Yanaşma & Ayrılma

BOAZ NVERSTES YELKEN TAKIMI

YANAMA ve AYRILMA YELKENL TEKNELERDE YANAMA-AYRILMA

MANEVRALARI VE PRATK BLGLER

Sena zeker

Mart 2010

Boazii niversitesi Yelken Takm 2

1. Giri

2. Manevray etkileyen faktrler

a) Pervane

b) Dmen

c) Rzgar

d) Aknt

3. Balanma

4. Aborda olmak

5. Ktan-batan kara olmak

6. Ayrlma

7. Sonu

8. Referanslar


1. TEKNE YANATIRMAK ZORDUR.

Takmmzn gezilerinden de grdm kadaryla, insanlarn ou teknede yanama-ayrlma

manevralarnn zor olduunu dnyor. Araba park etmekten zor olduunu kabul etmek

lazm. nk;

Tekne akkan suyun zerinde srekli hareketlidir, herhangi bir ynde kayabilir.

Tekneyi araba gibi frenlemeniz mmkn deildir.

Aknt ve rzgar, tekne manevrasn etkileyen faktrler arasndadr. Teknenizi ve

yanatracanz yeri ok iyi tanyor olsanz bile, bu d deikenler yznden, her

seferinde farkl bir taktik gelitirmeniz gerekebilir.

Her teknenin farkl dmen ve pervane zellikleri vardr. Bunlar da manevray

etkileyen faktrler arasndadr. Bu nedenle, bu makalede anlatlacak olan rnekler

baz teknelerle uyum gstermeyebilir.

Ancak btn bunlara ramen, baz temel faktrleri bildikten ve biraz pratik yaptktan sonra,

yanama ve ayrlmann o kadar da zor olmadn anlayabilirsiniz. Yaplacaklar ncesinde

dnp, ani hareketlerden ve panikten kanld srece, bir tekneyi yanatrmak veya

tekneyle bir yerden ayrlmak o kadar da zor deil.

Konunun ayrntlarna gemeden nce, sylemek istediim bir ey var. Tekne yanatrmak bir

kahramanlk ii deildir, gerektiinde yardm istemekten saknmayn. Kendi teknenize, baka

teknelere ve iskeleye zarar vemeyi nlemek iin ncelikle sakin olmanz gerekiyor. Panik

tekne zerinde daha ok hata getirmekten baka bir ie yaramaz. Ayrca evrenizdeki

insanlarla dzgn bir iletiim ierisinde olun. Barmak karnzdakini panie srkler ve

iletiimi zorlatrr.

2. MANEVRAYI ETKLEYEN FAKTRLER

a) PERVANE

Pervanenin tekneyi ileri-geri gtrmesi dnda, tekneyi dndrc bir etkisi de vardr. Bunun

nedeni pervanenin dn srasnda kanatlarnn suyu itmesidir. leri giderken, teknenin

arkasndan bakldnda saat ynnde dnen pervaneler saa devirli, saat ynnn

tersinde dnen pervaneler sola devirli olarak nitelendirilir. ounlukla teknelerde saa

devirli pervane bulunur. Saa devirli pervanesi olan tekneler ileri giderken, iskele ynde

dnmeye alrlar, yani klar sancaa kayar. Sola devirli pervanelerde tam tersi

dnlmelidir. Pervanenin etkisi, en ok tornistanda hissedilir. nk ileri giderken dmen

palas pervaneden gelen suyun etkisiyle grev yaparken, tornistanda dmen palas

pervanenin nnde kalaca iin, sadece teknenin gidiinden kaynaklanan su ak ile i grr.

Pervaneler ileri yol iin optimize edilmilerdir, tornistan iin deil. Bu yzden tornistanda

tekneler daha yava olduklar iin, tekneyi geri gtrc kuvvet azalr, bu da tekneyi

dndrc kuvvetin etkisini arttrr.


ekil 1. Saa devirli pervaneli teknede tornistan giderken tekne sancaa dnmeye alr.

Pervanenin tekneyi dndrc etkisi, tekne ileri yoldan tornistana getiinde teknenin kk

bir sapma yapmasna neden olur. Saa devirli pervanelerde tekne ileri giderken, tornistan

verildiinde, tekne iskeleye doru kk de olsa dner. Bunu engellemek iin tornistan

vermeden nce, dmeni biraz sancaa krarak, teknenizin tornistanda yaptnda tekrar dz

izgi zerine oturmasn salayabilirsiniz. Aadaki ekil bu durumu gstermektedir.

ekil 2. Saa devirli pervaneli teknelerde ileri giderken tornistan vermeden nce hafife

sancaa dnmek, teknenin dz bir izgi zerinde kalmasn salar.


b) DMEN

Basite, manevralarmz dmensiz yapamayz. Ama yine de dmen ve manevra zerinde

etkisi hakknda bilinmesi gereken baz nemli detaylar vardr.

ncelikle zerinde hz olmayan tekne dmen dinlemez. Ancak dmen palas zerinde su ak

olduunda tekneyi dndrebiliriz. Yelkenli bir tekne, yelkenle seyir yaparken, bazen zerinde

dmeni etkili hale getirebilecek kadar hz olmayabilir. O yzden ayn boyutlardaki bir motor

yata gre, bir yelkenli teknede daha byk dmen palas bulunur. Bunun aksine, hzl gitmek

iin dizayn edilmi motor botlarda, optimum performance iin daha kk dmen palas

kullanlr. Byk palalar olduu iin yelkenli tekneler, yava bir ekilde tek bir nokta etrafnda

dn yapabilirler (pivot turn).

Dmenin etkili olabilmesi iin teknenin hz kazanm olmas lazm dedik. Ancak yanama-

ayrlma manevralar srasnda teknenin olabildiince yava olmas da gerekir. Burada nemli

olan, teknenin dmen dinleyebilecek kadar hzl, ama abuk durabilecek ve herhangi bir

arpma durumunda az zarar verebilecek kadar yava olmasdr. Bu durumda optimum hz

bulmak, zamanla olabilecek bireydir. lk defa tekne yanatran insanlarn, gerektiinden ok

daha yava kullandklarn, usta denizcilerin ise daha hzl manevralar yaptn

gzlemleyebilirsiniz. Gereinden ok daha yava kullanmak ok tehlikelidir, nk tekne

durduu anda, dmen dinlemez, rzgar veya aknt varsa, onlarn etkisiyle srklenmeye

balar. Usta yelkenciler biraz daha hzl olarak hem bu problemin nne geerler, hem de

momentumdan yararlanabilirler. Tabii ki, bahsettiim hzlar yine de dk hzlar, yanltc

olmasn.

kinci nemli nokta, manevra yaparken teknenin knn ve bann savrulacan unutmayn.

leri yolda dn yaparken, dn noktas teknenin bana yakn bir yerdedir. Bu yzden,

teknenin k savrulur. Tornistanda dn yaparken dn noktas teknenin kna yakn,

knda veya dnda olabilir. Ama her durumda da teknenin ba savrulacaktr. O yzden

dnlerinizi yaparken, teknenin knn veya bann savrulmas iin gerekli alan ayrn.

rnein; iskeleye aborda olmu bir tekneyle ayrlrken, dmeni gitmek istediimiz yne

tamamen evirmek yanltr. nk ileri giderek ayrlyorsak, teknenin k, geri giderek

ayrlyorsak, teknenin ba savrulup iskeleye arpar. Bunun yerine dmeni kk alarla

hareket ettirmeli ve yavaa iskeleden uzaklamalyz.

NEML: Ska yaplan bir hatadan bahsetmek istiyorum. Tekne ileri giderken, tornistan

verildiinde veya tornistan giderken ileri gaz verildiinde, pervanenin dn deise bile

tekne bir sre daha eski haliyle gitmeye devam eder. Aadaki ekildeki teknede 1 numaral

dn yaptktan sonra, B pozisyonunda, ileri yoldan, tornistana geerken, dmeni dz

tutulmalyz ve teknenin geri gitmeye baladndan emin olduktan sonra dmeni istediimiz

yne evirmeliyiz. Eer B pozisyonundan C pozisyonuna gemek iin tekne geri gitmeye

balamadan, hala ileri yoldayken, dmeni iskeleye evirirsek tekne 2 numaral geri gidii

yapmak yerine kesikli okla gsterilen 3 numaral dn yapmaya balayacaktr.


ekil 3. Gidi ynn deitirirken dmen hareketleri

Pervane ve dmenin manevra zerindeki etkilerinden bahsettik. Teknenize istediiniz

manevray kazandrabilmek iin bu iki etkeni ok iyi tanmanz gerekir. Tekneyi belli bir

derece dndrmek iin dmeni ne kadar evirmeniz gerekiyor? Pervaneniz saa devirli mi,

sola devirli mi? Tekneniz ne kadar srede ileri yoldan, tornistana geebiliyor? Bu sorularn

cevaplarn bilmeniz, teknenizi daha kolay yanatrmanz ve teknenizle daha kolay ayrlmanz

salar. Pervane ve dmen dnda, manevray etkileyen tekne d faktrler de vardr: rzgar

ve aknt.

c) RZGAR

Teknenin suyun stnde kalan btn ksmlar rzgarn etkisini hisseder. Hem daha geni

yzey alanna sahip olduu, hem de daha ar olduu iin teknenin ba kna gre rzgardan

daha ok etkilenir. 5-10 knot bile olsa, rzgar sizin manevralarnz etkileyecektir. Teknenizi

ak denizde, rzgarl havada serbest brakn. Teknenin bann tekne rzgar bordadan alana

kadar dneceini greceksiniz. Dalga iin de ayn ey sz konusudur.

ekil 4. Tekne serbest brakldnda rzgar ve dalgay bordadan alr.

2

1

3

A

B

C

RZGAR DALGA


Rzgar, yanama-ayrlma manevralar srasnda zorluk kartc etken olarak grlr. Aslnda

rzgar kullanabilmek, ondan faydalanabilmek esastr. Bu noktada bilinmesi gereken nemli

bir bilgi, ileri de gidiyor olsanz, geri de gidiyor olsanz, rzgara kar gitmek manvralarnz

kolaylatracaktr.

ekil 5. Rzgara kar gitmek manevralarda daha iyi kontrol salar.

Genelde motorlar daha gl olduu iin, suyun altnda kalan alanlar byk olduu iin,

byk teknelerin yanama-ayrlma manevras yapmasnn daha kolay olduu dnlr.

Aslnda kk tekneler bu konuda daha avantajldr, nk suyun zerinde kalan yzey

alanlar kktr ve rzgardan byk tekneler kadar ok etkilenmezler.

Rzgarn etkilerini ilerleyen blmlerde rneklerle daha iyi anlayacaksnz.

d) AKINTI

Rzgar ve aknt etkisi benzerdir, ama baz ynlerden farkldr. Aknt teknenin suyun altndaki

ksmna etki eder. Su havadan daha youndur, rzgarn etkisini teknenin suyla srtnmesi

daha ok etkileyebilir, ancak hava ayn ekilde akntnn etkisi karsnda ayn etkiyi

gsteremez. Bu yzden akntnn etkisi daha abuk hissedilir. Ayrca aknt, rzgar gibi tekneyi

dndrmeye almaz, tekne sadece akntyla srklenir.

Rzgar ve aknt bazen ayn ynde etki gsterirler, bazen farkl ynlerde. Byle durumlarda

daha gl etki gsterene gre manevra yapmak uygun olacaktr.

RZGAR


3. BALANMA

Aadaki ekilde balanma iplerini isimleriyle grebilirsiniz. pleri yanama yerine

yaklarken hazrlamak, size yanamanz srasnda zaman kazandrr. Nasl bir yere

yanaacanz, sancak m iskele mi aborda olacanz bilmeseniz bile, her trl ihtimale

hazrlkl olacak ekilde halatlarnz hazr ederseniz, yanama srasnda kabilecek panii

nlemi olursunuz.

Teknenizle genelde bal olduunuz bir yerden ayrlrken (rn: marina), k halatlarnz

marinada brakn. Bu size kolaylk salar, her seferinde batan balamak zorunda kalmazsnz.

Ancak, teknenizde de esktra balanma halatlar bulundurmay ihmal etmeyin. Hatta

ihtiyacnzdan fazla halat aln. Fazla ip gz karmaz. zellikle ok uzun ipler genelde

kullanlmaz ama bir yere demirlediinizde, teknenin kn sabitlemek iin onlardan baka

ansnz yoktur.

Teknede balca 4 tip sentetik halat kullanlr:

I. Polipropilen halatlar: Salam ve ucuzdur. Suda yzer.

II. Poliamid halatlar: (Naylon, perlon, vb.) ok salam ve elastiktir.

III. Poliester halatlar: (Dakron, tergal, terilen, vb.) Salamdr ve fazla uzamaz.

IV. Aramid halatlar: (Kevlar, vb.) ok salam ama ok pahaldr.

Kullanl yerlerini aadaki tabloda grebilirsiniz:

Demir Balanma ekme Arma

Polipropilen x x

Poliamid x x x

Poliester x x x

Aramid x

Tablo 1 Kullanl yerine gre halatlar

Balanma halatlar, hem gl hem de esnek olduu iin genelde naylondan yaplr. Aada 3 ana naylon ip trn ve kullanm avantajlarn gryorsunuz.

ekil 6. A)3 sra Olduka esnektir, darbelere kar dayankldr. B)8 sra rg Gl ve esnektir. Gam yapmaz. C)16 veya 24, ift rgl Esneklii dktr. Yk altnda uzama

yapmaz.

A


Peki halatlarmzn kalnl ve uzunluu nasl olmal? Bu tekneden tekneye deiir. Tekne boyundaki her 9 feet iin, 1/8 apl ip tavsiye edilir. Aadaki tablo bu durumu zetlemektedir.

Tekne Boyu -27 feet 28-31 feet 32-36 feet 37-45 feet 46-54 feet

Halat ap 3/8 7/16 1/2 5/8 3/4

Tablo 2 Halat kalnlklar

Uzunlua gelince, genelde prmee halatlar tekne boyu kadar, ba ve k halatlar ise tekne

boyunun 2/3 kadar olmaldr.

Balanma her zaman minimum 3 iple olmaldr. Havann daha sert olduu koullarda 4 veya

5 halatla balanmak daha uygun olacaktr. Aadaki ekilde balanma halatlarn

gryorsunuz. Her renkteki halatn farkl bir ilevi var. K ve ba halatlar ile prmee

halatlar teknenin ileri-geri ynde hareketini engeller. Bir yere aborda oluyorsanz, k ve ba

halatnz balamanz art. Genelde k-ba halatna ek olarak n prmee veya arka prmee

balanr. Bu durumda genelde tekne sa-sol ynnde de sabitlenmi olur. Ama dalga ve

rzgar varsa, amaz halatlaryla teknenin iskeleden uzaklamas daha iyi engellenebilir.

Halatlarn ayrlma srasnda da dzgn kullanlmas gerektiini unutmayn. rnein sert esen

bir rzgarda tekneyi aborda olduu pozisyondan ayrmak istersek ba veya k iplerimizi

kullanarak teknenin knn veya bann daha kolay amasn salayabiliriz. lerideki

blmlerde rneklerde bunu grebilirsiniz.

ekil 7. Balanma halatlarnn tekne zerinde gsterimi

Birden ok tekne yan yana iskeleye aborda olacaksa, byk tekne iskeleye balanmaldr.

Kk tekneler onun stne balanmaldr. Balanrken her tekne yanndaki tekneden bir ba

koltuk, bir k koltuk, bir de prmee halat almaldr (minimum 3 halat kural). Demirleme

durumunda ise, byk tekne ortaya geerek demir atmaldr. Dta kalanlar sancaa ve

iskeleye doru birer demir atmaldrlar. Eer karaya balanlmayacaksa, dta kalan

teknelerin bir de k demiri atmas gerekir.

Ba ve k halatlar (1:K halat, 2:Ba halat)

Koltuk (Amaz) halatlar (3:K koltuk, 4:Ba koltuk)

Prmee halatlar (5:n prmee, 6:Arka prmee)

1

2

4

3

6

5


Yanama ve ayrlma rneklerine gemeden nce, aslnda ok basit olan ama ok ska yanl

yaplan ko boynuzuna voltalama ilemini ksaca anlatmak istiyorum. Aadaki ekil

voltalamay ok gzel zetliyor. lk olarak halat ko boynuzunun doru tarafndan almanz

gerekiyor. Bir tur ko boynuzunun etrafnda 8 yaptktan sonra, bir kilit yapmanz gerekiyor.

Bu kilidi yaparken de iki seeneiniz var, ama birisi doru. Kilidi yaptnzda, kilidin altnda

kalan halatlarn birbirini paralel olduunu grn. Bir sekiz ve tek kilit balanmada yeterli

olacaktr.

ekil 8. Doru ve abuk voltalama balanmada nemlidir.

4

7


4. ABORDA OLMAK

Bundan sonraki blmlerde ayrlma ve yanamay baz rnekler yardmyla aklamaya

alacam. nce aborda olmakla balyoruz.

Saa devirli pervanesi olan tekneler genelde rzgar, aknt yoksa ve iskele msaitse

iskelelerinden aborda olmay tercih etmelidir. nk saa devirli pervane, tornistanda

teknenin knn iskeleye doru kaymasna neden olacaktr. skeleden aborda olmak

dnlebilecek en kolay yanamadr. Bunun iin ilk olarak iskeleye belli bir ayla

yaklamanz gerekir. Eer rzgar yoksa hznzn ok fazla olmasna gerek yok. kinci olarak

iskeleye yaklak yarm tekne boyu mesafe kaldnda borday iskeleye yanatrmak iin

teknenizi dndrn. Son olarak, tekneyi durdurmak iin tornistan yapn. Burada ok sk

yaplan bir hata, dnmeye erken balayp, iskeleden uzakta kalmak. Bu durum ge

dnmekten daha kt bir sonu dourur, nk iskeleye yeteri kadar yanaamadnz

iskeleye atlayp kimse ipleri alamaz. Bu durumda geri dnp, manevralarnz tekrarlamanz

gerekir. Bunu engellemek iin aslnda sylenecek bir kural yok, pratik yapmakla teknenizi

hangi noktada dndrmeye balayabileceinizi renirsiniz. Ama unu syleyebilirim ki,

dmenden sanki teknenin ba iskeleye arpyormu gibi gzkse bile, aslnda dn iin hala

daha yeterli sahipsinizdir.

skeleye yanarken belli bir ayla seyredin dedik. Rzgarsz havada bu ann idealinin

genelde 30 olduu sylenir. Ancak rzgar iskeleye doru esiyorsa bu ay daraltmal, rzgar

iskeleden esiyorsa yaklama amz daha geni tutmalyz, hatta belki de 90 yaklamalyz.

Ayrca rzgar olmasa bile her zaman ayla yaklaabilecek kadar mesafemiz olmayabilir.

Tekneler buna engel olabilir. O yzden bazen neredeyse 0 ile bazen de tam 90 yaklamak

zorunda kalabiliriz. (ekil 10)

Rzgarn iskeleye doru esmesi avantajl bir durumdur. Rzgar kullanarak iskeleye

yanaabiliriz. Hatta iddetli esiyorsa banz biraz rzgara doru iskeleden aa doru

hedeflemek daha uygun olacaktr. Rzgarn iskeleden doru esmesi ise istenmeyen bir

durumdur. Bu durumda hem yaklama amz dar tutmal, hem de daha hzl olmalyz.

skeleye yaklamak iin dnmz daha ge yapmalyz, nk erken yaparsak rzgar bizi

iskeleden daha da ok uzaklatracaktr. Ayrca dnmz daha kk tutabiliriz, nk

rzgar teknenin bann dnmesine zaten yardmc olacaktr.

Baz elverisiz durumlarda teknenizin k akta kalabilir. Byle durumlarda eer iskele

aborda oluyorsanz ve ba ipini vermiseniz, onu gergin tutmalarn syleyerek, tornistan

iskele alabanda veya ileri sancak alabanda ile teknenin knn iskeleye yanamasn

salayabilirsiniz. (ekil 9)

ekil 9. leri sancak alabanda veya

tornistan iskele alabanda teknenin

kn iskeleye yanatrr. RZGAR


ekil 10. Rzgar iskeleye doru esiyorsa yaklama as kltlr, iskeleden esiyorsa

byltlr, yer yoksa 90 yaklalr.

Yukardaki hep iskeleden aborda olduumuz durumlar dndk. Ancak yer msait deilse

ve sancaktan aborda olmak zorunda kalabilirsiniz. Bu gibi durumlarda motorunuza daha

gl tornistan vermeniz gerekebilir. Ayrca ekil 9daki yntemi de kullanabilirsiniz.

Son olarak, rzgarn iskeleye boyunca estii bir durumu dnelim. Daha nce de

sylediimiz gibi rzgar batan almak, daha kolay manevra yapmamz salar. Burada dikkat

edilmesi gereken nokta, rzgar batan aldmz iin ba kontrol edebilmekve dz bir izgide

gidebilmek iin biraz daha fazla motor gcne ihtiyacmz vardr. Olabildiince rzgara yakn

ayla seyretmemiz gerekir, nk kafay birazck amamz iskeye veya teknelere arpmamza

neden olabilir. Ayrca iskeleye yanatktan sonra ilk balanmas gereken ip ba ipidir. Bu sizi

sabitler ve bu srada dier iplerinizi balayabilirsiniz.

ekil 11. skele boyunca esen rzgarda yanama manevralar

60

RZGAR

RZGARSIZ

30 20

RZGAR

90

RZGAR

RZGAR


Aborda olmakla ile ilgili hatrlatmak istediim son nemli nokta, btn bu manevralar ancak

ileri giderken yapabilirsiniz. Tornistan gelerek bir iskeleye aborda olmak imkanszdr.

ekil 12. Tornistan aborda olmak?

MKANSIZ!!!


5. KITAN-BATAN KARA OLMAK

Genelde marinalarda yapmak zorunda olduumuz yanama biimidir. Rzgar esmedii

srece aborda olmak gibi ktan-batan kara olmann da bir zorluu yoktur. Ancak ktan kara

olmak, dier yanama trlerine gre biraz daha zor olduu dnlebilir. nk ktan kara

olurken, manevralarmzn byk bir ksmn tornistan gidiyorken yaparz. Eer teknemizin

tornistan ok gl deilse ve de rzgar istenmeyen bir ynden esiyorsa, ktan kara

olmakta baz sorunlar yaayabiliriz.

ekil 13. Ktan kara olmak

Yukardaki ekildeki gibi ktan kara olurken dikkat etmemiz gereken birka nemli nokta var.

Byle bir manevray genelde marinalarda yapmak zorunda kalrz. zellikle puntonlarn aras

darsa, kardaki teknelere arpmamaya zen gstermemiz gerekir. nk ekildeki gibi geri

giderken teknenin kn dndrmeye alrken, teknenin bann da savrulacan

unutmamalyz. Ayrca dn yaparken ekilde gsterilen B teknesindense A teknesine yakn

kalmaya aln. A teknesine yakn kalarak daha dz bir biimde girebilirsiniz. Puntonlar aras

manevra yapmaya dahi izin vermeyecek ekilde darsa, manevranz puntonlarn dnda

aklkta yapp tornistan bir ekilde puntona girmek kolaylk olacaktr.

ekil 14. Punton ierisinde alannz kstlysa manevranz darda yapp, puntona tornistan

girebilirsiniz.

A B


Ktan kara olma manevrasnda en istenmeyen durum rzgarn bordadan gelmesidir. Byle

bir durumda teknenin ba savrulabilir, onu kontrol etmek iin gereinden biraz daha hzl

olmalyz. Ayrca rzgar byle bir durumda teknenin ban atrmas iin lehimize

kullanabiliriz. Aadaki ekil bu rnek durumu gsteriyor. Geri gelirken, dmeni ok fazla

krmamza gerek yok, nk sonuta rzgar da bamzn dnmesine yardmc olacak. Eer biz

gereinden fazla dmeni krarsak, rzgarn da etkisiyle bamz sancaa doru istenmeyen bir

biimde dner. Dnmz yapp doru bir ekilde girdikten sonra dikkat edilmesi gereken

ikinci nemli nokta nce rzgarst k halatnn alnmasdr. Aadaki durumda ncelikli

olarak dikkat edilmesi gereken iskele k halatdr. Eer rzgar batan geliyorsa, tonoz, eer

rzgar sancaktan geliyorsa sancak k halat nceliklidir.

ekil 15. stenmeyen rzgarda ktan kara olmak

Batan kara olmak, ktan kara olmaya gre ok daha kolaydr. Baz usta denizciler, ilk defa

girdiiniz yere batan girmenizi tavsiye ederler. Bunun birinci nedeni ileri giderken teknenin

daha iyi kontrol edilebiliyor olmasdr. kinci neden, yanatmz yerdeki zemini

bilmediimizden, iskeledeki herhangi bir kayalk veya dkntnn palaya zarar vermesini

nlemektir. Son olarak da batan kara olunca teknenin havuzluu ve ii gzkmeyeceinden,

mahremiyet biraz daha iyi korunmu olur.

RZGAR


6. AYRILMA Ayrlmak yanamaya gre her zaman daha kolaydr. ou zaman yanarken kullandnz

manevralarn tam tersini yapmak yeterli olacaktr. Yanarken her eyi ilk defa dnrsnz,

ancak ayrlrken yanama manevralarnz aklnzdadr, bu da yanamay ayrlmadan zor klar.

Ancak rzgar veya aknt gibi d etkenlerin deimesi durumunda yeni bir plan yapmanz

gerekebilir.

Aslnda ok basit ama ska yaplan hata var. lk olarak motorunuzu ayrlmadan 10-15

dakika nce altrn. altrr altrmaz manevra yapmaya almayn. kinci sk yaplan

hata ayrlrken bolanacak her ipin neta olduundan emin olmamaktr. Sizi istenmeyen

ekilde bal tutacak bir ip, planlarnz mahvedebilir. rnein prmee halatlarn nceden

zebilirsiniz ki ayrlrken daha az iple uramak zorunda kaln. Son olarak, ayrlmaya

balamadan nce, baka bir teknenin de yaknnzda ayrlma-yanama yapmadndan emin

olun. Baka bir tekne manevrasna balamken sizin de ayrlmaya balamanz saygsz ve

tehlikeli bir davran olur.

Abordadan ayrlrken rzgar olmad durumlarda teknenin ban veya kn aarak

ayrlabiliriz. Bu durumda pervane etkisini ve manevra alannz hesaba katarak bir karara

varabilirsiniz. Rzgar batan esiyorsa teknenin kn aarak ayrlmay tercih etmeliyiz. Bunu

yaparken ba ipini gergin tutarz ve baa birka usturmaa yerletiririz. Teknenin kn yeteri

kadar atndan emin olduktan sonra ba ipini toplamaya balarz ve dz bir ekilde

bulunduumuz yerden karz. Bu noktada dmeni krmadan dz tutmak nemlidir, nk hi

unutmamamz ve yaznn bandan beri srekli tekrarladmz bir kural, teknenin kn

dndrmeye alrken ba da dnecektir. Teknenin bann iskeleden tamamen ayrldna

emin olduktan sonra manevramza devam etmeliyiz. (ekil 16)

Eer rzgar sizi iskeleden uzaklatracak ekilde bordadan esiyorsa, bu olabilecek en kolay

durumdur. nce ba ipinizi, teknenin ba zaten kendiliinden alacaktr. Sonra ok zaman

gemeden k ipini bolarsnz ve tekne zaten iskeleden uzaklaacaktr.

Ancak eer rzgar iskeleye doru esiyorsa, daha hzl olmanz gerekir. Yapacanz en doru

manevra her ne kadar imkansz gibi gelse de ba aarak ayrlmak olacaktr. Bunu yaparken

nce k ipini gergin tutarsnz ve ka bol bol usturmaa yerletirirsiniz. Daha sonra

konumunuza gre ileri sancak veya iskele alabanda yapp teknenin ban aarsnz. Teknenin

bann yeteri kadar aldna emin olduktan sonra hzlca k ipini toplarsnz. Byle

durumlarda ipin iki ucunun da sizde olmas gerekir, nk her zaman iskelede size ipin ucunu

atacak biri olmayabilir. (ekil 16)

Ktan kara olduunuz bir pozisyonda ayrlrken de eer koullar deimemise yanatnz

gibi ayrlabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken, daha nce de sylediim gibi rzgara kar

giderseniz tekneyi daha iyi kontrol edersiniz. Manevralarnz bu kurala gre planlamanz

tavsiye ederim. rnein ekil 15teki tekne bulunduu yerden kmak isterse, ayn

manevrann tam tersini yapmal, sancaa dnerek kmaya almamaldr.


ekil 16. Rzgarl havada abordadan ayrlmak

7. SONU

Umarm verdiim rnekler yararl olmutur. Hem yanama, hem ayrlma iin aklma gelen her

duruma rnek vermeye altm, ancak mutlaka benim de aklma gelmeyen eyler olmutur.

Yaznn banda da sylediim gibi yanama ve ayrlma manevralar tekneden tekneye fark

gsterir. Motor, pervane, teknenin bykl manevray etkileyen farktrlerdir. O yzden

verdiim rnekler baz tekneler iin geerli iken, baz tekneler iin hi de uygun olamayabilir.

Tekne farkll dnda rzgar ve aknt gibi d etkenlerinde srekli deiebileceini

unutmamak lazm. Bu deikenler her yanama ayrlmay birbirinden farkl klar.

Btn bu deikenleri gz nnde bulundurarak bu yazda sylenenleri, verilen rnekleri

kural olarak deil, tavsiye olarak alglamanz daha doru olacaktr.

RZGAR

RZGAR


8. REFERANSLAR

Low, Charles T. (1997) Boat docking Close quarters maneuvering for small craft

Harvey Island Publications

Atmaca, Sezar (2005) Amatr Denizci Elkitab Amatr Denizcilik Federasyonu

Redmond, Ronald and Redmond, Katherine. (2006) 7 steps to successful boat docking

Pervane etkisi: http://www.answers.com/topic/propeller-walk

Pervane etkisi: http://en.wikipedia.org/wiki/Propeller_walk

Balanma: http://www.answers.com/topic/dock-lines

Halat tipleri: http://www.yelkenci.org/yelkensporu.php

Balanma halatlar:

http://www.westmarine.com/webapp/wcs/stores/servlet/westadvisor/10001/-1/10001/Dock-

Lines.htm

Naylon halat tipleri:

http://www.nauticalrope.co.uk/index.php?main_page=products_all&disp_order=7&page=1

Voltalama: http://www.animatedknots.com/cleat/index.php

Yanama ve ayrlma rnekleri: http://www.cruising.sailingcourse.com/docking.htm

http://www.answers.com/topic/propeller-walkhttp://en.wikipedia.org/wiki/Propeller_walkhttp://www.answers.com/topic/dock-lineshttp://www.yelkenci.org/yelkensporu.phphttp://www.westmarine.com/webapp/wcs/stores/servlet/westadvisor/10001/-1/10001/Dock-Lines.htmhttp://www.westmarine.com/webapp/wcs/stores/servlet/westadvisor/10001/-1/10001/Dock-Lines.htmhttp://www.nauticalrope.co.uk/index.php?main_page=products_all&disp_order=7&page=1http://www.animatedknots.com/cleat/index.phphttp://www.cruising.sailingcourse.com/docking.htm

Yanaşma & Ayrılma

Documents

Transcript of Yanaşma & Ayrılma