Zeki Serter'i geri çektiğimizi ve yerine Sayın Tokay Varışlı görevlendirdiğimizi bilgi ve gereği için saygılarımla arzederim.

E^ber Serakıncı Ulusal Birlik Partisi

Grup ^agkan Vekili

BAŞVaN - Evat, bi gilerinize sunulmuştur efendim. . . ^ - 111. SO' ULAR VE YANITLAR "

Sayın milletvekil eri; gündemimizin ikinci madde-sindeki sesimLer k3nMsun.n görügülmesi az önce ertelendiğinden nçüncü kişinde yer alan rorulara geçiyoruz.

Cumhuriyetçi Türk Partisi Cirne milletvekili Sayın Salih Usar'ın yurttaşlarımızın Türkiye'deki bankalarda mevcut mevduatları hakkındaki yazılı sorusu ve soruya Başbakanlıkça verilen yanıt vardır. Lütfen oku? musunuz^ sB

../2655

Page 46: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

! J.H 2653

CUMHURÎYKYÇ^ P3 PAhfîSİ GİRNE MİLLETVEKİLt SAyiN SAUB USAt IM, "YURTTAŞLARIMIZIN EPRKÎYEsr^Kt BA; :ALARDA MEVCUT MEVDUATLARI

HAKKİ IDAı* YAZILI SORUSU

N a^agtdaki 'azılı sorularımızın Başbakan tarafından yanıtlanmasını tal;p ederiz.

9 ^^ak İ9B6 tarihli basında yayınlanan Başbakanlık açıklamışına g8re, yurttaşlarımızın Türkiye'deki bau^alarda 200 milyarı aşkın mevduatı vardır. Anılan mevduatın kesin tutarı nedir? *

SSz^onusu mevduat tutarının yapılan araştırma . sonucu saptandığı ifade edilmektedir. Bu araştırma kimler tarafından ve nerede yapılmıştır?

5 edilen mevduat, kimler tarafından ve hangi yıllarda TUrkiyedeki bankalara yatırılmıştır?

Belli bir miktarın üzerindeki paranın yurt dı^*na çıkarılması yasal olarak olası değildir. Mevduat sahipleri hakkında^ne gibi yasal işlem yapılmıştır?

5i Anılan mevduatın Kıbrısa geri getirilmesi için hO^lmet ne gibi önlemler almayı düşünmektedir?

66 Türkiye'ye para kaçırılmasını Bnle^ek için hü^ümetin^ne gibi tasarıları vardır?"

/2656

r ^^

Page 47: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

K"" : 15/1/86 ynaılı 15.1.1986 Scru OnargKsi.

t' h § .t

V

Kuze^ 'ibrıs Türk Cu^huriyeLi Cu^hu^^yet Men?i si Haş^nnliFi, Lefkoşe,

TYgi: ^ Ocnk iQ86 tarih vn Y.S.Kn:19/l/e6 sayılı ^^zınız.

İK^ ynnıniK pkindc ilnt'lnn Ip/l/R^fnumnralı ynzı! Snrn Önergesine ynnıtımıx ılişiktndl^^^!

t "niknnnsu yanıtı^]Kin Cn^bnrıyrh Mn&lisi

^^ll^t/ekillerinin bil^ısinp sunulnasını saycılarımla istirham ederim.

Dr.Dnrviş-^n^KLU Raşba^an

../2&57

Page 48: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

,57

CUMHURfYEii" T JRK PARTİSİ GİRNh MİLLET^ KİLİ SAYIN 3ALjH USiR'IN "YURTTAŞLARIMIZIN TJRKİYEnEKl BANKALARDA rKVCUT MEVL^ATLARI HAKKINDA" YAZILI SORUSUNA YAKITTIR.

8 Oc&R 19S tarihli y 'el bir gazete Ozal Hükümetinin Türkiye'de Banka msvduat faizlerine %25 vergi bindirdiği duyurul-muş ve bu uygulamanın 3 Ocak 3"86'dan itibaren yürürlüğe girdiği belirtilmişti.

^ Ayni gün basın mensuplarımızın böyle bir uygulamanın yürürlüğe girmesi nalinde KKTC'nin ekonomisiHnhı^yOnde etkileneceği hususundaki sorularına karşılık vermiş olduğum yanıtta,"Eğer gazete-de yazılanlar ise yani faizlerden %25 vergi alınırsa kendi ekonomimizin olum;^^ yönde etkilenmiyeceğini hatta bu uygulamanın <KTC için lumlu rj^ugunu" belirtmiş bu uygulamanın KKTC'den TC ye ara akışını durduracağını ve ülkedeki likitin çoğalmasına katkıda bulunacağına inandığımı belirtmiştim. Ayrıca KKTC'den TC'ye para ikışını Snleyecek tedbirleri almak mecburiyetinde olduğumuzu söyle-'işti^^ ^

' )

Soru önergesinde belirtilen ve Türkiye'deki Bankalarda 'urttaylarımızın 2 0 milyar ^ mevduatı olduğu ifade edilen açıklama, basına vermiş olduğum demeçten kaynaklsnmam3]^3U9 0cak 1986 tarihinde .'^vınlanan bir yerel gazetenin kendi araştırmaları sonucu elde ettiğ: t'rakaM olmaktadır.

BUyle bir rakamın gerçekten var olup olmadığı tarafımızdan " 5in olarak bilinnediği gibi tesbiti de mümkün görülmemektedir.

Hükümetimiz KKTC'den dış ülkelere para akışını önlemek için Kış kapılarında gerekli kontrolleri yapmaktadır. Ancak Türkiyede ,veut yüksek faiz nedeniyle Banka mevduatları yurttaşlarımıza zip gelmekte ve polisiye tedbirlerle bunun önlenmesi mümkün görül-jmektedir.

' . / '2653

Page 49: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

-2658 " 1984 Kasım ayında KKTC^de faizler yeniden ayarlanmış

ve bunun ekonomi üzerindeki olumlu sonuçları görUlmüştUrt Vadesiz mevduatlarda azalma buna^arşılık vadeli mevduatlarda da bir artış olmuş ve mevduatlara^ yapısında olumlu bir gelişme kaydedilmiştir.

Faizlerin o dönemde yeniden düzenlenmesine karşı çıkan bazı siyasi parkelerimiz ve sendikalarımızın bu uygulamanın Kooperatifleri batıracağını, memur işçi kHylO ve esnafın mahfına neden olacağını ileri sürmüş ve KKTC deki faiz oranlarının ayarlanmasına karşı çıkmışlardı.

Aradan geçen bu sHre içerisirde söylsnenlerin hiçbirinin gerçekleşmediği görülmüş hatta faizlerin yükseltilmesi yurt içi mevduatl&*ı artırdığı gtbi yurt dışına para akışı da azaltmıştır^

Son zamanlarda enflasyon nedeniyle Tasarruf sahipleri birikimlerini enflasyondan korumak için karlı alanlara yönlendir-miş bulunmaktac^^. Bir ^ısmı tasarruflarını döv^a mevduat hesap-larına yatırıp enflasyondan korurken, bir kısmı da daha kârlı olarak nitelendirdikleri alanlara yatırmaktadırlar.

Yüce Meclis üyelerinin bilgisine saygı ile arzolunur.

D A Ş K A N - T e ş e k k ü r e d e r i ^ ^ a a y ^ n m i l Î R t v e k i t l e r i ; G ü n d e m i m i z i n

S n r u l a r k ı s m ı n ı d a t a m a m l a d ı k .

P A U I L Ç A G u A ( G i r n o j ( Y e r i n d e n ) - M a y ı r e f e n d i m .

A Y T A Ç U L Ş E Ş İ ^R ( G n x i M ^ K M n ) ( Y e r i n i an) - S ö z l ü ^ o r u l ^ r ı ^ r ^

v a r e f e n d i m .

B A Ş K A N - S ö z l ü ^ n r u l a r ı n ı z v a r . M u y u r u n e f e n d i m s ı r a i]e

M u y u r u n S a y ı n Ç a ğ d a .

F A D I L Ç A G Ü A ( G i r n e ) -

K u z e y K ı b r ı s T ü r k C u m h u r i y e t i

M o c l t s B a ş k a n l ı ğ ı n a .

B a ş b a k a n ve i l g i l i ^ a k a n ı n a ş a ğ ı d a k i B ö z l H S o r u l n r a r a

y a n ı t v e r m e s i n i r i c a e d i y o r u m .

../2659

Page 50: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

k..

)

- 3659 -Soru I. Salamis Hay Otel Yönetiminij il^^li sendika ile 198&

yılı için -Toplu yap^a^ istenedikieri doğru mudur^ doğru ise gere^e^si nedir?

Soru 2,-Sala^is Ray ^tel'i Yöneliminin 198b yılı içinde rezervasyon yapmadığı, bu yöndeki talepleri geri çevirdiği doğru mudur, doğru ise gerekçesi nedir?

Fadıl Çağda üasan Sarıça

(Fadıl Çağda sorusunu y^zalR olarak aaçkana sunar./

BAŞKAN - .r:vet Raşka ^ rendim?

F^DÎL ÇA5DA İ^HvaMİa) - İkinci sHzlH sorumuz daha olacaktır etendim.

BAŞK^^' - Y^^^siaih tarafınıadan? De^a^ edin,

FADI^ ÇAĞb^ - Bir ikinci sös^M soruMUZ daha olacak.

Başbakan ve ilgili üakanın aşağıdaki SözlH -oralara yanıt vermesini rica ediyuru^.

Soru 1. "T" izni hangi kriterlere göre vetil^eKtcdir?

Soru 2. İzin Ahkamı 1985 yılı içinde kaç kişiye ve kimlere "T" izni vermiştir?

Soru 3. İlçelere göre dağılımı nedir?

Teşekkürler.

../2660

Page 51: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2660 -

BAŞKAM - Ta^ek^ür ederimlayın Buyurun Sayıı. rgin Abdullah.

hRGİN AIDj^LAH (Gazi doğuşa) - Jayın değerli milletvekilleri; İçtüzüğümüzün 110. maddesinin (2); bendini okuyarak iorumu hatırlatMak istiyorum veya iglama konması i$in Bagkanlık Divanından talepte bulunacağım.

110. maddenin (2). bendi aynen şu şekildedir.

"(2) Yazı^, sorular, Bagbakanliga veya ait olduğu Bakanlığa gönderildiği tarihten başlayarak en geç rr^R gün içinde yanıtlanır. bu süre içinde yanıtlanmayan yazılı sorular, sÖKİü soruya çevrilir ve sürenin sona erdiği tarihten başlayarak bir haft^ sonraki ilk birleşimde, başbakan veya ilgili L^ka^ tarafından yanıtlanır.^

içtüzüğümüz geçeli hayli zaman olmuştur. Ha^usa 't 3tvekili olarak sorduğumuz bir soru ise ne yazık ki

.6İm 1985 tarihinden beri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin - organından çıkmış yürütme erkini elinde bulunduran ^"k^nlar Kurulunun en üst kademesinde görev yanan Jayın ^ ^ akan tarafından yanıtlanmamıştır. Bu hakkımızı kullanarak

kürsüden yazılı sorumuzu,sÖ2İü soru biçimine çevirjp, Sa^Kanlık tarafından işleme konmasını talep ediyoruz.

Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclis Başkanlığı, .rfkoga.

ladaki sözlü sorunun Başbakan veya ilgili bakan tarafından yRt^^lanmasını rica ederim.

1. Yerel basında Jayın Başbakanın puan satın alarak puanların karşılığında arsa ve/veya taşınmaz mal aldığı

^b^rleri çıkmış bulunuyor. Bu haberlerin doğruluk derecesi acdir?

../266ı

Page 52: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2661 -

2. DoŞru ise S^y - BaşbaLa^ ve/veya egl^ti adır^ saLhn a^ınan puan mi^t^rı Me k&d^rd^??

3r Satın aAinmıgs^ ali^Pn ^ıkLar 27/82 saytlı Yasanın koyduğu sınır içinde midir?

t-4. Sayın ^^sbakan ve/veya e^lrri 41/77 va 27/82 sayılı Yasalar uyarınca aldığı taşınmaz Mallar nerelerdedir/ Ve her bir^^ân saptanan puan deleri nedir?" T^^eLMür 'der, saygılar sunarım.

NACL T.U^^R (üazi aagu3a)(YarindGn) - Yazılı soru ^^ olarak daha öncc sunulmugtu efendi^^

t Ba^^^^ - ^ine verin. Tegekkür ederin. Bagka

efendim? K-nan ^kın. Say^u ^n^an a^ın. ^ '

KEN^^ AKI^ h^ğusa) - Tefekkür ederim ^ayın pAKkan, Sayın br^kan, değerli milletvekilleri; ağacıdaki ^^alü sorumuzun Pagbakan veya ilgili Bakanca c^vaplandı-rıtmasını rica ederim.

Lefkoga milletvekili Lmin Uzun Magusa milletvekili Kenan Akın Magusa milletvekili Ömer Uemir.

Bil müddetten beri Arag Kayıt dairesinde bir uygula-maya geçilmiştir* Ülkemize ithali yapılıp her türlü yasal ^erekleri ^^rine getirilip gümrük vetgisjnin ödenmesi, sigorta çıkarılması, yol ruhsat vergisinin ödenmesi vesaire pibi plâkası çıkarılan araçların ruhsatları üzerine iki yıl oevredilemaz ibaresi dügüimektrdir.

Soru: Jizce yasal gerekleri yerine getirilerek ..^hali^yapılan bu tür araçların ruhsatlarına dügüLen xayıt hangi gerekçe ile yapılmaktadır ve yasal mıdır? Mülkiyet hakkına böylece &ölge düşmemekte midir? Gerekirse, Sayın Bakan isterse örnek da verebiliriz. Teşekkür ederim.

../2662

Page 53: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2662 -

BAŞKAN - Ha^^ı? bayın Meşeşlert

AYTAÇ BKŞEŞi^R (Gazi^^^ajusa^ - Aşağıdaki bözlü Sorumuzun Ba^ba^an veya ilgili ^a^ar^n cevaplanlırmasını rica ederiz.

O^er Demir* Milletvekili amin Uzun Milletvekili Aytaç Beşeşlır Milletvekili.

Soru: Zeytinyağı üreticilerinin ürünlerinin alınması konusunda Sayın ile üreticilerin de katıldığı bir toplantıda mutabakata ^ırılmıştı. Bir müddet önce bayın ^^onomi ve Maliye oakaiı da ba konuta güvence verdi. Ancak hala bir girişim ol-^^Miş "e üre.ijinin elinde zeytinyağları kalmıştır. Uretic&er

yağları n^ xa^an alınacaktır?

bA^KAR - Sayın Milletvekilleri; Gündemimizin sözlü sorular kısmı da böylece tamamlanmış olmaktadır. YÎMdi Komitelerden Gelen işler bölümüne geçiyoruz.

IV. GÖRÜŞÜLEN İŞLER: Hukuk ve Siyasi İşl^r Komitesinin Yüksek Adliye korulu

üyelik Başvuru ve Önerilerinin u^ğiştirilmesiae İlişkin Raporu vardır. Sayın Komite başkanı lütfen Raporunuzu sunar mısınız?

nUKUK V^ SİYASİ İŞLbR kOJilT^SI ^A^LAM MUSTAFA AuAOGLU - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri;

../2663

Page 54: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

lUZEY J^l^'uJLjL^ii^Tj CUMHURİYET ' CLİ3İ H 'rU' '3 StYASİ İ^tEf KOMİTESİNİr 'UKSEK KUlULU ÜYELİK BAŞVURU VE

OnERİLERİK M C^RLEMDARÎLMESPNE İLİŞKİN R^PORHDUK.

Ha2ir 3ul^nla.r_: j Mustafa Adaoğlu 'aykjn Erbay Kan^^^ı ^ ^aşkan Vekili Vehbi Z. ^ rter Feridun O 3v 01?un Pas r Hasan Sar*^ t ,, Çstın Vcz. §lu

s . t!; t ' içtü ün j64.!rdr^sinin (3). fıkrası uyarınca, ^u^uk

ve Sîy^^i t.er e; .Başkanlık Divanının kendisine ilettiği ^ '

Y^r^ek Aû ^ Kurul, üy-likleri içiı ön^ri ve başvuru sahiplerinin IS5. maddt belirt )en nitelikleri taşıyıp taşımadıklarını

-.(k amaç yta. 17 Ccuk 19S6 tarihinde toplanmıştır. a. UİU3? Lirlik '3rtisi adayı Avukat Sayın Zeki Bayram'ın

. iç ) erekli nitelikleri taşıdığını kanıtlayan belgeler ; -^riendj İmiş v^ ^day olacak kişilerde aranan genel ve 8zcl ^ ^likle? Laşıd^ğ saptamıştır.

İkine- 3day Yargıç Sayın Mehmet Emin Ozsüer'in üyelik Actn gerekli nitelikleri taşıdığını kanıtlayan belgeler değerlendirilmiş ve aday olacak kişilerde aranan genel ve

niteİjKİeri taşıdığı saptamıştır. Ancak 3ayın Mustafa A^^o^^u Yargıç Mehmet Emin Ozsüer'in

^r^nan genr nitelikleri taşıdığını, YUksek Adliye Kuruluna ^Y^^ik konurunda yapılan İçtüzük düzenlemesi ile, 165.maddenin sfıkrasının (a) bendi ile öngörülenin avukat olarak

10 yıl "İcrai Meslek" etmiş olmak olduğunu, bunun "İcrai ^ riek" olarak yargıçlık ve savcılık görevlerini kapsamadığını, a ıha ileriki safhalarda çıkabilecek sorunlar açısından çekinceler t^3^dığını, bu nedenle Yargıç Mehmet Emin Ozsüer'in adaylığı konusunda çekimser olduğunu belirtmiştir.

../2664

Page 55: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

!

- 2664 -

Komît€KİK, her ihi adayın üksek Adliye Kurulu üyeliği ip^B aday olacak kişilerde aranacak genel ve ÖZĞİ nicelikleri taşıdığını oybirliği ile kararlaştırmıştır.

S^neJ burulun hilgi ve değerlendirmesine sunulur.

Teşe kür ederim.

BAS/AN - hvet ^^poru dinlediniz, oayın milletvekilleri; bu ^apor ^aK^ında söz isteyen var mı? ^

^ACi T. US^K (Gazi ^^pusaj (Yerinden) - ertelendi efendim

PARKAN - Seçimi erteledik.

T. USAR (Devamla) - Seçimini,Birleşim & emiş tik seçimini.

bA^ÎAN - Söz isteyen yok. Mu Raporu o za^^n oyunuza sunuyorum. Kabul edenler?... Etmeyenler^...Çekimser?...rOyhirliği ;ie kabul edilmiştir.

../2665

Page 56: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2665 -

'ayın m llst ekille^i; bugünkü birleşiminizi böylelikle tamamı mış bulunmaklayız. lelecek birleşimi, 28 Ocak, Salı

. î gündemle yapmayı Sieriyorum:

I. Başkanlığın Gene^ Kurula Sunuşları. .1. Sorula^.

Ifl. Meclîs Arattırması Önergesinin ön görüşmesi. V. Görüşülecek Tasarı ve Önerilerle Komitelerden

Gelen İşler.

İtiraz eder var mı efendim? 28 Ocak, Salı günü bu gündem e ,,

5ŞDbR SFRAKI^ri (Gazi Magusa) (Yerinden) - Sayın Başkan; içer^d^ olmaman nedeni ile, komitelerde bir değişiklik önerildi. Ancsk, o onaylanmış.rr. Eğer uygun görürseniz, o konuda bir açı^^a^â ysomak isteıim. Yani şekilde bir değişiklik yok da -T d n inti aç ^uydu^*..

BAŞKAM - Cr?yl?ndı ef^n^İH^ Içıklanpy^ jhti-^ç yok ki. Bi" İSİM de^işi^li-j^^i, de^il !.,j?

HACİ T. US^R (G^zi hapusa) (Yerinden) - Herkes ^ruhunda etti efendim bunu.

EŞBER Jî duyduğumuzu.^.

- "si:' e^işi'Ti^t fi e, neden

BAŞKAN - Onerûi değil edendin.

ENVER EMİN (lefkoşa) (Yerinden) - Efendim bizce önemlidir.

BAŞKAN - Peki.

Sayın Serakıncı; esasında hiçbir usule uymaz bu.

Page 57: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2666 -

EŞBER SERAKINCI (Gezi Hagusa) - Sayın Başkan, sayın milîetveKillerj; her^eyden komitelerde yapılan değişik-liğin Kurulumuzda onaylanmasından sonra söz almış olmam nedeni ile: YHce Kuruldan özür dilerim. Ancak, yine de bana bu konuşma fırsatını uygun gör^n Meclis Başkanlığına ve Yüce Kurula da teşekkür etmek isterim.

Açıklamak istediğim husus şudur: Yapılan 3eğişikliğin herhangi bir şekilde yanlış anlaşılmasına mahal vermemek bakımından; Komitede görev almayan ve yapılan tasnif sırasında gözden kaç- i bir arkadaşımızı Komitede görevlendirmek ve yine iki arkadar mız arasında, yer değişen iki arkadaşımız arasında kendilerim i aralarında yapmış olduğu istişareden sonra böyle-sine bi d ;işikliğin yapıldığını da Yüce Kurulun bilgisine getirmek * erim ve teşekkür ederim.

AYTA^ BEŞEŞLER (Gazi Mağusa) (Yerinden) - İfade deği-şiktir de f dan... ^ '

BALKAN - Teşekkür ederim. Zaten onay gerekmiyor efendim artık. Bi3^i olarak sunmuştuk. Siz de bilgi vermiş oldunuz.

Ok^ıuş olduğum gündemle, birleşimi 28 Ocak, Salı günü saat lO.Oü'da toplanmak üzere kapatıyorum. Teşekkür ederim.

(Kapanış Saati: 12.55)

../2667

Page 58: YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İevrak.cm.gov.nc.tr/siteler/belgeler/tutanaklar/Shared...YASAM/ YILI:1986/I KUZEY KIBRIS TÜR CUMHURİYETK İ 32. Birleşim 21 Ocak

- 2667 -

CUMHURİYET MECLİSİ GÜNDEMİ

32. Birleşim-' 21 Ocak 1986

Salı Saat: 10.00

I t *

I. Baş Genel Kurula Sunuşları.

II. '^r. *

III. Sorr

IV, Kcmu '^rden Gelen İşler ve Görüşülecek Yasa Tasara ve ü'irileri, *

../2668