Yargıtay Ceza GK Hrant Dink kararı

8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar

1/49

T.CY A R G I T A YCeza Genel Kurulu

Esas No : Karar No : tirazname :2006/9-169 2006/184 34001

Y A R G I T A Y K A R A R I

Karar verenYargtay Dairesi : 9. Ceza Dairesi

Mahkemesi : L 2.Asliye Ceza

Gn : 07.10.2005Says : 184-1082

Davac : K.H.

Sank : F (H) D

Trkl basn yoluyla tahkir ve tezyif etmek suundan, sanklarn 5680 SY. 16/1.

maddesi yollamas ile TCYnn 159/1. maddesi uyarnca ayr ayr cezalandrlmalar istemiyle

alan kamu davasnda;

1- Sank K Kn 5237 sayl Yasann 7/2 ve 5187 sayl Yasann 11. maddeleri uyarncaberaatine,

2- Sank F Din, 765 sayl TCYnn 159/1 ve 647 sayl Yasann 6. maddeleri uyarnca 6

ay hapis cezas ile cezalandrlmasna ve cezasnn ertelenmesine, 350 YTL vekalet cretinin

sanktan tahsili ile katlanlar vekiline denmesine ilikin ili 2. Asliye Ceza Mahkemesince

verilen 07.10.2005 gn ve 184-1082 sayl hkm, katlanlar M , M S, Z H, K K ve sank F D

mdafiileri tarafndan temyiz edilmekle, dosyay inceleyen Yargtay 9. Ceza Dairesince

01.05.2006 gn ve 711-2497 say ile;Davann nitelii itibariyle sutan, dorudan zarar grmeleri sz konusu olmayan

mtekilerin katlmalarna ilikin karar hukuki deerden yoksun olup yok hkmnde bulunmakla

hkm temyize de yetki vermeyeceinden katlanlar vekillerinin temyiz isteklerinin CMUK.nun

317. maddesi uyarnca reddine,

Sank mdafiinin temyizine hasren yaplan incelemede,

Sua konu yaznn yaymland mevkute sann mevkutedeki konumu, hitap edilen kitle,

yaymlanma amac ile hitap edilen kitle tarafndan alglanma biimi de gzetilerek, dava konusu

yaz dizisi bir btn olarak ele alnp deerlendirildiinde, sua konu Trkten boalacak o


2/49

2006/9-169-184

zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda

mevcuttur ibaresinin Trkl tahkir ve tezyif edici nitelikte olduunda kuku bulunmamakta,

bir toplumu yceltirken baka bir toplumu aalamann Avrupa nsan Haklar Szlemesi ile

ngrlen ifade zgrl kapsamnda bulunduunu kabulde mmkn grlmemekte olup, bu

nedenlerle teblinamedeki bu konuya ilikin bozma dncesine itirak edilmemitir.Yaplan durumaya, toplanp karar yerinde gsterilen delillere mahkemenin duruma

sonunda oluan kanaat ve takdirine incelenen dosya kapsamna gre sank mdafiinin yerinde

grlmeyen sair temyiz itirazlarnn reddine, Ancak;

1- Tefhim edilmekle hkmn esasn oluturan ksa kararda 647 sayl Yasann 4.

maddesinin tatbikine yer olmadna karar verildii halde gerekeli kararda bu konuya

herhangi bir ekilde deinilmemek suretiyle hkmde eliki yaratlmas,

2- Atl suun nitelii itibariyle dorudan zarar grmeleri szkonusu olmayan ahslarndavaya katlmasna karar verilerek lehlerine vekalet creti tayini,

3- Kararda yarglama masraf miktar ve dkmnn gsterilmemesi, isabetsizliinden

bozmutur.

Yargtay C.Basavclnca 06.06.2006 gn ve 34001 say ile;

tirazn aklanabilmesi iin, sann konumunun ve hitap edilen kitlenin ne olduu,

yine sua konu yaz ve yaz dizisi kapsamnda yer alan dier yazlar yannda, dnce

zgrlnn uluslararas szlemeler ile bu szlemeleri yorumlayan yarg kararlarnda ve i

hukukta nasl ortaya konulduu incelenmeli, davaya konu szlerin hangi anlamlara gelebilecei

ortaya konulup tartlmal; sulama bu aklamalar nda irdelenmelidir.

A- Sann konumu ve hitap edilen kitle

Sank FD, Trke ve Ermenice olarak yayn yapmakta olan, yaklak bebin tirajl

haftalk siyasi ve aktel A Gazetesinin genel yayn ynetmeni ve ke yazardr. Yazlarn

gazetenin onuncu sayfasndaki isimli kede yaymlamakta ve bu yazlarnda H D adn

kullanmaktadr. Gazetenin okuyucu kitlesinin nemli bir blmnn, Ermeni kkenli

yurttalardan olutuu bilinmektedir.

B- Sua konu yaz

Sann, A Gazetesinin 13.02.2004 tarihli nshasnda yaymlanan makalesindeki

Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla

kuraca asil damarnda mevcuttur cmlesiyle, Trkl alenen tahkir ve tezyif suunu

dzenleyen 765 sayl TCYnn 159 ncu maddesine aykr hareket edip etmedii, davann ve

itirazn konusunu oluturmaktadr.

C- Yaz dizisi kapsamndaki dier yazlar

2


3/49

2006/9-169-184

Atl suun oluup olumadnn ortaya konulabilmesi iin, davann konusunu oluturan

yaznn yannda, bu yaznn da yer ald ve toplam sekiz adet makaleden oluan dizinin, bir

btn halde ele alnmas ve sonuca, buradan gidilmesi gerekmektedir. Tebliname ve Yksek

Daire kararnda da bu duruma iaret edilmektedir.

Sank Ermeni Kimlii zerine st balkl yaz dizisi kapsamnda;07.11.2003 tarihli yazs "Kuaklara Dair",

14.11.2003 tarihli yazs "Kilisenin Rol",

05.12.2003 tarihli yazs "Ka Vartan'n ocuklar",

19.12.2003 tarihli yazs "Pratik Kimliin Teorisi",

26.12.2003 tarihli yazs "Bat: Cennet ve Cehennem",

23.01.2004 tarihli yazs "Ermeni'nin Trk'",

30.01.2004 tarihli yazs "Trk'ten Kurtulmak",13.02.2004 tarihli yazs "Ermenistan'la Tanmak"

balklar altndaki yazlarnda, konuya ilikin dncelerini aktarmaktadr.

Sank ilk be yazsnda, Ermeni kimliinin ieriinin hangi deerlerle doldurulmas

gerektiini sormakta, dalmlk ve kilisenin roln sorgulamakta, diasporann rolne

deinmektedir.

Altnc yazsnda " Ermeni kimliinin bugnk yapsn ekillendiren ve Ermeni

kimliinde bir tr kanserojen tmr ilevi gren asl etkenin Trk olgusu olduunu, Ermeni'nin

ve Trk'n asrlardr sren birbirleriyle ilikilerinde ok iyi ve ok kt kimlik donanmlarnn

bulunduunu, yaanan birlikteliin ok derin olmas nedeniyle iki tarafn da bu nedenle ihanet

tanmlamasn kullandklarn, bugn Trklerin paranoyalaryla, Ermenilerin ise travmalaryla

iki klinik vaka durumunda olduklarn, Trklerin 1915e baklarnda empatik bir yaklama

girmedike Ermeni kimliinin sancl kvrannn devam edeceini, sonuta Trk'n Ermeni

kimliinin hem zehiri hem de panzehiri olduunu, asl nemli olann ise Ermeni'nin

kimliindeki bu Trk'ten kurtulup kurtulamayaca olduunu" sylemektedir.

Yedinci yazsnda "Ermeni kimliinin Trk'ten azat olmasnn grnr iki yolunun

bulunduunu ve bunlardan ilkinin Trkiye'nin Ermeni ulusuna kar empatik bir tutum iine

girmesi ve Ermenilerin acsn paylatn belli edecek anlay sergilemesi olduunu, bu

tutumun zamanla Trk unsurunu Ermeni kimliinden uzaklatracan, ancak bunun imdilik

gereklemesinin zor bir olaslk olduunu; ikinci olasln ise bizzat Ermeni'nin Trk'n

etkisini kendi kimliinden atmas olduunu, bu ikinci olasln gerekleebilirlii ynnden tercih

edilmesi gerektiini, 1915 olayn dnya ve Trkiye nasl nitelerse nitelesin Ermeni Ulusunun

vicdanndaki tanmlamann deimeyeceini, bunu kabul edip etmemenin insann vicdan sorunu

olduunu, Ermeni kimliinin saln Fransz'n, Alman'n, Amerikal'nn ille de Trk'n

3


4/49

2006/9-169-184

soykrm kabul etmesine balamak dncesinin terk edilmesi gerektiini ve Trk', Ermeni

kimliindeki bu etkin rolnden telemenin zamannn gelip getiini, kimliksel dinginliini

Trk'e bask uygulamaya ve soykrm kabul ettirmeye ayran Ermeni dnyasnn, kendi acsn

srtlayarak, zaman kaybna gitmeden kimliinin uyann ertelememesinin gerektiini, Ermeni

dnyasnn kendisini Trk'ten kurtardnda, kimliinde bir boluk yaayaca ve ErmeniDiasporasnn kimliksel znrlnn hz kazanacan sanmann aldatc olduunu, artk

Ermeni dnyasnn geleceini minik lkenin gelecekteki refah ve mutluluuna endekslemesi ve

Trk'le uramayarak Trk'ten kurtulmas, bunun yerini de gayri Ermenistan'la uramann

almas gerektiini" belirtmektedir.

Final niteliindeki sekizinci yazsnda ise, "Trk'ten boalacak o zehirli kann yerini

dolduracak temiz kan, Ermeni'nin Ermenistan'la kuraca asil damarnda mevcuttur, yeter ki bu

mevcudiyetin farknda olunsun diyen sank, burada asl sorumluunun ise Diasporada deilErmenistan hkmetinde olduunu vurgulamakta, ancak bamszlk dnemine baklrsa

Ermenistan'n bu sorumluluun bilincine henz varamadn, Ermenistan ve Diaspora

ilikilerinde Ermenistan merkezli bir kurumlamaya gidilemediini, oysa Ermenistan'n

imdiye kadar gl bir Diaspora Bakanl kurmas gerektiini, bylece dnyaya dalan

tm Ermenilerin kucaklanabileceini, ancak Diasporaya Ermenistan layk olmasna ramen

henz Ermenistan ynetiminin layk olmadn, Ermenistan'n Diasporal Ermeniyle kuraca

ilikinin Ermeni kimliinin olumasna etkisinin ok byk olacan, bunun ayn zamanda

byk bir moral okul niteliinde de olacan, Diasporal gence ne trl eitim verilirse verilsin o

gencin Ermenistan' ziyaretinin daha nemli olduunu, bunu da denemenin pahal olmadn,

gencin Ermenistan' ziyaretiyle kimliin nasl damardan absorbe edildiinin grleceini, nk

o kimliin ona damardan rngalandn, Ermeni kimliinin dorudan Ermenistan'dan

edinilecek cmleler ve kazanmlarla zenginleeceini, bunun saksda yetitirilmeye allan

narin bir bitkinin kendi topra, kendi suyu ve kendi gneiyle tanmasna benzetilebileceini"

ifade etmektedir.

D- Ulusal ve ulusalst hukukta ifade zgrl

a- Dzenlemeler

765 sayl TCY'nn 159/5 nci maddesinde "Tahkir, tezyif ve svme kast

bulunmakszn, sadece eletirme maksadyla yaplan dnce aklamalar cezay

gerektirmez" denilerek madde ynnden ifade zgrlnn snrlar izilmitir.

Anayasa'nn 25 nci maddesinde dnce, 26 nc maddesinde ifade zgrl, 28 nci

maddesinde ise basn zgrl dzenlemi olup; 26 nc maddenin ikinci fkrasnda ise bu

zgrlklerin snrlar gsterilmitir.

4


5/49

2006/9-169-184

Dnce, ifade ve basn zgrl, Anayasamza gre temel hak ve zgrlkler

kapsamnda olup; Anayasa'nn 90/son maddesinde ise "Usulne gre yrrle konulmu temel

hak ve zgrlklere ilikin milletleraras antlamalarla kanunlarn ayn konuda farkl

hkmler iermesi nedeniyle kabilecek uyumazlklarda milletleraras antlama hkmleri

esas alnr." denilmektedir.fade zgrl, BM Kiisel ve Siyasal Haklar Szlemesi'nin 19 ncu ve nsan Haklar

Avrupa Szlemesi'nin (HAS) 10 ncu maddesinde dzenlenmi ve snrlar da bu maddelerde

gsterilmitir.

Anayasa'nn 14 nc, BM Kiisel ve Siyasal Haklar Szlemesi'nin 5 nci ve HAS'n 17

nci maddelerinde ise, hak ve zgrlklerin ktye kullanlmasnn korunmayaca ifade

edilmitir.

Bu dzenlemeler yargsal kararlarla yorumlanarak akla kavuturulmutur.b- Yarg kararlar

Makalede yer alan dnceler ve ileri srlen grler, makalenin btn halindeki

konusu ve hedefi asndan deerlendirilmelidir(1. CD, 01.10.1969, 747/2630).

Boaz kuruyan ve kana susayan faizan szleri ile sonunda geen onlarn tank,

tfei, panzeri, faizmi varsa szckleri alnp, bundan basit kyas ve istidlal yoluyla hk-

metin manevi ahsiyetini tahkir ve tezyif anlam karmak olanaksz olup, szlerin hkmetin

manevi ahsiyetine matuf olduundaki tereddt ve bildiri ieriine gre mbalaal bir anlatm

yolunun seilmesi karsnda TCKnun 159 ncu maddesinde tanmlanan su olumaz(CGK,

24.5.1976, 9/247-258).

TCY 159 ncu maddesinde dzenlenen suun oluup olumad ynnden, olayn ak

kl halinde deerlendirilmelidir(CGK, 05.10.1987, 9/167-422).

Konumann ierisinden baz szckler tek tek ele alnarak ve bu szcklere olumsuz

anlamlar asndan baklarak ve konuma btn deerlendirme d braklarak sonuca

varlamaz(CGK, 24.4.1989, 9/63-165).

Olayn deerlendirilmesi yaplrken, yaznn btnl bozulmamaldr (CGK,

25.01.1993,8/299-10).

Basn yoluyla ilenen sularda hukuka uygunluk halleri, temelini Anayasa'nn 28 nci ve

devam maddelerinden alan haber verme ve eletirme haklar ile madurun rzasdr. Haber

verme ve eletirme hakknn kabul iin, aklama veya eletiriye konu olan haberin, gerek ve

gncel olmas, aklanmasnda kamunun ilgi ve yararnn bulunmas, aklan ekliyle konusu

arasnda dnsel bir ba bulunmas, haberde veya yazda kltc szler kullanlmamas

gerekmektedir(CGK, 24.02.1998, 4/386-52).

5


6/49

2006/9-169-184

Yze kar sylendiinde svme tekil eden szler, bir ke yazsnda yazlmas

durumunda eletiri niteliinde kabul edilemez(CGK, 15.6.1999,4/152-162).

Svme ierikli szler, yaknma ve eletiri olarak kabul edilemez (CGK; 13.4.2001-9/50-

61).

"Eletirinin sert slpla yaplmas, kaba olmas ve nezaket snrlarn amas,eletirenin eitim ve kltr dzeyine bal bir olgu ise de, kurumlar eletirilirken gr

aklama niteliinde bulunmayan, kltc, aalayc ifadeler kullanlmamal, dnceyi

aklama snrlar iinde kalnmaldr (CGK, 03.7.2001, 9/132-155).

Dncenin oluabilmesi; kiinin bilgi kaynaklarna zgrce ulaabilmesi, edindii

bilgileri seebilmesi ve bunun iin de hukuksal olanaklarn ve gvencelerin bulunmasna

baldr. Kukusuz ki bunlar da yeterli deildir; ayrca bunlara uygun davranlarda

bulunabilme hakknn varl da bireye/bireylere tannmaldr. te yandan budavranlarndan dolay insann "knanmamas" da gerekmektedir... Nitelikli haklar

kategorisinde yer alan dnce zgrl ynnden devlet, biri pozitif dieri negatif olmak

zere iki ykmllk altndadr. Pozitif ykmll uyarnca devlet, bu zgrln

yaanabilecei ortam hazrlamak; negatif ykmll uyarnca ise kabul edilen snrlar

ierisinde bu zgrln kullanlmasna mdahale etmemek durumundadr... Demokratik

toplum olmann olmazsa olmaz koulu olan dnce ve dnceyi aklama zgrln

olanca geniliiyle benimseyen ve gvenceye alan, toplum yaamnn gerei, tm

zgrlkler gibi, dzenleyici snrlamalar, bireysel hak ve zgrlklerin kullanlmasnda

ilevsel klan ve zgrl kurumsallatrmay amalayan yapsal, maddi ve ierik olarak da

birey-toplum ilikisinde uzlamay hedefleyen zgrlk anlay egemen klndnda, barl

toplumun temellerinden biri de gerekletirilmi olacaktr... "Ceza hukukunun grevi ise",

ortak zgr yaamn gvence altna alnabilmesi iin konulmas kesinlikle zorunlu olan

yasaklar koyup, bireylerin, hak ve zgrlklerden, bar ve gvenlik iinde yararlanmalarn

salamaktr... fadenin ieriine, ifadenin aklanmasndaki zene, yapld balama,

aklamay yapann toplumdaki konumuna ve amacna, aklamann konusuna ya da hedef

ald kii veya gruba, dnce aklamasnn potansiyel etkisine, ifadeyi aklayann

dncesini baka kavramlarla dile getirebilmesinin mmkn olup olmadna, uygulanan

yaptrmn oranll ile potansiyel caydrc etkisine, yargsal korumann etkililiine

bakmak gerekmektedir... Toplumsal hayat dzenleyen kurallar, uyguland toplumdaki

koullara gre yarg kararlaryla anlam bulmaktadr... Bu balamda zorlayc sosyal

gereksinimlerden hareketle konulan kurallar, demokratik toplum ilke ve gereklerine de uygun

olmaldr(CGK, 15.3.2005, 2004/8-201, 2005/30).

6


7/49

2006/9-169-184

HAS'taki ifade zgrlne ilikin dzenleme ise, nsan Haklar Avrupa Mahkemesi

(HAM) kararlaryla yorumlanarak aklanmtr. Buna gre;

fade zgrlne yaplan mdahalelerin, mutlaka yasa ile ngrlm olmas, bu

mdahalelerin HAS'n 10/2 nci maddesindeki yasal bir amaca dayanmas, demokratik bir

toplumda gerekli ve yaptrmn da orantsal olmas gerekmektedir.fade zgrl, yalnzca iyi karlanan veya rahatsz edici bulunmayan veya kaytsz

kalnan bilgi ve fikirler iin deil, ayn zamanda saldrgan bulunan, sarsc bir etki yaratan

veya rahatsz eden trdeki bilgi ve fikirler iin de geerlidir. Bunlar demokratik toplumun

vazgeilmez zellii olan oulculuun, ak fikirliliin ve hogrnn gereidir. Ancak

ifade zgrl de 10/2 nci maddede belirtilen bir dizi snrlamaya tabidir. Bu istisnalar dar

ve ikna edici olarak yorumlanmaldr. Basn iin de bu snrlamalar geerli ise de, kamu

yararn ilgilendiren bilgi ve fikirlerin aklanmas basnn grevidir. nk basn "kamunungz ve kuladr". Ancak ifade zgrl, bakalarn kk drc, incitici, hakaret

edici ve onlara saldrgan ifadeler kullanlmasn, iddeti tevik etmeyi de iermez (Observer-

Guardian/Birleik Krallk; Handyside/Birleik Krallk; Jersild/Danimarka Kararlar).

Basn zgrl bir derece abartmay, hatta kkrtmaya bavurmay da ierir.

Gazetecinin yazsnda kulland deyimler "polemik" niteliinde olsa da, bu ifadeler nesnel bir

aklamayla desteklendiinde, bunlar aslsz kiisel saldr olarak grlemez(Prager ve

Oberschlick/Avusturya; Bladet Tromso ve Stensaas/Norve Kararlan).

fade zgrl, zellikle basn araclyla genel yarar ilgilendiren ve kamunun

edinme hakk bulunan bilgi ve fikirleri aktarmaya hizmet ettii durumlarda, oulcu

demokratik bir toplumda asli neme sahiptir(Informationsverein Lentia vd/Avusturya Karar).

zgr basn, demokratik bir toplumu, totaliter bir toplumdan ayrt eden en nemli

elerden birisidir(Sunday Times/Birleik Krallk Karar).

HAS'n 10 ncu maddesinin kamu yararn ilgilendiren konularda haber vermeye

ilikin olarak gazetecilere salad gvence, gazetecilerin basn etiine uygun tarzda doru

ve gvenilir haber vermek amacyla iyi niyetli davranmalar kouluna

baldr(Goodwin/Birleik Krallk Karar).

fade zgrl, kamusal dzeyde her tr kltrel, siyasi ve toplumsal bilgi ve fikir

alveriinde bulunma frsatn salar(Mller vd/svire Karar).

fade zgrl, siyasi konulardaki eletiri ve resmi grevlileri eletiriyi de iermekte

olup, eletiri birey dnda hkmete ynelik olduu zaman daha geni bir koruma alan sz

konusudur(Aksoy/Trkiye; Castells/spanya Kararlar).

Makalede kullanlan ifadeler ve makalenin yaymlad durum da nemli olup; bir

makalenin baz blmleri Devlet hakknda negatif bir tablo izse ve metne kin uyandrc bir

7


8/49

2006/9-169-184

anlam yklese de, ne iddet kullanmaya, ne silahl mcadeleye, ne de ayaklanmaya tevik

edici olmadka ifade zgrl korunmaldr(Trkiye hakkndaki Aksoy, ncal, Srek,

Gerger, Ceylan/2005 kararlan).

Dnce aklamasna getirilen snrlama yasal bir amaca dayanmaldr. Bu amaca

dayanan bir snrlama, dncenin akland yer ve zamandaki durumu daha daktletirmekte, gerilimi iyice trmandrmakta ise, zorlayc toplumsal ihtiya nedeniyle

dnce aklamasna mdahale, demokratik toplum gerekleri ynnden uygun ve yeterli ise

mdahale hakl grlebilir(Trkiye hakkndaki Zana/1991 karar).

fade zgrlnn ierii ynnden olgular ve deer yarglar arasnda farkllk

bulunmaktadr. Olgularn varl kantlanabilir ancak deer yarglarnn doruluunun

kantlanmasn istemek, gerekletirilemeyecek bir eyi istemektir(Lingens/Almanya Karar).

Bu aklamalardan da anlald zere, ifade zgrlnn kapsam ulusal yargorganlarnn yannda yukarda belirtildii gibi HAM kararlaryla ortaya konulmu olup,

szlemelerdeki dzenleme ile i hukuk paralellik arzetmektedir.

Yksek Daire kararnda da vurguland zere, bir toplumu yceltirken, dier bir

toplumu aalamann HAS kapsamnda koruma grd elbette sylenemez.

Bu nedenle nemli olan somut olayda ifade zgrl snrlarnn alp almad ve

atl suun oluup olumaddr. Bunun saptanabilmesi iin szlerin irdelenmesi ve mevcut

kural ve kararlarn somut duruma uyarlanmas gerekmektedir.

E- Davaya konu szlerin alglanma biimleri

Sank, Mustafa Kemal Atatrkn Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda

mevcuttur sznden de karm yaparak; Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak

temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur demektedir.

Sann kulland cmle anlam ynnden ak ve net olmayp polemik konusu

olabilecek niteliktedir. Anlan cmlenin iki ekilde alglanmas mmkndr:

a- Cmlenin virglle blnen birinci blmnn Trklere, virgl sonrasndaki

blmnn ise Ermenilere/Ermeni kkenlilere hitap ettii sylenebilir. Bu durumda Trk ile

kastedilenin Trkler olduu ve Trklerdeki zehirli kann boalmas, bu zehirli kann yerini ise,

Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarndaki temiz kann almas gerektii sylenebilir.

Bu durumda Mustafa Kemal Atatrkn Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda

mevcuttur sz, ustaca bir slpla deitirilerek Trkten boalacak o zehirli kan olarak

deitirilmekte ve Trklk aalanmaktadr.

b- kinci alglama ise, cmlenin btnyle Ermenilere/Ermeni kkenlilere hitap

ettiidir. zellikle altnc ve yedinci makaleler ile bu balamda yedinci makalede ikinci olaslk

olarak ortaya konulan saptama gzetildiinde, burada Trk kavram ile kastedilen Trkler

8


9/49

2006/9-169-184

deildir. zellikle altnc yaz da gzetildiinde Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki Trk

anlay, Trk olgusudur. Ermeninin kanna bile ileyen ve sann ifadesiyle Ermenileri

zehirleyen anlaytr. Ki bu anlay, sank zeletiri yaparak Ermenileri zehirleyen ve

terkedilmesi, telenmesi gereken bir anlay olarak ta ortaya koymaktadr.

te Ermenileri zehirleyen bu Trk anlay terkedilmeli ve terkedilen anlayn yeriniise, -kendileri ynnden daha salkl bir kimlik oluumu iin-, Ermeninin Ermenistanla

kuraca asil damardaki kann almas gerektii belirtilmektedir. Burada Ermenistanla ba

kuracak olan Ermeniler olduuna ve bu badan yani damardan alnacak kan da

Ermeniler/Ermeni kkenliler alacana gre, -kendi ifadesiyle- alnacak bu temiz kan ise, yine

Ermenilerden boalacak zehirli kann yerine geecektir. Damar Ermeniler/Ermeni kkenlilere

ait olduuna gre, damardan boalacak zehirli kan da Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki

kandr. Yine zehirli kann yerini alacak temiz kan da Ermeniler/Ermeni kkenlilere ait kandr.Bu iki alglama biiminin somut duruma uygun olan ortaya konulmaldr. Esasen

Yksek Daire ile Basavclmz arasndaki uyumazlk ta bu noktada toplanmaktadr.

F- Dava konusu szlerin irdelenmesi ve atl suun tartlmas

Yaz dizisi btnl ierisinde, sann kavramlara verdii anlam ortaya konulmadka

ve cmle yaps analiz edilmedike doru sonuca varlamaz. Ayrca bir yaz dizisi kapsamnda

ortaya konulan bu szlerin doru yorumlanabilmesi iin, dncelerinin balang ve

geliimini sergileyen nceki yedi yaznn da irdelenmesi gerekmektedir.

Ayn zamanda genel yayn ynetmeni de olan sann bu cmleyi yazarak oluturmas

karsnda, daha dikkatli hareket etmesi, amaladnn tesinde anlamlar kabileceini ve

polemik yaratabileceini dnmesi; bunlar zellikle yapmayarak yukarda belirtilen ilk

alglamaya, hatta her iki alglamaya bilerek yol at, bu nedenle atl suun olutuu ileri

srlebilir.

Ancak sank savunmasnda kastnn ve amacnn bu olmadn, nceki yazlarnda Trk

szc ile Trkleri/Trkl deil, Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki Trk anlayn

kastettiini belirtmektedir. Dolaysyla varsaymlarla hareket edilip, yaz btnl ve bu

btnlk ierisinde kavramlarn alglanma biimi ortaya konulmadan sonuca gidilecek olursa,

dolayl yntemlerle sann kastnn da tesine geilerek, atl suun olutuu sylenebilecektir.

Sylenen szler polemik yaratsa da, abartl, rahatsz edici olsa da; yaz btnln

gzetmeyen ve cmle yapsn analiz etmeyen bir ksm kitlede farkl ve yanl anlamalara yol

asa ve bu yanl anlamann nedeni sank olsa da, sann kast ortaya konularak sonuca

gidilmelidir. Bunun iin sann kavramlar nasl anlamlandrd incelenerek, szleri bu

dorultuda amasal olarak yorumlanmal; szleri, makale ve yaz dizisi btnl ierisinde

ele alnmal, gerek ama ve kast saptanmaldr.

9


10/49

2006/9-169-184

yle ki sank yaz dizisi ierisinde her bir yazsna numara vermi ve son yazy da

sekiz olarak numaralandrm, tm yazlar bir zincirin halkalar olarak ortaya koymutur. Bu

nedenle sann kastn ortaya koymak iin, son yazy kendi iinde deerlendirmek gerektii

gibi, son yazy ncekilerle bir btn ierisinde de deerlendirmek gerekmektedir.

Tm yazlara bakldnda, izleyen her yaznn kendisinden nceki yazya dklenfikirlerle balad da ayrca grlmektedir. Bu nedenle sekizinci yaznn, davaya konu

cmleyle balamasnn zel bir kastn rn olduu da sylenemez.

Sua konu yaznn yer ald sekizinci yaz, final niteliinde ve nceki yazlarla ortaya

konulan dnceleri sonuca balama amacn da tayan bir yazdr. Sekizinci yaznn ilk

paragraf, konu btnl ynnden ayn zamanda yedinci yaznn biti paragraf

niteliindedir. Bu nedenle yedinci yaz kapsamnda bile deerlendirildiinde, buradaki

"zehirli kan" szc ile amalanann, Ermeni kimliindeki salkl yapy bozan saplantolduu; Trk szc ile de Ermenilerdeki Trk olgusunun kastedildii aka ortaya

kmaktadr.

Yine sank altnc yazsnda, soykrm olarak niteledii olaylar hakkndaki Ermeni

halknn travmatik hastalnn hala srdn ve Ermeni kimliini asl kemiren ve tketenin bu

salksz ruh hali olduunu, bu konuda Trklerin tutumunun da Ermeni kimliini tahrip ettiini

ve Trk olgusunun Ermeni kimliinin bugnk yapsn hatal ekillendiren bir "kanserojen

tmr" niteliinde alglandn sylemekte ve bu durumu eletirmektedir. Yine ayn yazda

Ermeni kimliinde alglanan bu Trk saplantsndan kurtulmak gerektiini ifade etmektedir.

Yedinci yazsnda ise Ermenilerin bu Trk anlayn kendi kimliinden telediinde,

kimliklerinde adeta bir boluk doaca biimindeki anlayn hatal olduunu, bu nedenle

Trkle uramayarak, Ermeni kimliine yerleen ve Ermenilerin alglad Trk anlayndan

kurtulmak gerektiini; salkl yapnn, Ermeni kimliinin varlk nedeni haline gelen Trklere

olan bak asyla deil, Ermenistan'la kurulacak diyalogla ortaya kacan ifade etmektedir.

Anlatld zere, davaya konu sekizinci yazdaki paragraf gerek kendi btnl,

gerek sekizinci yaz kapsamnda; gerekse tm yaz dizisi kapsamnda deerlendirildiinde,

sann yazsnda kltme unsuruyla kulland ileri srlen "zehirli kan" Trklere ait kan

deildir. Sana gre Ermeni kimliini zehirleyen, Ermenilerin Trklere olan bak alarn,

kimliklerinin bir paras haline getirmi olmalardr. Ermeni kimlii ynnden hatal k

noktasn ve zehiri oluturan bu Trk saplants terk edilip, bunun yerinin Ermenistan'la

kurulacak bala dolacak temiz kanla doldurulmas durumunda, daha salkl bir kimliin

ortaya kaca belirtilmektedir.

Burada sann yazy okuyan kitlede zellikle tereddtlere veya yanl anlamalara

neden olduu, yedinci yazdaki konu btnln kopararak bu ifadeleri sekizinci yazya

10


11/49

2006/9-169-184

aktard, ustaca hareket ettii, ayrca sekizinci yazy okuyanlarn, nceki yazlar da

izlemelerinin gerekmedii, dolaysyla sann ince ve youn bir kastla hareket ettii ileri

srlebilir.

Elbette yaznn hitap edilen kitlede yarataca etkinin, kaleme alnan tarafndan

normal llerde bilinmesi gerekmektedir. Bu bilinme ve bilinen sonucu isteme ise kastoluturmaktadr.

Atl sua konu cmledeki "Trk'ten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak

temiz kan" ibaresinin devamna bakldnda, boalacak bu zehirli kann yerini doldu-

racak olan temiz kann, Ermeni'nin Ermenistan'la kuraca damardan alnaca

belirtilmektedir. Yazda Ermenistan'la ba kuraca belirtilen kiilerin Ermeniler olmas ve

bu damarn da Ermenilere ait damar olmas karsnda, bu damardan boalacak zehirli kan da

kukusuz Ermenilere ait kandr. Bu nedenle ilk bakta Trklerin kastedildii biimindekigerei yanstmayan anlay, cmlenin devamyla ve sekizinci yaznn dier blmleriyle bile

deimektedir.

Cmlede geen Trk szc ile kastedilen ise Trkler olmayp, Ermeniler/Ermeni

kkenlilerdeki Trk olgusudur. te Ermeniler/Ermeni kkenlilerdeki hatal ve onlar zehirleyen

Trk anlay, kanlarndan temizlenmeli ve Ermeniler/Ermeni kkenlilerden boalacak bu

kann yerini alacak temiz kann da, Ermenistanla kurulacak damardan alnaca

belirtilmektedir. zellikle altnc ve yedinci makaleler gzetildiinde bu sonu aka ortaya

kmaktadr.

Bu nedenlerle, sank Trk szc ile Trkleri hedef almayp Ermeniler/Ermeni

kkenlilerdeki ve onlarn kanna ileyen hatal, zehirli anlay kastetmektedir. Bu nedenle

davaya konu szler "Trkleri aalayc, kltc ve/veya svg ierikli" olmad gibi

Trkle kin, nefret ve dmanlk ars da iermemektedir. Bu karm, yukarda akland

zere sann kast ve yaz btnl ile uyumludur.

Kald ki sann yaratt polemik ve tereddt nedeniyle ilk alglama biiminin olua

uygun olmad da, kast aratrlnca ortaya kmaktadr. stelik tereddtl bir durumda, bu

tereddt giderilemiyorsa, yorum yoluyla su yaratlmamal, tereddt te sann lehine

yorumlanmaldr.

Ayrca mahkemece ifade zgrlnn snrlarnn bazen "yasadan" bazen de "ahlak"

kurallarndan kaynaklanaca belirtilmitir ki, yasal dayana olmayan hi bir nedenle ifade

zgrl kstlanamaz. HAS sisteminde "yasa" kavramnn i hukuktan zerk olmas da, i

hukuk ynnden sonucu deitirmez. Ahlak kurallarna dayal snrlama nedeni bile mutlaka

yasayla ngrlmelidir.

11


12/49

2006/9-169-184

Anayasa'nn Balang blmnn yedinci paragrafnda vurguland zere "Topluca

Trk vatandalarnn mill gurur ve iftiharlarda, mill sevin ve kederlerde, mill varla kar

hak ve devlerde, nimet ve klfetlerde ve millet hayatnn her trl tecellisinde ortak olduu,

birbirinin hak ve hrriyetlerine kesin sayg, karlkl iten sevgi ve kardelik duygularyla ve

"Yurtta sulh, cihanda sulh" arzu ve inanc iinde, huzurlu bir hayat talebine haklar bulun-duklar"; Anayasa'nn 66 nc maddesiyle ise, Trk kavramnn rksal bir temele oturtulmayp,

"Trk Devletine vatandalk ba ile bal olan herkesin Trk olarak" nitelendirilmesi

karsnda, Trkiye Cumhuriyeti ynnden Trk ve Trk Ulusu kavramlarnn, bu Trk

tanmlamas ekseninde biimlendii aktr. Bu nedenlerle lkemizdeki Ermeni kkenli Trk

Vatandalar balamnda da "eletiri" boyutunda kalan yazda, Trkl (Anayasa md 66)

alenen tahkir ve tezyifte sz konusu deildir.

Sann bir takm benzetmelerden hareketle dncelerini ortaya koymas ve "Muhtaolduun kudret damarlarndaki asil kanda mevcuttur" szn, Ermeniler/Ermeni kkenliler

iin uyarlamas, Trkl aalamak olarak da deerlendirilemez. Trkler iin doruluu

kabul edilen szden yola karak Ermeniler/Ermeni kkenliler iin de kendince doru bir

sylem gelitirme abas, Mustafa Kemal Atatrkn sznn Trkler ynnden doru olmad

anlamn da iermemektedir.

Ermeni kimlii, lkemizde Lozan Antlamas uyarnca "aznlk kimlii" niteliinde

kabul edilmekte ve bu ynyle korunmaktadr. Ermeni kimlii balamnda "bu anlamyla"

Ermeni aznlk kimliinin korunmasn savunmak, su olmayaca gibi bir kastn gstergesi de

olamaz.

Tm bu aklamalar ve istikrar kazanan yargsal uygulamalar karsnda sank,

uslubyla polemie yol asa ve rahatsz edici olsa bile, yazda geen Trk szc, Trkleri

ya da Trkl deil Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki hatal Trk anlay/olgusu yerine

kullanldndan; dolaysyla zehirli kan ile de Trklerdeki kan kastedilmediinden, Trkle

ynelik bir tahkir ve tezyiften szedilemez. Kald ki aksinin kabul halinde ise, sann kastna

ynelik teredddn de sank lehine deerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenlerle suun

olutuuna ynelik gerekeler, olaya ve dosya ieriine uygun deildir. Sann "eletiri

snrlar" iinde de kalan, hatta mensubu olduu cemaat/Diaspora ynnden "zeletiri"

nitelii tayan szlerinde atl suun maddi ve manevi unsurlar olumamtr. gerekeleriyle

itiraz yasayoluna bavurularak, sana atl suun maddi ve manevi unsurlar olumadndan,

Yksek 9 ncu Ceza Dairesinin 01.05.2006 tarih ve 711/2497 sayl kararndaki suun

olutuuna ynelik blmn kaldrlarak,

12


13/49

2006/9-169-184

Trkl yayn yoluyla tahkir ve tezyif etmek suundan kurulan ili 2 nci Asliye

Ceza Mahkemesinin 07.10.2005 tarih ve 184/1082 sayl hkmnn, esastan da bozulmasna

karar verilmesi, isteminde bulunulmutur.

Dosya Yargtay Birinci Bakanlna gnderilmekle, Ceza Genel Kurulunca okundu,

gerei konuulup dnld.TRK MLLET ADINA

CEZA GENEL KURULU KARARI

zel Daire ile Yargtay C.Basavcl arasndaki uyumazlk, Sann, A Gazetesinin

13.02.2004 tarihli nshasnda yaymlanan makalesindeki Trkten boalacak o zehirli kann

yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur

cmlesiyle, Trkl alenen tahkir ve tezyif suunu dzenleyen 765 sayl TCYnn 159 ncu

maddesini ihlal edip etmedii noktasnda toplanmaktadr.

Konunun dnce (ifade) zgrlyle dorudan ilgisi nedeniyle, ncelikle bu konu

ulusal ve uluslar aras dzenlemeler kapsamnda deerlendirilmeli, bu deerlendirmeler nda,

TCYnn 159/1. maddesinde dzenlenen, Trkl alenen tahkir ve tezyif suunun eleri ve bu

dorultuda, genel, bu su asndan da zel bir hukuka uygunluk nedenini oluturan eletiri

hakk zerinde durulmaldr.

Doal haklardan kabul edilen ifade hrriyeti, oulcu demokrasilerde, vazgeilemez ve

devredilemez bir nitelie sahiptir. retide deiik tanmlara rastlanmakla birlikte, genel bir

kabulle ifade/dnce hrriyeti, insann zgrce fikirler edinebilme, edindii fikir ve

kanaatlerinden dolay knanmama, bunlar meru yntemlerle da vurabilme imkan ve

zgrldr. Demokrasinin olmazsa olmaz art olan ifade hrriyeti, birok hak ve

zgrln temeli, kiisel ve toplumsal gelimenin de kaynadr.

te bu zelliinden dolay ifade hrriyeti, temel hak ve hrriyetler kapsamnda deerlen-

dirilerek, birok uluslararas belgeye konu olmu, T.C Anayasasnda da ayrntl dzenlemelere

tabi tutulmutur.Bu balamda;

nsan Haklar Evrensel Bildirgesinin

19. maddesinde;

Herkesin gr ve anlatm zgrlne hakk vardr. Bu hak, karmasz gr edinme

ve herhangi bir yoldan ve hangi lkede olursa olsun bilgi ve dnceleri arama, alma ve yayma

zgrln ierir.,

nsan Haklar Avrupa Szlemesinin;10. maddesinin 1. fkrasnda;

13


14/49

2006/9-169-184

Herkes grlerini aklama ve anlatm zgrlne sahiptir. Bu hak, kanaat zgrl

ile kamu otoritelerinin mdahalesi ve lke snrlar sz konusu olmakszn haber veya fikir alma

ve verme zgrln de ierir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema iletmelerini

bir izin rejimine bal tutmalarna engel deildir. hkmlerine yer verilmi,

Anayasann;25. maddesinde dnce ve kanaat hrriyeti bal altnda;

Herkes, dnce ve kanaat hrriyetine sahiptir. Her ne amala olursa olsun kimse

dnce ve kanaatlerini aklamaya zorlanamaz. Dnce ve kanaatleri sebebiyle knanamaz ve

sulanamaz.

26. maddesinde, HASnin 10. maddesinin 1. fkrasndaki dzenlemeye benzer ekilde;

Herkes, dnce ve kanaatlerini sz, yaz, resim veya baka yollarla tek bana veya

toplu olarak aklama ve yayma hakkna sahiptir. Bu hrriyet resmi makamlarn mdahalesiolmakszn haber veya fikir almak ya da vermek serbestliini de kapsar. Bu fkra hkm, radyo,

televizyon, sinema veya benzeri yollarla yaplan yaymlarn izin sistemine balanmasna engel

deildir. hkmleri yer alm,

28. maddesinde ise basn zgrl ile ilgili dzenlemelere yer verilmitir.

Grld gibi, Szlemenin 10. maddesinin 1. fkras ile Anayasann 25 ve 26.

maddelerinde ifade (dnce) hrriyeti en geni anlamyla gvence altna alnmtr.

Ancak, ifade hrriyetinin sonsuz ve snrsz olmad, kstl da olsa snrlandrlmasnn

gerekecei, uluslararas ve ulusal alanda normlara konu edilmitir.

Bu cmleden olarak uluslararas alanda;

HASnin;

10. maddesinin 2. fkrasnda,

Kullanlmas grev ve sorumluluk ykleyen bu zgrlkler, demokratik bir toplumda,

gerekli tedbirler niteliinde olarak, ulusal gvenliin, toprak btnlnn veya kamu

emniyetinin korunmas, nizamn salanmas ve su ilenmesinin nlenmesi, saln veya

ahlkn, bakalarnn hret ve haklarnn korunmas, gizli bilgilerin aa vurulmasnn

nlenmesi veya yarg gcnn otorite ve tarafszlnn salanmas iin yasayla ngrlen baz

merasime, koullara, snrlamalara veya yaptrmlara balanabilir.

17. maddesinde ise;

Bu szleme hkmlerinden hibiri, bir devlete, toplulua veya kiiye, Szlemede

tannan hak ve zgrlklerin yok edilmesine veya burada ngrldnden daha geni lde

snrlamalara uratlmasna ynelik bir etkinlie girime ya da eylemde bulunma hakkn salar

biimde yorumlanamaz. tarznda dzenlemeler yaplm,

Ulusal alanda ise Anayasann;

14


15/49

2006/9-169-184

2. Maddesinde;

Trkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, mill dayanma ve adalet anlay iinde, insan

haklarna saygl, Atatrk milliyetiliine bal, balangta belirtilen temel ilkelere dayanan,

demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

13. Maddesinde;

Temel hak ve hrriyetler, zlerine dokunulmakszn yalnzca Anayasann ilgili

maddelerinde belirtilen sebeplere bal olarak ve ancak kanunla snrlanabilir. Bu snrlamalar,

Anayasann szne ve ruhuna, demokratik toplum dzeninin ve lik Cumhuriyetin gereklerine ve

lllk ilkesine aykr olamaz

14. Maddesinde;

Anayasada yer alan hak ve hrriyetlerden hibiri, Devletin lkesi ve milletiyle blnmez

btnln bozmay ve insan haklarna dayanan demokratik ve lik Cumhuriyeti ortadankaldrmay amalayan faaliyetler biiminde kullanlamaz.

Anayasa hkmlerinden hibiri, Devlete veya kiilere, Anayasayla tannan temel hak ve

hrriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geni ekilde snrlandrlmasn

amalayan bir faaliyette bulunmay mmkn klacak ekilde yorumlanamaz.

Bu hkmlere aykr faaliyette bulunanlar hakknda uygulanacak meyyideler, kanunla

dzenlenir.

26/2. Maddesinin 2 ve devam fkralarnda ise;Bu hrriyetlerin kullanlmas, mill gvenlik, kamu dzeni, kamu gvenlii,

Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin lkesi ve milleti ile blnmez btnlnn

korunmas, sularn nlenmesi, sulularn cezalandrlmas, Devlet srr olarak usulnce

belirtilmi bilgilerin aklanmamas, bakalarnn hret veya haklarnn, zel ve aile

hayatlarnn yahut kanunun ngrd meslek srlarnn korunmas veya yarglama grevinin

gereine uygun olarak yerine getirilmesi amalaryla snrlanabilir.

Haber ve dnceleri yayma aralarnn kullanlmasna ilikin dzenleyici hkmler,bunlarn yaymn engellememek kaydyla, dnceyi aklama ve yayma hrriyetinin

snrlanmas saylmaz.

Dnceyi aklama ve yayma hrriyetinin kullanlmasnda uygulanacak ekil, art ve

usuller kanunla dzenlenir.

Hkmlerine yer verilmitir.

Anayasann 2, 13, 14 ve 26/2. ile HAS.nin 10/2 ve 17. maddeleri birlikte

deerlendirildiinde; hrriyetlerin demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliinde olarak,

ulusal gvenlik, toprak btnl, kamu gvenlii ve dzeninin korunmas, su ilenmesinin

15


16/49

2006/9-169-184

nlenmesi, saln veya ahlkn, bakalarnn hret ve haklarnn korunmas, gizli kalmas

gereken haberlerin yaylmasna engel olunmas veya yarg gcnn otorite veya tarafszlnn

korunmas iin kanunla ngrlen baz biim koullarna, snrlama ve yaptrmlara tabii

tutulaca anlalmaktadr. Ancak, ifade zgrlnn snrlandrlmasna ilikin dzenlemelerin

dar yorumlanmas gerektii, snrlandrma iin, nemli bir toplumsal ihtiya veya zorunluluunbulunmas, bu snrlandrmann meru bir amac gerekletirmek iin yaplmas, snrlandrmada

arya gidilmemesi ve her halkrda geliimi zedelemeyecek lde yaplmas gr genel bir

kabul grmtr.

Snrlama veya mdahale iin; yasal bir dzenleme, snrlamann meru bir amac, fkrada

saylan snrlama nedenlerinin bulunmas, snrlamann meru amala orantl ve nlemin

demokratik toplum bakmndan zorunlu olmas gerekmektedir.

nsan Haklar Avrupa Mahkemesine gre; snrlama iin belli bir snrlama nedenininvarl yeterli olmayp, ayn zamanda demokratik bir toplum bakmndan zorunluluk

bulunmaldr. Zorunluluk, lsz bir snrlamaya olanak tanmaz. ye devletlere snrlamada

bir takdir alan tannmakla birlikte, ifade zgrlnn nemi nedeniyle devletler zerindeki

denetim sk olmal, snrlandrma zorunluluu inandrc bulunmaldr. Dolaysyla,

snrlamalar dar ve snrlayc bir lde yorumlanmaldr. Kamu dzeni genel hkmnde

dnlebilecek snrlama nedenleri, genel karlarn, yarg gcnn otorite ve yanszlnn ve

bakalarnn n ya da haklarnn korunmas amacyla snrlamaya konu olabilir.

Anlan nlemin izlenen meru amala snrl olmas eklinde ifade edilen lllk ilkesi,

demokratik bir rejimin dayand deerler, (oulcu, hogrl, hukuka ve bireysel

zgrlklere saygl) ne karlarak titiz ve derinletirilmi bir denetime tbi tutulmaldr.

(Prof. Dr. .zden Kabaolu; nsan Haklar- Avrupa Szlemesinde fade zgrl sh. 111 ve

112)

Demokratik bir toplumun zorunlu temellerinden birini ve toplumun ilerlemesi ve bireyin

zgveni iin gerekli temel artlardan birini tekil eden ifade hrriyeti, sadece kabul gren veya

zararsz veya kaytszlk ieren bilgiler veya fikirler iin deil ayn zamanda krc, ok edici

veya rahatsz edici olanlar iin de geerlidir. Bunlar demokratik bir toplumun olmazsa olmaz

tlerans ve hogrnn gerekleridir.(Prof.Dr.D.Tezcan, Yrd.Do.Dr.M.R.Erdem,

Yrd.Do.Dr.O.Sancaktar, Trkiyenin nsan Haklar Sorunu, 2.Bask, sh.462)

Gnmz zgrlk demokrasilerinde, istisnalar dnda, geni bir yelpazeyle

dnceyi aklama korunmakta ve ifade hrriyeti kapsamnda deerlendirilmek suretiyle

zgrln salad haklardan en geni ekilde yararlandrlmaktadr.

Ne var ki; iftira, kfr, onur, eref ve saygnl zedeleyici sz ve beyanlar, mstehcen

ierikli sz, yaz, resim ve aklamalar, sava kkrtcl, hukuk dzenini cebir yoluyla dei-

16


17/49

2006/9-169-184

tirmeye ynelen, nefret, ayrmclk, dmanlk ve iddet yaratmaya ynelik bulunan ifadeler ise

dnce zgrl balamnda hukuki koruma grmemekte, su saylmak suretiyle cezai yap-

trmlara balanmaktadr.

TCYnn 159/1. maddesinde dzenlenmi bulunan, Anayasal kurumlar tahkir ve tezyif

suuna gelince;TCYnn 159/1. maddesinde, Trkl, Cumhuriyeti, Byk Millet Meclisini, Hk-

metin manevi ahsiyetini, Bakanlklar, Devletin askeri veya emniyet muhafaza kuvvetlerini

veya Adliyenin manevi ahsiyetini alenen tahkir ve tezyif edenler.... cezalandrrlar hkm yer

almaktadr.

Bu hkmle, Devletin siyasal ve hukuki varlnn ve ayn dorultudaki karlarnn

korunmaya alldnda kuku yoktur. Devlet kavramn, dier bir anlatmla Devletin varl-

n oluturan ve bir sentezin ayrlmaz unsurlar saylan messeselerin madde metninde ayr ayrsaylmas ve bunlara ynelen hareketlerin yaptrm altna alnmasyla gdlen ama temelde

Devletin tzel kiiliinin, saygnlnn ve hukuki yararnn korunmasdr. Ancak bu hkm ile

Devlet kavram ve Devletin varln oluturan ve maddede saylan kurumlar korunmu olup bu

kurumlarda yer alan kii veya kiilerin ya da gruplarn korunmas amalanmamtr.

Fkradaki Trklk kavram devletin insan unsuruyla ilgili olup, bu kavramla Trk

Milleti kastedilmektedir. Trklkten maksat, Trk milletini oluturan insani, dini, tarihi

deerleri ile milli dil, milli duygular ve milli geleneklerden oluan milli, manevi deerler

btndr.

Suun maddi esi, maddede belirtilen kavramlarn varsaylan tzelkiiliklerine ynelik,

onlar aalayan, hor gren, kk dren, onurlarn zedeleyici hareketler olup, ne tr fiil ve

sfatlarn tahkir ve tezyif edici olduu toplumda hakim olan ortalama anlay, rf ve adetlere

gre belirlenir.

Manevi esi ise; tahkir ve tezyif kast gdlmesi ve yasann anlan kurumlara salamak

istedii saygyla elien, bu kurumlar koruyup kollama niyetini zedeleyip alaltmay hedefleyen

amala hareket edilmesidir.

Bir eylemin hukuk dzeni tarafndan cezalandrlmas ancak onu hukuka uygun klan bir

nedenin bulunmamasna baldr. Bu balamda kurumlara ynelik tahkir ve tezyif sularnda

hukuka uygunluk nedenlerinden birini oluturan ve dnceyi aklama ve yayma zgrlnn

vastalarndan olan ve pozitif bir hukuk normu olarak 765 sayl TCYnn 159. maddesinin 5.

fkrasnda yer alan Tahkir, tezyif ve svme kast bulunmakszn, sadece eletirmek maksadyla

yaplan dnce aklamalar cezay gerektirmez. biiminde dzenlenmi bulunan, eletiri hakk

zerinde de durulmaldr.

17


18/49

2006/9-169-184

fade zgrl sadece lehte olduu kabul edilen veya zararsz veya ilgilenilmeye

demez grlen haber ve dnceler iin deil, devletin veya toplumun bir blmnn aleyhinde

olan, onlar rahatsz eden haber ve dnceler iin de uygulanr. Bu demokratik toplum

dzeninin ve oulculuun gereidir. Eletiri de kaynan bu zgrlkten alr. Eletirinin

doasndan kaynaklanan sertlik su oluturmaz, eletiri vg olmadna gre, sert, krc veincitici olmas da doaldr. Eletirinin sert bir slupla yaplmas, kaba olmas ve nezaket

snrlarn amas, eletirenin eitim ve kltr dzeyine bal bir olgu ise de; kurumlar

eletirilirken gr aklama niteliinde bulunmayan, kltc, aalayc ifadeler

kullanlmamal, dnceyi aklama snrlar iinde kalnmal, baka bir anlatmla onlarn

saygnln zedeleyici veya yok edici, varlk nedenini tartlr hale getiren hareketlerden

kanlmaldr. Bu kapsamda, her hangi bir dnce aklamas olarak deerlendirilemeyecek

beyanlar veya aklamalar, hukukun korumaya ald dnce ve ifade hrriyeti kavram dnataacandan fiile hukuka uygunluk nitelii kazandracak eletiri hakk olarak

deerlendirilmesi de olanaksz hale girecektir.

Bu aklamalar ve genel ilkeler nda somut olay deerlendirildiinde;

Sank F (H) D, Trke ve Ermenice olarak yayn yapmakta olan, yaklak bebin tirajl

haftalk siyasi ve aktel A Gazetesinin genel yayn ynetmeni ve ke yazardr. Gazetenin

onuncu sayfasndaki isimli kede Ermeni kimlii zerine st balkl yaz dizisi

kapsamnda;(1) Kuaklara Dair (7 Kasm 2003 Say 397 A sayfa 10)

(2) Kilisenin Rol (14 Kasm 2003 Say 398 A sayfa 10)

(3) Ka Vartann ocuklar (5 Aralk 2003 Say 400-401 A sayfa 10)

(4) Pratik Kimliin Teorisi (19 Aralk Say 403 A sayfa 10)

(5) Bat: Cennet ve Cehennem (26 Aralk 2003 say 404 A sayfa 10)

Balkl yazlarnda zetle; Ermeni kimliinin ieriinin hangi deerlerle doldurulmas

gerektiini sormakta, dalmlk ve kilisenin roln sorgulamakta, diasporann rolne

deindikten sonra 6, 7 ve 8. yazlarn Trk-Ermeni ilikilerine ayrmakta ve bir takm

deerlendirmeler ve tespitlerde bulunmaktadr. Konu hakknda salkl bir zme ulamak ve

konu btnln gzden karmamak iin herhangi bir deerlendirme yaplmadan 6 ve 7.

yazlara aynen yer verilmitir.

Serinin 6. yazsn oluturan Ermeninin Trk (23 Ocak 2004 Say 408 A sayfa 10)

balkl yaz;

Kresel ve Evrensel deerlerin yerel deerleri tahakkm altna ald amzda kltrel

kimliini tam anlamyla yaamak biryana, kimliini bir nemze yaatabilmek dahi Diasporann

18


19/49

2006/9-169-184

zel aba gstermesi gerekir. Bu zel abann ise her zaman iin zel nedenlere ve aralara

ihtiyac vardr. Ermeniler ve Yahudiler bu zel nedenlere sahip Diasporann bilinen iki klasik

rnekleridir. Her ikisinin de zel nedeni ayndr...Soykrma uram olmak.

Dolaysyla onlara kimliklerini korumayla ilgili insanln tand hak bir miktar

ayrmc ve pozitif durumda olmaldr. Hakikaten de, Yahudiler bu pozitif hakk laykylakullanabilmi ve kimliklerini korumada onlara bahedilen tolerans ok iyi deerlendirerek, dini

inanlarndan aldklar Tanrnn Ayrcalkl Halk nvann dnyadan aldklar Yeryznn

ayrcalkl halk noktasna kadar tamlardr. Ne var ki ayn durum Ermeni Halk iin sz

konusu olmamtr.

Dnya Yahudi soykrmna kar gstermi olduu hassasiyeti Ermenilerden esirgemi,

bu ise Ermeni kimliinde en byk tahribatn yaanmasna sebep olmutur. Hakk esirgenmi

Ermeniler bundan byle kimliini Gerekleri talep etme inad zerinden yaamayaabalam, gelinen noktada da bu inat Diaspora Ermeni kimliinin temel dstr haline

dnmtr. Diasporann ilk kuaklar iin ayakta kalabilmenin, tkenmemenin ad olan bu

inat, nc ve drdnc kuaklarla birlikte gerekleri Dnyaya kabul ettirme inadna

dnmtr. te bu inadn ortaklam hali Ermeni Diasporasnn ruhsal pozisyonunu yanstr.

Bu ruhu srekli tutmak ise Ermeni kimliini yaatmann temel arac durumundadr. Dnyann

gerekleri hala kabul etmemi olmas bir yana, Ermeni kimliini asl tahrip eden, Trklerin bu

konuda kllarn bile kprdatacak bir yaklam iinde olmamalardr. Nitekim kyaslandnda

grlecektir ki Yahudilerin bugnk seviyeye erimesinde asl etken kendi becerilerinden ziyade

onlara soykrm uygulayan Alman Halknn sonradan oynad evkatli yoldur. Soykrm

sorumluluunu stlenen Almanlarn Yahudilerden zr dilemesiyle birlikte bu halk yaad

travmay zerinden atarak ruh salna kavumu ve ancak bundan sonra kltrel kimliinin

almlarn salayabilmitir. Ne var ki Ermeni Halknn travmatik hastal hala srmektedir

sonuta Ermenilerin bin yl akn sre islamla ve Trklerle yaanm biraradal mevcuttur,

yleki Ermenileri batl Hristiyanlardan ayran nemli zelliklerinden biri, onlarn teden beri

islamlarla birlikte yaam olmalardr. Batl Hristiyanlar daha ziyade Hristiyan-Hirisyana

yaarken, Ermeniler ou kez slamlarla yan yana kimi zamanda i ie yaayarak farkl bir

deneyimin sahibi olmulardr. Bugnn gncel tartmalarnda ok sylenegeldii gibi Avrupal

Hristiyanlar, Mslmanlarn da iinde yer ald ok kltrl bir yaam biimine henz yeni

yeni adapte olurken, Ermeniler Doudaki Hristiyan milletler gibi (Sryaniler, Keldaniler vs)

realiteyi iyi ve kt ynleriyle uzun sre yaamlardr. Dolaysyla asrlar sren bu islamla bir

aradaln Ermeni kimliinin ekillenmesindede yadsnamaz bir rol elbette olacaktr ancak

Ermeni kimliinin bugnk yapsn ekillendiren ve Ermeni kimliinde bir tr

kanserojen tmr ilevi gren asl etken Trk olgusudur.

19


20/49


21/49

2006/9-169-184

durumda brakmak, Ermeni dnyasnn artk terk etmesi gereken bir hatadr. Gayr bu hatadan

uzaklamann ve Trk Ermeni kimliindeki bu etkin rolnden telemenin zaman gelip de

gemitir. Ermeni kimliinin ektii bunca sanc artk yeterlidir, sancy bundan byle biraz da

insanlk denen aleme terk etmek gerekir. Kimliksel dinginliini Trkn olumsuz ve kaytsz

varlna kilitleyen Ermeni dnyasnn tm ortak performansn dnya zerinde Trke baskuygulamaya ve soykrm kabul ettirmeye ayrmas, ne yazk ki kimliin uyann erteleyen koca

bir zaman kaybndan baka bir ey deildir. Ermeni Dnyas, kimliinin geleceine bundan

byle ylesi kavramlar yklemelidirki bu kavramlar bu ulusun krelmi retim yeteneini tekrar

fiekliyebilecek itilicilikte olsun. te bu nedenle, kendi acsn srtlayacak ve gerekirse mahere

kadar da onuruyla kendisi tayacak bir anlay ermeni kimliine hakim klmak en temel

ynelim olmaldr. Aksi durumda Ermeni dnyas kendini bakalarnn gerei kabul edip

etmeme insafna zincirlemi olurki.... buda gerek tutsakln ta kendisidir.Ermeni dnyasnn kendisini Trkten kurtardnda, kimliinde bir boluk

yaayacan ve zelliklede Diaspora Ermenilerinin kimliksel znrlnn hz kazanacan

sananlar aldanrlar.

Ermeni kimliinde Trkten geriye kalacak boluu dolduracak ok daha yaamsal bir

olgu sz konusudur o da bizatihi bamsz Ermenistan devletinin varldr. Bundan on be yl

nce varolmayan bu yeni heyecan, artk her trl etkinin ve etkenin stnde Ermeni kimliinin

zerinde byk bir rol oynamaya namzettir. Ermeni dnyasnn gelecei bu minik lkenin

gelecekteki refahna ve iinde yaayanlarn mutluluuna endekslenmesi ayn zamanda kendi

kimliini rahatsz eden sanclardan kurtuluunun da bir iareti olacaktr. Ermeni kimliinin

Trkten kurtuluunun yolu gayet basittir. Trkle uramamak... Ermeni kimliinin yeni

cmlelerini arayaca yeni alan ise artk hazrdr: Gayri Ermenistanla uramak.

Dncelerine yer verip,

Kamu davasna konu; cmlenin yer ald sekizinci yazsnda ise,

"Trk'ten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeni'nin

Ermenistan'la kuraca asil damarnda mevcuttur. Cmlesiyle balayp, Ermenistan'n

Diasporal Ermeniyle kuraca ilikinin Ermeni kimliinin olumasna etkisinin ok byk

olacan, bunun ayn zamanda byk bir moral okul niteliinde de olacan, Diasporal gence

ne trl eitim verilirse verilsin o gencin Ermenistan' ziyaretinin daha nemli olduunu, bunu

da denemenin pahal olmadn, gencin Ermenistan' ziyaretiyle kimliin nasl damardan

absorbe edildiinin grleceini, nk o kimliin ona damardan rngalandn, Ermeni

kimliinin dorudan Ermenistan'dan edinilecek cmleler ve kazanmlarla zenginleeceini,

bunun saksda yetitirilmeye allan narin bir bitkinin kendi topra, kendi suyu ve kendi

gneiyle tanmasna benzetilebileceini" ifade etmektedir.

21


22/49

2006/9-169-184

Sank, Mustafa Kemal Atatrkn Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda

mevcuttur sznden de karm yaparak ve bu sz ustaca bir slupla deitirerek Trkten

boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil

damarnda mevcuttur demek suretiyle Trkl aalamtr.

Kurulca bu sonuca varlrken, sadece bu cmleye dayanlarak deerlendirmeyaplmam, 8 yaznn birbirini takip eden seri yazlar olduu, zellikle konuyla ilgili olarak, 6,

7 ve 8. yazlarn birlikte deerlendirilmesi gerektii kabul edilmi, ayrca Ermeni kkenli bir

Trk vatanda olan sann, tarihi olaylara bak as, katlnmamakla birlikte ifade zgrl

kapsamnda deerlendirilmitir.

Yine, Anayasasnn 66. maddesiyle, vatandalk ba ile bal olan herkesi Trk olarak

kabul eden gerek anayasas gerekse ceza yasasyla her trl ayrmcl red eden, Lozan

Antlamas ile de, Ermeni Kimliini, aznlk niteliinde kabul eden bir lkede, Ermenikimliinin korunmasn savunmak, tamamen bu gvenceler kapsamnda kabul edilmi, sann

bu dnceleriyle eylemi arasnda atl su geleri veya kast ynnden dnsel ba kurulmas

yoluna gidilmemitir.

zleyen her yaznn kendisinden nceki yazya dklen fikirlerle balad ve

dolaysyla, sekizinci yaznn da bu kapsamda bulunduu kabul edilmi, ancak gerek

savunmalarda gerekse bilirkii beyan ile hukuki grte ifade edildii ve Yargtay

C.Basavclnca da itirazen ileri srld gibi, "zehirli kan" szc ile amalanann,

Ermeni kimliindeki salkl yapy bozan saplant olduu; Trk szc ile de

Ermenilerdeki Trk olgusunun kastedildii grlerine katlnmam, yazarn, Trk-Ermeni

ilikilerini ve tarihsel sreci kendi bak asyla yorumlarken, Trkler iin paranoya,

Ermeniler iin travma, szcklerini kullanmas, 7. yazda; Ermeni dnyas yaad tarihi

dramn gerekliinin farkndadr ve bu gereklik bugn Dnya lkelerinin ve Trkiyenin kabul

edip etmemesi ile deiecek deildir. Dncelerine yer verdikten sonra, Gayr herkesi kendi

vicdanszlyla babaa brakma zaman gelip de gemitir. Bu gereklii kabul edip etmemek,

esasen herkesin kendi vicdani sorunudur, bu vicdan da temelini bizatihi insanlk denilen

ortaklmzdan nsan kimliimizden- alr. Dolaysyla gerei kabul edenler asl olarak

kendi insanlklarn arndrrlar. ynndeki aklamalar birlikte deerlendirildiinde,

sann yazsnda kltme unsuruyla kulland "zehirli kan" szcnn Trklere

ynelik olduu kt niyetle ve tezyif amacyla kullanld anlalmtr. Sua konu yaznn

yaymland mevkute, sann konumu, hitap edilen kitle, yaznn muhatap kitle

tarafndan alglanma biimi gzetildiinde, kullanlan ibarenin Trkl tahkir ve tezyif

edici nitelikte bulunduu, esasen bu amala da kaleme alnd Ermeni toplumunu

yceltirken Trk toplumunu aalamann ifade zgrl ve eletiri kapsamnda

22


23/49

2006/9-169-184

deerlendirilemeyecei sonucunu ulalm, Yerel Mahkeme kararnn gerekesinde

yetersizlik bulunmakla birlikte, yaplan hukuki deerlendirmelerde, zel Dairece

belirtilen bozma nedenleri dnda bir isabetsizlik bulunmad anlalm, bu nedenlerle

Yargtay C.Basavcl itiraznn reddine karar verilmitir.

ounluk grne katlmayan Kurul Bakan Osman irin ve Kurul yesi Muvaffak

Tatar;

Yerel Mahkemenin, suun 765 sayl TCYnn 159/1. maddesinde tanm yaplan

Trkl tahkir ve tezyif niteliinde sbutuna ynelik hkmn; TC Anayasasnn dnce

ve ifade zgrln dzenleyen 25. ve 26. maddelerine, onaylanm milletleraras

andlamalarn stnl ve ncelikle uygulanmas gereini ngren 90/son maddesine,

onaylanmakla mevzuatmza dahil hale giren nsan Haklar Avrupa Szlemesi (HAS)n 10.

maddesinde dzenlenen dnce ve ifade zgrl llerine, anlan szlemeyi yorumlamaya

yetkili, Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM)nin dnce ve ifade zgrln ve eletiri

hakkn saptayan itihatlarna, 765 sayl Yasann 159. maddesine 4771 sayl Yasayla 3.8.2002

ve 4963 sayl Yasayla 30.7.2003 tarihinde tahkir, tezyif ve svme kast bulunmakszn sadece

eletirmek maksadyla yaplan dnce aklamalar cezay gerektirmez ifadeli normu

ekleyen, gerek bu yasal deiikliklerin ve gerekse bilahare yrrle giren 5237 sayl Yeni Trk

Ceza Yasasnn muadil 301. maddesinin gerekesinde Yargtay ve AHM kararlarnda da

belirtildii zere ar, sert veya incitici nitelikte de olsa eletiri hakk kullanldnda kiiye

yaptrm uygulanamayaca oulcu demokrasinin vazgeilmez bir gereidir. Kukusuz

ki;eletiri hakknn kullanld btn hallerde su olumayaca baka bir deyile szkonusu

hakkn sadece bu maddedeki sular iin deil tm sular iin geerli olduu aktr.

grn vurgulayan Yasa Koyucunun iradesine, su teorisi ilkelerine ve nihayet kukunun

sank yararna yorumlanaca evrensel ilkesine aykr buluyor, sank yazar F (H) D tarafndan

sekiz blmlk dizi halinde yazlan ve dnce aklamas ve eletiri hakknn tipik bir kullanm

tr olan yaynn, 765 sayl TCYnn 159/1. maddesi kapsamnda Trkl tahkir ve tezyif

olarak deerlendirilmesinin kabul edilemez olduunu ifade ediyor, alan temyiz davas zerine

Yerel Mahkeme kararn isabetli bulan Yargtay 9. Ceza Dairesi grne ve suun sbuta

ermedii savyla itiraz yasayoluna bavuran Yargtay C.Basavclnn itirazn isabetsiz kabul

ederek sbutu benimseyen Yargtay Ceza Genel Kurulu ounluunun dnce ve

deerlendirmesine katlmyoruz.yle ki;

23


24/49

2006/9-169-184

1- Yerel Mahkeme konu olay deerlendirmede hataya dmtr.

Sank yazar F (H) D imzasyla stanbulda haftalk olarak Ermenice ve Trke yayn

yapan A Gazetesinin 397., 398., 400., 403., 404., 408. ve 409. saylarnda adl kede

yaynlanan yaz btnln gzetmek yerine sadece 409. sayda yaynlanan sekizinci yaznn

balang cmlesinden esinlenip etkilenerek kast yorumlam, bylece Yargtay Ceza GenelKurulunun yaznn btnnn gzetilmesini zorunlu gren yerleik itihatlarna ters dmtr.

Yaznn, 8 blmlk bir yaz btnl olduu ve Ermeni Kimlii zerine ortak

bal altnda 1 den 8de dek numara tad ak iken ve;

a) Kuaklara Dair balkl ilkyaznn son paragrafn oluturan Oysa Ermeni

kimliinin iini doldurmada kilisenin pay byktr. Kilisenin gszlemesi Ermeni

kimliinin gszlemesine yetiyor da artyordu. cmlesi Kilisenin Rol balkl ikinci

yaznn ilk paragraf olan Geri kilisenin varl drt bin yllk kadim ermeni tarihinin ancakson bin yediyz yln kapsar. Neredeyse tarihi Ermeni kimliinin tamamn o doldurur

gzkr.szyle,

b) kinci yaznn son paragrafn oluturan an gerei olarak o kii de Ermeni

kimliine kendi zelliini oturtmak isteyecektir.cmlesi Ka Vartann ocuklar balkl

nc yaznn ilk paragraf olan Sonuta Ermeniler de tam anlamyla tipik bir ark milleti

olma zellii tarlar. szyle,

c) nc yaznn son paragraf olan Kimlikteki enilik artmamaktadr ve kimliin

tarihine de yeni cmleler gerekmektedir. sz Pratik Kimliin Teorisi balkl drdnc

yaznn ilk paragrafn oluturan Ermeni kimliindeki eniliin artmasnn en nemli

sebeplerinden biri Diaspora olgusudur. szyle,

d) Drdnc yaznn son paragraf olan Ermenistan kimliin yaand, Diaspora ise

kimliin yaatlmaya alld alandr. sz Bat : Cennet ve Cehennem balkl beinci

yaznn ilk paragrafnn balangcn oluturan Yaadmz ada bir Diasporaya sahip olmak

sadece kaderin sillesini yemi halklarn deil hemen hemen yeryzndeki tm uluslarn

yaad bir gerekliktir.szyle,

e) Beinci yaznn son paragraf olan Grnen o ki, Batnn zgrlkler cenneti

kimliklerin cehennemine dnmekte, okkltrllk adna kimliklere tannan kolaylklar ise

ne yazk ki bu cehennemin ateini sndrmeye yetmemektedir. sz Ermeninin Trk

balkl altnc yaznn ilk paragraf olan Kresel ve evrensel deerlerin yerel deerleri

tahakkm altna ald amzda, kltrel kimliini tam anlamyla yaamak bir yana,

kimliini bir nebze yaatabilmek iin dahi Diasporann zel aba gstermesi gerekir. szyle,

f) Altnc yaznn son paragraf olan Sonuta grlyor ki ite Trk Ermeni

kimliinin hem zehiri, hem de panzehiridir;Asl nemli sorun ise Ermeninin kimliindeki bu

24


25/49

2006/9-169-184

Trkten kurtulup kurtulamayacadr. sz Trkten kurtulmak balkl yedinci yaznn

ilk paragrafn oluturan Ermeni kimliinin Trkten azad olmasnn grnen iki yolu var.

Bunlardan biri, Trkiyenin (devlet ve toplum olarak) Ermeni ulusuna kar empatik bir

tutum iine girmesi ve nihayetinde Ermeni ulusunun acsn paylatn belli edecek bir

anlay sergilemesidir. szyle,g) Ve nihayet yedinci yaznn son paragraf olan Ermeni kimliinin Trkten

kurtuluunun yolu gayet basittir. Trkle uramamak Ermeni kimliinin yeni cmlelerini

arayaca yeni alan ise artk hazrdr. Gayr Ermenistanla uramak. sz, Ermenistanla

tanmak baln tayan ve sulamaya konu ifadeyi kapsayan sekizinci ve son yaznn ilk

paragrafn oluturan Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan,

Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur. Yeter ki bu mevcudiyetin

farknda olsun. szyle ak bir balant olutururken, Yerel Mahkeme sadece, 409. saydayaynlanan sekizinci yaznn balang ifadesi olan Trkten boalacak o zehirli kan

szcnn etkisi ile yaz btnln deerlendirmi ve hkmnde bu snrlandrmay

mahkememizce su kast sank H D tarafndan 13.2.2004 tarihinde A Gazetesinde Ermeni

kimlii zerine Ermenistanla tanmak balkl yazs dikkate alnarak belirlenmitir

ifadesiyle netletirmitir.

Esasen bu tek cmlelik etki, su duyurularna hakim olmann yan sra gerek Yerel

Cumhuriyet Savcsnn Adalet Bakanndan takibat izni talep eden tezkeresinde, gerek Adalet

Bakannn takibat izninde ve gerekse iddianamede aka ekillenmekte ve sekiz blmlk dizi

btnlnn dland, sadece ve yalnz Trkten boalacak o zehirli kan szcnn l

alnd gzlenmektedir.

2- Yerel Mahkeme sulamaya konu cmleyi deerlendirmede de hataya dm;

Zehirli kan tanmlamasnn nnde yer alan O tanmlamasn gzetmemi, zehirli

kan sznn etki ve ynlendirmesi ile yazarn asl kastnn ne olduunu sorgulamamtr.

Oysa Trkten boalacakO zehirli kan tanmlamasyla kastedilenin, altnc yaznn

sonuncu paragrafnda; sonuta grlyor ki ite Trk, Ermeni kimliinin hem zehiri hem

panzehiridir. Asl nemli sorun ise Ermeninin kimliindeki bu Trkten kurtulup

kurtulamayacadr. fadeleriyle akland ve zehirli kan benzetmesiyle; Trklk ya da

Trklerin deil 1915 olaylar nedeniyle Ermeni toplumunda oluan ve artk kurtulmak gereken

hatal anlayn kastedildii grlmektedir. Yerel mahkeme ise bu ba kurma gereini

duymamtr.

3- 1412 sayl CYUYnn 66. maddesi hkm hakimlik mesleinin gerektirdii genel

ve hukuki bilgi ile zmlenmesi mmkn olan konularda bilirkii dinlenemez buyruunu

ierdii ve sulama konusu yaz bu tanma uygun dt halde, Yerel Mahkeme, bilirkii

25


26/49

2006/9-169-184

incelemesine gereksinim duymu, ancak ne var ki, isabetli bir hukuki sonuca varlabilmesini

salayacak bu bilimsel grten de yararlanmamtr.

Oysa stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku retim

Grevlileri Selman Dursun, Serdar Talas ve Hasan Snarn hukuki mtaalasnda, sanka

neredilen yaz btnl ayrntl dzeyde deerlendirilmekte, Trkl tahkir ve tezyifsuunun yasal geleri de incelenerek maddi olayda neden gereklemedii isabetle

irdelenmektedir.

Bilirkii Heyeti zetle;

Dava konusu yayn sank F (H) D tarafndan A gazetesinde kaleme alnan bir yaz

dizisinin 8 numaral yazsdr. Bilindii gibi bu tr yaynlara ilikin yarglamalarda suun tespit

edilebilmesi iin btnn ve balamn dikkate alnmas gerekmektedir.

Dava konusu yayn Ermeni kimlii bal altnda yazlan bir dizi yaznn ierisinde yeralmaktadr. Bu dizi erevesinde yazar; (1) Kuaklara Dair (7 Kasm 2003), (2) Kilisenin Rol

(14 Kasm 2003), (3) Ka Vartann ocuklar (5 Aralk 2003), (4) Pratik Kimliin Teorisi (19

Aralk 2003), (5) Bat : Cennet ve Cehennem (26 Aralk 2003) (6) Ermeninin Trk (23 Ocak

2004), (7) Trkten Kurtulmak (30 Ocak 2004), (8) Ermenistanla Tanmak (13 ubat 2004)

balkl yazlar Ermeni Kimlii st bal altnda incelemektedir. Bilindii zere milletler

bakmndan kimlik sorunu siyasi ve sosyolojik bir kavramdr. Milletler tanmlar gerei ortak bir

kltr ve ama erevesinde bir araya gelmi insan topluluklardr. Bu ksa tanmlamada pek

ok unsur yer almamakla birlikte ortak kltr, aranan dil, din, yaam tarz, ortak tarih, corafya

gibi pek ok unsuru bnyesinde barndrmaktadr. Milletlerin kimlii dendiinde ise anlan

sosyolojik ve siyasi pek ok kavramn bir btn, o milletin ortak deerleri ifade edilmektedir.

Milletlerin kimlii kullanlan dilden tarihe, siyasi olaylardan dine, ortak amalardan corafi

birliktelie kadar pek ok kavram ve kurumdan etkilenmektedir. rnein Trk kimlii

dendiinde kabul edilen dinin, yaanan siyasal srelerin, savalarn, kltrn, milleti oluturan

bireylerce benimsenen ortak amalarn -ki rnein bunlar Anayasamzn balang blmnde

ifade edilmektedir- etkisi tartlmazdr. Milletler bakmndan kimliin ortaya konmas ve ana

unsurlarn belirlenmesi hayati nemdedir. Zira kimlik, milletlerin varlk ve devamllklar

bakmndan son derece nemlidir. Ermeni kimliine ilikin sanka yazlan yazda da bu

balamda Ermeni kimliinin bir deerlendirmesi yaplmaktadr. Bu erevede sank kuaklar

arasndaki farkllklara, farkl lkelerde yaayan Ermenilerin kimlik bakmndan durumlarna,

1915 ylnda yaanan olaylara, batya g eden Ermenilere, Ermenistan dnda yaayan

Ermenilerin Ermenistanla ilikilerine deinmektedir. Sank bakmndan kaleme alnan

yazlardan sadece sonuncusu iddianamenin konusunu oluturmaktadr.

26


27/49

2006/9-169-184

Sann msnet su bakmndan sz konusu ifadeleriyle anlatmak istedii husus, tm

yazlar ard ardna okunduunda ortaya kmaktadr. Buna gre 1915 ylnda yaanan olaylar

soykrm niteliindedir. Bu olaylar Ermeni kimliinde gerek olular gerekse daha sonra

dnyann ilgisizlii nedeniyle ciddi tahribatlara yol amtr. Sonrasnda Ermeni toplumu bu

olay ayakta kalmak iin kullanm, zamanla ise bu olaylarn gereklii ve dnyaya kabulettirilmesi bir inada dnmtr. Bu inat yani soykrm ve dnyaya kabul ettirme sorunu

zamanla Ermeni kimliinin asl unsuru haline gelmitir. Bu durum Ermeni kimliine zarar

vermekte ve Ermeni kimliini tketmektedir, salksz bir ruh halinin gstergesidir. Ermenilerin

ruhsal hayatnda, ulusal kimliklerinde Trk unsuru, bu anlamda -1915 olaylar anlamnda- ciddi

etkiler dourmaktadr ve Ermenilerin salkl bir kimlik oluturabilmeleri iin bu etkiden

kurtulmalar gerekmektedir. Bu kurtulma, Trklerin devlet ve toplum olarak Ermenilerin

aclarn paylatn ifade etmesi ile mmkn olacaktr ki bu olasln gereklemesi zorgrnmektedir. kinci yol olarak ise Ermeniler kendi kimliklerinden bu etkiyi karmaldr. Bu

yol hem daha kolaydr ve yaplmas gereken de budur. Ermeniler 1915te yaanan olaylarn

gerekliinin farkndadr. Trkiyenin ya da dnyann bu olaylar tanmas ya da tanmamas bir

eyi deitirmeyecektir. Dolaysyla Ermenilerin tek hedefi bu olaylar Trkiyeye ve dnyaya

kabul ettirmek olamaz. Ermeni kimliinin sal baka lkelerin soykrm kabul edip

etmemesine bal olamaz. Bu yaklam hataldr. Bu hatal yaklam artk terk edilmelidir.

Ermeni kimliinin oluumu bu balamda Trke bal kalmamaldr. Ayrca Ermenilerin tm

abalarn dnya zerinde Trke bask uygulamaya ve soykrm kabul ettirmeye ayrmas,

kimliin oluumunu engelleyen bir zaman kaybdr. Bu anlamda Ermeni dnyas kendini

Trkten kurtarmaldr. Bu yapldnda Ermeni kimliinde Trkten geriye kalacak boluk

sorun oluturmayacaktr. Zira bu boluk Ermenistan devletine gsterilecek ilgi ve devlet iin

harcanacak aba ile doldurulmaldr. Ermeni kimliinin Trkten kurtuluunun yolu, Trkle

uramamaktr. Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin

Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur. Yeter ki bu mevcudiyetin farknda olsun.

159. maddede dzenlenen Trkl tahkir ve tezyif suunun oluumu iin dava konusu

yaynda Trk kimliine ve Trkle ynelik bir tahkir ve tezyifin bulunmas, tahkir ve tezyifin

tahkir etmek zel kastyla yaplmas ve ifadelerin dnce zgrl kapsamnda yer almamas

gerekmektedir. Sank yazlarnda Trkten bahsetmekte ve Ermeni kimliindeki bu Trk

olgusundan kurtulmak gerektiini ifade etmektedir. Trkl tahkir ve tezyif suunun

oluabilmesi iin, Trk kimliinin, Trkln tahkir ve tezyife konu olmas gerekmektedir.

Sann ifadelerinde srekli olarak bir Trk olgusundan bahsedilmekte ve bu Trk olgusunun

Ermeni kimliini olumsuz etkiledii ve Ermeni kimliinden karlmas gerektii sylenmektedir.

Sann bu Trk olgusu ile ne anlatmak istedii ise nceki yazlarndan anlalmaktadr. yle

27


28/49

2006/9-169-184

ki; sank Ermeni Kimlii zerine (6) Ermeninin Trk Ermeni Kimlii zerine (7) Trkten

Kurtulmak, Ermeni Kimlii zerine (8) Ermenistanla Tanmak balkl yazda bir olgu olarak

Trkle neyi anlatmak istediini ifade etmektedir. Sann btn yazlar birlikte incelendiinde

yazya konu olan Trk ifadesi ile anlatlmak istenenin; 1915 olaylar sebebiyle Ermeni

kimliinde yer alan anlay ve bak as olduudur. 159. maddede dzenlenen suunoluabilmesi iin fail Trk kimliine, Trkle ynelik eylemlerde bulunmaldr. Oysa dava

konusu yaynda bu ynde bir eylem bulunmamaktadr. Yaynda geen Trkten boalacak o

zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda

mevcuttur. fadeleri incelendiinde ise ortaya kan sonu, sann Ermeni kimliinde bir

ruhsal sorun olarak ifade ettii Trk olgusunu, yani 1915te yaananlar Ermeni kimliinin

hayati bir unsuru olarak benimseyip, tm abalarn ve birlikteliin bu olgu zerine kurulmasn,

1915 olaylarn soykrm olarak dnyaya kabul ettirme abas ve inadndan kurtulmakgerektiini sylemektedir. Sank daha nceki yazlarnda da bu anlay ve abay Ermeni

kimliini kemiren bir husus, ruhsal bozukluk ve zaman kayb olarak nitelendirmektedir. Zehirli

kan olarak ifade edilen husus, Trklk ya da Trkler deil, Ermeni kimliinde yer alan

sann ifadesi ile-hatal anlaytr. Tm bu aklamalar bir arada deerlendirildiinde,

sann ifadelerinin 159. maddede dzenlenen anlamda Trkl tahkir ve tezyif olarak

nitelendirilmesi mmkn deildir. Bir kere ifadeler Trklere ya da Trk kimliine ynelik

deildir. Aksine ifadeler Ermeni toplumunun oluturduu Trk anlayna ve olgusuna

yneliktir. kinci olarak sarf edilen szlerde tahkir, aalama, kk drme, zayflatmak

anlamna gelebilecek bir husus bulunmamaktadr. Salt 1915 olaylarn soykrm olarak

nitelendirmek de bu anlamda 159. maddede dzenlenen suu oluturmayacaktr. Ermeni

soykrm iddialar halen tartlmakta olup bu konuda gerek Ermenilerden gerekse Trklerden

farkl bak alar ve grler ifade edilmektedir. Dolaysyla bu aklamalar tarihi bir olaya

ilikin gr aklamalardr.....

Demektedir.

Yerel Mahkeme gereksinim duyarak derledii bu hukuki gr her nedense nazara

almam, zehirli kan deyimiyle Trk kannn zehirli oluunun deil, Ermenide yer alan hatal

ve saplantl anlayn kastedildiini, zehir szcnn gerek anlamda deil istiare yntemiyle

mecazi manada kullanldn saptayamam, bunun kanlmaz sonucu olarak da hatal sonuca

varm, sbuta karar vermitir.

4- Yerel Mahkeme su teorisi ynnden de isabet kaydedememitir.

Oysa bilirkii heyet raporu bu ynden de doyurucu ayrntlar iermekte, Trkl tahkir

ve tezyif suunun oluumu iin tipe uygun eylem, hukuka aykrlk ve kusurluluk gelerinin

birlikte gereklemesi zorunluluuna iaret etmekte ve zetle ;

28


29/49

2006/9-169-184

TCK.m. 159da tahkir ve tezyif etmek ifadesine yer verilmek suretiyle suun oluu

bakmndan sadece tahkir yeterli grlmemi, bunun yannda tezyifde aranmtr. Bu itibarla

tipe uygun eylem unsurunun olumas iin sz, iaret veya yaznn sadece tahkiri iermesi

yetmez, ayrca bunun tezyif edici bir karakterde olmas da lazmdr. Tahkir, kelime olarak

hakaret etme, hor grme, kk drme, onur krma, aalama, gurur krc davran vehareketlerde bulunma anlamna gelmektedir. Tezyif tabiri ise, baya, adi, kk drc ve

madurun eref ve haysiyetini pek byk lde rencide edici bir kelime ile hakir grc

tahkirleri iermektedir. Dier bir ifadeyle, tezyif, tahkirden kemiyet ve vahamet itibaryla daha

ardr. Kanun Trkl, ancak bu gibi pek ar ve alaltc hakaretlere kar korumu, tahkir

edici olmakla beraber tezyif edici, adiletirici, istihkar edici ve ar bir mahiyet arz etmeyen sz

ve yazlar cezalandrmamtr

Bundan baka tahkir ve tezyif hareketinin, Trkle ynelik olmas gerekmektedir.

Trklkle kastedilen ise Trk olmak manevi duygusu ve Trk kimliidir. Bu balamda Trklere

ynelik genel ve kapsayc hakaretler bu su kapsamnda deerlendirilebilir.

Tipe uygun olan bir eylem, kural olarak hukuka aykrlk unsurunu da bnyesinde tar.

Bununla birlikte hukuka uygunluk nedenlerinin bulunmas durumunda eylem tipe uygun olsa da

hukuka aykrlk unsuru gereklemeyecektir. Soruturma konusu su asndan zerinde

durulmas gereken hukuka uygunluk nedeni, hakkn icras eklindeki hukuka uygunluk

nedeninin bir grnm olarak kabul edilebilecek olan eletiri yapma hakkdr. Bu hak

Anayasada, kiinin hak ve devleri bal altnda yer alan Dnce aklama ve yayma

hrriyetinin bir paras ve uzantsdr. Dnceyi aklama ve yayma hrriyeti, Anayasann 26.

maddesinde gvence altna alnm, bylece 25. maddede ngrlen dnce ve kanaat

hrriyeti statik olmaktan karlarak, ona dinamik bir fonksiyon kazandrlmtrEletiri

hakk da kaynan bu hrriyetten almaktadr. Eletiride eitli olaylar aklanmakla

yetinilmemekte, hadiseler ve bunlar iinde ad geen kii ve kurumlarn tutum ve davranlar

hakknda olumlu ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunulmaktadr. Aklanan dnce ve

kanaatler olumsuz eletiri niteliinde olunca, onun bir vg olmamas, sert bir slupla olmas

doal bir sonutur.

Dnce aklama ve yayma hrriyeti, Anayasa m. 90 gerei i hukukumuzda kanunla

atmas durumunda daha stn norm olan Avrupa nsan Haklar Szlemesinin (HAS). 10.

maddesinde de gvence altna alnmtr. Buna gre sz konusu hrriyet, kamu makamlarnn

mdahalesi olmakszn ve ulusal snrlara baklmakszn, bir gre sahip olma, haber ve

dnceleri elde etme ve bunlar yayma hakkn da iermektedir. Szlemeyi yorumlama hakkna

29


30/49

2006/9-169-184

sahip olan Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM.), dnceyi aklama ve yayma hrriyetine

ilikin soyut madde metinlerinin uygulama alann akla kavuturmu ve geniletmitir.

AHM., 10. maddeyi ierik, ekil ve ara bakmndan geni olarak yorumlamaktadr. Bu

bakmdan yazl basn, radyo, TV ve sinema gibi dnceyi aklama ve yayma aralar 10.

madde kapsam iinde olduu gibi dnce aklamasnn politik, ekonomik ve sanatsal gibideiik ekilleri de bu madde kapsamna dahildir. Bundan baka dnceyi aklama ve yayma

hrriyeti, ifadenin nitelii asndan, sadece lehte olduu kabul edilen veya zararsz veya

ilgilenmeye demez grlen haber ve dnceler iin deil, ayrca devletin veya nfusun bir

blmnn aleyhinde olan, artc ve onlar rahatsz eden haber ve dnceleri de kapsamna

almaktadr.

AHSde gvence altna alnan ifade hrriyetinin en geni koruma salad alan, politik

ierikli dnce aklamalardr... Mahkemeye gre, politik ifade teriminden, kamu yararbulunan siyasi sorunlarda, sadece siyasetle uraanlarn deil, btn vatandalarn politik

ierikli dnce aklamalar anlalmas gerekir ve bu konuda herkesin dnceyi aklama

ve yayma hrriyetinden en geni ekilde yararlanma hakk vardr.

Bir crm olarak Trkl tahkir ve tezyif suuna ilikin tipik eylem, ancak kasten

gerekletirildiinde kusurluluk niteliine de sahip olacaktr. Uygulamada Yargtay, istikrarl

olarak bilme ve isteme unsurlarndan ibaret genel kast yeterli grmemekte, kast hazrlayan bir

dnce olarak zel kast yani, tahkir ve tezyif amacn aramaktadr. Nitekim, 4771 sayl

Kanunla (RG. 9.8.2002) TCK. . 159 eklenen fkraya gre, Birinci fkrada saylan organlar

veya kurumlar tahkir ve tezyif kast bulunmakszn, sadece eletirmek maksadyla yaplan yazl,

szl veya grntl dnce aklamalar cezay gerektirmez. grlerine yer verilmitir.

Ancak bu bilimsel gr Yerel Mahkemece itibar grmemi, neden ve hangi gerekelere

dayanld da karar yerinde aklanmamtr.

Oysa kolaylkla anlalmaktadr ki yaz btnl; Trk kimliini Ermeni kimliine

baskn saymakta, ona hkmeden, benliini bulmay engelleyen st bir etkinlik telakki etmekte,

Ermeninin benliini bulmasna ynelik dn de Atatrkn Trk genliine sesleniinin

baat cmlelerinden olan muhta olduun kudret damarlarndaki asil kanda mevcuttur.

zdeyiini benimseyip sahiplenerek adapte yntemiyle seslendirmektedir.

Byle bir dnce ve anlatm yntemini, Trk ve Trkl aalamak, hakir grmek,

zayflatmak ve kk drmek kastyla irtibatlandrmak olanakl grlmemektedir.

Yerel mahkeme; Trklk kavramn rk bir ulusuluk anlayyla zdeleen

gerekelerle izaha yeltenmi, tarihin derinliinden bu yana sregelen birliktelikle olumu bu st

ve birletirici deerin, sadece Trk rkn deil deiik dil, din ve rklara mensup olanlar da

30


31/49

2006/9-169-184

kapsadn, Ermenilerin de bu oluumda ayn devlet ve ayn bayrak altnda millet-i sadka

adlandrlmasyla yerini aldn gzden karmtr.

Asl gz ard edilemeyecek bir dier husus; 765 sayl TCY.nn 159. maddesine 3.8.2002

gn ve 4771 ve 30.7.2003 gn ve 4963 sayl yasalarla eklenen ve tahkir, tezyif ve svme kast

bulunmakszn, sadece eletirmek maksadyla yaplan dnce aklamalar cezaygerektirmez.biimindeki ilavelerdir.

Bu ilavelerin esasen olmazsa olmazn gereksiz bir tekrarndan ibaret bulunduu

doktrinde aklanarak, eletiri hakknn evrensel ve anayasal boyutuna iaret olunmu ise de

ifade zgrlnn Trk Ceza Yargs uygulamasnda yeterince korunamamas ve zellikle milli

deerler sz konusu olduunda, evrensel baka uygun bir korumaya kavuturulamamas

nedeniyle, Avrupa Birliine yelik srecinde, nc uyum paketi kapsamnda 4771 sayl

Yasann, yedinci uyum paketi kapsamnda da 4963 sayl Yasann ekillendirildiihatrlanmaldr.

Ancak zcdr ki; Trk ceza hukuku uygulamas, bu deiim ve geliimi de yeterince

kavrayamam ve eletiri hakknn vazgeilmezliini kararlarna yanstamamtr.

Oysa ifade zgrl HASnin 10. maddesi kapsamnda genilikle yerini alm, AHM

de szlemeyi yorumlama ve kapsamn saptamada en yetkili mahkeme olarak bunun hudutlarn

genileten itihatlar retmi, zellikle hukuka uygunluk ls olan eletiri hakkn

duraksamalar giderecek dzeyde ortaya koymutur.

Trk Ceza yargs, artk bundan byle, AHMnin kararlarn uyulmas ve rnek olarak

gzetilmesi gerekli itihatlar cmlesinden saymak ve kendi uygulamalarn bu itihatlara

uyarlamak zorunluluundadr.

HAS, onaylanarak i mevzuatmz haline geldiine, TC Anayasasnn 90. maddesinin

son fkrasnda usulne gre yrrle konulmu milletleraras andlamalar kanun

hkmndedir. Bunlar hakknda Anayasaya aykrlk iddias ile Anayasa Mahkemesine

bavurulamaz. Usulne gre yrrle konulmu temel hak ve zgrlklere ilikin

milletleraras andlamalarla kanunlarn ayn konuda farkl hkmler iermesi nedeniyle

kabilecek uyumazlklarda milletleraras andlama hkmleri esas alnr kural yer

aldna, i hukukumuz haline dnen HASn 10. maddesinde dnce ve ifade zgrlnn

geniletilmi erevesi izildiine, AHMnin HASnin 10. maddesini yorumlama, uygulama ve

tm ye lkelerce gzetilecek dzeyde itihatlarn oluturma yetkisine sahip st mahkeme

durumunda bulunmasna ve Trkiye Devletinin de AHMnin denetim yetkisini kabullenmi

bulunmasna gre, anlan mahkemenin ifade zgrlne ve eletiri hakkna ilikin itihat

istikrarn gzetmek zarureti tartlmaz hale gelmektedir.

31


32/49

2006/9-169-184

Bu itihatlar, dnceyi aklama zgrlnn ve onun vazgeilmezi durumundaki

eletiri hakknn, bireyin ve toplumun geliimi iin olmazsa-olmazln gereke ve

dayanaklaryla ortaya koymakta ve eletiri hakknn herkesce hogrlen sradan grlerin

yan sra toplumu veya bir kesimini zen, rahatsz eden ve hatta ok eden dnce ve

anlatmlar da kapsadn anlatm biimlerini de koruma kapsamna aldn sreklilikarzeder biimde belgelemektedir.

Bu ereve, AHM kararlarnda hibir koulda daraltlmamakta ve hatta her geen

zamanda zgrlk lehine biraz daha geniletilmektedir. Alan daralan sadece ve yalnz

kstlamalar olmaktadr.

Aka ve duraksamadan belirtmek gerekir ki; sulanan ve yarglamaya konu edilen

yaznn gerek btnl ve hatta gerekse tahkir ve tezyif saylan cmlesi, HASn 10.

maddesince ve AHM.nin sreklilik kazanan itihatlarnca eletri kapsam dndadeerlendirilebilmeye elverili llere varmamaktadr.

Yerel mahkeme, konu yazy deerlendirirken AHM itihatlarn gzetmemi, vard

hkmle Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Avrupa Birliiyle uyum programna katkda

bulunmamtr.

znt vericidir ki; kar fikrin serbeste ve korkusuz biimde sylenmesinden,

demokratik Cumhuriyet Trkiyesinde hala korkulmakta, sylemine izin verildiinde o

grlerin kabullenilmi saylaca ve yanda toplayaca dnlmektedir.

Bu byk bir yanlgdr.

Demokrasi, hakaret ve kavgaya davet gibi ok zorunlu kstlamalarn dnda her grn

serbeste dile getirilmesini olanakl klmasyla da dier ynetim biimlerine stn hale gelen

rejimin addr.

Dnce zgrce dile getirildiinde, kar fikirlerin acmasz testine tabi bir akla

kavumaktadr. Bu aklkta ya kendini kabul ettirip yanda bulabilecek ve bylece ayakta

kalabilecek ya da kabul edilmezlii saptanacak, tkenip silinecektir. Tarih boyunca bu hep byle

olagelmitir. Bundan sonra da bu sosyal kaide geerliliini srdrecektir.

Alt izilmeli ve zihinlere ylece kaydedilmelidir ki; yarglanan ve cezaevi yolculuuna

kartlan hibir dnce lmemitir. Aksine madur duruma dm, ya yanda bulmu ya da

syletilmesi yasaklannca karanlklara inmitir. Karanlklar kontrol edilemez alanlardr. Burada

dnceyi kar dnceyle ezmek, etkisiz hale getirmek ve yok etmek olgusu yoktur. O zeminde

denetlenemez bir byme sz konusudur.

Bu nedenlerdir ki uygar dnya, fikirleri, hep aydnlkta tutmak ve ifade edilebilirliini

zgr brakmak kararllndadr. ok zorunlu ve fakat kstl snrlamalar dnda hibir

dnce iyi-kt yararl-zararl ayrmna tabi tutulmamaktadr. Doru ile yanln, iyi ile

32


33/49

2006/9-169-184

ktnn greceli olduu, kiiye, zamana ve zemine gre deitii, dnn yanl ve ktsnn,

deien koullar karsnda bu gn doru ve iyi kabul edilebildii gz ard edilmemelidir

Her dnce ve ifadenin kartnn miheng ta olduu, kartyla mukayese

edilmediinde dorunun ortaya kamayaca, kar dnceyi yendii ve etkisiz kld

durumda dncelerin g kazanp benimsenebilir etkinlie ulaabilecei uygar alemin asla gzard etmedii dorulardandr.

Kukusuz bu dorular uygarlk yarna kanlarca da gzetilmek zorundadr.

Sank yazarn savunduu Ermeni Diasporas tezi de ayn kapsamda deerlendirilmelidir.

Sank yazar, 1915 olaylarn Ermeni Diaspora gzyle yorumlamakta ve Trkden kaynaklanan

soykrm niteliinde grmektedir.

Bu grn resmi Trk tezi ile badamad aktr.

Resmi olan ve tarihi belge ve gereklere dayand ifade edilen Trk tezine gre; Osmanltoplumunun bir paras olan ve hatta millet-i sadka olarak adlandrlan Ermenilerin savata

dmanlaryla birlik olduu, Osmanly arkadan vurduu, toplu katliamlarla dou vilayetlerinde

zulm yaratt, bu nedenle Osmanl ynetimince zorunlu ge tabi tutulduu, bu gn yine

Osmanlya ait gney corafyaya doru gerekletirildii, ok cephede yrtlen savan

koullar, toplu gn skntlar, alk, hastalk gibi nlenemez nedenlerle toplu lmler olduu

kabullenilmekte ve bylece sann benimsedii tezin tam kart bir dier tez dile getirilmekte,

tarihi belgelere gre asl soykrmn zorunlu gn ncesinde bizzat Ermenilerce Trklere kar

ilendii savunulmaktadr.

Sank yazar da; yazsnn 6. blmnde Ermeninin Trk bal altnda bu bak

asn da dile getiren tesbitlerde bulunmakta ancak kendi dorular istikametinde farkl bir

sonuca varmakta ve; Ermeni kimliinin bugnk yapsn ekillendiren ve Ermeni kimliinde

bir tr kanserojen tmr ilevi gren asl etken Trk olgusudur. Ermeninin ve Trkn birbiriyle

ilikileri ve birbirlerinden etkileimleri yle iki kelimeyle geitirilecek bir sradanlkta deildir.

Asrlar sren ilikilerde birbirinden alnan o kadar ok iyi ve kt kimlik donanmlar sz

konusudur ki, kimi zaman davran biimlerinden birini dierinden ayrmak hayli gtr.

Yaanlan birliktelik ylesine derindir ki bu birlikteliin bozuluunu ihanet olarak

tanmlamak her iki tarafn da kulland karlkl bir argmandr. Ermeni milletini sadk millet

olarak adlandran ancak daha sonra ihanet ettiklerini iddia eden Trk gr karsnda,

Ermeniler 1915 te yaananlar salt bir halkn topluca imhas olarak yorumlamaz bunun ayn

zamanda asrlar sren ilikiye ihaneti de iinde barndrdn belirtirler.

Trk-Ermeni ilikisinin gnmzde geldii nokta ise; Ermeniler ve Trkler birbirlerine

baklarnda klinik iki vaka durumundadrlar. Ermeniler travmalaryla Trkler de

paranoyalaryla demektedir.

33


34/49

2006/9-169-184

Trk tezini reddeden ve olay Ermenilere ynetilmi bir soykrm olarak adlandran bu

deerlendirme nihayet, Ermeni asll bir Trk vatanda olan sank yazarn kendi zgr

dncesinin aklanmasdr ve bir kar gr mahiyetindedir.

Sank yazarn, 1915 olaylarnn Ermeni toplumundaki sonularnn da etkisiyle Trklere

sempatiyle bakmad ve yazsnda incitici ifadeler de kulland ve bu cmleden olarak uzunyaz dizisinin bir yerinde Ermeni kimliinde bir tr kansorejen tmr ilevi gren asl etken

Trk olgusudur. dier bir yerinde Ermeniler ve Trkler birbirine baklarnda klinik iki

vaka durumundadrlar. Ermeniler travmalaryla, Trkler de paranoyalaryla dedii, son olarak

da Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan Ermeninin Ermenistanla

kuraca asil damarnda mevcuttur ifadelerini kulland gzlenmekte ise de, bu ineleyici

beyanlarn, yasada tanmn eletiri olarak bulan ve hukuka uygunluk kapsamn amayan

aklamalar olduunda ve AHM itihatlarnda siyasi ierikli eletiriler kapsamndadeerlendirilerek koruma kapsamna dahil edeceinde duraksamaya ve kukuya dlmemelidir.

Unutulmamaldr ki;

T.C. Anayasasnn 66/1. maddesi; Trk Devletine vatandalk ba ile bal olan herkes

Trktr tanmlamasn yapmaktadr. Sank da Trkiye Devleti vatandadr. Ermeni asll olsa

da bu ba nedeniyle Trk kapsamnn iindedir. Esasen Trklk rkl reddeden ve farkl

dil, din, rk ve milliyetteki ve farkl dncedeki kii ve topluluklarn insani, ahlaki, dini, tarihi

deerleri ile milli dil, milli duygular ve milli geleneklerden doan milli ve manevi deerler

btnl olarak yargsal itihatlarda tanmlandna gre, Trkiye Cumhuriyeti vatanda olan

Ermeni asll sann, gemiten bu yana ayn bayrak altnda ve ayn devletin eit haklara sahip

bireyleri olarak birlikte oluturduklar bu yksek deeri aalamak istediine, tarihin

derinliklerinde kalan bir olay kendi mensubu olduu Ermenilerin bak dorultusunda soykrm

olarak deerlendirmek ve bu deerlendirite baz incitici deyimler kullanmak suretiyle tahkir ve

tezyif amac gttne bu uygar lkede ve ulalan bu zgrlk srecinde inanabilmek hukuk

adna olanaksz grlmektedir.

Trk Devletinin resmi gryle badamayan, onu reddeden ve 1915 olaylarn tarihi

saptrma yntemiyle Ermeni soykrm mahiyetinde ifade eden bu gr, ceza kovuturmas ve

yaptrm korkusuyla lkede yasaklandnda syleniinden vazgeilmeyecei, Trkiyede

Ermeniler dndklerini dile getiremiyor tanmlamasyla d lke ve platformlara tanarak

tek yanl anlatmlarla denetlenemez zaman ve zeminlerde yanda arayaca, susturulan ve

madur hale drlen tez edasyla taraftar bulabilecei mutlaka ve cesaretle dnlmeli,

Trkiyede dile getirilmesine tannacak olanakla Trk tezinin ve tarihi belgelerin sorgulamasna

tabi tutulmal, gcn ve haklln tarihi belgeler ve gerek vakalardan ald ifade edilen Trk

tezinin onu dayanaksz hale drmesine, varsa sakl amalarn gn na karmasna,

34


35/49

2006/9-169-184

yenmesine ve zgr ifade zemininde kendi stnln ve g

Yargıtay Ceza GK Hrant Dink kararı

Documents

Transcript of Yargıtay Ceza GK Hrant Dink kararı