Yard.Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi [email protected]

TÜRK TORAKS DERNEĞİ 13.YILLIK KONGRESİ

YENİ YASAL DÜZENLEMELER ÇERÇEVESİNDE HEKİMLERİN HUKUKİ SORUMLULUKLARI, MALPRAKTİS SİGORTA SİSTEMLERİ VE HEKİM HAKLARI

Yard.Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARIİstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi

[email protected]

6 Mayıs 2010 / İSTANBUL

ANA BAŞLIKLAR

SORUMLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLER

HASTA ZARARLARI VE HATALAR

YASAL DAYANAKLAR VE MERCİLER

MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLAR

5947 SAYILI YASA

ULUSLARARASI BAZI ÖRNEKLER

OLASI SÜREÇ

KRİTİK NOKTALAR

SORUMLULUK

Kişisel

Sağlık personeli sorumluluğu

Kurumsal

Sağlık hizmeti sunan kurumun sorumluluğu

SAĞLIK PERSONELİ SORUMLULUĞU

Cezai,

İdari,

Tazminat,

YÜKÜMLÜLÜKLER: HEKİM

Tanı koyma,

Uygun tedavi seçme ve yürütme,

Hasta rızası alma (Aydınlatılmış Onam),

Sır saklama,

Dosya tutma,

YÜKÜMLÜLÜKLER: ÖZEL HASTANE

Özel hastanede sözleşme “hekimle hastane arasında”,

Özel hastane hekimine doğrudan dava açılabilme,

Özen ve sadakat; Çalışanları seçme özen, Tıbbi donanımın yeterliliği, Hastane hizmetleri düzenlenmesi,

Kayıtların tutma ve saklanma,

Altyapı yeterliliği.

YÜKÜMLÜLÜKLER: KAMU HASTANESİ

Kamu hastanesinde hasta-hastane-çalışan arasında sözleşme ilişkisi yok,

Hasta, kamu hizmetinden yararlanan kişi olup, kamu, memurun hukuka aykırılıklarından sorumludur,

İdare Hukuku esasları; Kamuda oluşan zarara kamu tüzel kişiliği aleyhinde dava açılır,

Anayasa 129/5; Memur yetkilerinden doğan kusurlara tazminat davası, rücu edilmek kaydıyla idareye açılır,

HASTA ZARARLARI

Maddi zarar

Tedavi gideri,

Çalışma gücü kaybı,

Destekten yoksun kalma,

Ölüm,

Manevi zarar

HATA SINIFLAMASI

Hizmet sürecinden kaynaklı sorunlar

Uzmanlık alanı dışına müdahale

İşinin ehli olmama

Gerekli önlemleri almama

Özen eksikliği

Öngörülemeyen durumlar

Komplikasyonlar

SIK KARŞILAŞILAN HATALAR

Doğumda yanlış/eksik müdahale,

Acil durumlarda yanlış/eksik müdahale,

Cerrahi girişimlerde yapılan hatalar,

Ciddi hastalıklar tanı ve tedavisinde hatalar,

Radyolojik tanı yöntemi yanlış değerlendirilmesi,

Laboratuvar sonuçlarının yanlış yorumlanması,

İlaçların yanlış kullanılması,

Hastane enfeksiyonları,

Sağlık kurumunda düşme/yanık/kazalar,

Uygun/sağlıklı olmayan kan nakli,

HASTA GÜVENLİĞİ İSTATİSTİKLER

% 2 - % 10 yanlış tedavi,

% 50 önlenebilir hata,

Yılda yaklaşık 7.000 hatalı ilaç uygulamalarında

ölüm,


ABD’de iki ayrı araştırma;

Ölüm nedenleri arasında 8. sırada,

% 6.6 - % 13.6 ölümle sonuçlanma,

Yılda 44.000 - 98.000 ölüm,

17-20 milyar USD maliyet,

İngiltere’de yılda 200 milyon USD harcama,

1

10

100

1,000

10,000

100,000

1 10 100 1,000 10,000 100,000 1,000,000 10,000,000

Number of encounters per fatality

Tota

l lives lost

per

year

RegulatedDangerous Ultra-safe

Healthcare

Mountain Climbing

Bungee Jumping

Driving

Chemical Manufacturing

Chartered Flights

ScheduledAirlines

European Railroads

Nuclear Power

Source: University of Miami Centre for Patient Safety / 2005

SAĞLIK HİZMETİ “TEHLİKE”Sİ


ABD’de iki ayrı araştırma;

Ölüm nedenleri arasında 8. sırada,

% 6.6 - % 13.6 ölümle sonuçlanma,

Yılda 44.000 - 98.000 ölüm,

17-20 milyar USD maliyet,

İngiltere’de yılda 200 milyon USD harcama,

KAYNAK: CLINICAL MATRIX LTD, 2006

İngiliz Ulusal Sağlık Sistemi, İngiltere Ölüm Nedenleri Beşincisi...

YASAL DAYANAKLAR

Anayasa,

Medeni Kanun,

Türk Ceza Kanunu,

Borçlar Kanunu,

Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair

Kanun,

YASAL DAYANAKLAR

Türk Tabipleri Birliği Kanunu,

Tıbbi Deontoloji Tüzüğü,

Hasta Hakları Yönetmeliği,

Özel Hastaneler Kanunu/Yönetmeliği,

YASAL MERCİLER

Ceza Mahkemeleri,

Hukuk Mahkemeleri,

Sağlık Bakanlığı / Kurum,

Yüksek Sağlık Şurası,

Türk Tabipleri Birliği,


16.03.2006 /26110 sayılı Resmi Gazete

Sözleşme süresi içinde meydana gelen olay sonucu doğan ve sözleşme süresi içinde ya da sonrasında talep edilen tazminat ödemesi (Occurence Based),

Sözleşme bitiminden itibaren 2 yıl

Sözleşme yapılmadan önce ya da sözleşme süresince meydana gelen olay sonucu doğan ve sözleşme süresi içinde talep edilen tazminat ödemesi (Claims Made)

Sözleşme başlamadan önce 1 yıl



Zararın gerçekleştiği/sigortalının sorumluluğundan kaynaklandığı mahkeme tarafından karar altına alınmalıdır,

Sigortalı rizikoyu 5 gün içinde sigortacıya bildirmeli, konuyla ilgili olarak aldığı her tür bildirimi sigortacıya bildirmeli,

Sigortacının talep ettiği bilgi ve belgeleri gecikmeksizin vermeli,



Sigortacının yazılı onayı olmadıkça sorumluluk talebini kısmen veya tamamen kabul etmemeli, ödeme yapmamalı,

Sigorta konusuyla ilgili başka sigortalar varsa bildirmeli,

Sigortalının yanlış veya eksik beyanı nedeniyle sigortacı sözleşmeden cayabilir veya ek prim isteyebilir.



Manevi tazminat: Poliçe limitiyle sınırlı olmak üzere % 50’sine kadar,

Ruhsatlı bir sağlık kurumunda anestezi uzmanı gözetimi altında olmadığı sürece, diş hekimleri ve cerrahlar tarafından genel anestezi altında yapılan uygulamalar kapsam dışı tutulmaktadır.



İlkyardım veya acil yardım hizmetlerinin verildiği yerlerde, yeterli ve gerekli ekipman ve teçhizat bulundurulmamasından kaynaklı tazminat talepler,

Meslekten geçici olarak men edilen sigortalının bu dönemde ilkyardım ve acil müdahale dışındaki tedavi ve girişimler,

Hukuk ve etik kurallar dışındaki girişimlerden kaynaklı tazminat talepler

kapsam dışı tutulmaktadır.



Ek sözleşme ile kapsama alınabilecekler;

Genetik mühendisliği ve deneysel uygulamalar

Kan bankası faaliyetleri

Estetik ameliyatlar

Üremeye yardımcı veya üremeyi engelleyici uygulamalar



Ek sözleşme ile kapsama alınabilecekler;

AIDS, Hepatit A, B ve C ve bunlara bağlı hastalık ve ruhsal sorunlar

Organ, doku nakilleri vb. girişimler

Sigortalının sağlık kurumu yöneticiliğinden kaynaklı tazminat talepleri

İdari ve adli para cezaları dahil her türlü cezalar

Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik

Yapılmasına Dair Kanun 31.01.2010/ 5947 Sayılı Resmi Gazete

Madde 8Hekim, diş hekimi ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, tıbbi kötü uygulama davaları ve kurumlarının rücularına karşı sigorta yaptırmak zorundadır.

Sigorta primi; Kamuda çalışanların ½’si kendisi, ½’si döner sermaye

veya kurum bütçesinden, Özelde çalışanların ½’si kendisi, ½’si istihdam eden

tarafından, Serbest çalışanların kendileri tarafından ödenir.

Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik

Yapılmasına Dair Kanun 31.01.2010/ 5947 Sayılı Resmi Gazete

Zorunlu sigorta için teminat tutarı ve uygulama usul ve esasları SB ile Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenir.

Sigortasını yaptırmayan hekime veya kuruma, mülki idari amir tarafından sigortası yaptırılmayan her kişi için 5.000 TL idari para cezası verilir.

İNGİLTERE ÖRNEĞİ

Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS)

Lokal Çözüm = 1 Genel Pratisyen, 1 Hastane Hekimi, 1 Diş Hekimi = % 75 hızlı çözüm

Bağımsız İnceleme=Bölge dışı hekimden hazırlık

Yerel Sağlık Otoritesi’nin hazırlığı incelemesi ve yargılanması gerekenleri ayırması

NHS Yargılama Kurulu’nun dosyayı incelemesi ile para cezası,uyarı,hasta bakmayı sınırlama cezaları

NHS Mahkemesi ciddi sonuçlara yol açan olgularda devreye girer.

İNGİLTERE ÖRNEĞİ

Genel Tıp Konseyi (GMC)

Ciddi profesyonel hatalara bakar,

Şikayet ve polis bildirimi ile devreye girer,

Uyarı, hekimlik uygulamasına sınırlama, geçici ya da kalıcı çalışma izni iptali cezası verebilir.

MEDICAL MALPRACTICE: LOSSES & EXPENSES PAID VS. PREMIUMS EARNED

$ Billions

$4,0

$4,0

$4,1

$4,2 $4

,9

$5,2

$5,1 $5

,6 $6,1

$7,2

$8,5

$8,4

$9,5

$9,6

$4,2

$4,1

$5,2

$4,6

$4,5 $5

,1

$5,3 $6

,0 $6,6 $7

,5

$9,5 $1

0,3 $1

1,6

$9,3

$9,6

$8,8

$4,7

$4,8

$4,8

$4,8

$2

$3

$4

$5

$6

$7

$8

$9

$10

$11

$12

90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06

Earned Premiums Losses & Expenses Paid

Source: Computed from A.M. Best data by the Insurance Information Institute

Before reforms took hold in the mid-2000s, premium earned rose 54% while losses and expenses rose 125% over the period from 1990 through 2003,

OLASI SÜREÇ

Açılan dava sayısında artış,

Ödenen tazminat miktarında artış; Ödeyenin hekim olması Ödeyenin sigorta olması

Konuyla ilgilenen özel hukuk büroları,

OLASI SÜREÇ

Tazminat yükü yanında hapis cezası,

Davaların uzun sürmesi,

Sigorta Şirketleri için “konsorsiyum” süreci,

Rücu uygulanması; Kurum/hekim arasında Sigortalı/Sigortasız personel arasında

KRİTİK NOKTALAR

Uzlaşı Komisyon/Kurulları,

Tanı-tedavi protokolleri olmaması,

Hasta kayıtlarının sağlıksızlığı,

Aydınlatılmış onam süreci,

KRİTİK NOKTALAR

Sır saklama yükümlülüğü/Belge sağlama durumu,

Tüm ekibin birlikte kapsama alınmaması durumu,

Kurumsal sorumluluk (Kurumsal Poliçe), Altyapı olanakları / Tedavi ortamları İş yükü Teknolojik yeterlilik Eğitim (temel, sürekli)

Görev, yetki, sorumluluk tanımlamaları,

KRİTİK NOKTALAR

“Taylor made” poliçeler,

Zorunluya ek “Tamamlayıcı” poliçeler,

Karma poliçe süreci(önceye ve sonraya uzatılmış),

Manevi tazminatı kapsama,

KRİTİK NOKTALAR

Hukuksal destek,

Uzmanlık alanlarına göre teminat miktarları,

Yasal süreçlere (genel hukuk ilkeleri) uyumluluk,

Kapsam dışı durumların iyi değerlendirilmesi,

Bildirim süresinin uzun tutulabilmesi,

KRİTİK NOKTALAR

Hekim inisiyatifinin kısıtlanmaması,

Hekimin hukuki yönden güçlendirilmesi; Hak, yetki ve sorumluluk bilinci, Hasta ve hekim hakları, Mezuatta hekimliği ilgilendiren konular,

KRİTİK NOKTALAR

Sürekli eğitim organizasyonu,

Sağlıklı hasta kaydı,

Hasta takibi; Özen eksikliği, Girişim cesareti,

TEŞEKKÜRLER

Sayın Murat FIRAT’a özel

teşekkürlerimle...

Yard.Doç. Dr. Haluk ÖZSARIİstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi

[email protected]

28 Nisan 2010 İSTANBUL

Yard.Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi [email protected]

Documents

Transcript of Yard.Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi [email protected]